Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej
Transkrypt
Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej
Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej poszczególne formy i jakie ich zapisy ortograficzne są poprawne. Nazwy mieszkańców (kontynentów, państw, krain, regionów, prowincji, miast, wsi, dzielnic i planet) tworzymy następująco: NAZWY MĘSKIE 1.Przez dodanie następujących przyrostków: - anin, np. Afrykanin, Rosjanin, Łużyczanin, Podolanin - czyk, np.: Angolczyk, Baskijczyk, Galilejczyk; pomiędzy temat a przyrostek wprowadza się dodatkowo elementy rozszerzające przyrostek i ułatwiające wymowę: -ańczyk; -ejczyk, ijczyk, -yjczyk, por. Kubańczyk, Gwinejczyk, Mozambijczyk, Komoryjczyk. - ak, np. Austriak, Podlasiak, poznaniak, - ec, np. Niemiec, Słoweniec, Ukrainiec - in, np. Gruzin, Litwin, Żmudzin 2.Przez odcięcie końcówki fleksyjnej, np. Belg ← Belgia WAŻNE: Przy tworzeniu nazw mieszkańców miast można różnicować stylistycznie niektóre przyrostki. I tak: przyrostek –anin jest neutralny stylistycznie i emocjonalnie, -ak natomiast jest potoczny i nie występuje w nazwach miast niepolskich. NAZWY ŻEŃSKIE 1. Przez dodanie przyrostków następujących przyrostków: – ka, np. Norweg – Norweżka; Włoch – Włoszka; Czech – Czeszka; Wietnamka, Ukrainka; Chilijka – anka, np. warszawianka, Pomorzanka UWAGA: Do tworzenia nazw mieszkańców od polskich miejscowości najczęściej używa się przyrostka -anin, np. Głogów – głogowianin, Gdańsk – gdańszczanin. Nazwy mieszkańców od obcych podstaw można tworzyć podobnie, np. Paryż – paryżanin, częściej jednak używa się przyrostka -czyk, np. Japonia – Japończyk, Berlin – berlińczyk. Pisownia Małą literą należy pisać nazwy mieszkańców: miast, wsi, osad, osiedli i dzielnic miejskich: łodzianin, ojcowianin, wolborzanin, maciejowszczanin, bałucianin, oksywiak, mokotowianin. Wielką literą należy pisać nazwy mieszkańców planet: Marsjanin; kontynentów - Azjata; krajów- Bułgar; krain historycznych – Alzatczyk; prowincji- Sas, Bawar, dzielnic kraju – Ślązak, Pomorzanin Przymiotniki od nazw geograficznych tworzymy, dodając do podstawy słowotwórczej przyrostek -ski, np. Argentyna – argentyński, Rzym – rzymski. Dla ułatwienia wymowy, a czasem z innych powodów, przyrostek ten bywa rozszerzany, np. Kongo – kongijski,. Może też, zwłaszcza w przymiotnikach od nazw słowiańskich, dochodzić do przekształceń głoskowych na granicy podstawy i przyrostka, np. Grudziądz – grudziądzki, Łask – łaski, Radomsko – radomszczański.