Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej

Transkrypt

Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej
Warto wiedzieć, jakie przyrostki tworzą najczęściej poszczególne formy i jakie ich zapisy
ortograficzne są poprawne.
Nazwy mieszkańców (kontynentów, państw, krain, regionów, prowincji, miast, wsi, dzielnic i
planet) tworzymy następująco:
NAZWY MĘSKIE
1.Przez dodanie następujących przyrostków:
- anin, np. Afrykanin, Rosjanin, Łużyczanin, Podolanin
- czyk, np.: Angolczyk, Baskijczyk, Galilejczyk; pomiędzy temat a przyrostek wprowadza się
dodatkowo elementy rozszerzające przyrostek i ułatwiające wymowę: -ańczyk; -ejczyk, ijczyk, -yjczyk, por. Kubańczyk, Gwinejczyk, Mozambijczyk, Komoryjczyk.
- ak, np. Austriak, Podlasiak, poznaniak,
- ec, np. Niemiec, Słoweniec, Ukrainiec
- in, np. Gruzin, Litwin, Żmudzin
2.Przez odcięcie końcówki fleksyjnej, np. Belg ← Belgia
WAŻNE: Przy tworzeniu nazw mieszkańców miast można różnicować stylistycznie niektóre
przyrostki. I tak: przyrostek –anin jest neutralny stylistycznie i emocjonalnie, -ak natomiast
jest potoczny i nie występuje w nazwach miast niepolskich.
NAZWY ŻEŃSKIE
1. Przez dodanie przyrostków następujących przyrostków:
– ka, np. Norweg – Norweżka; Włoch – Włoszka; Czech – Czeszka; Wietnamka, Ukrainka;
Chilijka
– anka, np. warszawianka, Pomorzanka
UWAGA: Do tworzenia nazw mieszkańców od polskich miejscowości najczęściej używa się
przyrostka -anin, np. Głogów – głogowianin, Gdańsk – gdańszczanin.
Nazwy mieszkańców od obcych podstaw można tworzyć podobnie, np. Paryż – paryżanin,
częściej jednak używa się przyrostka -czyk, np. Japonia – Japończyk, Berlin – berlińczyk.
Pisownia
Małą literą należy pisać nazwy mieszkańców: miast, wsi, osad, osiedli i dzielnic miejskich:
łodzianin, ojcowianin, wolborzanin, maciejowszczanin, bałucianin, oksywiak, mokotowianin.
Wielką literą należy pisać nazwy mieszkańców planet: Marsjanin; kontynentów - Azjata;
krajów- Bułgar; krain historycznych – Alzatczyk; prowincji- Sas, Bawar, dzielnic kraju –
Ślązak, Pomorzanin
Przymiotniki od nazw geograficznych tworzymy, dodając do podstawy słowotwórczej
przyrostek -ski, np. Argentyna – argentyński, Rzym – rzymski. Dla ułatwienia wymowy, a
czasem z innych powodów, przyrostek ten bywa rozszerzany, np. Kongo – kongijski,. Może
też, zwłaszcza w przymiotnikach od nazw słowiańskich, dochodzić do przekształceń
głoskowych na granicy podstawy i przyrostka, np. Grudziądz – grudziądzki, Łask – łaski,
Radomsko – radomszczański.