Net-san – rysunki i obliczenia sieci zewnętrznych z jednego programu

Net-san – rysunki i obliczenia sieci zewnętrznych z jednego programu

Polski Instalator 10/2003
2
OPROGRAMOWANIE KOMPUTEROWE
Pawe³ Rylik
Net-san – rysunki i obliczenia
sieci zewnêtrznych z jednego programu
Program Net-san ³¹czy w sobie cechy
edytora graficznego i zaawansowanego programu do obliczeñ hydraulicznych. Pozwala stworzyæ na podk³adzie
mapowym plan projektowanej sieci
i automatycznie wygenerowaæ profile
tej sieci dla dowolnie zadanych tras.
Za pomoc¹ programu mo¿na te¿ zwymiarowaæ odcinki sieci, sprawdziæ zadane œrednice oraz zaprojektowaæ pionowy przebieg sieci z uwzglêdnieniem
mo¿liwych kolizji ruroci¹gu projektowanego z uzbrojeniem istniej¹cym, co
zw³aszcza dla du¿ych sieci kanalizacyjnych jest zadaniem niezwykle ¿mudnym obliczeniowo.
Dlaczego powsta³ Net-san?
Komputerowe wspomaganie projektowania i obliczeñ zewnêtrznych sieci wodoci¹gowych i kanalizacyjnych staje siê coraz powszechniejsze. Dostêpnych jest
ju¿ wiele programów komputerowych,
przeznaczonych do wspomagania tych
prac, jednak mo¿na je zaliczyæ do dwóch
zasadniczych grup – programy kompleksowe oraz wykonuj¹ce jedynie niektóre
funkcje. Te pierwsze, choæ obejmuj¹
wiele etapów tworzenia projektu i oferuj¹ du¿¹ u¿ytecznoœæ, maj¹ najczêœciej
dwa zasadnicze mankamenty: s¹ skom-
plikowane w obs³udze i drogie. Programy
z drugiej grupy nie maj¹ tych wad – s¹
z regu³y proste i ³atwo dostêpne – nie
pozwalaj¹ jednak na objêcie ca³oœci procesu projektowania. U¿ywaj¹c ich, projektant musi rêcznie zaplanowaæ pionowy uk³ad sieci i samodzielnie dbaæ
o spójnoœæ projektu. Do tego typu aplikacji mo¿na zaliczyæ proste programy
przeliczaj¹ce odcinek sieci – z zadaniem
dobrania œrednicy lub sprawdzenia wartoœci narzuconej lub programy graficzne,
wspomagaj¹ce tylko rysowanie. Przyk³adem programów rysunkowych jest program Gredi-Profile, bêd¹cy poprzednikiem programu Net-san.
Dostrzegaj¹c powy¿ej opisan¹ lukê rynkow¹ przygotowano now¹ propozycjê –
program o nazwie Net-san. Program
Net-san jest wiêc programem kompleksowym. Jest on jednak bardzo ³atwy
w obs³udze, gdy¿ projektowanie jest intuicyjne, na podstawie graficznej ilustracji sieci. Program korzysta ze œrodowiska edytora graficznego Gredi, w nowej generacji oznaczonej numerem 4. x.
Edytor ten w wersji 2. x jest doskonale
znany projektantom instalacji wewnêtrznych. Równie wa¿na jest ³atwa
dostêpnoœæ programu – oprócz wersji
pe³nej (z katalogami ró¿nych produktów) w atrakcyjnej cenie – program jest
te¿ oferowany przez niektórych producentów sieci w wersjach firmowych.
Podk³ad mapowy
Pierwszym krokiem w komputerowym
projektowaniu sieci jest uzyskanie podk³adu mapowego. Program w tym zakresie oferuje:
• wczytanie pliku w formacie DXF lub
DWG i utworzenie podk³adu ze wskazanych warstw zapisanych w tym pliku,
• wczytanie pliku bitmapowego (akceptowanych jest wiele formatów) i utworzenie podk³adu z tego pliku, traktowanego jako jednolity rysunek,
• z³o¿enie zeskanowanej mapy w jeden,
dowolnej wielkoœci rysunek, równie¿
mog¹cy stanowiæ podk³ad.
Wspominaj¹c o pierwszej z tych mo¿liwoœci, warto podkreœliæ, ¿e nie trzeba posiadaæ programu AutoCAD ani jego bibliotek, gdy¿ modu³ wczytywania plików
DWG i DXF jest niezale¿ny (fot. 1).
Na uwagê zas³uguje równie¿ trzecia mo¿liwoœæ, bowiem oferowane jest tu razem
z programem bardzo u¿yteczne narzêdzie pomocnicze – Sklejacz skanów. Aplikacja ta umo¿liwia w pe³ni kontrolowane
przez u¿ytkownika sklejanie fragmentarycznych skanów w jeden wiêkszy rysunek (fot. 2). Wspomaganie tego procesu
przez program polega na:
- ³¹czeniu (sklejaniu) czêœci mapy,
- korygowaniu orientacji poszczególnych
czêœci, w celu zniwelowania odchyleñ,
jakie mog¹ wyst¹piæ podczas skanowa-
1
Fot. 1
Fot. 2
www.polskiinstalator.com.pl
nia du¿ego arkusza w czêœciach na ma³ym skanerze,
- umo¿liwieniu przyciêcia i wyskalowania ca³oœci.
Je¿eli sklejanie mapy odbywa siê zarówno w kierunku poziomym, jak i pionowym, wówczas skuteczn¹ pomoc stanowi
zawarty w programie „nawigator”, podpowiadaj¹cy, jaki fragment mapy powinien w ka¿dym kroku zostaæ zeskanowany lub do³¹czony.
Po utworzeniu nowego projektu w programie Net-san nale¿y wczytaæ mapê terenu na warstwê podk³adu. Mo¿na w ka¿dej chwili wy³¹czyæ jej widocznoœæ lub
zmieniæ kolor tak, by nie zaciemnia³a
tworzonego rysunku. Na mapie mo¿na
narysowaæ (lub przerysowaæ ju¿ istniej¹ce) kontury rzutów budynków za pomoc¹
dostêpnych elementów grafiki np. wielok¹tów, które mo¿na dla lepszej widocznoœci wype³niæ kolorem.
Schemat sieci Ÿród³em danych
do obliczeñ
Nastêpnie nale¿y przyst¹piæ do rysowania na tle podk³adu schematów projektowanych sieci. W programie sieæ sk³ada siê
z odcinków, wêz³ów poœrednich (w kanalizacji s¹ nimi zwykle studzienki) oraz
punktów koñcowych, w praktyce bêd¹cych wejœciami wodoci¹gu do budynków
lub studzienkami odprowadzaj¹cymi
z nich œcieki. Zdefiniowany musi zostaæ
równie¿ wêze³ pocz¹tkowy – Ÿród³o wody
lub punkt odprowadzenia œcieków do
oczyszczalni.
Punkt ten mo¿e byæ w rzeczywistoœci
przejœciem do dalszej, nie objêtej danym
projektem, istniej¹cej lub projektowanej
[email protected]
Fot. 4
sieci. W jednym pliku mo¿na opisaæ dowoln¹ liczbê sieci: wodoci¹gowych, kanalizacji grawitacyjnej lub kanalizacji
ciœnieniowej. Bêd¹ one liczone niezale¿nie (o ile nie s¹ po³¹czone), jednak
z uwzglêdnieniem ewentualnych wzajemnych kolizji. Sieci projektowane mog¹
mieæ ca³kowicie lub czêœciowo narzucone
œrednice odcinków lub te¿ byæ w ca³oœci
dobierane (fot. 3).
Po narysowaniu ca³oœci planu sieci lub
w trakcie wstawiania poszczególnych wêz³ów koñcowych, nale¿y okreœliæ dla koñcowych (zlokalizowanych przy budynkach) studzienek kanalizacji wyp³yw
œcieków, a dla koñcowych wêz³ów wodoci¹gu – zapotrzebowanie i wymagane ciœnienie wody. Bilanse przep³ywów w sieci i okreœlenie sumarycznego zapotrzebowania wody (lub sumarycznego obci¹¿enia odbiornika œcieków) wykonywane s¹
automatycznie przez program. Po uzupe³nieniu wszystkich danych tego typu
mo¿na pozwoliæ programowi na sprawdzenie ich kompletnoœci, wykonuj¹c tzw.
sprawdzenie po³¹czeñ, które jednoczeœnie jest kontrol¹ bilansu przep³ywów.
Wa¿ne jest te¿ poprawne okreœlenie danych geometrycznych. D³ugoœci odcinków odczytywane s¹ z mapy, mo¿na je
równie¿ narzucaæ indywidualnie. Rzêdne
punktów koñcowych sieci i rzêdne terenu w tych punktach oraz we wszystkich
wêz³ach poœrednich nale¿y uzupe³niæ
w tabeli danych. Punkty wysokoœciowe
na mapie w sposób istotny u³atwi¹ tê
czynnoœæ. Dla odcinków sieci istotne s¹
wartoœci dopuszczalne minimalnego
i maksymalnego zag³êbienia (przykrycia)
ruroci¹gu, a dodatkowo dla sieci kanalizacyjnych – minimalnego i maksymalnego
spadku oraz maksymalnego wype³nienia.
Typ rur dla odcinków ruroci¹gów oraz
opcjonalnie typ studzienek nale¿y wybraæ z dostêpnych w programie katalogów konkretnych, obecnych na rynku
produktów. W katalogu s¹ zapisane
wszystkie dane techniczne elementu,
tak wiêc ³atwo go wybraæ. Je¿eli wszystkie odcinki projektowanej sieci s¹ z tego
samego typu rury, wówczas najlepiej skorzystaæ z bardzo wygodnej mo¿liwoœci zastosowania tzw. domyœlnego typu rury,
deklarowanego w danych ogólnych projektu osobno dla ka¿dego rodzaju sieci.
Alternatyw¹ jest wskazanie typu dobieranej rury indywidualnie dla wybranych odcinków sieci. W taki sam sposób, poprzez
wybór wielkoœci z listy, powodujemy równie¿ narzucenie œrednicy odcinka.
Jeœli sieæ jest planowana w ca³kowicie
nieuzbrojonym terenie, dane s¹ ju¿ kompletne. Czêœciej jednak mamy do czynienia z elementami infrastruktury tereny
ograniczaj¹cymi swobodê wyboru zag³êbieñ sieci. Uwzglêdnienie przez program
bezkolizyjnego omijania takich obiektów,
jak istniej¹ce ruroci¹gi lub kable, wymaga
narysowania ich przebiegu (przynajmniej
w rejonie spodziewanego skrzy¿owania)
i okreœlenia œrednicy oraz rzêdnej osi dla
pocz¹tkowego i koñcowego punktu odcinka. Program oferuje wiele predefiniowanych nazw takich sieci (zarówno podlegaj¹cych, jak i nie podlegaj¹cych obliczeniom) oraz stylów ich rysowania, jak
równie¿ mo¿liwoœæ definiowania w³asnych stylów (fot. 4).
▼
Fot. 3
3
Polski Instalator 10/2003
OPROGRAMOWANIE KOMPUTEROWE
Polski Instalator 10/2003
4
OPROGRAMOWANIE KOMPUTEROWE
Fot. 5
Fot. 6
Fot. 7
Fot. 8
Diagnostyka i obliczenia
Pierwszym etapem obliczeñ jest gruntowna diagnostyka wprowadzonych danych, pozwalaj¹ca na wykrycie b³êdów
uniemo¿liwiaj¹cych rozpoczêcie lub
w³aœciwy przebieg obliczeñ. S¹ to najczêœciej sytuacje, kiedy u¿ytkownik zapomnia³ uzupe³niæ istotne dane, których program nie mo¿e odczytaæ z rysunku lub gdy wprowadzone dane s¹
niespójne. Komunikaty diagnostyki mog¹ mieæ charakter podpowiedzi, ostrze¿eñ lub b³êdów – wyst¹pienie choæ jednego b³êdu uniemo¿liwia rozpoczêcie
w³aœciwych obliczeñ. Nale¿y w takiej
sytuacji powróciæ do edycji i skorygowaæ
dane, co jest u³atwione przez mo¿liwoœæ szybkiego zaznaczenia elementu
(jednego lub wielu) generuj¹cych okreœlony b³¹d (fot. 5).
Jeœli diagnostyka wypad³a pomyœlnie,
mo¿na przejœæ do zak³adek zawieraj¹cych opcje steruj¹ce procesem obliczeñ
hydraulicznych – osobno dla poszczególnych typów sieci: wodoci¹gowej, kanalizacyjnej grawitacyjnej i kanalizacyjnej ciœnieniowej. Na osobnej zak³adce
ustala siê dopuszczalne odleg³oœci mijania siê wszystkich wystêpuj¹cych
w projekcie sieci. Przejœcie na zak³adkê
z tabelami wyników uruchamia w³aœciwy proces obliczeñ. Obliczenia sieci kanalizacyjnych obejmuj¹ dobór œrednic
odcinków zintegrowany z uk³adaniem
pionowego przebiegu sieci. U³o¿enie
bêdzie uwzglêdnia³o uwarunkowania
terenowe, zadane warunki brzegowe
(rzêdne w studzienkach pocz¹tkowych
i koñcowych), minimalne i maksymalne
spadki, maksymalne wype³nienia
i oczywiœcie postulat ominiêcia wszel-
kich kolizji co najmniej w zadanej odleg³oœci. Wykonywany jest równie¿ dobór
elementów studzienek prefabrykowanych, o ile projektant wskaza³, typ studzienki. Obliczenia sieci wodoci¹gowych polegaj¹ na dobraniu œrednic ruroci¹gów i okreœleniu wymaganego ciœnienia w punkcie zasilania lub obliczenie
ciœnieñ w przy³¹czach dla narzuconego
ciœnienia zasilania.
Wyniki: tabele, profile,
zestawienia
Wyniki obliczeñ przedstawiane s¹ w tabelach oraz uwidaczniane s¹ na rysunkach (fot. 6). Program pozwala na konfigurowanie zawartoœci tabel oraz ich wydruk lub eksport w formacie MS Excel.
Analizê wyników zawartych w tabelach
u³atwia funkcja wyszukiwania elemenwww.polskiinstalator.com.pl
tów, których wynik obliczeñ (dowolna
kolumna tabeli) ma okreœlon¹ wartoœæ
lub mieœci siê w zadanym przedziale.
Równie¿ po powrocie do edytora graficznego tabele wyników mog¹ byæ nadal widoczne, umo¿liwiaj¹c szybkie znalezienie w tabeli odcinka zaznaczonego na
mapie lub odwrotnie.
Po pomyœlnym zakoñczeniu obliczeñ
wszystkie elementy sieci maj¹ ustalone rzêdne – mo¿na je odczytaæ w tabelach danych lub w „chmurkach” pomocy pojawiaj¹cych siê po zatrzymaniu
wskaŸnika myszy nad odcinkiem lub
wêz³em. Ilustracj¹ wyników obliczeñ
jest podgl¹d profilu – jednego lub wielu – jakie mo¿na b³yskawicznie utworzyæ z pomoc¹ programu. W tym celu
nale¿y dodaæ do projektu nowy arkusz
lub arkusze, na których bêd¹ umieszczane profile, po czym utworzyæ do-
woln¹ liczbê tzw. definicji profilu. Definicja profilu (fot. 7) okreœla m. in.
trasê, dla jakiej profil ma byæ wygenerowany. Ustala siê j¹ w tabeli, maj¹c do
dyspozycji podgl¹d mapy, a symbole
wêz³ów koñcowych i poœrednich wybiera siê z listy elementów istniej¹cych. Dodatkowo dla arkusza okreœla
siê jego skalê poziom¹ i pionow¹, rzêdn¹ odniesienia oraz inne parametry.
Profile tworzone przez program zawieraj¹ wszystkie elementy graficzne i opisy
stosowane w tego typu rysunkach (fot.
8). Widoczne s¹ na nich kolizje z innymi
sieciami. Odcinki profilu mog¹ byæ uzupe³nione o dodatkowe opisy tekstowe
oraz elementy grafiki (np. symbole armatury). Profil jest dynamicznie powi¹zany z map¹ – tzn. okreœlenie przebiegu
terenu na profilu zapamiêtuje go równie¿ na mapie.
Poza automatycznym generowaniem
profili program Net-san oferuje mo¿liwoœæ rêcznego, lecz wspomaganego
przez komputer, rysowania profili sieci
nie opisanych na mapie, a zatem i nie
obliczanych programem. W tym trybie
dostêpne s¹ predefiniowane elementy –
„klocki”, z których tworzymy profil,
wspomniane ju¿ opisy tekstowe i elementy grafiki.
Wszystkie rysunki tworzone przez program mo¿na wyeksportowaæ do plików
graficznych w wielu formatach bitmapowych, formatach EMF lub WMF, a tak¿e
do plików DWG i DXF. W tych dwóch
ostatnich przypadkach mo¿liwe jest dodanie rysunku z programu jako zbioru nowych warstw do pliku ju¿ istniej¹cego, na
przyk³ad tego, z którego na pocz¹tku pracy wczytana zosta³a mapa terenu.
Zapewniamy bezpieczne, czyste i komfortowe sk³adowanie oleju opa³owego oraz korzyœci p³yn¹ce ze stosowania
wodnego ogrzewania pod³ogowego. Zapraszamy do szczegó³owego zapoznania siê z nasz¹ ofert¹.
Reklama 03/00523
Reklama 03/00271
Partner z przysz³oœci¹
[email protected]
5
Polski Instalator 10/2003
OPROGRAMOWANIE KOMPUTEROWE