Światowy Dzień Zdrowia 2014 - Powiatowa Stacja Sanitarno

Światowy Dzień Zdrowia 2014
Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest każdego roku 7 kwietnia, aby uczcić rocznicę powstania
w 1948 roku Światowej Organizacji Zdrowia. Co roku jest wybierany temat przewodni z zakresu
zdrowia publicznego, który w danym okresie wymaga szczególnej uwagi.
Tematem przewodnim tegorocznych obchodów są choroby przenoszone przez wektory.
Terminem chorób przenoszonych przez wektory określa się różnego typu choroby zaraźliwe,
wywoływane przez patogeny przenoszone przez stawonogi lub innych biologicznych pośredników. Przenoszenie choroby
odbywa się głównie podczas ssania krwi przez zarażonego owada lub pasożytujące roztocze. W ten sposób mogą wywołać
choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka. Przykładem wciąż groźnej choroby pasożytniczej jest malaria, która
w 2010 roku pochłonęła 660 000 ofiar, natomiast w ostatnim czasie znacznie wzrosło rozpowszechnienie gorączki denga, której
wzrost na przełomie 50 lat jest 30-krotny. Do innych chorób przenoszonych przez wektory zaliczamy między innymi Gorączkę
Zachodniego Nilu, chikungunyę, odkleszczowe zapalenie mózgu oraz boreliozę.
W bieżącym roku omawiane będą najczęstsze wektory - jak komary, moskity, kleszcze i ślimaki - odpowiedzialne
za przenoszenie szeregu pasożytów i patogenów groźnych dla ludzi i zwierząt.
Wektorem zakażenia występującym na terenie powiatu polickiego są kleszcze.
Kleszcze z rodzaju Ixodes występują na terenie całej Polski.
Według różnych danych szacunkowych, zakażonych jest 10-70% kleszczy –
w zależności od regionu. Krętki są przenoszone na człowieka przez wszystkie
postacie rozwojowe kleszcza: larwę (A), nimfę (B), osobniki dorosłe(C –
samica, D – samiec).
Żywicielami kleszczy są lądowe gady, ptaki – głównie te, które gnieżdżą się
i poszukują pożywienia na ziemi i w niskich warstwach roślinności, ssaki,
ludzie. Preferowane przez kleszcze są gatunki stałocieplne
Miejsca i sposób w jaki lokują się kleszcze u człowieka
·
kleszcz podczas zagłębiania się w skórę żywiciela wydziela dużą ilość szybko
twardniejącej śliny, która tworzy rurkowatą pochewkę wokół narządów
gębowych – trwale mocując je w skórze.
·
podczas żerowania kleszcz wydziela drugi typ śliny, która wywołuje rozpad
tkanek żywiciela i zapobiega krzepnięciu krwi.
·
·
kleszcze pochłaniają krew, limfę i rozpuszczone tkanki żywiciela.
do organizmu żywiciela kleszcz wprowadza bakterie Borrelia i inne czynniki
chorobotwórcze.
Choroby wywoływane przez kleszcze
BORELIOZA
·
przewlekła,
wieloukładowa
występowaniem
objawów
i neurologicznych.
choroba zakaźna charakteryzująca się
skórnych,
stawowych,
kardiologicznych
BORELIOZA WCZESNA
·
·
stadium zakażenia ograniczonego- rumień wędrujący - chłoniak limfocytarny
skóry
stadium zakażenia rozsianego - rumień wędrujący mnogi (wtórny) - wczesna
neuroborelioza- zapalenie stawów - zapalenie mięśnia sercowego - inne zmiany
narządowe
Kleszcze preferują miejsca gdzie skóra jest
delikatna i w pobliżu naczyń krwionośnych.
BORELIOZA PÓŹNA
·
stadium zakażenia przewlekłego - przewlekłe zapalenie zanikowe skóry kończyn, neurologiczne, reumatologiczne lub inne
zmiany narządowe utrzymujące się przez co najmniej 12 miesięcy
NEUROBORELIOZA
W stadium wczesnym może przebiegać jako:
·
·
·
·
·
·
·
·
porażenie nerwów czaszkowych, najczęściej nerwu twarzowego – porażenie korzeni nerwowych lub pojedynczych
nerwów obwodowych – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – zapalenie mózgu/rdzenia kręgowego
w stadium późnym może przebiegać jako:- zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego o powolnym, postępującym przebiegu;
choroba może przypominać stwardnienie rozsiane
zapalenie nerwów obwodowych charakteryzujące się zaburzeniami czucia, mrowieniem, drętwieniem, bólami
korzeniowymi, a niekiedy niedowładami
przewlekła encefalopatia z upośledzeniem pamięci, koncentracji, rozdrażnieniem, sennością i zmianami osobowości
przechorowanie boreliozy nie chroni przed ponownym zachorowaniem .
nie ma szczepionki przeciwko boreliozie.
boreliozę leczy się terapią antybiotykową.
każde podejrzenie zakażenia należy skonsultować z lekarzem.
KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU
·
·
·
·
jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego przenoszoną przez kleszcze Ixodes. Czynnikiem etiologicznym choroby
jest wirus RNA należący do rodziny Flaviviridae. Okres wylęgania KZM wynosi od 4 do 28 dni, średnio 7 - 14 dni,
w przypadku zakażenia pokarmowego jest krótszy i trwa 3 - 4 dni.
zakażenie następuje w wyniku ukłucia przez zakażonego kleszcza, ale choroba może szerzyć się również drogą
pokarmową przez picie surowego, niepasteryzowanego mleka (kozie, owcze, krowie) pochodzącego od zakażonych
zwierząt. Rzadziej do infekcji dochodzi drogą wziewną np. przez wdychanie kurzu zanieczyszczonego kałem kleszczy.
choroba ma przebieg dwufazowy. W pierwszej fazie objawy przypominają infekcję grypową lub grypopodobną. U części
chorych, kiedy wirus KZM dostanie się do mózgu następuje druga faza choroby– neurologiczna. W takim stanie osoba
powinna być hospitalizowana. W większości przypadków kleszczowe zapalenie mózgu przebiega łagodnie, jednak jest
obarczone wystąpieniem powikłań. Wpływ na to ma wiek chorych oraz ciężkość przebiegu choroby.
Zaleca się szczepienia ochronne szczególnie osobom przebywającym i pracującym na terenach endemicznych oraz
swoistą ochronę przed kleszczami.
JAK MOŻNA CHRONIĆ SIĘ PRZED UKĄSZENIEM KLESZCZA:
·
·
·
·
·
·
·
noś ubrania utrudniające kleszczom dostęp do skóry, najlepiej w jasnych i zielonych kolorach,
unikaj siadania i leżenia na trawie i pod krzewami,
stosuj środki odstraszające insekty- spraye, kremy i maści,
starannie oglądaj ubranie po wyjściu z miejsc, gdzie mogą występować kleszcze,
po powrocie do doku dokładnie obejrzyj powierzchnie ciała, szczególnie fałdy skóry, pachwiny i pępek,
oglądaj również powierzchnię ciała swojego psa i kota- zwłaszcza głowę, szyję i pachwiny,
gotuj niepasteryzowane mleko pochodzące od krów, kóz, owiec- może ono być źródłem zakażenia chorobami
odkleszczowymi.
JAK USUNĄĆ KLESZCZA?
·
·
·
·
chwyć ostrożnie kleszcza przy pomocy pęsety blisko skóry. Nie należy smarować go tłuszczem ani innymi substancjami.
delikatnym, ale zdecydowanym ruchem wyciągnij kleszcza. Im szybciej kleszcz zostanie usunięty, tym mniejsze jest
prawdopodobieństwo zakażenia.
po usunięciu pasożyta upewnij się, ze w skórze nie pozostał żaden fragment ciała kleszcza. Jeśli tak, udaj się do lekarza.
Zdezynfekuj ranę i umyj ręce.
jeżeli w ciągu kilku dni pojawi się wokół miejsca ukąszenia choćby niewielki odczyn zapalny, należy koniecznie zgłosić się do
lekarza!
Opracowanie: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Policach