Uchwała Nr XXXVII/213/2002 Rady Powiatu w Oławie z dnia 15
Transkrypt
Uchwała Nr XXXVII/213/2002 Rady Powiatu w Oławie z dnia 15
Uchwała Nr XXXVII/213/2002 Rady Powiatu w Oławie z dnia 15 marca 2002 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Oławie. Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz ądzie powiatowym /Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592/ w związku z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów /Dz. U. Nr 122, poz. 1319/ Rada Powiatu w Oławie uchwala, co następuje; §1 Zatwierdza się sprawozdanie Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Oławie, za okres od 1 lipca 2000 r. do 31 grudnia 2001 r., stanowiące załącznik do niniejszej uchwały. §2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Powiatu Micha ł Węgłowski Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/213/2002 Rady Powiatu w Oławie z dnia 15 marca 2002 r. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO RZECZNIKA KONSUMENTÓW W OŁAWIE W OKRESIE OD POWOŁANIA DO KOŃCA 2001 ROKU Podpisanie przez Polskę „Traktatu o stowarzyszeniu ze wspólnotami europejskimi” spowodowało konieczność stworzenia podstaw prawnych, instytucjonalno - organizacyjnych i finansowych, umożliwiających prowadzenie przez państwo świadomej polityki konsumenckiej. W gospodarce rynkowej polityka konsumencka jest podstawowym narzędziem państwa, wykorzystywanym do wzmacniania pozycji konsumenta na rynku. Potrzeba taka wynika z faktu, że konsument jest niewątpliwie najsłabszym ogniwem mechanizmu rynkowego, co spowodowane jest nierównością ekonomiczną, organizacyjną i informacyjną, zachodzącą pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentem. Nierówność ta wynika między innymi z : - ograniczonego dostępu konsumenta do rzetelnej informacji, atakowania go natarczywą reklamą, - łatwości wprowadzania na rynek towarów wadliwych, zagrażających zdrowiu i życiu, - istnienia barier psychologicznych i finansowych ograniczających dostęp do wymiaru sprawiedliwości, - braku właściwego przygotowania konsumenta, działającego indywidualnie i częstokroć w pośpiechu w konfrontacji z przedsiębiorcą, za którym stoi całe zaplecze fachowców (prawników, technologów, towaroznawców), - braku wiedzy na temat przysługujących mu uprawnień itd. Dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki jest więc konieczne wzmacnianie pozycji konsumenta. Reforma ustrojowa państwa spowodowała powstanie możliwości ochrony interesów konsumenta na szczeblu powiatowego samorz ądu terytorialnego, a więc dodatkowo poza organami administracji rządowej, jakimi są Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Inspekcja Handlowa. Realizując zapis art. 21 d ustawy z dnia 24 lutego 1990r. o przeciwdzia łaniu praktykom monopolistycznym, zmienionej art. 61 ustawy z dnia 24 lipca 1998r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa, Rada Powiatu w dniu 27 czerwca 2000 r. powołała mnie na stanowisko Powiatowego Rzecznika Konsumentów. Do zadań rzecznika należy: - zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów, - składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony konsumentów, - występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów - współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu Ochrony Konkurencji organizacjami i Konsumentów, konsumenckimi organami Inspekcji (Stowarzyszenie Handlowej oraz Konsumentów Polskich, Federacja Konsumentów), - wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych. Rzecznik może również wytaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępować, za ich zgodą do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów. Art. 38 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2001r. nakłada na rzecznika obowiązek przedkładania Radzie do zatwierdzenia rocznego sprawozdania z dzia łalności, stąd też moje dzisiejsze wystąpienie przed Wysoką Radą. Niniejsze sprawozdanie, jako pierwsze w czasie mojego urzędowania, obejmuje okres od dnia powołania do końca 2001 r. Zadania przypisane rzecznikowi realizowałam jednoosobowo, jako dodatkowe zadania poza moimi podstawowymi obowiązkami. Aby umożliwić ewentualnym zainteresowanym osobisty kontakt, ustaliłam w porozumieniu ze Starostą, dyżury popołudniowe dwa razy w tygodniu (poniedziałki i środy w godzinach od 15 -tej do 17- tej), co nie wykluczało udzielania porad i odpowiedzi na zapytania konsumentów, najczęściej telefonicznych w pozostałe dni. Niejednokrotnie udzielałam porad telefonicznych również poza godzinami urzędowania, jako że nie mam zastrzeżonego numeru telefonu. Sprawy wymagające omówienia i zapoznania się z posiadaną przez konsumenta dokumentacją załatwiałam w czasie ustalonych dyżurów. W tym okresie odnotowałam ponad 120 spraw konsumenckich, nie licząc tzw. porad telefonicznych, ograniczających się do odpowiedzi na proste pytania dotyczące praw konsumenta, czy sposobu składania reklamacji (np. czy istnieje możliwość zwrotu towaru bez wad, gdzie można uzyskać opinię rzeczoznawcy, czy okres gwarancji przedłuża się o czas pozostawienia towaru w naprawie itp.). Struktur ę udzielanych porad w zakresie ochrony konsumentów przedstawia zamieszczona poni żej tabela. W tabeli tej zawarte są również sprawy, gdzie rzecznik nie tylko udzielał porad ale też występował do przedsiębiorców w sprawach ochrony interesów konsumentów na ich wniosek. Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów struktura udzielanych porad oraz struktura wystąpień rzecznika na wniosek konsumentów ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wyszczególnienie Ogółem Porady Wystąpienia – sposób załatwienia ogó łem pozyty- negaty- w trakwnie wnie cie ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Usługi: remontowo-budowlane 4 2 bankowe 3 montaż drzwi, okien, paneli 13 telekomunikacyjne 2 2 3 2 1 8 5 4 2 1 1 1 dostawa energii elektrycznej 7 1 6 2 komunalne (woda, ciepło) 2 2 2 turystyczne 1 1 inne 7 2 5 4 1 sprzęt RTV 14 3 11 10 1 Buty, odzież, kosmetyki 20 15 5 5 5 3 1 4 Artykuły gosp. domowego, Artykuły spożywcze 5 2 Motoryzacja 7 5 2 1 Meble 5 1 4 3 Telefony komórkowe 5 1 4 3 lokalem przedsiębiorstwa 12 2 10 6 4 Inne 16 5 11 7 4 1 1 1 Towary zakupione poza ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Razem 123 47 76 53 16 7 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Z tabeli wynika, że skargi, którymi zajmował się rzecznik są bardzo różnorodne. Sprawy, w których rzecznik występował do przedsiębiorców ze skutkiem pozytywnym (70%), przyniosły konsumentom wymierny efekt finansowy od kilkudziesięciu złotych do kilku tysięcy złotych. Niewątpliwie najczęściej występujące problemy, dotyczyły spraw drobnych np. odmowy uznania reklamacji butów, gdzie sprzedawca jako uzasadnienie odmowy przedstawiał opinię rzeczoznawcy powołanego przez producenta. W takim przypadku przez mediację ze sprzedawcą próbowałam uzyskać zmianę decyzji, a jeśli to nie odniosło skutku, to kierowałam konsumenta do Inspekcji Handlowej, gdzie mógł on nieodpłatnie otrzymać opinię niezależnego rzeczoznawcy. Opinia taka stanowiła podstawę do wyegzekwowania od sprzedawcy załatwienia reklamacji zgodnie z żądaniem konsumenta. Jako przykład można tu podać sprawę butów kupionych w sklepie w Oławie, a reklamowanych trzykrotnie z powodu ich przemakania. Sprzedawca próbował załatwić reklamację przez naprawę, opierając się na opinii rzeczoznawcy powołanego przez producenta, a konsument chcia ł skorzystać z najdalej idącego uprawnienia - odstąpienia od umowy czyli zwrotu towaru za zwrotem ceny. Ponieważ mediacja ze sprzedawcą (ustna i pisemna) nie dała rezultatu wystąpiono do Inspekcji Handlowej z wnioskiem o wydanie opinii rzeczoznawcy dot. reklamowanego towaru. Na podstawie tejże opinii, potwierdzającej istnienie wady, konsument otrzymał zwrot gotówki. Druga znaczna grupa spraw dotyczyła reklamacji artykułów gospodarstwa domowego, RTV i mebli. Do ciekawszych spraw tej grupy, które uda ło się załatwić pozytywnie dla konsumenta przez wystąpienie rzecznika należą: - wyegzekwowanie od producenta pralki zwrotu pieni ędzy za zniszczone w czasie prania rzeczy. Konsumentka złożyła reklamację w ramach gwarancji na wadliwe działanie gwarancyjne pralki stwierdził automatycznej. konieczność Serwis wymiany w ramach bębna, naprawy natomiast ani sprzedawca, ani serwis nie wyrazili zgody na zapłatę za straty spowodowane przez pralkę. Dopiero pisemna interwencja rzecznika doprowadziła do sfinalizowania sprawy, - wyegzekwowanie od chłodziarko-zamrażarki, producenta po bezpłatnej rzekomym naprawy upływie terminu gwarancyjnej gwarancji. Konsumentka wystąpiła do producenta o wymianę bloku szafki zamrażarki z uwagi na jej nieszczelność w ramach gwarancji. Producent odmówił, stwierdzając, że termin gwarancji minął 2 miesiące wcześniej a wymiany może dokonać odpłatnie. Na wniosek konsumenta rzecznik wystąpił o pozytywne załatwienie reklamacji w ramach gwarancji, ponieważ zgłoszona wada, jako wada istotna wystąpiła w czasie gwarancji i nie została usunięta – serwisant trzykrotnie napełniał zbiornik freonem, a nie zbadał szczelności bloku, dopiero przy ostatniej wymianie dokonał zapisu o braku szczelności, - wyegzekwowanie od sprzedawcy i producenta wymiany wadliwego blatu zamontowanego na meblach kuchennych (warto ść 3.000,- zł). Mimo uznania reklamacji złożonej przez konsumenta, nie została ona załatwiona przez okres 10 miesięcy, na skutek braku porozumienia pomiędzy sprzedawcą, a producentem mebli z czyjej winy wada powstała. Dopiero interwencja rzecznika zmusiła ich do zawarcia ugody i dokonania wymiany blatu. Ważną grupę stanowią sprawy umów zawieranych poza lokalem przedsi ębiorstwa. Dotyczą one najczęściej kredytowych zakupów takich towarów jak filtry do wody, naczynia kuchenne czy samochody. W części tych spraw, gdzie umowy były zawierane po czerwcu 2000 r. tj. po wejściu w życie ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, można było skorzystać z zapisu art. 2 - 4 ustawy i odstąpić od umowy. Przykładem takim mogą być sprawy odstąpienia od umowy zakupu filtrów do wody, z uwagi na niedopełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku pisemnego poinformowania konsumenta o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy i doręczenia wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy (wartość jednej umowy to kwota około 1200 zł) . Inny przykład dotyczy odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorcy, a dotyczącej zakupu samochodu. Konsument po uzyskaniu od rzecznika informacji o takiej możliwości, złożył pisemne oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z podaniem o pomoc. Po wystąpieniu rzecznika przedsiębiorca przyjął oświadczenie konsumenta, a to spowodowało unieważnienie umowy przez obie strony i zwrot wniesionej przez konsumenta 3% opłaty wstępnej (kwota 1200 zł). Przeważnie umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa powiązane są z umowami kredytowymi, które muszą być wykonywane niezależnie od ewentualnych reklamacji. Stanowi to dodatkową trudność dla konsumentów, jednak w przypadkach odstąpienia konsumenta od umowy, które udało się załatwić pozytywnie, również i ta przeszkoda została pokonana. W grupie spraw, dotyczących umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, były dwie umowy, w których sprzedawanym towarem był kredyt na zakup lub budowę domu. Umowy tego typu występowały na terenie całego kraju – a ponieważ firma, która je zawierała nie wywiązywała się z podjętych zobowiązań, konsumenci, którzy poczuli się oszukani zaczęli zgłaszać skargi, sprawę nagłośniły media, a prokuratura zajęła się badaniem legalności procederu. W tych sprawach rzecznik udzielił porady prawnej zainteresowanym a ponadto po przeanalizowaniu ogólnych warunków umowy, wystąpił do przedsiębiorcy z wezwaniem o zaniechanie stosowania we wzorcu umowy klauzul abuzywnych (niedozwolonych), tzn. takich postanowień umownych, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób rażąco sprzeczny z dobrymi obyczajami, naruszając jego interesy (w art. 385 Kodeksu Cywilnego wymienia si ę 23 przypadki niedozwolonych postanowień we wzorcach umów). W zasadzie za większością spraw, którymi zajmował się rzecznik, kryje się mniej lub bardziej interesująca historia, ale omawianie wszystkich nadmiernie wydłużyłoby sprawozdanie. Sprawą istotną dla wszystkich, a jeszcze nie zakończoną, jest sprawa wnoszenia opłat za dostarczoną energię elektryczną, rozpoczętą w związku ze skargami konsumentów ( skarga ze stycznia 2001 r.) na likwidację punktu kasowego w Oławie przy ul. Kilińskiego (siedziba Pogotowia Energetycznego) i uruchomieniem punktów kasowych przy ul. Chrobrego i Szymanowskiego przez prywatną firmę, z którą podpisał umowę Zakład Energetyczny Wrocław S.A. Z bogatej korespondencji prowadzonej z Zakładem w sprawie tej wynika, że Energetyka jest w trakcie przygotowywania lokalu w centrum miasta (ul. Młyńska), który ma oprócz punktu kasowego stworzyć możliwość pełnej obsługi techniczno-reklamacyjnej konsumentów. Pozostaje wyrazić nadzieję, że sprawa zostanie w tym roku zakończona, co da konsumentom możliwość regulowania opłat za energię bez dodatkowych opłat, które zmuszeni są ponosić w przypadku dokonywania wpłat w banku czy punkcie kasowym , nie należącym do ZE. Wspomnieć też wypada, że zdarzały się skargi konsumentów na działalność pracowników ochrony zatrudnionych w supermarketach. W tych sprawach by ły kierowane do firm ochroniarskich wystąpienia z obszernym omówieniem obowiązujących przepisów. Niestety, nadal zdarzają się co jakiś czas skargi konsumentów na sposób postępowania pracowników ochrony w stosunku do osób posądzonych o kradzież i temat ten będzie w najbliższym czasie przedmiotem zainteresowania rzecznika. Zadaniem rzecznika jest również składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego. W tym zakresie rzecznik na wniosek przewodniczącego Rady Miejskiej w Oławie wydawał opinię w sprawie wprowadzenia limitu wydawanych nowych zezwoleń na przewóz osób taksówką. Art. 17 ustawy o warunkach wykonywania krajowego drogowego przewozu osób mówi, że rada gminy może określić na dany rok kalendarzowy limit wydawanych nowych zezwoleń. Wniosek w sprawie wprowadzenia takiego limitu został przez rzecznika zaopiniowany negatywnie, z uwagi na brak spełnienia wymogu art. 6 ustawy antymonopolowej (brak udokumentowania okoliczno ści uzasadniających ze względów techniczno-organizacyjnych lub ekonomicznych, ograniczenia działalności w zakresie wykonywania zarobkowego przewozu osób taksówkami). Ponadto wed ług opinii rzecznika podjęcie uchwały, wprowadzającej na dany rok kalendarzowy limit nowych zezwoleń, byłoby sprzeczne z zasadami wolnego rynku. Rada Miejska w Oławie, rozpatrując wniosek złożony przez Oławskie Stowarzyszenie Taksówkarzy Zarobkowych, podjęła uchwałę o wprowadzeniu limitu wydawanych nowych zezwoleń na rok 2001, mimo negatywnej opinii rzecznika w przedmiotowej sprawie. W ramach współdziałania z innymi jednostkami, zajmującymi się sprawami ochrony interesów konsumenta, rzecznik wielokrotnie przekazywa ł do Sanepidu informacje i sygnały od konsumentów, nieprawidłowości w placówkach handlowych – dotyczące występowania co skutkowało przeprowadzaniem doraźnych kontroli. Ponadto istnieje stała współpraca z Inspekcją Handlową, polegająca na pomocy prawnej ze strony PIH -u przy rozwiązywaniu konkretnych spraw i przekazywaniu informacji o sygnalizowanych przez konsumentów uchybieniach w placówkach handlowych. Istotną dziedziną pracy rzecznika jest działalność o charakterze edukacyjno-informacyjnym. Charakter taki ma każda porada przekazywana w biurze rzecznika, aby rozszerzyć zakres tej działalności rzecznik współpracował z mediami, chodzi tu o cykliczne wystąpienia na temat ochrony praw konsumenta publikowane w lokalnej prasie, a także prezentacja w lokalnej telewizji i udział w audycji radiowej z możliwością telefonicznego kontaktu ze słuchaczami. Wypada również wspomnieć o stworzonej przez Starostwo możliwości podnoszenia kwalifikacji rzecznika, poprzez udział w szkoleniach i seminariach organizowanych dla powiatowych rzeczników konsumentów: – było to seminarium w czerwcu 2000 r. na temat polityki konsumenckiej w Polsce z uwzględnieniem doświadczeń Unii Europejskiej, finansowane z budżetu Projektu Inicjatywy Proeuropejskie Programu PHARE 97 – oraz szkolenie w listopadzie 2000 r. na temat prawnych aspektów działania rzeczników konsumentów, finansowane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ponadto dwukrotnie organizowane były spotkania z udziałem rzeczników przez Delegaturę UOKiK we Wrocławiu, a w czerwcu 2001 r. Związek Powiatów Polskich zorganizował I Ogólnopolską Konferencję „Forum Powiatowych Rzeczników Konsumenta” z udziałem przedstawicieli UOKiK, Ministerstwa Sprawiedliwości, Urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich i wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i SGGW w Warszawie, gdzie poza częścią wykładową odbywały się dyskusje na tematy dotyczące tzw. codziennej pracy rzecznika i jego kontaktów z konsumentami. Na zakończenie chciałabym podkreślić fakt stale rosnącego zainteresowania poradnictwem konsumenckim; coraz wi ęcej osób zgłasza się z prośbą o pomoc w sprawach ochrony interesów konsumenta. Oznacza to, że w przyszłości, której na razie nie określam, zaistnieje prawdopodobnie konieczność zorganizowania biura rzecznika. Jest to zresztą wynik polityki konsumenckiej państwa, idącej w kierunku zwiększania ochrony interesów konsumentów i podnoszenia rangi urzędu rzecznika. Oława, dnia 28 lutego 2002 r. Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Oławie Ewa Szczepanik