myślenie pod ostrzałem na polu bitwy iw gabinecie

Zeszyt pierwszy - “Przegląd Psychoanalityczny”, październik 2015
Odkrycie funkcji alfa przez Biona:
myślenie pod ostrzałem na polu bitwy i w gabinecie
Lawrence J. Brown
Niniejszy artykuł przedstawia drogę Biona do odkrycia funkcji alfa i jej późniejsze opracowanie. Jego
traumatyczne doświadczenia jako młodego dowódcy czołgu podczas I wojny światowej (nakładające
się i splecione z konfliktami z czasów dzieciństwa), wystawiły go bezpośrednio na bardzo bolesne
emocje, poddające próbie jego zdolność do radzenia sobie. Później, w latach 50-tych, po jego
analizie u Melanie Klein i zawarciu małżeństwa z Francescą Bion, zaczął on analizować pacjentów
psychotycznych i zrozumiał w jaki sposób pacjenci ci niszczą własną zdolność do poznawania
rzeczywistości w ramach obrony przed niemożliwymi do zniesienia prawdami emocjonalnymi w
swoich życiach. Doprowadziło to Biona do zidentyfikowania aspektu śnienia, koniecznego do nadania
osobistego znaczenia doświadczaniu rzeczywistości, dzięki któremu możemy uczyć się na podstawie
doświadczenia. Równolegle do opracowania swojej nowej teorii marzenia sennego, Bion powrócił
także do swoich nieprzetrawionych doświadczeń z I Wojny Światowej. Elementy te połączyły się w
wybrany fakt - odkrycie funkcji alfa. W kolejnych dziełach Bion badał czynniki składowe funkcji
alfa, łącznie z relacją pomieszczającego/pomieszczanego, równowagą PS↔D, zamyśleniem, tolerowaną
wątpliwością i innymi czynnikami, którym nadałem nazwę „Konstelacji Myślenia”.
Słowa kluczowe: funkcja alfa, bion, teoria marzeń sennych biona, konstelacja myślenia, pomieszczające/
pomieszczane, teoria myślenia, wpływ I wojny światowej
„Te marzenia na jawie utrzymywały się niczym odmienne życie i nie opuściły mnie aż do roku 1928. Sceny
te były niemal zawsze wspomnieniami moich pierwszych czterech miesięcy we Francji; wydaje się, że aparat
rejestrujący emocje zepsuł się po bitwie pod Loos.”1 2 1
„Bion czuł się chory. Chciał myśleć (…) Chciał myśleć (…) Starał się myśleć.”2
Rozwój koncepcji funkcji alfa: 1940 – 1960
Dwa lata temu odwiedziłem Sarajewo i stanąłem na słynnym Moście Łacińskim, który jest teraz
odremontowany i całkiem zwyczajny. To właśnie tam serbski zabójca śmiertelnie postrzelił Arcyksięcia
Ferdynanda i jego żonę. Zdarzenie to było iskrą zapłonową przerażającej pożogi I wojny światowej.
Nieopodal mostu znajdował się sklep z pamiątkami, w którym turyści mogli zrobić sobie zdjęcie siedząc na
kartonowej reprodukcji kabrioleta Arcyksięcia – wsuwali radosne twarze w otwory w fotografiach dwóch
ofiar morderstwa. Możliwość bycia sfotografowanym jako królewska para zdawała się dostarczać pewnej
maniakalnej ekscytacji, jednak przetrwanie i wysłanie e-mailem zdjęcia do domu oczyszczało sytuację z
jakiegokolwiek poczucia, że morderstwa te wyzwoliły niebywały stopień nieludzkiej przemocy.
Na innych ulicach można jednak było odkryć „Sarajewskie róże”, stworzone z niewielkich wgłębień
wyżłobionych w chodniku przez tysiące bomb, które spadły ze wzgórz otaczających miasto podczas
czteroletniego oblężenia w latach 90-tych. Łuski pozostawiły odciski, przypominające makabryczne kwiaty.
Niektóre z nich zostały wypełnione i pomalowane na czerwono, aby upamiętnić poległych mieszkańców.
Można było natknąć się na nie spacerując przez miasto, co wywoływało uczucie intensywnej powagi, tak
1
2
Cytaty z publikacji, które nie ukazały się w języku polskim podaję we własnym przekładzie.
Wszystkie odniesienia bibliograficzne znajdują się w przypisach końcowych. (Przyp. tłum.)
Cytat ten zawdzięczam Roper (2009)
16