Przeprowadzone badania umożliwiły po pierwsze, określenie istoty i

Przeprowadzone badania umożliwiły po pierwsze, określenie istoty i

Nr wniosku: 169374, nr raportu: 2539. Kierownik (z rap.): dr Ewelina Jadwiga Panas
Przeprowadzone badania umożliwiły po pierwsze, określenie istoty i specyfiki soft power
przynależnej transnarodowym organizacjom społeczeństwa obywatelskiego (TOSO). Soft power TOSO
została zdefiniowana jako zdolność kształtowania – zmieniania bądź utrwalania – stanów rzeczy
w odniesieniu do obszarów stanowiących przedmiot zainteresowania i aktywności badanych organizacji oraz
poddawania innych uczestników stosunków międzynarodowych (głównie państw i korporacji
transnarodowych) naciskom, w celu modyfikacji ich zachowań i preferencji w taki sposób, aby były zgodne
z dążeniami TOSO. Natomiast mechanizm, na którym opiera się ta zdolność polega na „przyciąganiu”,
będącym pochodną odpowiedniej atrakcyjności. Po drugie, zidentyfikowano i poddano analizie trzy grupy
zasobów soft power TOSO. W pierwszej grupie znalazły się charakterystyczne cechy, właściwości
i umiejętności tych podmiotów (wiarygodność, wysoki poziom zaufania społecznego, legitymacja społeczna
oraz cechy związane z kompetencjami – profesjonalizacja i specjalizacja); w drugiej – czynniki związane ze
specyfiką dziedzin, w których koncentruje się ich aktywność (TOSO stają się elementem regulacji
problemów o charakterze transgranicznym oraz tych funkcjonujących w transnarodowej przestrzeni
społecznej – specyfika tych problemów odpowiada możliwościom organizacji i gwarantuje skuteczność ich
działań); w trzeciej zaś, czynniki związane ze sposobem funkcjonowania tych organizacji (elastyczność,
innowacyjność oraz duża zdolność adaptacji do zmieniających się warunków otoczenia). Soft power TOSO
opiera się więc na profesjonalizacji, specjalizacji, wiarygodności, innowacyjności, elastyczności,
atrakcyjności ideologicznej, sprawności organizacyjnej oraz emancypacyjnych celach związanych ze
specyficznymi obszarami aktywności. Po trzecie, zaprezentowano również mechanizmy, na których opiera
się realizacja tej siły. Do podstawowych mechanizmów działania soft power transnarodowych organizacji
społeczeństwa obywatelskiego zaliczono: nakłanianie innych podmiotów do podjęcia bądź zaniechania
określonych działań, ustanawianie agendy i tworzenie ram debaty międzynarodowej oraz kształtowanie
hierarchii preferencji.
Istotnym rezultatem przeprowadzonych badań było określenie zakresu przedmiotowego soft power
TOSO – zidentyfikowano obszary, w których następuje realizacja tej siły. Przeprowadzona została analiza
przypadków w trzech sferach stosunków międzynarodowych: ekologii, ekonomii i praw człowieka. W sferze
praw człowieka analizie poddano: kampanię na rzecz utworzenia Międzynarodowego Trybunału Karnego,
kampanię na rzecz zakazu min przeciwpiechotnych oraz koalicję przeciw broni kasetowej. W sferze ekologii
przedmiotem badań uczyniono: udział transnarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego
w przyjęciu Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
oraz kampanię przeciw genetycznie modyfikowanym organizmom (GMO). W sferze ekonomii przedmiotem
analizy stała się kampania przeciw wielostronnemu porozumieniu o inwestycjach (Multilateral Agreement of
Investments – MAI) oraz międzynarodowa kampania na rzecz opodatkowania transakcji walutowych.
Kolejnym zadaniem, które udało się zrealizować była ocena skuteczności stosowania soft power
przez transnarodowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Kryteria oceny efektywności soft power
TOSO dobrano w zależności od grupy docelowej (od rodzaju podmiotów poddanych oddziaływaniu soft
power). Zidentyfikowane zostały trzy takie grupy – opinia publiczna, potencjalni i obecni członkowie
organizacji oraz państwa i korporacje transnarodowe.
O wpływie rezultatów badań na rozwój badań politologicznych decyduje kilka przesłanek. Po
pierwsze, efektem realizacji projektu, który w istotny sposób wypełnił lukę w dotychczasowych badaniach
nie tylko soft power, ale również tych poświęconych funkcjonowaniu organizacji społeczeństwa
obywatelskiego jest rozprawa doktorska pod tym samym tytułem, co realizowany projekt badawczy („Soft
power transnarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego”). W rozprawie poruszona została
problematyka, która jest nowa w polskiej, i nie tylko, nauce o stosunkach międzynarodowych i stanowi
wartość dodaną na tym gruncie. Realizacja tak określonego tematu przyczyniła się do wzbogacenia ogólnych
ram teoretycznych i urozmaiciła debatę o soft power w stosunkach międzynarodowych. Potwierdzeniem
uznania przez środowisko naukowe znaczenia wyników przeprowadzonych badań są: wyróżnienie
przyznane za pracę doktorską w konkursie organizowanym przez Collegium Civitas w Warszawie o nagrodę
im. prof. Roberta Mroziewicza na najlepszą rozprawę doktorską z zakresu stosunków międzynarodowych,
bezpieczeństwa międzynarodowego i dyplomacji (30 września 2013 r.) oraz wyróżnienie za najlepszą
rozprawę doktorską nadane uchwałą Rady Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
w Lublinie (4 grudnia 2013 r.). Nagrodą w konkursie im. prof. R. Mroziewicza jest publikacja rozprawy
w formie książkowej – obecnie trwają pracę związane z redagowaniem tekstu pod kątem publikacji. Po
drugie, zostały opublikowane cząstkowe wyniki przeprowadzonych badań: E. Panas, Problem
odpowiedzialności transnarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w: E. Haliżak, M. Pietraś
(red.), Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, t. 2, Polskie Towarzystwo Studiów
Międzynarodowych, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2013 [s. 757-769]; E. Panas, Potęga
transnarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w: M. Sułek (red.), Potęgometria, t. 1,
Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Warszawa 2013 [s. 78-95].