Wykład VIII Podejmowanie decyzji Plan wykładu

Podejmowanie decyzji – c.d. wykładu V
Plan wykładu
Dążenie do dobra jako podstawa relacji
postępowania
Uczucia jako skierowanie do wyobrażenia dobra
Działania woli jako decydowanie
Współdziałanie intelektu i woli w podejmowaniu
decyzji
Schemat procesu decyzji
Problem wolności osoby
1
Istota relacji postępowania
Poznawanie
Postępowanie
2
Uczucia jako skierowanie do wyobrażenia
dobra
• Władza pożądliwa
• Władza gniewliwa
3
Uczucia pożądliwe
•
•
•
•
•
1. Źródłem dążenia do dobra jest uczucie miłości.
2. Źródłem unikania zła jest uczucie niechęci.
3. Prostym dążeniem do dobra jest pożądliwość
4. Prostym unikaniem zła jest uczucie wstrętu
5. Po zjednoczeniu z dobrem doznajemy uczucia
przyjemności.
• 6. Zjednoczenie ze złem, czyli pozbawienie jakiegoś
dobra, wywołuje uczucie bólu.
4
Uczucia gniewliwe
• 7. Dążeniem do dobra, któremu towarzyszy trud i wysiłek ze
strony człowieka jest uczuciem nadziei.
• 8. Wycofaniem się z nadziei, czyli z dążenia do dobra z
powodu poddania się przeszkodom stojącym na drodze do
tego dobra, jest uczucie rozpaczy.
• 9. Przezwyciężaniem zła jest uczucie odwagi.
• 10. Unikaniem zła przez wycofanie się jest bojaźń
• 11. Uczucie gniewu natomiast jest reakcją na zło obecne,
któremu jednak człowiek się nie poddaje i które postanawia
zaatakować.
5
Uczucia pożądliwe i gniewliwe c.d.
Zareagowanie na dobro ujęte jako
przyjemnośd
Zareagowanie na zło ujęte jako coś
przykrego
Uczucie miłości
Uczucie niechęci
Pożądliwośd
Uczucie wstrętu
Uczucie zadowolenia
Uczucie bólu
Dotyczy trudu możliwego do
pokonania
Dotyczy trudu niemożliwego
do pokonania
Uczucie nadziei
Uczucie rozpaczy
Uczucie odwagi
Uczucie bojaźni
Uczucie gniewu
6
Hegemonia intelektu
(21. Teza tomistyczna)
• 1. Wola nie uprzedza rozumu, ale idzie za nim;
• 2. pożąda ona bowiem z konieczności tego, co jej
zostanie przedstawione jako dobro wypełniające
całkowicie jej pożądanie, lecz
• 3. między dobrami, co do których sąd może wypaść
rozmaicie, zachowuje wolność wyboru.
• 4. Wybór zatem następuje po ostatnim sądzie
praktycznym, że zaś właśnie ten sąd jest ostatni,
sprawia to wola".
7
Schemat decyzji
A. PRZYGOTOWANIE
1. ROZUM: P o m y s ł osiągnięcia przedmiotu (jako dobrego)
lub uniknięcia go (jako złego).
2. WOLA: U p o d o b a n i e w przedmiocie (lub niechęć do
niego).
8
Schemat decyzji c.d.
B. ZAMIERZENIE
3. ROZUM: Z a m y s ł - myśl o przedmiocie jako celu.
4. WOLA: Z a m i a r osiągnięcia go.
5. ROZUM: N a m y s ł - rozważenie środków do osiągnięcia
celu.
6. WOLA: P r z y z w o l e n i e na użycie jednych środków, a
odrzucenie innych.
7. ROZUM: R o z m y s ł - rozsądzenie między środkami.
8. WOLA: W y b ó r jednego z nich.
9
Schemat decyzji c.d.
C. WYKONANIE
9. ROZUM: R o z k a z - postanowienie, czyli zarządzenie
czynu.
10. WOLA: W y k o n a n i e czynne.
11. INNE WŁADZE: W y k o n a n i e bierne.
12. WOLA: Z a d o w o l e n i e z osiągniętego celu.
13 . ROZUM: O s ą d przebiegu wszystkich czynności.
10
Wnioski
Dobro pryncypium postępowania
Uczucia jako zareagowanie na wyobrażenie dobra
Decydowanie jako czynności woli opierającej się na
rozpoznaniu rzeczywistości
przez intelekt
Wolnośd jako wiernośd
prawdzie i dobru
11