Wieloreferencyjna metoda sprzężonych klasterów w

Transkrypt

Wieloreferencyjna metoda sprzężonych klasterów w
Wieloreferencyjna metoda
sprzężonych klasterów
w dwuwalencyjnych sektorach
przestrzeni Focka
oraz metoda równań ruchu
w zastosowaniu do opisu
stanów wzbudzonych
Grupa Moniki Musiał
Uniwersytet Śląski
Instytut Chemii
Zakład Chemii Teoretycznej
Główny cel
Teoretyczne wyznaczanie energii wzbudzeń (EE)
wykorzystując obliczenia:
podwójnego potencjału jonizacji (DIP)
podwójnego powinowactwa elektronowego
(DEA)
przy użyciu metody sprzężonych klasterów, opartej
na funkcji referencyjnej RHF (Hartree-Fock z
ograniczeniami spinowymi), która pozwala na
wyznaczanie stanów czystych spinowo (bez
kontaminacji).
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
2 / 17
Stany podwójnie zjonizowane
DIP: podwójny potencjał jonizacji
A =⇒ A+2
DIP = EA+2 − EA
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
3 / 17
Stany podwójnie zjonizowane
DIP: podwójny potencjał jonizacji
A =⇒ A+2
DIP = EA+2 − EA
DEA: podwójne powinowactwo elektronowe
A =⇒ A−2
DEA = EA − EA−2
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
3 / 17
DIP i DEA
Dlaczego stany podwójnie zjonizowane
dodatnio i ujemnie sa̧ interesuja̧ce?
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
4 / 17
Zastosowanie podejścia DIP
Energie wzbudzeń poprzez obliczenia DIP
Powód:
dla niektórych układów łatwiej jest uzyskać
funkcję referencyjną dla stanu po przyłączeniu
dwóch elektronów niż dla molekuły obojętnej
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
5 / 17
Zastosowanie podejścia DIP
Energie wzbudzeń poprzez obliczenia DIP
Powód:
dla niektórych układów łatwiej jest uzyskać
funkcję referencyjną dla stanu po przyłączeniu
dwóch elektronów niż dla molekuły obojętnej
W celu wykonania obliczeń EE dla molekuły A
wykonujemy obliczenia DIP dla jonu A−2 .
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
5 / 17
DIP: wyznaczanie krzywych energii
potencjalnej (PEC) dla molekuły F2
•
Molekula obojȩtna
F2
Ḟ •———- . . . . . ———-• Ḟ
Funkcja referencyjna dla rozseparowanych atomów
nie jest dobrze zdefiniowana.
Molekula z dola̧czonymi dwoma elektronami
F−2
2
F− •—– . . . . —–• F−
Jon
F−2
dysocjuje
na
dwa fragmenty
2
zamkniȩtopowlokowe (izoelektronowe z atomem
neonu). Dobrze opisana funkcja referencyjna.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
6 / 17
Zastosowanie podejścia DEA
Energie wzbudzeń poprzez obliczenia DEA
Powód:
dla niektórych układów łatwiej jest uzyskać
funkcję referencyjną dla stanu po usuniȩciu
dwóch elektronów niż dla molekuły obojętnej
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
7 / 17
Zastosowanie podejścia DEA
Energie wzbudzeń poprzez obliczenia DEA
Powód:
dla niektórych układów łatwiej jest uzyskać
funkcję referencyjną dla stanu po usuniȩciu
dwóch elektronów niż dla molekuły obojętnej
W celu wykonania obliczeń EE dla molekuły A
wykonujemy obliczenia DEA dla jonu A+2.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
7 / 17
DEA przykład:
obliczenia PEC dla molekuły Na2
•
Obojȩtna molekula
Na2
˙ •———- . . . . . ———-• Na
˙
Na
Funkcja referencyjna dla rozseparowanych atomów
nie jest dobrze zdefiniowana.
•
Molekula podwójnie zjonizowana
Na+2
2
Na+ •—– . . . . —–• Na+
Jon Na+2
dysocjuje na dwa fragmenty
2
zamkniȩtopowlokowe (izoelektronowe z atomem
neonu). Dobrze opisana funkcja referencyjna.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
8 / 17
DEA przykład: GS dla molekuły Na2
Podwójnie zjonizowana molekuła: Na+2
2
.
.
.
.
.
.
3p
3p
3s
[Ne]
Na+
Grupa Moniki Musiał
3s
[Ne]
Na+
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
9 / 17
DEA przykład: GS dla molekuły Na2
Podwójnie zjonizowana molekuła: Na+2
2
.
.
.
.
.
.
3p
3p
3s
[Ne]
Na+
Na+2
2
.
.
.
3s
[Ne]
Na+
−−→
DEA Na2
.
.
.
3p
3p
3s 6
[Ne]
Na
Grupa Moniki Musiał
3s
?
[Ne]
Na
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych
9 / 17
DEA przykład: EE dla molekuły Na2
Podwojnie zjonizowana molekuła: Na+2
2
.
.
.
.
.
.
3p
3p
3s
[Ne]
Na+
Na+2
2
.
.
.
3p
3s 6
[Ne]
Na
Grupa Moniki Musiał
3s
[Ne]
Na+
−−→
DEA Na2
.
.
.
?
3p
3s
[Ne]
Na
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 10 / 17
Główna tematyka badawcza
Tematyka badawcza jest związana z rozwijaniem
nowych metod obliczeniowych chemii kwantowej
umożliwiających osiąganie w obliczeniach bardzo
wysokich dokładności. Obszarem poszukiwań jest
teoria sprzężonych klasterów, której
charakterystycznym wyróżnikiem jest wykładnicza
parametryzacja funkcji falowej.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 11 / 17
Główna tematyka badawcza
Nowoutworzone metody są stosowane do opisu
stanów wzbudzonych atomów i cząsteczek, stanów
zjonizowanych dodatnio (jednokrotnie lub
wielokrotnie) oraz stanów powstałych po
przyłączeniu do atomu lub cząsteczki jednego lub
kilku elektronów (stany zjonizowane ujemnie).
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 12 / 17
Główna tematyka badawcza
Przydatność nowych metod do opisu układów
zjonizowanych pozwala na badania układów
metastabilnych, takich jak rodniki i jony, które są
dla chemii kwantowej szczególnie interesujące.
W ostatnich latach udało się stworzyć na podstawie
teorii sprzężonych klasterów kilkanaście nowych
metod pozwalających na uzyskanie bardzo
precyzyjnego opisu energetyki i struktury atomów
i małych cząsteczek.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 13 / 17
Główna tematyka badawcza
Szczególnie interesujące wyniki udało się uzyskać
w badaniach nad zrywaniem wiązań i procesem
dysocjacji molekuł. Np. metody oznaczone
akronimami DIP (double ionization potential) i DEA
(double electron attachment) zaprojektowane do
wyznaczania podwójnego potencjału jonizacji
i podwójnego powinowactwa elektronowego
umożliwiły wyznaczenie krzywych energii dysocjacji,
np. dla molekuł F2 lub Na2 w całym zakresie
odległości międzyatomowych.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 14 / 17
Główna tematyka badawcza
W szczególności realizujemy prace, których treścią
jest:
wyznaczanie krzywych energii potencjalnych
dla dysocjacji układów zamkniętopowłokowych
w stanach trypletowych i kwintetowych
opis zrywania wiązań w stanie podstawowym
i w stanach wzbudzonych w rodnikach i jonach
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 15 / 17
Główna tematyka badawcza
obliczenia dla układów zawierających trzy
elektrony poza zamkniętopowłokowym
rdzeniem (np. cząsteczka LiC, zastosowanie
m.in. w uszlachetnianiu paliw rakietowych)
opis przebiegu dysocjacji dimerów
angażujących pierwiastki, dla których istotną
rolę odgrywają efekty relatywistyczne
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 16 / 17
PODZIĘKOWANIE
Praca jest realizowana dzięki wsparciu
Narodowego Centrum Nauki
Nr grantu: 2011/01/ST4/06503.
Grupa Moniki Musiał
FS-CC oraz EOM-CC do opisu stanów wzbudzonych 17 / 17