Sprawozdanie 2004
Transkrypt
Sprawozdanie 2004
Opinia niezależnego biegłego rewidenta Dla Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. PricewaterhoyseCoopers Śp. z o.o. Al, Armii Ludowej 14 00-638 Warszawa, Polska Telefon +48 (22) 523 4000 Faks +48 (22) 523 4040 www.pwc.com/pl Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego Banku Ochrony Środowiska S.A. (zwanego dalej „Bankiem") z siedzibą główną w Warszawie przy Alejach Jana Pawła l M 2, obejmującego: (a) wprowadzenie; (b) bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2004 r., który po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 6.943.803 tyś. zł; (c) zestawienie pozycji pozabilansowych wykazujące na dzień 31 grudnia 2004 r. sumę 2.940.217 tyś. zł; (d) rachunek zysków i strat za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujący zysk netto w kwocie 37.207 tyś. zł; (e) zestawienie zmian w kapitale własnym za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujące zwiększenie kapitału własnego o kwotę 36.881 tyś. zł; (f) drachunek przepływów pieniężnych za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujący wpływy pieniężne netto w kwocie 77.773 tyś. zł; (g) dodatkowe informacje i wyjaśnienia Za sporządzenie zgodnego z obowiązującymi przepisami sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności odpowiedzialny jest Zarząd Banku. Naszym zadaniem było wyrażenie, na podstawie przeprowadzonego badania, opinii o sprawozdaniu finansowym. Badanie przeprowadziliśmy stosownie do obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: (a) przepisów rozdziału 7 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości („Ustawa" - tekst jednolity - Dz.U. z 2002 r. Nr 76 póz. 694 z późniejszymi zmianami); (b) norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów w Polsce. Badanie zostało zaplanowane i przeprowadzone tak, aby uzyskać wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe nie zawiera istotnych błędów i przeoczeń. Badanie obejmowało między innymi sprawdzenie, na podstawie wybranej próby, dowodów potwierdzających kwoty i informacje wykazane w sprawozdaniu finansowym. Badanie obejmowało również ocenę zasad rachunkowości stosowanych przez Bank oraz istotnych oszacowań dokonywanych przy sporządzeniu sprawozdania finansowego, a także ogólną ocenę jego prezentacji. Uważamy, że nasze badanie stanowiło wystarczającą podstawę dla wyrażenia opinii. PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000044655. Kapitał zakładowy wynosi 5.358.850 PLN. Siedzibą Spółki jest Warszawa, AI.Armii Ludowej 14. Członkami Zarządu są: George Johnstone, Antoni f. Reczek, Peter Driscoll, Adam Celiński, Andrzej J. Konopacki, Grzegorz Skrzeszewski, Antoni Tymiński, Piotr Waliński, Artur Ziobro, Halina Koniecka - Maliszewska, Ewa Sowińska, Wojciech Maj, Mirosław Szmigielski, Waldemar Lachowski, Sebastian Dziadek, Tomasz Reinfuss, Reginald Webb. Opinia niezależnego biegłego rewidenta Dla Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. (cd.) Informacje zawarte w sprawozdaniu z działalności Banku za rok obrotowy od l stycznia do 31 grudnia 2004 r. uwzględniają przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych (Dz.U. z 2001 r. nr 139, póz. 1569 z późniejszymi zmianami) i są zgodne z informacjami zawartymi w zbadanym sprawozdaniu finansowym. Naszym zdaniem, załączone sprawozdanie finansowe we wszystkich istotnych aspektach: (a) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych i zgodnie ze stosowanymi w sposób ciągły zasadami rachunkowości obowiązującymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, określonymi w powołanej wyżej Ustawie oraz przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (Dz.U. z 2001 r. nr 149, póz. 1673 z późniejszymi zmianami) oraz z uwzględnieniem przepisów zawartych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych (Dz.U. z 2001 r. nr 139, póz. 1569 z późniejszymi zmianami) oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinien odpowiadać prospekt emisyjny oraz skrót prospektu (Dz.U. z 2004 r. nr 186, póz. 1921); (b) jest zgodne w formie i treści z obowiązującymi Bank przepisami prawa oraz statutem Banku; (c) przedstawia rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową Banku na dzień 31 grudnia 2004 r. oraz wynik finansowy za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Działający w imieniu PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. i przeprowadzający badanie: _ s Członek Zarządu PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Biegły Rewident Numer ewidencyjny 90033/7039 Warszawa, 4 marca 2005 r. Spółka wpisana na listę podmiotów// uprawnionych do badania sprawozdań finansowych pod numerem 144 "Cr^^J^o \*łi"»ie**^rł*^ r%^» ltoł« \f\f"tr*nłf\&j^\* Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 1 Pismo Prezesa Zarządu BOŚ S.A. do Akcjonariuszy i Klientów Banku Ochrony Środowiska S.A. Szanowni Państwo, Prezentując Państwu Sprawozdanie z wyników Banku Ochrony Środowiska S.A. osiągniętych w 2004 r. z satysfakcją pragnę poinformować, iż miniony rok był rokiem dużych wyzwań zarówno dla Banku, jego Klientów, jak i całej gospodarki ze względu na przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Bank aktywnie włączył się w propagowanie wiedzy wśród Klientów Banku na temat szans wynikających z integracji europejskiej. Efektem tego było przygotowanie Europejskiej Oferty, w ramach której Bank proponuje Klientom współfinansowanie projektów inwestycyjnych udzielając kredytów pomostowych, uzupełniających, jak też świadczy inne usługi bankowe oraz doradcze. Miniony rok przyniósł poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce, dynamika produktu krajowego brutto wyniosła 5,4%. Poprawiająca się kondycja finansowa klientów oraz efektywniejsza praca kadry kierowniczej i zespołów pracowniczych miały wpływ na rozwój skali działalności, wzrost udziału w rynku, a w konsekwencji na umocnienie pozycji BOŚ S.A. w sektorze bankowym. W 2004 r. suma bilansowa Banku wzrosła o 17,4%, depozyty ogółem o 18,4%, a zadłużenie kredytowe o 8,4%. W wyniku podziału zysku fundusze własne Banku zwiększyły się o 4,1%. Sukcesem było również obniżenie udziału kredytów zagrożonych w zadłużeniu kredytowym ogółem Banku z 16,0% do 12,6%. Rozwój działalności Banku, przy wyważonej polityce kredytowej, pozwoliły na osiągnięcie zysku netto w 2004 r. na poziomie 37,2 mln zł i to w warunkach intensywnego inwestowania w technologiczny i organizacyjny rozwój BOŚ S.A. Dobre wyniki Banku w 2004 r. umożliwiły zdecydowaną poprawę efektywności działania wyrażoną wskaźnikami zwrotu z kapitału oraz z aktywów. O efektywnym zarządzaniu i bezpieczeństwie Banku świadczy też ocena agencji ratingowej Fitch, która utrzymała ocenę długoterminową kondycji finansowej BOŚ S.A. na poziomie BBB-. Podobnie jak w latach ubiegłych, w 2004 r. dużo uwagi poświęciliśmy efektywnemu zarządzaniu kosztami działania Banku w warunkach wprowadzania nowych rozwiązań informatycznych i organizacyjnych. Dokonano centralizacji funkcji informatyczno-księgowych w części oddziałów Banku, centralizacji windykacji, wprowadzono outsourcing w zakresie ochrony Banku oraz cash processingu. Jednocześnie Bank rozwijał nowoczesne kanały dystrybucji, w tym wprowadził bankowość internetową BOŚBank24, telefoniczną obsługę Klientów Call Center, a także sukcesywnie zwiększał liczbę placówek operacyjnych. W 2004 r. Bank modernizował i unowocześniał systemy informatyczne, w tym zawarł umowę z IBM, której celem jest wdrożenie Centralnego Systemu Informatycznego. W 2004 r. szczególną uwagę zwrócono na rozwój produktów, które w sposób jednoznaczny kojarzone są z BOŚ S.A. Wprowadzono kolejne Ekolokaty wspierające ochronę ginących gatunków dzikich zwierząt, tj. „Lokatę z sokołem” i „Lokatę z łosiem” oraz rozwijano kredytowanie inwestycji proekologicznych. BOŚ S.A. wzbogacał nie tylko ofertę proekologiczną ale również szybko reagował na sytuację na rynku oraz inne potrzeby klientów. Szczególne zainteresowanie klientów wzbudził oferowany przez Bank kredyt giełdowy na zakup akcji PKO BP S.A. Współpraca w tym zakresie z Domem Maklerskim BOŚ S.A. pozwoliła uzyskać efekty synergii. W ubiegłym roku działalność Banku oraz jego oferta produktowa znalazły uznanie na rynku. Efektem tego były liczne nagrody i wyróżnienia, w tym między innymi Bank otrzymał: nominację do Nagrody Gospodarczej Prezydenta R.P. w kategorii „Instytucja Finansowa”, Złotą Statuetkę Polskiego Lidera BCC oraz statuetkę "Przyjaciel Europy" za udane łączenie działalności społecznej, w tym proeuropejskiej z osiągnięciami ekonomicznymi oraz działalnością w ochronie środowiska przyznaną przez Stowarzyszenie PRO EUROPA. BOŚ S.A jako jedyny wśród instytucji finansowych został uhonorowany statuetką im. Kazimierza Wielkiego za współpracę z samorządami terytorialnymi w Polsce. W 2005 r. oraz w latach następnych priorytetem dla Banku jest zwiększanie udziału w sektorze usług bankowych oraz utrzymanie pozycji lidera w finansowaniu przedsięwzięć służących ochronie środowiska, pozyskiwanie nowych klientów ze wszystkich segmentów rynku, poszerzanie oferty produktowej oraz dalszy wzrost wyników finansowych. Przed Bankiem stoją też nowe wyzwania związane z implementacją Centralnego Systemu Informatycznego oraz wprowadzeniem nowego modelu organizacyjnego. Dotychczasowe dokonania Banku są dobrą bazą do zmierzenia się z tymi wyzwaniami. Pragnę serdecznie podziękować wszystkim Klientom korzystającym z usług Banku oraz Akcjonariuszom za zaufanie i wspieranie naszych wysiłków. Serdeczne podziękowania za bardzo dobrą współpracę kieruję również do Rady Nadzorczej Banku. Dziękuję wszystkim pracownikom Banku. Jestem przekonany, że dobre wyniki osiągnięte w 2004 r., ambitne plany na przyszłość zachęcą Państwa do utrwalenia i dalszego rozwijania współpracy z Bankiem Ochrony Środowiska S.A. Prezes Zarządu /dr Józef Kozioł/ 1 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 1. Bank Ochrony Środowiska S.A. (Bank BOŚ S.A.) jest spółką akcyjną z siedzibą w Warszawie przy Al. Jana Pawła II nr 12. Bank został utworzony na podstawie decyzji Prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP) Nr 42 z dnia 15 września 1990 roku i aktu notarialnego z dnia 28 września 1990 roku o utworzeniu Banku. Bank został wpisany do rejestru przedsiębiorców Sądu Rejonowego dla M.St. Warszawy w Warszawie, XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 4 czerwca 2001 roku pod numerem KRS 0000015525. Podstawowa działalność Banku zaklasyfikowana jako PKD 6512 A. według Polskiej Klasyfikacji Działalności „PKD” została Od dnia 24 stycznia 1997 roku decyzją Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie akcje Banku zostały dopuszczone do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i zakwalifikowane do działu finanse - sektor bankowy. 2. BOŚ S.A. nie jest jednostką o oznaczonym czasie działania. 3. Sprawozdanie finansowe Banku sporządzone zostało za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 roku. Porównywalne dane finansowe prezentowane są za rok obrotowy 2003. 4. Skład osobowy Zarządu oraz Rady Nadzorczej BOŚ S.A. a) W skład Zarządu Banku wchodzą: Dr Józef Kozioł Piotr Adam Wiesiołek Erik Axel Rydmark Jerzy Paweł Markiewicz Wiesław Tadeusz Żółtkowski Weine Gunther Svensson - Prezes - Wiceprezes - Wiceprezes - Wiceprezes - Wiceprezes - Wiceprezes Rada Nadzorcza Banku na posiedzeniu w dniu 9 grudnia 2003 r. powołała Pana Weine Gunter Svensson na stanowisko Wiceprezesa Zarządu BOŚ S.A. Pan Weine Gunter Svensson objął funkcję Wiceprezesa Zarządu BOŚ S.A. z dniem 10 lutego 2004 r. b) Rada Nadzorcza Banku składa się z 9 osób: Piotr Wacław Czyżewski Lars Gustafsson Jerzy Siwczak Jan Hawrylewicz Jerzy Kędzierski Mats Kjaer Gunnar Lindberg Claes-Johan Thureson Daniel Wójtowicz - Przewodniczący - Wiceprzewodniczący - Sekretarz - Członek - Członek - Członek - Członek - Członek - Członek Rada Nadzorcza VI kadencji została powołana przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy BOŚ S.A. w dniu 15 czerwca 2004 r. 1 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 5. Jednostki organizacyjne BOŚ S.A. nie sporządzają samodzielnie sprawozdań finansowych. 6. Bank jest jednostką dominującą i sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe. 7. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 roku nie miały miejsca żadne połączenia z udziałem BOŚ S.A. 8. Prezentowane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank. Nie występują okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności. 9. Sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień 31 grudnia 2003 r. uległo przekształceniu w związku z doprowadzeniem danych do porównywalności. Zmiany wynikały z odstąpienia od wyceny instrumentów wbudowanych w umowy z zakresu gospodarki własnej, z których wynika obowiązek dokonywania płatności wyrażonych w walucie obcej powszechnie stosowanej na rynku krajowym. Szczegółowe zestawienie zmian do sprawozdania finansowego za 2003 rok w stosunku do wersji wcześniej publikowanej zostały zamieszczone w dodatkowej nocie objaśniającej nr 33. 10. Opinia biegłego rewidenta do sprawozdania finansowego za rok kończący się 31 grudnia 2003 roku nie zawierała zastrzeżeń, które spowodowałyby potrzebę wprowadzenia zmian w stosunku do poprzednio publikowanych sprawozdań finansowych za ten okres. 11. Opis przyjętych zasad rachunkowości a) Podstawa prawna: Raport roczny BOŚ S.A. za okres zakończony 31 grudnia 2004 roku został sporządzony w oparciu o: • • • • • • • • • Ustawę o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r., z późniejszymi zmianami, Ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, z późniejszymi zmianami, Ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r., z późniejszymi zmianami, Ustawę Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi z dnia 21 sierpnia 1997 r., z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków jakim powinien odpowiadać prospekt emisyjny oraz skrót do prospektu, z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 roku nowelizujące Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków, z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, z późniejszymi zmianami. 2 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 b) Zasady rachunkowości zastosowane przy sporządzeniu sprawozdania finansowego BOŚ S.A. stosuje następujące zasady wyceny aktywów i pasywów oraz pomiaru wyniku finansowego: Należności od instytucji finansowych, niefinansowych i sektora budżetowego Należności od instytucji finansowych, niefinansowych i sektora budżetowego są wyceniane w kwocie wymagającej zapłaty, powiększonej o odsetki naliczone do otrzymania niezapadłe, zapadłe, odsetki skapitalizowane i prezentowane po pomniejszeniu o utworzone rezerwy celowe. Rezerwy celowe na ekspozycje kredytowe Bank tworzy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z 10 grudnia 2003 roku w sprawie zasad klasyfikacji i tworzenia rezerw przez banki. Dłużne papiery wartościowe Bank klasyfikuje dłużne papiery wartościowe w dniu ich nabycia lub powstania do następujących kategorii: • papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, • papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności, • papiery wartościowe dostępne do sprzedaży. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu to papiery wartościowe, które zostały nabyte w celu wygenerowania zysku z krótkoterminowych wahań cen lub marży. Na dzień bilansowy dokonywana jest ich wycena według wartości rynkowej, a dla dłużnych papierów wartościowych, dla których nie istnieje aktywny rynek - według określonej w inny sposób wartości godziwej. Różnicę wartości rynkowej lub wartości godziwej zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów z operacji finansowych. Papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności to instrumenty finansowe o możliwych do określenia płatnościach oraz ustalonym terminie zapadalności, które Bank zamierza i jest w stanie utrzymywać do upływu terminu zapadalności. Wyceny tych papierów Bank dokonuje według ceny nabycia skorygowanej o naliczone odsetki, dyskonto i premię, z uwzględnieniem odpisów z tytułu rezerw celowych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości. Papiery wartościowe dostępne do sprzedaży to dłużne papiery nie zaliczone do kategorii „przeznaczonych do obrotu” lub „utrzymywanych do terminu zapadalności”. Wyceny papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży dokonuje się według wartości godziwej, za wyjątkiem obligacji komunalnych. Skutki zmiany wartości godziwej odnosi się do kapitału z aktualizacji wyceny. Instrumenty dłużne, dla których brak jest możliwości wiarygodnego ustalenia wartości godziwej, Bank wycenia według zamortyzowanego kosztu w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Akcje i udziały Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane są metodą praw własności, z uwzględnieniem zasad wyceny określonych w art. 63 Ustawy o rachunkowości. Udziały wykazywane są w cenie nabycia powiększonej lub pomniejszonej o przypadające na rzecz Banku zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia uzyskania znaczącego wpływu lub od dnia objęcia kontroli do dnia bilansowego. Udziały kapitałowe w spółkach nienotowanych na rynku regulowanym, za wyjątkiem akcji i udziałów w jednostkach podporządkowanych, Bank wykazuje w cenie nabycia z uwzględnieniem odpisów z tytułu trwałej utraty ich wartości. 3 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 Akcje spółek notowanych na rynku regulowanym traktowanych jako dostępne do sprzedaży, wyceniane są według wartości godziwej, a skutki zmiany wartości godziwej odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny. Wartość godziwą akcji spółek notowanych na rynku regulowanym stanowi cena rynkowa równa kursowi notowań akcji na dzień dokonania wyceny. Rzeczowy majątek trwały i wartości niematerialne i prawne Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wyceniane są wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia albo (w odniesieniu do środków trwałych) według wartości ustalonej w wyniku aktualizacji wyceny, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Przyjęte stawki amortyzacyjne są oparte na wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik do Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Amortyzacja dokonywana jest metodą liniową. Planowe odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obciążają koszty działalności Banku, natomiast odpisy z tytułu trwałej utraty wartości pozostałe koszty operacyjne. Aktywa przejęte za długi Aktywa przejęte za długi zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków wycenia się według wartości godziwej. Na różnicę pomiędzy kwotą długu a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów tworzy się rezerwę celową lub dokonuje się odpisu aktualizującego wartość tych aktywów. Zobowiązania Depozyty i lokaty oraz inne zobowiązania finansowe nie przeznaczone do obrotu i nie będące instrumentami pochodnymi wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również odsetki od zobowiązań. Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wyceniane są według wartości godziwej, z tym że zobowiązanie, które ma być rozliczone poprzez przekazanie instrumentu kapitałowego, którego wartości godziwej nie można wiarygodnie ustalić, Bank wycenia w wysokości zamortyzowanego kosztu. Skutki zmiany wartości godziwej odnoszone są odpowiednio do przychodów lub kosztów z operacji finansowych. Waluty obce Transakcje zawierane w walutach obcych są księgowane w walucie transakcji. Na koniec każdego dnia operacyjnego następuje przekształcenie bilansów walutowych w zbiorczy bilans wyrażony w złotych przy zastosowaniu średniego kursu ustalonego przez Prezesa NBP. Aktywa i pasywa bilansowe oraz zobowiązania pozabilansowe wyrażone w walutach obcych przeliczono na złote według średniego kursu ustalonego przez Prezesa NBP, obowiązującego w dniu kończącym okres sprawozdawczy. Różnice kursowe wynikające z przeliczenia sald aktywów i pasywów bilansowych w walutach obcych zalicza się odpowiednio do przychodów i kosztów z pozycji wymiany. 4 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 Kapitały Kapitały własne tworzone są zgodnie z obowiązującym prawem oraz ze statutem i stanowią: • Kapitał zakładowy wykazywany w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego według wartości nominalnej. • Kapitał zapasowy tworzony z odpisów z zysku, premii emisyjnej uzyskanej z emisji akcji oraz przeszacowania środków trwałych w momencie ich rozchodu. • Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmianę wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży wynikającą z ich wyceny oraz zmianę wartości netto środków trwałych wykazanych w aktywach na skutek przeprowadzonych w latach poprzednich aktualizacji wyceny. Kapitał z aktualizacji wyceny w momencie rozchodu danego środka trwałego (tj. sprzedania, przekazania, likwidacji bądź uznania za niedobór) przenosi się na kapitał zapasowy. • Fundusz ogólnego ryzyka bankowego tworzony z zysku po opodatkowaniu na nie zidentyfikowane ryzyka działalności bankowej. • Wynik z lat ubiegłych, w którym zostały uwzględnione korekty bilansu otwarcia wynikające ze zmiany zasad rachunkowości. • Wynik finansowy netto roku obrotowego stanowi zysk wynikający z rachunku zysków i strat. Zysk netto uwzględnia obciążenie z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Pozabilansowe instrumenty finansowe Bank dokonuje operacji walutowymi instrumentami pochodnymi typu FX Spot, FX Forward oraz FX SWAP. Waluty do wydania i do otrzymania z tytułu zawartych transakcji walutowych przeliczone po kursie NBP na dzień bilansowy prezentowane są w pozycjach pozabilansowych jako "zobowiązania związane z realizacją operacji kupna/sprzedaży". Transakcje walutowe są wyceniane do rynku na bazie dyskontowania wartości przyszłych przepływów pieniężnych do daty bilansowej a wynik z tej wyceny jest prezentowany w bilansie w pozycjach: "inne aktywa finansowe \inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych" oraz „wynik na operacjach finansowych” w rachunku zysków i strat. Wynik z tytułu odsetek Przychody i koszty z tytułu odsetek ujmuje się w rachunku zysków i strat na zasadzie memoriałowej. Do wyniku finansowego z tytułu odsetek, zalicza się przychody z tytułu: • należnych bankowi odsetek, w tym dyskonta oraz odsetek skapitalizowanych, od należności zakwalifikowanych jako normalne i pod obserwacją, • otrzymanych w poprzednich okresach przychodów z tytułu odsetek, w tym dyskonta, przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, • otrzymane w bieżącym okresie przychody z tytułu odsetek przypadające za okres sprawozdawczy, oraz koszty: • z tytułu odsetek wymagalnych i niewymagalnych od zobowiązań banku przypadające za okres sprawozdawczy. 5 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 Do wyniku finansowego z tytułu odsetek nie zalicza się należnych odsetek zapadłych i niezapadłych, w tym dyskonta oraz odsetek skapitalizowanych, od należności „zagrożonych”, które do czasu ich otrzymania lub odpisania stanowią przychody zastrzeżone w bilansie oraz dyskonta i odsetek otrzymanych z góry, przypadających na następne okresy sprawozdawcze. Dopłaty z tytułu różnicy pomiędzy oprocentowaniem stosowanym dla indywidualnych umów kredytowych na cele ekologiczne, otrzymane od Narodowego i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz dopłaty od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wykazywane są w pozycji przychodów z tytułu odsetek z operacji z klientami sektora budżetowego. Dopłaty do kredytów studenckich ewidencjonowane są w przychodach z tytułu odsetek od operacji z podmiotami finansowymi. Prowizje Prowizje pobierane z tytułu umów z Narodowym i Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w ramach których Bank udziela kredytów ze środków Funduszów na własne ryzyko, księgowane są zgodnie z zasadą memoriałową. Pozostałe prowizje są księgowane w całości jako przychody lub koszty Banku w momencie ich otrzymania lub zapłacenia. Rezerwy Bank tworzy w ciężar kosztów: • rezerwy celowe w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 10 grudnia 2003 roku w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków, • rezerwę na ryzyko ogólne zgodnie z art. 130 ust. 2 Ustawy Prawo bankowe, • rezerwę na zobowiązanie z tytułu nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych wobec zatrudnionych pracowników za poszczególne lata do dnia bilansowego. Rezerwa została utworzona na podstawie wyceny dokonanej przez niezależnego aktuariusza, jej aktualizacji dokonuje się w okresach rocznych. Podatek dochodowy Podatek dochodowy bieżący jest obliczany zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi w oparciu o zysk brutto skorygowany o przychody, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie są zaliczane do przychodów podlegających opodatkowaniu oraz o koszty nie uznawane przez przepisy podatkowe za koszty uzyskania przychodów. Ponadto dla celów podatkowych, zysk brutto koryguje się o przychody otrzymane, w tym odsetki z lat ubiegłych oraz koszty, w tym odsetki z lat ubiegłych zapłacone w okresie sprawozdawczym. Bank odlicza od dochodu darowizny przekazane na cele określone w przepisach podatkowych. Zgodnie z Ustawą o rachunkowości Bank tworzy rezerwy oraz ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego uwzględniając występujące przejściowe różnice między wartością księgową aktywów i pasywów a ich wartością podatkową. Bank tworzy rezerwę na wszystkie dodatnie różnice przejściowe oraz ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, ustalonymi przy zachowaniu zasady ostrożności. 6 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 2 12. Średnie kursy wymiany złotego w stosunku do EURO średni kurs minimalny kurs maksymalny kurs kurs na ostatni w okresie w okresie w okresie dzień okresu _____________________________________________________________________________ 4,7170 4,7170 01.01.- 31.12.2003 4,4474 3,9773 Okres 01.01-31.12.2004 4,5182 4,0518 4,9149 4,0790 13. Podstawowe pozycje bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływu środków pieniężnych w tysiącach EURO. Podstawowe (wybrane) pozycje bilansu AKTYWA Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Dłużne papiery wartościowe PASYWA Zobowiązania wobec sektora finansowego Zobowiązania wobec sektora niefinansowego Zobowiązania wobec sektora budżetowego Fundusze specjalne i inne zobowiązania Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone Rezerwy Suma bilansowa 31.12.2003 33 564 702 598 246 382 193 252 31.12.2004 77 581 870 901 339 227 318 019 193 839 653 466 223 798 5 984 40 574 268 932 885 557 314 070 6 489 63 182 12 920 15 232 1 253 750 1 702 330 Podstawowe (wybrane) pozycje rachunku zysków i strat Przychody z tytułu odsetek Koszty z tytułu odsetek Przychody z tytułu prowizji Koszty prowizji Wynik na operacjach finansowych Wynik z pozycji wymiany Koszty działania banku i koszty ogólne zarządu Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości Rozwiązanie rezerw i zmniejszenie aktualizacji Zysk (strata) brutto Zysk (strata) netto 66 602 - 34 670 15 888 -1 103 -1 656 3 414 -36 350 -30 303 28 636 6 700 5 148 78 763 -43 663 17 802 -1 613 2 815 3 685 -39 888 -23 584 20 978 10 191 8 235 Podstawowe (wybrane) pozycje rachunku przepływów pieniężnych Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 569 Korekty razem -4 284 W tym : Zmiana stanu dłużnych papierów wartościowych 15 958 Zmiana stanu należności od sektora finansowego 12 303 29 233 20 112 -122 879 6 416 7 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Zmiana stanu należności od sektora niefinansowego i budżetowego Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora finansowego Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora niefinansowego i budżetowego Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Załącznik 2 -157 626 -112 717 70 969 44 792 48 388 185 150 -6 068 -9 785 -758 -381 Podstawowe pozycje bilansu, rachunku przepływu środków pieniężnych za 2004 rok i porównywalne dane za 2003 rok zostały przeliczone po kursie średnim NBP z dnia 31grudnia 2004 roku i 31 grudnia 2003 roku. Pozycje rachunku zysków i strat za okresy jak wyżej zostały przeliczone po kursie średnim EURO obliczonym jako średnia arytmetyczna kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca w danym okresie. 14. Istotne różnice dotyczące przyjętych zasad (polityki) rachunkowości pomiędzy Polskimi Zasadami Rachunkowości (PZR) a Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR) Na dzień 31 grudnia 2004 r. podstawowe różnice pomiędzy sprawozdaniem finansowym sporządzonym według Polskich Zasad Rachunkowości i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości polegają na odmiennym sposobie prezentowania w bilansie, w rachunku zysków i strat oraz w rachunku przepływów pieniężnych niektórych danych a mianowicie : • • • • dochodów zastrzeżonych, działalności Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, rezerwy na ryzyko ogólne, wyceny kredytów i pożyczek oraz dochodu odsetkowego wynikających z zastosowania efektywnej stopy procentowej. Zgodnie z ustawą o rachunkowości sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień 31 grudnia 2004 roku według Polskich Zasad Rachunkowości zawiera wycenę wszystkich instrumentów finansowych wymaganą przez MSR 39 i PZR, z wyjątkiem kredytów, pożyczek i należności własnych, które zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2003 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków, do dnia 31 grudnia 2004 r. wyceniane są w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również odsetki od należności, a nie według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej. Dodatkowo, rezerwy celowe w sprawozdaniu finansowym sporządzonym według PZR są tworzone zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Według MSR ryzyko kredytowe określane jest na podstawie analizy jednostkowej lub/oraz na bazie grupowej, na podstawie zdarzeń, które świadczą o zaistnieniu utraty wartości. Rezerwa celowa jest tworzona w wysokości różnicy między wartością bilansową należności a wartością obecną szacowanych przyszłych przepływów finansowych zdyskontowanych początkową efektywną stopą procentową. 8 BOŚ SA SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 1 BOŚ SA SAB-R 2004 ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 2 BOŚ SA SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 3 BOŚ SA SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 4 BOŚ SA SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 5 BOŚ SA SAB-R 2004 DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA A. NOTY OBJAŚNIAJĄCE NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO BILANSU Nota 1 a Nota 1 b Nota 2 a Kredyty i pożyczki od których nie nalicza się odsetek ........................................................................................26 020.......................31 954 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 6 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 2 b Nota 2 c Nota 2 d Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 7 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 2 e Nota 2 f Nota 2 g Nota 2 h Nota 3 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 8 BOŚ SA SAB-R 2004 Kredyty i pożyczki od których nie nalicza się odsetek....................................................................................113 379.................104 071 Nota 3 b Nota 3 c Nota 3 d Nota 3 e Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 9 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 3 f Nota 3 g Nota 3 h Nota 4 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 10 BOŚ SA SAB-R 2004 Kredyty i pożyczki od których nie nalicza się odsetek..............................................................................................................................206 Nota 4 b Nota 4 c Nota 4 d Nota 4 e Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 11 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 4 f Nota 4 g Nota 4 h Kwota brakującej rezerwy celowej znajduje pokrycie w utworzonej na szczeblu Centrali Banku rezerwie na ryzyko ogólne. Nota 5 a Nota 5 b Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 12 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 5 c Nota 6 a Nota 6 b Nota 7 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 13 BOŚ SA Komisja Papierów Wartościowych i Giełd Nota 8 b Nota 8 a SAB-R 2004 14 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 9 a Nota 9 b Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 15 Nota 9 c SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd Uwaga: wysokość kapitału własnego i zakładowego podana jest wg stanu na : 30-09-2004r. (Instalexport), 31-12-2003 (pozostałe spólki) BOŚ SA 16 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 10 a Nota 10 b Nota 10 c Nota 11 a Nota 11 b Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 17 BOŚ SA SAB-R 2004 w pozycji b1 waluta CZK Nota 11 c Nota 11 d Nota 11 e Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 18 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 12 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 19 Nota 12 b SAB-R 2004 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd - w pozycji inne wartości niematerialne i prawne wykazano nakłady na wartości niematerialne i prawne w trakcie realizacji. BOŚ SA 20 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 12 c Nota 13 a Nota 13 b Nota 13 c Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 21 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 13 d Nota 14 a Nota 14 b Nota 14 c Nota 15 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 22 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 15 b Ujemne różnice przejściowe wg stanu na ................................................................................................ : 31-12-2004..........31-12-2003 -koszty do zapłacenia zaliczone do rachunku zysków i strat w roku bieżącym i latach ubiegłych......................25 542.................14 532 -róznice kursowe z wyceny walut .........................................................................................................................17 084...................9 059 -rezerwy na koszty rzeczowe i osobowe .............................................................................................................. 20 165.................12 881 -rezerwy na należności zagrożone oraz inne rezerwy .......................................................................................... 69 184...............107 112 -zniżki z tytułu wyceny finansowych aktywów trwałych i obrotowych .................................................................747.................13 282 -pozostałe ujemne różnice .......................................................................................................................................2 023......................852 Razem ujemne różnice.................................................................................................................................... 134 745...............157 718 Nota 15 c Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 23 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 16 a Nota 16 b Nota 16 c Nota 16 d Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 24 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 17 a Nota 17 b Nota 17 c Nota 17 d Nota 17 e Nota 17 f Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 25 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 18 a Nota 18 b Nota 18 c Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 26 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 18 d Nota 19 a Nota 19 b Nota 20 a Nota 21 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 27 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 21 b Nota 22 a Dodatnie różnice przejściowe wg stanu ................................................................................................. na: 31-12-2004............31-12-2003 -przychody do otrzymania zaliczone do rachunku zysków i strat w roku bieżącym i latach ubiegłych..............62 279.....................41 146 -niezamortyzowane środki trwałe objęte ulgą inwestycyjną..............................................................................29 580.....................30 110 -zwyżki z tytułu wyceny aktywów trwałych i obrotowych.............................................................................15 265.....................15 486 -różnice kursowe z wyceny walut.......................................................................................................................10 572......................5 063 -pozostałe dodatnie róznice kursowe ....................................................................................................................4 464.......................1 231 Razem dodatnie róznice przejściowe ............................................................................................................ 122 160....................93 036 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 28 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 22 b Nota 22 c Nota 22 d Nota 22 e Nota 22 f Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 29 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 22 g Nota 23 a Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio przez podmioty zależne co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Banku. Akcjonariusz ................................................................................Liczba akcji na dzień...............................% udział w kapitale ................ ......................................................................................31-12-2004 r. */......................................zakładowym na dzień .......................................................................................................................................................................31-12-2004 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej....5 899 174..................................................44,69 Skandinaviska Enskilden Banken AB (publ.)....................................6 209 205.................................................47,04 wraz z podmiotami zależnymi Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 30 BOŚ SA SAB-R 2004 */ Zgodnie z blokadą akcji na WZA z dnia 15-06-2004 r. Jedna akcja daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. *) Grupa Skandinaviska Enskilden Banken AB (publ.) : - Skandinaviska Enskilden Banken AB (publ.) w Sztokholmie - dysponujący 2 887 759 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 21,877% ogólnej liczby głosów; - Forsakringsaktienbolaget Skandinaviska Enskilda Captive w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ dysponujący 1.017.820 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,711% ogólnej liczby głosów; - Repono Holding AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 1.363.626 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 10,331% ogólnej liczby głosów; - Repono Service AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 940.000 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,121% ogólnej liczby głosów. Na dzień przekazania raportu nie nastąpiły zmiany w strukturze własności znacznych pakietów akcji. Nota 24 a Nota 25 a Nota 26 a Nota 27 a Dane liczbowe do obliczenia współczynnika wypłacalności..........................................31-12-2004r......................31-12-2003r. Ryzyko kredytowe ..........................................................................................................3 890 464.............................3 851 712 Kapitał zakładowy..............................................................................................................132 000................................132 000 Kapitał zapasowy...............................................................................................................385 030................................379 171 Kapitał rezerwowy...............................................................................................................48 302..................................48 302 Fundusz z aktualizacji wyceny..............................................................................................4 383....................................3 878 Fundusze własne brutto.....................................................................................................569 715.................................563 351 Niepodzielony zysk (strata) z lat ubiegłych...........................................................................-835................................. -16 190 Zmniejszenie funduszy własnych dla potrzeb wyliczenia.................................................-63 561................................ -32 110 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 31 BOŚ SAj y y p SAB-R 2004 y współczynnika wypłacalność Fundusze własne netto przyjęte do wyliczenia współczynnika ......................................505 319.................................515 051 Współczynnik wypłacalności (fundusze własne netto/ ....................................................12,96%.................................13,32% ważona wartość aktywów i zobowiązań pozabilansowych). Nota 28 a Dane objaśniające sposób obliczenia wartości księgowej na jedną akcję. Wartość księgowa netto na jedną akcję została obliczona jako stosunek funduszy własnych Banku do liczby akcji na dzień sporządzenia bilansu ......................................................................... ......................................31-12-2004r......................31-12-2003r. Kapitał zakładowy..............................................................................................................132 000................................132 000 Kapitał zapasowy...............................................................................................................385 030................................379 171 Kapitał rezerwowy...............................................................................................................48 302..................................48 302 Kapitał z aktualizacji wyceny................................................................................................4 857....................................3 504 Niepodzielony zysk (strata) z lat ubiegłych...........................................................................-835................................. -16 190 Zysk (strata) netto..............................................................................................................37 207....................................22 893 Fundusze własne razem.....................................................................................................606 561..................................569 680 Liczba akcji...................................................................................................................13 200 000..............................13 200 000 Wartość księgowa netto na jedną akcję w złotych................................................................45,95.......................................43,16 Nota 29 a NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT Nota 30 a Nota 31 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 32 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 32 a Nota 33 a Nota 34 a Nota 35 a Nota 36 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 33 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 37 a Nota 38 a Nota 39 a Nota 40 a Bank sporządza sprawozdanie Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. Nota 41 a Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 34 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 42 a Nota 43 a poz.1/ w zysku brutto uwzględniono udział w zyskach (stratach) netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności w wysokości wykazanej w rachunku zysków i strat w pozycji XXII. Nota 43 b Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 35 BOŚ SA SAB-R 2004 Nota 43 c Nota 44 a Nota 45 a Zgodnie z Uchwałą Nr 11/2004 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy BOŚ S.A.z dnia 15 czerwca 2004 roku zysk netto Banku za 2003 rok oraz niepokrytą stratę z lat ubiegłych w łącznej wysokości 7 538 886,33 złotych przeznacza się na : -kapitał zapasowy.............................................5 850 886,33 -fundusz załogi.....................................................500 000,00 -dywidenda........................................................1 188 000,00 Zarząd Banku zaproponuje Walnemu Zgromadzeniu Akcjonariuszy podział zysku za 2004 rok w wysokości 37 206 716,17 złotych z przeznaczeniem na: -pokrycie straty z lat ubiegłych...........................835 264,64 -kapitał zapasowy...........................................33 977 451,54 -fundusz załogi.....................................................546 000,00 -dywidenda........................................................1 848 000,00 Nota 46 a Zysk (strata) netto na jedną akcję został obliczony jako stosunek zysku (straty) netto za okres ostatnich 12 miesięcy przed dniem bilansowym do średniej ważonej liczby zwykłych akcji pozostających w posiadaniu akcjonariuszy w danym okresie. Wagę stanowi długość okresu ustalonego jako część roku obrotowego , w którym akcje danej emisji były uprawnione do dywidendy. ............................................ ...................................................................................................31-12-2004...............31-12-2003 Zysk (strata) netto..................................................................................................................37 207.........................22 893 Średnia ważona liczba akcji zwykłych.............................................................................13 200 000..................13 200 000 Zysk (strata) na jedną akcję w złotych........................................................................................2,82.............................1,73 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 36 BOŚ SA SAB-R 2004 NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH B. DODATKOWE NOTY OBJAŚNIAJĄCE PODPISY Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 37 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 3 NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 1. Struktura środków pieniężnych w rachunku przepływów pieniężnych 31-12-2004 31-12-2003 Kasa, operacje z Bankiem Centralnym Należności od sektora finansowego w rachunku bieżącym oraz depozyty z terminem wymagalności do 3 miesięcy Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu 163 830 154 337 260 768 76 467 116 021 Razem środki pieniężne na koniec okresu 424 598 346 825 2. Podział działalności emitenta w rachunku przepływów pieniężnych Podział działalności Banku na działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową przedstawiono poniżej: - do działalności finansowej zalicza się wpływy i wydatki z tytułu instrumentów służących finansowaniu działalności Banku oraz z innych tytułów, zgodnie z wyszczególnieniem przedstawionym w rachunku przepływów pieniężnych; - do działalności inwestycyjnej zalicza się wpływy i wydatki związane ze sprzedażą / nabyciem wartości niematerialnych i prawnych, składników rzeczowego majątku trwałego oraz aktywów finansowych (akcji i udziałów); - do działalności operacyjnej zalicza się wszystkie pozostałe elementy rachunku przepływów pieniężnych. 3. Wyjaśnienie różnic pomiędzy bilansowymi zmianami stanu pozycji a zmianami stanu tych pozycji wykazanymi w rachunku przepływów pieniężnych „Zmiana stanu należności od sektora finansowego” – z omawianej pozycji w rachunku przepływów pieniężnych za okresy 12 miesięcy kończących się 31 grudnia 2004 i 2003 roku wyłączono rachunki bieżące nostro oraz depozyty z terminem wymagalności do 3 miesięcy stanowiące ekwiwalenty gotówki i zaliczane do środków pieniężnych. „Zmiana stanu dłużnych papierów wartościowych” – z omawianej pozycji w rachunku przepływów pieniężnych za okresy 12 miesięcy kończących się 31 grudnia 2004 i 2003 roku wyłączono dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu stanowiące ekwiwalenty gotówki i zaliczane do środków pieniężnych. „Zmiana stanu udziałów lub akcji pozostałych papierów wartościowych i innych aktywów finansowych”, w rachunku przepływów pieniężnych dane dotyczące zmiany stanu akcji , udziałów i innych papierów wartościowych ujęte są w pozycjach: - "Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych" (działalność inwestycyjna) 100 tys. zł, "Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych i innych aktywów finansowych (działalność inwestycyjna) 9 523 tys. zł „Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych” – w rachunku przepływów pieniężnych w omawianej pozycji wykazano zmianę netto stanu czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych . 1 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 DODATKOWE NOTY OBJAŚNIAJĄCE 1. Informacje z zakresu struktury koncentracji zaangażowania BOŚ S.A. w poszczególne jednostki, grupy kapitałowe, segmenty rynku branżowe i geograficzne, wraz z oceną ryzyka związanego z tym zaangażowaniem Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank nie przekroczył limitów zawartych w Ustawie Prawo bankowe (art. 71 ust. 1 i 2) w zakresie koncentracji zaangażowania. Zaangażowanie powyżej 10 % funduszy własnych Banku w stosunku do jednego podmiotu nie powiązanego z Bankiem na dzień 31 grudnia 2004 roku wystąpiło w 11 przypadkach i wynosiło łącznie 906 533 tys. zł, co stanowiło 179,4 % funduszy własnych Banku. Udział działów gospodarki narodowej o najwyższym zaangażowaniu w portfelu kredytowym Banku na dzień 31grudnia 2004 roku kształtował się następująco: Kierowanie podstawowymi rodzajami działalności publicznej Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej Budownictwo ogólne i inżynieria lądowa Zarządzanie nieruchomościami 25,9 % 9,9% 2,2 % 2,0% Ogółem ww. działy 40,0% Do branż bardzo wysokiego ryzyka w 2004 roku Bank zaliczał: Nazwa branży Górnictwo węgla kamiennego Produkcja cukru Przemysł hutniczy i wyrobów stalowych Przemysł stoczniowy Kod PKD 1010 1583 2710, 2722, 2751, 2752 3511 Bank prowadzi działalność kredytową wyłącznie za pośrednictwem swoich placówek krajowych. Bank działa na rynku polskim, a jego aktywność skorelowana jest z potencjałem ekonomicznym regionów oraz ich zaangażowaniem w realizację przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska. Największa koncentracja geograficzna w zakresie zadłużenia kredytowego wystąpiła w województwach: Mazowieckim i Śląskim. Znaczącymi partnerami Banku w zakresie prowadzonej działalności kredytowej są Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) będący jednocześnie akcjonariuszem Banku oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) - niektóre WFOŚiGW są również akcjonariuszami BOŚ S.A. W ramach współpracy kredytowej z NFOŚiGW i WFOŚiGW Bank: • udziela kredytów ze środków własnych z dopłatami Funduszy; na koniec 2004 roku zadłużenie z tytułu kredytów ze środków własnych Banku z dopłatami Funduszy wyniosło 164.918 tys. zł, co stanowiło 3,2% zadłużenia kredytowego ogółem, • udziela kredytów ze środków Funduszy na ryzyko Banku; poziom zadłużenia z tego tytułu na koniec 2004 roku wynosił 476.932 tys. zł, co stanowiło 9,4% zadłużenia kredytowego Banku ogółem, • udziela kredytów konsorcjalnych wspólnie z Funduszami, przy czym część przypadająca na zaangażowanie Banku jest udzielana na zasadach komercyjnych, natomiast część pochodząca ze środków Funduszy - na zasadach preferencyjnych. 1 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Podział zadłużenia kredytowego*/ Banku wg stanu na 31.12.2004 roku według segmentów rynku kształtował się następująco: Wyszczególnienie Stan w tys. zł Struktura Klienci korporacyjni 2 548 843 50,1% Klienci detaliczni 1 187 596 23,3% Fundusze ekologiczne 24 0,0% Jednostki samorządowe 1 352 406 26,6% Klienci niesklasyfikowani 300 0,0% 5 089 169 100,0% Razem */ w zadłużeniu kredytowym ogółem wartość wierzytelności uwzględniono w ujęciu brutto (w sprawozdaniu finansowym pozycja ta zaprezentowana jest w ujęciu netto). 2. Dane o źródłach pozyskania depozytów, z uwzględnieniem podziału na branżowe i geograficzne segmenty rynku Bank pozyskuje środki depozytowe w formie depozytów klientów, depozytów międzybankowych, kredytów od innych banków oraz środków powierzonych na kredyty. Wielkość bazy depozytowej Banku według stanu na 31 grudnia 2004 roku wynosiła 5 965 556 tys. zł. Główne źródło pozyskania środków depozytowych Banku stanowią depozyty klientów pozyskiwane poprzez sieć placówek terenowych (4 457 107 tys. zł), które stanowią 74,7 % całej bazy depozytowej Banku. W strukturze klientów bazy depozytowej dominują podmioty gospodarcze, które stanowią 31,6% bazy depozytowej, przy czym największy udział notują następujące branże: pozostałe formy udzielania kredytów oraz wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej. Depozyty osób prywatnych stanowią 29,7% bazy depozytowej. W strukturze geograficznej depozytów dominują środki pozyskane w województwach Mazowieckim i Śląskim. Podział depozytów klientów pozyskanych poprzez sieć placówek terenowych wg stanu na 31.12.2004 roku według segmentów rynku kształtował się następująco: Wyszczególnienie Stan w tys. zł Klienci korporacyjni 1 721 842 38,6% Klienci detaliczni 1 941 802 43,6% Fundusze ekologiczne 502 824 11,3% Jednostki samorządowe 254 737 5,7% Klienci niesklasyfikowani 35 902 0,8% 4 457 107 100,0% Razem Struktura 3. Informacje o zmianach wartości dotacji dla oddziałów zagranicznych, z uwzględnieniem stanu na początek okresu, zwiększeń i zmniejszeń z podziałem na poszczególne podmioty oraz stanu na koniec okresu Bank nie posiada oddziałów zagranicznych. 2 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 4. Informacje o instrumentach finansowych Poniżej zaprezentowano informację o wartości bilansowej poszczególnych kategorii aktywów i pasywów finansowych wg stanu na dzień 31 grudnia 2004 roku: Kategoria Wartość bilansowa tys. PLN __________________________________________________________________________________ Aktywa finansowe Kasa i środki w Banku Centralnym Przeznaczone do obrotu Instrumenty pochodne Kredyty udzielone przez jednostkę i wierzytelności własne Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Obligacje komercyjne Inne aktywa finansowe 163 830 6 185 316 452 3 552 406 1 383 705 21 938 17 757 Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności Dłużne papiery wartościowe, w tym: - Obligacje Skarbu Państwa - Obligacje NBP 383 871 94 755 Aktywa dostępne do sprzedaży Dłużne papiery wartościowe, w tym: - Obligacje SP - Bony SP - Obligacje komunalne Akcje i udziały 338 745 205 206 252 685 4 607 Pasywa finansowe Przeznaczone do obrotu Instrumenty pochodne Pozostałe pasywa finansowe Zobowiązania wobec sektora finansowego Zobowiązania wobec sektora niefinansowego Zobowiązania wobec sektora budżetowego Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych Inne pasywa finansowe 8 1 096 974 3 612 188 1 281 093 591 18 811 3 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Poniżej przedstawiono zmiany poszczególnych kategorii aktywów i zobowiązań finansowych w 2004 roku: Kategoria: Wartość bilansowa tys. PLN __________________________________________________________________________________________ Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu Instrumenty pochodne Stan na początek okresu Zwiększenia / Zmniejszenia Stan na koniec okresu Dłużne papiery wartościowe Stan na początek okresu Zwiększenia Zmniejszenia Stan na koniec okresu - 11 863 5 678 6 185 116 021 4 167 251 4 283 272 - Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu Instrumenty pochodne Stan na początek okresu Zwiększenia / zmniejszenia Stan na koniec okresu 10 502 -10 494 8 Kredyty i pożyczki udzielone i należności własne Należności od sektora finansowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 158 321 158 131 316 452 Należności od sektora niefinansowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 3 314 156 238 250 3 552 406 Należności od sektora budżetowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 1 162 184 221 521 1 383 705 Obligacje komercyjne Stan na początek okresu Zwiększenia Zmniejszenia Stan na koniec okresu Inne aktywa finansowe Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 0 22 342 404 21 938 12 259 5 498 17 757 4 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Aktywa finansowe utrzymywane do terminu zapadalności Dłużne papiery wartościowe Stan na początek okresu Zwiększenia Zmniejszenia Stan na koniec okresu 281 229 361 739 164 342 478 626 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Dłużne papiery wartościowe Stan na początek okresu Zwiększenia Zmniejszenia Stan na koniec okresu Akcje i udziały Stan na początek okresu Zwiększenia Zmniejszenia Stan na koniec okresu 514 319 1 786 598 1 504 281 796 636 10 668 4 474 10 535 4 607 Pozostałe pasywa finansowe Zobowiązania wobec sektora finansowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 914 337 182 637 1 096 974 Zobowiązania wobec sektora niefinansowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 3 082 399 529 789 3 612 188 Zobowiązania wobec sektora budżetowego Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 1 055 655 225 438 1 281 093 Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu Inne pasywa finansowe Stan na początek okresu Zwiększenia/ zmniejszenia Stan na koniec okresu 806 - 215 591 17 822 989 18 811 Zwiększenia/ zmniejszenia kredytów udzielonych i wierzytelności własnych Banku wynikają z kwoty kredytów uruchamianych/ spłacanych, naliczonych/ spłaconych odsetek i ruchów na rezerwach na należności. Zwiększenia/ zmniejszenia dłużnych papierów wartościowych zostały opisane w nocie 6C do bilansu Banku. Zwiększenia/ zmniejszenia akcji i udziałów zostały zaprezentowane w nocie 11B do bilansu Banku. Zwiększenia/ zmniejszenia innych pasywów finansowych wynikają z depozytów przyjętych/ depozytów zapadłych i kwoty odsetek naliczonych/ zapłaconych w bieżącym okresie. Zwiększenia/ zmniejszenia instrumentów pochodnych wynikają ze zmian ich wyceny w bieżącym okresie. 5 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Charakterystyka instrumentów pochodnych: _______________________________________________________________________________________ INSTRUMENT FX spot FX forward FX SWAP _______________________________________________________________________________________ Opis instrumentu Transakcja polegająca na Terminowa transakcja Transakcja polegająca na wymianie określonej kwoty wymiany określonej kwoty wymianie określonej kwoty waluty na inną walutę, której waluty na inną walutę w (waluta bazowa) na inną rozliczenie następuje określonym terminie, wg walutę (waluta kwotowana) najczęściej w drugim dniu ustalonego kursu z jednoczesnym roboczym po dacie zawarcia terminowego. Standardowo zobowiązaniem się do transakcji. Wszystkie transakcja może być późniejszej wymiany waluty warunki transakcji są zawarta na okres od 1 kwotowanej na walutę ustalane w dacie zawarcia tygodnia do 6 miesięcy. bazową w dniu określonym transakcji. Wszystkie warunki w umowie. Wszystkie transakcji ustalane są w warunki transakcji ustalane dniu jej zawarcia. są w dniu jej zawarcia. _______________________________________________________________________________________ Stosowane zasady Wycena w oparciu o Wycena w oparciu o Wycena w oparciu o rachunkowości zdyskontowane zdyskontowane przepływy zdyskontowane przepływy przepływy pieniężne. pieniężne. pieniężne. _______________________________________________________________________________________ Cel nabycia lub wystawienia do obrotu do obrotu do obrotu _______________________________________________________________________________________ Ilość transakcji 4 7 12 _______________________________________________________________________________________ Wartość nominalna 8 972 4 841 376 445 instrumentów (w tys. zł) _______________________________________________________________________________________ Wartość godziwa (w tys. zł) -6 541 442 _______________________________________________________________________________________ Przyszłe Zmienne Zmienne Zmienne przychody/ płatności _______________________________________________________________________________________ Zapadalność 2005.01.03-2005.01.04 2005.01.26-2005.03.31 2005.01.31-2005.05.17 _______________________________________________________________________________________ Możliwość wcześniejszego Brak Na wniosek klienta Brak rozliczenia _______________________________________________________________________________________ Cena / Przedział cen NOK/EUR: 8,231 EUR/PLN: 4,1019 -4,5547 CHF/EUR: 1,5173-1,5265 realizacji SEK/EUR:8,997 USD/PLN: 3,0250 -3,8020 USD/PLN: 3,7624 PLN/EUR: 4,076-4,0775 _______________________________________________________________________________________ Możliwość wymiany lub Brak Brak Brak zamiany na inny składnik aktywów / pasywów _______________________________________________________________________________________ Ustalone stopy / kwoty Zmienne Zmienne Zmienne przychodów oraz terminy płatności _______________________________________________________________________________________ Dodatkowe zabezpieczenia Brak Możliwość wyznaczenia Brak dla klienta depozytu gwarancyjnego _______________________________________________________________________________________ Inne warunki Brak Brak Brak _______________________________________________________________________________________ Rodzaj ryzyka Ryzyko walutowe, Ryzyko operacyjne, Ryzyko operacyjne, ryzyko operacyjne ryzyko stopy procentowej ryzyko stopy procentowej _______________________________________________________________________________________ Suma zobowiązań - wartość instrumentów według 390 258 wartości nominalnej (w tys. zł) _______________________________________________________________________________________ 6 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 W 2004 roku Bank, zgodnie ze znowelizowanym Rozporządzeniem w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, zaniechał wyodrębniania i wyceny instrumentów wbudowanych w umowy z zakresu gospodarki własnej, z których wynika obowiązek dokonywania płatności wyrażonych w walucie obcej powszechnie stosowanej przy zawieraniu umów na rynku krajowym. Wartość aktywów i pasywów z tytułu wyceny instrumentów wbudowanych na dzień 31 grudnia 2003 roku wynosiła odpowiednio 2 986 tys. zł i 1 955 tys. zł., natomiast wpływ na wynik brutto w 2003 roku wyniósł - 1 237 tys. zł. Opis metod i istotnych założeń przyjętych do ustalania wartości godziwej aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych w takiej wartości. Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami. W wartości godziwej Bank wycenia następujące kategorie aktywów i zobowiązań finansowych: Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu Sposób wyceny i dostępne do sprzedaży _______________________________________________________________________________________ Obligacje Skarbu Państwa Średnia cena rynkowa z uwzględnieniem narosłych odsetek Bony skarbowe Średnia cena rynku dla danej zapadalności bonów skarbowych z systemu informacyjnego Reuters Akcje spółek notowanych na giełdzie Cena rynkowa równa kursowi notowań akcji na dzień bilansowy Akcje spółek nie notowanych na rynku regulowanym Cena nabycia z uwzględnieniem rezerw celowych z tytułu trwałej utraty wartości Instrumenty pochodne Tabela powyżej Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu ________________________________________________________________________________________ Instrumenty pochodne Tabela powyżej Zasady wprowadzania do ksiąg rachunkowych instrumentów finansowych nabytych na rynku regulowanym. Bank przyjmuje w swojej polityce rachunkowości metodę ujmowania w bilansie aktywów finansowych w dniu rozliczenia transakcji. Pomiędzy datą zawarcia transakcji, a datą waluty aktywa finansowe ujmowane są w ewidencji pozabilansowej. Informacje na temat obciążenia ryzykiem stopy procentowej. Poziom ryzyka stopy procentowej generowanego przez Bank Ochrony Środowiska S.A. w 2004 r. należy ocenić jako umiarkowany. Dla potrzeb oceny ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej wyznacza się: 1) lukę stopy procentowej (w złotych i walutach obcych razem oraz oddzielnie dla USD, EUR i CHF – po przeliczeniu na złote) z uwzględnieniem salda pozycji pozabilansowych, oddzielnie dla pozycji o stałym i zmiennym oprocentowaniu, 2) elastyczność oprocentowania aktywów i pasywów dla pozycji w PLN, USD, EUR i CHF, 7 Bank Ochrony Środowiska S.A. 3) 4) SAB-R/2004 Załącznik 4 lukę duracji dla pozycji w PLN oraz w USD, EUR i CHF, pozwalającą na oszacowanie wpływu zmian rynkowych stóp procentowych na wartość bieżącą tej części kapitału własnego Banku, która jest wrażliwa na zmiany rynkowych stóp procentowych, DEaR (obejmujący okres 24 godz.) i VaR (obejmujący okres 10 dni roboczych) dla portfela dłużnych papierów wartościowych znajdujących się w portfelach: przeznaczonym do obrotu i dostępnym do sprzedaży, określający z 99% prawdopodobieństwem maksymalną stratę wartości bieżącej tych papierów wartościowych pod wpływem zmian rynkowych stóp procentowych. Zestawienie umownych dat zmiany oprocentowania (tzn. terminów płatności lub przeszacowywania) dla pozycji bilansowych i pozabilansowych w BOŚ S.A. na dzień 31 grudnia 2004 r. prezentują poniższe tabele: • dla waluty polskiej Zmienna stopa procentowa _________________________________________________________________________________________________________ Kredyty udzielone Specyfikacja Pozostałe pasywa przez jednostkę i w tabeli finansowe wierzytelności własne poniżej ________________________________________________________________________________________________________ Okres Należność przesza- od innych cowania instytucji finans. Należność Papiery od klienta wartośc. i sektora budżet. Aktywa wrażliwe razem Zobowiąz. Depozyty Pasywa Luka Saldo Luka wobec klientów wrażliwe pozycji razem innych i sektora razem pozabiinstyt. budżet. lansowych finans. _________________________________________________________________________________________________________ do 1 m-ca 38 643 1 668 329 1 706 972 38 749 1 673 836 1 712 585 - 5 613 -5 613 _________________________________________________________________________________________________________ Stała stopa procentowa _________________________________________________________________________________________________________ do 1 m-ca 1 446 695 124 026 1 570 721 362 665 1 847 163 2 209 828 -639 107 284 - 638 823 _________________________________________________________________________________________________________ 1-3 m-cy 10 000 273 201 283 201 50 000 258 951 308 951 -25 750 84 193 58 443 _________________________________________________________________________________________________________ 3-6 m-cy 156 183 156 183 156 023 156 023 160 160 _________________________________________________________________________________________________________ 6-12 m-cy 373 211 373 211 52 612 52 612 320 599 320 599 _________________________________________________________________________________________________________ 1-2 lata 327 850 327 850 3 160 3 160 324 690 324 690 _________________________________________________________________________________________________________ w tym dłużne papiery wartościowe wg klasyfikacji: Okres przeszacowania Portfel bankowy utrzymywany do zapadalności Portfel bankowy przeznaczony do sprzedaży Razem dłużne papiery wartościowe ___________________________________________________________________________________ Obligacje bony obligacje obligacje Skarbowe skarbowe komunalne skarbowe + NBP i korporacyjne ___________________________________________________________________________________ do 1 m-ca 64 990 34 400 24 636 124 026 ____________________________________________________________________________________ 1-3 m-cy 90 340 93 491 10 250 79 120 273 201 ____________________________________________________________________________________ 3-6 m-cy 38 826 43 450 73 907 156 183 ____________________________________________________________________________________ 6-12 m-cy 46 070 208 179 119 147 814 373 211 ____________________________________________________________________________________ 1-2 327 850 327 850 lata ____________________________________________________________________________________ 8 Bank Ochrony Środowiska S.A. • SAB-R/2004 Załącznik 4 dla walut obcych Zmienna stopa procentowa ________________________________________________________________________________________________________ Kredyty udzielone Pozostałe pasywa przez jednostkę i finansowe wierzytelności własne ________________________________________________________________________________________________________ Okres Należność przesza- od innych cowania instytucji finans. Należność Aktywa od klienta wrażliwe i sektora razem budżet. Zobowiąz. Depozyty Pasywa Luka Saldo Luka wobec klientów wrażliwe pozycji razem innych i sektora razem pozabiinstyt. budżet. lansowych finans. _________________________________________________________________________________________________________ do 1 m-ca 5 784 5 784 776 231 659 232 435 -226 651 -226 651 _________________________________________________________________________________________________________ Stała stopa procentowa _________________________________________________________________________________________________________ do 1 m-ca 197 159 332 695 529 854 61 185 94 287 155 472 374 382 361 374 743 _________________________________________________________________________________________________________ 1-3 m-cy 47 846 189 969 237 815 503 578 19 778 523 356 -285 541 - 79 354 -364 895 _________________________________________________________________________________________________________ 3-6 m-cy 275 109 275 109 71 390 18 494 89 884 185 225 185 225 _________________________________________________________________________________________________________ Informacje na temat obciążenia ryzykiem kredytowym Poniżej zaprezentowano obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych kategorii aktywów finansowych: Kategoria aktywów finansowych Przeznaczone do obrotu Instrumenty pochodne Kredyty udzielone przez jednostkę i wierzytelności własne Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Obligacje komercyjne Inne aktywa finansowe Wartość bilansowa w tys. zł. Wartość ważona ryzykiem tys. zł 6 185 316 452 3 552 406 1 383 705 21 938 17 757 - 96 200 3 122 596 273 961 21 938 8 879 Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności Dłużne papiery wartościowe, w tym : - Obligacje Skarbu Państwa - Obligacje NBP 383 871 94 755 - Aktywa dostępne do sprzedaży Dłużne papiery wartościowe, w tym : - Obligacje SP - Bony SP - Obligacje komunalne Akcje i udziały 338 745 205 206 252 685 4 607 50 537 4 607 9 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Natomiast obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych pozycji zobowiązań pozabilansowych jest następujące: Pozycje pozabilansowe Udzielone zobowiązania finansowe Udzielone zobowiązania gwarancyjne Papiery wartościowe do otrzymania Przyjęcie emisji Terminowe transakcje walutowe Wartość księgowa tys. zł 771 547 192 665 334 12 900 780 695 Wartość ważona ryzykiem tys. zł 67 352 116 116 50 2 580 1 782 Limity koncentracji określone w Ustawie Prawo bankowe (art. 71 ust. 1 i 2) zostały opisane w pkt. 1 Dodatkowych not objaśniających. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży lub przeznaczone do obrotu wyceniane w wysokości zamortyzowanego kosztu, jeśli brak jest możliwości wiarygodnej wyceny wartości godziwej tych aktywów W związku z tym, że dla obligacji komunalnych nie istnieje aktywny rynek i nie ma możliwości wiarygodnego ustalenia ich wartości godziwej, Bank wycenia je według zamortyzowanego kosztu w oparciu o efektywną stopę procentową. Na dzień 31 grudnia 2004 roku wartość bilansowa obligacji komunalnych wyniosła 252 685 tys. zł. Przeprowadzone szacunki wskazują, że wartość godziwa tych obligacji nie odbiega istotnie od ich wartości bilansowej, ponieważ oprocentowanie obligacji jest dostosowywane do rynkowych stóp procentowych nie rzadziej niż raz na rok. Z uwagi na krótki termin utrzymywania bonów pieniężnych w portfelu oraz znaczące różnice pomiędzy datą zapadalności bonów pieniężnych a datą zapadalnośći bonów skarbowych, których rentowność miała stanowić odniesienie dla wyceny bonów pieniężnych, Bank uznał, że nie istnieje aktywny i wiarygodny rynek dla potrzeb wyceny bonów pieniężnych. W związku z powyższym instrumenty te są wyceniane metodą zamortyzowanego kosztu w oparciu o efektywną stopę procentową. Aktywa i zobowiązania finansowe, których nie wycenia się w wartości godziwej Kredyty, pożyczki i wierzytelności własne Banku wykazywane w pozycji należności od sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego oraz zobowiązania wobec sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego nie podlegają wycenie do wartości godziwej. Pozycje te są oprocentowane głównie według zmiennych stóp procentowych, a w przypadku oprocentowania według stałych stóp procentowych termin zapadalności i wymagalności jest krótki (do jednego roku). Z tego powodu ewentualne różnice wartości księgowej do wartości godziwej nie są istotne. Informacje o umowach, w wyniku których dokonano przekształcenia aktywów finansowych w papiery wartościowe lub umowy odkupu W 2004 roku Bank dokonał konwersji zadłużenia kredytowego Huty Ferrum S.A. na obligacje wyemitowane przez kredytobiorcę. Restrukturyzacja zadłużenia Huty Ferrum miała miejsce w marcu 2003 r. i polegała na częściowym umorzeniu należności oraz konwersji części kapitału na 3 sztuki 5 letnich obligacji na okaziciela o łącznej wartości nominalnej 1,5 mln PLN wyemitowanych przez kredytobiorcę. Zgodnie z postanowieniami umowy ugody, dokonanie przez Bank konwersji zadłużenia uzależnione było od spełnienia przez dłużnika warunku polegającego na ustanowieniu zabezpieczenia wykupu przedmiotowych obligacji w postaci hipoteki zwykłej w kwocie 3 mln PLN na nieruchomości obj. KW nr 52098 prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Katowicach. Do realizacji konwersji doszło w dniu 20.05.2004r. Wartość bilansowa obligacji na dzień 31 grudnia 2004 r. wyniosła 1 103 tys. zł Dane o skutkach wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży do poziomu wartości godziwej Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków z późniejszymi zmianami, skutki wyceny aktywów dostępnych do sprzedaży do wartości 10 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 godziwej są odnoszone na kapitał z aktualizacji wyceny. aktywów w BOŚ S.A. na dzień 31 grudnia 2004 roku: Pozycja bilansowa Zwyżki wartości ( tys. zł ) Dłużne papiery wartościowe Akcje i udziały Razem 764 633 Załącznik 4 Poniżej przedstawiono dane o skutkach wyceny tych Zniżki wartości ( tys. zł ) Różnica odniesiona na kapitał z aktualizacji wyceny * ( tys. zł ) 41 137 722 496 1 218 * w zestawieniu nie uwzględniono rezerwy /aktywów z tytułu podatku odroczonego Przychody i koszty na aktywach finansowych dostępnych do sprzedaży, które zostały usunięte z bilansu (sprzedane, zlikwidowane) Dłużne papiery wartościowe: W 2004 roku Bank osiągnął zysk na sprzedaży dłużnych papierów wartościowych klasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży w kwocie 2 091tys. zł, z tego zysk na sprzedaży bonów skarbowych 278 tys. zł oraz na sprzedaży obligacji Skarbu Państwa 1 813 tys. zł. Jednocześnie Bank poniósł stratę w wysokości 660 tys. zł na sprzedaży obligacji Skarbu Państwa. Akcje i udziały: W 2004 roku Bank dokonał sprzedaży akcji Stalexport S.A. Zysk na tej transakcji wyniósł 2 317 tys. zł. Informacje o przychodach i kosztach z tytułu sprzedanych aktywów finansowych, których wartość godziwa nie mogła być wcześniej wiarygodnie wyceniona, ze wskazaniem wartości bilansowej aktywów ustalonej na dzień sprzedaży W 2004 roku nie miała miejsca sprzedaż aktywów finansowych, których wartość godziwa nie mogła być wcześniej wiarygodnie wyceniona. Przekwalifikowania aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej do aktywów wycenianych w skorygowanej cenie nabycia Bank nie dokonał w 2004 roku przekwalifikowania aktywów wycenionych w wartości godziwej do aktywów finansowych wycenionych w skorygowanej cenie nabycia. Zestawienie odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości aktywów finansowych Kategoria aktywów finansowych Pożyczki udzielone i należności własne Razem Grupa Sektor finansowy Sektor niefinansowy Sektor budżetowy Odpisy aktualizacyjne tys. zł 1 092 83 481 18 028 102 601 Rozwiązanie odpisów aktualizacyjnych tys. zł 2 924 68 300 15 534 86 758 11 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Przychody z odsetek od dłużnych instrumentów finansowych naliczone i zrealizowane w 2004 roku (w tys. zł): Rodzaj papieru Przeznaczone do Dostępne do Utrzymywane do obrotu sprzedaży terminu zapadalności _____________________________________________________________________________________ 1. Obligacje Skarbu Państwa a) Zrealizowane 828 2 612 12 979 b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy - powyżej 3 do 12 miesięcy 8 201 1 887 - powyżej 12 miesięcy 4 388 9 449 _____________________________________________________________________________________ 2. Bony Skarbu Państwa a) Zrealizowane 8 455 b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy 5 345 - powyżej 3 do 12 miesięcy 2 370 - powyżej 12 miesięcy _____________________________________________________________________________________ 3. Obligacje NBP a) Zrealizowane 874 b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy 4 438 - powyżej 3 do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy _____________________________________________________________________________________ 4. Bony pieniężne NBP a) Zrealizowane 2 484 b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy - powyżej 3 do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy _____________________________________________________________________________________ 5. Obligacje komunalne a) Zrealizowane 7 544 b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy 1 088 - powyżej 3 do 12 miesięcy 5 007 - powyżej 12 miesięcy __________________________________________________________________________________ 6. Obligacje komercyjne a) Zrealizowane b) Niezrealizowane z terminem zapłaty : - do 3 miesięcy - powyżej 3 do 12 miesięcy 843 - powyżej 12 miesięcy ____________________________________________________________________________________ Niezrealizowane odsetki od pożyczek udzielonych lub należności własnych, w przypadku których dokonano odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty ich wartości Kwota niezrealizowanych odsetek od kredytów, pożyczek i należności własnych, od których dokonano odpisów aktualizacyjnych według stanu na dzień 31 grudnia 2004 roku wyniosła 235 771 tys. zł. 12 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Koszty z tytułu odsetek od zobowiązań finansowych naliczone i zrealizowane w 2004 roku: Pozostałe zobowiązania finansowe Koszty z tytułu odsetek Odsetki zrealizowane Zobowiązania wobec sektora finansowego 34 328 Odsetki niezrealizowane z terminem zapłaty: - do 3 miesięcy - powyżej 3 do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy Zobowiązania wobec sektora niefinansowego 98 042 Zobowiązania wobec sektora budżetowego 40 904 3 102 19 828 1 073 692 2 2 408 3 463 15 452 913 813 252 8 Wartość nominalna instrumentów bazowych będących przedmiotem kontraktów na instrumenty pochodne Wartość nominalna transakcji walutowych w tys. zł: Rodzaj transakcji FX Spot FX Forward FX Swap Wartość nominalna 8 972 4 841 376 445 Powyższe transakcje zostały szczegółowo opisane w pkt. 4, w tabeli „Charakterystyka instrumentów pochodnych”. Cele i zasady zarządzania ryzykiem 1. Ryzyko płynności Celem zarządzania ryzykiem płynności jest takie kształtowanie struktury aktywów i pasywów Banku aby w zapewnić środki na pokrycie jego zobowiązań i w bezpieczny sposób finansować jego rozwój. Bank realizuje w/w cel poprzez następujące działania: a) utrzymanie zasady, że działalność kredytowa i inwestycyjna finansowana jest głównie za pomocą stabilnych źródeł finansowania - podjęto działania mające na celu pozyskanie klientów dla kompleksowej obsługi oraz zwiększenia sprzedaży ROR-ów, a także pozyskano dodatkowe długoterminowe środki z innych banków (EBI i CEB), b) utrzymywanie odpowiednich zasobów łatwo dostępnych środków lub aktywów łatwo zbywalnych, c) zwiększone atrakcyjności lokat na dłuższe terminy (pow. 6 m-cy) co spowodowało korzystne zmiany w strukturze wymagalności bazy depozytowej, d) dla zapewnienia właściwej struktury finansowania Bank stosuje, w zależności od potrzeb, operacje typu FX SWAP, co pozwoliło w bezpieczny sposób finansować kredyty walutowe. 2. Ryzyko rynkowe, w tym: - ryzyko walutowe Celem Banku Ochrony Środowiska S.A. w zakresie zarządzania ryzykiem walutowym jest aktywne kształtowanie struktury aktywów i pasywów walutowych Banku, pozwalające na maksymalizację wyniku z pozycji wymiany – określonego w Planie Finansowym Banku, przy akceptowanej ekspozycji Banku na ryzyko. Bank realizuje w/w cel poprzez : a) aktywną politykę zarządzania ryzykiem walutowym, polegającą na zwiększaniu ekspozycji na ryzyko do poziomu akceptowanego przez Zarząd Banku, przy jednoczesnym monitorowaniu i kontroli czynników zewnętrznych i wewnętrznych, mających wpływ na wyniki Banku w zakresie operacji obciążonych ryzykiem walutowym, b) właściwe sterowanie poziomem ekspozycji na ryzyko walutowe Banku, identyfikując i mierząc poziom ekspozycji oraz raportując we właściwym czasie i z odpowiednią częstotliwością; c) identyfikowanie i minimalizowanie wpływu wszystkich ryzyk związanych z przyrostem kredytów walutowych na swoją działalność handlową , w tym: 13 Bank Ochrony Środowiska S.A. • • • SAB-R/2004 Załącznik 4 ryzyka kursowego – ryzyka możliwości negatywnego wpływu zmian kursów walutowych na zdolność klientów do bieżącego regulowania zobowiązań kredytowych, ryzyka płynności – ryzyka braku możliwości zapewnienia finansowania przyrostu powyższych kredytów, ryzyka stopy procentowej – ryzyka, że warunki zmiany oprocentowania kredytów dewizowych i denominowanych oraz oprocentowania finansujących je środków (depozytów oraz długoterminowych kredytów i pożyczek z banków zagranicznych), będą inne. Dla potrzeb kontroli ryzyka walutowego obowiązują limity dla otwartych pozycji walutowych netto oraz pozycji całkowitej. W 2004 r. pozycje walutowe utrzymywane były na zrównoważonym poziomie, mieszczącym się w zakresie wyznaczonym limitami. Dla pomiaru ryzyka kursowego Bank stosuje model wartości zagrożonej (VaR). Model ten mierzy w sposób syntetyczny ekspozycję Banku na ryzyko kursowe, wynikające z posiadanych otwartych pozycji walutowych, przy określonej zmienności kursów oraz ich wzajemnej korelacji. - ryzyko stopy procentowej Celem procesu monitorowania ryzyka stopy procentowej w BOŚ S.A. jest, w warunkach zmian stóp procentowych, utrzymanie zmienności wyniku finansowego oraz rynkowej wartości kapitału własnego w granicach zaakceptowanych przez Władze Banku i nie zagrażających bezpieczeństwu Banku (opisanych w Planie finansowym), a także ograniczenie możliwości pogorszenia się płynności i wypłacalności Banku pod wpływem wzrostu ryzyka stopy procentowej. Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej w BOŚ S.A. równocześnie ma na celu wspomaganie procesu zarządzania stopą procentową. Bank realizuje powyższe cele poprzez trafne identyfikowanie tego ryzyka oraz przeprowadzanie we właściwym czasie i z odpowiednią częstotliwością jego dokładnego pomiaru. Identyfikacja i pomiar pozwalają na podejmowanie właściwych decyzji odnośnie kształtowania struktury aktywów i pasywów, w tym w szczególności zakresie struktury papierów wartościowych, pozwalających: • • • • • zoptymalizować wpływ zmian stóp procentowych na wielkość wyniku finansowego Banku, zabezpieczyć wynik finansowy Banku przed negatywnymi skutkami ryzyka stopy procentowej (np. za pomocą instrumentów pochodnych), utrzymać oraz systematycznie pozyskiwać stabilną bazę depozytową, zabezpieczyć stopniowy wzrost akcji kredytowej, pozyskać i utrzymać stabilną bazę klientowską. - ryzyko cenowe W związku z faktem, że skala działalności handlowej Banku nie jest znacząca, ryzyko cen dotyczy Banku w zakresie ryzyka cen towarów (wymóg ten utrzymuje się na zerowym poziomie). W momencie gdy w Banku wzrośnie ryzyko cen towarów, zostaną opracowane szczegółowe zasady działania w zakresie zarządzania ryzykiem cen. 3. Ryzyko operacyjne Zasadniczym celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju, wg. zasad wyrażonych w Strategii Banku i corocznym planie finansowym, poprzez: • minimalizowanie wielkości i prawdopodobieństwa pojawienia się niespodziewanych strat, • usprawnienie organizacyjnej efektywności działania, • realizację zaleceń wynikających z zewnętrznych przepisów i opracowań nadzorczych. Podstawowe zasady zarządzania ryzykiem operacyjnym: • bieżące rozpoznawanie i zapobieganie ryzykom towarzyszącym każdej decyzji biznesowej, na każdym stanowisku pracy, • identyfikacja, hierarchizacja i kwantyfikacja ryzyka operacyjnego w skali całego Banku, • okresowa ocena ekspozycji Banku na ryzyko operacyjne, • indywidualna analiza przyczyn i skutków każdorazowej straty lub zagrożenia w Banku z tytułu ryzyka operacyjnego na kwotę powyżej 10 tys. zł. 14 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 4. Ryzyko kredytowe Celem Banku w zakresie działalności kredytowej, w roku 2004, było kształtowanie zdrowego portfela kredytowego, generującego wzrost dochodów odsetkowych, jak i poza odsetkowych, cechującego się stałym wzrostem jakości. Służyło temu sformułowanie zasad kształtowania portfela kredytowego, zdefiniowanie rynków docelowych, określenie kryteriów doboru klienta oraz poziomu akceptowanego ryzyka. Oferta produktowa dostosowywana była do poszczególnych segmentów rynku, zasady indywidualnej obsługi stosowane były wobec klientów o szczególnym znaczeniu dla Banku. Zwiększona została efektywność działalności windykacyjnej. Bank stale rozwija współpracę z bankami europejskimi w zakresie obsługi ich linii kredytowych, przygotowany jest do udzielania kredytów na finansowanie projektów objętych programami unijnymi i do obsługi klientów z obszaru Unii Europejskiej, zainteresowanych jego misją ekologiczną. W obszarze zarządzania ryzykiem kredytowym rozpoznawano ryzyko towarzyszące działalności kredytowej i podejmowano działania dla jego kwantyfikowania i optymalizacji, tak aby stworzyć warunki dla realizacji celów biznesowych Banku. Dążono do osiągnięcia rentownego portfela kredytowego, w którym ryzyka poszczególnych zaangażowań będą w pełni zabezpieczone, opisane ocenami ratingowymi, koncentracje monitorowane a w branżach o zwiększonym ryzyku kredyt dostępny będzie tylko na finansowanie dobrych klientów i transakcji. Bank zmniejszał ryzyko poprzez kredytowanie klientów, z którymi współpracuje od dłuższego czasu, szczególną ostrożność w kredytowaniu nowych klientów, bieżący monitoring czynnych transakcji kredytowych. Bank uzależniał przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, czyli zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Podstawą oceny ryzyka kredytowego była ocena ratingowa klienta i transakcji. Bank przyjmował zabezpieczenia, które powinny zapewniać odzyskanie kwoty wierzytelności wraz z prowizją, odsetkami i ewentualnymi kosztami dochodzenia należności w przypadku, gdy kredytobiorca nie reguluje dobrowolnie tych płatności. Ocena ryzyka kredytowego pojedynczego podmiotu dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Aby wiązać ryzyko klienta z ryzykiem całej gospodarki monitorowane były wybrane jej makroparametry. W celu usprawnienia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym Bank rozpoczął wdrażanie informatycznego systemu zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank wdraża postanowienia Nowej Umowy Kapitałowej (określające podstawowe wymogi zabezpieczenia kapitałowego przed ryzykiem kredytowym, rynkowym i operacyjnym) oraz rozpoczął dostosowywanie się do wymogów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Bank w swoich działaniach kredytowych ściśle przestrzegał postanowień „Prawa bankowego” i uchwał Komisji Nadzoru Bankowego, wewnętrznych procedur i reguł sztuki bankowej. Stosowane zasady rachunkowości zabezpieczeń Według stanu na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank nie posiadał instrumentów zabezpieczających. Zabezpieczenie planowanej transakcji lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania W 2004 roku Bank nie stosował rachunkowości zabezpieczeń. Zyski lub straty z wyceny instrumentów zabezpieczających odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny W 2004 roku Bank nie stosował rachunkowości zabezpieczeń. 5. Dane o zawartych kontraktach opcji subskrypcji lub sprzedaży akcji zwykłych Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank nie posiadał zawartych kontraktów opcji subskrypcji lub sprzedaży akcji zwykłych. 6. Dane o aktywach, które stanowią zabezpieczenie zobowiązań własnych oraz zobowiązań strony trzeciej. W Banku nie występują aktywa, które stanowią zabezpieczenie zobowiązań własnych oraz zobowiązań strony trzeciej. 15 Bank Ochrony Środowiska S.A. 7. SAB-R/2004 Załącznik 4 Informacje na temat nie ujętych w bilansie transakcji z przyrzeczeniem odkupu Według stanu na 31 grudnia 2004 r. w Banku czynna była 1 transakcja typu sell-buy-back. Klasyfikacja transakcji według rodzaju papieru wartościowego: Wartość w tys. zł Transakcje sell-buy-back: Bony skarbowe 8. 290 Informacje o udzielonych zobowiązaniach finansowych, w tym o udzielonych zobowiązaniach nieodwołalnych Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank posiadał udzielone zobowiązania finansowe w kwocie brutto 771 547 tys. zł, na które składały się przede wszystkim otwarte linie kredytowe oraz otwarte akredytywy. Wartość rezerw celowych utworzonych na ww. udzielone zobowiązania finansowe wyniosła wg stanu na 31 grudnia 2004 roku 75 tys. zł. 9. Dane o pozycjach pozabilansowych oraz zestawienie gwarancji i poręczeń emisji udzielonych emitentowi Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank posiadał następujące zobowiązania warunkowe: • • Zobowiązania udzielone: Zobowiązania otrzymane: 964 212 tys. zł 785 449 tys. zł. Na zobowiązania udzielone składały się: • • Zobowiązania finansowe: Gwarancyjne 771 547 tys. zł 192 665 tys. zł W 2004 roku Bank nie udzielił gwarancji ani poręczenia kredytu lub pożyczki jednostkom zależnym ani stowarzyszonym. Na pozostałe pozycje pozabilansowe składały się jak następuje: Zobowiązania z tytułu operacji walutowych, w tym: Bieżące operacje wymiany Terminowe operacje wymiany Różnice z tytułu transakcji SWAP Operacje papierami wartościowymi, w tym: Papiery wartościowe do otrzymania Przejęcie emisji Aktywa przejęte 780 695 tys. zł 18 185 tys. zł 760 589 tys. zł 1 921 tys. zł 13 234 tys. zł 334 tys. zł 12 900 tys. zł 390 306 tys. zł 16 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Poniżej zaprezentowano zestawienie umów gwarancji objęcia emisji: Nazwa Rodzaj Rodzaj i warunki Wysokość Wysokość Wysokość Emitenta gwarantowanych zawartej umowy kwoty kwoty zobowiązania papierów gwarancyjnej zobowiązania papierów Banku z tytułu wartościowych gwarancyjnego wartościowych papierów w tys. zł objętych przez wartościowych Bank na rynku w tys. zł pierwotnym w tys. zł Gmina Głuchołazy Obligacje komunalne Gwarancja objęcia całości emisji na rynku pierwotnym 5 500 3 800 Informacja o zbywalności i notowania na rynku wtórnym Papiery zbywalne, nie notowane na rynku publicznym publicznym Powiat Obligacje Gwarancja 10 000 6 000 4 000 Papiery Wołomiński komunalne objęcia całości zbywalne, nie emisji na rynku notowane na pierwotnym rynku publicznym Powiat Obligacje Gwarancja 3 500 2 500 1 000 Papiery Giżycki komunalne objęcia całości zbywalne, nie emisji na rynku notowane na pierwotnym rynku publicznym Miasto Obligacje Gwarancja 6 000 2 800 3 200 Papiery Wągrowiec komunalne objęcia całości zbywalne, nie emisji na rynku notowane na pierwotnym rynku publicznym Powiat Obligacje Gwarancja 6 000 3 000 3 000 Papiery zbywalne, nie Gryfiński komunalne objęcia całości emisji na rynku notowane na pierwotnym rynku publicznym ____________________________________________________________________________________ Razem 1 700 12 900 10. Informacje o zaproponowanej wypłacie dywidendy, jeśli nie została ona formalnie zatwierdzona, a także o jakichkolwiek nie ujętych skumulowanych dywidendach z akcji uprzywilejowanych Wypłata dywidendy za 2003 rok została formalnie zatwierdzona Uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy BOŚ S.A. 11. Informacje o zobowiązaniach z tytułu zatwierdzonej do wypłaty dywidendy Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank nie posiadał zobowiązania z tytułu zatwierdzonej do wypłaty dywidendy. 12. Dane dotyczące zobowiązań wobec budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego z tytułu uzyskania prawa własności budynków i budowli Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank nie posiadał takich zobowiązań. 13. Informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zaniechanej w danym okresie lub przewidzianej do zaniechania w następnym okresie wraz z wyjaśnieniem przyczyn W 2004 roku Bank nie zaniechał żadnego rodzaju działalności, ani nie przewiduje tego w następnym roku. 17 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 14. Koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych na własne potrzeby W 2004 roku Bank nie poniósł kosztów wytworzenia środków trwałych w budowie i środków trwałych na własne potrzeby. 15. Poniesione nakłady inwestycyjne oraz planowane w okresie najbliższych 12 miesięcy od dnia bilansowego nakłady inwestycyjne, w tym na niefinansowe aktywa trwałe Nakłady inwestycyjne poniesione przez Bank w 2004 roku wyniosły 49 949 tys. zł i dotyczyły: • sprzętu informatycznego i licencji w kwocie 30 380 tys. zł, • budynków i budowli w kwocie 9 882 tys. zł • urządzeń technicznych w kwocie 8 595 tys. zł • pozostałych środków trwałych w kwocie 1 092 tys. zł. Planowane na 2005 rok nakłady inwestycyjne wynoszą 89 629 tys. zł, w tym: • na wartości niematerialne i prawne w kwocie 38 585 tys. zł, • na sprzęt informatyczny w kwocie 11 310 tys. zł, • na inwestycje w obcych środkach trwałych w kwocie 13 047 tys. zł, • na pozostałe środki trwałe w kwocie 13 527 tys. zł • na pozostałe projekty w kwocie 13 160 tys. zł. 16.1 Informacje o transakcjach emitenta z podmiotami powiązanymi a. Opis transakcji zawartych przez Bank w 2004 r. z jednostkami zależnymi: Dom Maklerski BOŚ S.A. Oddziały Banku prowadzą rachunki bieżące i lokat terminowych DM BOŚ S.A. Transakcje wykonywane na rachunkach bieżących to przede wszystkim wpłaty i wypłaty gotówkowe klientów Spółki. W ramach wolnych środków na koniec każdego dnia zakładane są standardowo depozyty terminowe typu O/N oprocentowane w oparciu o stawkę WIBOR. Ponadto Bank udzielił Spółce kredytu inwestycyjnego oraz otworzył linię kredytową przeznaczoną na dokonywanie transakcji arbitrażowych. Na dzień 31 grudnia 2004 r. zadłużenie kredytowe DM BOŚ S.A. wynosiło 2 132 tys. zł, natomiast kwota niewykorzystanego limitu kredytowego wynosiła 5 000 tys. zł. Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. W dniu 25 czerwca 2004 r. Bank zawarł umowę sprzedaży 60 tys. udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy w spółce Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. za kwotę ogółem 100 tys. zł. Przed zawarciem transakcji sprzedaży udziałów Zgromadzenie Wspólników TF BÓS Sp. z o.o. podjęło w dniu 25 czerwca 2004 r. Uchwałę Nr 1/2004 o zmianie firmy Spółki na Management Sp. z o.o. Nabywcą udziałów jest osoba fizyczna. Udziały te stanowią 100,00% kapitału zakładowego Spółki i uprawniają do 100,00% głosów na Zgromadzeniu Wspólników. Przeniesienie własności udziałów nastąpiło w dniu 30 czerwca 2004 r. z chwilą zapłaty ceny sprzedaży. Wartość udziałów w księgach BOŚ S.A. wynosiła 77 tys. zł. W celu ostatecznego rozliczenia wzajemnych zobowiązań pomiędzy Bankiem a TF BOŚ Sp. z o.o. z tytułu • umów generalnych o współpracy w zakresie wykupu wierzytelności z dnia 16 lutego 2001 r. i z dnia 27 czerwca 2001 r., do których zawarte zostały umowy szczegółowe, • umowy zwrotnego przelewu wierzytelności z dnia 21 lutego 2003 r., • ugody z dnia 9 stycznia 2004 r. w dniu 19 marca 2004 r. pomiędzy tymi podmiotami została zawarta Ugoda, której wykonanie w całości wyczerpuje i znosi wzajemne, istniejące w chwili jej podpisania lub mogące powstać w przyszłości roszczenia, a ponadto wszelkie roszczenia TF BOŚ Sp. z o.o. z tytułu czynności dokonywanych przez Spółkę na rzecz Banku odnośnie wierzytelności. Na mocy tej Ugody Bank zobowiązał się zapłacić na rzecz Spółki kwotę 460 tys. zł. b. Opis transakcji z udziałowcami Banku, tj.: NFOŚiGW oraz Skandinavska Enskilda Banken AB: Na dzień 31 grudnia 2004 roku NFOŚiGW posiadał w Banku środki na rachunkach bieżących i terminowych w kwocie 150 877 tys. zł (łącznie z naliczonymi odsetkami). Koszty odsetkowe jakie Bank poniósł w 2004 roku od depozytów Funduszu wyniosły 5 890 tys. zł. 18 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank złożył w Skandinavska Enskilda Banken AB lokaty walutowe w kwotach 10 000 tys. USD, 6 500 tys. USD i 7 600 tys. SEK z datą zapadalności odpowiednio 17.03.2005 oraz 03.01.2005 (dwie kolejne lokaty). 16.2 Dane liczbowe dotyczące jednostek powiązanych Dane liczbowe dotyczące jednostki podporządkowanej wykazane w sprawozdaniu finansowym Banku na dzień 31grudnia 2004 roku są następujące: Podmiot należności zobowiązania przychody koszty pozostałe pozostałe ogółem ogółem odsetkowe odsetkowe przychody koszty Dom Maklerski | | | 2 132 98 122 67 4 291 225 otwarte linie kredytowe - 5 000 17. Informacje o wspólnych przedsięwzięciach, które nie podlegają konsolidacji W 2004 roku Bank nie prowadził wspólnych przedsięwzięć. 18. Informacje o przychodach i kosztach prowadzenia przez bank działalności maklerskiej Bank nie prowadził działalności maklerskiej. 19. Informacje o odpisach należności nieściągalnych W 2004 roku Bank spisał w ciężar rezerw należności nieściągalne w kwocie 9 797 tys. zł oraz dokonał odpisów w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych należności w kwocie 1 650 tys. zł, głównie z tytułu należności umorzonych. 20. Informacje o kosztach związanych z utworzeniem rezerw na przyszłe zobowiązania wobec pracowników Koszty dotyczące rezerw na przyszłe zobowiązania wobec pracowników poniesione przez Bank w 2004 roku wyniosły: • rezerwa na nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne – 1 643 tys. zł 21. Informacje o kosztach poniesionych na finansowanie pracowniczych programów emerytalnych Bank nie finansuje pracowniczych programów emerytalnych. 22. Informacje o prowadzonej działalności powierniczej Bank nie prowadzi działalności powierniczej. 23. Informacje o sekurytyzacji aktywów W 2004 roku w Banku nie wystąpiła sekurytyzacja aktywów. 24. Informacje o przeciętnym zatrudnieniu Przeciętne zatrudnienie w Banku w 2004 roku wyniosło 1 658 etatów, natomiast w 2003 roku 1 743 etaty. Strukturę zatrudnienia według grup zawodowych w powyższych okresach przedstawia poniższa tabela: Stanowiska kierownicze Pozostali na stanowiskach pracowniczych Stanowiska robotnicze i Wewnętrzna Służba Ochrony 31 grudnia 2004 os. 344 1 316 20 ______ 1 680 31 grudnia 2003 os. 347 1 257 150 ______ 1 754 19 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 25. Wynagrodzenie organów statutowych Wynagrodzenia – wypłacone i należne za 2004 rok: - Członków Rady Nadzorczej Banku z tytułu pełnienia funkcji w Radzie Nadzorczej: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Piotr Czyżewski Lars Gustafsson Jan Hawrylewicz Jerzy Kędzierski Mats Kjaer Gunnar Lindberg Stanisław Nieckarz Lech Pieczyński Wiesław Siwczak Jerzy Swatoń Claus Thureson Daniel Wójtowicz 115 tys. zł 105 tys. zł 48 tys. zł 87 tys. zł 87 tys. zł 87 tys. zł 10 tys. zł 40 tys. zł 48 tys. zł 29 tys. zł 87 tys. zł 127 tys. zł - Członków Zarząd Banku: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Józef Kozioł Piotr Wiesiołek Jerzy Markiewicz Erik Rydmark Weine Svensson Wiesław Żółtkowski 834 tys. zł 695 tys. zł 720 tys. zł 699 tys. zł 620 tys. zł 703 tys. zł Łączna kwota wynagrodzeń Członków Zarządu Banku zawiera: wynagrodzenia zasadnicze za 2004 r., koszty polis ubezpieczeniowych, koszty opieki medycznej, koszty korzystania z samochodów służbowych dla celów prywatnych. Natomiast w 2003 roku wynagrodzenie Rady i Zarządu Banku wyniosło: • Rada Banku 854 tys. zł • Zarząd Banku 4 244 tys. zł 26. Informacje dotyczące kredytów, pożyczek, gwarancji i poręczeń otrzymanych przez pracowników, Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Banku Pracownicy BOŚ S.A. korzystają z kredytów na warunkach ogólnych oferty Banku. Na dzień 31 grudnia 2004 roku Bank posiadał następujące zaangażowanie z tytułu kredytów, pożyczek, gwarancji poręczeń lub innych umów: • udzielonych osobom zarządzającym i nadzorującym - łączne zaangażowanie wobec Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Banku wyniosło 541 tys. zł ( w tym bilansowe 486 tys. zł) • udzielonych pracownikom Banku i osobom z nimi powiązanym - łączne zaangażowanie wyniosło 22 465 tys. zł (w tym bilansowe 17 221 tys. zł). 27. Informacje o znaczących zdarzeniach, dotyczących lat ubiegłych, ujętych w sprawozdaniu finansowym za bieżący okres W sprawozdaniu finansowym za 2004 nie ujęto żadnych znaczących wydarzeń dotyczących lat ubiegłych. 28. Informacje o znaczących zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, a nie uwzględnionych w sprawozdaniu finansowym Po dniu bilansowym nie wystąpiły znaczące zdarzenia. 20 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 29. Informacje o znaczących zdarzeniach dotyczących roku obrotowego mających wpływ na istotną zmianę struktury pozycji bilansowych oraz wyniku finansowego: • uchwalenie w dniu 15 czerwca 2004 r. przez WZA Banku podziału zysku netto Banku za 2003 r. oraz niepodzielonego zysku z lat ubiegłych w łącznej kwocie 7,5 mln zł, na: fundusze własne 5,8 mln zł, fundusz załogi 0,5 mln zł i dywidendę 1,2 mln zł, 30. Informacje o relacjach między prawnym poprzednikiem a emitentem Bank Ochrony Środowiska S.A. nie miał prawnego poprzednika. 31. Sprawozdanie finansowe i porównywalne dane finansowe skorygowane odpowiednim wskaźnikiem inflacji Skumulowana średnioroczna stopa inflacji z okresu ostatnich trzech lat nie osiągnęła wartości 100 %. W związku z tym nie zachodziła potrzeba skorygowania sprawozdania finansowego odpowiednim wskaźnikiem inflacji. 32. Zestawienie oraz objaśnienie różnic pomiędzy danymi ujawnionymi w sprawozdaniu finansowym i porównywalnych danych finansowych, a uprzednio sporządzonymi i opublikowanymi sprawozdaniami finansowymi Zmiany wynikające ze zmiany zasad wyceny i prezentacji wybranych pozycji aktywów i pasywów Banku zostały szczegółowo zaprezentowane w punkcie 33. 33. Zmiany stosowanych zasad (polityki) rachunkowości i sposobu finansowego, dokonanych w stosunku do poprzedniego roku obrotowego • sporządzania sprawozdania Wycena instrumentów wbudowanych W 2004 roku Bank zaniechał wyodrębniania i wyceny instrumentów wbudowanych w umowy z zakresu gospodarki własnej, z których wynika obowiązek dokonywania płatności wyrażonych w walucie obcej powszechnie stosowanej przy zawieraniu umów na rynku krajowym. Dla celów porównywalności Bank dokonał następujących korekt w sprawozdaniu finansowym za 2003 r. ( bez uwzględnienia efektu podatkowego): Pozycja sprawozdania finansowego Pozostałe papiery wartościwe i inne aktywa finansowe Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych Wynik z lat ubiegłych Wynik operacji finansowych • kwota korekty w tys. zł - 2 986 - 1 955 - 2 268 +1 237 Zmiana prezentacji kosztów/ przychodów z tytułu korekt z lat ubiegłych W 2004 roku Bank dokonał przesunięcia korekt odsetek dot. lat ubiegłych z pozycji „Pozostałe przychody/ koszty operacyjne” do pozycji „Wynik operacji finansowych”. Dla celów porównywalności Bank dokonał następujących korekt w sprawozdaniu finansowym za 2003 r. : Pozycja sprawozdania finansowego Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Wynik operacji finansowych kwota korekty w tys. zł - 296 +348 - 52 21 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 4 Poniższa tabela prezentuje dane Banku opublikowane na dzień 31 grudnia 2003 roku oraz te dane po uwzględnieniu opisanych powyżej przekształceń. AKTYWA stan na 31-12-2003 I. Kasa, operacje z Bankiem Centralnym zmiana zasad prezentacji i wyceny 154 337 po korektach 154 337 II. Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w Banku Centralnym 0 III. Należności od sektora finansowego IV. Należności od sektora niefinansowego 158 321 158 321 3 314 156 V. Należności od sektora budżetowego 3 314 156 1 162 184 1 162 184 VII. Dłużne papiery wartościowe 911 569 911 569 VIII. Udziały lub akcje w jednostkach zależnych 27 419 27 419 VI. Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu XI. Udziały lub akcje w innych jednostkach 10 668 10 668 XII. Pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe 14 849 XIII. Wartości niematerialne i prawne w tym 18 867 18 867 XIV. Rzeczowe aktywa trwałe 89 690 89 690 XV. Inne aktywa 23 505 XVI Rozliczenia międzyokresowe 31 730 AKTYWA RAZEM PASYWA - 2 986 23 505 - 372 5 917 295 stan na 31-12-2003 II. Zobowiązania wobec sektora finansowego 11 863 - 3 358 zmiana zasad prezentacji i wyceny 31 358 5 913 937 po korektach 914 337 914 337 III. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego 3 082 399 3 082 399 IV. Zobowiązania wobec sektora budżetowego 1 055 655 1 055 655 VI. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych VII. Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych VIII. Fundusze specjalne i inne zobowiązania IX. Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone X. Rezerwy 806 12 457 806 - 1 955 28 226 28 226 191 387 61 513 10 502 191 387 - 568 60 945 XII. Kapitał zakładowy 132 000 132 000 XV. Kapitał zapasowy 379 171 379 171 XVI. Kapitał z aktualizacji wyceny 3 504 3 504 XVII. Pozostałe kapitały rezerwowe 48 302 48 302 XVIII. Zysk (strata) z lat ubiegłych -14 535 - 1 655 - 16 190 XIX. Zysk (strata) netto 22 073 820 22 893 PASYWA RAZEM 5 917 295 - 3 358 5 913 937 22 Bank Ochrony Środowiska S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT SAB-R/2004 2003 Załącznik 4 zmiana zasad prezentacji i wyceny po korektach I. Przychody z tytułu odsetek 296 205 II. Koszty odsetek -154 190 III. Wynik z tytułu odsetek (I-II) 142 015 142 015 IV. Przychody z tytułu prowizji 70 661 70 661 V. Koszty prowizji -4 904 -4 904 VI. Wynik z tytułu prowizji (IV-V) 65 757 65 757 211 211 VII. Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych o zmiennej kwocie dochodu VIII. Wynik operacji finansowych - 8 551 IX. Wynik z pozycji wymiany 15 184 X. Wynik działalności bankowej XI. Pozostałe przychody operacyjne XII. Pozostałe koszty operacyjne XIII. Koszty działania banku i koszty ogólnego zarządu 1 185 - 7 366 214 616 1 185 215 801 5 935 - 296 5 639 -7 222 348 -6 874 15 184 - 161 663 XIV. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - 15 691 XV. Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości -134 769 XVI. Rozwiązanie rezerw i aktualizacja wartości 296 205 -154 190 - 161 663 -15 691 - 134 769 127 355 127 355 XVII. Różnica wartości rezerw i aktualizacji -7 414 -7 414 XVIII. Wynik działalności operacyjnej 28 561 1 237 29 798 XX. Zysk (strata) brutto 28 561 1 237 29 798 XXI. Podatek dochodowy - 9 425 -417 1. Część bieżąca -4 364 2. Część odroczona -5 061 XXIII. Udziały w zyskach (stratach) netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności XXIV. Zysk (strata) netto -417 2 937 22 073 -9 842 -4 364 -5 478 2 937 820 22 893 34. Dokonane korekty błędów podstawowych W 2004 roku Bank nie dokonał korekty błędu podstawowego. 35. Opis niepewności co do możliwości kontynuowania działalności Nie występują przesłanki wskazujące na niemożność kontynuowania działalności przez Bank. 36. Informacja o połączeniu spółek W 2004 roku nie dokonano połączenia spółek. 37. Bank sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. 23 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 SPIS TREŚCI: I. INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI BANKU ................................................................................................................................. 4 1. CZYNNIKI I ZDARZENIA WPŁYWAJĄCE NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ BANKU W 2004 R...... 4 1.1. Sytuacja makroekonomiczna ............................................................................................................... 4 1.2. Zdarzenia wewnętrzne mające wpływ na sytuację finansową Banku .................................................. 4 1.3. BOŚ S.A. na tle sektora banków komercyjnych *................................................................................. 5 2. PODSTAWOWY ZAKRES DZIAŁALNOŚCI BANKU .................................................................... 6 2.1. Zakres działalności Banku ................................................................................................................... 6 2.2.Działalność kredytowa ........................................................................................................................... 6 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.2.5. Charakterystyka polityki kredytowej .................................................................................................................... 6 Oferta produktowa............................................................................................................................................... 7 Udzielone kredyty, gwarancje i poręczenia......................................................................................................... 9 Zaangażowanie kredytowe i zobowiązania pozabilansowe Banku.................................................................... 9 Kredyty zagrożone ............................................................................................................................................ 11 2.3.Działalność depozytowa .......................................................................................................................12 2.3.1. Charakterystyka polityki depozytowej ............................................................................................................... 12 2.3.2. Oferta produktowa............................................................................................................................................. 12 2.3.3. Depozyty ........................................................................................................................................................... 13 2.4. Działalność rozliczeniowa i operacje zagraniczne ..............................................................................14 2.4.1. Oferta produktowa............................................................................................................................................. 14 2.4.2. Działalność rozliczeniowa ................................................................................................................................. 15 2.5. Działalność na rynku pieniężnym i kapitałowym .................................................................................15 2.6. Bankowość inwestycyjna ....................................................................................................................16 2.6.1. Akcje i udziały Banku w podmiotach zależnych, stowarzyszonych, mniejszościowych oraz akcje na GPW..... 17 2.6.2. Organizacja niepublicznych emisji obligacji komunalnych dla samorządów terytorialnych .............................. 17 2.6.3. Organizacja niepublicznych emisji obligacji korporacyjnych ............................................................................. 18 2.6.4. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych lub instrumentów finansowych ...................... 18 2.7. Główne rynki zbytu i uzależnienie od partnerów .................................................................................18 2.7.1. Kanały dystrybucji ............................................................................................................................................. 18 2.7.2. Uzależnienie od partnerów................................................................................................................................ 20 2.7.3. Koncentracja geograficzna................................................................................................................................ 20 3. WYNIKI FINANSOWE BANKU .................................................................................................... 21 3.1. Struktura bilansu .................................................................................................................................21 3.2. Wartość sprzedaży .............................................................................................................................22 3.2.1. Przychody Banku .............................................................................................................................................. 22 3.2.2. Koszty Banku .................................................................................................................................................... 22 3.3. Wyniki finansowe ................................................................................................................................23 3.4. Ocena czynników i zdarzeń nietypowych mających wpływ na wynik na działalności Banku ...............24 4. POWIĄZANIA ORGANIZACYJNE I KAPITAŁOWE BANKU ....................................................... 24 4.1. Powiązania organizacyjne lub kapitałowe z innymi podmiotami ........................................................24 4.2. Transakcje z podmiotami powiązanymi ..............................................................................................25 4.2.1. Zadłużenie kredytowe ...................................................................................................................................... 25 4.2.2. Transakcje przekraczające równowartość 500 tysięcy EURO.......................................................................... 25 4.2.3. Inne transakcje z podmiotami powiązanymi: ............................................................................................... 26 5. INFORMACJE O UMOWACH ZNACZĄCYCH DLA BANKU ORAZ UMOWACH UBEZPIECZENIA, WSPÓŁPRACY I KOOPERACJI, A TAKŻE INNYCH ISTOTNYCH UMOWACH ......................................................................................................................................................... 26 5.1. Umowy ubezpieczeniowe ...................................................................................................................26 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem ....................................................................................27 5.3.Umowy z Bankiem Centralnym i organami nadzoru .............................................................................34 5.4. Pozostałe umowy................................................................................................................................34 II. OCENY I PROGNOZY DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI BANKU ............................................................................................ 36 1. ZARZĄDZANIE BANKIEM........................................................................................................... 36 2. OCENA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI FINANSOWYMI BANKU .................................................. 38 2.1. Rentowność i efektywność działania...................................................................................................39 2.2. Bezpieczeństwo działania Banku........................................................................................................39 2.3. Zarządzanie ryzykami finansowymi Banku .........................................................................................39 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.3.5. Ryzyko rynkowe ................................................................................................................................................ 40 Ryzyko płynności............................................................................................................................................... 41 Ryzyko kredytowe ............................................................................................................................................. 41 Ryzyko operacyjne ............................................................................................................................................ 42 Ocena zdolności do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań................................................................ 43 2.4. Wykorzystanie środków pochodzących z emisji papierów wartościowych..........................................43 3. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICZNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI.................................... 44 4. STOPIEŃ REALIZACJI ZAMIERZEŃ INWESTYCYJNYCH ....................................................... 44 5. PERSPEKTYWY ROZWOJU DZIAŁALNOŚCI BANKU .............................................................. 45 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. Kierunki rozwoju Banku ......................................................................................................................45 Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Banku ...........................................................46 Zamierzenia inwestycyjne Banku w 2005 r. ........................................................................................46 Prognozy wyników finansowych Banku na 2005 r. .............................................................................47 III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE O BANKU......................................................................................................................... 47 1. FUNDUSZE WŁASNE I AKCJONARIAT BANKU........................................................................ 47 2. WŁADZE BANKU ........................................................................................................................ 48 2 Bank Ochrony Środowiska S.A. 3. 4. 5. 6. SAB-R/2004 Załącznik 5 AKCJE BOŚ S.A. W POSIADANIU OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH ............. 49 ZATRUDNIENIE .......................................................................................................................... 49 DZIAŁALNOŚĆ PROMOCYJNA ................................................................................................. 50 DZIAŁALNOŚĆ SPONSORSKA I CHARYTATYWNA ................................................................ 51 3 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 I. INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI BANKU 1. CZYNNIKI I ZDARZENIA WPŁYWAJĄCE NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ BANKU W 2004 R. 1.1. Sytuacja makroekonomiczna • wysoki wzrost gospodarczy - dynamika PKB w 2004 r. wyraźnie przekroczyła wartość planowaną w ustawie budżetowej i według ostatnich szacunków wyniosła 5,4% (według danych GUS); • zdynamizowanie procesów inflacyjnych – roczny wskaźnik inflacji wzrósł z 1,7% w marcu br. do poziomu 4,6% w lipcu br. Na podobnym poziomie utrzymywał się w kolejnych miesiącach roku – w grudniu jego wartość wyniosła 4,4%. Znaczna część wzrostu inflacji to jednorazowy efekt dostosowania cen po wejściu do Unii Europejskiej; • zmiana nastawienia Rady Polityki Pieniężnej w polityce monetarnej z neutralnego na restrykcyjne – niepewność co do kształtu reformy finansów publicznych i wzrost inflacji po wejściu do Unii Europejskiej, spowodowały że w czerwcu, lipcu i sierpniu br. wprowadzone zostały trzy kolejne podwyżki stóp wynoszące odpowiednio: 0,50 p.p., 0,25 p.p. i 0,50 p.p.; • poprawa sytuacji finansowej przedsiębiorstw – głównie firm mających znaczący udział sprzedaży eksportowej choć progres był również widoczny w innych działach gospodarki. W istotnej części poprawa miała u swych podstaw wzmożone obroty handlu wewnętrznego w okresie przedakcesyjnym. Od maja br. dynamika sprzedaży detalicznej uległa jednak obniżeniu (szczególnie spektakularny spadek odnotowała branża motoryzacyjna); • poprawa sytuacji na rynku pracy - liczba bezrobotnych była niższa niż w analogicznych okresach roku ubiegłego. Stopa bezrobocia wyniosła 19,1% i była o 0,9 p.p. niższa niż przed rokiem. Jednocześnie wzrost inflacji kwiecień-lipiec mocno ograniczył dynamikę realną uposażeń i świadczeń; • znaczne wahania na rynkach finansowych - w pierwszych miesiącach roku duża niepewność co do reformy finansów publicznych powodowała, iż nastroje inwestorów były raczej pesymistyczne. W konsekwencji w pierwszych miesiącach roku złoty dość silnie osłabił się. Od połowy maja zaczął odrabiać straty i uległ znaczącemu wzmocnieniu. W końcu grudnia złoty był o 13,5% mocniejszy wobec euro niż w końcu 2003 r. i o 20,1% mocniejszy wobec dolara. Rentowności obligacji oraz stawki na rynku międzybankowym początkowo rosły, następnie po okresie stabilizacji – wraz ze spadkiem oczekiwań na kolejne podwyżki stóp – zaczęły wyraźnie zmniejszać się. 1.2. Zdarzenia wewnętrzne mające wpływ na sytuację finansową Banku • WZA Banku w dniu 15 czerwca 2004 r. uchwaliło podział zysku netto Banku za 2003 r. w łącznej wysokości 7,5 mln zł (zysk netto w 2003 r. w kwocie 22,1 mln zł, po uwzględnieniu niepokrytej straty z lat ubiegłych w wysokości 14,6 mln zł,), na: fundusze własne 5,8 mln zł, fundusz załogi 0,5 mln zł i dywidendę 1,2 mln zł; • uruchomienie 20 nowych oddziałów operacyjnych oraz 28 bankomatów; • uruchomienie nowych elektronicznych kanałów dystrybucji - z systemu bankowości internetowej BOŚBank24 począwszy od listopada 2004 r. mogą korzystać zarówno klienci indywidualni, jak i mikroprzedsiębiorstwa. Klienci Banku mają również do dyspozycji telefoniczne kanały dystrybucji (Call Center oraz TeleBOŚ); 4 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 • wprowadzenie nowych produktów, m.in.: „Lokaty z sokołem” i „Lokaty z łosiem” przeznaczonych dla osób fizycznych (dziewiąta i dziesiąta Ekolokata, wspierająca ochronę ginących gatunków dzikich zwierząt), kredyt giełdowy na zakup akcji PKO BP S.A., linie kredytowe ze środków NFOŚiGW, Europejska Oferta adresowana do przedsiębiorców oraz samorządów zainteresowanych uzyskaniem dotacji ze środków pomocowych w ramach Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych oraz Inicjatyw Unii Europejskiej; • podpisanie znaczących umów zawartych przez Bank, dotyczących m.in.: ¾ udzielania kredytów preferencyjnych ze środków NFOŚiGW przeznaczonych na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii a także udzielania kredytów na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (szerzej p. 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem); ¾ współpracy z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe w zakresie świadczenia usług bankowych (szerzej p. 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem), ¾ utworzenia konsorcjum z NFOŚiGW w Warszawie oraz WFOŚiGW w Szczecinie w celu wspólnego finansowania zadania inwestycyjnego pn. „Poprawa jakości wody w Szczecinie (szerzej p. 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem); ¾ dostarczenia, wykonania i wdrożenia przez IBM Centralnego Systemu Informatycznego w BOŚ S.A. Bank zawarł umowę w dniu 22 października 2004 r. z IBM Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. (szerzej p. 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem); • racjonalizacja kosztów działania i zatrudnienia poprzez centralizację funkcji informatyczno-księgowych w części oddziałów Banku, centralizację windykacji, wprowadzenie outsourcingu w zakresie ochrony Banku oraz cash processingu (szerzej p. 2.7.1. Kanały dystrybucji); • zmiana oprocentowania – podwyższono oprocentowanie lokat 6 miesięcznych o stałej stopie procentowej (I kwartał), obniżono oprocentowanie depozytów walutowych CHF (II kwartał), dwukrotnie podwyższono oprocentowanie środków w PLN (III kwartał); • uruchomienie działań w ramach programów unijnych, które pozwoliły BOŚ S.A. włączyć się we współfinansowanie inwestycji dofinansowywanych funduszami Unii Europejskiej; • modyfikacja produktów bankowych – Bank w celu w zwiększenia atrakcyjności oferty dokonał uproszczenia procedur oraz dostosował swoje produkty i usługi w większym stopniu do potrzeb klientów, dotyczyło to między innymi następujących produktów: Pakietu „Jantar”, Pakietu „Arkadia”, rachunków oszczędnościowych dla osób fizycznych, kredytu hipotecznego dla osób fizycznych; • podtrzymanie dotychczasowego ratingu przyznanego BOŚ S.A. – w dniu 25 października 2004 r. agencja ratingowa Fitch z Londynu podtrzymała przyznany BOŚ S.A. rating: ocena długoterminowa BBB-, ocena krótkoterminowa F3, ocena indywidualna D, ocena wsparcia 2. Perspektywa ratingu długoterminowego pozostaje stabilna (podtrzymanie ratingu z dnia 19 grudnia 2003 r.). 1.3. BOŚ S.A. na tle sektora banków komercyjnych * (analiza banków komercyjnych obejmuje wszystkie banki łącznie z bankami spółdzielczymi z wyłączeniem NBP) Udział Banku w sektorze banków komercyjnych w 2004 r., umacniał się i na dzień 31 grudnia 2004 r., wynosił: 1,20% - w zakresie sumy bilansowej, wobec 1,12% na koniec 2003 r., 1,39% - w zakresie zobowiązań ogółem, wobec 1,27% na koniec 2003 r., 1,34% - w zakresie należności ogółem, wobec 1,32% na koniec 2003 r. 5 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 2. PODSTAWOWY ZAKRES DZIAŁALNOŚCI BANKU 2.1. Zakres działalności Banku Podstawowym celem Banku jest efektywne gospodarowanie kapitałami akcjonariuszy i środkami pieniężnymi powierzonymi przez klientów, zapewniające dochodowość działalności i bezpieczeństwo powierzonych środków. Misją Banku jest: • wspieranie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska naturalnego, a zwłaszcza w zakresie: ¾ ochrony powietrza, wody, powierzchni ziemi, lasów i zasobów naturalnych, ¾ przedsięwzięć związanych ze składowaniem i gospodarczym wykorzystaniem produktów odpadowych, ¾ rozwoju produkcji i usług służących ochronie środowiska oraz inicjatyw podejmowanych na rzecz ekologii. • oferowanie produktów oraz rozwój przedsiębiorstwa Banku w sferze powszechnej działalności bankowej, obejmującej w szczególności: ¾ świadczenie usług na rzecz międzynarodowych przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów z krajów skandynawskich, ¾ świadczenie usług na rzecz gmin, małych i średnich przedsiębiorstw, ¾ świadczenie usług na rzecz osób fizycznych. Przedmiotem działalności Banku jest wykonywanie czynności bankowych, w tym: gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów, dokonywanie rozliczeń pieniężnych, wykonywanie innych usług bankowych, a także świadczenie finansowych usług konsultacyjno-doradczych. Bank systematycznie rozwija kompleksową ofertę produktów, wzbogacając ją o nowoczesne usługi bankowe. 2.2. Działalność kredytowa 2.2.1. Charakterystyka polityki kredytowej W 2004 r. polityka kredytowa Banku realizowana była na podstawie “Wytycznych do działalności kredytowej Banku Ochrony Środowiska S.A. na rok 2004” oraz “Strategii ryzyka kredytowego Banku Ochrony Środowiska S.A. na lata 2003-2005”. Podstawowym celem działalności kredytowej Banku w 2004 r. było kształtowanie zdrowego portfela kredytowego, generującego wzrost dochodów odsetkowych i poza odsetkowych, cechującego się stałym wzrostem jakości. Osiągnięcie zakładanego celu – w wyniku prowadzenia dochodowej i bezpiecznej działalności kredytowej - wymagało pozyskania znacznej liczby nowych klientów ze wszystkich segmentów rynku. Służyło temu: • kształtowanie portfela kredytowego zgodnie z przyjętymi zasadami, • dotarcie do wybranych rynków docelowych, • dobór klientów oraz dobór poziomu akceptowanego ryzyka zgodnie ze ściśle określonymi kryteriami, • dostosowanie oferty produktowej do poszczególnych segmentów rynku, • stosowanie w szerokim zakresie indywidualnej zasady obsługi wobec klientów o szczególnym znaczeniu dla Banku, • przestrzeganie ustalonych zasad bezpieczeństwa działalności kredytowej w poszczególnych segmentach rynku; • zwiększenie efektywności działalności windykacyjnej. 6 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Bank stale rozwija współpracę z bankami europejskimi w zakresie obsługi ich linii kredytowych, przygotowany jest do udzielania kredytów na finansowanie projektów objętych programami unijnymi i do obsługi klientów z obszaru Unii Europejskiej, zainteresowanych jego misją ekologiczną. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej rozszerzyło możliwości działania Banku. W IV kwartale 2004 r. uruchomione zostały oczekiwane, zwłaszcza przez średnie i małe przedsiębiorstwa działania w ramach programów unijnych, które pozwoliły BOŚ S.A. włączyć się we współfinansowanie inwestycji dofinansowywanych funduszami UE. Oferta BOŚ S.A. w tym zakresie wzbudziła zainteresowanie klientów - w okresie dwóch miesięcy (październik i listopad 2004 r.) Bank pozyskał 75 klientów. 2.2.2. Oferta produktowa Specyficzną cechą wyróżniającą ofertę kredytową Banku są produkty związane ze wspieraniem przedsięwzięć proekologicznych, kierowanych do różnych segmentów. W tym zakresie Bank oferuje zarówno kredyty preferencyjne, jak i na warunkach komercyjnych. W przypadku kredytów preferencyjnych wyraża się to w niższym od komercyjnego oprocentowaniu oraz dogodnych warunkach spłaty. Bank posiadał w swojej ofercie produkty kredytowe oferowane wszystkim grupom klientów, jak również produkty skierowane bezpośrednio do wybranych grup klientów Banku. W 2004 r. Bank oferował następujące produkty z zakresu działalności kredytowej dla poszczególnych segmentów: dla wszystkich segmentów: • kredyty proekologiczne (preferencyjne), udzielane ze środków lub z dopłatami do oprocentowania, następujących donatorów: ¾ Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii (do 31.10.2004 r.), na budowę małych i przydomowych oczyszczalni ścieków. Od 9.08.2004 r. do oferty wprowadzono kredyty na finansowanie inwestycji z zakresu: usuwania wyrobów zawierających azbest, budowy ścieżek rowerowych, termomodernizacji, ograniczania zużycia energii elektrycznej, systemów ciepłowniczych, budowy lub modernizacji stacji uzdatniania wody; ¾ Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – na finansowanie m.in. wykorzystania odnawialnych źródeł energii, budowę małych oczyszczalni ścieków, kanalizacji i zagospodarowanie odpadów, modernizację systemów grzewczych; ¾ Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund na przedsięwzięcia agroturystyczne; • kredyty proekologiczne komercyjne ze środków BOŚ S.A.: kredyty na realizację przedsięwzięć termomodernizacyjnych we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (zgodnie z Ustawą o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, kredytobiorca może otrzymać premię z Budżetu Państwa w wysokości 25% kwoty kredytu), kredyty na zakup lub montaż wyrobów i urządzeń służących ochronie środowiska, kredyty dla firm realizujących przedsięwzięcia proekologiczne w formule “trzeciej strony” (z wyłączeniem osób fizycznych), kredyty na pozostałe inwestycje proekologiczne, a także kredyty na energooszczędne przedsięwzięcia z zakresu modernizacji oświetlenia (z wyłączeniem osób fizycznych) pozostające w ofercie Banku do 1 sierpnia 2004 r.; kredyty ze środków Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) na finansowanie inwestycji infrastrukturalnych, inwestycji realizowanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa oraz inwestycji proekologicznych (z wyłączeniem osób fizycznych). Możliwość wykorzystania kredytów w PLN; kredyty inwestycyjne i obrotowe udzielane na zasadach komercyjnych przeznaczone • • 7 Bank Ochrony Środowiska S.A. • • • SAB-R/2004 Załącznik 5 odpowiednio: na finansowanie inwestycji materialnych, niematerialnych oraz na finansowanie działalności bieżącej (kredyt w rachunku bieżącym, w rachunku kredytowym, w tym rewolwingowy i płatniczy); wykup wierzytelności (z wyłączeniem osób fizycznych); kredyty ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego na finansowanie, m.in. inwestycji infrastrukturalnych, proekologicznych, związanych z racjonalnym wykorzystaniem energii, w sektorze służby zdrowia, w sektorze oświaty, ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw (z wyłączeniem osób fizycznych) wprowadzone w 2004 r.; Europejska Oferta (wprowadzona w 2004 r.) dla Przedsiębiorców i Samorządów – pomoc w zidentyfikowaniu potrzeb i możliwości w zakresie finansowania ze środków Unii Europejskiej oraz zapewnienie korzystnego współfinansowania projektów inwestycyjnych objętych Programami Unijnymi: ¾ kredytami pomostowymi udzielanymi na pokrycie kwalifikowanych kosztów inwestycji refundowanych z Funduszy Unijnych, ¾ kredytami uzupełniającymi udzielanymi na pokrycie części kosztów, które nie zostaną zakwalifikowane do finansowania ze środków Unii Europejskiej; dla segmentu klientów korporacyjnych: • • • • • • • kredyty ze środków NFOŚiGW w ramach linii kredytowych na: budowę kanalizacji sanitarnej, zagospodarowanie odpadów, ograniczenie emisji spalin w komunikacji zbiorowej. Od 9.08.2004 r. do oferty wprowadzono kredyty na finansowanie inwestycji z zakresu: ograniczenia hałasu, czystszej produkcji, uszczelniania i hermetyzacji przeładunku i dystrybucji paliw; kredyty inwestycyjne i obrotowe na warunkach preferencyjnych z dopłatami do oprocentowania ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i kredyty na restrukturyzację przedsiębiorstw przemysłu lekkiego, udzielane we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego; kredyty udzielane podmiotom realizującym inwestycje mieszkaniowe na finansowanie budownictwa mieszkaniowego; kredyty dla spółdzielni mieszkaniowych udzielane na remonty i modernizację budynków mieszkalnych w ramach porozumienia z wykonawcą inwestycji; kredyty inwestycyjne ze środków Nordic Investment Bank (NIB) – preferowanymi klientami są firmy powiązane z firmami skandynawskimi (export, import, technologie, udziały kapitałowe); kredyty eksportowe o stałej stopie procentowej, udzielane w ramach Programu DOKE; faktoring w obrocie krajowym oraz „skup wierzytelności eksportowych” (zmodyfikowany w 2004 r.); dla segmentu klientów detalicznych: • • • • kredyty i pożyczki konsumpcyjne (zmodyfikowane w 2004 r.): kredyty na zakup nowych i używanych środków transportu, „Kredyty giełdowe” na zakup papierów wartościowych, pożyczki hipoteczne, pożyczki w EKOKONCIE, pożyczki gotówkowe, pożyczki lombardowe, kredyty hipoteczne dla osób fizycznych - zmodyfikowane w 2004 r.; kredyty inwestycyjne, obrotowe i konsumpcyjne na warunkach preferencyjnych z dopłatami do oprocentowania udzielane we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego: kredyty studenckie (zmodyfikowane w 2004 r.) i kredyty na restrukturyzację przedsiębiorstw przemysłu lekkiego oraz kredyty z dopłatami do oprocentowania ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; pożyczki zabezpieczone należnościami ze sprzedaży papierów wartościowych; dla segmentu jednostek samorządowych: • kredyty preferencyjne proekologiczne, udzielane ze środków następujących donatorów: 8 Bank Ochrony Środowiska S.A. • • • SAB-R/2004 Załącznik 5 ¾ NFOŚiGW - w ramach linii kredytowych na zadania: budowa kanalizacji sanitarnej, zagospodarowanie odpadów, ograniczenie emisji spalin w komunikacji zbiorowej. Od 9.08.2004 r. do oferty wprowadzono kredyty na finansowanie inwestycji z zakresu: ograniczenia hałasu, czystszej produkcji, uszczelniania i hermetyzacji przeładunku i dystrybucji paliw; ¾ Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej-Counterpart Fund na przedsięwzięcia w zakresie: zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę, inwestycji budowy, modernizacji i remontu dróg publicznych na terenach zamiejskich; ¾ Fundacji Polska Wieś 2000 im. M.Rataja na budowę i modernizację urządzeń grzewczych zasilanych gazem lub olejem opałowym w wiejskich obiektach użyteczności publicznej; kredyty komercyjne udzielane w trybie Ustawy Prawo zamówień publicznych; Nordic Investment Bank (NIB) - kredyty inwestycyjne na finansowanie inwestycji związanych z ochroną środowiska; wprowadzone w 2004 r.: kredyty ze środków Banku Rozwoju Rady Europy na finansowanie inwestycji proekologicznych oraz inwestycji infrastrukturalnych w regionach zaniedbanych. Zarówno w zakresie działalności proekologicznej, jak i pozaekologicznej, Bank uczestniczy w konsorcjach kredytowych. Bank udziela kredytów zarówno złotowych, jak i walutowych, w tym głównie w USD, jak również kredytów denominowanych w USD i EUR. EUR i Oferta kredytowa Banku cieszy się dużym zainteresowaniem klientów, m.in. ze względu na konkurencyjne oprocentowanie, elastyczne dostosowywanie do zmieniających się rynkowych stóp procentowych i warunków na rynku finansowym oraz potrzeb klienta. 2.2.3. Udzielone kredyty, gwarancje i poręczenia Kredyty - w 2004 r. Bank udzielił łącznie 20,2 tys. kredytów o wartości 3 348,7 mln zł. W porównaniu do 2003 r., oznacza to wzrost zarówno ilościowy o 9,6 tys. szt., jak i wartościowy o 1 343,8 mln zł. Należy zaznaczyć, iż w wartości udzielonych w 2004 r. kredytów 949 mln zł (tj. 28,3% wartości kredytów ogółem udzielonych w 2004 r.) stanowią kredyty na zakup akcji PKO BP. W ujęciu wartościowym największy udział w kredytach udzielonych ogółem stanowiły kredyty inwestycyjne, a następnie kredyty konsumpcyjne i pożyczki (w 2003 r. kredyty inwestycyjne i kredyty obrotowe na działalność gospodarczą). W 2004 r. odnotowano znaczącą dynamikę 318,2% w zakresie wartości udzielonych kredytów proekologicznych. Wzrosła zarówno wartość kredytów udzielanych na warunkach preferencyjnych (713,2 mln zł, wobec 189,3 mln zł udzielonych w 2003 r.), jak i kredytów komercyjnych (201,4 mln zł wobec 97,8 mln zł udzielonych 2003 r.). Gwarancje i poręczenia – w 2004 r. udzielono 245 gwarancji i poręczeń na kwotę 92,1 mln zł, wobec udzielonych w analogicznym okresie roku ubiegłego 331 gwarancji i poręczeń na łączną kwotę 63,4 mln zł. W 2004 r. Bank nie udzielał gwarancji i powiązanym. poręczeń kredytu lub pożyczki jednostkom 2.2.4. Zaangażowanie kredytowe i zobowiązania pozabilansowe Banku W 2004 r. w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku odnotowano wzrost portfela kredytowego o 395,7 mln zł i to zarówno za sprawą wzrostu kredytów ze środków własnych jak i kredytów ze środków obcych. W strukturze walutowej zanotowano znaczący spadek udziału kredytów walutowych w zadłużeniu kredytowym ogółem (17,0% wobec 25,6% na koniec 2003 r.), między innymi na 9 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 skutek znaczącego umocnienia PLN. Spowodowało to wyraźny spadek złotowej wyceny kredytów walutowych i denominowanych. Tendencja ta największe znaczenie miała dla kredytów ludności związanych z rynkiem mieszkaniowym (gdzie kredyty walutowe i denominowane mają bardzo wysoki udział). Zadłużenie kredytowe Banku pod względem źródeł finansowania i struktury walutowej Wyszczególnienie Stan * Struktura (w tys. zł) (w %) 31.12.2004 31.12.2004 1. ŚRODKI WŁASNE/OBCE 4 573 660 89,9 • kredyty ze środków własnych 515 509 10,1 • kredyty ze środków obcych ** 2. WALUTOWA 4 224 842 83,0 • kredyty w PLN 864 327 17,0 • kredyty w walutach obcych ZADŁUŻENIE KREDYTOWE OGÓŁEM 5 089 169 Dynamika (w %) 31.12.03=100 107,8 114,6 120,9 72,0 100,0 108,4 * w zadłużeniu kredytowym ogółem wartość wierzytelności uwzględniono w ujęciu brutto (w notach do sprawozdania finansowego pozycja ta zaprezentowana jest w ujęciu netto) ** środki przekazane na kredyty proekologiczne przez obcych donatorów (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodne, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej-Counterpart Fund) Odnotowane zmiany zadłużenia kredytowego Banku były konsekwencją nie tylko prowadzonej przez Bank polityki ale były również efektem zmian makroekonomicznych. Mniejsze niż oczekiwano zainteresowanie kredytami ze strony przedsiębiorstw było min. związane z tym, że istotną część zapotrzebowania na środki inwestycyjne przedsiębiorstwa zabezpieczały z wcześniej wypracowanych zysków. Wzrost sprzedaży tak na rynku wewnętrznym jak i eksportowym spowodował, iż przedsiębiorstwa, dbając o utrzymanie niezbędnego poziomu płynności, zwiększały popyt na kredyty obrotowe. Inaczej było w przypadku instytucji samorządowych, gdzie kredyt cieszył się popytem, bowiem pozyskane kredyty pozwalały na domykanie finansowania projektów wspomaganych środkami unijnymi. Zadłużenie kredytowe Banku pod względem struktury rodzajowej i podmiotowej Wyszczególnienie 1. RODZAJOWA • inwestycyjne (pozaekologiczne) • inwestycyjne proekologiczne • na działalność gospodarczą • konsumpcyjne 2. PODMIOTOWA • Banki • podmioty gospodarcze * • osoby fizyczne • sektor budżetowy ZADŁUŻENIE KREDYTOWE OGÓŁEM Stan (w tys. zł) 31.12.2004 Struktura (w %) 31.12.2004 Dynamika (w %) 31.12.03=100 1 987 939 1 231 402 1 696 882 172 946 39,1 24,2 33,3 3,4 100,2 111,5 117,2 109,9 318 2 768 489 934 877 1 385 485 0,0 54,4 18,4 27,2 454,3 107,7 97,3 119,1 5 089 169 100,0 108,4 * w tym: podmioty gospodarcze finansowe według stanu na 31.12.2004 r. 83 124 i na 31.12.2003 r. 97 963 tys. zł W strukturze rodzajowej odnotowano najwyższą dynamikę w zakresie kredytów na działalność gospodarczą oraz kredytów inwestycyjnych proekologicznych (wzrost o 127,3 mln zł w porównaniu do stanu na koniec 2003 r.). Jednocześnie obniżeniu uległa wartość kredytów inwestycyjnych konsorcjalnych (w tym głównie zadłużenie podmiotów gospodarczych). 10 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Dokonana w Banku wewnętrzna segmentacja klientów wskazuje, że na koniec 2004 r. zadłużenie kredytowe klientów korporacyjnych stanowiło 50,1% portfela kredytowego, klientów detalicznych 23,3%, jednostek samorządowych 26,6%. Przeciętna podstawowa stopa oprocentowania kredytów ze środków własnych Banku w 2004 r. wyniosła 6,15% (po wyłączeniu kredytów zagrożonych 7,25%). W strukturze zadłużenia kredytowego według terminów zapadalności dominują kredyty od 1 roku do 5 lat. Zadłużenie kredytowe według terminów zapadalności Wyszczególnienie • • • • do 1 roku (łącznie z kredytem w rachunku bieżącym) od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat dla których termin zapadalności upłynął ZADŁUŻENIE KREDYTOWE OGÓŁEM Stan Struktura (w tys. zł) (w %) 31.12.2004 31.12.2004 1 652 134 32,5 1 977 050 38,8 983 658 19,3 476 327 9,4 5 089 169 100,0 Dynamika (w %) 31.12.03=100 122,4 114,2 97,8 78,6 108,4 Według stanu na 31 grudnia 2004 r., wartość zobowiązań pozabilansowych udzielonych wynosiła 964,2 mln zł i była wyższa niż odnotowana na koniec 2003 r. (o 305,4 mln zł). Wartość udzielonych zobowiązań gwarancyjnych wynosiła 192,7 mln zł i była wyższa niż odnotowana na koniec 2003 r. o 51,5 mln zł. 2.2.5. Kredyty zagrożone Bank w 2004 r. prowadził ostrożną politykę kredytową. Spadek należności zagrożonych w 2004 r. i w ślad za tym spadek wskaźnika udziału kredytów zagrożonych w zadłużeniu kredytowym (do 12,6%) był rezultatem zarówno prowadzonych działań windykacyjnych, stosowania procedur ograniczających ekspozycję aktywów na ryzyko kredytowe, jak i lepszej sytuacji finansowej kredytobiorców (wyższa spłacalność kredytów). Efektem tych działań było: • • obniżenie wolumenu kredytów zagrożonych ogółem (o 107,5 mln zł w porównaniu do stanu na koniec 2003 r.). W 2004 r. Bank odzyskał 114,8 mln zł, w wyniku zwidykowanych lub dokonanych spłat, kredytów znajdujących się w sytuacji wątpliwej i straconej; obniżenie wartości kredytów poniżej standardu (o 72,6 mln zł w porównaniu do końca 2003 r.). Bank zmniejszał ryzyko poprzez: kredytowanie klientów, z którymi współpracuje od dłuższego czasu, szczególną ostrożność w kredytowaniu nowych klientów oraz poprzez aktywniejszy bieżący monitoring czynnych transakcji kredytowych (ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej klientów, identyfikacja występujących zagrożeń i podejmowanie działań zapobiegawczych). Nowe zasady kwalifikacji należności zagrożonych i tworzenia rezerw, obowiązujące od 1 stycznia 2004 r. (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r., w sprawie tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banku), miały także wpływ na obniżenie wartości kredytów zagrożonych oraz na zmianę ich struktury (zgodnie z nowymi zasadami Bank dokonał po raz pierwszy klasyfikacji na dzień 31 marca 2004 r.). 11 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Kredyty zagrożone Banku Wyszczególnienie • • • kredyty poniżej standardu kredyty wątpliwe kredyty stracone Kredyty zagrożone ogółem • kredyty pod obserwacją Razem kredyty zagrożone i pod obserwacją Stan (w tys. zł) 31.12.2004 65 189 84 444 491 636 641 269 142 798 784 067 Struktura (w %) 31.12.2004 10,1 13,2 76,7 100,0 x x Dynamika (w %) 31.12.03=100 47,3 88,5 95,4 85,6 150,8 93,0 Obniżenie wartości kredytów zagrożonych ogółem dotyczyło zarówno kredytów inwestycyjnych (w tym głównie konsorcjalnych pozostałych), jak i kredytów obrotowych i konsumpcyjnych (głównie w rachunku kredytowym). W strukturze walutowej odnotowano przede wszystkim obniżenie wartości kredytów walutowych, natomiast w strukturze podmiotowej nastąpił spadek zarówno kredytów zagrożonych podmiotów gospodarczych, sektora budżetowego jak i osób fizycznych. Kredyty pod obserwacją na koniec 2004 r. stanowiły 2,8% zadłużenia kredytowego ogółem. Wzrost, w porównaniu do 2003 r. wartości ekspozycji kredytowych klasyfikowanych do kategorii „kredyty pod obserwacją” spowodowany był głównie następującymi czynnikami: • sklasyfikowaniem do kategorii „kredyty pod obserwacją” kilku istotnych kwotowo zaangażowań wobec klientów korporacyjnych, w przypadku których nastąpiło opóźnienie w spłacie zadłużenia oraz grupy należności z tytułu kredytów hipotecznych udzielonych osobom fizycznym charakteryzujących się brakiem regularności w obsłudze zadłużenia, • zaostrzeniem przepisów wewnętrznych Banku dotyczących kryteriów klasyfikowania ekspozycji kredytowych do kategorii „kredyty pod obserwacją” polegających, między innymi, na klasyfikowaniu do tej kategorii kredytów spłacanych jednorazowo na koniec okresu kredytowania. 2.3. Działalność depozytowa 2.3.1. Charakterystyka polityki depozytowej W 2004 r. polityka depozytowa Banku realizowana była na podstawie “Wytycznych do polityki depozytowej Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2004”. Baza depozytowa jest podstawowym i głównym źródłem finansowania działalności Banku. Jej wielkość determinuje skalę działalności dochodowej Banku, a jej struktura warunkuje w znacznej mierze strukturę aktywów dochodowych. 2.3.2. Oferta produktowa BOŚ S.A. oferuje swoim indywidualnym oraz instytucjonalnym klientom szeroki wachlarz usług w zakresie produktów depozytowych. W 2004 r. Bank oferował następujące produkty: dla wszystkich segmentów: • • • • depozyty na każde żądanie: rachunki bieżące i pomocnicze, rachunki depozytowe “call” (z wyłączeniem osób fizycznych); lokaty terminowe: standardowe lokaty terminowe, lokaty dynamiczne, lokaty na warunkach negocjowanych do 6 m-cy, automatyczne lokowanie wolnych środków jako jednodniowych lokat overnight; swap walutowy, umożliwiający klientom czasową zamianę strumieni walutowych; promocyjna lokata standardowa o stałym oprocentowaniu, nieodnawialna na okres 12 12 Bank Ochrony Środowiska S.A. • SAB-R/2004 Załącznik 5 miesięcy - wprowadzona w 2004 r. (z dniem 2 listopada 2004 r. dla osób fizycznych została przekształcona w lokatę standardową odnawialną, dla pozostałych klientów pozostała nadal lokatą promocyjną nieodnawialną), usługi z zakresu pośrednictwa w transakcjach zakupu/sprzedaży bonów skarbowych, obligacji komunalnych i obligacji korporacyjnych. dla segmentu klientów korporacyjnych: • • • • • rachunek powierniczy dla developerów “escrow”; Cash Management ¾ usługa MPS (wprowadzona w 2004 r.) płatności masowe standardowe. Usługa ta pozwala, na jednoznaczny system identyfikacji płatnika, automatyczny sposób księgowania i uzgadniania płatności, szybkie uzyskanie informacji o wpływach na rachunek, możliwość kreowania własnego sposobu identyfikacji swoich klientów i płatności; Pakiet „Ekobiznes” – produkt przeznaczony dla przedsiębiorców sprzedających urządzenia i wyroby służące ochronie środowiska oraz świadczących usługi w zakresie ich montażu; Pakiet “Auto-Stop” (pozostający w ofercie do dnia 1 kwietnia 2004 r.) - przeznaczony dla przedsiębiorców prowadzących autozłomy; “Pakiet dla Twojej Firmy” - produkt dla małych przedsiębiorstw bez podziału branżowego. Może być oferowany w trzech wersjach funkcjonalnych z BOSCOMEM: uproszczony lub rozszerzony, bez BOSCOMU; dla segmentu klientów detalicznych: • depozyty na każde żądanie: rachunki oszczędnościowo – rozliczeniowe EKOKONTO prowadzone w ramach „Pakietu EKOKONTO” oraz „Pakietu EKOKONTO VIP” wraz z możliwością otwierania rachunków EKOKONTO H2O dla młodzieży w wieku 13-18 lat i wydawania do nich kart Maestro H2O, rachunki a’vista; • terminowe: lokaty długoletnie (3, 5 i 10 letnie), lokaty rentierskie EKOSZANSA (pozostające w ofercie do dnia 3.06.2004 r.) oraz lokaty wspierające cel proekologiczny: „Lokata z kozicą” (w ofercie Banku do 30.04.2004 r.) oraz wprowadzone w 2004 r. lokaty 4 i 7 miesięczne: „Lokata z sokołem” (w ofercie Banku do 30.10.2004 r.) i „Lokata z łosiem” (od dnia 2.11.2004 r.); • Pakiet “Arkadia” - dla wspólnot mieszkaniowych; • Pakiet “Jantar” dla mikroprzedsiębiorstw; dla segmentu jednostek samorządowych: • lokata terminowa dynamiczna - “Lokata samorządowa” będąca w ofercie Banku do dnia 1 sierpnia 2004 r.; • kompleksowa obsługa budżetu – wybór oferty Banku w trybie Ustawy Prawo zamówień publicznych. Bank prowadzi depozyty na każde żądanie oraz rachunki lokat terminowych w następujących walutach: PLN, USD, EUR, SEK, GBP, CHF w zależności od typu produktu. Lokaty terminowe mogą być deponowane na warunkach stałej bądź zmiennej stopy procentowej w zależności od typu produktu. 2.3.3. Depozyty Baza depozytowa Banku (łącznie z depozytami międzybankowymi, kredytami od banków zagranicznych, środkami powierzonymi na kredyty, Bankowymi Papierami Wartościowymi “Ekobonus”) według stanu na 31 grudnia 2004 r. była wyższa o 927,1 mln zł w porównaniu do grudnia 2003 r. 13 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Depozyty ogółem Banku pod względem terminowym, walutowym i podmiotowym Wyszczególnienie Stan (w tys. zł) 31.12.2004 Struktura (w %) 31.12.2004 Dynamika (w %) 31.12.03=100 • • • środki bieżące overnight środki terminowe 2. WALUTOWA: 787 008 605 679 4 572 869 13,2 10,1 76,7 102,6 162,3 117,3 • • w PLN w walutach obcych 3. PODMIOTOWA: 4 964 776 1 000 780 83,2 16,8 121,5 105,2 • • • • 987 444 1 926 588 1 771 512 1 280 012 5 965 556 16,6 32,3 29,7 21,4 100,0 115,7 138,0 102,2 121,3 118,4 1. TERMINOWA: banki podmioty gospodarcze * osoby fizyczne ** sektor budżetowy DEPOZYTY OGÓŁEM *** * w tym: według stanu na 31.12.2004 r. podmioty gospodarcze finansowe 106 057 tys. zł na 31.12.2003 r. 58 212 tys. zł , ** w tym: według stanu na 31.12.2004 r. Bankowe Papiery Wartościowe “Ekobonus” 520 tys. zł, na 31.12.2003 r. 711 tys. zł,, *** wraz ze środkami powierzonymi na kredyty, lokatami międzybankowymi, kredytami od banków zagranicznych, Bankowymi Papierami Wartościowymi “Ekobonus”. Znaczący wzrost skali działalności depozytowej Banku w 2004 r. był głównie wynikiem wzrostu wartości terminowych depozytów złotowych podmiotów gospodarczych i sektora budżetowego, co świadczy o wysokiej atrakcyjności oferty depozytowej Banku oraz skutecznej działalności marketingowej. Ponadto, wysoka w okresie około akcesyjnym sprzedaż pozwoliła przedsiębiorstwom nie tylko na zachowanie odpowiedniego poziomu płynności (utrzymanie proporcji między depozytami bieżącymi i poziomem sprzedaży), ale także na wzrost lokat terminowych. Na wysokim poziomie utrzymywała się również dynamika depozytów samorządów ze względu na gromadzenie środków potrzebnych jako współfinansowanie projektów wspieranych przez Unię. W przypadku oceny zmian poziomu depozytów ludności trzeba pamiętać o znaczącym wzroście inflacji. Wzrost kosztów utrzymania spowodował ograniczenie kwot jakie gospodarstwa domowe mogły przeznaczyć na powiększanie oszczędności. W przypadku zaś części z nich wymusił nawet sięgnięcie do wcześniej zgromadzonych zasobów. Nasilenie tego procesu widoczne było zwłaszcza w drugiej połowie 2004 r. W ramach bazy depozytowej środki depozytowe pozyskane przez sieć placówek Banku na rynkach lokalnych: • wzrosły z 3 737,7 mln zł na koniec 2003 r. do 4 457,1 mln zł na koniec 2004 r. (wzrost o 719,4 mln zł), • stanowiły 74,7% bazy depozytowej ogółem Banku (74,2% na koniec 2003 r.), • przeciętna podstawowa stopa oprocentowania tych środków w 2004 r. ukształtowała się na poziomie 3,91% (dla: depozytów złotowych 4,17%, walutowych 1,14%); • dokonana w Banku wewnętrzna segmentacja klientów wskazuje, że 43,6% pozyskanych depozytów pochodzi od klientów detalicznych, 38,6% od klientów korporacyjnych, 11,3% od funduszy ekologicznych, 5,7% od jednostek samorządowych i od klientów niesklasyfikowanych 0,8%. 2.4. Działalność rozliczeniowa i operacje zagraniczne 2.4.1. Oferta produktowa W 2004 r. Bank oferował klientom następujące produkty: polecenie przelewu (w tym obsługa 14 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 płatności na rzecz organów podatkowych i zakładu ubezpieczeń społecznych), polecenie zapłaty, wpłaty gotówkowe na rachunki prowadzone w innych bankach, obsługa czeków własnych i obcych w PLN, polecenia wypłaty z/za granicę, skup i sprzedaż czeków podróżnych American Express. Operacje rozliczeniowe w ramach struktury Banku, były realizowane za pomocą: • systemu ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) - system udostępniony bankom przez Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. wykorzystywany do przeprowadzania rozliczeń międzybankowych; • systemu SORBNET – system udostępniony bankom przez Narodowy Bank Polski do przeprowadzania rozrachunków międzybankowych w PLN, służy do przekazywania i odbierania międzybankowych zleceń płatniczych w czasie rzeczywistym; • SWIFT-u – międzynarodowy system komunikacji między bankami. Służy przede wszystkim do przekazywania w czasie rzeczywistym zleceń płatniczych w walutach obcych i PLN, potwierdzeń zawartych transakcji oraz wyciągów z rachunków bankowych; • Home bankingu „BOSCOM” - umożliwia dokonywanie zleceń bankowych z siedziby klienta. BOŚ S.A. oferuje swoim klientom, posiadającym rachunki w Banku, karty płatnicze wydawane w ramach organizacji MasterCard i POLCARD. Karty te można podzielić ze względu na: • zasięg terytorialny: ogólnoświatowe - Maestro i MasterCard, krajowe - Polcard, • odbiorców: klient indywidualny – Maestro, Maestro H2O (dla osób małoletnich), MasterCard Standard i Gold oraz Polcard, klient korporacyjny - Maestro Business, MasterCard Business i Business Gold. Liczba aktywnych kart płatniczych na koniec 2004 r. wynosiła 55 191, na koniec 2003 r. 29 163. 2.4.2. Działalność rozliczeniowa W 2004 r. przychody z działalności rozliczeniowej wyniosły 37,6 mln zł, wobec 31,7 mln zł na koniec 2003 r. Na wzrost przychodów z działalności rozliczeniowej miał wpływ przede wszystkim wzrost skali działalności Banku oraz skali dokonywanych operacji rozliczeniowych. W strukturze przychodów prowizyjnych przychody prowizyjne z działalności krajowej stanowiły 90,8%, przychody prowizyjne z działalności zagranicznej 9,2%. W 2004 r., odnotowano wzrost liczby obsługiwanych: • rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych (łącznie z pakietami) o 39,0%. Na koniec 2004 r. Bank obsługiwał 45,9 tys. rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych osób fizycznych - łącznie z pakietami oraz VIP (33,0 tys. na koniec 2003 r.); • rachunków bieżących (łącznie z pakietami) o 13,1%. Na koniec 2004 r. Bank obsługiwał 26,8 tys. rachunków bieżących łącznie z pakietami (23,7 tys. na koniec 2003 r.). 2.5. Działalność na rynku pieniężnym i kapitałowym Podstawowym celem działalności Banku na rynku pieniężnym (przy dążeniu do optymalizacji struktury bilansu) jest zapewnienie odpowiedniego poziomu płynności oraz aktywne zarządzanie środkami w celu uzyskania dodatkowych przychodów. 15 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Rynek pieniężny - należności Wyszczególnienie terminowe lokaty bankowe * dłużne papiery wartościowe ** RAZEM NALEŻNOŚCI Stan (w tys. zł) 31.12.2004 Struktura (w %) 31.12.2004 Dynamika (w %) 31.12.03=100 190 291 1 297 200 1 487 491 12,8 87,2 100,0 276,6 142,3 151,7 31.12.2004 21,4 31.12.2003 16,6 Stan (w tys. zł) 31.12.2004 Struktura (w %) 31.12.2004 Dynamika (w %) 31.12.03=100 160 000 638 125 798 125 20,0 80,0 100,0 121,5 119,0 119,5 31.12.2004 11,5 31.12.2003 12,4 Udział należności w aktywach w % ** dotyczy lokat międzybankowych w Centrali Banku ** netto z odsetkami Rynek pieniężny - zobowiązania Wyszczególnienie terminowe depozyty międzybankowe * otrzymane kredyty RAZEM ZOBOWIĄZANIA Udział zobowiązań w pasywach w % * dotyczy depozytów międzybankowych w Centrali Banku Dynamiczny wzrost skali działalności depozytowej Banku pozwolił na zwiększenie zaangażowania Banku w aktywa rynku pieniężnego. Odnotowano wzrost portfela dłużnych papierów wartościowych (w tym głównie bonów i obligacji skarbowych), jak również terminowych lokat bankowych. Jednocześnie mimo odnotowanego wzrostu wartości depozytów banków oraz wzrostu kredytów i pożyczek walutowych zaciągniętych w bankach zagranicznych nastąpił spadek udziału tych pozycji w sumie bilansowej Banku, bowiem znacznie dynamiczniej wzrastały zobowiązania wobec sektora niefinansowego i budżetowego. W 2004 r. Bank nie zaciągał kredytów, pożyczek, poręczeń i gwarancji nie dotyczących działalności operacyjnej. Wartość zobowiązań warunkowych pozabilansowych otrzymanych wynosiła 785,4 mln zł, według stanu na 31 grudnia 2003 r. 855,5 mln zł. W strukturze otrzymanych zobowiązań pozabilansowych 32,1% stanowiły zobowiązania gwarancyjne. W 2004 r. Bank na rynku międzybankowym nie zawierał transakcji repo. Nominalna łączna wartość transakcji reverse repo wynosiła 35,5 mln zł. 2.6. Bankowość inwestycyjna W zakresie działalności inwestycyjnej, Bank przede wszystkim świadczy usługi w zakresie organizacji obsługi niepublicznych emisji obligacji komunalnych i obligacji korporacyjnych. Ponadto, Bank posiada akcje i udziały w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i mniejszościowych. 16 Bank Ochrony Środowiska S.A. 2.6.1. SAB-R/2004 Akcje i udziały Banku w podmiotach mniejszościowych oraz akcje na GPW Załącznik 5 zależnych, stowarzyszonych, Według stanu na 31 grudnia 2004 r. wartość netto akcji i udziałów Banku w podmiotach zależnych, stowarzyszonych, mniejszościowych w porównaniu do stanu na koniec 2003 r. uległa obniżeniu głównie w wyniku zbycia akcji Stalexport S.A. Zmiany stanu posiadanych akcji BOŚ S.A. Wyszczególnienie Stan na Zmiany +/- w tym, głównie z tytułu: 31.12.04 do 31.12.03 Jednostki zależne w tys. zł w tys. zł 29 621 + 2 202 +5 445 tys. zł wycena akcji DM BOŚ S.A., + 633 tys. zł korekta wyceny akcji DM BOŚ S.A., + 2 tys. zł wycena udziałów w TF BOŚ Sp. z o.o., + 24 tys. zł zysk sprzedaży udziałów w TF BOŚ Sp. z o.o., -3 549 tys. zł wycena udziałów w TF BOŚ Sp. z o.o., -100 tys. zł zbycie udziałów w TF BOŚ Sp. z o.o. -253 tys. zł wycena akcji DM BOŚ S.A., Jednostki stowarzyszone Jednostki mniejszościowe 0 4 218 0 0 + 0,23 tys. zł wycena akcji S.W.I.F.T. + 0,04 tys. zł wprowadzenie udziału w VISA Europe Limited do ksiąg rachunkowych - 0,74 tys. zł wycena akcji S.W.I.F.T. (bez akcji notowanych na GPW) Akcje notowane na GPW 389 - 6 061 + 1 448 tys. zł wycena akcji Stalexport S.A. + 2 317 tys. zł zysk na sprzedaży akcji Stalexport S.A. + 172 tys. zł rozw. odpisów aktual.wart. akcji Stalexport S.A. (zniżek wartości) +526 tys. zł nabycie akcji Invar&Biuro System S.A. +11 tys. zł wycena akcji Invar&Biuro System S.A. - 9 524 tys. zł zbycie akcji Stalexport S.A. w cenie sprzedaży - 864 tys. zł rozw. odpisów aktual.wart. akcji Stalexport S.A. (zwyżek wartości) -147 tys. zł z tytułu wyceny akcji Inwar&Biuro System S.A. OGÓŁEM AKCJE BOŚ S.A. 2.6.2. 34 228 - 3 859 Organizacja niepublicznych emisji obligacji komunalnych dla samorządów terytorialnych Na koniec 2004 r. Bank obsługiwał 48 programów emisji (27 miast i gmin oraz 17 powiatów) o łącznej wartości 294,0 mln zł, wobec 36 programów emisji o wartości 217,2 mln zł na koniec grudnia 2003 r. Na dzień 31 grudnia 2004 r. łączne zadłużenie emitentów obligacji komunalnych z tytułu emisji organizowanych przez Bank według ceny nominalnej, wynosiło 248,8 mln zł, co oznacza wzrost o 75,7 mln zł, tj. o 43,7%. BOŚ S.A. utrzymał pozycję w czołówce banków-organizatorów emisji obligacji komunalnych, uzyskując na koniec 2004 r.: • 2 miejsce na rynku pod względem liczby obsługiwanych programów emisji, • 3 miejsce pod względem zadłużenia emitentów, • około 7% udział w rynku pod względem wartości obsługiwanych programów emisji, • około 8% udział w rynku pod względem łącznej wartości zadłużenia emitentów z tytułu sprzedanych emisji. 17 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 2.6.3. Organizacja niepublicznych emisji obligacji korporacyjnych W 2004 r., Bank podpisał 1 umowę organizacji emisji obligacji korporacyjnych o łącznej wartości 50,0 mln zł. Umowa z Dom Development SA została podpisana w dniu 22 czerwca 2004 r. Agentem emisji obok BOŚ S.A. jest także PKO Bank Polski S.A. Udział BOŚ S.A. wynosi 20,0 mln zł. W 2004 r. Bank prowadził obsługę emisji obligacji korporacyjnych o łącznej wartości nominalnej 31,0 mln zł, w tym dla Dom Development SA 20,0 mln zł oraz dla KOLMEX INWEST Sp. z o.o. o łącznej wartości nominalnej 11,0 mln zł. 2.6.4. Zobowiązania z tytułu emisji instrumentów finansowych dłużnych papierów wartościowych lub Łączne zadłużenie z tytułu emisji Bankowych Papierów Wartościowych “Ekobonus” na koniec 2004 r. wynosiło 0,5 mln zł, wobec 0,7 mln zł na koniec 2003 r. W ramach umów dotyczących organizacji przez Bank emisji obligacji komunalnych oraz obligacji korporacyjnych, Bank posiada zobowiązania z tytułu obligacji pozostałych do wyemitowania z gwarancją objęcia na rynku pierwotnym przez Bank lub sprzedanych na rynku wtórnym z opcją odkupu na łączną kwotę 12,9 mln zł. Od końca 2003 r. w Banku funkcjonuje nowoczesny system informatyczny do obsługi emisji dłużnych papierów wartościowych (aplikacja ORLANDO - PAPIERY KOMERCYJNE), który zapewnia automatyzację procesów transakcyjnych, związanych z przeprowadzeniem oraz obsługą emisji obligacji komunalnych i korporacyjnych. Bank nie emitował innych instrumentów finansowych. 2.7. Główne rynki zbytu i uzależnienie od partnerów 2.7.1. Kanały dystrybucji Sieć placówek Banku W wyniku podjętych działań związanych z realizacją programu rozwoju sieci, w 2004 r. rozpoczęło działalność 20 nowych oddziałów operacyjnych (3 w Warszawie, 2 w Lublinie, 2 w Krakowie, w Sosnowcu, Wrocławiu, Rybniku, Nysie, Gdańsku, Białymstoku, Łodzi, Kielcach, Szczecinie, Gliwicach, Puławach, Rzeszowie i w Poznaniu) oraz 2 punkty obsługi klienta (w Lublinie i w Gnieźnie). Zlikwidowany został 1 O/O w Kwidzynie oraz 2 Punkty Obsługi Klienta (w Koninie i w Czechowicach-Dziedzicach). Na koniec 2004 r. liczba placówek Banku i punktów obsługi klienta kształtowała się następująco: 22 oddziały, 67 oddziałów operacyjnych, 7 punktów obsługi klienta. W strukturze organizacyjnej Banku w 2004 r. dokonano następujących zmian: • • • • konsolidacja baz informatycznych wybranych Oddziałów Banku, a w ślad za tym koncentracja funkcji rachunkowo-księgowych i informatycznych w tych oddziałach; centralizacja funkcji windykacyjnych - sprawy prowadzone przez poszczególne Oddziały Banku zostały przekazane do wspólnej bazy Departamentu Windykacji; wprowadzenie outsourcingu w zakresie służby ochrony Banku oraz w zakresie liczenia i sortowania gotówki oraz obsługi i odprowadzeń gotówkowych, likwidacja wydziałów/stanowisk skarbcowych w związku podpisaną umową outsourcingową, 18 Bank Ochrony Środowiska S.A. • SAB-R/2004 Załącznik 5 powołanie zespołu do spraw wdrożenia Centralnego Systemu Informatycznego oraz zespołu do spraw opracowania projektu struktury organizacyjnej Banku, w celu przygotowania i zaimplementowania w Banku nowych rozwiązań w związku z rozpoczętym procesem wdrażania CSI; Bankomaty Według stanu na koniec 2004 r. Bank posiadał 85 czynnych bankomatów (57 na koniec 2003 r.). Jednocześnie Bank umożliwiał swoim klientom bezpłatne korzystanie z ogólnopolskiej sieci bankomatów, tj. z ponad 7 tysięcy urządzeń; Elektroniczne kanały dystrybucji: • Home-Banking “BOSCOM” - na koniec 2004 r. funkcjonowało 3 248 instalacji HomeBanking „BOSCOM” wobec 2 485 na koniec 2003 r. Oprócz dotychczas realizowanej funkcjonalności systemu „BOSCOM” wprowadzany jest podpis cyfrowy dla autoryzacji transakcji w tym systemie; • BOŚBank24 - bankowość internetowa (usługa wprowadzona 22 listopada 2004 r. dla klientów indywidualnych oraz mikroprzedsiębiorstw). Dostęp do rachunku jest możliwy przez stronę www.bosbank.pl. W ramach usługi BOŚBank24, Bank oferuje klientom możliwość: realizowania przelewów bieżących i odroczonych (w tym do ZUS i urzędów skarbowych), składania i zmieniania zleceń stałych, sprawdzania salda rachunków, otwierania lokaty, sprawdzania historii transakcji, drukowania potwierdzeń wykonania przelewów, tworzenia i edytowania listy kontrahentów. Telefoniczne kanały dystrybucji: • TeleBOŚ - automatyczna, całodobowa informacja telefoniczna (dla klientów detalicznych i korporacyjnych) o stanie salda na rachunkach, kursach walut, oprocentowaniu, wysokości pobieranych przez BOŚ S.A. opłat i prowizji oraz o produktach i usługach oferowanych przez Bank, możliwość pobierania faksem tabeli kursów oraz wybranych informacji dotyczących rachunków, otwierania standardowych lokat złotowych i walutowych, dokonywania przelewów na 8 zdefiniowanych rachunków. W I połowie 2004 r. uproszczono procedury zawierania umowy w sprawie usługi TeleBOŚ oraz umożliwiono dokonywanie przelewów małoletnim posiadaczom rachunków, którzy ukończyli 13 rok życia; • odpłatne usługi telefoniczne na hasło - wykonywanie dyspozycji składanych przez posiadacza „Pakietu EKOKONTO VIP”. Usługa ta umożliwia przyjmowanie następujących zleceń składanych przez posiadacza „Pakietu EKOKONTO VIP”: otwieranie lokat standardowych, dynamicznych, długoletnich z celem proekologicznym, negocjowanych lub ich zamykanie i przekazywanie środków z nich pochodzących na rachunek wskazany przez klienta (własny lub osób trzecich prowadzony w BOŚ S.A. bądź w innym banku), zmianę kwoty i terminu zleceń stałych, uzupełnianie i modyfikację przelewów definiowanych w usłudze TeleBOŚ, polecenia przelewu w obrocie krajowym na rachunki własne i osób trzecich prowadzone w BOŚ S.A. oraz innych bankach, uzyskiwanie informacji o saldzie rachunku, gdy jest to związane z wykonaniem w/w zleceń; • telefoniczna obsługa klientów (Call Center) - wprowadzona 22 listopada 2004 r. Zakres świadczonych usług obejmuje: udzielanie klientom informacji o produktach i usługach Banku, oferowanie produktów nowym klientom, cross selling, przyjmowanie reklamacji, pomoc dla klientów korzystających z BOŚBank24 i TeleBOŚ. 19 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 2.7.2. Uzależnienie od partnerów W 2004 r. nadal najważniejszymi partnerami Banku w zakresie prowadzonej działalności bankowej, były: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). NFOŚiGW oraz niektóre WFOŚiGW są również akcjonariuszami Banku. W ramach współpracy z NFOŚiGW i WFOŚiGW, Bank: 1) udziela kredytów – łączne zadłużenie wg stanu na koniec 2004 r. wyniosło 641,8 mln zł (z wyłączeniem kredytów konsorcjalnych), stanowiąc 12,6% zadłużenia kredytowego ogółem, a w tym: • udziela kredytów ze środków funduszy na ryzyko Banku - zadłużenie kredytowe z tego tytułu wynosiło 476,9 mln zł (w tym NFOŚiGW 461,0 mln zł), co łącznie stanowiło 9,4% zadłużenia kredytowego Banku ogółem. W porównaniu do stanu na koniec 2003 r. na uwagę zasługuje wzrost zadłużenia kredytowego ze środków NFOŚiGW o 53,2 mln zł; • udziela kredytów ze środków własnych Banku z dopłatami funduszy - zadłużenie z tego tytułu wynosiło 164,9 mln zł (w tym NFOŚiGW 93,1 mln zł), co łącznie stanowiło 3,2% zadłużenia kredytowego ogółem. W porównaniu do stanu na koniec 2003 r., odnotowano wzrost zadłużenia kredytowego z dopłatami WFOŚiGW o 19,9 mln zł, natomiast obniżenie o 13,1 mln zł zadłużenie kredytowego z dopłatami NFOŚiGW; • udziela kredytów konsorcjalnych wspólnie z funduszami, przy czym część przypadająca na zaangażowanie Banku jest udzielana na zasadach komercyjnych, natomiast część pochodząca ze środków Funduszy - na zasadach preferencyjnych; 2) 3) gromadzi środki – łączny stan depozytów wyniósł 985,7 mln zł, stanowiąc 16,5% bazy depozytowej ogółem, a w tym: • wartość środków powierzonych na kredyty NFOŚiGW wynosiła 467,4 mln zł (7,8% bazy depozytowej ogółem), a WFOŚiGW 15,5 mln zł (0,3% bazy depozytowej ogółem). W porównaniu do stanu na koniec 2003 r. wartość środków powierzonych na kredyty NFOŚiGW wzrosła o 61,7 mln zł, natomiast w niewielkim stopniu uległy obniżeniu środki WFOŚiGW; • środki NFOŚiGW i WFOŚiGW na rachunkach bieżących i terminowych, nie związane bezpośrednio z finansowaniem kredytów przeznaczonych na ochronę środowiska kształtowały się na koniec 2004 r. na poziomie 502,8 mln zł i stanowiły 8,4% depozytów ogółem (NFOŚiGW 150,9 mln zł, WFOŚiGW 351,9 mln zł). W porównaniu do stanu na koniec 2003 r., odnotowano wzrost wartości depozytów NFOŚiGW i WFOŚiGW, odpowiednio o: 69,9 mln zł i o 60,9 mln zł; współpracuje w innym zakresie - nominalna wartość portfela bonów skarbowych zakupionych dla NFOŚiGW ukształtowała się na poziomie 103,0 mln zł, natomiast należących do WFOŚiGW wynosiła 81,5 mln zł. 2.7.3. Koncentracja geograficzna Bank działa na rynku polskim, a jego aktywność skorelowana jest z potencjałem ekonomicznym regionów oraz ich zaangażowaniem w realizację przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska. Największa koncentracja w zakresie pozyskiwanych środków wystąpiła w województwach: mazowieckim, śląskim oraz lubelskim, natomiast w zakresie wielkości zadłużenia kredytowego w województwach: mazowieckim, śląskim oraz kujawskopomorskim. 20 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 3. WYNIKI FINANSOWE BANKU 3.1. Struktura bilansu Suma bilansowa Banku wzrosła o 1 029,9 mln zł tj. o 17,4 % w porównaniu do 31.12.2003 r. Pasywa Banku Głównym źródłem finansowania działalności Banku w 2004 r. były środki pozyskiwane od sektora niefinansowego i budżetowego oraz od podmiotów finansowych, które stanowiły 86,3% pasywów Banku. Pasywa Banku Wyszczególnienie • Zobowiązania wobec BC i sektora finansowego • Zobowiązania wobec sektora niefinansowego i budżetowego • Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wart. • Fundusze własne * • Pozostałe pasywa ** • Zysk netto OGÓŁEM Stan Struktura Stan Struktura (w tys. zł) w % (w tys. zł) w% 31.12.04 31.12.03 Przyrost Dynamika (w tys. zł) w% 31.12.03 1 097 043 15,8 914 337 15,5 + 182 706 120,0 4 893 281 70,5 4 138 054 70,0 + 755 227 118,3 591 569 354 346 327 37 207 6 943 803 0,0 806 8,2 546 787 5,0 291 060 0,5 22 893 100,0 5 913 937 0,0 9,2 4,9 0,4 100,0 - 215 + 22 567 + 55 267 + 14 314 1 029 866 73,3 104,1 119,0 162,5 117,4 * łącznie z niepodzieloną stratą z lat ubiegłych **zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych, fundusze specjalne i inne zobowiązania, koszty I przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone, rezerwy, zobowiązania podporządkowane Aktywa Banku Na koniec 2004 r. w strukturze aktywów ogółem, podobnie jak w 2003 r. nadal dominowały należności od sektora niefinansowego i budżetowego. Dynamiczny wzrost portfela papierów wartościowych spowodował wzrost ich udziału w aktywach Banku. Aktywa Banku Wyszczególnienie • Kasa, środki w NBP • Należności od sektora finansowego • Należności od sektora niefinansowego i budżetowego • Dłużne papiery wartościowe • Udziały lub akcje * • Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niemat. i prawne • Pozostałe aktywa ** OGÓŁEM Stan Struktura Stan Struktura Przyrost Dynamika (w tys. zł) w % (w tys. zł) w % (w tys. zł) w% 31.12.04 31.12.03 31.12.03 163 830 2,4 154 337 2,6 + 9 493 106,2 316 452 4,5 158 321 2,7 + 158 131 199,9 4 936 111 1 297 200 34 228 71,1 4 476 340 18,7 911 569 0,5 38 087 75,7 + 459 771 15,4 + 385 631 0,7 - 3 859 110,3 142,3 89,9 140 031 55 951 6 943 803 2,0 108 557 0,8 66 726 100,0 5 913 937 1,8 + 31 474 1,1 - 10 775 100,0 1 029 866 129,0 83,9 117,4 * w jednostkach zależnych, w innych jednostkach ** pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe, inne aktywa, rozliczenia międzyokresowe 21 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 3.2. Wartość sprzedaży Wzrost przychodów ogółem Banku na koniec 2004 r. wynosił 9,6%, kosztów ogółem 6,8%, przy rocznej inflacji (grudzień 2003 do grudnia 2004 r.) w wysokości 4,4%. 3.2.1. Przychody Banku Przychody ogółem Banku w 2004 r. były wyższe o 49,2 mln zł, w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Przychody Banku Wyszczególnienie • • • • • • • • Przychody z tytułu odsetek Przychody z tytułu prowizji Przychody z udziałów lub akcji i innych papierów wartościowych Wynik operacji finansowych Wynik z pozycji wymiany Pozostałe przychody operacyjne Rozwiązanie rezerw i aktualizacja wart. Zyski nadzwyczajne PRZYCHODY OGÓŁEM Stan Struktura Stan Struktura Dynamika (w tys. zł) (w %) (w tys. zł) (w %) (w %) 31.12.04 31.12.04 31.12.03 31.12.03 31.12.03=10 0 355 868 63,0 296 205 57,5 120,1 80 434 14,2 70 661 13,7 113,8 100 0,0 211 0,0 47,4 12 720 16 651 3 911 94 783 2 564 469 2,3 3,0 0,7 16,8 0,0 100,0 x 15 184 5 639 127 355 1,0 515 256 x 3,0 1,1 24,7 0,0 100,0 x 109,7 69,4 74,4 200,0 109,6 W strukturze przychodów, podobnie jak w 2003 r., dominują przychody z tytułu odsetek i przychody z rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości. Najwyższy nominalny wzrost przychodów odnotowano z tytułu odsetek o 59,7 mln zł (w związku ze wzrostem skali działalności kredytowej oraz aktywności na rynku międzybankowym). Przychody z tytułu rozwiązania rezerw i aktualizacji wartości były niższe o 32,6 mln zł. Natomiast przychody z tytułu prowizji w na koniec analizowanego okresu były wyższe o 9,8 mln zł w porównaniu do 2003 r., w wyniku wzrostu: • • wartości przychodów z tytułu prowizji kredytowych o 9,5 mln zł - w związku ze wzrostem skali działalności kredytowej, szczególnie w II półroczu 2004 r. (w tym również w efekcie dużego zainteresowania klientów ofertą Banku dotyczącą kredytów na zakup akcji PKO BP); wartości przychodów z tytułu prowizji rozliczeniowych krajowych i zagranicznych łącznie o 5,9 mln zł - w wyniku wzrostu skali działalności (wzrost liczby rachunków) oraz wzrostu wybranych stawek prowizji i opłat; przy: • obniżeniu przychodów z tytułu prowizji odsetkowych o 5,6 mln zł – w związku z obniżeniem wysokości otrzymywanej marży odsetkowej za obsługę kredytów udzielanych przez Bank ze środków donatorów, głównie funduszy ekologicznych. 3.2.2. Koszty Banku Koszty poniesione przez Bank w 2004 r. były wyższe o 43,1 mln zł, w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. 22 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Koszty Banku Wyszczególnienie • • • • • • • • Koszty odsetek Koszty prowizji Wynik operacji finansowych Pozostałe koszty operacyjne Koszty działania Banku Amortyzacja Odpisy na rezerwy i aktual. wartości Straty nadzwyczajne KOSZTY OGÓŁEM Stan Struktura (w tys. zł) (w %) 31.12.04 31.12.04 197 277 38,0 7 290 1,4 x x 9 895 1,9 180 223 34,8 17 180 3,3 106 557 20,6 0 0,0 518 422 100,0 Stan Struktura (w tys. zł) (w %) 31.12.03 31.12.03 154 190 31,8 4 904 1,0 7 366 1,5 6 874 1,4 161 663 33,3 15 691 3,2 134 769 27,8 1 0,0 485 458 100,0 Dynamika (w %) 31.12.03=100 127,9 148,7 x 143,9 111,5 109,5 79,1 x 106,8 Największą pozycję w strukturze kosztów ogółem stanowiły koszty odsetek (w związku z dynamicznym wzrostem skali działalności depozytowej) oraz koszty działania Banku. Wzrost kosztów działania o 18,6 mln zł oraz wzrost kosztów amortyzacji o 1,5 mln zł, w porównaniu do stanu na koniec 2003 r., wynikał głównie: • z uruchomienia 20 oddziałów operacyjnych, • ze wzrostu wydatków związanych z działalnością promocyjną Banku, w tym zakresie produktów bankowych jak i wizerunku Banku, • ze wzrostu liczby klientów i skali działalności (wzrost kosztów związanych z obsługą), • ze znaczącego wzrostu wydatków na modernizację infrastruktury informatycznotechnicznej Banku. W związku z ponoszeniem znacznych kosztów udostępniania klientom Banku możliwości bezpłatnego dokonywania wypłat gotówkowych w bankomatach innych banków, w 2004 r. odnotowano wzrost kosztów z tytułu prowizji o 2,4 mln zł. 3.3. Wyniki finansowe Wyniki finansowe uzyskane w 2004 r. przedstawia poniższe zestawienie. Wyniki finansowe Banku Wyszczególnienie Wynik z tytułu odsetek Wynik z tytułu prowizji Wynik operacji finansowych Wynik z pozycji wymiany Wynik na pozostałej działalności bankowej * Wynik DZIAŁALNOŚCI BANKOWEJ Różnica wartości rezerw i aktualizacji Wynik DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ ZYSK (strata) BRUTTO Podatek dochodowy Udział w zyskach (stratach) netto jedn. podporządkowanych ZYSK (strata) NETTO 31.12.04 (w tys. zł) 158 591 73 144 12 720 16 651 100 261 206 - 11 774 46 045 46 047 - 10 485 1 645 37 207 31.12.03 (w tys. zł) 142 015 65 757 - 7 366 15 184 211 215 801 - 7 414 29 798 29 798 - 9 842 2 937 22 893 Zmiana (+/-) + 16 576 + 7 387 + 20 086 + 1 467 - 111 + 45 405 - 4 360 + 16 247 + 16 249 - 643 - 1 292 + 14 314 * przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych o zmiennej kwocie dochodu W porównaniu do 2003 r. Bank znacząco poprawił wyniki finansowe. Sytuacja ta miała miejsce w warunkach wypracowania wyższego wyniku działalności bankowej przy znaczącej 23 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 poprawie jakości portfela kredytowego i zwiększeniu udziału Banku w rynku usług bankowych. Na poprawę wyniku działalności bankowej w 2004 r., pozytywny wpływ miały następujące pozycje rachunku zysków i strat: • • • • wynik operacji finansowych (+ 20,1 mln zł) – wysoka dynamika tej pozycji w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego wynika ze sposobu ewidencji transakcji sprzedaży akcji TI EPOKA S.A. dokonanej w 2003 r. W ciężar tej pozycji dokonano rejestracji straty na sprzedaży akcji jednostki podporządkowanej TI EPOKA S.A., w wysokości -22,3 mln zł, przy czym ostatecznie transakcja ta wpłynęła pozytywnie na wyniki finansowe Banku w 2003 r. w wysokości +4,5 mln zł (ze względu na rozwiązanie rezerwy oraz zmniejszenie obciążeń podatkowych), wynik z tytułu odsetek (+ 16,6 mln zł) - odnotowany wzrost miał miejsce na skutek wzrostu skali działalności, poprawy jakości portfela kredytowego oraz stosowania odpowiedniej polityki cenowej. Należy przy tym zaznaczyć, iż Bank wypracował wyższe dochody w warunkach realizowania niższej marży odsetkowej; wynik z tytułu prowizji (+7,4 mln zł) – wzrost głównie w wyniku zwiększenia skali prowizji kredytowych i rozliczeniowych (szerzej p. 3.2.1. Przychody Banku i p. 3.2.2. Koszty Banku. wynik z pozycji wymiany (+1,5 mln zł), w wyniku skutecznego zarządzania pozycją walutową Banku, w warunkach znaczących zmian poziomu wyceny złotego. Bank zrealizował zakładany cel, osiągając wynik finansowy na planowanym poziomie. Nastąpiło to w warunkach realizacji szeregu przedsięwzięć dostosowujących Bank do zmieniających się, coraz trudniejszych warunków rynkowych. Efekty tych przedsięwzięć skutkowały podwyższeniem pozycji Banku na rynku oraz wzrostem wydajności pracy mierzonej zyskiem na 1 zatrudnionego (o 60,2% w porównaniu do 2003 r.) Miało to miejsce w warunkach prowadzenia odpowiedniej polityki zarządzania kosztami, adekwatnej do uzyskiwanych efektów działalności. 3.4. Ocena czynników i zdarzeń nietypowych mających wpływ na wynik na działalności Banku W 2004 r. nie wystąpiły zdarzenia nietypowe, które by miały wpływ na działalność Banku. 4. POWIĄZANIA ORGANIZACYJNE I KAPITAŁOWE BANKU 4.1. Powiązania organizacyjne lub kapitałowe z innymi podmiotami BOŚ S.A. nie inwestował w instrumenty finansowe poza działalnością standardową Banku. W 2004 r. nastąpiły następujące zmiany w powiązaniach kapitałowych BOŚ S.A.: Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. W dniu 25 czerwca 2004 r., Bank zawarł umowę sprzedaży 60.000 udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy w spółce Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. za kwotę ogółem 100.000,00 zł. Przed zawarciem transakcji sprzedaży udziałów Zgromadzenie Wspólników TF BOŚ Sp. z o.o. podjęło w dniu 25 czerwca 2004 r. Uchwałę Nr 1/2004 o zmianie firmy Spółki na Management Sp. z o.o. Nabywcą udziałów jest osoba fizyczna. Udziały te stanowią 100,00% kapitału zakładowego Spółki i uprawniają do 100,00% głosów na Zgromadzeniu Wspólników. Przeniesienie własności udziałów nastąpiło w dniu 30 czerwca 2004 r., z chwilą zapłaty ceny sprzedaży. Wartość udziałów w księgach BOŚ S.A. wynosiła 76.520,73 zł.; Stalexport S.A. W dniach 27 stycznia - 13 lutego 2004 r. Bank zbył w wyniku transakcji giełdowych, po średniej cenie 2,64 zł za akcję, łącznie 3.603.169 akcji spółki Stalexport S.A. o wartości 24 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 nominalnej 2 zł każda, stanowiących 3,34% kapitału zakładowego Spółki i głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Zysk ogółem na sprzedaży akcji Stalexport S.A. wyniósł 2.317 tys. zł. W wyniku przeprowadzenia ww. transakcji BOŚ S.A. nie posiada żadnych akcji Stalexport S.A.; Invar & Biuro System S.A. W wyniku restrukturyzacji zadłużenia spółki Invar & Biuro System S.A. w dniu 14 września 2004 r. Bank objął 350.547 akcji tej Spółki, stanowiących 1,73% kapitału zakładowego Spółki i 1,46% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, płacąc za nie wierzytelnością o wartości 526 tys. zł. 4.2. Transakcje z podmiotami powiązanymi 4.2.1. Zadłużenie kredytowe Grupę podmiotów powiązanych z BOŚ S.A. tworzą: • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, • Skandinaviska Enskilden Banken AB (publ), • Dom Maklerski BOŚ S.A., • Towarzystwo Inwestycyjno Leasingowe EKOLEASING S.A. w upadłości. Na dzień 31 grudnia 2004 r., salda kredytów udzielonych podmiotom powiązanym przedstawiają się następująco: Podmioty powiązane: Dom Maklerski BOŚ S.A. TIL EKOLEASING S.A. w upadłości Razem Zadłużenie kredytowe (w tys. zł) 2 132 20 808 22 940 Zobowiązania pozabilansowe Banku względem DM BOŚ S.A. na dzień 31.12.2004 r. wynosiły 5,0 mln zł. Na dzień 31 grudnia 2004 r. wartość gwarancji udzielonych podmiotom powiązanym, wynosiła 0. Zadłużenie kredytowe podmiotów powiązanych stanowiło 0,5% zadłużenia kredytowego ogółem Banku. Zadłużenie kredytowe podmiotów powiązanych według terminów zapadalności Wyszczególnienie • • • • do 1 roku (łącznie z kredytem w rachunku bieżącym) od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat dla których termin zapadalności upłynął RAZEM Stan (w tys. zł) 31.12.04 492 1 640 0 20 808 22 940 Struktura (w %) 31.12.04 2,1 7,2 0,0 90,7 100,0 4.2.2. Transakcje przekraczające równowartość 500 tysięcy EURO W 2004 r. Bank zawierał transakcje przekraczające 500 tys. EURO z następującymi podmiotami powiązanymi: • Skandinaviska Enskilda Banken AB (SEB) - na dzień 31 grudnia 2004 r. Bank złożył w SEB lokaty walutowe w kwotach: 7,6 mln SEK, 6,5 mln USD i 10,0 mln USD z datą zapadalności odpowiednio: 3.01.2005 r., 3.01.2005 r. i 17.03.2005 r. • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - na dzień 31 grudnia 2004 r. posiadał w Banku środki na rachunkach bieżących i terminowych (bez środków na kredyty) w kwocie 150,9 mln zł. Koszty odsetkowe jakie Bank 25 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 poniósł w 2004 r. od depozytów Funduszu wyniosły 5,9 mln zł; • 4.2.3. Dom Maklerski BOŚ S.A. - Oddziały Banku prowadzą rachunki bieżące i lokat terminowych DM BOŚ S.A. Transakcje wykonywane na rachunkach bieżących to przede wszystkim wpłaty i wypłaty gotówkowe klientów Spółki. W ramach wolnych środków, na koniec każdego dnia, zakładane są standardowo depozyty terminowe typu O/N, oprocentowane w oparciu o stawkę WIBOR. Ponadto, Bank udzielił DM BOŚ S.A. kredytu na zakup siedziby oraz otworzył Spółce linię kredytową w kwocie 5,0 mln zł przeznaczoną na dokonywanie transakcji arbitrażowych. Na dzień 31 grudnia 2004 r. zadłużenie kredytowe DM BOŚ S.A. w Banku wynosiło 2 132 tys. zł. Inne transakcje z podmiotami powiązanymi: Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. - w dniu 19 marca 2004 r. pomiędzy Bankiem a TF BOŚ Sp. z o.o. została zawarta Ugoda w celu ostatecznego rozliczenia wzajemnych zobowiązań z tytułu: • umów generalnych o współpracy w zakresie wykupu wierzytelności z dnia 16 lutego 2001 r. i z dnia 27 czerwca 2001 r., do których zawarte zostały umowy szczegółowe, • umowy zwrotnego przelewu wierzytelności z dnia 21 lutego 2003 r., • ugody z dnia 9 stycznia 2004 r., Wykonanie ww. Ugody w całości wyczerpuje i znosi wzajemne, istniejące w chwili jej podpisania lub mogące powstać w przyszłości roszczenia, a ponadto wszelkie roszczenia TF BOŚ Sp. z o.o. z tytułu czynności dokonywanych przez Spółkę na rzecz Banku odnośnie wierzytelności. Na mocy tej Ugody, Bank zobowiązał się zapłacić na rzecz Spółki kwotę 460.000 zł. 5. INFORMACJE O UMOWACH ZNACZĄCYCH DLA BANKU ORAZ UMOWACH UBEZPIECZENIA, WSPÓŁPRACY I KOOPERACJI, A TAKŻE INNYCH ISTOTNYCH UMOWACH 5.1. Umowy ubezpieczeniowe 1) Umowa trójstronna zawarta w dniu 17 czerwca 2002 r., pomiędzy CIGNA STU S.A., BOŚ S.A. i DOM Development S.A. dotycząca ubezpieczenia spłaty kredytów hipotecznych udzielonych przez III Oddział Banku osobom fizycznym będących klientami Domu Development S.A. (Aneks Nr 2 z dnia 6 sierpnia 2002 r. pomiędzy CIGNA STU S.A., BOŚ S.A. i DOM Development S.A.); 2) Umowa z dnia 18 października 2002 r., zawarta z Sopockim Towarzystwem Ubezpieczeniowym Ergo Hestia S. A. w sprawie ubezpieczenia kredytów hipotecznych udzielanych przez BOŚ S. A. (w dniu 18 listopada 2003 r. został zawarty Aneks Nr 1 do umowy, w dniu 1 lipca 2004 został zawarty Aneks Nr 2 do umowy); 3) Polisa, zawarta w dniu 24 stycznia 2003 r. (Nr 70/02/2003) z TUiR “WARTA”S.A. na mocy, której WARTA udziela ochrony ubezpieczeniowej na rzecz ubezpieczonych – posiadaczy rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych EKOKONTO w ramach Pakietu “EKOKONTO” oraz rachunków bieżących w ramach Pakietu “Jantar” w zakresie następstw nieszczęśliwych wypadków w kraju i za granicą (w dniu 30 czerwca 2003 r. został zawarty Aneksu nr 1 do Polisy); 4) Porozumienie z dnia 28 marca 2003 r. z Korporacją Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A., o zasadach współpracy dotyczącej zawierania i wykonywania umów cesji praw do przyszłych odszkodowań z umów ubezpieczenia należności eksportowych i krajowych; 26 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 5) Umowa z dnia 4 lipca 2003 r., zawarta z TUiR CIGNA STU S.A., dotyczy ubezpieczenia spłaty kredytów hipotecznych udzielonych osobom fizycznym; 6) Umowa z dnia 4 lipca 2003 r., zawarta z TUiR CIGNA STU S.A., dotyczy ubezpieczenia spłaty pożyczek hipotecznych udzielonych osobom fizycznym; 7) Umowa z dnia 1 września 2003 r., zawarta z TUiR WARTA S.A., dotyczy ubezpieczenia posiadaczy kart płatniczych BOŚ S.A. – Polisa nr 78/02/2003; 8) Generalna umowa ubezpieczenia z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU EUROPA S. A. obejmująca ubezpieczenie spłaty kredytu hipotecznego/pożyczki hipotecznej i ubezpieczenie nieruchomości; 9) Generalna umowa z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU EUROPA S. A. ubezpieczenia niskiego wkładu kredytów hipotecznych; 10) Umowa z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU na Życie EUROPA S. A. dotycząca grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców; 11) Umowa z dnia 8 lipca 2004 r. zawarta z TU i Reasekuracji CIGNA STU S. A. dotycząca ubezpieczenia niskiego wkładu kredytów hipotecznych (Aneks nr 1 z dnia 3 listopada 2004 r.); 12) Umowa generalna z dnia 8 lipca 2004r. zawarta z TU i Reasekuracji CIGNA STU S.A. obejmująca ubezpieczenie mienia od ognia i innych zdarzeń losowych. 5.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem 1) 2) 3) 4) Umowa z dnia 20 grudnia 1995 r., w sprawie udzielania przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami); Umowa z dnia 29 kwietnia 1997 r., w sprawie udzielania przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami); Umowa zawarta w dniu 9 października 1998 r. w Warszawie pomiędzy Bankiem Gospodarstwa Krajowego a Bankiem Ochrony Środowiska SA o współpracy w zakresie udzielania kredytów z dopłatami z Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich (Aneks nr 3 z dnia 20 września 2004 r.); Umowa z dnia 24 listopada 1998 r., w sprawie udzielania przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami); 5) Umowa z dnia 27 kwietnia 1999 r., z Bankiem Gospodarstwa Krajowego o współpracy w zakresie trybu i terminów rozliczeń z tytułu przekazywania premii termomodernizacyjnych oraz przekazywania wynagrodzenia prowizyjnego (z późniejszymi zmianami); 6) Umowa kredytowa z dnia 18 kwietnia 2000 r., pomiędzy BOŚ S. A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 9.130.000,00 EUR; 7) Umowa z dnia 19 maja 2000 r., z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund o współpracy w zakresie kredytowania zbiorowego zaopatrzenia wsi w wodę (z późniejszymi zmianami); 8) Umowa z dnia 17 listopada 2000 r., z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund dotycząca kredytowania przedsięwzięć inwestycyjnych na terenach wiejskich w zakresie agroturystyki (z późniejszymi zmianami); 9) Umowa zawarta w dniu 17 listopada 2000 r., pomiędzy BOŚ S. A. a Narodowym 27 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w sprawie rachunku bankowego (w dniu 13 maja 2002 r. podpisano aneks do umowy); 10) 11) Umowa kredytowa z dnia 25 kwietnia 2001 r. pomiędzy BOŚ S. A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 9.500.000,00 EUR; Umowa z dnia 26 czerwca 2001 r., w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska S.A. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami); 12) Umowa z dnia 31 lipca 2001 r., nr 14/ZWR-IK/01, z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (z późniejszymi zmianami wg aneksów 1-11), w sprawie dopłat do oprocentowania kredytów na cele inwestycyjne w rolnictwie, przetwórstwie rolnospożywczym i usługach dla rolnictwa. Umowa została zawarta na czas nieokreślony z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia; 13) Umowa kredytowa z dnia 22 sierpnia 2001 r., pomiędzy BOŚ S. A. a HSH Nordbank (dawniej Landesbank Schleswig – Holstein Girozentrale - Kiel), na kwotę 36.000.000,00 EUR, na okres 5 lat; 14) Umowa z 31 października 2001 r. Nr ZWR-450-43-2001, z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (z późniejszymi zmianami wg aneksów nr 1 - 3). Przedmiotem umowy są warunki i tryb przekazywania i rozliczania przez agencję dopłat do oprocentowania kredytów udzielonych przez bank na skup od producentów krajowych oraz przechowywanie krajowego materiału siewnego oraz na skup od producentów krajowych i przechowywanie krajowych zbóż oraz na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej. Umowa została zawarta na czas nie określony i może być rozwiązana przez każdą ze stron z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia; 15) Umowa kredytowa z dnia 28 listopada 2001 r., pomiędzy BOŚ S. A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 10.000.000,00 EUR; 16) Umowa zlecenia zawarta w dniu 24 kwietnia 2002 r., pomiędzy SEB Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. a BOŚ S.A. o prowadzenie dystrybucji Jednostek uczestnictwa Funduszy Inwestycyjnych zarządzanych przez SEB TFI S.A.; (Aneksy do ww. Umowy: Aneks Nr 1 z dnia 18 września 2002r. Aneks Nr 2 z dnia 28 lutego 2003 r., Aneks Nr 3 z dnia 20 marca 2003 r., Aneks Nr 4 z dnia 2 czerwca 2003 r., Aneks Nr 5 z dnia 27 września 2004r.); 17) 18) Umowa z dnia 24 maja 2002 r., w sprawie dopłat ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do kredytów preferencyjnych, udzielanych przez Bank na przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska; Umowa z dnia 10 czerwca 2002 r., w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska S.A. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, kredytów preferencyjnych na zadania związane z likwidacją szkód spowodowanych przez Powódź w 2001 r.; 19) Porozumienie z dnia 10 czerwca 2002 r., w sprawie finansowania likwidacji szkód w środowisku spowodowanych przez powódź w 2001r. zawarte z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; 20) Porozumienie zawarte w dniu 22 czerwca 2002 r., w sprawie udzielenia pomocy w przeprowadzeniu restrukturyzacji WBC S.A.; w dniu 20 września 2002 r. zawarto Aneks nr 1 do Porozumienia sprawie udzielenia pomocy w przeprowadzeniu restrukturyzacji WBC S.A. Ponadto, w dniu 16 kwietnia 2003 r., została zawarta Umowa Pożyczki Nr 10/P/2003 pomiędzy Bankowym Funduszem Gwarancyjnym z siedzibą w Warszawie a BOŚ S.A., dotycząca udzielenia zwrotnej pomocy finansowej w formie pożyczki dla wszystkich banków będących stronami ww. porozumienia - w łącznej kwocie 200.000.000,00 zł – przeznaczonych na nabycie przez nie akcji z nowej emisji WBC oraz dla WBC na usunięcie niebezpieczeństwa niewypłacalności poprzez dokonanie samodzielnych 28 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 działań naprawczych w wysokości 314.000.000,00 złotych; 21) Umowa z 8 lipca 2002 r., o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, w sprawie preferencyjnego finansowania zadań związanych z restrukturyzacją przedsiębiorstw przemysłu lekkiego (należących do działów 17, 18, 19 zgodnie z polską klasyfikacją działalności). Kredytem preferencyjnym może być finansowany zakup maszyn i urządzeń, modernizacja maszyn i urządzeń, zakup technologii, patentów, licencji, zadań budowlano-montażowych, kosztów zmian strukturalno-organizacyjnych na warunkach określonych w Ustawie z dnia 5 stycznia 1995 r. o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad, zakresu i trybu udzielania dopłat do oprocentowania kredytów bankowych, przeznaczonych na finansowanie zadań związanych z restrukturyzacją przedsiębiorstw przemysłu lekkiego; 22) Umowa zawarta w dniu 20 września 2002 r. o zabezpieczeniu linii kredytowej udzielonej Wschodniemu Bankowi Cukrownictwa S.A. w Lublinie pomiędzy PKO BP S.A. a Bankami Zabezpieczającymi (Aneks Nr 1 z dnia 30.09.2002 r.); 23) Umowa kredytowa zawarta w dniu 4 listopada 2002 r. z bankiem Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW), w wysokości 10 mln EUR, która jest współfinansowana przez Bank Rozwoju Rady Europy i wspierana grantem Komisji Europejskiej; 24) Umowa z 25 listopada 2002 r., o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (z późn. zmianami wg aneksów nr 1 - 4), dotycząca współpracy w udzielaniu kredytów zabezpieczonych poręczeniami Banku Gospodarstwa Krajowego w ramach utworzonego w BGK, na zlecenie Ministra Finansów, Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych. Umowę zawarto na czas nieokreślony z możliwością jej rozwiązania z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia; 25) Umowa zawarta w dniu 27 listopada 2002 r. z Bankiem Gospodarstwa Krajowego dotycząca poręczenia portfela kredytów studenckich Nr 2/2002 (Aneks Nr 1 z dnia 30 września 2004 r.); 26) Porozumienie zawarte w dniu 17 grudnia 2002 r., w Warszawie pomiędzy Grupą LOTOS S. A. (dawna Rafineria Gdańska S.A.) a Bankiem Ochrony Środowiska S.A., o współpracy przy organizacji finansowania inwestycji proekologicznych, wchodzących w skład Programu Kompleksowego Rozwoju Technicznego. Okres obowiązywania porozumienia został przedłużony Aneksem Nr 2 do dnia 17.12.2005 r.; 27) Umowa zawarta w dniu 24 grudnia 2002 r. pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Polskimi Sieciami Elektoenergetycznymi S.A. i Bankiem Ochrony Środowiska S.A., o współpracy w dziedzinie rozwoju odnawialnych źródeł energii; 28) Umowa zawarta w dniu 31 grudnia 2002 r., w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska S.A., ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kredytów preferencyjnych na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii. W dniu 10 stycznia 2003 r. Bank uzyskał informację o wyrażeniu zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, że w oparciu o zawartą z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej “Umowę w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska S.A. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kredytów preferencyjnych, przeznaczonych na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii”, Bank rozpoczyna udzielanie kredytów na ten cel. Fundusz zobowiązał się do zgromadzenia środków pieniężnych w kwocie 60 mln zł. Okres obowiązywania umowy trwa 6 lat. Bank może zawierać umowy kredytu do 07.01.2004 r. (w dniu 7 stycznia 2004 r. podpisano Aneks Nr 1 do powyższej umowy, na mocy którego okres udzielania kredytów został wydłużony o 10 miesięcy, tj. do dnia 30 października 2004 r.); 29) Umowa o współpracy zawarta w dniu 14 stycznia 2003 r., z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund. Umowa określa zasady i warunki współpracy 29 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 stron dotyczące kredytowania przedsięwzięć w zakresie małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich. Umowa została zawarta na czas nieokreślony; 30) Umowa zawarta w dniu 17 stycznia 2003 r., z ComputerLand S.A. i Financial Software System Inc. na dostawę licencji i sprzętu do systemu Spectrum oraz usługi serwisowe. System wspomaga pracę Departamentu Skarbu Centrali Banku, Departamentu Rozliczeń, Departamentu Zarządzania Ryzykiem (w dniu 14 lipca 2003 r. zawarto Aneks Nr 1 do umowy, Aneks Nr 2 z dnia 15.01.2004 r., Aneks Nr 3 z dnia 29.06.2004 r.); 31) Umowa zawarta w dniu 10 lutego 2003 r. (Nr 01/BOŚ/2003), pomiędzy BOŚ S.A. a COMP Rzeszów S. A. z siedzibą w Rzeszowie. Przedmiotem umowy jest min. „upgrade” licencji systemu defBank Pro-O do wersji wielojednostkowej C-Tee dla 850 równoczesnych użytkowników, wdrożenie oprogramowania aplikacyjnego w całej strukturze Banku, przeprowadzenie szkolenia dla administratorów i użytkowników ww. oprogramowania, świadczenie usług informatycznych oprogramowania aplikacyjnego; umowa czynna w zakresie usług informatycznych (Aneks Nr 1 z dnia 01.12.2003 r.); 32) Umowa generalna współpracy zawarta w dniu 28 lutego 2003 r. z Domem Maklerskim Banku Ochrony Środowiska S. A., w zakresie udzielania przez Bank Klientom DM BOŚ S.A. “Kredytów Giełdowych” na zakup papierów wartościowych (Aneks Nr 1 z dnia 29 grudnia 2004 r.); 33) Porozumienie zawarte w dniu 13 maja 2003 r., pomiędzy BOŚ S.A. a Bankiem Gospodarstwa Krajowego - “Porozumienie o współpracy w zakresie realizacji systemu dopłat z budżetu Państwa do oprocentowania kredytów średnio- i długoterminowych o stałych stopach procentowych, przeznaczonych na finansowanie eksportu (program “DOKE”); 34) Umowa pożyczki klubowej, zawarta w dniu 26 czerwca 2003 r., z czterema bankami zagranicznymi, które postawiły do dyspozycji BOŚ S. A. środki w wysokości 15 mln EUR na okres 3 lat na finansowanie potrzeb BOŚ S. A.. Agentem pożyczki jest bank austriacki Bank Austria Creditanstalt AG, Wiedeń; 35) Umowa zawarta w dniu 30 czerwca 2003 r., o współpracy w zakresie obsługi posiadaczy Pakietu EKOKONTO VIP z Domem Maklerskim Banku Ochrony Środowiska S. A., określa warunki zapewnienia kompleksowej obsługi Klientów Banku w ramach prowadzonego przez Bank Pakietu Ekokonto VIP; 36) Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 2 lipca 2003 r., z Bankiem Rozwoju Rady Europy, który postawił do dyspozycji BOŚ S. A. środki w wysokości 50 mln EUR na okres 15 lat przeznaczone dla jednostek samorządu terytorialnego. Kredyt będzie wykorzystany w transzach i jest poręczony przez Skarb Państwa; W dniu 18 grudnia 2003 r. Skarb Państwa, reprezentowany z upoważnienia Rady Ministrów przez Ministra Finansów, udzielił Bankowi Rozwoju Rady Europy gwarancji spłaty kredytu w wysokości 15.000.000 EUR, zaciągniętego przez BOŚ S. A. na utworzenie linii kredytowych w celu współfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego oraz małych i średnich przedsiębiorców. Termin ważności gwarancji upływa 30 czerwca 2019 r.; 37) Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 18 lipca 2003 r., z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. EBI postawił do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 50 mln EUR na okres 12 lat przeznaczone dla małych i średnich firm oraz jednostek samorządu terytorialnego. Kredyt będzie wykorzystany w transzach i będzie poręczony przez Skarb Państwa (w dniu 26 stycznia 2004 r. Skarb Państwa udzielił EBI gwarancji spłaty kredytów w wysokości 50 mln EUR – termin ważności gwarancji upływa 31 grudnia 2017 r.). Podpisana umowa jest pierwszą transzą linii i opiewa na 20 mln EUR; 38) Umowa zawarta w dniu 23 lipca 2003 r., z DWS TFI Polska S.A. o pośredniczenie w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Towarzystwo (w dniu 14 kwietnia 2004r. podpisano Aneks Nr 1 - dotyczy on świadczenia usług pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, Aneks Nr 2 z dnia 30 sierpnia 2004 r.); 30 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 39) Umowa zawarta w dniu 28 lipca 2003 r., pomiędzy BOŚ S.A. a Intrum Justitia Sp. z o.o. w sprawie obsługi wierzytelności. Przedmiotem umowy są zasady współpracy stron w zakresie obsługi dochodzenia wymagalnych wierzytelności Banku przez Intrum. Umowa została zawarta na czas nieokreślony; 40) Umowa z dnia 28 lipca 2003 r. z Comarch S.A. (nr umowy CA/325/U/2003). Umowa dotyczy uzyskania licencji na oprogramowanie Microsoft Corp.); 41) Umowa zawarta w dniu 11 września 2003 r., z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund. Umowa o współpracy w zakresie kredytowania inwestycji budowy, modernizacji i remontu dróg publicznych na terenach zamiejskich. Na podstawie tej umowy Bank udziela kredytów ze środków Funduszu. Wynagrodzenie Banku stanowi marża w wysokości 2,5 pkt procentowego od pozostającej do spłaty kwoty kredytu. Fundusz określa limit środków, które w danym kwartale będą przeznaczone na kredytowanie; 42) Umowa z dnia 15 września 2003 r. zawarta z SEB TFI S. A., dotyczy sublicencji na oprogramowanie WIN SOPOK; 43) Umowa zawarta w dniu 21 października 2003 r., z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie na udzielanie przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych. Umowa została zawarta w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie zamówienia “z wolnej ręki” (decyzja Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych Nr ZD/12431/03 z dnia 19 września 2003r.). Na mocy umowy NFOŚiGW stawia do dyspozycji BOŚ S.A. na udzielanie kredytów na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych kwotę 220.000,00 zł. Kredyty będą wypłacane przez 3 lata licząc od dnia podpisania umowy z NFOŚiGW. Umowa został zawarta na okres do 22.10.2006 r. (Aneks Nr 1 z dnia 24. 09.2004r., Aneks Nr 2 z dnia 30.12.2004 r.); 44) Umowa zawarta w dniu 10 listopada 2003 r. (Nr 1558/2003) w Warszawie pomiędzy BOŚ S.A. a Ster-Projekt S.A. Przedmiotem umowy jest sprzedaż sprzętu komputerowego, wykonanie usług, świadczenie usług serwisowych (czynna w zakresie świadczenia usług serwisowych); 45) Umowa zawarta w dniu 18 listopada 2003 r., z PKO BP S.A. Domem Maklerskim. Umowa dotyczy uczestnictwa BOŚ S.A. w subskrypcji na zapisy na Certyfikaty inwestycyjne DWS Polska Funduszu Inwestycyjnego Mieszanego Stabilnego Wzrostu, prowadzonej w dniu 27.11 – 10.12.2003 r.; 46) Umowa zawarta w dniu 18 listopada 2003 r. z DWS Polska TFI S.A. Umowa dotyczy zasad wypłaty wynagrodzenia na pozyskanie przez BOŚ S.A. aktywów dla funduszu inwestycyjnego DWS FIM Stabilnego Wzrostu; 47) Umowa o współpracy zawarta w dniu 16 lutego 2004 r. z „AVS” Polska Sp. z o.o. Przedmiotem umowy jest określenie zasad współpracy w zakresie windykacji wymagalnych wierzytelności Banku Ochrony Środowiska S.A. przez ww. spółkę; 48) Umowa zawarta w dniu 19 lutego 2004 r. z „Infovide” S.A. Przedmiotem umowy jest dostarczenie, dostosowanie i wdrożenie systemu informatycznego (Aneks z dnia 28 grudnia 2004 r.); 49) Umowa zawarta w dniu 24 lutego 2004 r. z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe „Umowę ramową w sprawie współpracy w zakresie świadczenia usług bankowych” na czas nieokreślony. W ramach tej umowy, Bank zapewnia wszystkim jednostkom organizacyjnym PGL Lasy Państwowe, ich pracownikom oraz kontrahentom kompleksową obsługę bankową, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i wewnętrznymi regulacjami; 50) Umowa zawarta w dniu 26 lutego 2004 r. o świadczenie usług integracyjnych w oparciu o oprogramowanie IBM Websphere MQ I Websphere Business Integration Message Broker (Aneks Nr 1 z dnia 24 maja 2004 r.), Aneks Nr 2 z dnia 29.12.2004 r.); 31 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 51) Umowa zawarta w dniu 27 lutego 2004 r. ze Związkiem Banków Polskich o zasadach uczestnictwa i współpracy w zakresie wymiany informacji w systemie MIG Bankowy Rejestr (Aneks z dnia 31 maja 2004 r.); 52) Umowa z dnia 5 marca 2004 r. zawarta z Bankiem Gospodarstwa Kredytowego dotycząca poręczenia portfela kredytowego nr 1/2004 ( zmiany: aneksy nr 1 i 2). Umowa określa warunki i tryb poręczania kredytów wpisanych do portfela kredytowego. Do portfela kredytów objętych poręczeniem mogą być kwalifikowane kredyty na zakup materiałów lub surowców do produkcji, zgłoszone do BGK w okresie od 5 marca 2004 r. do 4 marca 2005 r., zaciągane w BOŚ S.A. przez osoby będące rezydentami, kredyty/pożyczki przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej małych i średnich przedsiębiorstw; 53) Umowa zawarta w dniu 16 marca 2004 r. z Oracle Polska Sp. z o.o. określająca zasady współpracy. Przedmiotem umowy są prawa i obowiązki związane z udzieleniem licencji na użytkowanie Programów Oracle; 54) Umowa z dnia 21 kwietnia 2004 r. (Nr 3/BOŚ/2004) z COMP Rzeszów S.A. Umowa dotyczy wykonania i wdrożenia Systemu Bankowości Internetowej (Aneks Nr 1 z dnia 30.06.2004 r.); 55) Umowa ramowa zawarta w dniu 05 maja 2004 r. (Nr WW/06162/2004), ze „Ster-Projekt” S. A. Umowa dotyczy dostawy sprzętu komputerowego oprogramowania „Cisco Systems”, instalowania i konfigurowania towarów oraz usługi doradcze; 56) Umowa konsorcjum zawarta w dniu 10 maja 2004 r. pomiędzy BOŚ S.A., Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Umowa została zawarta w celu wspólnego finansowania zadania inwestycyjnego pn. „Poprawa jakości wody w Szczecinie” realizowanego przez ZWIK Szczecin. Na podstawie umowy został udzielony kredyt w wysokości 411 mln zł, w tym udział BOŚ S.A. w konsorcjum wyniesie 110 mln zł. Nakłady na inwestycję są współfinansowane w wysokości 190 mln EUR z dotacji UE, udzielonej w ramach programu ISPA. Okres spłaty kredytu ustalono na 2023 rok (planowane zakończenie zadania – 31 grudnia 2008 r.); umowa znacząca; 57) Umowa z dnia 28 maja 2004 r. z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Umowa określa warunki i tryb przekazywania i rozliczania przez Agencję dopłat do oprocentowania kredytów udzielonych przez Bank w oparciu o § 23 g Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji. Umowa może być rozwiązana przez każdą ze stron z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. W przypadku nie przestrzegania umowy, rozwiązanie może nastąpić za 30 dniowym okresem wypowiedzenia; 58) Umowa zawarta w dniu 1 czerwca 2004 r. (nr 21/2004) z Centrum Zaufania i Certyfikacji CENTRAST S.A. Przedmiotem umowy są usługi polegające na realizacji audytów, testów oraz doradztwa w zakresie bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych; 59) Umowa z dnia 30 lipca 2004 r. z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Umowa określa warunki i tryb przekazywania i rozliczania przez Agencję dopłat do oprocentowania kredytów udzielonych przez Bank w oparciu o § 23 h Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań ARiMR oraz sposobów ich realizacji. Umowa może być rozwiązana przez każdą ze stron z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. W przypadku nie przestrzegania umowy, rozwiązanie może nastąpić za 30 dniowym okresem wypowiedzenia; 60) Umowa zawarta w dniu 3 sierpnia 2004 r. pomiędzy ELEWARR Sp. z o.o. w Warszawie, a II Oddziałem BOŚ S.A. w Warszawie. Przedmiotem umowy jest udzielenie przez Bank kredytu preferencyjnego na skup i przechowanie zbóż ze zbiorów 2004 r. od producentów krajowych. Kredyt został udzielony na okres od dnia 03.08.2004 r. do dnia 31.05.2005 r. w kwocie 60 mln zł. Warunki finansowe umowy o kredyt preferencyjny są zgodne z umową z dnia 30.07.2004 r. zawartą przez BOŚ S.A. z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; - umowa znacząca; 32 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 61) Umowa o współpracy zawarta w dniu 4 sierpnia 2004 r. (nr 7/FPU/2004) z BGK. Umowa dotyczy zasad współdziałania przy udzielaniu przez BGK ze środków Funduszu Poręczeń Unijnych poręczeń lub gwarancji spłaty kredytów bankowych i pożyczek bankowych; 62) Umowa zawarta w dniu 9 sierpnia 2004 r. z NFOŚiGW w Warszawie na udzielanie przez BOŚ S. A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych. Umowa został zawarta w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego. Na mocy umowy NFOŚiGW stawia do dyspozycji Banku kwotę 200 mln zł na udzielanie ww. kredytów. Kredyty będą wypłacane przez 24 miesiące licząc od daty podpisania umowy z NFOŚiGW (Aneks Nr 1 z dnia 28.10.2004 r.); - umowa znacząca; 63) Umowa zawarta w dniu 01 października 2004 r. z „COFACE INTERCREDIT POLAND” Sp. z o.o. w sprawie obsługi wierzytelności; 64) Umowa zawarta w dniu 04 października 2004 r. z „P.R.E.S.C.O.” Sp. z o.o. w sprawie obsługi wierzytelności; 65) Umowa zawarta w dniu 20 sierpnia 2004 r. (nr 2/FPU/2004) z BGK w sprawie poręczenia portfela kredytowego. Umowa dotyczy zasad udzielania przez BGK ze środków Funduszu Poręczeń Unijnych - Bankowi Kredytującemu (BOŚ S.A.) poręczenia portfela kredytowego (poręczeniem będzie objęty portfel kredytowy do łącznej wysokości 10 mln zł); 66) Porozumienie zawarte w dniu 18 października 2004 r. z Domem Maklerskim BOŚ S.A. dotyczące publicznej oferty akcji PKO BP S. A. (Aneksy z dn. 9 listopada 2004 r. oraz 29 grudnia 2004 r.); 67) Umowa zawarta w dniu 22 października 2004 r. z IBM Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Przedmiotem umowy jest dostarczanie, wykonanie i wdrożenie przez IBM Centralnego Systemu Informatycznego. Umowa: odpowiada wymogom wynikającym z Prawa bankowego w zakresie tzw. outsourcingu, określa termin wdrożenia CSI na 20 miesięcy od daty podpisania umowy, poddana jest prawu polskiemu; - umowa znacząca; 68) Porozumienie zawarte w dniu 20 sierpnia 2004 r. z KPMG Polska Sp. z o.o. w sprawie świadczenia usług doradczych w zakresie wsparcia prac w projekcie wdrażania CSI w BOŚ S. A.; 69) Umowa zawarta w dniu 23 września 2004 r. z firmą „Projekty Bankowe POLSOFT” Sp. z o.o. Nr 01/PBP/2004 na zakup licencji i wdrożenie systemu wspomagającego wykrywanie i rejestrację transakcji podejrzanych (DIMON) oraz świadczenie usług serwisowych; 70) Umowa z dnia 30 września 2004 r. zawarta z EXPANDER Sp. z o.o. o współpracy w zakresie pośredniczenia w sprzedaży kredytów hipotecznych (Aneks z dnia 15.12.2004 r.); 71) Umowa zawarta w dniu 23 listopada 2004 r. z Biurem Informacji Kredytowej S.A. w sprawie gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji; 72) Umowa zawarta w dniu 9 grudnia 2004 r. pomiędzy Krajową Spółką Cukrową S.A. z siedzibą w Toruniu, a Oddziałem BOŚ S.A. w Toruniu. Przedmiotem umowy jest udzielenie preferencyjnego kredytu obrotowego z opłatami do oprocentowania ze środków Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na finansowanie skupu i przechowywanie buraków cukrowych oraz zapasów cukru. Kredyt został udzielony na okres od dnia 09.12.2004r. do 30.09.2005 r. w kwocie 100.000.000,- PLN. Warunki finansowe umowy o kredyt preferencyjny są zgodne z umową z dnia 30.07.2004 r. zawartą przez BOŚ S.A. z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; - umowa znacząca. 33 Bank Ochrony Środowiska S.A. 5.3. SAB-R/2004 Załącznik 5 Umowy z Bankiem Centralnym i organami nadzoru 1) Umowa zawarta 30 czerwca 2000 r. rachunku bankowego, pomiędzy NBP a BOŚ S.A., którego rachunek prowadzony jest w Centrali NBP w systemie SORBNET – do umowy zawarto 13 aneksów – ostatni z 26 października 2004 r.; 2) Umowa z dnia 13 grudnia 2001 r. o prowadzeniu rachunku lokaty terminowej Banku w złotych w NBP; 3) Umowa zawarta w dniu 18 lutego 2002 r. w sprawie zamiany obligacji Narodowego Banku Polskiego; 4) Umowa zawarta w dniu 9 października 2003 r. z NBP o prowadzenie rachunku i konta depozytowego papierów wartościowych w Rejestrze Papierów Wartościowych; 5) Umowa zawarta w dniu 25 listopada 2003 r. z NBP o udzielenie kredytu technicznego i przenoszenie praw ze skarbowych papierów wartościowych; 6) Umowa zawarta w dniu 15 grudnia 2003 r. z NBP o udzielenie kredytu lombardowego i o zastaw zabezpieczający ten kredyt. 5.4. Pozostałe umowy 1) Umowa zawarta w dniu 21 stycznia 1997 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie wydawania i obsługi krajowych kart płatniczych POLCARD (Aneks Nr 5 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 2) Umowa zawarta w dniu 21 stycznia 1997 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie obsługi i rozliczania transakcji wypłaty gotówki przy użyciu kart POLCARD ( Aneks Nr 3 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 3) Umowa zawarta w dniu 28 listopada 1997 r. z KDPW S.A. w sprawie nieodpłatnego korzystania z programu komputerowego „moduł A”; 4) Umowa zawarta w dniu 30.03.1998 r. z VISA INTERNATIONAL SERVICE ASSOCIATION w sprawie członkostwa i licencji na używanie znaku handlowego (Zmiana Umowy Członkostwa z dnia 22.06.2004 r.) 5) Umowa zawarta w dniu 29 kwietnia 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie obsługi bankomatów zainstalowanych przez Bank poprzez system zarządzający będący w dyspozycji PolCard S. A. (ostatni Aneks Nr 2 z dnia 28 lipca 2003 r., Aneks Nr 3 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 6) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie wydawania kart Eurocard/MasterCard oraz obsługi i rozliczania transakcji dokonanych przy ich użyciu ( Aneks Nr 4 z dnia 27 lutego 2003 r., Aneks Nr 5 z dnia 30 czerwca 2003 r., Aneks nr 6 z dnia 19.03.2004 r., Aneks nr 7 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 7) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie wykorzystywania Krajowego Systemu Rozliczeń do przetwarzania i rozliczania transakcji dokonanych na terenie Polski przy użyciu kart bankowych wydanych w Polsce w trybie rozliczeń kwotami netto (Aneks Nr 3 z dnia 30 czerwca 2003 r., Aneks Nr 4 z dnia 01.09.2004 r., Aneks Nr 5 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 8) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie obsługi i rozliczania transakcji wypłaty gotówki przy użyciu kart Eurocard/MasterCard (Aneks Nr 2 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 9) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie korzystania przez Bank z usług świadczonych przez PolCard w systemie SWITCH (Aneks Nr 2 z dnia 30.12.2004 r. – dot outsourcingu); 34 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 10) Umowa zawarta w dniu 20 października 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie korzystania przez Bank z usług świadczonych przez PolCard w zakresie obsługi rozliczeń transakcji dokonanych przy użyciu kart systemów Europay International i MasterCard Int. zaakceptowanych przez bankomaty Banku oraz obsługi reklamacji transakcji zaakceptowanych w bankomatach Banku (Aneks Nr 1 z dnia 27 lutego 2003 r., Aneks Nr 2 z dnia 30.12.2004 r.- dot. outsourcingu); 11) Umowa zawarta w dniu 23 lutego 1999 r., z Krajową Izbą Rozliczeniową S.A. uczestnictwa w rozliczeniach prowadzonych za pośrednictwem KIR S.A.; 12) Umowa zawarta w dniu 15 czerwca 1999 r. z PolCard S.A. w sprawie korzystania przez Bank z usług świadczonych przez PolCard S.A., w zakresie obsługi rozliczeń transakcji dokonanych przy użyciu kart VISA, zaakceptowanych przez bankomaty Banku oraz obsługi reklamacji transakcji zaakceptowanych w bankomatach Banku (Aneks Nr 1 z dnia 27 lutego 2003 r., Aneks Nr 2 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 13) Umowa zawarta w dniu 18 czerwca 1999 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie obsługi i rozliczania transakcji wypłat gotówki w kasach Oddziałów banku przy użyciu kart VISA (Aneks nr 2 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 14) Umowa zawarta w dniu 20.09.2000r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie wydawania i obsługi kart Maestro wydawanych w ramach systemu Europay International oraz rozliczania transakcji dokonywanych przy ich użyciu (Aneks nr 4 z dnia 27 lutego 2003 r., Aneksy nr 5,6 z dnia 30 czerwca 2003 r., Aneks Nr 7 z dnia 01.06.2004 r., Aneks Nr 8 z dnia 23.11.2004 r., Aneks Nr 9 z dnia 30.12.2004 r. – dot. outsourcingu); 15) Umowa zawarta w dniu 1 maja 2001 r. ze Związkiem Banków Polskich o zasadach uczestnictwa i współpracy w zakresie wymiany informacji w systemie Międzybankowej Informacji Gospodarczej “Dokumenty Zastrzeżone”; 16) Umowa z dnia 6 lutego 2002 r., pomiędzy BOŚ S.A. a PolCard S.A., dotycząca współpracy w zakresie personalizacji dla Banku kart IAPA i kart Priority Pass (Aneks z dnia 30.12.2004 r. dot. outsourcingu); 17) Umowa ramowa zawarta w dniu 14 lutego 2002 r. pomiędzy BPH PBK S.A. a BOŚ S.A. dotycząca zasad zawierania i rozliczania transakcji. W dniu 14 lutego 2002 r., w oparciu o Umowę ramową zawarto Umowę dodatkową; 18) Umowa ramowa zawarta w dniu 19 marca 2002 r., pomiędzy BRE Bank S.A. a BOŚ S.A. dotycząca zasad zawierania i rozliczania transakcji. W dniu 19 marca 2002 r., w oparciu o Umowę ramową zawarto Umowę dodatkową; 19) Umowa zawarta w dniu 16 kwietnia 2002 r., pomiędzy Garban (Poland) Sp. z o.o. a BOŚ S.A. o świadczenie usług pośrednictwa finansowego na rynku pieniężnym; 20) Umowa zawarta w dniu 15 maja 2002 r., pomiędzy Tullet & Tokyo Liberty (Polska) sp. z o.o. a BOŚ S.A., dotycząca pośrednictwa w transakcjach zawieranych przez Bank na zagranicznych i krajowym rynku pieniężnym; (umowa martwa z uwagi na zamknięcie przedstawicielstwa z Polsce); 21) Umowa zawarta w dniu 15 maja 2002 r., pomiędzy Prebon Yamane (Polska) sp. z o.o. a BOŚ S. A., dotycząca pośrednictwa w transakcjach zawieranych przez Bank na zagranicznych i krajowym rynku pieniężnym; 22) Umowa zawarta w dniu 27 czerwca 2002 r., pomiędzy Credit Lyonnais Bank Polska S.A. a BOŚ S.A., dotycząca zawierania transakcji dealerskich 23) Umowa zawarta w dniu 05 sierpnia 2002 r. z KDPW S.A. w sprawie nieodpłatnego korzystania z programu komputerowego „moduł K”; 24) Umowa zawarta w dniu 01 lipca 2003 r., pomiędzy BOŚ S. A. a Polską Kampanią Brokerską – Kobra sp. z o.o., w sprawie współpracy i pośrednictwa na rynku finansowym; 25) Umowa zawarta w dniu 21 lipca 2003 r. z Agencją Reklamową „Opus B”, dotycząca 35 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 przeniesienia praw autorskich do materiałów dla Klienta VIP; 26) Umowa zawarta w dniu 6 października 2003 r. z Polcard S.A. w sprawie świadczenia usług monitoringu autoryzacji oraz zasad korzystania przez Bank z usług świadczonych przez PolCard S.A. z wykorzystaniem Serwera Usług Bankowych zainstalowanych w PolCardzie S.A. ( Aneks nr 1 z dnia 17.03.2004 r., Aneks nr 2 z dnia 30.12.2004 r.); 27) Umowa zawarta w dniu 8 grudnia 2003 r. w sprawie wykonywania usług związanych z ochroną osób i mienia dla BOŚ S.A. z „Impel Security Polska” Sp. z o.o. (Aneks Nr 1 wszedł w życie w dniu 1.01.2004 r.); 28) Umowa zawarta w dniu 23 grudnia 2003 r., pomiędzy BOŚ S. A. a KPMG Polska Sp. z o.o., o świadczenie usług doradczych w zakresie wsparcia prac wdrażania CSI w BOŚ S.A.; 29) Umowa zawarta dniu 6 stycznia 2004 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. zakresie doradztwa podatkowego; 30) Umowa zawarta w dniu 10 lutego 2004 r. z Międzybankowym Centrum Gotówki Sp. z o.o. w sprawie obsługi gotówki - świadczenie usług w zakresie odprowadzenia wartości pieniężnych, ich liczenia, sortowania oraz zasilania w wartości pieniężne (podpisano 5 Aneksów do umowy; ostatni z dnia 01 grudnia 2004 r.); 31) Umowa z dnia 1 marca 2004 r. Nr 1 W/DR/CDG/2004 zawarta między BOŚ S.A. i BPH PBK S. A. określająca zasady kupna i sprzedaży znaków pieniężnych w walutach obcych; 32) Umowa z dnia 1 marca 2004 r. Nr 1/DR/CDG/2004 zawarta między BOŚ S.A. i BPH PBK S.A., określająca zasady kupna i sprzedaży krajowych znaków pieniężnych; 33) Umowa zawarta w dniu 22 czerwca 2004 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. (nr S18/UB4/2004) w zakresie przeprowadzenia badania/przeglądu sprawozdania finansowego; 34) Umowa zawarta w dniu 10 września 2004 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. o doradztwo w zakresie wyceny należności według MSSF; 35) Umowa z dnia 5 października 2004 r. dotycząca uczestnictwa w systemie rozliczania zleceń płatniczych w złotych ELIXIR prowadzonym przez Krajową Izbę Rozliczeniową. z o.o. w II. OCENY I PROGNOZY DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI BANKU 1. ZARZĄDZANIE BANKIEM Działalność Banku w 2004 r. podlegała stałej wielostronnej ocenie ze strony organów Banku, tj. Zarządu, jak i Rady Nadzorczej Banku, z punktu widzenia podejmowania adekwatnego ryzyka, oceny rentowności produktów oraz zgodności podejmowanych działań z zadaniami wyznaczonymi w: “Planie finansowym Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2004 rok” i w planach operacyjnych poszczególnych jednostek organizacyjnych Banku oraz w “Planie inwestycyjnym Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2004 rok”. Działalność Banku podlegała także systemowi kontroli wewnętrznej, którego istotnym elementem były kontrole realizowane przez Departament Kontroli Wewnętrznej. Ocenie Departamentu podlegała działalność jednostek i komórek organizacyjnych Banku. W 2004 r. podjęto szereg przedsięwzięć organizacyjnych, w tym między innymi w celu poprawy sprawności funkcjonowania, zwiększenia skuteczności zabezpieczeń przed podejmowaniem nadmiernego ryzyka, aktywizacji wzrostu sprzedaży usług i produktów bankowych oraz zwiększenia motywacji pracowników do realizacji wyznaczonych zadań. 36 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Do najważniejszych przedsięwzięć zaliczyć należy: • rozbudowa elektronicznych kanałów dystrybucji produktów i usług bankowych, w tym rozbudowa wdrożonych IV kwartale 2004 r. elektronicznych kanałów dystrybucji produktów i usług bankowych (BOŚBank24 oraz Call Center), rozwój Home-Bankingu „BOSCOM”; • kontynuowanie, rozpoczętego w 2002 roku, Projektu Centralnego Systemu Informatycznego. W 2003 roku realizowany był proces wyboru systemu i dostawcy oraz wykonana analiza luk. W 2004 r. rozpoczęto wdrażanie Centralnego Systemu Informatycznego w BOŚ S.A., na podstawie umowy zawartej z IBM Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Przedmiotem umowy jest dostarczenie, wykonanie i wdrożenie przez IBM Centralnego Systemu Informatycznego; • zmiana w zakresie organizacji działalności windykacyjnej (centralizacja windykacji), która powinna przyczynić się do zwiększenia efektywności działań Banku w tym zakresie; • uchwalenie „Strategii rozwoju Banku Ochrony Środowiska S.A. na lata 2004-2007”, stanowiącej aktualizację „Strategii rozwoju Banku Ochrony Środowiska S.A. na lata 2003-2005”; • uchwalenie „Polityki Banku Ochrony Środowiska S.A. w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym”; • utrzymanie polityki racjonalizacji kosztów działania, zarówno w zakresie kosztów osobowych jak i rzeczowych; • uchwalenie „Strategii Informatycznej BOŚ S.A. na lata 2004-2007”, „Strategii na rynku ekologii i jednostek samorządu terytorialnego na lata 2004-2007”, „Strategii ryzyka kredytowego BOŚ S.A. na lata 2004-2007”, „Strategii bankowości detalicznej w BOŚ S.A. na lata 2004-2007”; • wprowadzenie wytycznych do ubezpieczeń dla posiadaczy kart BOŚ S.A.; • zmiana warunków składania ofert jednostkom samorządu terytorialnego przez Oddziały Banku Ochrony Środowiska S.A.; • wprowadzenie zmiany Instrukcji „Zasady umarzania należności Banku i tryb podejmowania decyzji o spisywaniu w straty nadzwyczajne należności BOŚ S.A.”; • wprowadzenie „Instrukcji w sprawie przeprowadzania transakcji przyszłej stopy procentowej – FRA na rynku międzybankowym”; • zmiana „Regulaminu obrotu na rynku wtórnym obligacji komunalnych i korporacyjnych dla Klientów Banku Ochrony Środowiska S.A” oraz „Instrukcji zawierania i obsługi transakcji na rynku wtórnym obligacji komunalnych i korporacyjnych dla Klientów Banku Ochrony Środowiska S.A.”; • zmiana „Regulaminu otwierania i prowadzenia rachunków bankowych w BOŚ S.A.” oraz zmiana „Instrukcji obsługi rachunków bankowych w BOŚ S.A.”; • wprowadzenie zmian do „Regulaminu wydawania i użytkowania kart MasterCard Standard BOŚ S.A.”, do ”Regulaminu wydawania i użytkowania kart MasterCard Standard Gold BOŚ S.A.” oraz do „Instrukcji obsługi kart MasterCard BOŚ S.A. dla osób fizycznych”; • zmiana „Regulaminu wynagradzania pracowników Banku Ochrony Środowiska S.A.”; • przeprowadzenie kampanii promocyjnej „Pakietu EKOKONTO”. Jej realizację podjęto po wyborze agencji reklamowej do kompleksowej obsługi marketingowej BOŚ S.A. Kampania była prowadzona poprzez media: reklamę telewizyjną (było to pierwsze w historii BOŚ S.A. działanie promocyjne realizowane poprzez telewizję), reklamę prasową, reklamę zewnętrzną (citilighty) oraz reklamę wydawniczą (plakaty i ulotki). 37 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Działania promocyjne miały na celu zwiększenie rozpoznawalności Banku i produktów na rynku, a w konsekwencji na zwiększenie skali działalności; • uruchomienie działań w ramach programów unijnych (zwłaszcza przez średnie i małe przedsiębiorstwa ubiegające się o dotacje). W ramach wprowadzonej Europejskiej oferty BOŚ S.A., Bank może włączyć się we współfinansowanie inwestycji projektów dofinansowywanych funduszami UE: Funduszu Spójności, Funduszy Strukturalnych oraz Inicjatyw Unii Europejskiej; • wprowadzenie Zasad udzielania informacji stanowiących tajemnicę bankową, dotyczących klientów i ich rachunków, na żądanie upoważnionych ustawowo organów i instytucji oraz postępowanie przy realizacji zawiadomień o zajęciach rachunków bankowych klientów, wpływających do Banku; • wprowadzenie procedury obsługi Klienta w Oddziałach BOŚ S.A. w sytuacjach awaryjnych; • wprowadzenie Regulaminu kredytowania zakupu lub montażu urządzeń i wyrobów służących ochronie Środowiska; • wprowadzenie zasad udzielania jednorazowych kredytów giełdowych na zakup akcji Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółka Akcyjna w trybie oferty publicznej; • wprowadzenie „Zasad postępowania z informacjami poufnymi, których przekazanie do publicznej wiadomości może naruszyć słuszny interes Banku Ochrony Środowiska S.A. jako emitenta papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu oraz zapewnienia ochrony informacji poufnych”; • wprowadzenie zasad obsługi i funkcjonowania systemu bankowości elektronicznej w Banku Ochrony Środowiska S.A.; • wdrożenie w ramach systemu Spectrum rozwiązania informatycznego, który w istotny sposób wspomagają zadania realizowane w Departamencie Zarządzania Ryzykiem w procesie kontroli ryzyk finansowych. System Spectrum między innymi umożliwia: • kontrolę obowiązujących Departamencie Skarbu, • wycenę instrumentów finansowych do wartości godziwej, • codzienne generowanie raportów dotyczących skali działalności handlowej; • zakończenie procesu organizacji struktury „Middle Office”, odpowiedzialnego między innymi za kontrolę przestrzegania limitów operacyjnych i dealerskich w zakresie transakcji na rynku pieniężnym; • wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, który przede wszystkim nastawiony jest na ograniczenie powstawania zagrożeń oraz sprawne rozwiązywanie problemów w przypadku zaistnienia zdarzeń ryzyka operacyjnego. w Banku limitów dla transakcji realizowanych w 2. OCENA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI FINANSOWYMI BANKU Zarządzanie zasobami finansowymi jest podstawowym elementem działalności operacyjnej Banku. Polega ono na takim kształtowaniu wielkości oraz struktury bilansu, tj. aktywów, pasywów oraz pozycji pozabilansowych, które pozwalają na osiągnięcie równomiernego strumienia dochodów, przy równoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa prowadzonej działalności. Polityka zarządzania aktywami i pasywami Banku kształtowana jest przez Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (Komitet ZAP) oraz przez Zarząd Banku. 38 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 2.1. Rentowność i efektywność działania W 2004 r. nastąpił wzrost rentowności Banku, o czym świadczy wzrost stopy zwrotu z kapitału oraz z aktywów. Sytuacja ta miała miejsce w warunkach obniżenia marży odsetkowej Banku na skutek redukcji stóp procentowych i agresywnej konkurencji na rynku finansowym. Wybrane wskaźniki* rentowności i efektywności działania Banku Wyszczególnienie Stopa zwrotu z kapitału (ROE) 1 Stopa zwrotu z aktywów (ROA) 2 Rentowność sprzedaży 3 Rentowność netto 4 Marża odsetkowa na aktywach ogółem 5 Marża odsetkowa na aktywach ogółem (z uwzględnieniem SWAP**) 5 Koszty działania/wynik działalności bankowej Koszty/dochody C/I 6 Koszty działania/przeciętne aktywa 7 1 31.12.2004 w% 6,7 0,6 8,5 7,2 2,47 2,60 69,0 78,2 2,8 31.12.2003 w% 4,3 0,4 6,2 4,7 2,52 2,80 74,9 83,2 2,9 relacja zysku/straty netto do średniego stanu funduszy własnych (łącznie z zyskiem/stratą z lat ubiegłych), relacja zysku/straty netto do średniego stanu aktywów, relacja zysku/straty netto do przychodów ze sprzedaży Banku (przychody odsetkowe+przychody prowizyjne), 4 relacja zysku/straty netto do kosztów Banku ogółem, 5 relacja wyniku z tytułu odsetek do średniego stanu aktywów, 6 relacja kosztów działania i amortyzacji powiększonych o pozostałe koszty operacyjne do wyniku na działalności bankowej powiększonego o pozostałe przychody operacyjne, 7 relacja kosztów działania do średniego stanu aktywów. * stany bilansowe liczone z dwóch stanów na początek i koniec okresu **dochody ze SWAP na 31.12.2004 r. wyniosły 8 797 tys. zł, a na 31.12.2003 r. 15 282 tys. zł 2 3 Wypracowanie wyższego zysku netto (w tym głównie wyższych przychodów odsetkowych) wpłynęło na poprawę relacji wskaźników rentowności działania Banku. Odnotowano również obniżenie wskaźnika C/I, bowiem dynamika przychodów składających się na wyliczenie tego wskaźnika była wyższa od pozycji kosztowych. 2.2. Bezpieczeństwo działania Banku Bezpieczeństwo Banku jest jednym z najważniejszych kryteriów jego oceny przez klientów i akcjonariuszy. Podstawowymi miernikami bezpieczeństwa Banku są m.in., współczynnik wypłacalności oraz wskaźnik udziału funduszy własnych w aktywach ogółem. Wybrane wskaźniki bezpieczeństwa działania Banku Współczynnik wypłacalności 1 Udział funduszy własnych w aktywach ogółem 2 1 2 31.12.2004 w% 12,96 8,2 31.12.2003 w% 13,32 9,2 stosunek funduszy własnych netto do ekspozycji Banku na ryzyko wskaźnik obliczony wg stanów na koniec danego okresu Wartość współczynnika wypłacalności na koniec 2004 r. mimo jego spadku w stosunku do 2003 r. wskazuje, iż Bank charakteryzuje się bezpiecznym poziomem funduszy własnych. 2.3. Zarządzanie ryzykami finansowymi Banku Bank przywiązuje szczególną rolę do zarządzania ryzykami finansowymi. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. Celem działania Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami jest kształtowanie polityki zarządzania aktywami i pasywami Banku, umożliwiającej realizację Planu finansowego Banku, przy zachowaniu ograniczeń wynikających z ustalonego, dopuszczalnego poziomu 39 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 ekspozycji Banku na ryzyka finansowe. Dla realizacji powyższego celu, Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami: • sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem płynności, ryzykiem stopy procentowej i ryzykiem walutowym Banku, • optymalizuje strukturę aktywów i pasywów Banku, w celu realizacji Planu finansowego Banku, • definiuje normy dopuszczalnego ryzyka finansowego, podejmowanego w poszczególnych rodzajach działalności, • monitoruje pozycję Banku w zakresie adekwatności kapitałowej, dla zachowania odpowiedniego poziomu bazy kapitałowej Banku, • opiniuje politykę Banku w zakresie stóp procentowych, pod kątem wpływu na realizację wyniku finansowego oraz przyrostu depozytów i kredytów, określonego w Planie finansowym Banku. Realizując powyższe zadania Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami podejmuje decyzje oraz wydaje opinie. Ocena ryzyka kredytowego należy do kompetencji Komitetu Kredytowego. 2.3.1. Ryzyko rynkowe Ryzyko stopy procentowej W BOŚ S.A. pod pojęciem ryzyka stopy procentowej rozumie się możliwość negatywnego wpływu zmian stóp procentowych na zmianę: wyniku z tytułu odsetek oraz wartość bieżącą kapitału własnego Banku. W ramach procesu zarządzania ryzykiem stopy procentowej, kontroluje się następujące rodzaje ryzyka stopy procentowej: ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania, ryzyko bazowe, ryzyko krzywej dochodowości, ryzyko opcji klienta. Podział ryzyka stopy procentowej na składowe pozwala na uszczegółowienie procesu monitorowania tego ryzyka i analizę jego poziomu z tytułu: • posiadanej struktury terminów przeszacowywania aktywów, pasywów i pozycji pozabilansowych wrażliwych na zmiany rynkowych stóp procentowych, • zróżnicowanego mechanizmu definiowania i zmiany stóp procentowych w Banku, • różnej elastyczności oprocentowania poszczególnych aktywów i pasywów, • zmian kształtu krzywej dochodowości, • posiadanych przez Bank papierów wartościowych, • wbudowanych w poszczególne produkty Banku opcji dla klienta. W BOŚ S.A. w celu monitorowania poszczególnych komponentów ryzyka stopy procentowej, wykorzystuje się następujące metody: luki stopy procentowej, elastyczności oprocentowania aktywów, pasywów oraz pozycji pozabilansowych wrażliwych na zmiany rynkowych stóp procentowych, luki duracji, model wartości zagrożonej dla portfela dłużnych papierów wartościowych (DEaR i VaR), model BPV. Analiza takich wskaźników ryzyka stopy procentowej jak: luka stopy procentowej, elastyczność oprocentowania aktywów i pasywów oraz VAR wskazuje, że w 2004 r. Bank był w umiarkowanym stopniu narażony na to ryzyko. Bieżące monitorowanie ryzyka stopy procentowej oraz opracowywane prognozy zmiany rynkowych stóp procentowych w 2004 r. pozwalały Bankowi na podejmowanie decyzji odnośnie kształtowania struktury aktywów i/lub pasywów. W BOŚ S.A. poziom ryzyka stopy procentowej jest kontrolowany za pomocą limitów. Wyznaczają one wielkość narażenia Banku na to ryzyko na poziomie zgodnym z polityką zarządzania ryzykami finansowymi, przyjętymi przez Radę Nadzorczą. W 2004 r. w BOŚ S.A. obowiązywały dwa poziomy limitów, tzn. limity kontrolowane przez Zarząd Banku oraz przez Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. 40 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Około 15% aktywów Banku stanowiły dłużne papiery wartościowe na stałą stopę, co wskazuje na ryzyko spadku ich cen w sytuacji wzrostu rynkowych stóp procentowych. Jednak biorąc pod uwagę aktualne prognozy stóp procentowych ryzyko to jest stosunkowo niskie. Ponadto Bank posiada możliwość zabezpieczenia powyższego ryzyka za pomocą instrumentów pochodnych typu IRS i FRA. Ryzyko walutowe Ryzyko walutowe to niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej Banku na skutek niekorzystnych zmian kursów walutowych. Do zarządzania ryzykiem walutowym, BOŚ S.A. stosuje metodologię wyliczania wartości zagrożonej, która pokazuje ekspozycję Banku na ryzyko walutowe, wynikające z posiadanych otwartych pozycji walutowych, przy określonej zmienności kursów walut i ich wzajemnej korelacji. Z przeprowadzonych analiz przy wykorzystaniu modelu wartości zagrożonej również wynika, że dzienna ekspozycja Banku na ryzyko walutowe w 2004 r., była relatywnie niewielka. Dla potrzeb kontroli ryzyka walutowego w BOŚ S.A. wyznacza się limity dla pozycji w poszczególnych walutach wymienialnych, w których Bank przeprowadza transakcje, limit dla pozycji całkowitej oraz limit dziennej wartości narażonej na ryzyko. Limity te zatwierdzane są przez Zarząd Banku i podlegają okresowej aktualizacji. Kontrola wykorzystania tych limitów przeprowadzana jest codziennie. W 2004 r. Bank utrzymywał otwartą całkowitą pozycję walutową na poziomie do 68,7 mln zł, przy czym średnio kształtowała się ona na poziomie ok. 26,0 mln zł. Indywidualne pozycje walutowe w tym okresie kształtowały się w przypadku USD na poziomie do 35,2 mln zł (średnio 10,2 mln zł), zaś EUR do 43,6 mln zł (średnio 13,1 mln zł). Na podstawie Uchwały Komisji Nadzoru Bankowego Nr 5/2001 (z dnia 12 grudnia 2001 r.), Bank codziennie wyliczał wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego. W Banku, w 2004 r., nadwyżka funduszy własnych na pokrycie ryzyka walutowego kształtowała się na bezpiecznym poziomie, wskazującym na niską ekspozycję Banku na ryzyko walutowe. 2.3.2. Ryzyko płynności Maksymalny, dopuszczalny poziom ekspozycji Banku na ryzyko płynności nie został w 2004 r. przekroczony. Na koniec 2004 r. wszystkie wskaźniki płynności dla Banku kształtowały się powyżej wartości uznawanych za bezpieczne. Bank posiada częściowe niedopasowanie struktury terminowej aktywów i pasywów, w szczególności w dłuższych przedziałach czasowych. Niekorzystne zmiany w sektorze bankowym, tj. spadek depozytów gospodarstw domowych przy wzroście depozytów podmiotów gospodarczych znalazły swoje odbicie w podwyższeniu poziomu koncentracji bazy depozytowej w BOŚ S.A. Czynniki te nie stanowią jednak zagrożenia dla zdolności Banku w zakresie regulowania zobowiązań. 2.3.3. Ryzyko kredytowe W 2004 r. Bank kontynuował działania zmierzające do zachowania bezpiecznego portfela kredytowego, przy jednoczesnym zapewnieniu takiej dynamiki jego wzrostu, która umożliwi Bankowi zwiększenie udziału w rynku kredytowym. Ryzyko kredytowe jest identyfikowane, mierzone i monitorowane w aspekcie pojedynczych klientów i transakcji oraz portfela kredytowego ogółem, zgodnie z normami ostrożnościowymi, opisanymi w wewnętrznych regulaminach i instrukcjach oraz zewnętrznych (Ustawy Prawo bankowe, Uchwał Komisji Nadzoru Bankowego, Ustawy o 41 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 finansach publicznych). W 2004 r. dążono do osiągnięcia rentownego portfela kredytowego, w którym ryzyka poszczególnych zaangażowań będą w pełni zabezpieczone, opisane ocenami ratingowymi, koncentracje monitorowane a w branżach o zwiększonym ryzyku kredyt dostępny będzie tylko na finansowanie dobrych klientów i transakcji. Bank zmniejszał ryzyko poprzez kredytowanie klientów, z którymi współpracuje od dłuższego czasu, szczególną ostrożność w kredytowaniu nowych klientów, bieżący monitoring czynnych transakcji kredytowych. Bank uzależniał przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, czyli zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Podstawą oceny ryzyka kredytowego była ocena ratingowa klienta i transakcji. Bank przyjmował zabezpieczenia, które powinny zapewniać odzyskanie kwoty wierzytelności wraz z prowizją, odsetkami i ewentualnymi kosztami dochodzenia należności w przypadku, gdy kredytobiorca nie reguluje dobrowolnie tych płatności. Ocena ryzyka kredytowego pojedynczego podmiotu dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Aby wiązać ryzyko klienta z ryzykiem całej gospodarki monitorowane były wybrane jej makroparametry. W celu usprawnienia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym, Bank rozpoczął wdrażanie informatycznego systemu zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank wdraża postanowienia Nowej Umowy Kapitałowej (określające podstawowe wymogi zabezpieczenia kapitałowego przed ryzykiem kredytowym, rynkowym i operacyjnym) oraz rozpoczął dostosowywanie się do wymogów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Wskaźniki ryzyka kredytowego Wyszczególnienie Udział kredytów zagrożonych w zadłużeniu kredytowym ogółem Stopień pokrycia kredytów zagrożonych rezerwami 31.12.2004 w% 31.12.2003 w% 12,6 54,0 16,0 46,0 Wzrost wskaźnika pokrycia kredytów zagrożonych rezerwami miał miejsce w warunkach znaczącego obniżenia wartości kredytów zagrożonych, przy jednoczesnym pogorszeniu struktury wewnętrznej kredytów zagrożonych (wzrost udziału kredytów straconych w strukturze kredytów zagrożonych: z 68,9% na koniec 2003 r. do 76,7% na koniec analizowanego okresu). Wartość rezerw na należności normalne i pod obserwacją wyniosła 0, co było możliwe dzięki odpowiednio wysokiemu poziomowi utworzonych rezerw na ryzyko ogólne. Zwalniało to Bank z obowiązku tworzenia dodatkowych rezerw na powyższe należności. W 2004 r. Bank wystawił 132 tytuły egzekucyjne na łączną kwotę 33,4 mln zł. Wartość zabezpieczeń ustanowionych na rachunkach lub aktywach dłużników wobec, których został wystawiony Bankowy Tytuł Egzekucyjny, stanowiąca podstawę pomniejszenia podstawy tworzenia rezerwy celowej na przedmiotowe ekspozycje bankowe (wobec których wystawiono tytuły egzekucyjne) wyniosła 21,0 mln zł. 2.3.4. Ryzyko operacyjne W 2004 r. nie odnotowano wydarzeń zewnętrznych w zakresie ryzyka operacyjnego, które istotnie wpływałyby na bezpieczeństwo funkcjonowania Banku. Podjęto działania w zakresie dostosowania wewnętrznych regulacji do zaleceń zawartych w Rekomendacji M dotyczącej zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach opublikowanej przez Komisję Nadzoru Bankowego, jak również spełnienia wymogów określonych w Nowej 42 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Umowie Kapitałowej przyjętej przez Komitet Bazylejski. Bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym było realizowane z wykorzystaniem modelu jakościowego, przede wszystkim nastawionego na działania prewencyjne, ograniczające ekspozycję Banku na przedmiotowe ryzyko. W szczególności odbywało się to poprzez: • organizację procesów w sposób ograniczający powstanie zagrożeń z tytułu ryzyka operacyjnego, • okresowe przeglądy ryzyka operacyjnego, oparte na modelach samooceny (selfassessment), • bieżące, sprawne rozwiązywanie problemów wynikających z zaistniałych zdarzeń ryzyka operacyjnego, tak aby nie miały one istotnego wpływu na działalność Banku. W 2004 r. po raz pierwszy dokonano oceny ryzyka operacyjnego w skali całego Banku. Zarząd Banku ocenił poziom ryzyka operacyjnego generowanego przez Bank jako relatywnie niski. 2.3.5. Ocena zdolności do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań Podstawowymi miernikami zdolności Banku do regulowania zobowiązań jest poziom płynności i adekwatności kapitałowej. Zarządzanie ryzykiem płynności w Banku Ochrony Środowiska S.A. obejmuje: • zarządzanie płynnością bieżącą, • zarządzanie płynnością średnio- i długoterminową, • metody działania w zakresie utrzymania płynności w sytuacjach awaryjnych. W celu oceny ekspozycji Banku na ryzyko płynności finansowej oraz wyznaczania pożądanej struktury aktywów i pasywów, Bank ustala i monitoruje przestrzeganie limitów dotyczących : • minimalnego poziomu aktywów płynnych, • relacji kredytów i pożyczek do stabilnych źródeł finansowania oraz aktywów płynnych do niestabilnych źródeł finansowania. Ponadto, Bank analizuje wielkość wskaźników płynności do 1 i do 3 miesięcy, a także relacje w strukturze bilansu, mogące świadczyć o wystąpieniu stanu zagrożenia lub kryzysu płynności. Ryzyko płynności w Banku Ochrony Środowiska S.A., kształtowało się w 2004 r. na bezpiecznym poziomie, a zapas płynności, tj. różnica pomiędzy bezpiecznym, a aktualnym poziomem aktywów płynnych, kształtował się w wysokości pozwalającej na pełną realizację zobowiązań Banku oraz finansowanie planowanego rozwoju akcji kredytowej. Współczynnik wypłacalności Banku na koniec 2004 r. kształtował się także na bezpiecznym poziomie, tj. 12,96% (a po uwzględnieniu wpływu zmian w ustawie o rachunkowości (na 01.01.2005 r.) - 12,7%). Na jakość zarządzania bilansem Banku, a tym samym również na realizację zobowiązań Banku wpływ ma również sposób zarządzania ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stopy procentowej, które omówiono w pkt 2.3.1. Ryzyko rynkowe. Sposób zarządzania tymi ryzykami, ich monitorowanie wskazują, iż Bank posiada zdolność do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań na odpowiednim poziomie. 2.4. Wykorzystanie środków pochodzących z emisji papierów wartościowych W 2004 r. Bank nie korzystał ze środków pozyskanych wskutek emisji akcji ani innych papierów wartościowych. 43 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 3. WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICZNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI W okresie sprawozdawczym Bank nie podpisał żadnych nowych umów z zagranicznymi instytucjami finansowymi, ze względu na bardzo dobrą sytuację płynnościową Banku, koncentrując uwagę na możliwie najefektywniejszym wykorzystaniem środków pozyskanych w wyniku umów podpisanych w roku poprzednim. W 2004 r. Bank przeprowadzał na bieżąco szczegółową analizę sytuacji finansowej i pozycji rynkowej około 70 banków zagranicznych w celu ustalenia dla tych instytucji limitów na operacje rynku pieniężnego i dokumentowe. Bank utrzymywał kontakty z około 150 ponadnarodowymi instytucjami finansowymi i bankami zagranicznymi. Szczególnie owocnie rozwijała się współpraca z Kreditanstalt für Wiederaufbau, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Bankiem Rozwoju Rady Europy, bankami niemieckimi i austriackimi. Na koniec 2004 r. Bank posiadał 20 rachunków nostro w 11 walutach w bankach zagranicznych oraz prowadził w swoich księgach 6 rachunków loro w PLN na imię banków zagranicznych. Na przestrzeni 2004 r. otwarto 1 nowy rachunek nostro i 2 rachunki loro oraz zamknięto 6 rachunków nostro. W 2004 r. zakończono rozpoczętą w 1994 r. we współpracy z Bankiem Światowym realizację Projektu zamiany ogrzewania węglowego na gazowe w średnich i małych kotłowniach (Projekt GEF), wspieranego grantem w wysokości 24 mln USD. Bank Światowy w swoim raporcie końcowym pozytywnie ocenił współpracę z BOŚ S.A. i osiągnięte w wyniku realizacji Projektu efekty. 4. STOPIEŃ REALIZACJI ZAMIERZEŃ INWESTYCYJNYCH W 2004 r. zamierzenia inwestycyjne określone w “Planie inwestycyjnym Banku Ochrony Środowiska S.A.” na 2004 r. zostały zrealizowane w 62,5% w odniesieniu do planu przyjętego na ten okres i wyniosły 49,9 mln zł, obejmując: • modernizację budynków i budowli – 9,9 mln zł, • wyposażenie Banku i jego placówek w sprzęt informatyczny oraz zakup oprogramowania – 30,4 mln zł, • zakup maszyn i urządzeń – 8,6 mln zł, • pozostałe – 1,0 mln zł. Do najważniejszych inwestycji realizowanych w 2004 r., należą: • uruchomienie 20 oddziałów operacyjnych, • wykonanie modernizacji w 7 oddziałach Banku i modernizacji sal operacyjnych w 9 oddziałach operacyjnych oraz zmiana siedziby Oddziału w Białymstoku i Oddziału Operacyjnego w Legnicy, • w zakresie Centralizacji Systemu Informatycznego – w związku z zawartą umową z IBM Polska na wdrożenie CSI zrealizowano płatności zgodnie z przyjętym harmonogramem, • w zakresie infrastruktury telekomunikacyjnej oraz elektronicznych kanałów dystrybucji produktów i usług – zrealizowano prace związane z wdrożeniem Systemu Bankowości Internetowej BOŚBank24, z modyfikacją systemu TeleBOŚ (zintegrowanie z systemem internetowym i Call Center). Wykonano modyfikacje systemu BOSCOM umożliwiające obsługę podpisu elektronicznego; • w zakresie rozwoju oprogramowania – dokonano modyfikacji systemu defBank Pro oraz zakupiono bazy informacji gospodarczej; • w zakresie nowych projektów informatycznych – wdrożenie pierwszych etapów Systemu Zarządzania Ryzykiem Kredytowym. Niższe, od przewidywanych w 2004 r., nakłady inwestycyjne we wszystkich jednostkach 44 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 organizacyjnych Banku, są wynikiem głównie: • odpowiednich procedur wyboru dostawców (m.in. przeprowadzane analizy rynku), co pozwoliło na uzyskanie oszczędności w gospodarowaniu przydzielonymi funduszami, • przesunięcia realizacji inwestycji na kolejny kwartał, • oszczędności wynikających z przeprowadzonych negocjacji z dostawcami towarów i usług. 5. PERSPEKTYWY ROZWOJU DZIAŁALNOŚCI BANKU 5.1. Kierunki rozwoju Banku Uchwalona przez Radę Nadzorczą i Zarząd Banku w grudniu 2002 r. „Strategia rozwoju Banku Ochrony Środowiska na lata 2003-2005” opracowana została w warunkach kryzysu finansowego banku, wynikającego z niskiej jakości aktywów oraz niezdolności do generowania stabilnych wyników finansowych. Jej główne cele, założenia i instrumenty pozostają dalej aktualne i stanowiły podstawę do wydłużenia horyzontu czasowego Strategii na lata 2004-2007, zgodnie z założeniami, jakie przyjęły władze Banku w grudniu 2002 r. Podstawę do jej opracowania stanowią: • wnioski wynikające z oceny realizacji „Strategii rozwoju BOŚ S.A. na lata 2003-2005”, • zmieniające się zewnętrzne warunki działania Banku, zwłaszcza w gospodarce i Prawie bankowym, jakie nastąpiły po 1 maja 2004 r., w związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej, • osiągnięcie przez Bank stabilizacji i przewidywalności efektów funkcjonowania oraz zmian jakościowych, jakie zaszły w BOŚ S.A. w tym czasie, • konieczność silniejszego wykorzystania misji Banku jako instrumentu docierania do segmentów rynku, na których operuje Bank Ochrony Środowiska S.A. „Strategia rozwoju BOŚ S.A. na lata 2004-2007” przewiduje, że Bank : • utrzyma dotychczasową formułę działalności i będzie funkcjonował jako uniwersalny bank komercyjny, wyróżniający się swoją ekologiczną misją, jaką jest finansowa obsługa projektów i działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego, • sukcesywnie będzie zwiększał swój udział w aktywach całego sektora bankowego w Polsce, • skoncentruje się w swojej działalności na precyzyjnie określonych celach i zadaniach biznesowych, wykorzystując do tego odpowiednie instrumenty realizacji. Szczegółowe zadania dla Banku na 2005 r., określa “Plan finansowy Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2005 r.”, który został opracowany w oparciu o prognozy zjawisk makroekonomicznych uwzględniające założenia przyjęte w projekcie Ustawy budżetowej na 2005 r. Plan zakłada że Bank zwiększając swój udział w rynku równocześnie: • utrwali swoją pozycję lidera w dziedzinie finansowania przedsięwzięć proekologicznych, • będzie kontynuował budowę nowoczesnej infrastruktury zarządczej, funkcjonalnej i technologicznej, • uzyska wyniki finansowe na poziomie wyższym niż w 2004 r., co pozwoli na poprawę wskaźników efektywności a tym samym będzie służyło umocnieniu bezpieczeństwa Banku oraz zapewni satysfakcję akcjonariuszy. W 2004 r., Bank podejmował szereg działań o charakterze neutralizującym niekorzystne zjawiska, a w tym m.in. stosował ostrożnościową politykę w zakresie udzielania kredytów, co pozwoliło na budowę nowego, bezpieczniejszego portfela kredytowego, optymalizował politykę cenową pozwalającą na ustabilizowanie wyniku odsetkowego, aktywnie kreował 45 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 wielkości i struktury depozytów pozwalające na odczuwalne obniżenie kosztów odsetkowych przy zapewnieniu niezagrożonej płynności, sukcesywnie rozwijał sieć placówek oraz unowocześniał kanały dystrybucji. Działania te będą również kontynuowane w 2005 r., co pozwoli Bankowi na zaabsorbowanie spodziewanego zwiększonego popytu na usługi bankowe wysokiej jakości. 5.2. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Banku Plan finansowy Banku na 2005 r. zakłada dalszą poprawę sytuacji gospodarczej kraju, jak również utrzymanie stabilności systemu finansowego w Polsce, a w tym przede wszystkim: • • • • • • • spadek średniorocznego wskaźnika inflacji - z 3,4% w 2004 r. do 3,0% w 2005 r., utrzymanie średniorocznego tempa rozwoju gospodarczego kraju na poziomie 5,0% wobec 5,7% w 2004 r., utrzymanie na niezmienionym poziomie podstawowych stóp procentowych Banku Centralnego, nieznaczną deprecjację złotego względem EUR i CHF, przy wzmocnieniu względem USD, zwiększenie aktywności gospodarczej i wywołanie skłonności do inwestowania nie tylko eksporterów ale również podmiotów działających na rynku krajowym ze sfery handlu, usług i produkcji, wzrost aktywności inwestycyjnej w ochronie środowiska związanym m.in. z absorbują środków akcesyjnych, kontynuacja wzrostu konkurencji na rynku usług finansowych. Wśród czynników wewnętrznych, wpływających na rozwój Banku w 2005 r., należy wymienić: • dążenie do zmniejszenia wrażliwości wyniku finansowego na zmienność stóp procentowych, • wzrost liczby klientów obsługiwanych kompleksowo ze wszystkich segmentów rynku, • zwiększenie nakładów na rozwój nowoczesnych technologii informatycznych, w tym na wdrożenie Centralnego Systemu Informatycznego, • rozwój sieci placówek - zwiększenie liczby oddziałów operacyjnych, • prowadzenie polityki cenowej plasującej ofertę BOŚ S.A. na konkurencyjnym poziomie z wyraźnie wyróżniającymi się produktami, • kształtowanie ceny wewnętrznej pieniądza odpowiednio do zmian stopy referencyjnej NBP i zmian WIBOR 1M. 5.3. Zamierzenia inwestycyjne Banku w 2005 r. “Plan inwestycyjny Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2005 rok”, przewiduje nakłady inwestycyjne w wysokości 90,0 mln zł, z przeznaczeniem na: • wdrożenie Centralnego Systemu Informatycznego - stworzenie scentralizowanej architektury organizacyjnej Banku; • modernizację infrastruktury bankowej i telekomunikacyjnej; • uruchomienie 20 placówek operacyjnych, modernizacja istniejących jednostek organizacyjnych i placówek Banku, zmiany siedzib oddziałów i oddziałów operacyjnych, • zakup urządzeń i wyposażenia technicznego do nowych i już istniejących placówek, • projekt przystosowania Banku do Nowej Umowy Kapitałowej, • projekt wdrożenia systemu gospodarki własnej. Realizacja nakładów w podanym wyżej wymiarze oznacza, że relacja łącznej wartości netto rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych i prawnych do kapitałów własnych na koniec 2005 r. ukształtuje się na poziomie 25,8%. Planowane na 2005 r. nakłady inwestycyjne finansowane będą z amortyzacji, zysku oraz źródeł obcych. 46 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Realizacja poszczególnych zadań inwestycyjnych będzie poprzedzona dokładną analizą rzeczywistych potrzeb Banku oraz procedurą wyboru najkorzystniejszej oferty. Niektóre inwestycje będą również uzależnione od stopnia realizacji planu finansowego. Przewiduje się, że nakłady inwestycyjne na inwestycje kapitałowe w 2005 r. wyniosą mln zł. 1,3 5.4. Prognozy wyników finansowych Banku na 2005 r. Bank nie publikował żadnych prognoz finansowych na 2004 r. Osiągnięty w 2004 r. poziom zysku netto Banku stanowi 100,6% wyniku finansowego zakładanego w "Planie finansowym Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2004 rok" (37,0 mln zł). Bank zakłada w 2005 r. osiągnięcie zysku netto na poziomie wyższym niż w 2004 r. Bank w okresach miesięcznych będzie dokonywał oceny realizacji założonych w planie na 2005 r. wyników finansowych. Ocena ta obejmuje analizę czynników makro i mikroekonomicznych mających wpływ na skalę działalności i wyniki finansowe Banku, analizę bilansu oraz zysków i strat, a także analizę podstawowych wskaźników ekonomicznych Banku. III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE O BANKU 1. FUNDUSZE WŁASNE I AKCJONARIAT BANKU Fundusze własne Banku (uwzględniające niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych) wyniosły 569,4 mln zł na koniec 2004 r. i wzrosły w porównaniu do 31.12.2003 r. o 22,6 mln zł, tj. o 4,1%. Fundusze własne Banku na koniec 2004 r. obejmowały: • kapitał zakładowy Banku w wysokości 132, 0 mln zł, który stosunku do 2003 r., • kapitał zapasowy w wysokości 385,0 mln zł, który zwiększył się o 5,8 mln zł, na skutek podziału zysku (Uchwała WZA z dnia 15 czerwca 2004 r.), • kapitał z aktualizacji wyceny w wysokości 4,9 mln zł, który zwiększył się w odniesieniu do grudnia 2003 r. o 1,4 mln zł na skutek zmiany wartości wyceny aktywów, • pozostałe kapitały rezerwowe w wysokości 48,3 mln zł - nie uległy zmianie w stosunku do 2003 r., • strata z lat ubiegłych w wysokości 0,8 mln zł, (strata na koniec 2003 r. wynosiła 16,2 mln zł). nie uległ zmianie w Kapitał zakładowy Banku dzielił się na 13,2 mln akcji o wartości nominalnej 10 zł. Jedna akcja daje prawo do jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Zgodnie z posiadanymi przez Bank informacjami na dzień 31 grudnia 2004 r., lista Akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu przedstawia się następująco: • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - 44,69% (na koniec 2003 r. - 44,60%). 47 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Liczba akcji* będących w posiadaniu ww. akcjonariusza wynosiła 5 899 174. W porównaniu do stanu na koniec 2003 r., nastąpił wzrost liczby akcji o 11 592. • Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) wraz z podmiotami zależnymi - 47,04% Liczba akcji* będących w posiadaniu ww. akcjonariusza wynosiła 6 209 205, tj. nie uległa zmianie w porównaniu do końca 2003 r. * zgodnie z blokadą akcji na WZA z dnia 15.06.2004 r. Liczba akcji BOŚ S.A. znajdujących się w posiadaniu SEB oraz poszczególnych spółek zależnych SEB w ramach 47,04%, kształtuje się następująco: • Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) w Sztokholmie dysponowała 2.887.759 akcjami z posiadanych akcji, co stanowi 21,88% kapitału BOŚ S.A., • Repono Holding AB - 1.363.626 akcji, co stanowi 10,33% kapitału akcyjnego BOŚ S.A., • Forsakringsaktienbolaget Skandinaviska Enskilda Captive - 1.017.820 akcji, co stanowi 7,71% kapitału akcyjnego BOŚ S.A., • Repono Service AB - 940.000 akcji, co stanowi 7,12% kapitału akcyjnego BOŚ S.A. Na dzień przekazania raportu Emitentowi nie są znane zmiany w strukturze własności znacznych pakietów akcji. 2. WŁADZE BANKU Rada Nadzorcza Banku Skład Rady Nadzorczej Banku w okresie 1.01.2004-15.06.2004 r. (z uwzględnieniem zmian): 1) 2) 3) Daniel Wójtowicz – Przewodniczący Lars Gustafsson - Wiceprzewodniczący Lech Pieczyński – Sekretarz; Członkowie Rady Nadzorczej: Piotr Czyżewski – powołany przez NWZA z dnia 23.03.2004 r. 5) Jerzy Kędzierski 6) Mats Kjaer 7) Gunnar Lindberg 8) Stanisław Nieckarz – rezygnacja z pełnienia funkcji z dniem 06.02.2004 r., w związku z powołaniem na członka Rady Polityki Pieniężnej 9) Jerzy Swatoń – rezygnacja z pełnienia funkcji z dniem 02.05.2004 r., w związku z powołaniem na urząd Ministra Środowiska 10) Claes Johan Thureson. 4) W dniu 15.06.2004 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Banku powołało Radę Nadzorczą VI kadencji w następującym składzie: 1) 2) 3) Piotr Czyżewski - Przewodniczący, Lars Gustafsson - Wiceprzewodniczący, Wiesław Siwczak - Sekretarz Rady Nadzorczej; Członkowie Rady Nadzorczej: 4) Jan Hawrylewicz, 5) Jerzy Kędzierski, 6) Mats Kjaer, 7) Gunnar Lindberg, 8) Claes Johan Thureson, 9) Daniel Wójtowicz. 48 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Zarząd Banku Skład Zarządu w 2004 r. nie uległ zmianie: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Prezes - Józef Kozioł Wiceprezes - Pierwszy Zastępca Prezesa - Piotr Wiesiołek Wiceprezes - Jerzy Markiewicz Wiceprezes – Erik Rydmark Wiceprezes - Weine Gunther Svensson Wiceprezes - Wiesław Żółtkowski Rada Nadzorcza Banku na posiedzeniu w dniu 9 grudnia 2003 r. powołała Pana Weine Gunter Svensson na stanowisko Wiceprezesa Zarządu BOŚ S.A. Pan Weine Gunter Svensson objął funkcję Wiceprezesa Zarządu BOŚ S.A. z dniem 10 lutego 2004 r. (po uzyskaniu zezwolenia z Wojewódzkiego Urzędu Pracy). 3. AKCJE BOŚ S.A. W POSIADANIU OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH Na podstawie oświadczeń przekazanych przez członków Zarządu Banku oraz członków Rady Nadzorczej Banku, liczba akcji BOŚ S.A. będących w ich posiadaniu według stanu na 31 grudnia 2004 r., przedstawia się następująco: Imię i nazwisko Stanowisko Funkcja Józef Kozioł Wiesław Żółtkowski Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu liczba posiadanych akcji BOŚ S.A. 350 10 Jerzy Swatoń Członek Rady Nadzorczej, który złożył rezygnację z pełnienia funkcji z dniem 2.05.2004 r., posiadał 138 akcji BOŚ S.A. Pozostali członkowie Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej nie posiadali i nie posiadają akcji BOŚ S.A. Członkowie Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej nie posiadali i nie posiadają akcji i udziałów w jednostkach grupy kapitałowej BOŚ S.A. Członkowie Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej nie posiadali w 2004 r. akcji i udziałów w pozostałych jednostkach powiązanych. 4. ZATRUDNIENIE W 2004 r. Bank obniżył poziom zatrudnienia z 1 744 osób na koniec 2003 r. do 1 680 osób na koniec 2004 r., tj. o 64 osoby na skutek podpisania umów o outsourcing usług w zakresie ochrony (straż bankowa) oraz obsługi gotówki przy jednoczesnym utworzeniu 20 nowych oddziałów operacyjnych. W strukturze zatrudnienia 68,9% osób posiadało wyższe wykształcenie, a 61,5% stanowiły osoby do 40 lat. Pracownicy Banku w 2004 r. byli systematycznie szkoleni, zgodnie z założeniami planu szkolenia. Szkolenia koncentrowały się, głównie na: • doskonaleniu praktycznych umiejętności prosprzedażowych sprzedawców w poszczególnych segmentach rynku, nakierowanych na aktywne pozyskiwanie klientów do kompleksowej obsługi, • ograniczaniu ryzyk bankowych (ze szczególnym uzwględnieniem ryzyka kredytowego), 49 Bank Ochrony Środowiska S.A. • • SAB-R/2004 Załącznik 5 zagadnieniach windykacji i prawnych, wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań informatycznych, zwłaszcza związanych z CSI. 5. DZIAŁALNOŚĆ PROMOCYJNA Działalność promocyjna w 2004 r. wspierała rozwój Banku, tworząc markę BOŚ S.A. budowaną na podstawie jego proekologicznej misji. Zgodnie ze „Strategią rozwoju BOŚ S.A. na lata 2003-2005” działania promocyjne były nakierowane na zwiększenie rozpoznawalności marki BOŚ S.A. oraz oferowanych usług na rynku wśród klientów indywidualnych i instytucjonalnych. Bank w 2004 r. prowadził reklamę produktowowizerunkową, w ramach której organizował akcje promocyjne i reklamowe aktualnych i nowych produktów bankowych w oparciu o metody i formy takie jak: reklama w mediach, w tym w TV, reklama zewnętrzna oraz wydawnictwa własne: standy, plakaty, ulotki. Promocja produktów BOŚ S.A. W 2004 r. najważniejszym przedsięwzięciem promocyjnym Banku była kampania promocyjna „Pakietu EKOKONTO”. W celu dotarcia do klientów indywidualnych z ofertą produktową, Bank wykorzystał prasę, Internet i po raz pierwszy telewizję. Telewizyjna kampania promocyjna „Pakietu EKOKONTO”, korzystnie wpłynęła na wzrost rozpoznawalności tego produktu wśród klientów oraz była jednym z istotnych elementów kreowania wizerunku BOŚ S.A. jako Banku uniwersalnego. W 2004 r. Bank promował również inne produkty skierowane tak do klientów indywidualnych, jak i jednostek samorządu terytorialnego oraz sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Promowano „Pakiet EKOKONTO VIP”, kredyt hipoteczny, „Lokatę z sokołem” i „Lokatę z łosiem”, nowe linie kredytowe na cele proekologiczne (w tym na odnawialne źródła energii) ze środków NFOŚiGW i innych donatorów, Nowy produkt wprowadzony do oferty w 2004 r. „Europejska Oferta”, skierowany do Przedsiębiorców i Samorządów zainteresowanych uzyskaniem dotacji pomocowych w ramach Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych oraz Inicjatyw Unii Europejskiej promowano poprzez wywiady i artykuły promocyjne w prasie, a także spotkań z aktualnymi i potencjalnymi klientami Banku w trakcie seminarów i konferencji. Wprowadzenie nowych kanałów dystrybucji: usługi bankowości internetowej i Call Center a także rozwój sieci placówek (20 nowych oddziałów operacyjnych) zwiększyło możliwości dotarcia do usług Banku. Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego promowana była w specjalistycznych czasopismach oraz poprzez reklamę wydawniczą i prezentacje na seminariach i konferencjach. Promocję oferty dla sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw prowadzono między innymi poprzez udział w konferencjach i spotkaniach oraz reklamę wysyłkową. Promocja Banku W 2004 r. opublikowanych zostało szereg artykułów promujących Bank. Były to wywiady z przedstawicielami kadry kierowniczej BOŚ S.A. w prasie ogólnopolskiej, terenowej, a zwłaszcza w tytułach prasy branżowej i specjalistycznej, kierowanej do wszystkich segmentów rynkowych. Przeprowadzono 6 konferencji prasowych. Bank reklamował się na stronach własnych WWW i w portalach finansowych. W ramach reklamy wydawniczej wydano Raport Roczny i Raport Ekologiczny. Bank uczestniczył w imprezach wystawienniczych i o charakterze konferencyjnym, między innymi: targach budowlanych „BUDMA” w Poznaniu, Forum Gospodarczym w Ciechocinku, XIV Forum Ekonomicznym w Krynicy, II Festiwalu Recyklingu w Krakowie, Forum Kapitałowo-Finansowym „Twoje Pieniądze” oraz Międzynarodowych Targach Ekologicznych 50 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 „POLEKO” , II Forum Samorządowym i Spotkaniu Skarbników Samorządowych. Bank brał udział w obchodach Dnia Ziemi i obchodach Międzynarodowego Dnia Ochrony Środowiska. W 2004 r. BOŚ S.A. otrzymał wiele tytułów i wyróżnień, w tym między innymi: • został nominowany do Nagrody Gospodarczej Prezydenta w kategorii "Instytucja Finansowa" (BOŚ S.A. znalazł się w grupie 3 nominowanych instytucji finansowych); • uzyskał Złotą Statuetkę Polskiego Lidera BCC, a trzy Oddziały Banku wyróżnienie w konkursie Bank Przyjazny dla Przedsiębiorców; • „Pakiet EKOKONTO” został wyróżniony Medalem Europejskim; • Stowarzyszenie PRO EUROPA przyznało Bankowi statuetkę "Przyjaciel Europy" za „Udane łączenie działalności społecznej, w tym proeuropejskiej z osiągnięciami ekonomicznymi oraz działalnością w ochronie środowiska", • podczas Gali Inwestorów Samorządowych BOŚ S.A. uhonorowany został statuetką im. Kazimierza Wielkiego za umiejętne dostosowanie oferty do potrzeb samorządu terytorialnego, • produkty: "Europejska Oferta" oraz "Kredyt hipoteczny" otrzymały tytuł „Europrodukt” w Programie Promocyjno-Gospodarczym Polskiego Towarzystwa Handlowego, w którym wyróżniane są produkty ze względu na ich dobrą jakość, nowoczesność i przyjazny wpływ na środowisko, • stoisko BOŚ S.A. na Międzynarodowych Targach Ekologicznych POLEKO 2004 zostało wyróżnione przez organizatorów statuetką Złotego Akantu - Acanthus Aureus, • miesięcznik Press w II półroczu 2004 r. za jeden z najlepszych sloganów reklamowych uznał hasło „Pieniądze pod ochroną” promujące kredyty Banku Ochrony Środowiska S.A. 6. DZIAŁALNOŚĆ SPONSORSKA I CHARYTATYWNA Działalność sponsorska i charytatywna Banku w 2004 r. była skoncentrowana głównie na wspieraniu inicjatyw na rzecz ochrony środowiska i pomocy osobom najuboższym. Bank sponsorował programy ochrony ginących gatunków dzikich zwierząt, np. kozicy i sokoła wędrownego, wspierał schronisko dla bezdomnych zwierząt, dofinansowywał konkursy ekologiczne - organizowane przez szkoły i organizacje młodzieżowe. Bank był również sponsorem ogólnopolskiej akcji „Sprzątanie świata” oraz Konkursu o Puchar Recyklingu organizowanego przez Przegląd Komunalny. BOŚ S.A. wspierał „Święto Niezapominajki” zorganizowane przez EKORADIO. Bank ufundował poprzez Stypendialny Fundusz Zagłębiowski 5 rocznych stypendiów dla najzdolniejszych studentów wydziałów ochrony środowiska z uczelni w rejonie Śląska. W ramach środków na edukację ekologiczną dofinansowano także działalność Suwalskiego Parku Narodowego. Ponadto, Bank angażował się w działalność charytatywną na rzecz osób chorych i ubogich, w tym na rzecz dzieci, udzielając wsparcia fundacjom i stowarzyszeniom, takim jak: Polski Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej, itp. Bank dofinansowywał wypoczynek wakacyjny dla dzieci z domów dziecka, z ubogich rodzin wiejskich oraz z okolic Lwowa. BOŚ S.A. finansował zakup paczek świątecznych dla dzieci z domów dziecka i uczniów szkoły specjalnej. Wspierał finansowo dzieci chore, a także z rodzin ubogich. Ufundował książki dla 2 bibliotek szkolnych z rejonów Polski o największym bezrobociu. Znaczącą pozycję w budżecie stanowiły również wydatki na kulturę, np. wspieranie festiwali muzycznych i koncertów, dofinansowywanie stypendiów dla młodych twórców, itp. 51 Bank Ochrony Środowiska S.A. SAB-R/2004 Załącznik 5 Podpisy członków Zarządu dr Józef Kozioł imię i nazwisko Prezes Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis Piotr Wiesiołek imię i nazwisko Wiceprezes – Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis Jerzy Markiewicz imię i nazwisko Wiceprezes Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis Erik Rydmark imię i nazwisko Wiceprezes Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis Weine Svensson imię i nazwisko Wiceprezes Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis Wiesław Żółtkowski imię i nazwisko Wiceprezes Zarządu BOŚ S.A. stanowisko/funkcja ......................... podpis 52 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Al. Armii Ludowej 14 00-638 Warszawa, Polska Raport z badania sprawozdania finansowego Dla Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. Telefon +48 (22) 523 4000 Faks +48 (22) 523 4040 www.pwc.com/pl Niniejszy raport został sporządzony w związku z badaniem sprawozdania finansowego Banku Ochrony Środowiska S.A. (zwanego dalej „Bankiem") z siedzibą główną w Warszawie przy Alejach Jana Pawła I112. Badaniu podlegało sprawozdanie finansowe obejmujące: (a) wprowadzenie; (b) bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2004 r., który po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 6.943.803 tyś. zł; (c) zestawienie pozycji pozabilansowych wykazujące na dzień 31 grudnia 2004 r. sumę 2.940.217 tyś. zł; (d) rachunek zysków i strat za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujący zysk netto w kwocie 37.207 tyś. zł; (e) zestawienie zmian w kapitale własnym za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujące zwiększenie kapitału własnego o kwotę 36.881 tyś. zł; (f) rachunek przepływów pieniężnych za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. wykazujący wpływy środków pieniężnych w kwocie 77.773 tyś. zł; (g) dodatkowe informacje i wyjaśnienia. Sprawozdanie finansowe zostało podpisane przez Zarząd Banku oraz osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, dnia 4 marca 2005 r. Raport powinien być odczytywany wraz z opinią niezależnego biegłego rewidenta dla Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. z dnia 4 marca 2005 r. dotyczącą wyżej opisanego sprawozdania finansowego. Opinia o sprawozdaniu finansowym wyraża ogólny wniosek wynikający z przeprowadzonego badania. Wniosek ten nie stanowi sumy ocen wyników badania poszczególnych pozycji sprawozdania bądź zagadnień, ale zakłada nadanie poszczególnym ustaleniom odpowiedniej wagi (istotności), uwzględniającej wpływ stwierdzonych faktów na rzetelność i prawidłowość sprawozdania finansowego. Raport zawiera 31 kolejno ponumerowane strony i składa się z następujących części: I. II. III. IV. V. Strona Ogólna charakterystyka Banku................................................................................... 2 Informacje dotyczące przeprowadzonego badania..................................................... 3 Charakterystyka wyników i sytuacji finansowej jednostki............................................ 4 Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego................................ 8 Stwierdzenia niezależnego biegłego rewidenta........................................................ 30 Działający w imieniu PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. i przeprowadzający badanie: Adam Celiński Członek Zarządu PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Spółka wpisana na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych pod numerem 144 Biegły Rewident Numer ewidencyjny 90033/7039 Warszawa, 4 marca 2005 r. PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000044655. Kapitał zakładowy wynosi 5.358.850 PLN. Siedzibą Spółki jest Warszawa, AI.Armii Ludowej 14. Członkami Zarządu są: George Johnstone, Antoni F. Beczek, Peter Driscoll, Adam Celiński, Andrzej J. Konopacki, Grzegorz Skrzeszewski, Antoni Tymiński, Piotr Waliński, Artur Ziobro, Halina Koniecka - Maliszewska, Ewa Sowińska, Wojciech Maj, Mirosław Szmigielski, Waldemar Lachowski, Sebastian Dziadek, Tomasz Reinfuss, Reginald Webb. Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. l. Ogólna charakterystyka Banku (a) Bank utworzony został na podstawie decyzji Nr 42 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 15 września 1990 r. Bank rozpoczął działalność w 1990 r. Akt założycielski Spółki sporządzono w formie aktu notarialnego w Kancelarii Notarialnej notariusza Piotra Soroki w Warszawie w dniu 28 września 1990 r. i zarejestrowano w Rep. Nr A III 21389/90. W dniu 04 czerwca 2001 Sąd Rejonowy w Warszawie XIX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego dokonał wpisu Spółki do Rejestru Przedsiębiorców pod numerem KRS 0000015525 (b) Dla celów rozliczeń z tytułu podatków Bankowi nadano dnia 11 czerwca 1993 r. numer NIP 527-020-33-13. Dla celów statystycznych Bank otrzymał dnia 3 marca 1995 r numer REGON 006239498. (c) Kapitał zakładowy Banku wynosi 132.000 tyś. zł i składa się z 13.200.000 akcji zwykłych o wartości nominalnej 10 zł każda. (d) Bank prowadził swoją działalność w okresie obrotowym objętym badaniem w oparciu o Ustawę o działalności gospodarczej, Kodeks Spółek Handlowych i Ustawę Prawo Bankowe. W badanym okresie przedmiotem działalności Banku były między innymi: • otwieranie i prowadzenie rachunków bankowych w walucie polskiej i walutach obcych, przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych, przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych, udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek pieniężnych, wykonywanie operacji czekowych i wekslowych, przyjmowanie i dokonywanie lokat w bankach krajowych i zagranicznych, udzielanie oraz przyjmowanie poręczeń i gwarancji bankowych, dokonywanie obrotu wartościami dewizowymi oraz prowadzenie obsługi finansowej obrotów z zagranicą. (f) W roku obrotowym członkami Zarządu Banku byli: • dr Józef Kozioł - Prezes Zarządu - przez cały rok obrotowy • Piotr Adam Wiesiołek - Wiceprezes Zarządu - przez cały rok obrotowy • Jerzy Paweł Markiewicz - Wiceprezes Zarządu - przez cały rok obrotowy • Wiesław Tadeusz Żółtkowski - Wiceprezes Zarządu - przez cały rok obrotowy • Erik Axel Rydmark - Wiceprezes Zarządu - przez cały rok obrotowy • Weine Gunther Svensson - Wiceprezes Zarządu - od 10 lutego 2004 r. (g) Jednostkami powiązanymi z Bankiem są: Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A. - spółka zależna W 2004 r. Bank dokonał sprzedaży Towarzystwa Finansowego BOŚ S.A., które na koniec poprzedniego roku obrotowego było jednostką zależną. Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Informacje dotyczące przeprowadzonego badania a) PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. została wybrana na biegłego rewidenta Banku uchwałą nr 7/2004 Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska SA z dnia 13 maja 2004 r, na podstawie paragrafu 20 ust. 8 pkt. 10 Statutu Banku, b) PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. oraz biegły rewident przeprowadzający badanie są niezależni od badanej jednostki w rozumieniu art. 66 ust. 2 Ustawy o rachunkowości. c) Badanie przeprowadzono na podstawie umowy zawartej w dniu 22 czerwca 2004 r. w okresie: • • badanie wstępne badanie końcowe od 1 listopada 2004 r. do 31 grudnia 2004 r. od 3 stycznia 2005 r. do 4 marca 2005 r. PRICWA!EKHOUSE(COPERS Bank Ochrony Środowiska S.A. 4 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.____________________ III. Charakterystyka wyników i sytuacji finansowej jednostki Poniższe komentarze przedstawiono w oparciu o wiedzę uzyskaną w trakcie badania sprawozdania finansowego. Sprawozdanie finansowe nie uwzględnia wpływu inflacji. Ogólny wskaźnik zmian poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych (od grudnia do grudnia) wyniósł w badanym roku 4,4% (2003 r.: 1,7%). W badanym roku niżej opisane zjawiska miały istotny wpływ na wynik finansowy oraz sytuację majątkową i finansową Banku. • W badanym roku obrotowym nastąpił wzrost sumy bilansowej Banku o 1.029.866 tyś. zł, (o 17,4%). • Podstawowym źródłem finansowania Banku w 2004 r. pozostawały środki pozyskane w formie depozytów klientów niefinansowych, budżetowych i finansowych (łącznie 4.757.630 tyś. zł na dzień bilansowy), a także otrzymane kredyty i pożyczki (1.159.224 tyś. zł na dzień 31 grudnia 2004 r.). Na dzień 31 grudnia 2004 r. udział łączny zobowiązań w sumie bilansowej wyniósł 86,3% i był o 1 p.p. wyższy od udziału na koniec poprzedniego roku. • W porównaniu do sald na dzień 31 grudnia 2003 r. zobowiązania Banku wobec klientów niefinansowych wzrosły na dzień bilansowy o 529.789 tyś. zł (wzrost dotyczył głównie depozytów złotowych podmiotów gospodarczych). Wzrosły również o 225.438 tyś. zł zobowiązania wobec sektora budżetowego, co było głównie efektem wzrostu salda środków lokowanych przez jednostki budżetowe w postaci depozytów. • W porównaniu do poprzedniego okresu wzrosły także zobowiązania Banku wobec sektora finansowego o 182.637 tyś. zł, co wynikało głównie z wyższych sałd przyjętych środków na rachunkach bieżących (wzrost o 151.397 tyś. zł) oraz kredytów i pożyczek otrzymanych (wzrost o 31.208 tyś. zł) • Pozyskane środki Bank przeznaczał głównie na rozwój akcji kredytowej. Saldo należności Banku od sektora niefinansowego i budżetowego wzrosło z 4.476.340 tyś. zł na koniec poprzedniego roku do 4.936.111 tyś. zł na dzień bilansowy, a wskaźnik udziału kredytów w aktywach wyniósł 72,0% na koniec bieżącego okresu. Na wzrost ten złożył się przede wszystkim znaczny przyrost wartości udzielonych kredytów brutto dla sektora budżetowego (o 224.982 tyś. zł) oraz niefinansowego (o 190.426 tyś. zł), przy relatywnie niewielkim spadku salda kredytów brutto dla podmiotów finansowych (o 12.722 tyś. zł). • Udział kredytów zagrożonych w całym portfelu Banku spadł z 15,9% na dzień 31 grudnia 2003 r. do 12,6% na dzień 31 grudnia 2004 r. Pokrycie portfela zagrożonych kredytów od sektora niefinansowego i budżetowego rezerwami celowymi wzrosło w porównaniu do roku ubiegłego i wyniosło 51,6% (43,0% w 2003 r.). • Wzrost salda należności od sektora finansowego na dzień 31 grudnia 2004 r. o kwotę 158.131 tyś. zł został głównie spowodowany wyższym saldem lokat w bankach (190.291 tyś. zł i 68.804 tyś. zł odpowiednio na koniec 2004 r. i 2003 r.). Bank Ochrony Środowiska S.A. 5 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.___________________ III. Charakterystyka wyników i sytuacji finansowej jednostki (cd.) • Środki nie przeznaczone na akcję kredytową Bank lokował w dłużne papiery wartościowe, których saldo wzrosło o 385.631 tyś. zł. Pozyskane środki inwestowane były w bezpieczne papiery wartościowe rządu polskiego, głównie w obligacje Skarbu Państwa (wzrost zaangażowania o 237.555 tyś. zł) oraz w obligacje komunalne (wzrost zaangażowania o 79.340 tyś. zł). • Udział aktywów pracujących w aktywach ogółem zmniejszył się z 84,4% na koniec poprzedniego roku do 83,6% na koniec 2004 r. • W 2004 r. miał miejsce spadek innych zobowiązań z tytułu instrumentów finansowych o 10.494 tyś. zł. Na zmniejszenie salda innych zobowiązań miała wpływ mniejsza liczba transakcji instrumentami pochodnymi oraz korzystniejsze kształtowanie się kursów walut. • Wzrosły natomiast koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone o 66.332 tyś. zł, (34,7%). Wzrost salda wynikał głównie z naliczenia i niskiej spłacalności odsetek zastrzeżonych od kredytów zagrożonych. • Spadło saldo akcji i udziałów w innych jednostkach z 10.668 tyś. zł na koniec 2003 r. do 4.607 tyś. zł na koniec 2004 r. przede wszystkim w wyniku sprzedaży akcji spółki Stalexport S.A. o wartości bilansowej na 31 grudnia 2003 równej 6.450 tyś. zł. • Wyższe o 2.202 tyś. zł niż przed rokiem było natomiast saldo akcji w podmiotach zależnych, W 2004 r. Bank dokonał sprzedaży Towarzystwa Finansowego BOŚ S.A. (wartość bilansowa 3.624 tyś. zł na koniec 2003 r.). Na koniec 2004 r. jedyna spółką zależną w portfelu Banku był Dom Maklerski BOŚ S.A. Na dzień bilansowy wyceniony był on w bilansie Banku w kwocie 29.621 tyś. zł. • Wartość netto rzeczowych aktywów trwałych Banku wzrosła z 89.690 tyś. zł na koniec poprzedniego roku do 106.091 tyś. zł na dzień bilansowy (o 18,3%). Wzrost ten wynikał głównie z oddania do użytku i z wyposażania nowych placówek bankowych oraz zakupu sprzętu komputerowego (wzrost salda netto budynków i lokali oraz urządzeń technicznych i maszyn odpowiednio o kwotę 4.651 tyś. zł oraz 9.229 tyś. zł). • W porównaniu do stanu na koniec 2003 r. na dzień bilansowy wzrosło o kwotę 15.073 tyś. zł saldo netto wartości niematerialnych i prawnych. Jest to rezultatem wdrażania systemów informatycznych (Centralnego Systemu Informatycznego, SZRK oraz cali center i systemu bankowości internetowej). • Wskaźniki płynności Banku do jednego i do trzech miesięcy wyniosły na dzień bilansowy odpowiednio 0,20 oraz 0,26 i zostały wyliczone według rzeczywistych terminów zapadalności całości aktywów i wymagalności wszystkich pasywów. Uwzględniając osad depozytów i uwzględniając dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu w grupie aktywów zapadających odpowiednio w ciągu jednego i trzech miesięcy, wskaźniki te wyniosłyby odpowiednio 1,1 i 1,0. f>KICWATERHOUsE(COPERS j Bank Ochrony Środowiska S.A. 6 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.________________ III. Charakterystyka wyników i sytuacji finansowej jednostki (cd.) • Na dzień bilansowy 10 największych deponentów koncentrowało ponad 19% wszystkich depozytów klientów. Bank podejmuje obecnie działania zmierzające do zdywersyfikowania bazy depozytowej. • W badanym roku obrotowym Bank odnotował natomiast zwiększenie zysku netto o kwotę 14.314 tyś. zł (o 62,5 %) tj. do 37.207 zł w 2004 r. Było to przede wszystkim skutkiem wzrostu wyniku z tytułu odsetek o 16.576 tyś. zł oraz wyniku z operacji finansowych o 20.086 tyś. zł. Zmiany te zostały częściowo skompensowane wzrostem kosztów działalności Banku o 18.560 tyś. zł. • Wynik Banku z tytułu odsetek wyniósł 158.591 tyś. zł i uległ zwiększeniu o 11,7 % przy jednoczesnym spadku marży odsetkowej z 47,9 % do 44,6 % (liczonej jako stosunek wyniku z tytułu odsetek do przychodów z tego tytułu). Wzrost wyniku z tytułu odsetek został wywołany przede wszystkim wyższymi przychodami odsetkowymi od sektora niefinansowego o 20.368 tyś. zł, od sektora budżetowego o 18.228 tyś. zł oraz z papierów wartościowych o 21.696 tyś. zł. • Spadek marży był głównie efektem wzrostu kosztów odsetkowych w Banku o 27,9% wynikającego z polityki cenowej Banku nakierowanej na podwyższanie oprocentowania depozytów stosownie do zmian stóp na rynku, przy znacznie wolniejszym podwyższaniu oprocentowania kredytów. • Wynik z operacji finansowych wyniósł w 2004 r. 12.720 tyś. zł, w porównaniu do straty w wysokości 7.366 tyś. zł na koniec 2003 r. Strata 2003 r. była przede wszystkim efektem straty na sprzedaży akcji spółek Projprzem S.A. oraz Tl Epoka S.A. - łącznie strata 21.193 tyś. zł w 2003 r. • Koszty działania banku wyniosły w badanym roku 180.223 tyś. zł i wzrosły o 18.560 w porównaniu do roku ubiegłego (161.633 tyś. zł w 2003 roku), z czego 58,4% wzrostu przypada na wzrost kosztów rzeczowych. Jest to rezultatem między innymi uruchomienia 20 nowych oddziałów, wzrostem nakładów na modernizację infrastruktury informatycznej Banku oraz wydatkami na działalność promocyjną. Wzrósł natomiast wskaźnik pokrycia kosztów działania wynikiem z działalności bankowej z 133,5% za rok 2003 do 144,9% za rok badany. • Wyższy w 2004 r. o kwotę 7.387 tyś. zł niż przed rokiem był wynik z tytułu prowizji. Wzrost ten wynika między innymi z uzyskania przychodów prowizyjnych od kredytów udzielonych na zakup akcji PKO BP S.A. oraz kredytów udzielanych z linii KfW (przychody w wysokości odpowiednio 2,4 min zł i 1,4 min zł). • Saldo różnic wartości rezerw i aktualizacji wartości było ujemne i w badanym roku wyniosło 11.774 tyś. zł (odpisy na rezerwy przekroczyły rozwiązania rezerw) i było niższe o 58,8% od salda za rok poprzedni. • Fundusze własne Banku na koniec 2004 r. wyniosły 505.319 tyś. zł. Współczynnik wypłacalności Banku wyniósł 12,96 % (13,32% na koniec 2003 r.) i był liczony na bazie portfela bankowego i handlowego. Skala działalności handlowej nie była w 2004 r. istotna. Bank Ochrony Środowiska S.A. 7 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ III. Charakterystyka wyników i sytuacji finansowej jednostki (cd.) • Wskaźnik zwrotu aktywów pozostał na poziomie zbliżonym do poprzedniego roku i wyniósł 0,7% (0,5% za 2003r.). Natomiast wskaźnik zwrotu kapitału wzrósł z 4,0% w 2003 r. do 6,3% za badany rok obrotowy. • Zysk na jedną akcję wyniósł 2,82 zł (1,73 zł w ubiegłym roku), a wartość księgowa jednej akcji Banku ukształtowała się na poziomie 45,95 zł (43,16 zł w 2003 r.). Na działalność Banku w kolejnych latach obrotowych może mieć wpływ zmiana zasad rachunkowości wynikająca z wdrożenia w 2005 r. Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (skutkująca między innymi wyceną kredytów według efektywnej stopy procentowej oraz innym niż obecny modelem ryzyka kredytowego), wdrażanie przez Bank zintegrowanego systemu informatycznego oraz otwieranie kolejnych placówek Banku. Sprawozdanie finansowe za 2004 r. zostało sporządzone zgodnie z zasadą kontynuacji działalności. Bank Ochrony Środowiska S. A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego BILANS na 31 grudnia 2004 r. AKTYWA Kasa, operacje z Bankiem Centralnym Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Dłużne papiery wartościowe Udziały lub akcje w jednostkach zależnych Udziały lub akcje w innych jednostkach Pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Inne aktywa Rozliczenia międzyokresowe Razem Komentarz 31. 12.2004 tyś. zł 3'1.12.2003 tyś. zł 1 163.830 316.452 3.552.406 1.383.705 1.297.200 29.621 4.607 6.185 33.940 106.091 21.396 28.370 6.943.803 154.337 2 2 2 3 4 4 4 5 6 7 8 158.321 3.314.156 i 162. 184 911.569 27.419 10.668 11.863 18.867 89.690 23.505 31.358 5.913.937 Zmiana tyś. zł 9.493 158.131 238.250 221.521 385.631 2.202 (6.061) (5.678) 15.073 16.401 (2.109) (2.988) 1.029.866 Zmiana % 31 .12.2004 struktura % 31.12.2003 struktura % 6,2 99,9 7,2 19,1 42,3 8,0 (56,8) (47,9) 79,9 18,3 (9,0) (9,5) 17,4 2,4 4,5 51,2 19,9 18,7 0,4 0,1 0,1 0,5 1,5 0,3 P,4 100,0 2,6 2,7 56,0 19,7 15,4 0,5 0,2 0,2 0,3 1,5 0,4 0,5 100,0 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego BILANS na 31 grudnia 2004 r. (cd.) PASYWA Zobowiązania wobec Banku Centralnego Zobowiązania wobec sektora finansowego Zobowiązania wobec sektora niefmansowego Zobowiązania wobec sektora budżetowego Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych Fundusze specjalne i inne zobowiązania Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone Rezerwy Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Strata z lat ubiegłych Zysk netto Pasywa razem Komentarz 31. 12.2004 tyś. zł 31.12.2003 eg i.oge.g74 0 014.337 g g g 10 11 12 13 13 13 13 13 13 tyś. zł Zmiana tyś. zł Zmiana % 31.12.2004 struktura % 31.12.2003 struktura % eg 20,0 17,2 21,4 0,0 15,8 52,0 18,5 0,0 15,5 52,1 17,9 182.637 529.78g 225.438 3.612.188 1.281.093 3.082.sgg sgi 806 (215) (26,7) 0,0 0,0 8 26.467 10.502 28.226 (10.494) (1.750) (99,9) (6,2) 0,0 0,4 0,2 0,5 66.332 1.188 0 5.850 1.353 0 15.355 14.314 34,7 1,9 0,0 1,5 38,6 0,0 (94,8) 62,5 3,7 0,9 1,9 5,5 0,1 0,7 (0,0) 0,5 3,2 1,0 2,2 6,4 0,1 0,8 (0,3) 0,4 257.71 g 62.133 132.000 385.030 4.857 48.302 (835) 37.207 6.943.803 1.055.655 igi.387 60.g45 132.000 370.171 3.504 48.302 (16.100) 22.803 5.913.937 1.029.866 17,4 100,0 100,0 Bank Ochrony Środowiska S.A. 10 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) RACHUNEK ZYSKÓW l STRAT za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Przychody z tytułu odsetek Koszty odsetek Wynik z tytułu odsetek Przychody z tytułu prowizji Koszty prowizji Wynik z tytułu prowizji Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, o zmiennej kwocie dochodu Wynik operacji finansowych Wynik z pozycji wymiany Wynik działalności bankowej Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Koszty działania banku Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości Rozwiązanie rezerw i aktualizacja wartości Różnica wartości rezerw i aktualizacji Wynik działalności operacyjnej Wynik operacji nadzwyczajnych Zysk brutto Podatek dochodowy Udział w zyskach(stratach) netto jednostek podporządkowanych Zysk netto Przychody ogółem Koszty ogółem Zysk brutto Komentarz 31.12.2004 tyś. zł 31.12.2003 tyś. zł Zmiana tyś. zł Zmiana % 31.12.2004 struktura % 31.12.2003 struktura % 355.868 197.277 296.205 154.190 59.663 43.087 63,0 38,0 57,5 31,8 14 158.591 142.015 70.661 4.904 65.757 16.576 9.773 2.386 7.387 14,3 1,4 13,7 1,0 15 80.434 7.290 73.144 20,1 27,9 11,7 13,8 48,7 11,2 100 211 12.720 (7.366) 16.651 15.184 261.206 215.801 3.9115.639 9.895 6.874 180.223 161.663 (111) 20.086 1.467 45.405 (1.728) 3.021 18.560 (52,6) (272,7) 9,7 21,0 (30,6) 43,9 11,5 0,0 2,3 2,9 0,0 1,5 3,0 0,7 1,9 34,8 1,1 1,4 33,3 17.180 106.557 94.783 1.489 (28.212) (32.572) 9,5 (20,9) (25,6) 3,3 20,6 16,8 3,2 27,8 24,7 (4.360) 16.247 2 58,8 16.249 643 54,5 6,5 (1.292) 14.314 49.214 32.965 16.249 (44,0) 62,5 9,6 6,8 54,5 100,0 100,0 100,0 100,0 16 17 17 18 15.691 134.769 127.355 19 (11.774) (7.414) 20 46.045 2 46.047 10.485 29.798 0 29.798 9.842 1.645 37.207 564.469 518.422 46.047 2.937 22.893 515.255 485.457 29.798 54,5 - 11 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._________________________________________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) Przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego Banku 31.12.2004 r. 31.12.2003 r. Wskaźniki rentowności Rentowność brutto (zysk brutto za okres obrotowy / przychody ogółem) 8,2% 5,8 % Wskaźnik zwrotu kapitału (zysk netto za rok obrotowy / średnie aktywa netto) (1) 6,3% 4,0% Wskaźnik zwrotu aktywów (zysk brutto za rok obrotowy/średni stan aktywów) (1) Wskaźnik pokrycia kosztów działalności banku wynikiem działalności bankowej Stopa przychodu odsetkowego z aktywów pracujących (przychody z tytułu odsetek / średni stan salda aktywów pracujących) (1) Wskaźniki zadłużenia Cena środków obcych (koszt odsetek za okres obrotowy /średni stan salda depozytów) (1) Udział środków własnych w pasywach (średnie kapitały własne / średnie pasywa ogółem) (1) Wskaźniki aktywności Udział kredytów w aktywach (średni stan kredytów brutto dla sektora finansowego, nieflnansowego i budżetowego / średni stan aktywów brutto ogółem) (1) Udział kredytów brutto w sytuacji nieregularnej w kredytach brutto ogółem (kredyty dla sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego brutto w sytuacji nieregularnej / średni stan kredytów brutto dla sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego brutto ogółem) (1) Udział aktywów pracujących w aktywach ogółem Wskaźniki płynności Wskaźnik płynności l stopnia (aktywa do 1 miesiąca zapadalności / pasywa do 1 miesiąca wymagalności) (2) Wskaźnik płynności II stopnia (aktywa do 3 miesięcy zapadalności / pasywa do 3 miesięcy wymagalności) (2) Wskaźniki rynku kapitałowego Zysk na 1 akcję Wartość księgowa na 1 akcję 0,7% 0,5% 144,9% 133,5% 6,6% 6,2% 4,5% 4,2% 9,1% 10,1% 72,0% 73,0% 16,0% 19,3% 83,6% 84,4% 0,20 0,26 0,20 0,22 2,82 1,73 zł 45,95 43,16 zł Inne wskaźniki Współczynnik wypłacalności wg KNB 5/2001 Całkowity wymóg kapitałowy wg KNB 5/2001 12,96% 13,32% 311.838 tyś. zł 309.403 tyś. zł (1) Stany średnie pozycji bilansowych obliczono na podstawie stanu poszczególnych pozycji na początku i końcu bieżącego oraz poprzedniego roku obrotowego. (2) We wskaźnikach płynności ujęto dłużne papiery wartościowe według ich faktycznych terminów zapadalności. (3) Wartości poszczególnych wskaźników mogą być różne od wskaźników przedstawionych w sprawozdaniu finansowym ze względu na odmienny sposób kalkulacji PRlCWAT0tHOUsE(a>PERS § Bank Ochrony Środowiska S.A. 12 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) Bilans na dzień 31 grudnia 2004 r. 1. Kasa, operacje z Bankiem Centralnym Na dzień 31 grudnia 2004 r. saldo pozycji „Kasa, operacje z Bankiem Centralnym" wynosiło 163.830 tyś. zł (154.337 tyś. zł w 2003 r.). Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawione zostało w nocie nr 1 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. Wzrost salda „Kasa, operacje z Bankiem Centralnym" o 6,2% w roku badanym spowodowany został głównie wzrostem salda środków w kasie o kwotę 6.219 tyś. zł oraz na rachunku w NBP o kwotę 3.223 tyś. zł. Na dzień bilansowy Bank naliczał i utrzymywał rezerwę obowiązkowa zgodnie z Uchwałą Nr 15/2004 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie zasad i trybu naliczania oraz utrzymywania przez banki rezerwy obowiązkowej. Deklarowana rezerwa obowiązkowa w NBP do utrzymywania w grudniu 2004 r. uległa zwiększeniu w porównaniu do poprzedniego roku obrotowego i wynosiła 178.694 tyś. zł (134.502 tyś. zł w grudniu 2003 r.). 13 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 2. Należności od sektora finansowego, niefinansowego oraz budżetowego 31.12.2004 r. Tyś, zł Podmioty finansowe Należności kredytowe brutto Odsetki Rezerwy celowe Pozostałe Należności kredytowe netto Lokaty i rachunki bieżące Odsetki Pozostałe Inne należności od podmiotów finansowych Razem należności od sektora finansowego netto Podmioty niefinansowe Należności kredytowe brutto Odsetki Rezerwy celowe Pozostałe Należności kredytowe netto 82.028 11.604 (38.644) 688 55.676 31.12.2003 r. tyś, zł 96.164 12.246 (46.549) 62.093 260.426 344 ____6_ 94.518 303 1.639 260.776 96.228 316.452 158.321 3.618.295 3.429.816 222.852 (288.801) ____60_ 3.552.406 164.344 (280.052) ____48_ 3.314.156 Podmioty budżetowe Należności kredytowe brutto Odsetki Rezerwy celowe Pozostałe Należności netto 1.384.182 17.792 (18.897) 628 1.383.705 1.162.184 Należności kredytowe brutto razem Lokaty i rachunki oraz pozostałe razem Odsetki razem Rezerwy celowe razem Należności netto razem 5.084.505 261.808 252.592 (346.342) 5.252.563 4.686.483 96.205 196.527 (344.554) 4.634.661 1.160.503 19.634 (17.953) W porównaniu do końca 2003 r. na dzień bilansowy należności kredytowe brutto razem wzrosły o kwotę 398.022 tyś. zł. Jest to głównie rezultatem wzrostu kredytów dla podmiotów niefinansowych i budżetowych (o kwotę łącznie 412.158 tyś. zł). Spadła natomiast wartości kredytów brutto udzielonych podmiotom finansowym o 14.136 tyś. zł do poziomu 82.028 tyś. zł. W porównaniu do stanu na koniec 2003 r. o kwotę 165.908 tyś. zł wzrosło również saldo lokat międzybankowych. Udział należności netto w sumie bilansowej wyniósł 75,6% i był niższy o 2,8 p.p. od stanu na koniec 2003 r. Bank Ochrony Środowiska S.A. 14 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego 2. Należności od sektora finansowego, niefinansowego oraz budżetowego (cd.) Szczegółowe zestawienie tych pozycji przedstawione zostało w notach 2 - 4 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. W saldzie należności brutto od sektora finansowego, niefinansowego oraz budżetowego ogółem 20,0% stanowiły należności walutowe (spadek z poziomu 26,3% na koniec 2003 r.). Na dzień 31 grudnia 2004 r. Bank nie przekroczył limitów koncentracji określonych w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (Dz. U. Nr 140, póz. 938). Struktura rodzajowa i jakościowa portfela kredytowego w badanym roku została przedstawiona w punkcie dotyczącym analizy portfela kredytowego. 15 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) Analiza portfela kredytowego—— ____________ a. Struktura rodzajowa portfela kredytowego Na dzień 31 grudnia 2004 r. struktura portfela kredytowego ogółem (w tym kredyty od instytucji finansowych, niefinansowych i budżetu) przedstawiała się następująco: 31.12.2004 r. tyś, zł Kredyty inwestycyjne W tym: - ze środków własnych - ze środków obcych - z linii zagranicznych Kredyty operacyjne Skupione wierzytelności Kredyty gotówkowe Kredyty ratalne Zrealizowane gwarancje Pozostałe kredyty Razem kredyty brutto Odsetki Rezerwy Razem kredyty netto 5.084.505 252.248 (346.110) 4.990.643 31.12.2003 r. Struktura 31.12.2004 r. Struktura 31.12.2003 r. tyś, zł 4.686.483 196.224 (344.322) 4.538.385 100 (6,8) 100 (7,3) W ciągu 2004 r. struktura rodzajowa portfela kredytowego uległa nieznacznej zmianie. Na dzień bilansowy największy udział w portfelu (52,6%) miały kredyty inwestycyjne udzielone ze środków własnych. Ich saldo uległo zwiększeniu o 36.009 tyś. zł w porównaniu do stanu na dzień 31 grudnia 2003 r. o kwotę 65.499 tyś. zł wzrósł również udział kredytów inwestycyjnych udzielonych ze środków obcych. Jest to skutkiem większego zainteresowania kredytami z linii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, prowadzonej ze środków obcych na ryzyko Banku. W strukturze walutowej zanotowano znaczący spadek udziału kredytów walutowych w zadłużeniu kredytowym ogółem (17,0% na 31 grudnia 2004 r. wobec 25,6% na koniec 2003 r.). Znaczący wpływ na to ma umocnienie się kursu złotego w 2004 r. 16 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego -AnaHza-portfeła kredytowego(cd.) ..___-_...__..... b. Struktura jakościowa portfela kredytowego Struktura jakościowa portfela kredytowego oraz stan rezerw w podziale na poszczególne kategorie ryzyka na dzień 31 grudnia 2004 r. przedstawione zostały poniżej. Struktura jakościowa portfela kredytowego w oparciu o dane brutto bez odsetek na dzień bilansowy przedstawiała się następująco: Normalne Pod obserwacją Zagrożone Poniżej standardu Wątpliwe Stracone 31. 12.2004 r. 31.12.2003 r. tyś. zł tyś. zł 4.303.157 142.064 639.284 65.189 84.445 489.650 5.084.505 3.845.331 94.694 746.458 137.802 95.393 513.263 4.686.483 Struktura 31.12.2004 r. % Struktura 31.12.2003 r. % 84,6 2,8 12,6 1,3 1,7 9,6 100 82,1 2,0 15,9 2,9 2,0 11,0 100 Udział należności zagrożonych w całym portfelu spadł z 15,9% na dzień 31 grudnia 2003 r. do 12,6% na dzień 31 grudnia 2004 r. Zmianie uległa natomiast struktura kredytów zagrożonych. Z poziomu 68,8% na 76,6% wzrósł udział kredytów straconych, spadł natomiast o 8,3 p.p. udział należności poniżej standardu. Jest to między innymi rezultatem zmiany zasad tworzenia rezerw celowych w 2004 r. w związku ze zmianą przepisów regulacyjnych. Struktura rezerw celowych na dzień bilansowy przedstawiała się następująco: 31.12.2004 r. Poniżej standardu Wątpliwe Stracone 31.12.2003 r. ____tyś, zł tyś, zł 3.743 16.897 325.470 346.110 7.348 8.971 328.003 344.322 Struktura 31 .12.2004 r. Struktura 31.12.2003 r. 1,1 2,1 4,9 _94,0 2,6 95,3 100,0 100,0 W porównaniu z rokiem poprzednim w badanym roku obrotowym nastąpił spadek udziału rezerw w całym portfelu kredytowym brutto z 7,3% do 6,8%. Wskaźnik pokrycia należności zagrożonych rezerwami celowymi wyniósł 54,0% i był o 7,9 p.p. wyższy niż w roku ubiegłym. Bank stosował się do przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Zgodnie z par. 7 Rozporządzenia ryzyko kredytowe należności zaklasyfikowanych do kategorii normalne i pod obserwacją zostało pokryte rezerwą ogólną. 17 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 3. Dłużne papiery wartościowe Saldo pozycji „Dłużne papiery wartościowe" na dzień 31 grudnia 2004 r. wynosiło 1.297.200 tyś. zł (911.569 tyś. zł na dzień 31 grudnia 2003 r. - wzrost o 42,3%) i stanowiło 18,7% sumy bilansowej na ten dzień (15,4% na dzień 31 grudnia 2003 r.). Poniżej zaprezentowano analizę salda na dzień bilansowy: 31.12.2004 r. Utrzymywane do terminu zapadalności Obligacje NBP Obligacje Skarbu Państwa Razem tyś, zł 31.12.2003 r. Struktura 31.12.2003 r. tyś, zł Przeznaczone do obrotu Obligacje Skarbu Państwa Razem Dostępne do sprzedaży Obligacje Skarbu Państwa Obligacje komunalne Bony skarbowe Obligacje korporacyjne Razem Razem dłużne papiery wartościowe Struktura 31.12.2004 r. 7,3 29,6 10,4 20,5 36,9 30,9 -II 26,1 19,5 15,8 1,7 63,1 1.297.200 911.569 100 12,7 12,7 20,0 19,0 17,4 56,4 100 Bank dokonywał klasyfikacji i wyceny dłużnych papierów wartościowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Bony skarbowe o wartości bilansowej 12.091 tyś. zł były na dzień bilansowy zablokowane na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W obszarze ryzyka kredytowego Bank stosował się do przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Na dzień 31 grudnia 2004 r. nie było potrzeby dokonywania odpisów aktualizujących na dłużne papiery wartościowe. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 5 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 18 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 4. Akcje, udziały, pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe 31.12. 2004 r. 31.12.2003 r. tyś. zł 29.621 23.795 11.524 29.621 35.319 (7.900) 29.621 27.419 7.140 7.140 2.584 tyś. zł Jednostki zależne Dom Maklerski BOŚ S.A. Towarzystwo Finansowe BOŚ Sp. z o.o. Jednostki zależne brutto Odpisy aktualizujące Jednostki zależne netto Inne jednostki INSTALEKPORT S.A. Wschodni Bank Cukrownictwa SA lnvar&Biuro System S.A. FITCH Polska S.A. 2.584 389 Polsko - Amerykańska Korporacja Technologii Ochrony Środowiska S.A. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. S.W.I.F.T. SCRL Stalexport S.A. Inne jednostki brutto 50 50 26 10 26 3 10.202 (5.595) Odpisy aktualizujące Inne jednostki netto 4.607 10 4 6.449 16.263 (5.595) 10.668 Pozostałe papiery wartościowe l inne aktywa finansowe 6.185 Razem 40.413 11.863 49.950 W badanym roku nastąpił spadek wartości udziałów i akcji brutto o 11.759 tyś. zł (22,8%), co było spowodowane sprzedażą akcji Towarzystwa Finansowego BOŚ S.A. oraz sprzedażą akcji Stalexportu S.A. Jednocześnie w wyniku dokonanej sprzedaży rozwiązano utworzone na akcje odpisy aktualizujące w kwocie 5.257 tyś. zł. Wzrost wartości bilansowej akcji spółki DM BOŚ S.A. o kwotę 5.826 tyś. zł wynika z przyrostu aktywów netto za 2004 r. Spółka wyceniana jest w sprawozdaniu Banku według metody praw własności. Akcje spółki lnvar&Biuro System S.A. zostały przejęte za niespłacone wierzytelności w kwocie 526 tyś. zł. Wycena akcji spółki do wartości rynkowej na dzień bilansowy wyniosła 389 tyś. zł. Jednostki podporządkowane wyceniane są metodą praw własności zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków. Na dzień bilansowy odpisy aktualizujące dotyczyły przede wszystkim lnstalexport S.A. (5.544 tyś. zł). Saldo innych aktywów finansowych wynosiło na dzień bilansowy 6.185 tyś. zł i dotyczyło w całości dodatnich różnic z wyceny instrumentów pochodnych. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w notach nr 6, 7, 9 i 10 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. pRKMłtiERHOUSffCDPEKS § 19 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 5. Wartości niematerialne i prawne Na dzień bilansowy wartość pozycji „Wartości niematerialne i prawne" wynosiła 33.940 tyś. zł (18.867 tyś. zł na 31 grudnia 2003 r.) Saldo wartości niematerialnych i prawnych na dzień bilansowy zaprezentowano w tabeli poniżej: Wartość brutto Umorzenie Wartość netto 31.12.2004 r. tyś. zł 31.12.2003 r. tyś. zł 54.315 (20.375) 33.940 36.637 (17.770) 18.867 Na wartość brutto wartości niematerialnych i prawnych składają się między innymi licencje w kwocie 31.265 tyś. zł oraz nakłady w kwocie 22.896 tyś. zł poniesione w wyniku wdrażania Centralnego Systemu Informatycznego, centrum Cali Center, systemu zarządzania ryzykiem kredytowym SZRK oraz systemu bankowości internetowej, których realizacja przypadała w dużej mierze w 2004 r. System bankowości internetowej BOŚBank24 udostępniony został klientom indywidualnym i mikrofirmom w listopadzie 2004 r. Umowa dotycząca dostarczenia, wykonania i wdrożenia Centralnego Systemu Informatycznego w BOŚ S.A. została zawarta w październiku 2004 roku z firmą IBM Polska Sp. z o.o. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 12 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 6. Rzeczowe aktywa trwałe Na dzień bilansowy wartość pozycji „Rzeczowe aktywa trwałe" wynosiła 106.091 tyś. zł (89.690 tyś. zł na koniec roku ubiegłego). Saldo rzeczowych aktywów trwałych na dzień bilansowy zaprezentowano w tabeli poniżej: Wartość brutto środków trwałych Środki trwałe w budowie i zaliczki Umorzenie Wartość netto 31.12. 2004 r. tyś. zł 31.12.2003 r. tyś. zł 178.668 159.168 3.053 (72.531) 89.690 5.356 (77.933) 106.091 Wzrost salda rzeczowych aktywów trwałych brutto o kwotę 19.500 tyś. zł wynikał głównie z zakupów sprzętu informatyczno-technicznego na potrzeby tworzonych nowych oddziałów Banku jak i z tytułu modernizacji istniejącej infrastruktury (wzrost salda brutto urządzeń technicznych i maszyn o kwotę 10.717 tyś. zł). Nowe oddziały są tworzone głównie w oparciu o najmowanie powierzchni użytkowej. 20 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego 6. Rzeczowe aktywa trwałe (cd.) Zużycie rzeczowych aktywów trwałych, mierzone jako stosunek wartości umorzenia do wartości brutto rzeczowych aktywów trwałych na dzień 31 grudnia 2004 r. zmalało o 2 punkty procentowe i wyniosło 43,6% (45,6% na dzień 31 grudnia 2003 r.). Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 13 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 7. Inne aktywa Saldo pozycji „Inne aktywa" na dzień 31 grudnia 2004 r. wynosiło 21.396 tyś. zł (23.505 tyś. zł na 31 grudnia 2003 r.). Niższe o kwotę 2.109 tyś. zł saldo innych aktywów jest głównie wynikiem wzrostu rezerw celowych o 1.543 tyś. zł do wysokości 4.694 tyś. zł. Wzrost rezerw celowych było wynikiem utworzenia rezerwy na zapłacony i nieodmieszkany czynsz jednego z oddziałów (1.033 tyś. zł). Szczegółowe zestawienie dla tej pozycji na dzień bilansowy przedstawiono w nocie 14 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 8. Rozliczenia międzyokresowe czynne 31,12.2004 r. 31.12.2003 r. 25.601 2.769 29.966 1.392 28.370 31.358 tyś. zł Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Pozostałe rozliczenia międzyokresowe tyś. zł Spadek salda o 2.988 tyś. zł (9,5%) był rezultatem niższego o 4.365 tyś. zł salda aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, co było głównie efektem zmniejszeń wartości różnic przejściowych z tytułu podatku odroczonego, wynikających z rezerw celowych na ekspozycje kredytowe PRICWA!ERHOUSE(OOPERS ® 21 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) •~-9r-Zebewtązania—wobec budżetowego sektora finansowego, niefinansowego i Na dzień 31 grudnia 2004 r. wartość zobowiązań ogółem wyniosła 5.990.255 tyś. zł (5.052.391 tyś. zł na 31 grudnia 2003 r.). 31.12.2004 r. _______tyś, zł Zobowiązania wobec sektora finansowego w tym: w rachunku bieżącym Terminowe przyjęte lokaty międzybankowe Odsetki 31.12.2003 r. _______tyś, zł 263.780 668.296 161.795 3.103 1.096.974 Razem Zobowiązania wobec sektora niefinansowego W tym: w rachunku bieżącym Terminowe Odsetki 775.951 2.816.409 19.828 3.612.188 Razem 122.664 656.019 133.172 2.482 914.337 620.881 2.450.358 11.160 3.082.399 Zobowiązania wobec sektora budżetowego w tym: w rachunku bieżącym Terminowe Odsetki Razem Zobowiązania razem 352.955 927.065 1.073 396.995 1.281,093 658.111 549 1.055.655 ______5.990.255 ______5.052.391 Wzrost salda zobowiązań o kwotę 937.864 tyś. zł wynikał przede wszystkim z przyrostu depozytów podmiotów nieflnansowych (o 529.789 tyś. zł) oraz podmiotów sektora budżetowego (o 225.438 tyś. zł). Baza depozytowa Banku charakteryzowała się nadal wysokim stopniem koncentracji - na dzień 31 grudnia 2004 r. 10 największych deponentów obejmowało ponad 19% depozytów klientów. Na dzień 31 grudnia 2004 r. 64,3% ogółu zobowiązań oparte było o stałą stopę procentową. Analiza ryzyka stopy procentowej zaprezentowana jest w nocie 4 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. Na dzień bilansowy w saldzie zobowiązań ogółem 16,8% stanowiły zobowiązania wyrażone w walutach obcych (18,9% na dzień 31 grudnia 2003 r.). Szczegółowe zestawienie tych pozycji przedstawiono w notach nr 16 do 18 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. PRKWti0tHOUs8(COPfRS j 22 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) -^OrFtmdtłsze^pecjafneHHnne^obowiązania———— Wierzyciele różni Rozrachunki publiczno-prawne Rozrachunki międzybankowe Fundusze specjalne Pozostałe Razem ———— 31.12.2004 r. 31.12.2003 r. ___tyś, zł _____tyś, zł 14.911 4.155 3.907 3.192 302 26.467 18.337 4.724 1.062 3.784 319 28.226 Spadek salda wierzycieli różnych w porównaniu do salda na koniec 2003 r. wynika głównie z rozliczenia zobowiązań z Towarzystwem Finansowym BOŚ S.A. Spadek z tego tytułu wyniósł 2.927 tyś. zł. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 20 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 11. Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone Rozliczenia międzyokresowe kosztów Odsetki zastrzeżone Pozostałe przychody przyszłych okresów Razem 31.12.2004 r. ____tyś, zł 31.12.2003 r. _____tyś, zł 20.258 235.771 ____1.690 257.719 12.960 177.279 _____1.148 191.387 Saldo kosztów i przychodów rozliczonych w czasie oraz przychodów zastrzeżonych wyniosło na dzień bilansowy 257.719 tyś. zł i było o 66.332. tyś. zł wyższe od salda na koniec 2003 r. Wzrost ten był spowodowany głównie przyrostem odsetek zastrzeżonych o kwotę 58.492 tyś. zł, głównie od należności straconych od sektora niefinansowego (89,2%). Przyrost salda jest efektem niskiej spłacalności odsetek zastrzeżonych oraz ich naliczeniem w ciągu badanego roku obrotowego. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 21 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. PRICBM\lERHOUsE(a)PEKS U 23 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 12. Rezerwy Na dzień 31 grudnia 2004 r. wartość salda wynosiła 62.133 tyś. zł (60.945 tyś. zł na koniec poprzedniego roku). Na saldo składają się: rezerwa z tytułu podatku odroczonego w kwocie 23.210 tyś. zł, rezerwa na ryzyko ogólne w wysokości 21.709 tyś. zł oraz rezerwy na przyszłe zobowiązania i pozabilansowe zobowiązania warunkowe w kwocie odpowiednio 14.300 tyś. zł i 2.914 tyś. zł. Rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych Rezrwy na przyszłe zobowiązania Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe Rezerwa na ryzyko ogólne Razem 31.12.2004 r. tyś, zł 31.12.2003 r. ____tyś, zł 23.210 14.300 2.914 17.642 14.674 5.920 22.709 60.945 21.709 62.133 Wzrost salda o 1.188 tyś. zł wynikał przede wszystkim ze zmiany wartości rezerwy z tytułu podatku odroczonego z 17.642 tyś. zł na koniec 2003 r. do 23.210 tyś. zł na dzień bilansowy (o 5.568 tyś. zł), co było głównie wynikiem wzrostu różnic przejściowe wynikających z odsetek naliczonych na koniec 2004 r. Efekt wzrostu rezerwy z tytułu podatku odroczonego został w części zrekompensowany przez spadek rezerw na pozabilansowe zobowiązania warunkowe o 3.006 tyś. zł. Dodatkowo, w ciągu 2004 r. Bank rozwiązał 1.000 tyś. zł rezerwy na ryzyko ogólne. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 27 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 13. Kapitały własne 31.12.2003 r. Zmiana zasad rachunkowości 31.12.2003 r. po korekcie Podział zysku Zysk bieżącego roku Inne 31.12.2004 r. tyś. zł tyś. zł tyś. zł tyś. zł tyś. zł tyś. zł tyś. zł 132.000 379.171 132.000 379.171 5.850 9 132.000 385.030 3.504 3.504 48.302 48.302 opublikowane Kapitał podstawowy Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Wynik finansowy netto z lat ubiegłych Zysk netto Razem (14.535) 22.073 570.515 (1.655) 820 (835) (16.190) 22.893 569.680 1.353 4.857 48.302 14.535 <22.073) (1.688) W badanym roku wielkość kapitału podstawowego nie uległa zmianie. 37.207 37.207 820 (820) 1.361 (835) 37.207 606.561 Bank Ochrony Środowiska S.A. 24 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego W związku ze zmianą przepisów w 2004 r. Bank dokonał zmiany stosowanych zasad rachunkowości w zakresie wyceny instrumentów wbudowanych oraz uznawania w przychodach odsetek naliczonych niezapadłych od należności klasyfikowanych jako pod obserwacją. W celu zapewnienia porównywalności danych finansowych, Bank dokonał na dzień 1 stycznia 2004 r. korekty wyniku z lat ubiegłych o kwotę -1.655 tyś. zł oraz zysku netto za rok 2003 r. o 820 tyś. zł. Szczegółowe zestawienie korekt przedstawiono w nocie 33 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. Zgodnie z Uchwałą nr 11/2004 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 15 czerwca 2004 zysk za 2003 r. w kwocie 22.073 tyś. zł przeznaczono na pokrycie straty z lat ubiegłych (14.535 tyś. zł), na kapitał zapasowy (5.851 tyś. zł), fundusz załogi (500 tyś. zł) oraz na wypłatę dywidendy (1.188 tyś. zł). Zmiana salda kapitału z aktualizacji wyceny wynika głównie z wyceny instrumentów finansowych klasyfikowanych jako dostępne do sprzedaży. Fundusze własne Banku, wyliczone zgodnie z Uchwałą nr 5/2001 Komisji Nadzoru Bankowego, wyniosły na dzień 31 grudnia 2004 r. 505.319 tyś. zł i były wyższe o 193.481 tyś. zł od całkowitego wymogu kapitałowego, który wyniósł na dzień bilansowy 31 1 .838 tyś. zł. Efektem tego była wielkość współczynnika wypłacalności na poziomie 12,96% (13,32% na 31 grudnia 2003 r.). Bank Ochrony Środowiska S.A. 25 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) Rachunek zysków i strat za rok obrotowy do 31 grudnia 2004 roku. 14. Wynik z tytułu odsetek Wynik z tytułu odsetek za bieżący rok obrotowy wyniósł 158.591 tyś. zł (142.015 tyś. zł w poprzednim roku obrotowym). Wzrost wyniku z odsetek związany jest ze wzrostem skali działalności kredytowej oraz aktywności na rynku międzybankowym. Marża odsetkowa (liczona jako stosunek wyniku z tytułu odsetek do przychodów z tytułu odsetek) spadła z 47,9 % w roku ubiegłym do 44,6% w roku badanym. Koszty z tytułu odsetek wzrosły o 43.087 tyś. zł (27,9%) natomiast przychody z tytułu odsetek wzrosły o 59.663 tyś. zł (20,1%). Koszty wykazały większą dynamikę wzrostu, co wynika z przyjętej przez bank polityki oprocentowania depozytów i kredytów uwarunkowanej rosnącą konkurencją w branży Minimalne i maksymalne stopy procentowe wyniosły odpowiednio od 5,8 do 17,2 % dla kredytów złotowych i 2,0% do 6,5% dla depozytów złotowych. Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w notach nr 30 i 31 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 15. Wynik z tytułu prowizji Wynik z tytułu prowizji za bieżący rok obrotowy wyniósł 73.144 tyś. zł (65.757 tyś. zł w poprzednim roku). Wzrost wyniku z tytułu prowizji został osiągnięty w rezultacie wzrostu przychodów prowizyjnych z tytułu udzielanych kredytów ze środków własnych (wzrost o 8.662 tyś. zł), prowizji z tytułu obsługi rachunków bankowych na rzecz klientów (wzrost o 4.435 tyś. zł), przy spadku prowizji z tytułu udzielania kredytów ze środków obcych (spadek o 5.580 tyś. zł). Wzrost przychodów z tytułu udzielonych kredytów jest związany między innymi z kredytami udzielanymi klientom na zakup akcji PKO BP S.A. (przychody prowizyjne z tego tytułu wyniosły 2,4 min zł). Prawie 40,2% (w porównaniu do 39,5% w 2003 r.) salda przychodów z tytułu prowizji stanowią prowizje z tytułu obsługi rachunków klientów. Przychody z tytułu prowizji od kredytów udzielanych ze środków własnych oraz od obsługi kredytów ze środków obcych stanowią odpowiednio 35,1% i 15,1% salda. Przychody z tytułu prowizji są zaliczane do przychodów na zasadzie kasowej (z wyjątkiem prowizji od umów z NFOŚiGW, w ramach których Bank udziela kredytów ze środków Funduszu na własne ryzyko). Zgodnie z zasadą memoriału powinny one być rozliczane liniowo przez okres spłaty kredytu. W 2004 r. 64,5% kosztów prowizyjnych dotyczyło rozliczeń z tytułu kart płatniczych (45,5% w 2003 r.). 26 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) Wynik z wyceny papierów wartościowych Wynik z operacji papierami wartościowymi Wynik na papierach wartościowych Wynik z wyceny instrumentów pochodnych Wynik z operacji instrumentami pochodnymi Wynik na operacjach instrumentami pochodnymi Pozostałe (korekty odsetek od kredytów z lat ubiegłych) Wynik na operacjach finansowych 12 miesięcy do 31.12.2004 r. ____tyś, zł 12 miesięcy do 31.12.2003 r. ____tyś, zł (290) 5.202 4.912 (832) 10.346 9.514 (1.706) 117 (22.478) (22.361) 12.720 1.935 13.112 15.047 (52) (7.366) Strata na papierach wartościowych w 2003 r. była efektem sprzedaży akcji spółek Projprzem S.A. (strata 1.089 tyś. zł) oraz Towarzystwa Inwestycyjnego Epoka S.A. (strata -2fc282-tys.zr).----—-•""-• Szczegółowe zestawienie tej pozycji przedstawiono w nocie nr 34 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 17. Pozostałe przychody i koszty operacyjne Pozostałe przychody operacyjne wyniosły za badany rok 3.911 tyś. zł (w poprzednim roku 5,639 tyś. zł). Pozostałe koszty operacyjne wyniosły za badany rok 9.895 tyś. zł (w poprzednim roku 6.874 tyś. zł). Główne składniki salda to m.in. koszty windykacji należności w wysokości 2.661 tyś. zł, odpisy aktualizujące wartość należności w wysokości 2.199 tyś. zł oraz koszty z tytułu spisania należności w wysokości 1.650 tyś. zł. Szczegółowe zestawienie tych pozycji przedstawiono w notach nr 35 - 36 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku. 27 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.______________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego (cd.) 48; Koszty działania banku — -- — .—_-.- Koszty działania Banku w 2004 r. wyniosły 180,223 tyś. zł (161.663 tyś. zł w 2003 r.) i wzrosły o 18.560 tyś. zł w porównaniu do roku poprzedniego. Największe pozycje kosztów działania Banku w bieżącym roku obrotowym stanowiły koszty wynagrodzeń oraz innych świadczeń na rzecz pracowników w kwocie 108.467 tyś. zł (100.489 tyś. zł w 2003 r.) oraz koszty rzeczowe w kwocie 66.999 tyś. zł (56.154 tyś. zł w 2003 r.). Wzrost kosztów rzeczowych wynika głównie z otworzenia 20 nowych oddziałów w 2004 r., modernizacji infrastruktury techniczno-informatycznej Banku oraz nakładów promocyjnych. Wzrost kosztów wynagrodzeń jest natomiast wynikiem zmiany struktury osobowej Banku i związanego z tym wzrostu średniego wynagrodzenia. Wskaźniki efektywności działania Banku: Koszty działania Banku Średnioroczne zatrudnienie (w osobach) Koszty działania Banku przypadające na 1 zatrudnionego Zysk netto na zatrudnionego 12 miesięcy do 31.12.2004 r. _____tyś, zł 12 miesięcy do 31.12.2003 r. _____tyś, zł 180.223 1.680 161.663 1.754 107,28 22,15 92,17 13,05 19. Różnica wartości rezerw i aktualizacji Odpisy na rezerwy i rozwiązania rezerw w ciągu badanego roku obrotowego przedstawiono w poniższej tabeli: Odpisy na rezerwy Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Zobowiązania pozabilansowe Aktualizacja wartości aktywów finansowych Ogólne ryzyko bankowe Razem Rozwiązania rezerw Należności od sektora finansowego Należności od sektora niefinansowego Należności od sektora budżetowego Zobowiązania pozabilansowe Aktualizacja wartości aktywów finansowych Ogólne ryzyko bankowe Razem 12 miesięcy do 31.12.2004 r. tyś. zł 12 miesięcy do 31.12.2003 r. tyś. zł 3.088 82.612 16.901 356 7.675 99.148 ______3.600 106.557 ______5.979 134.769 2.924 68.300 76.102 15.534 3.425 8.989 571 4.600 94.783 18.744 3.223 14.328 23.365 4.000 127.355 28 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.__________________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego i aktualizacji (cd.) W 2004 r. odpisy na rezerwy spadły o 28.212 tyś. zł. do 106.557 tyś. zł. Zmniejszyły się również rozwiązania rezerw o 32.572 tyś. zł. do 94.783 tyś. zł. Było to wynikiem przede wszystkim zmniejszenia się salda rozwiązań z tytułu aktualizacji wartości aktywów finansowych. W 2003 r. dokonano rozwiązania odpisu od sprzedanych w 2003 r. akcji Towarzystwa Inwestycyjnego Epoka S.A. na kwotę 21.107 tyś. zł. W bieżącym roku obrotowym nastąpił spadek zawiązywanych oraz wzrost rozwiązywanych rezerw na należności i zobowiązania pozabilansowe o odpowiednio 2.867 tyś. zł oraz 2.853 tyś. zł. Bank tworząc rezerwy stosował się do przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Zgodnie z tym rozporządzeniem podstawa naliczenia rezerw celowych może zostać pomniejszona o wartość ustanowionych prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu. Szczegółowe zestawienie tych pozycji przedstawiono w notach nr 38 oraz 39 dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego Banku 20. Podatek dochodowy Podatek dochodowy należny Podatek dochodowy odroczony Obciążenie wyniku finansowego 12 miesięcy do 31.12.2004 r. 12 miesięcy do 31.12.2003 r. tyś. zł tyś. zł (873) (4.364) ______(9.612) ______(5.478) (10.485) (9.842) Efektywne obciążenie podatkowe wyniosło 23% w 2004 r. a) Podatek dochodowy należny W badanym roku obrotowym podatek dochodowy należny kalkulowany był w oparciu o wynik brutto, ustalony na podstawie przepisów o rachunkowości, skorygowany o przychody nie podlegające opodatkowaniu i koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu. b) Podatek dochodowy odroczony Kalkulacja podatku dochodowego odroczonego została sporządzona w oparciu o przejściowe różnice między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową, w myśl Ustawy o rachunkowości oraz przepisów podatkowych. Kalkulacja na dzień 31 grudnia 2004 r. wykazała składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości 25.601 tyś. zł, oraz rezerwę na odroczony podatek dochodowy w kwocie 23.210 tyś. zł. 29 Bank Ochrony Środowiska S.A. Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________________ IV. Charakterystyka wybranych pozycji sprawozdania finansowego 12 miesięcy do 31.12.2004 r. tyś, zł 12 miesięcy do 31.12.2003 r. ______tyś, zł Dodatnie różnice przejściowe Przychody do otrzymania zaliczone do rachunku zysków i strat w roku bieżącym 62.279 41.146 Niezamortyzowane środki trwałe objęte ulgą inwestycyjną 29.580 30.110 Różnice kursowe z wyceny walut Zwyżki z wyceny aktywów trwałych i obrotowych Inne Razem dodatnie różnice kursowe Rezerwa z tyt. Podatku odroczonego (19%) Ujemne różnice przejściowe Koszty do otrzymania zaliczone do rachunku zysków i strat w roku bieżącym 10.572 15.265 4.464 122.160 5.063 15.486 1.231 93.036 23.210 17.642 (25.542) (14.532) Różnice kursowe z wyceny walut Rezerwy na koszty rzeczowe i osobowe Rezerwy na należności zagrożone oraz inne rezerwy Zniżki z wyceny aktywów trwałych i obrotowych Inne (17.084) (9.059) (20.165) (12.881) (69.184) (107.112) (747) (13.282) ______(2.023) _______(852) Razem różnice ujemne ______(134.745) _____(157.718) (25.601) ______(29.966) Aktywa z tyt. podatku odroczonego (19%) 21. Pozycje pozabilansowe Na dzień bilansowy wartość pozycji „Zobowiązania pozabilansowe" 2.940.217 tyś. zł (3.377.394 tyś. zł na koniec roku ubiegłego). wynosiła Na dzień 31 grudnia 2004 r., najistotniejszą pozycję zobowiązań pozabilansowych stanowiły zobowiązania udzielone i otrzymane w kwocie 1.749.661 tyś. zł, które wzrosły o 235.311 tyś. zł w porównaniu do roku ubiegłego. Spadło natomiast o 539.233 saldo pozycji związanej z realizacją operacji kupna/sprzedaży, które wyniosło 780.695 tyś. zł na koniec 2004 r. (1.319.928 tyś. zł na koniec 2003 r.). Bank Ochrony Środowiska S.A. 30 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ V. Stwierdzenia niezależnego biegłego rewidenta ^a)——Załząd—Banku^ przedstawił w toku badania żądane informacje, wyjaśnienia i oświadczenia oraz przedłożył oświadczenie o kompletnym ujęciu danych w księgach rachunkowych i wykazaniu wszelkich zobowiązań warunkowych, a także poinformował o istotnych zdarzeniach, które nastąpiły po dniu bilansowym do dnia złożenia oświadczenia. b) Zakres badania nie był ograniczony. c) Bank posiadał aktualną, zatwierdzoną przez Zarząd dokumentację opisującą zasady (politykę) rachunkowości. Przyjęte przez Bank zasady rachunkowości były dostosowane do jego potrzeb i zapewniały wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego Banku, przy zachowaniu zasady ostrożności. Zmiany stosowanych zasad rachunkowości zostały prawidłowo wykazane w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. d) Bilans zamknięcia na koniec ubiegłego roku obrotowego został, we wszystkich istotnych aspektach, prawidłowo wprowadzony do ksiąg rachunkowych jako bilans otwarcia bieżącego okresu. e) Dokonaliśmy oceny prawidłowości funkcjonowania systemu księgowości i działania powiązanego z nim systemu kontroli wewnętrznej. Naszej ocenie podlegały w szczególności: • prawidłowość dokumentacji operacji gospodarczych, • rzetelność, bezbłędność i sprawdzalność ksiąg rachunkowych, w tym także prowadzonych za pomocą komputera, • stosowane metody zabezpieczania dostępu do danych i systemu ich przetwarzania za pomocą komputera, • ochrona dokumentacji księgowej, ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowego, • poprawność działania kontroli wewnętrznej. Na podstawie powyższych ocen, w połączeniu z badaniem wiarygodności poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego, stwierdziliśmy, że system księgowości i działający w powiązaniu z nim system kontroli wewnętrznej daje podstawę do wyrażenia ogólnej, całościowej i bez zastrzeżeń opinii o prawidłowości i rzetelności tego sprawozdania. Nie było celem naszego badania wyrażenie kompleksowej opinii na temat funkcjonowania wyżej wymienionych systemów. f) Wprowadzenie oraz dodatkowe informacje i objaśnienia przedstawiają wszystkie istotne informacje określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinien odpowiadać prospekt emisyjny oraz skrót prospektu. Bank Ochrony Środowiska S.A. 31 Raport z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r._______________ V. Stwierdzenia niezależnego biegłego rewidenta (cd.) g) Sprawozdanie z działalności Zarządu uwzględnia zagadnienie wymagane przez Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych. Informacje finansowe w nim zawarte są zgodne z informacjami przedstawionymi w sprawozdaniu finansowym. h) Inwentaryzacja aktywów i pasywów została przeprowadzona oraz rozliczona zgodnie z Ustawą o rachunkowości, a jej wyniki ujęto w księgach rachunkowych roku badanego. i) Podczas badania nie stwierdzono istotnych przypadków naruszenia prawa wpływających na sprawozdanie finansowe, ani istotnych przypadków naruszenia Statutu Banku. j) Sprawozdanie finansowe za rok poprzedzający zostało zbadane przez PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Biegły rewident wydał opinię bez zastrzeżeń. k) Wysokość wskaźników istotności została określona przez nas na etapie planowania. Poziomy istotności określają granice, do których ujawnione uchybienia mogą bez szkody dla jakości sprawozdania finansowego i prawidłowości stanowiących podstawę ksiąg rachunkowych, nie być korygowane, gdyż zaniechanie takich korekt nie spowoduje wprowadzenia w błąd czytelnika sprawozdania finansowego. Istotność wyraża cechy ilościowe, jak i jakościowe badanych pozycji i dlatego też różni się ona w stosunku do różnych pozycji bilansu i rachunku zysków i strat. Ze względu na złożoność i liczbę przyjętych przy badaniu wskaźników istotności zawarte są one w dokumentacji z badania. l) Całkowity wymóg regulacyjny, wraz z. wymogiem na ryzyko nadmiernych zaangażowań kapitałowych, wyniósł na dzień bilansowy 311.838 tyś. zł. Współczynnik wypłacalności na dzień 31 grudnia 2004 r. wyniósł 12,96% Na dzień bilansowy Bank stosował się do obowiązujących norm ostrożnościowych we wszystkich istotnych aspektach. m) Sprawozdanie finansowe Banku za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. zostało zatwierdzone uchwałą nr 8/2004 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 15 czerwca 2004 r. oraz złożone w Krajowym Rejestrze Sądowym w Warszawie w dniu 22 czerwca 2004 r. i ogłoszone w Monitorze Polskim B numer 1090, pozycja 7688 w dniu 12 października 2004 r. f>RICEWATERHOUif(a)PH>S ®