docEkonomia 12 - Teoria produkcji
download 
Reklamacja Transkrypt
Ekonomia 12 - Teoria produkcji
Podstawy ekonomii TEORIA PRODUKCJI Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Proces i funkcja produkcji Proces produkcji – proces transformacji czynników wytwórczych na produkty gotowe, przy czym uzyskane efekty produkcji mogą stać się dobrem konsumpcyjnym, bądź stanowić czynnik wytwórczy w następnym procesie produkcji Funkcja produkcji – techniczno-bilansowy związek między strumieniami nakładów czynników produkcji a uzyskiwanym strumieniem produkcji zmienna zaleŜna: X – (wielkość produkcji) zmienne niezaleŜne: L – siła robocza K – kapitał t – technologia Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Wzgórze produkcji Wzgórze produkcji Funkcję produkcji dwóch czynników zmiennych moŜna przedstawić za pomocą bryły geometrycznej zwanej wzgórzem produkcji. Na bokach podstawy odzwierciedlone są skale zuŜycia obu czynników zmiennych, wysokość wzgórza jest miarą osiągniętego produktu całkowitego. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Jednoczynnikowa funkcja produkcji Jednoczynnikowa funkcja produkcji Pionowe przekroje wzgórza produkcji dają obraz graficzny produktu całkowitego jako funkcji jednego czynnika zmiennego, przy załoŜeniu niezmiennej skali zastosowania czynnika drugiego. Poziome przekroje wzgórza produkcji wyznaczają izokwanty, czyli krzywe jednakowej wielkości produkcji moŜliwej do uzyskania przy zaangaŜowaniu obu zmiennych czynników wytwórczych, w róŜnych proporcjach. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Produkt całkowity jako funkcja skali zatrudnienia czynnika zmiennego TPP – produkt całkowity (total physical product) A1 – minimalny nakład czynnika zmiennego niezbędny do uruchomienia czynników stałych A1-A2 – wraz z kolejnymi nakładami czynnika A uzyskujemy więcej niŜ proporcjonalny przyrost produktu X A2-A3 – mniejsze przyrosty od A3 - obniŜenie, przegęszczenie Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Produkt krańcowy Wpływ skali zaangaŜowania czynnika zmiennego na wielkość produkcji moŜna zobrazować wykorzystując kategorię produktywności krańcowej. W teorii produkcji pomiaru wielkości produkcji dokonujemy w jednostkach naturalnych (np. sztukach, kilogramach, tonach itp.), nie wprowadzając kategorii wartościowych. Produkt krańcowy mierzymy zmianą wielkości produktu całkowitego wynikającą ze zmiany skali zaangaŜowania czynnika wytwórczego o 1 jednostkę, przy utrzymaniu nie zmienionej skali zatrudnienia pozostałych czynników wytwórczych. MPPA – krańcowy produkt czynnika A - zmiana wielkości produktu całkowitego - zmiana skali zastosowania czynnika zmiennego A Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Produkt całkowity a krańcowy i przeciętny A1-A2 - Przy skali zaangaŜowania czynnika A w wymiarze A1-A2 produkt całkowity rośnie szybciej niŜ proporcjonalnie, kaŜda kolejna jednostka A daje coraz większe przyrosty produktu całkowitego. A2-A4 produkt całkowity rośnie coraz wolniej, przyrosty czynnika A o kolejne jednostki dają coraz mniejsze przyrosty produktu całkowitego, MPP maleje aŜ do 0. MPP osiąga max przy skali zaangaŜowania czynnika A odpowiadającej punktowi przecięcia krzywej TPP(A2). Produkt krańcowy osiąga 0 przy skali A4, gdy produkt całkowity osiąga maksimum. Krzywa produktu przeciętnego przecina krzywą produktu krańcowego w swoim maksimum, a punkt przecięcia wynika z rzutu punktu styczności prostej m wychodzącej z początku układu współrzędnych i krzywej produktu całkowitego S. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Prawo malejącej produktywności Prawo malejącej produktywności dotyczy krótkiego okresu, działa gdy skala stosowania przynajmniej jednego z czynników wytwórczych jest niezmienna. JeŜeli rośnie skala stosowania jednego z czynników wytwórczych przy niezmiennej skali zaangaŜowania przynajmniej jednego z pozostałych czynników, po osiągnięciu pewnej granicznej wielkości produktu całkowitego, produkt krańcowy zaczyna maleć, co jest skutkiem coraz mniej korzystnej proporcji ilościowej czynnika zmiennego i stałego (przegęszczenia czynnika stałego zmiennym). Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Produkt całkowity a krańcowy i przeciętny Produkt przeciętny Produkt przeciętny (APP – average physical product) – iloraz uzyskanej wielkości produktu całkowitego i wielkości zuŜycia zmiennego czynnika wytwórczego - produkt przeciętny w jednostkach naturalnych - produkt całkowity A – ilość uŜytego czynnika A Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Elastyczność produkcji względem czynnika zmiennego Elastyczność produkcji względem czynnika zmiennego – relacja względnej zmiany wielkości produkcji do względnej zmiany skali zastosowania czynnika zmiennego, przy nie zmienionej ilości pozostałych stosowanych czynników. Produkcja jest elastyczna względem czynnika zmiennego (E>1) między początkiem układu współrzędnych a punktem przecięcia krzywej MPP i APP. Gdy produkt przeciętny rośnie, procentowe zmiany produktu niŜ procentowe zmiany skali zatrudnienia czynnika zmiennego. całkowitego są większe Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Izokwanta W długim okresie czasu wszystkie lub prawie wszystkie nakłady mogą być zmienne. Funkcję dwóch zmiennych wyjaśniamy za pomocą izokwant. Izokwanta – zbiór punktów oznaczających róŜne metody wytwarzania (róŜne proporcje czynników wytwórczych) tej samej wielkości produkcji. Im cała krzywa jest dalej połoŜona od początku układu współrzędnych tym oznacza większą ilość produktu całkowitego. W praktyce ze względów efektywnościowych pod uwagę bierze się jedynie metody produkcji znajdujące się w I ćwiartce. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Izokwanta Izokwanty dla czynników zmiennych doskonale substytucyjnych (a) oraz komplementarnych stosowanych w ściśle określonych proporcjach (b) Opracowano w oparciu o materiał źródłowy MRTS Krańcowa stopa technicznej substytucji krańcowa stopa technicznej substytucji (marginal rate of technical substitution – MRTS) – informuje o ilości jednego czynnika wytwórczego substytuowanej jednostką czynnika drugiego, gdy zmieniają się metody wytwarzania (proporcje uŜywanych czynników), a wielkość produktu całkowitego pozostaje bez zmiany Krańcowa stopa technicznej substytucji czynnika B czynnikiem A wyraŜa ujemną relację krańcowego produktu czynnika A do krańcowego produktu czynnika B. MRTS jest jednocześnie miarą nachylenia izokwanty w danym punkcie. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Izokoszta Izokoszta – krzywa jednakowego kosztu, przedstawia moŜliwe do zastosowania metody wytwarzania róŜniące się między sobą proporcjami stosowanych dwóch zmiennych czynników wytwórczych w ramach jednak niezmiennego kosztu całkowitego zastosowania tych czynników. X1, X2, X3 – izokwanty TC – izokoszta R – kombinacja najniŜszych kosztów Najtańsza kombinacja czynników wytwórczych Najtańsza kombinacja czynników wytwórczych, leŜąca w punkcie styczności izokwanty i izokoszty, wymaga spełnienia warunku, by relacje krańcowych produktów rozpatrywanych czynników wytwórczych odpowiadały relacjom cen tych czynników. Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Opracowano w oparciu o materiał źródłowy Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa 2007. Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2007. Kamińska T., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Teoria podejmowania decyzji przez podmioty rynkowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2000. Kamińska T., Krysinska A., Kubska-Maciejewicz B., Laudańska-Trynka J.: Wybrane problemy z mikroekonomii - zadania. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2006. Czarny B., Rapacki R.: Podstawy ekonomii. PWE. Warszawa 2002. Szczepaniec M.: Makroekonomia. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2003.
