Mapa głównych powiązań między nauką, gospodarką i

Transkrypt

Narodowy Program Foresight – wdrożenie wyników
Zadanie 1g
NPF – wdrożenie wyników
Mapa głównych powiązań między nauką, gospodarką i technologiami w ramach inteligentnej specjalizacji województwa
łódzkiego
Anna Rogut, Bogdan Piasecki
Prace techniczne:
Renata Karolewska, Monika Piasecka
Łódź, listopad 2013
Spis treści
STRESZCZENIE ......................................................................................................................... 4
WPROWADZENIE .................................................................................................................... 4
RAMY METODYCZNE OPRACOWANIA MAPY POWIĄZAŃ MIĘDZY NAUKĄ, GOSPODARKĄ I
TECHNOLOGIAMI .................................................................................................................... 6
FUNKCJONALNA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI BADAWCZO-ROZWOJOWEJ .................................................. 6
METODYKA MIND MAPPING’U ........................................................................................................ 8
OBSZARY INTELIGENTNEJ SPECJALIZACJI WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO..................................... 8
OBSZARY INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI .......................................................................................... 8
SZCZEGÓŁOWY ZAKRES OBSZARÓW INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI ......................................................... 9
SZCZEGÓŁOWY WYKAZ BRANŻ O NAJWIĘKSZYM POTENCJALE ROZWOJOWYM .................................................... 9
SZCZEGÓŁOWY WYKAZ KLUCZOWYCH OBSZARÓW TECHNOLOGICZNYCH ......................................................... 19
MAPY GŁÓWNYCH POWIĄZAŃ MIĘDZY NAUKĄ, GOSPODARKĄ I TECHNOLOGIAMI W OBRĘBIE
OBSZARÓW INTELIGENTNEJ SPECJALIZACJI WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO ............................... 30
BIOTECHNOLOGIE ...................................................................................................................... 31
NANOTECHNOLOGIE................................................................................................................... 40
MECHATRONIKA ....................................................................................................................... 50
TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I KOMUNIKACYJNE .............................................................................. 59
PODSUMOWANIE ................................................................................................................. 68
BIBLIOGRAFIA ....................................................................................................................... 69
ZAŁĄCZNIK 1: OECD. KLASYFIKACJA DZIEDZIN NAUKI I TECHNIKI ............................................ 70
ZAŁĄCZNIK 2: NOMENKLATURA DLA ANALIZY I PORÓWNA PROGRAMÓW I BUDŻETÓW
NAUKOWYCH NABS .............................................................................................................. 73
ZAŁĄCZNIK 3: MIĘDZYNARODOWA KLASYFIKACJA PATENTOWA (DZIAŁY I PODDZIAŁY) .......... 75
ZAŁĄCZNIK 4: MIĘDZYNARODOWA STANDARDOWA KLASYFIKACJA RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI
ISIC ....................................................................................................................................... 76
ZAŁĄCZNIK 5: MAPA POWIĄZAŃ MIĘDZY KIERUNKAMI BADAŃ NAUKOWYCH I TECHNOLOGII, I
GOSPODARKĄ W OBSZARZE BIOTECHNOLOGII ....................................................................... 78
2
GOSPODARKĄ W OBSZARZE NANOTECHNOLOGII ................................................................... 79
GOSPODARKĄ W OBSZARZE MECHATRONIKI ......................................................................... 80
GOSPODARKĄ W OBSZARZE TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH .................. 81
3
Streszczenie
Nauka, technologia i gospodarka są przedmiotem licznych klasyfikacji, z których każda
opiera się na określonych standardach międzynarodowych.
W przypadku klasyfikacji dziedzin nauki i techniki takim standardem jest propozycja
OECD. Podobnym standardem, ale zorientowanym na analizę celów społecznogospodarczych działalności badawczo-rozwojowej, jest Nomenklatura dla analizy i porówna programów i budżetów naukowych NABS. Na tych standardach oparte są także polskie klasyfikacje, stosowane przez nieistniejący już Komitet Badań Naukowych, Narodowe Centrum Nauki czy Centralną Komisję do spraw Stopni i Tytułów. Standardy te są
również inkorporowane do Słownika Dziedzin i Dyscyplin. Standardem dla klasyfikacji
działalności technologicznej jest Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa. Standardem
dla klasyfikacji działalności gospodarczej jest Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja
Rodzajów Działalności ISIC. Polska Klasyfikacja Działalności Gospodarczej PKD 2007
jest oparta na zgodnej z ISIC Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej Unii
Europejskiej NACE Rev.2.. Komplementarna do PKD 2007 jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług PKWiU 2008. Standardem dla wyodrębnienie sektorów wysokich, średnich
i niskich technologii oraz usług wiedzochłonnych jest High-Technology Sector and Product Classification. Przedmiotem niniejszego raportu, przygotowanego w ramach zadania
1g: Wdrożenie opracowanego systemu map nauki i technologii, jest wykorzystanie istniejących klasyfikacji do opracowania mapy głównych powiązań między dziedzinami nauki i
działami gospodarki poprzez obszary wysokich i średnio-wysokich technologii na przykładzie inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego.
Wprowadzenie
Nauka, technologia i gospodarka są przedmiotem licznych klasyfikacji, z których każda
opiera się na określonych standardach międzynarodowych.
W przypadku klasyfikacji dziedzin nauki i techniki takim standardem jest propozycja
OECD (2002 i 2007), wyodrębniająca nauki przyrodnicze, inżynieryjno-techniczne, medyczne i nauki o zdrowiu, nauki rolnicze, społeczne i humanistyczne podzielone na podobszary (załącznik 1). Podobnym standardem, ale zorientowanym na analizę celów społeczno-gospodarczych działalności badawczo-rozwojowej, jest Nomenklatura dla analizy i
porówna programów i budżetów naukowych NABS (Eurostat 1994 i 2008), dzieląca tę
działalność na eksplorację i eksploatację ziemi; środowisko; eksplorację i eksploatację
ziemi przestrzeni kosmicznej; transport, telekomunikację i inne rodzaje infrastruktury;
energię; produkcję przemysłową i technologię; zdrowie; rolnictwo; edukację; kulturę, rekreację, religię i mass media; systemy społeczne i polityczne, struktury i procesy; rozwój
wiedzy finansowany ze środków uczelni i rozwój wiedzy finansowany z innych źródeł
(załącznik 2). Na tych standardach oparte są także polskie klasyfikacje, stosowane przez
nieistniejący już Komitet Badań Naukowych1, Narodowe Centrum Nauki2 czy Centralną
Komisję do spraw Stopni i Tytułów (Dz.U.2011.179.1065). Standardy te są również inkorporowane do Słownika Dziedzin i Dyscyplin (OPI 2012).
1
2
Klasyfikacja dostępna na stronie kbn.icm.edu.pl/pub/kbn/docs/pkt.html.
Klasyfikacja dostępna na stronie www.ncn.gov.pl/finansowanie-nauki/panele-ncn.
4
Standardem dla klasyfikacji działalności technologicznej jest Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa, wyróżniająca osiem działów podzielonych na poddziały, klasy, podklasy,
grupy i podgrupy (UP RP 2006, por. też Schmoch 2008). Działy oznaczone są literami od
A do H, i obejmują podstawowe potrzeby ludzkie; różne procesy przemysłowe i transport;
chemia i metalurgia; włókiennictwo i papiernictwo; budownictwo i górnictwo; budowa
maszyn, oświetlenie, ogrzewanie, uzbrojenie i technika minerska; fizyka; elektrotechnika
(załącznik 3).
Standardem dla klasyfikacji działalności gospodarczej jest Międzynarodowa Standardowa
Klasyfikacja Rodzajów Działalności ISIC (UN 2008), wyróżniająca 21 sekcji działalności
(załącznik 4). Polska Klasyfikacja Działalności Gospodarczej PKD 2007
(Dz.U.2007.251.1885) jest oparta na zgodnej z ISIC Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej Unii Europejskiej NACE Rev.2. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 393/1). Komplementarna do PKD 2007 jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług
PKWiU 2008 (Dz.U.2008.207.1293).
Standardem dla wyodrębnienie sektorów wysokich, średnich i niskich technologii oraz
usług wiedzochłonnych jest High-Technology Sector and Product Classification (Hatzichronoglou 1997). Punktem wyjścia tej klasyfikacji jest intensywność działalności badawczo-rozwojowej mierzona udziałem nakładów na taką działalność w produkcji lub wartości dodanej danego sektora. Jednak pozycja każdego z sektorów może z czasem ulegać
zmianie. Sektory wcześniej klasyfikowane jako sektory niskich technologii mogą zwiększać intensywność działalności badawczo-rozwojowej i przesuwać się w górę, do kategorii
sektorów średnich lub wysokich technologii. Sektory wcześniej zajmujące czołowe pozycje mogą z czasem zmniejszać intensywność działalności badawczo-rozwojowej i przesuwać się w dół rankingu. Aktualnie do sektorów wysokich technologii zalicza produkcję
statków powietrznych i kosmicznych, maszyn biurowych i komputerów, produkcję sprzętu
elektronicznego, farmaceutyków i instrumentów naukowych (Eurostat 2011a i 2011b). Z
podobną sytuacją mamy do czynienia w Polsce, gdzie: (GUS 2012):
do sektorów wysokich technologii zalicza się: (i) produkcję podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych;
(ii) produkcję komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych oraz (iii) produkcję statków powietrznych, statków kosmicznych i podobnych maszyn, a
do usług wysokiej techniki zalicza się: (i) działalność związaną z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych; (ii) nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych: (iii) telekomunikację; (iv) działalność związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązaną; (v) działalność usługową w zakresie informacji i (vi) badania naukowe i prace rozwojowe.
Na podobnej zasadzie zbudowana jest klasyfikacja produktów wysokich technologii, jednak w tym przypadku punktem odniesienia są indywidualne kategorie wyrobów, nie zaś
całe sektory. I o ile intensywność działalności badawczo-rozwojowej tych samych sektorów może być różna w zależności od kraju, w którym są one rozwijane, o tyle intensywność działalności badawczo-rozwojowej tych samych kategorii wyrobów jest bardzo zbliżona, niezależnie od kraju, w którym są one produkowane. Lista produktów wysokich
technologii obejmuje kilkaset pozycji opisanych zgodnie z Międzynarodową Standardową
Klasyfikacją Handlu SITC Rev. 4 (UN 2006).
Celem zadania 1g: Wdrożenie opracowanego systemu map nauki i technologii, w ramach
którego powstał niniejszy raport, nie jest stworzenie nowej klasyfikacji. Celem tego zada-
5
nia jest wykorzystanie istniejących klasyfikacji do opracowania mapy głównych powiązań
między dziedzinami nauki i działami gospodarki poprzez obszary wysokich i średniowysokich technologii na przykładzie inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego.
Stąd, dalsza część raportu przedstawia:
ramy metodyczne opracowania mapy głównych powiązań między dziedzinami nauki i działami gospodarki oraz
propozycje map powiązań dla wybranych kierunków badań naukowych i technologii i wybranych segmentów gospodarki, zidentyfikowanych jako obszary inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego.
Ramy metodyczne opracowania mapy powiązań między nauką, gospodarką i technologiami
Ramy metodyczne opracowania mapy powiązań między nauką, gospodarką i technologiami tworzą:
funkcjonalna klasyfikacja działalności badawczo-rozwojowej,
metodyka wykorzystaną do tworzenia map myśli (mind mapping).
Funkcjonalna klasyfikacja działalności badawczo-rozwojowej
Istotą funkcjonalnej klasyfikacji działalności badawczo-rozwojowej jest ocena charakteru
tej działalności i – na tej podstawie – zakwalifikowanie jej do jednej z kilku klas funkcjonalnych.
Podręcznik Frascati (OECD 2002) wyróżnia cztery grupy klas funkcjonalnych, wyodrębnionych z uwagi na:
typ działalności badawczo-rozwojowej (badania podstawowe, badania stosowane,
prace rozwojowe),
grupę produktów,
główną dziedzinę nauki (por. załącznik 1), i
cele społeczno-gospodarcze (por. załącznik 2).
Do stworzenia map powiązań między nauką, gospodarką i technologiami są wykorzystane
klasy funkcjonalne wyodrębniane na podstawie grupy produktów. Ma to zastosowanie
także do tych kierunków badań naukowych i technologii, które odnoszą się do procesów i
są klasyfikowane z punktu widzenia produktu /grupy produktów, do powstania których
służą.
Grupy produktów mogą być wyodrębnione na podstawie kryterium charakteru produktu
lub jego zastosowania. W pierwszym przypadku (kryterium charakteru produktu) kierunki
badań naukowych /technologii są klasyfikowane zgodnie z typem produktu będącego ich
przedmiotem (Ramka 1), i są opisywane zgodnie z konwencją przyjętą w PKWiU 2008.
6
Ramka 1: Przykład klasyfikacji opartej na kryterium charakteru produktu
„Badania dotyczące elektrycznego komponentu maszyny rolniczej powinny być wykazywane w statystykach jako badania dotyczące urządzeń elektrycznych. Podobnie badania dotyczące cegły ogniotrwałej przeznaczonej dla przemysłu hutniczego powinny
być klasyfikowane jako badania w zakresie produktów z kamienia, gliny, szkła i betonu, nie zaś w zakresie pierwotnych metali żelaznych, niezależnie do tego, czy były one
prowadzone w ramach przemysłu hutniczego, czy też w przemyśle wyrobów z kamienia, gliny, szkła i betonu.”
Powyższy przykład ma zastosowanie także w przypadku kierunków badań naukowych
/technologii dotyczących procesów produkcyjnych, ale tylko wtedy, gdy ich rezultatem
są materiały czy urządzenia. W każdym innym przypadku proces jest przypisany do
produktu, który jest /będzie jego efektem finalnym.
Źródło: OECD (2002), s. 96
W drugim przypadku (kryterium zastosowania produktu) kierunki badań naukowych i
technologii są klasyfikowane na podstawie produktów finalnych wytworzonych przez dany sektor, i są opisywane zgodnie z konwencją przyjętą w PKD 2007.
Obie klasyfikacje (PKWiU 2008 i PKD 2007) zachowują powiązania pojęciowe, zakresowe i kodowe (Ramka 2).
Ramka 2: Zgodność podziałów przyjętych w PKD 2007 i w PKWiU 2008
PKWiU 2008 jest klasyfikacją obejmującą grupowania produktów w podziale siedmiopoziomowym określoną przez PKD 2007 oraz Nomenklaturę Scaloną (CN 2007).
Pierwsze cztery poziomy PKWiU 2008 oparte są na kryterium podziału produktów
zdefiniowanym przez PKD 2007 (NACE Rev.2). Podział produktów na tych poziomach
odpowiada podziałowi działalności przyjętemu w NACE Rev.2 oraz PKD 2007, co ma
swe odzwierciedlenie w czterocyfrowych symbolach (YY.YX) PKWiU 2008 zgodnych
z symbolami przyjętymi w NACE Rev.2 i PKD 2007. Wyjątek stanowią produkty rybactwa (dział 03), meble do siedzenia i części do mebli objęte klasą 31.00, budynki i
roboty budowlane związane ze wznoszeniem tych budynków, objęte działem 41 oraz
sprzedaż detaliczna objęta działem 47. Redakcja nazw grupowań tych poziomów nawiązuje również do odpowiadających im nazw rodzajów działalności, z nielicznymi
wyjątkami, rozszerzonymi w przypadku PKWiU 2008, w celu doprecyzowania zakresów danej sekcji, grupy, działu czy klasy (np. nazwa działu 27 została rozszerzona w
stosunku do nazwy tego działu w PKD 2007 o nieelektryczny sprzęt gospodarstwa
domowego).
Na poziomach piątym i szóstym („kategorie” i „podkategorie”) w PKWiU 2008 przyjęto podział produktów określony na tych samych poziomach, co w europejskiej Klasyfikacji Produktów wg Działalności (CPA), przejmując również z tej klasyfikacji pięcio- i
sześciocyfrowe symbole oraz ich nazwy.
Źródło: Dz.U.2008.207.1293
Mapy powiązań między nauką, gospodarką i technologiami są oparte na kryterium zastosowania produktu i klasyfikacji PKD 2007.
7
Metodyka mind mapping’u
Mapa myśli, to sposób wizualizacji powiązań między nauką, gospodarką i technologiami.
Przykładem zastosowania map myśli do wizualizacji relacji między niezależnymi zbiorami podobnych danych dotyczących nauki jest projekt OPI Polskie klasyfikacje nauki3.
Ideą map myśli jest porządkowanie materiału za pomocą hierarchii i kategoryzacji, opartych na podstawowych pojęciach organizujących.
Podstawowe pojęcia organizujące to kluczowe koncepcje, wokół których organizuje się
inne pojęcia (Buzan i Buzan 1990). Przykładem pojęcia organizującego może być pojęcie
inżynieria powierzchni, obejmujące takie kategorie, jak inżynieria powierzchni materiałów
konstrukcyjnych metalowych, inżynieria powierzchni materiałów konstrukcyjnych niemetalowych, inżynieria powierzchni biomateriałów, inżynieria powierzchni nanomateriałów,
inżynieria powierzchni materiałów funkcjonalnych, inżynieria powierzchni materiałów
polimerowych, inżynieria powierzchni materiałów narzędziowych. Z kolei, każda z tych
kategorii zawiera w sobie kolejne podkategorie. Przykładowo, kategoria , inżynieria powierzchni biomateriałów obejmuje metody infiltracji, osadzanie elektroforetyczne, osadzanie sedymentacyjne, metody konsolidacji, metody PVD itd. (Rysunek 1). Takie uporządkowanie można rozwijać dalej ‘w dół’. Można je rozwijać także ‘wzwyż’, włączając
kategorię inżynieria powierzchni w obszar zaawansowane technologie materiałowe.
Rysunek 1: Przykład porządkowania materiału za pomocą hierarchii i kategoryzacji
Takie porządkowanie opiera się na określonych technikach i formach. Najważniejsze
techniki, to: (i) akcentowanie; (ii) wykorzystanie skojarzeń; (iii) przejrzystość sformułowań i (iv) wypracowanie własnego stylu. Najważniejsze formy, to: (i) hierarchia pojęć i
(ii) porządkowanie elementów mapy (Buzan i Buzan 1990).
Obszary inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego
Obszary inteligentnych specjalizacji
Zgodnie z regionalną strategią innowacji (Deloitte i ŁARR 2013), obszary inteligentnych
specjalizacji tworzy macierz sześciu branż o największym potencjale rozwojowym i czterech kluczowych obszarów technologicznych.
Więcej informacji na stronie www.opi.org.pl/Analizy-statystyczne-iewaluacja/newsId/72/p/2.html.
3
8
Do branż o największym potencjale rozwojowym należą:
nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w tym wzornictwo),
zaawansowane materiały budowlane,
medycyna, farmacja, kosmetyki,
energetyka, w tym odnawialne źródła energii,
innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze,
informatyka i telekomunikacja.
Część z nich (farmacja i informatyka oraz usługi związane z telekomunikacją, oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz z działalnością usługową w zakresie
informacji) zalicza się do wskazanych przez GUS (2012) sektorów wysokich technologii i
usług wysokiej techniki. Część zaś (np. przemysł włókienniczy), choć formalnie do takich
sektorów/ usług nie należy, to z uwagi na rosnące nakłady na działalność badawczorozwojową i innowacyjną, często porównywalne z poziomem wydatków notowanych w
przemysłach zaliczanych do średnich wysokich technologii, przesuwa się w kierunku sektorów wysokich technologii i usług wysokiej techniki (Rogut 2007).
Do kluczowych obszarów technologicznych definiujących inteligentne specjalizacje należą:
biotechnologie,
nanotechnologie i materiały funkcjonalne,
mechatronika,
technologie komunikacyjne i informatyczne.
Szczegółowy zakres obszarów inteligentnych specjalizacji
Szczegółowy zakres obszarów inteligentnych specjalizacji opisany jest przy pomocy:
w przypadku branż o największym potencjale rozwojowym – pięciu poziomów
PKD-2007,
w przypadku kluczowych obszarów technologicznych – wykazu kierunków badań
naukowych i technologii zidentyfikowanych w ramach zadania 1a, raportu Inwentaryzacja kierunków badań naukowych i technologii zidentyfikowanych w polskich
projektach foresightowych.
Szczegółowy wykaz branż o największym potencjale rozwojowym
Przemysł włókienniczy i modowy tworzą różne działalności zlokalizowane w obrębie
ośmiu działów (Tabela 1):
produkcji wyrobów tekstylnych,
produkcji odzieży,
produkcji skór i wyrobów ze skór wyprawionych,
pozostałej produkcji wyrobów,
9
produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych,
handlu hurtowego, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi,
handlu detalicznego, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi,
reklamy, badania rynku i opinii publicznej.
Tabela 1: Szczegółowy wykaz branż tworzących nowoczesny przemysł włókienniczy i mody (w
tym wzornictwo)
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
Produkcja wyrobów tekstylnych
13
13.1
13.10
13.10.A
13.10.B
13.10.C
13.10.D
13.2
13.3
13.9
13.20
13.30
13.20.A
13.20.B
13.20.C
13.20.D
13.30.Z
13.91
13.92
13.93
13.94
13.91.Z
13.92.Z
13.93.Z
13.94.Z
13.95
13.95.Z
13.96
13.96.Z
13.99
13.99.Z
Przygotowanie i przędzenie włókien tekstylnych
Produkcja przędzy bawełnianej
Produkcja przędzy wełnianej
Produkcja przędzy z włókien chemicznych
Produkcja przędzy z pozostałych włókien tekstylnych,
włączając produkcję nici
Produkcja tkanin
Produkcja tkanin bawełnianych
Produkcja tkanin wełnianych
Produkcja tkanin z włókien chemicznych
Produkcja pozostałych tkanin
Wykończanie wyrobów włókienniczych
Produkcja pozostałych wyrobów tekstylnych
Produkcja dzianin metrażowych
Produkcja gotowych wyrobów tekstylnych
Produkcja dywanów i chodników
Produkcja wyrobów powroźniczych, lin, szpagatów i
wyrobów sieciowych
Produkcja włóknin i wyrobów wykonanych z włóknin,
z wyłączeniem odzieży
Produkcja pozostałych technicznych i przemysłowych
wyrobów tekstylnych
Produkcja pozostałych wyrobów tekstylnych, gdzie
indziej niesklasyfikowana
Produkcja odzieży
14
14.1
14.2
14.3
14.11
14.12
14.13
14.14
14.19
14.20
14.11.Z
14.12.Z
14.13.Z
14.14.Z
14.19.Z
14.20.Z
14.31
14.39
14.31.Z
14.39.Z
Produkcja odzieży, z wyłączeniem wyrobów futrzarskich
Produkcja odzieży skórzanej
Produkcja odzieży roboczej
Produkcja pozostałej odzieży wierzchniej
Produkcja bielizny
Produkcja pozostałej odzieży i dodatków do odzieży
Produkcja wyrobów futrzarskich
Produkcja odzieży dzianej
Produkcja wyrobów pończoszniczych
Produkcja pozostałej odzieży dzianej
10
Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych
15
15.1
15.11
15.12
15.2
15.20
Wyprawa skór, garbowanie; wyprawa i barwienie skór
futerkowych; produkcja toreb bagażowych, toreb
ręcznych i podobnych wyrobów kaletniczych; produkcja wyrobów rymarskich
15.11.Z Wyprawa skór, garbowanie; wyprawa i barwienie skór
futerkowych
15.12.Z Produkcja toreb bagażowych, toreb ręcznych i podobnych wyrobów kaletniczych; produkcja wyrobów rymarskich
15.20.Z Produkcja obuwia
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
20
20.6
20.60
20.60.Z Produkcja włókien chemicznych
32.12
32.13
Pozostała produkcja wyrobów
Produkcja wyrobów jubilerskich, biżuterii i podobnych wyrobów
32.12.Z Produkcja wyrobów jubilerskich i podobnych
32.13.Z Produkcja sztucznej biżuterii i wyrobów podobnych
32
32.1
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami
samochodowymi
46
46.16
46.4
46.41
46.42
46.48
46.16.Z Działalność agentów zajmujących się sprzedażą wyrobów tekstylnych, odzieży, wyrobów futrzarskich,
obuwia i artykułów skórzanych
Sprzedaż hurtowa artykułów użytku domowego
46.41.Z Sprzedaż hurtowa wyrobów tekstylnych
46.42.Z Sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia
46.48.Z Sprzedaż hurtowa zegarków, zegarów i biżuterii
Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego
pojazdami samochodowymi
47
47.1
47.5
47.51
47.51.Z
47.71
47.71.Z
47.72
47.72.Z
47.77
47.77.Z
47.82
47.82.Z
47.91
47.91.Z
47.7
47.8
47.9
Sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach
Sprzedaż detaliczna artykułów użytku domowego
prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych prowadzona
w wyspecjalizowanych sklepach
Sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
Sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
Sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych
Sprzedaż detaliczna zegarków, zegarów i biżuterii
Sprzedaż detaliczna prowadzona na straganach i targowiskach
Sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i
obuwia prowadzona na straganach i targowiskach
Sprzedaż detaliczna prowadzona poza siecią sklepową, straganami i targowiskami
Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzeda-
11
ży wysyłkowej lub Internet
73
Reklama, badanie rynku i opinii publicznej
73.1
73.2
73.11
73.20
74.1
74.10
74.2
74.20
74
Reklama
73.11 Z Działalność agencji reklamowych
73.20.Z Badanie rynku i opinii publicznej
Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
74.10.Z Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania
74.20.Z Działalność fotograficzna
Na produkcje zaawansowanych materiałów budowlanych składają się działalności zlokalizowane w obrębie czterech działów (Tabela 2):
produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych,
produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych,
produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, i
produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń.
Tabela 2: Szczegółowy wykaz branż obejmujących produkcję zaawansowanych materiałów budowlanych
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
20
20.3
20.12
20.30
20.52
20.12.Z Produkcja barwników i pigmentów
20.30.Z Produkcja farb, lakierów i podobnych powłok, farb drukarskich i mas uszczelniających
20.52.Z Produkcja klejów
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
22
22.1
22.19
22.2
22.21
22.23
Produkcja wyrobów z gumy
22.19.Z Produkcja pozostałych wyrobów z gumy
Produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych
22.21.Z Produkcja płyt, arkuszy, rur i kształtowników z tworzyw
sztucznych
22.23.Z Produkcja wyrobów dla budownictwa z tworzyw sztucznych
Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców
niemetalicznych
23
23.1
23.2
23.3
23.11
23.12
23.14
23.19
23.11.Z
23.12.Z
23.14.Z
23.19.Z
23.20
23.20.Z
23.31
23.32
23.31.Z
23.32.Z
Produkcja szkła i wyrobów ze szkła
Produkcja szkła płaskiego
Kształtowanie i obróbka szkła płaskiego
Produkcja włókien szklanych
Produkcja i obróbka pozostałego szkła, włączając szkło techniczne
Produkcja wyrobów ogniotrwałych
Produkcja ceramicznych materiałów budowlanych
Produkcja ceramicznych kafli i płytek
Produkcja cegieł, dachówek i materiałów budowlanych, z
12
23.4
23.43
23.44
23.49
23.43.Z
23.44.Z
23.49.Z
23.51
23.52
23.51.Z
23.52.Z
23.61
23.62
23.63
23.64
23.65
23.69
23.61.Z
23.62.Z
23.63.Z
23.64.Z
23.65.Z
23.69.Z
23.5
23.6
wypalanej gliny
Produkcja pozostałych wyrobów z porcelany i ceramiki
Produkcja ceramicznych izolatorów i osłon izolacyjnych
Produkcja pozostałych technicznych wyrobów ceramicznych
Produkcja pozostałych wyrobów ceramicznych
Produkcja cementu, wapna i gipsu
Produkcja cementu
Produkcja wapna i gipsu
Produkcja wyrobów z betonu, cementu i gipsu
Produkcja wyrobów budowlanych z betonu
Produkcja wyrobów budowlanych z gipsu
Produkcja masy betonowej prefabrykowanej
Produkcja zaprawy murarskiej
Produkcja cementu wzmocnionego włóknem
Produkcja pozostałych wyrobów z betonu, gipsu i cementu
Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem
maszyn i urządzeń
25
25.12
25.12.Z Produkcja metalowych elementów stolarki budowlanej
Medycyna, farmacja i kosmetyki, to obszar tworzony przez pięć działów (Tabela 3):
produkcję chemikaliów i wyrobów chemicznych,
produkcję podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych
wyrobów farmaceutycznych,
opiekę zdrowotną,
pomoc społeczną z zakwaterowaniem, i
pomoc społeczną bez zakwaterowania.
Tabela 3: Szczegółowy wykaz branż obejmujących medycynę, farmację i kosmetyki
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
20
Produkcja mydła i detergentów, środków myjących i
czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych
20.4
21
Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
21.1
21.10
21.2
21.20
86
21.10.Z Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych
21.20.Z Produkcja leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
Opieka zdrowotna
86.1
86.2
86.10
86.21
86.22
86.10.Z Działalność szpitali
Praktyka lekarska
86.21.Z Praktyka lekarska ogólna
86.22.Z Praktyka lekarska specjalistyczna
13
86.9
86.23
86.90
86.23.Z Praktyka lekarska dentystyczna
Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej
86.90.A Działalność fizjoterapeutyczna
86.90.B Działalność pogotowia ratunkowego
86.90.C Praktyka pielęgniarek i położnych
86.90.D Działalność paramedyczna
86.90.E Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej,
gdzie indziej niesklasyfikowana
Pomoc społeczna z zakwaterowaniem
87
87.1
87.10
87.2
87.20
87.3
87.30
87.9
87.90
87.10.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem zapewniająca
opiekę pielęgniarską
87.20.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób z zaburzeniami psychicznymi
87.30.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych
87.90.Z Pozostała pomoc społeczna z zakwaterowaniem
Pomoc społeczna bez zakwaterowania
88
88.1
88.10
88.10.Z Pomoc społeczna bez zakwaterowania dla osób w
podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych
W obręb energetyki wchodzą (Tabela 4):
leśnictwo i pozyskiwanie drewna,
wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
i powietrze do układów klimatyzacyjnych,
działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców, oraz
produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych w części dotyczącej biopaliw.
Tabela 4: Szczegółowy wykaz branż obejmujących energetykę, w tym odnawialne źródła energii
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
Leśnictwo i pozyskiwanie drewna
2
02.2
02.20
02.20.Z Pozyskiwanie drewna
20
20.5
20.59
Produkcja pozostałych wyrobów chemicznych
20.59.Z Produkcja pozostałych wyrobów chemicznych, gdzie indziej
niesklasyfikowana (biopaliwa)
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz,
parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
35
35.1
35.11
35.12
35.13
Wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja i handel energią elektryczną
35.11.Z Wytwarzanie energii elektrycznej
35.12.Z Przesyłanie energii elektrycznej
35.13.Z Dystrybucja energii elektrycznej
14
35.14
35.2
35.3
35.21
35.22
35.23
35.30
35.14.Z Handel energią elektryczną
Wytwarzanie paliw gazowych; dystrybucja i handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym
35.21.Z Wytwarzanie paliw gazowych
35.22.Z Dystrybucja paliw gazowych w systemie sieciowym
35.23.Z Handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym
35.30.Z Wytwarzanie i zaopatrywanie w parę wodną, gorącą wodę
i powietrze do układów klimatyzacyjnych
Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i
unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców
38
38.2
38.21
Przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów
38.21.Z Obróbka i usuwanie odpadów innych niż niebezpieczne
Rolnictwo i przetwórstwa rolno-spożywcze tworzą dwa działy (Tabela 5):
uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową, oraz
produkcja artykułów spożywczych.
Tabela 5: Szczegółowy wykaz branż obejmujących innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolnospożywcze
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo,
włączając działalność usługową
1
01.1
01.11
01.12
01.13
01.14
01.15
01.16
01.19
01.2
01.21
01.22
01.23
01.24
01.25
01.26
01.27
01.28
Uprawy rolne inne niż wieloletnie
01.11.Z Uprawa zbóż, roślin strączkowych i roślin oleistych na
nasiona, z wyłączeniem ryżu
01.12.Z Uprawa ryżu
01.13.Z Uprawa warzyw, włączając melony oraz uprawa roślin
korzeniowych i roślin bulwiastych
01.14.Z Uprawa trzciny cukrowej
01.15.Z Uprawa tytoniu
01.16.Z Uprawa roślin włóknistych
01.19.Z Pozostałe uprawy rolne inne niż wieloletnie
Uprawa roślin wieloletnich
01.21.Z Uprawa winogron
01.22.Z Uprawa drzew i krzewów owocowych tropikalnych
i podzwrotnikowych
01.23.Z Uprawa drzew i krzewów owocowych cytrusowych
01.24.Z Uprawa drzew i krzewów owocowych ziarnkowych i
pestkowych
01.25.Z Uprawa pozostałych drzew i krzewów owocowych
oraz orzechów
01.26.Z Uprawa drzew oleistych
01.27.Z Uprawa roślin wykorzystywanych do produkcji napojów
01.28.Z Uprawa roślin przyprawowych i aromatycznych oraz
roślin wykorzystywanych do produkcji leków i wyrobów farmaceutycznych
15
01.3
01.4
01.29
01.30
01.41
01.42
01.43
01.44
01.5
01.45
01.46
01.47
01.49
01.50
01.6
01.61
01.62
01.63
01.64
01.29.Z Uprawa pozostałych roślin wieloletnich
01.30.Z Rozmnażanie roślin
Chów i hodowla zwierząt
01.41.Z Chów i hodowla bydła mlecznego
01.42.Z Chów i hodowla pozostałego bydła i bawołów
01.43.Z Chów i hodowla koni i pozostałych zwierząt koniowatych
01.44.Z Chów i hodowla wielbłądów i zwierząt wielbłądowatych
01.45.Z Chów i hodowla owiec i kóz
01.46.Z Chów i hodowla świń
01.47.Z Chów i hodowla drobiu
01.49.Z Chów i hodowla pozostałych zwierząt
01.50.Z Uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (działalność mieszana)
Działalność usługowa wspomagająca rolnictwo i następująca po zbiorach
01.61.Z Działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną
01.62.Z Działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę
zwierząt gospodarskich
01.63.Z Działalność usługowa następująca po zbiorach
01.64.Z Obróbka nasion dla celów rozmnażania roślin
Produkcja artykułów spożywczych
10
10.1
10.2
10.11
10.11.Z
10.12
10.13
10.12.Z
10.13.Z
10.20
10.20.Z
10.31
10.32
10.39
10.31.Z
10.32.Z
10.39.Z
10.41
10.42
10.41.Z
10.42.Z
10.51
10.52
10.51.Z
10.52.Z
10.61
10.62
10.61.Z
10.62.Z
10.71
10.71.Z
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
Przetwarzanie i konserwowanie mięsa oraz produkcja
wyrobów z mięsa
Przetwarzanie i konserwowanie mięsa, z wyłączeniem
mięsa
z drobiu
Przetwarzanie i konserwowanie mięsa z drobiu
Produkcja wyrobów z mięsa, włączając wyroby z mięsa drobiowego
Przetwarzanie i konserwowanie ryb, skorupiaków i
mięczaków
Przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw
Przetwarzanie i konserwowanie ziemniaków
Produkcja soków z owoców i warzyw
Pozostałe przetwarzanie i konserwowanie owoców i
warzyw
Produkcja olejów i tłuszczów pochodzenia roślinnego
i zwierzęcego
Produkcja olejów i pozostałych tłuszczów płynnych
Produkcja margaryny i podobnych tłuszczów jadalnych
Wytwarzanie wyrobów mleczarskich
Przetwórstwo mleka i wyrób serów
Produkcja lodów
Wytwarzanie produktów przemiału zbóż, skrobi i wyrobów skrobiowych
Wytwarzanie produktów przemiału zbóż
Wytwarzanie skrobi i wyrobów skrobiowych
Produkcja wyrobów piekarskich i mącznych
Produkcja pieczywa; produkcja świeżych wyrobów
16
10.72
10.73
10.8
10.81
10.82
10.83
10.84
10.85
10.86
10.89
10.9
10.91
10.92
ciastkarskich i ciastek
10.72.Z Produkcja sucharów i herbatników; produkcja konserwowanych wyrobów ciastkarskich i ciastek
10.73.Z Produkcja makaronów, klusek, kuskusu i podobnych
wyrobów mącznych
Produkcja pozostałych artykułów spożywczych
10.81.Z Produkcja cukru
10.82.Z Produkcja kakao, czekolady i wyrobów cukierniczych
10.83.Z Przetwórstwo herbaty i kawy
10.84.Z Produkcja przypraw
10.85.Z Wytwarzanie gotowych posiłków i dań
10.86.Z Produkcja artykułów spożywczych homogenizowanych i żywności dietetycznej
10.89.Z Produkcja pozostałych artykułów spożywczych, gdzie
indziej niesklasyfikowana
Produkcja gotowych paszy i karmy dla zwierząt
10.91.Z Produkcja gotowej paszy dla zwierząt gospodarskich
10.92.Z Produkcja gotowej karmy dla zwierząt domowych
W obszar informatyki i telekomunikacji wchodzi sześć działów (Tabela 6):
produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych,
działalność wydawnicza,
telekomunikacja,
działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki
oraz działalność powiązana,
działalność usługowa w zakresie informacji, i
pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
Tabela 6: Szczegółowy wykaz branż obejmujących informatykę i telekomunikację
Dział
Grupa
Klasa
Podklasa Nazwa
Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i
optycznych
26
26.1
26.2
26.3
26.4
26.11
26.12
26.20
26.30
26.40
26.11.Z
26.12.Z
26.20.Z
26.30.Z
26.40.Z
26.51
26.51.Z
26.52
26.52.Z
26.5
Produkcja elektronicznych elementów i obwodów
drukowanych
Produkcja elementów elektronicznych
Produkcja elektronicznych obwodów drukowanych
Produkcja komputerów i urządzeń peryferyjnych
Produkcja sprzętu (tele)komunikacyjnego
Produkcja elektronicznego sprzętu powszechnego
użytku
Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych,
kontrolnych i nawigacyjnych; produkcja zegarków i
zegarów
Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych,
kontrolnych
i nawigacyjnych
Produkcja zegarków i zegarów
17
26.6
26.60
26.7
26.70
26.8
26.80
26.60.Z Produkcja urządzeń napromieniowujących, sprzętu
elektromedycznego i elektroterapeutycznego
26.70.Z Produkcja instrumentów optycznych i sprzętu fotograficznego
26.80.Z Produkcja magnetycznych i optycznych niezapisanych
nośników informacji
Działalność wydawnicza
58
58.2
58.21
58.29
Działalność wydawnicza w zakresie oprogramowania
58.21.Z Działalność wydawnicza w zakresie gier komputerowych
58.29.Z Działalność wydawnicza w zakresie pozostałego
oprogramowania
61
62
Telekomunikacja
61.1
61.2
61.10
61.20
61.3
61.9
61.30
61.90
61.10.Z Działalność w zakresie telekomunikacji przewodowej
61.20.Z Działalność w zakresie telekomunikacji bezprzewodowej, z wyłączeniem telekomunikacji satelitarnej
61.30.Z Działalność w zakresie telekomunikacji satelitarnej
61.90.Z Działalność w zakresie pozostałej telekomunikacji
Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana
62.0
62.01
62.02
62.03
62.09
62.01.Z Działalność związana z oprogramowaniem
62.02.Z Działalność związana z doradztwem w zakresie informatyki
62.03.Z Działalność związana z zarządzaniem urządzeniami
informatycznymi
62.09.Z Pozostała działalność usługowa w zakresie technologii
informatycznych i komputerowych
Działalność usługowa w zakresie informacji
63
63.1
63.11
63.11.Z
63.12
63.12.Z
63.91
63.99
63.91.Z
63.99.Z
63.9
Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność; działalność
portali internetowych
Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność
Działalność portali internetowych
Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji
Działalność agencji informacyjnych
Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji,
gdzie indziej niesklasyfikowana
Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
74
74.1
74.10
74.10.Z Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania
18
Szczegółowy wykaz kluczowych obszarów technologicznych
Obszar biotechnologii tworzą 72 kierunki badań naukowych i technologii (Tabela 7).
Tabela 7: Biotechnologie
Nazwa skrócona
Pełne brzmienie kierunku badań/technologii
Żywność funkcjonalna
Wytwarzanie żywności funkcjonalnej z użyciem
do jej produkcji surowców pozyskiwanych ze specjalnych hodowli lub upraw prowadzonych w specyficznych warunkach, lub ze specjalnie selekcjonowanych odmian, także modyfikowanych biotechnologicznie, w tym również metodami inżynierii genetycznej
Oczyszczanie ścieków przemysłowych
Biotechnologiczne metody oczyszczania ścieków
przemysłowych
Bio, nano, bionika
Wysoko wydajne, przemysłowe biotechnologie i
zrównoważone zintegrowane z nanotechnologiami
i rozwiązaniami bioniki do zastosowań w różnych
gałęziach gospodarki, w szczególności farmacji,
przetwórstwie żywności, ochronie zdrowia i
ochronie środowiska
Produkcja metanu i wodoru
Produkcja metanu i wodoru metodami biotechnologicznymi
Leki hormonalne
Opracowanie leków hormonalnych, zwłaszcza
peptydów i białek przy zastosowaniu biotechnologii
Biotechnologie przemysłowe produktów
Technologie i biotechnologie przemysłowe produktów
Środki bakteriobójcze i grzybobójcze
Badania nad opracowaniem skutecznych środków
bakteriobójczych i grzybobójczych nie oddziałujących negatywnie na środowisko
Biotechnologie medyczne i farmaceutyczne
Biotechnologie medyczne i farmaceutyczne, w tym
biomateriały
Biotechnologie w ochronie środowiska
Biotechnologie w ochronie środowiska
Produkty naturalne
Technologie wytwarzania produktów naturalnych
metodami biotechnologii i inżynierii genetycznej
roślin – produkty z roślin wzbogacone w substancje lecznicze
Bielenie i modyfikacja włókien bawełny
Bielenie i modyfikacja włókien bawełny będzie
opierać się na wykorzystaniu metod biotechnologicznych
Materiały włókniste
Rozwój materiałów włóknistych do zastosowań
specjalnych na bazie biocelulozy (bakteryjna celuloza) – biotechnologiczna metoda wytwarzania
19
włókien celulozowych
Wykańczanie wyrobów włókienniczych
Biotechnologie dla wykańczania wyrobów włókienniczych
Biotechnologie w przemyśle skórzanym i obuwniczym
Biotechnologie w przemyśle skórzanym i obuwniczym do produkcji wyrobów o najwyższej jakości
oraz o właściwościach barierowych
Enzymy
Otrzymywanie i wykorzystanie enzymów zdolnych do działania w szerokim zakresie warunków
technologicznych, pochodzących z hipertermofilnych, psychrofilnych, halofilnych, alkalifilnych i
eutektofilnych drobnoustrojów, do przetwarzania
różnych surowców żywnościowych i produktów
ubocznych oraz umożliwiających ograniczenie
użycia energii
Opakowania z surowców odnawialnych i biodegradowalnych
Materiały opakowaniowe z surowców odnawialnych oraz biodegradowalnych
Biopaliwa i biomasa z nasadzeń
celowych
Pozyskiwanie, produkcja biopaliw i biomasy z
nasadzeń celowych
Biomasa do produkcji ciepła
Wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła w
małej i średniej skali
Mikrogeneracja na bazie biomasy
Mikrogeneracja na bazie biomasy
Hybrydy biomechatroniczne
Hybrydy biomechatroniczne będące połączeniem
organizmów żywych lub struktur biologicznych
oraz układów mechatronicznych do zastosowań
specjalnych
Systemy i procesy współspalania
odpadów organicznych
Inteligentne systemy i procesy współspalania odpadów organicznych z paliwami konwencjonalnymi
Technologia upłynniania biomasy
Technologia upłynniania biomasy
Odzyskiwanie surowców i materiałów ze ścieków komunalnych i
przemysłowych
Technologie odzyskiwania surowców i materiałów
ze ścieków komunalnych i przemysłowych
Stabilizacja i poprawa właściwości
biopaliw
Metody stabilizacji i poprawy właściwości użytkowych biopaliw
Utylizacja cieczy odpadowych
Metody utylizacji cieczy odpadowych z procesów
powierzchniowej i ubytkowej obróbki metali
Biologiczne metody oczyszczania i
kontrolowanego samooczyszczania
Nowatorskie technologie ochrony środowiska,
wykorzystujące stały monitoring oraz biologiczne
metody oczyszczania i kontrolowanego samooczyszczania
Nisko- i bezodpadowe technologie
produkcji
Nisko- i bezodpadowe technologie produkcji
Wykorzystanie odpadów i unieszkodliwianie substancji niebezpiecznych
Przemysłowe metody wykorzystania odpadów i
unieszkodliwiania substancji niebezpiecznych
Molekularna inżynieria katalizato-
Molekularna inżynieria katalizatorów przemysło20
rów przemysłowych
wych
Biopaliwa nowej generacji
Biopaliwa nowej generacji z odnawialnych surowców w tym z odpadów
Współspalanie węgla i biomasy
Technologia współspalania bezpośredniego węgla
z biomasą
Mikroorganizmy i preparaty enzymatyczne
Wykorzystanie mikroorganizmów i preparatów
enzymatycznych pochodzenia mikrobiologicznego,
roślinnego i zwierzęcego do produkcji produktów
żywnościowych i dodatków do żywności
Szczepionki i inne związki biologicznie czynne
Produkcja szczepionek (białek antygenowych),
surowic, hormonów białek i innych związków biologicznie czynnych poprzez ich nadekspresję w
wektorach bakteryjnych, drożdżowych, roślinnych
i zwierzęcych
Biosynteza i biotransformacja
Biosynteza i biotransformacja związków naturalnych i ich analogów przydatnych w farmacji i
przemyśle kosmetycznym
Biokatalizatory
Pozyskiwanie nowych biokatalizatorów reakcji
chemicznych
Biopaliwa
Wytwarzanie surowców przemysłowych i energetycznych (biopaliw)
Biopaliwa z biomasy
Produkcja biopaliw ciekłych (etanol, węglowodory
ciekłe) z biomasy
Mikrobiologiczne ogniwa paliwowe
Mikrobiologiczne ogniwa paliwowe
Alternatywne źródła energii
Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii, np.
spalanie biomasy, odpadów, budowa biogazowni
itp.
Biogaz do produkcji energii elektrycznej
Technologie wykorzystujące biogaz do produkcji
energii elektrycznej
Biopolimery
Biopolimery - technologie wytwarzania tworzyw
biodegradowalnych, bazujących na surowcach odnawialnych, jako alternatywa dla tworzyw ropopochodnych, przykładowo polimery i kopolimery
kwasu mlekowego, polihydroksykwasy
Enzymy przemysłowe
Technologie produkcji enzymów przemysłowych
Biokataliza i bioprocesy oparte na
drożdżach
Biokataliza i bioprocesy wykorzystujące drożdże,
bakterie i enzymy z nich pochodzące
Immobilizacja substancji biologicznie aktywnych
Technologie immobilizacji substancji biologicznie
aktywnych
Bioprodukty
Przetwarzanie surowców roślinnych do bioproduktów
Biomateriały do kontrolowanego
dozowania leków i składników odżywczych
Technologie wytwarzania biomateriałów do kontrolowanego dozowania leków i składników odżywczych
Biomateriały opatrunkowe
Technologie wytwarzania biomateriałów opatrun-
21
kowych
Rusztowania w inżynierii tkankowej
Technologie produkcji rusztowań w inżynierii
tkankowej i sztucznych organów hybrydowych
Sensory dla celów diagnostycznych
Technologie wytwarzania sensorów dla celów
diagnostycznych w medycynie oraz przemyśle
spożywczym i ochronie środowiska
Fermentowane produkty spożywcze
Technologie wytwarzania fermentowanych produktów spożywczych
Mikroorganizmy do oczyszczania
ścieków i utylizacji odpadów
Technologie wykorzystujące mikroorganizmy do
oczyszczania ścieków i utylizacji odpadów
Odpady i osady ściekowe do celów
energetycznych
Technologie wykorzystania odpadów i osadów
ściekowych do celów energetycznych
Bioodpady komunalne
Technologie przetwarzania bioodpadów komunalnych
Użytkowe wykorzystanie i biodegradacja odpadów
Technologie użytkowego wykorzystania i biodegradacji odpadów z rolnictwa, przemysłu spożywczego i produkcji biopaliw, w tym biopaliw
drugiej generacji
Odpady niebezpieczne
Technologie przetwarzania odpadów niebezpiecznych
Odpady opakowaniowe
Technologie recyklingu odpadów opakowaniowych, przede wszystkim z tworzyw sztucznych (w
tym technologie stosujące metody katalityczne dla
degradacji odpadowych materiałów polimerowych
do paliw płynnych)
Produkty kompozytowe
Technologie przetwarzania odpadów na produkty
kompozytowe
Opakowania biodegradowalne
Technologie produkcji opakowań biodegradowalnych
Bioługowanie metali
Technologie bioługowania metali z odpadów
przemysłowych i bioługowania metali ciężkich z
osadów ściekowych.
Usuwania biogenów
Technologie usuwania biogenów ze ścieków,
przede wszystkim azotu i fosforu
Biodegradacja węglowodorów aromatycznych
Technologie biodegradacji węglowodorów aromatycznych, w tym WWA, węglowodorów alifatycznych oraz polichlorowanych bifenyli (PCB)
Układy katalityczne
Technologie wykorzystujące nowe układy katalityczne do utleniania zanieczyszczeń w oczyszczalniach ścieków
Systemy membranowe
Technologie usuwania zanieczyszczeń z wody i
ścieków metodami stosującymi innowacyjne systemy membranowe
Bioremediacja
Technologie bioremediacji skażonych gruntów
Inżynieria genetyczna
Technologie wykorzystujące inżynierię genetyczną
22
w produkcji rolnej w miejsce substancji chemicznych, zanieczyszczających środowisko naturalne
Materiały włókniste
Nastąpi rozwój materiałów włóknistych do zastosowań specjalnych na bazie biocelulozy (bakteryjna celuloza) – biotechnologiczna metoda wytwarzania włókien celulozowych
Bionanomateriały kontrastowe do
tomografii
Bionanomateriały kontrastowe do tomografii
Biomateriały protetyczne
Biomateriały – np. inteligentne protezy, protezy
naczyniowe uwalniające leki, uzupełnienia protetyczne kości
Biomateriały dla inżynierii tkankowej
Biomateriały dla inżynierii tkankowej
Zastawki stentowe
Zastawki stentowe wykorzystujące materiał hodowli komórkowych
Czujniki mikrobiologiczne
Zaawansowane czujniki mikrobiologiczne
Obszar nanotechnologii tworzy 50 kierunków badań naukowych i technologii (Tabela 8).
Tabela 8: Nanotechnologie
Nazwa skrócona
Kompozyty drzewne nowej generacji
Nanomateriały oraz nanotechnologie służące produkcji kompozytów drzewnych nowej generacji
(wysokiej jakości i funkcjonalności)
Pokrycia konwersyjne i ostateczne
Nanotechnologie w zastosowaniu pokryć konwersyjnych i ostatecznych
Nanotechnologie dla modelowania
bezpieczeństwa żywności
Modelowanie i badania nad bezpieczeństwem
żywności otrzymanej z wykorzystaniem procesów
nanotechnologicznych
Nanotechnologie dla ochrony biosystemów
Monitorowanie i ochrona biosystemów z wykorzystaniem nanotechnologii
Nanotechnologie antybakteryjne
Nanotechnologie antybakteryjne
Nanotechnologie dla regeneracji
tkanek i kości
Nanomateriały i nanotechnologie dla regeneracji
tkanek i kości
Nanotechnologie dla wytwarzania
powłok
Zastosowanie nanotechnologii w wytwarzaniu
różnych powłok, np. biobójczych, biostatycznych,
antyelektrostatycznych, hydrofobowych, ochronnych przed promieniowaniem elektromagnetycznym
Nanotechnologia dla fotonik i ektroniki
Nanotechnologia dla fotoniki, mikro- i nanoelektroniki oraz sensorów
Nanotechnologiczne leki
Technologie produkcji nanotechnologicznych leków przeciwnowotworowych, neuro- i kardiopro-
23
tekcyjnych
Nanotechnologie dla narzędzi tnących i przetwórstwa drewna
Nanotechnologie dla narzędzi tnących i przetwórstwa drewna
Nanotechnologie dla ochrony drewna
Nanotechnologie dla ochrony drewna (mechanicznej, fizycznej, chemicznej, biologicznej)
Nanotechnologie warstw wierzchnich do zastosowań biomedycznych
Nanotechnologie warstw wierzchnich do zastosowań biomedycznych
Nanotechnologie związane z tkaninami specjalnym
Nanotechnologie związane z tkaninami specjalnymi np. materiały opatrunkowe
Nanotechnologie w produkcji opakowań żywności
Nanotechnologie w produkcji opakowań żywności
Nanotechnologie dla zastosowań
militarnych
Nanotechnologie dla zastosowań militarnych
Inżynieria materiałowa i nanotechnologie dla zastosowań specjalnych
Inżynieria materiałowa i nanotechnologie dla zastosowań specjalnych
Nanotechnologie dla uszlachetniania
włókien naturalnych
Nanotechnologie będą wykorzystywane w procesach uszlachetniania włókien naturalnych w celu
nadania im wielofunkcyjnych właściwości
Nanotechnologie dla materiałów
funkcjonalnych
Nanotechnologia umożliwia uzyskanie nowych
atrakcyjnych wyrobów o specjalnych właściwościach
Napełniacze, nanonapełniacze, materiały wzmacniające
Wytwarzanie materiałów polimerowych - napełniacze, nanonapełniacze, materiały wzmacniające
Kompozyty polimerowe
Wytwarzanie materiałów polimerowych - kompozyty polimerowe (nanokompozyty, kompozyty
włókniste, polimerobetony)
Materiały nanoporowate i nanostruktury
Materiały nanoporowate oraz inne nanostruktury
Nanomateriały dla kompozytów
drzewnych
Nanomateriały oraz nanotechnologie służące produkcji kompozytów drzewnych nowej generacji
(wysokiej jakości i funkcjonalności)
Technologie hybrydowe dla wyrobów drewnianych nowej generacji
Integracja technologii cieczy jonowych, nanotechnologii i technologii bezodpadowych dla produkcji
bezpiecznych dla środowiska materiałów i wyrobów drzewnych nowej generacji
Nanostruktury: podłoża do hodowli
materiału biologicznego
Modyfikowane powierzchniowo polimery (nanostruktury) - Podłoża do hodowli materiału biologicznego
Nanolitografia
Nanolitografia: inżynieria powierzchni nanomateriałów
Chemiczne osadzanie nanometrycznych warstw
Chemiczne osadzanie nanometrycznych warstw
powierzchniowych z fazy gazowej (CVD): inżynieria powierzchni nanomateriałów
Fizyczne osadzanie nanometrycznych warstw
Fizyczne procesy osadzania próżniowego nanometrycznych warstw powierzchniowych (PVD): in-
24
żynieria powierzchni nanomateriałów
Osadzanie warstw atomowych
Osadzanie pojedynczych warstw atomowych
(ALD): inżynieria powierzchni nanomateriałów
Elektroosadzanie nanometrycznych
warstw
Elektroosadzanie nanometrycznych warstw powierzchniowych: inżynieria powierzchni nanomateriałów
Zol-żel dla nanometrycznych warstw
Technologia zol-żel otrzymywania nanometrycznych warstw powierzchniowych: inżynieria powierzchni nanomateriałów
Obróbka powierzchniowa nanomateriałów
Obróbka powierzchniowa nanomateriałów: inżynieria powierzchni nanomateriałów
Elektroforeza
Elektroforeza: inżynieria powierzchni materiałów
polimerowych
Nanomateriały i nanoukłady wielofunkcyjne
Nanomateriały i nanoukłady wielofunkcyjne
Nanostrukturalne materiały dla medycyny regeneracyjnej
Opracowanie metod wytworzenia nanostrukturalnych materiałów dla medycyny regeneracyjnej
Nanopowłoki
Nanopowłoki
Nanoustrukturyzowane biomateriały
Nanoustrukturyzowane biomateriały
Nanomateriały dla hydroizolacyjności materiałów budowlanych
Nanomateriały wprowadzające hydroizolacyjność
materiałów budowlanych
Nanomateriały wzmacniające konstrukcje budowlane
Nanomateriały wzmacniające konstrukcje budowlane
Grafen
Grafen
Nanorurki węgla
Nanorurki węgla
Nanocząstki i nanodruty metalowe
Nanocząstki i nanodruty metalowe
Ultracienkie warstwy magnetyczne
Ultracienkie warstwy magnetyczne
Nanomateriały i nanotechnologie dla
regeneracji tkanek i kości
Nanomateriały i nanotechnologie dla regeneracji
tkanek i kości
Nanomateriały dla elektroniki drukowanej
Nanotechnologie dla tkanin specjalnych
Nanotechnologie związane z tkaninami specjalnymi np. materiały opatrunkowe
Nanowłókna zbrojące materiały polimerowe
Zbrojenie materiałów polimerowych nanowłóknami
Materiały i nanomateriały dla fotoniki, mikro i nanoelektroniki oraz
sensorów
Materiały i nanomateriały dla fotoniki, mikro i
nanoelektroniki oraz sensorów
Nanoskrawanie i mikroskrawanie
Technologia nanoskrawania/ mikroskrawania
Obszar mechatroniki tworzy 45 kierunków badań naukowych i technologii (Tabela 9).
25
Tabela 9: Mechatronika
Nazwa skrócona
Automatyczna metanometria ciągła
Sterowanie obudową wyrobisk wybierkowych
Automatyczna metanometria cykliczna
Automatyka dla odnawialnych źródeł energii
Automatyka: transport pionowy linowy
Automatyzacja i robotyzacja centrów
obróbczych
Automatyzacja procesów spalania
biomasy drzewnej
Autonomiczne systemy monitoringu
środowiska w skali mikro i makro
Elastyczna automatyzacja i robotyzacja centrów obróbczych
Elektronika molekularna
Hybrydy biomechatroniczne
Kompleksowe sterowanie procesami
przeróbki
Kompleksowe systemy drążenia
wyrobisk korytarzowych
Kontrola i rejestracja procesów technologicznych w czasie rzeczywistym
Kotwienie
Manipulatory i roboty w odlewnictwie
Mikrorobotyka i mechatronika medyczna
Mikrosensory i systemy detekcyjne
w diagnostyce medycznej
Sterowanie obudową wyrobisk wybierkowych
Automatyczna metanometria cykliczna
Technologie automatyki wspomagające wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Automatyka - transport pionowy linowy
Elastyczna automatyzacja i robotyzacja centrów
obróbczych
Nowe urządzenia i techniki pomiarowe wykorzystujące technologie zintegrowane i automatyzacja
procesów spalania biomasy drzewnej umożliwiające monitorowanie produkcji energii
Autonomiczne systemy monitoringu środowiska w
skali mikro i makro
Elastyczna automatyzacja i robotyzacja centrów
obróbczych
Aparatura pomiarowa i testowa dla elektroniki
molekularnej
Hybrydy biomechatroniczne będące połączeniem
organizmów żywych lub struktur biologicznych
oraz układów mechatronicznych do zastosowań
specjalnych
Kompleksowe sterowanie poszczególnymi procesami technologicznymi przeróbki
Kompleksowe systemy mechanizacyjne drążenia
wyrobisk korytarzowych
Wprowadzanie systemów data mining – kontrola i
rejestracja parametrów procesów technologicznych
w czasie rzeczywistym (np. pomiar i regulacja
wilgotności masy formierskiej, pomiar właściwości technologicznych masy za pomocą systemów
zautomatyzowanych, wprowadzanie układów pomiarowych do skomputeryzowanej integrującej
akwizycji danych, np. temperaturowych z wielu
punktów newralgicznych procesu, analiz chemicznych itp.),
Kotwienie - kotwiarki (swk) z automatyczną wieżyczką i odsysaniem zwiercin
Wykorzystywanie manipulatorów i robotów w
odlewniczych procesach technologicznych
Mikrorobotyka i mechatronika medyczna oraz
mikrourządzenia terapeutyczne
Badania nad mikrosensorami i systemami detekcyjnymi wykorzystywanymi w diagnostyce medycznej
26
Mobilne wielozadaniowe roboty
inspekcyjne
Nanorobotyka medyczna i nanourządzenia terapeutyczne
Roboty do eksploatacji sieci dystrybucji gazu
Roboty gaśnicze i ratownicze
Roboty mobilne do monitorowania i
ochrony obiektów leśnych
Roboty mobilne do transportu wewnętrznego
Roboty przemysłowe z funkcjami
rekonfiguracji
Robotyzacja stanowisk montażowowytwórczych w przemyśle maszynowym
Sekcje obudowy zmechanizowanej
Specjalizowane mikrosystemy
Sterowanie jednostkowymi elementami procesów przeróbki
Sterowanie maszyn urabiających w
wyrobiskach wybierkowych
Strugowy system mechanizacyjny
Systemy automatycznego montażu
Systemy automatyki, informatyki i
zasilania w górnictwie węgla kamiennego
Systemy mechanizacji kotwienia
wraz z układami monitoringu obudowy
Systemy MEMS
Telechirurgia i roboty sterowane na
odległość
Układy automatyzacji i sterowania
systemami transportu
Uniwersalne rozwiązania stanowisk,
gniazd i linii wytwarzania form odlewniczych
Urządzenia do badań NDT z automatyczną realizacją procesu i interpretacją wskazań
Urządzenia zrobotyzowane w medycynie i rehabilitacji
Zautomatyzowana technologia eksploatacji kombajnowej o dużej wydajności
Mobilne wielozadaniowe roboty inspekcyjne
Nanorobotyka medyczna i nanourządzenia terapeutyczne
Naprawa od wewnątrz przy wykorzystaniu robotów przu eksploatacji sieci dystrybucji gazu
Inteligentne roboty gaśnicze i ratownicze
Monitorowanie i ochrona p.poż obiektów leśnych z
zastosowaniem technik satelitarnych i robotów
mobilnych
Technologie zastosowania autonomicznych robotów mobilnych do transportu wewnętrznego
Roboty przemysłowe z funkcjami rekonfiguracji i
adaptacji do realizowanych zadań
Robotyzacja stanowisk montażowo-wytwórczych
w przemyśle maszynowym
Systemy sterowania - Sekcje obudowy zmechanizowanej
Technologie specjalizowanych mikrosystemów
Sterowanie jednostkowymi elementami procesów
przeróbki
Sterowanie maszyn urabiających w wyrobiskach
wybierkowych
Systemy sterowania - Strugowy system mechanizacyjny
Systemy automatycznego montażu
Systemy automatyki, informatyki i zasilania w
górnictwie węgla kamiennego
Systemy mechanizacji kotwienia wraz z układami
monitoringu obudowy
Systemy MEMS
Telechirurgia i roboty sterowane na odległość
Nowoczesne rozwiązania w zakresie układów automatyzacji i sterowania systemami transportu:
pionowego, szynowego, podwieszonego oraz taśmowego
Opracowanie uniwersalnych, zunifikowanych
struktur, rozwiązań stanowisk, gniazd i linii wytwarzania form odlewniczych wyposażonych w
nowoczesne maszyny i urządzenia (zmechanizowanych i zautomatyzowanych)
Inteligentne urządzenia do badań NDT z automatyczną realizacją procesu i interpretacją/oceną
wskazań
Technologie urządzeń zrobotyzowanych stosowanych w medycynie i rehabilitacji
Zautomatyzowana technologia eksploatacji kombajnowej o dużej wydajności
27
Zautomatyzowana technologia eksploatacji strugowej o dużej efektywności
Zautomatyzowane i zrobotyzowane
gniazda i linie wytwórcze
Zminiaturyzowane czujniki i mechanizmy elektromechaniczne
Zautomatyzowana technologia eksploatacji strugowej o dużej efektywności
Technologie zautomatyzowanych oraz zrobotyzowanych gniazd i linii wytwórczych
Technologie wytwarzania zminiaturyzowanych
czujników i mechanizmów elektromechanicznych
Obszar technologii informacyjno-komunikacyjnych tworzą 53 kierunki badań naukowych
i technologii (Tabela 10).
Tabela 10: Technologie informacyjno-komunikacyjne
Nazwa skrócona
Systemy data mining
Systemy wspomagania decyzji
Systemy ekspertowe
Systemy informacyjne
Zintegrowane systemy bezpieczeństwa
Systemy dyspozytorskie procesów
produkcyjnych
Aerometria
Gazometria
Łączność cyfrowa
Telewizja przemysłowa
Łączność analogowa
Systemy cyfrowej teletransmisji
przewodowej
Systemy neurokognitywne
Systemy zarządzania treścią
Systemy ERP/MRP II/III++
Systemy wykorzystujące obliczenia
kwantowe
Systemy obliczeń molekularnych
Systemy pomiarowe
Wprowadzanie systemów data mining do kontroli i
rejestracji parametrów procesów technologicznych
w czasie rzeczywistym (np. pomiar i regulacja
wilgotności masy formierskiej, pomiar właściwości technologicznych masy za pomocą systemów
zautomatyzowanych, wprowadzanie układów pomiarowych do skomputeryzowanej integrującej
akwizycji danych, np. temperaturowych z wielu
punktów newralgicznych procesu, analiz chemicznych itp.),
Trendy rozwojowe systemów wspomagania decyzji
Systemy ekspertowe
Systemy informacyjne
Zintegrowane systemy bezpieczeństwa
Systemy dyspozytorskie procesów produkcyjnych
Aerometria
Gazometria
Łączność cyfrowa
Telewizja przemysłowa
Łączność analogowa
Nowoczesne systemy cyfrowej teletransmisji
przewodowej budowanej w oparciu o kable miedziane i światłowodowe oraz transmisji bezprzewodowej
Oprogramowanie i systemy neurokognitywne oraz
ich zastosowania, w tym systemy wbudowane
Systemy zarządzania treścią (CMS)
Systemy ERP/MRP II/III++
Systemy wykorzystujące obliczenia kwantowe
Systemy obliczeń molekularnych
Systemy pomiarowe zintegrowane z procesami
technologicznymi
28
Systemy zarządzania energią w budynkach
Inteligentne systemy sterowania i
zarządzania ruchem
Rozproszone, bezprzewodowe systemy pomiarowe
Hybrydowe systemy sterowania z
wykorzystaniem sztucznej inteligencji
Stereowizyjne systemy monitorowania procesów destrukcji
System sterowania urządzeń przemysłowych
System telemonitoringu maszyn i
linii technologicznych
Autonomiczne systemy monitoringu
środowiska
Systemy pomiarów on-line produktów spalania
Inteligentne systemy monitorowania
zużycia mediów energetycznych
Bezpieczeństwo systemów informacyjnych w cyberprzestrzeni
Systemy wspomagania diagnostyki i
terapii oraz wymiany informacji medycznej
Systemy e-usług
Technologie inteligentnych systemów zarządzania transportem
Technologie inteligentnych systemów wiedzy
Systemy łączności technologicznejugs-99/1
Systemy łączności dyspozytorskiej
Telemonitoring i teleinformatyczne
systemy przesyłu danych medycznych
Medyczne systemy doradcze
Systemy informacji przestrzennej
Zdecentralizowane systemy energetyczne
Systemy inteligentne
Duże satelity telekomunikacyjne na
orbicie GEO
Konstelacje telekomunikacyjne
Technologie telekomunikacji mobilnej
Światłowodowe struktury fotoniczne
Rozwój systemów zarządzania energią w budynkach (BMS)
Inteligentne systemy sterowania i zarządzania ruchem
Rozproszone, bezprzewodowe systemy pomiarowe
do monitorowania stanu eksploatacyjnego dużych
lub rozproszonych geograficznie obiektów technicznych
Hybrydowy system sterowania z wykorzystaniem
metod sztucznej inteligencji
Stereowizyjny system monitorowania procesów
destrukcji materiałów i konstrukcji
System sterowania urządzeń przemysłowych z
tolerancją uszkodzeń w torach przesyłania danych
System telemonitoringu maszyn i linii technologicznych wykorzystujący sieć Intranet/Internet
Autonomiczne systemy monitoringu środowiska w
skali mikro i makro
Systemy pomiarów on-line lotnych i stałych produktów spalania oraz urządzenia do ich realizacji
Inteligentne systemy monitorowania zużycia mediów energetycznych i technologicznych w obiektach technicznych
Bezpieczeństwo systemów informacyjnych w cyberprzestrzeni
Systemy wspomagania diagnostyki i terapii oraz
wymiany informacji medycznej poprzez platformy
internetowe i mobilne
Systemy e-usług
Technologie inteligentnych systemów zarządzania
transportem
Technologie inteligentnych systemów wiedzy
Systemy łączności technologicznejugs-99/1
Systemy łączności dyspozytorskiej
Telemonitoring i teleinformatyczne systemy przesyłu danych medycznych
Medyczne systemy doradcze
Systemy informacji przestrzennej: systemy bazodanowe oraz GIS w wizualizacji i zarządzaniu środowiskiem
Zdecentralizowane systemy energetyczne
Systemy inteligentne
Duże satelity telekomunikacyjne na orbicie GEO
Konstelacje telekomunikacyjne
Technologie telekomunikacji mobilnej
Światłowodowe struktury fotoniczne do zastoso-
29
Inżynieria tworzenia produktów
informatycznych
Infrastruktura teleinformatyczna
Integracja danych środowiskowych i
przestrzennych
środowiskowych
Korporacyjne systemy informacji
zarządczej
Systemy informacji przestrzennej
Optymalizacja metod przeszukiwania dużych baz danych obrazowych
Modelowanie matematyczne obiektów i procesów
wań w metrologii i telekomunikacji
Inżynieria tworzenia produktów informatycznych
Rozwój infrastruktury teleinformatycznej, w tym
rozwiązań zapewniających jej wysoką funkcjonalność oraz cyfrowych zasobów informacji
Technologie informatyczne służące integracji danych środowiskowych, przestrzennych z bieżącymi
pomiarami parametrów
środowiskowych
Korporacyjne systemy informacji zarządczej
Systemy informacji przestrzennej. Systemy bazodanowe oraz GIS w wizualizacji i zarządzaniu środowiskiem (Zarządzanie środowiskiem)
Optymalizacja metod przeszukiwania dużych baz
danych obrazowych oraz automatycznego i lekarskiego rozumienia obrazów medycznych, a także
wspomagania funkcjonalności aparatury diagnostycznej
Modelowanie matematyczne obiektów i procesów
oraz zastosowanie technik numerycznych do analizy statycznej i dynamicznej konstrukcji budowlanych, mechaniki elementów konstrukcyjnych, probabilistyczne metody projektowania, zastosowanie
sztucznych sieci neuronowych w inżynierii lądowej etc
Mapy głównych powiązań między nauką, gospodarką i technologiami w
obrębie obszarów inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego
Mapy głównych powiązań między nauką, gospodarką i technologiami w obrębie obszarów
inteligentnej specjalizacji województwa łódzkiego przygotowano w ramach warsztatów.
Do udziału w warsztatach zaproszono dziewięciu ekspertów. Scenariusz warsztatów
obejmował:
przedstawienie:
celu warsztatów;
ram metodycznych map powiązań, oraz
szczegółowego zakresu obszarów inteligentnej specjalizacji województwa
łódzkiego;
pracę w czterech zespołach eksperckich (biotechnologie, nanotechnologie, mechatronika i technologie informacyjno-komunikacyjne), prowadzącą do:
uporządkowania kierunków badań naukowych i technologii wchodzących w
obręb poszczególnych kluczowych obszarów technologicznych;
stworzenia – dla najbardziej szczegółowego poziomu kierunków badań naukowych i technologii – połączeń tych kierunków badań naukowych i technologii
z obszarami działalności gospodarczej, w których te kierunki badań naukowych
i technologii znajdują lub mogą znaleźć zastosowanie.
30
Kolejne podrozdziały prezentują powstałe w ten sposób mapy głównych powiązań między
nauką, gospodarką i technologiami.
Biotechnologie
Eksperci biorący udział w warsztatach podzielili biotechnologie na cztery podstawowe
kategorie (Rysunek 2):
biotechnologie środowiskowe,
biotechnologie medyczne, farmaceutyczne i kosmetyczne,
biotechnologie rolnicze, i
biotechnologie przemysłowe.
Rysunek 2: Podstawowe kategorie kluczowego obszaru technologicznego biotechnologie
W ramach biotechnologii środowiskowych eksperci wyodrębnili trzy podkategorie
(Rysunek 3):
opakowania biodegradowalne,
biologiczne metody oczyszczania i kontrolowanego samooczyszczania, oraz
wykorzystanie odpadów i unieszkodliwianie substancji niebezpiecznych.
Rysunek 3: Podkategorie biotechnologii środowiskowych
W ramach opakowań biodegradowalnych eksperci wyodrębnili trzy grupy technologii
(Rysunek 4):
opakowania z surowców odnawialnych i biodegradowalnych,
odpady opakowaniowe, i
opakowania biodegradowalne sensu stricto,
przy czym żadna z tych grup technologii nie została powiązana z branżami definiującymi
obszary inteligentnych specjalizacji województwa łódzkiego (por. tabele od 1 do 6).
31
Rysunek 4: Grupy technologii w ramach podkategorii opakowania biodegradowalne
W ramach biologicznych metod oczyszczania i kontrolowanego samooczyszczania eksperci wyodrębnili dziesięć grup technologicznych:
oczyszczanie ścieków przemysłowych,
odzyskiwanie surowców i materiałów ze ścieków komunalnych i przemysłowych,
mikroorganizmy do oczyszczania ścieków i utylizacji odpadów,
produkty kompozytowe,
bioługowanie metali,
usuwanie biogenów,
układy kataliczne,
systemy membramowe,
bioremediacja, i
czujniki mikrobiologiczne,
wiążąc je z przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów, zaklasyfikowanych według
PKD 2007 do grupy 38.2, wchodzącej w obręb energetyki (Rysunek 5).
Rysunek 5: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biologiczne metody
oczyszczania i kontrolowanego samooczyszczania i gospodarką
W ramach podkategorii wykorzystanie odpadów i unieszkodliwianie substancji niebezpiecznych eksperci wyodrębnili siedem grup technologii:
systemy i procesy współspalania odpadów organicznych,
utylizacja cieczy odpadowych,
odpady i osady ściekowe do celów energetycznych,
32
bioodpady komunalne,
użytkowe wykorzystanie i biodegradacja odpadów,
odpady niebezpieczne,
biodegradacja węglowodorów aromatycznych,
wiążąc je – podobnie, jak w przypadku biologicznych metod oczyszczania i kontrolowanego samooczyszczania – z PKD 2007 38.2, wchodzącą w obręb energetyki (Rysunek 6).
Rysunek 6: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii wykorzystanie odpadów i unieszkodliwianie substancji niebezpiecznych i gospodarką
W ramach biotechnologii medycznych, farmaceutycznych i kosmetycznych eksperci wyodrębnili trzy podkategorie (Rysunek 7):
biotechnologie farmaceutyczne,
biotechnologie medyczne, i
biotechnologie kosmetologiczne.
Rysunek 7: Podkategorie biotechnologii medycznych, farmaceutycznych i kosmetycznych
W ramach biotechnologii farmaceutycznych eksperci wyodrębnili trzy grupy technologii:
szczepionki i inne związki biologicznie czynne,
leki hormonalne, i
biosynteza i biotransformacja,
wiążąc je z produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych (PKD 2007 21.1) oraz
z produkcją leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007 21.1), wchodzących w obręb medycyny, farmacji i kosmetyki (Rysunek 8).
33
Rysunek 8: Grupy technologii w ramach podkategorii biotechnologie farmaceutyczne
W ramach biotechnologii medycznych eksperci wyodrębnili osiem grup technologicznych
(Rysunek 9):
biomateriały do kontrolowanego dozowania leków i składników odżywczych,
biomateriały do kontrolowanego dozowania leków i składników odżywczych,
rusztowania w inżynierii tkankowej,
sensory dla celów diagnostycznych,
biomateriały kontrastowe do tomografii,
biomateriały protetyczne,
biomateriały dla inżynierii tkankowej,
zastawki stentowe,
nie wiążąc ich z branżami definiującymi obszary inteligentnych specjalizacji województwa łódzkiego (por. tabele od 1 do 6).
Rysunek 9: Grupy technologii w ramach podkategorii biotechnologie medyczne
Biotechnologie kosmetologiczne powiązano z produkcją mydła i detergentów, środków
myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych (PKD 2007 20.4), wchodzącą w obręb medycyny, farmacji i kosmetyki (Rysunek 10).
Rysunek 10: Powiązania między biotechnologiami kosmetologicznymi i gospodarką
34
W ramach biotechnologii rolniczych eksperci wyodrębnili pięć podkategorii (Rysunek
11):
żywność funkcjonalna,
środki bakteriobójcze i grzybobójcze,
produkty naturalne,
bioprodukty, i
inżynieria genetyczna.
Rysunek 11: Podkategorie biotechnologii rolniczych
W żadnej z powyższych podkategorii eksperci nie wyodrębnili bardziej szczegółowych
grup technologii, za to powiązali je z określonymi branżami współdefiniującymi obszary
inteligentnej specjalizacji w części związanej z (Rysunek 12):
innowacyjnym rolnictwem i przetwórstwem rolno-spożywczym i
energetyką.
Żywność funkcjonalną powiązano z produkcją artykułów spożywczych (PKD 200, dział
10) oraz z uprawami zbóż, warzyw, drzew i krzewów owocowych i innych roślin (PKD
2007, klasy 01.11; 01.13; 01.15; 01.21; 01.24; 01.25; 01.27 i 01.28).
Środki bakteriobójcze i grzybobójcze powiązano z produkcją artykułów spożywczych
(PKD 200, dział 10).
Produkty naturalne powiązano z hodowlą zwierząt (PKD 2007, klasy 01.41; 01.43; 01.45;
01.46; 01.47; 01.49 i 01.50) i pozyskiwaniem drewna (PKD 2007, klasa 02.20).
Bioprodukty powiązano z produkcją artykułów spożywczych (PKD 200, dział 10) oraz z
uprawami warzyw, owoców i innych roślin (PKD 2007, klasy 01.13; 01.21; 01.24; 01.25;
01.27; 01.28).
Inżynierię genetyczną powiązano z rozmnażaniem roślin (PKD 2007, klasa 01.30) i obróbką nasion dla celów rozmnażania roślin (PKD 2007, klasa 01.64).
35
Rysunek 12: Powiązania między biotechnologiami rolniczymi i gospodarką
W ramach biotechnologii przemysłowych eksperci wyodrębnili pięć podkategorii
(Rysunek 13):
biotechnologie przemysłowe produktów,
biotechnologie włókiennicze,
biotechnologie procesów chemicznych,
biotechnologie w energetyce, i
biotechnologie przetwórstwa żywności.
Rysunek 13: Podkategorie biotechnologii przemysłowych
36
W ramach biotechnologii przemysłowych produktów eksperci wyodrębnili dwie grupy
technologii (Rysunek 14):
nisko- i bezodpadowe technologie produkcji, oraz
molekularną inżynierię katalizatorów przemysłowych,
wiążąc nisko- i bezodpadowe technologie produkcji z produkcją: chemikaliów i wyrobów
chemicznych (PKD 2007, dział 20); wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007,
dział 22); wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (PKD 2007,
dział 23) i z produkcją metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
(PKD 2007, dział 25), wchodzącymi w obręb:
energetyki i
zaawansowanych materiałów budowlanych.
Rysunek 14: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biotechnologie
przemysłowe produktów i gospodarką
W ramach biotechnologii włókienniczych eksperci wyodrębnili pięć grup technologicznych (Rysunek 15):
bielenie i modyfikacja włókien bawełny,
materiały włókniste,
wykańczanie materiałów włókienniczych,
biotechnologie w przemyśle skórzanym i obuwniczym, i
materiały tekstylne,
wiążąc je z: przygotowaniem i przędzeniem włókien tekstylnych (PKD 2007, klasa 13.10)ł
produkcją tkanin (PKD 2007, klasa 13.20); wykańczaniem wyrobów włókienniczych (PKD
2007, klasa 13.30); produkcją pozostałych wyrobów tekstylnych (PKD 2007, klasa 13.90);
produkcją odzieży skórzanej (PKD 2007, klasa 14.11) i roboczej (PKD 2007, klasa 14.12);
wyprawą skór, garbowaniem i produkcją toreb (PKD 2007, grupa 15.1); produkcją obuwia (PKD 2007, grupa 15.2) i produkcją włókien chemicznych (PKD 2007, grupa 20.6),
wchodzącymi w obręb nowoczesnego przemysłu włókienniczego i mody.
37
Rysunek 15: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biotechnologii włókienniczych i gospodarką
W ramach biotechnologii procesów chemicznych eksperci wyodrębnili pięć grup technologicznych (Rysunek 16):
biokatalizatory,
biopolimery,
bionika,
związki biochemiczne, i
enzymy,
wiążąc część z nich z: przetwarzaniem i konserwowaniem owoców i warzyw (PKD 2007,
klasa 10.39); przetwórstwem mleka i wyrobem serów (PKD 2007, klasa 10.51); produkcją
wyrobów piekarskich i mącznych (PKD 2007, grupa 10.7); produkcją pozostałych technicznych i przemysłowych wyrobów tekstylnych (PKD 2007, klasa 13.96); produkcją pozostałych wyrobów tekstylnych (PKD 2007, klasa 13.99); produkcją barwników i pigmentów
(PKD 2007, klasa 20.12); produkcją klejów (PKD 2007, klasa 20.52) i produkcją elektronicznych elementów i obwodów drukowanych (PKD 2007, grupa 26.1), wchodzącymi w
obręb:
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego,
nowoczesnego przemysłu włókienniczego i mody,
zaawansowanych materiałów budowlanych i
informatyki i telekomunikacji.
38
Rysunek 16: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biotechnologie procesów chemicznych i gospodarką
W ramach biotechnologiach w energetyce eksperci wyodrębnili dwie grupy technologiczne (Rysunek 17):
biopaliwa i
alternatywne źródła energii,
wiążąc część z nich z: produkcją biopaliw (PKD 2007, klasa 20.59); wytwarzaniem energii elektrycznej (PKD 2007, klasa 35.11); wytwarzaniem paliw gazowych (PKD 2007, klasa 35.21) i wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę (PKD 2007, klasa 35.30), wchodzącymi w obręb energetyki.
Rysunek 17: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biotechnologie w
energetyce i gospodarką
W ramach biotechnologiach przetwórstwa żywności eksperci wyodrębnili także dwie grupy technologiczne (Rysunek 18):
fermentowane produkty spożywcze i
produkty spożywcze,
39
wiążąc je z produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10), wchodzącą w obręb
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwo rolno-spożywczego.
Rysunek 18: Powiązania między grupami technologii w ramach podkategorii biotechnologie przetwórstwa żywności i gospodarką
Cała mapa powiązań biotechnologii z gospodarką jest przedstawiona w załączniku5.
Nanotechnologie
Eksperci biorący udział w warsztatach rozszerzyli listę nanotechnologii o:
nanocząstki i nanodruty niemetalowe,
nanoskrawanie i mikroskrawanie laserowe,
fotolitografię,
implantację,
trawienie plazmowe,
funkcjonalizację,
projektowanie nanoczujników i nanoaktuatorów,
monitorowanie stanu konstrukcji inżynierskich, oraz
projektowanie układów i systemów scalonych
i podzielili je na trzy podstawowe kategorie (Rysunek 19):
mikro i nanosystemy,
mikro/nanoelektronikę elastyczną i organiczną, i
inne.
Rysunek 19: Podstawowe kategorie kluczowego obszaru technologicznego nanotechnologie
W ramach mikro i nanosystemów eksperci wyodrębnili trzy podkategorie (Rysunek 20):
nanoczujniki i nanoaktuatory,
40
materiały i procesy dla nanoelektroniki i fotoniki, oraz
nanoukłady scalone.
Rysunek 20: Podkategorie mikro i nanosystemów
W ramach nanoczujników i nanoaktuatorów eksperci wyodrębnili trzy grupy technologii
(Rysunek 21):
materiały dla nanoczujników,
procesy, i
aplikacje.
Rysunek 21: Grupy technologii w ramach podkategorii nanoczujniki i nanoaktuatory
Każdą z powyższych grup technologii eksperci podzielili dalej na klasy technologii
(Rysunek 22). I tak, materiały do nanoczujników podzielono na osiem klas:
grafen,
materiały i nanomateriały dla fotoniki, mikro i nanoelektroniki oraz sensorów,
nanocząstki i nanodruty metalowe,
nanorurki węgla,
nanostruktury: podłoża do hodowli materiału biologicznego,
nanoustrukturyzowane biomateriały,
nanocząstki i nanodruty niemetalowe.
Procesy podzielono na piętnaście klas:
elektroforeza,
osadzanie warstw atomowych,
chemiczne osadzanie nanometrycznych warstw,
fizyczne osadzanie nanometrycznych warstw,
elektroosadzanie nanometrycznych warstw,
41
Rysunek 22: Klasy technologii w ramach podkategorii nanoczujniki i nanoaktuatory
nanopowłoki,
nanoskrawanie i mikroskrawanie laserowe,
nanostruktury: podłoża do hodowli materiału biologicznego,
zol-żel dla nanometrycznych warstw,
nanolitografia,
fotolitografia,
implantacja,
trawienie plazmowe,
funkcjonalizacja, i
systemy automatycznego montażu.
Aplikacje podzielono dziewięć klas:
nanotechnologie dla ochrony biosystemów,
nanotechnologie w produkcji opakowań żywności,
42
projektowanie nanoczujników i nanoaktuatorów,
nanorobotyka medyczna i nanourządzenia terapeutyczne,
specjalizowane mikrosystemy,
mikrosensory i systemy detekcyjne w diagnostyce medycznej,
mikrorobotyka i mechatronika medyczna,
systemy MEMS, i
monitorowanie stanu konstrukcji inżynierskich.
Całą podkategorię nanoczujników i nanoaktuatorów powiązano z leśnictwem i pozyskiwaniem drewna (PKD 2007, dział 2) i z produkcją mydła i detergentów, środków myjących i
czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych (PKD 2007, grupa 20.4), wchodzącymi w obręb (Rysunek 23):
medycyny, farmacji, kosmetyki, i
energetyki.
Rysunek 23: Powiązania między podkategorią nanoczujniki i nanoaktuatory i gospodarką
W ramach materiałów i procesów dla nanoelektroniki i fotoniki eksperci wyodrębnili
sześć grup technologicznych (Rysunek 24):
grafen,
ultracienkie warstwy magnetyczne,
nanorurki węgla,
nanoustrukturyzowane biomateriały, i
43
Rysunek 24: Grupy technologii w ramach podkategorii materiały i procesy dla nanoelektroniki i
fotoniki
W ramach nanoukładów scalonych eksperci wyodrębnili trzy grupy technologiczne
(Rysunek 25):
nanomateriały i nanoukłady wielofunkcyjne,
procesy, i
aplikacje.
Rysunek 25: Grupy technologii w ramach podkategorii nanoukłady scalone
Każdą z powyższych grup technologii eksperci podzielili dalej na klasy technologii
(Rysunek 26). I tak, nanomateriały i nanoukłady wielofunkcyjne podzielono na siedem
klas:
nanomateriały dla elektroniki drukowanej,
nanotechnologie warstw wierzchnich do zastosowań biomedycznych,
inżynieria materiałowa i nanotechnologie dla zastosowań specjalnych,
obróbka powierzchniowa nanomateriałów,
nanocząstki i nanodruty niemetalowe, i
nanorurki węgla,
Procesy podzielono na dziewięć klas:
nanolitografia,
fotolitografia,
implantacja,
trawienie plazmowe,
osadzanie warstw atomowych,
44
chemiczne osadzanie nanometrycznych warstw,
fizyczne osadzanie nanometrycznych warstw,
elektroosadzanie nanometrycznych warstw, i
nanopowłoki,
Aplikacje podzielono dwie klasy:
projektowanie układów i systemów scalonych, i
elektronika molekularna.
Rysunek 26: Klasy technologii w ramach podkategorii nanoukłady scalone
Obie podkategorie: materiały i procesy dla nanoelektroniki i fotoniki oraz nanoukłady
scalone eksperci powiązali z: uprawami rolnymi, chowem i hodowlą zwierząt oraz łowiectwem (PKD 2007, dział 1); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); produkcją mydła i detergentów, środków myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i
toaletowych (PKD 2007, grupa 20.4); produkcją wyrobów z tworzyw sztucznych (PKD
2007, grupa 22.2); produkcją szkła i wyrobów ze szkła (PKD 2007, grupa 23.1); produkcją
komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); wytwarzaniem
i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do
układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, dział 35); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61);
pomocą społeczną (PKD 2007, działy 87 i 88), wchodzącymi w obręb:
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego,
medycyny, farmacji, kosmetyki,
zaawansowanych materiałów budowlanych,
informatyki i telekomunikacji, i
45
Rysunek 27: Powiązania między podkategoriami: materiały i procesy dla nanoelektroniki i fotoniki oraz nanoukłady scalone i gospodarką
energetyki.
W ramach kategorii mikro i nanoelektroniki elastycznej i organicznej eksperci wyodrębnili
trzy podkategorie:
materiały,
procesy, i
aplikacje,
wyodrębniając w ramach każdej z nich grupy technologii (Rysunek 28). W ramach materiałów wyodrębniono sześć grup technologii:
grafen,
nanorurki węgla,
nanomateriały dla elektroniki drukowanej,
nanoustrukturyzowane biomateriały,
półprzewodniki organiczne, i
nanomateriały dla elektroniki drukowanej.
W ramach procesów wyodrębniono trzy grupy technologii:
nanotechnologie dla tkanin specjalnych,
materiały nanoporowate i nanostruktury, i
nanotechnologie dla materiałów funkcjonalnych.
W ramach aplikacji wyodrębniono pięć grup technologii:
tkaniny inteligentne,
wyświetlacze,
czujniki,
powierzchniowe, elastyczne źródła światła, i
nanotechnologia dla fotonik i elektroniki.
46
Rysunek 28: Podkategorie i grupy technologii wyodrębnione w ramach mikro i nanoelektroniki
elastycznej i organicznej
Całą podkategorię mikro i nanoelektroniki elastycznej i organicznej eksperci powiązali z
(Rysunek 29): produkcją odzieży (PKD 2007, dział 14); produkcją obuwia (PKD 2007,
grupa 15.2); produkcją wyrobów z tworzyw sztucznych (PKD 2007, grupa 22.2); produkcją szkła i wyrobów ze szkła (PKD 2007, grupa 23.1); produkcją komputerów, wyrobów
elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); działalnością agentów zajmujących
się sprzedażą wyrobów tekstylnych, odzieży, wyrobów futrzarskich, obuwia i artykułów
skórzanych (PKD 2007, klasa 46.16); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61); opieką
zdrowotną i pomocą społeczną (PKD 2007, działy 86, 87 i 88), wchodzącymi w obręb:
Rysunek 29: Powiązania między podkategorią mikro i nanoelektroniki elastycznej i organicznej i
gospodarką
W ramach kategorii inne eksperci wyodrębnili dwadzieścia grup technologii (Rysunek
30):
technologie hybrydowe dla wyrobów drewnianych nowej generacji,
47
kompozyty polimerowe,
napełniacze, nanonapełniacze, materiały wzmacniające,
nanomateriały dla kompozytów drzewnych,
kompozyty drzewne nowej generacji,
pokrycia konwersyjne i ostateczne,
nanotechnologie dla regeneracji tkanek i kości,
nanotechnologie dla wytwarzania powłok,
nanotechnologiczne leki,
nanotechnologie dla narzędzi tnących i przetwórstwa drewna,
nanotechnologie dla ochrony drewna,
nanotechnologie związane z tkaninami specjalnym,
nanotechnologie dla uszlachetniania włókien naturalnych,
nanostrukturalne materiały dla medycyny regeneracyjnej,
nanomateriały dla hydroizolacyjności materiałów budowlanych,
nanomateriały wzmacniające konstrukcje budowlane,
nanomateriały i nanotechnologie dla regeneracji tkanek i kości,
nanowłókna zbrojące materiały polimerowe,
nanotechnologie dla modelowania bezpieczeństwa żywności, oraz
Rysunek 30: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii inne
48
nanotechnologie antybakteryjne.
Całą kategorię inne eksperci powiązali z (Rysunek 31): uprawami rolnymi oraz chowem i
hodowlą zwierząt (PKD 2007, dział 1); produkcją środków spożywczych (PKD 2007, dział
10); produkcją wyrobów tekstylnych (PKD 2007, dział 13); produkcją odzieży (PKD 2007,
dział 14); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych
wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych (PKD 2007, dział 22) oraz z produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych
surowców niemetalicznych (PKD 2007, dział 23), wchodzącymi w obręb:
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.
Rysunek 31: Powiązania między kategorią inne i gospodarką
49
Cała mapa powiązań nanotechnologii z gospodarką jest przedstawiona w załączniku 6.
Mechatronika
Eksperci biorący udział w warsztatach podzielili mechatronikę na sześć podstawowych
kategorii (Rysunek 32):
automatyka i sterowanie procesami przemysłowymi,
automatyka i sterowanie procesami wydobywczymi,
robotyka medyczna i rehabilitacyjna,
automatyzacja i sterowanie procesami transportowymi,
sensoryka i aktuatoryka, i
teletransmisja i monitorowanie.
Rysunek 32: Podstawowe kategorie kluczowego obszaru technologicznego mechatronika
W ramach kategorii automatyka i sterowania procesami przemysłowymi eksperci wyodrębnili dziesięć grup technologii:
automatyka dla odnawialnych źródeł energii,
automatyzacja i robotyzacja centrów obróbczych,
automatyzacja procesów spalania biomasy drzewnej,
elastyczna automatyzacja i robotyzacja centrów obróbczych,
manipulatory i roboty w odlewnictwie,
roboty przemysłowe z funkcjami rekonfiguracji,
robotyzacja stanowisk montażowo-wytwórczych w przemyśle maszynowym,
systemy automatycznego montażu,
uniwersalne rozwiązania stanowisk, gniazd i linii wytwarzania form odlewniczych,
oraz
zautomatyzowane i zrobotyzowane gniazda i linie wytwórcze.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 33): rozmnażaniem roślin (PKD 2007,
grupa 01.3); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); produkcją wyrobów
futrzarskich i odzieży dzianej (PKD 2007, grupy 14.1, 14.2 i 14.3); wyprawianiem skór
oraz produkcją wyrobów kaletniczych i obuwia (PKD 2007, grupy 15.1 i 15.2); produkcją
farb, lakierów i podobnych powłok oraz z produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych i leków (PKD 2007, grupy 20.3 i 20.4); produkcją podstawowych substancji
50
Rysunek 33: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii automatyka i sterowanie procesami przemysłowymi oraz ich powiązania z gospodarką
farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział
21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007, grupy 22.1 i 22.2);
produkcją szkła i wyrobów ze szkła (PKD 2007, grupa 23.1); produkcją metalowych ele51
mentów stolarki budowlanej (PKD 2007, klasa 25.12); produkcją komputerów, wyrobów
elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); wytwarzaniem energii elektrycznej
(PKD 2007, klasa 35.11); obróbką i usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne (PKD
2007, klasa 38.21) oraz z działalnością wydawniczą w zakresie oprogramowania (PKD
2007, grupa 58.2), wchodzącymi w obręb:
medycyny, farmacji i kosmetyków,
energetyki,
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, i
W ramach kategorii automatyka i sterowanie procesami wydobywczymi eksperci wyodrębnili czternaści grup technologii:
automatyczna metanometria ciągła,
automatyczna metanometria cykliczna,
kompleksowe sterowanie procesami przeróbki,
kompleksowe systemy drążenia wyrobisk korytarzowych,
kotwienie,
roboty gaśnicze i ratownicze,
sekcje obudowy zmechanizowanej,
sterowanie jednostkowymi elementami procesów przeróbki,
sterowanie maszyn urabiających w wyrobiskach wybierkowych,
sterowanie obudową wyrobisk wybierkowych,
strugowy system mechanizacyjny,
systemy automatyki, informatyki i zasilania w górnictwie węgla kamiennego,
zautomatyzowana technologia eksploatacji kombajnowej o dużej wydajności, oraz
zautomatyzowana technologia eksploatacji strugowej o dużej efektywności.
Część z nich powiązali następnie z (Rysunek 34): chowem i hodowlą zwierząt (PKD 2007,
grupa 01.4); produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych
(PKD 2007, dział 23); wytwarzaniem energii elektrycznej i paliw gazowych (PKD 2007,
klasy 35.11 i 35.21) oraz z pozostałą działalnością w zakresie opieki zdrowotnej (PKD
2007, klasa 86.9), wchodzącymi w obręb:
medycyny, farmacji i kosmetyków, oraz
innowacyjnego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.
52
Rysunek 34: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii automatyka i sterowanie procesami wydobywczymi oraz ich powiązania z gospodarką
W ramach kategorii robotyka medyczna i rehabilitacyjna eksperci wyodrębnili sześć grup
technologii:
hybrydy biomechatroniczne,
mikrorobotyka i mechatronika medyczna,
nanorobotyka medyczna i nanourządzenia terapeutyczne,
roboty do rehabilitacji ruchowej,
telechirurgia i roboty sterowane na odległość, oraz
urządzenia zrobotyzowane w medycynie i rehabilitacji.
Część z nich powiązali następnie z (Rysunek 35): działalnością w zakresie pozostałej telekomunikacji (PKD 2007, grupa 61.9) oraz z opieką zdrowotną i pomocą społeczną i paliw
gazowych (PKD 2007, klasy 35.11 i 35.21) oraz z pozostałą działalnością w zakresie
opieki zdrowotnej (PKD 2007, klasa 86.9), wchodzącymi w obręb:
medycyny, farmacji i kosmetyków, oraz
53
Rysunek 35: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii robotyka medyczna i rehabilitacyjna oraz ich powiązania z gospodarką
W ramach kategorii automatyzacja i sterowanie procesami transportowymi eksperci wyodrębnili cztery grupy technologii:
automatyka: transport pionowy linowy,
roboty do eksploatacji sieci dystrybucji gazu,
roboty mobilne do transportu wewnętrznego, oraz
układy automatyzacji i sterowania systemami transportu.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 36): uprawami rolnymi, włączając rośliny
wieloletnie, i rozmnażaniem roślin (PKD 2007, grupy 01.1, 01.2 i 01.3); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); przygotowaniem i przędzeniem włókien tekstylnych. produkcją tkanin i produkcją pozostałych wyrobów tekstylnych (PKD 2007, grupy
13.1, 13.2 i 13.9); wyprawą skór i produkcją obuwia (PKD 2007, grupy 15.1 i 15.2); produkcją farb, lakierów i podobnych powłok, produkcją mydła, detergentów i wyrobów kosmetycznych i produkcją włókien chemicznych (PKD 2007, grupy 20.3, 20.4 i 20.6); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów
farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
(PKD 2007, grupy 22.1 i 22.2); produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych surowców
niemetalicznych (PKD 2007, dział 23); kształtowanie i obróbka szkła płaskiego (PKD
2007, klasa 25.12); produkcją komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKD
2007, dział 26); wytwarzaniem energii elektrycznej, paliw gazowych oraz dystrybucją i
handlem paliwami gazowymi (PKD 2007, klasy 35.11, 35.21, 35.22 i 35.23); obróbką i
usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne (PKD 2007, klasa 38.21); sprzedażą hurtową artykułów użytku domowego (PKD 2007, grupa 46.4); sprzedażą detaliczną pozostałych wyrobów (PKD 2007, grupy 47.7 i 47.9); działalnością wydawniczą w zakresie oprogramowania (PKD 2007, grupa 58.2); działalnością związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki (PKD 2007, dział 62) oraz z opieką zdrowotną (PKD
2007, dział 86), wchodzącymi w obręb:
54
Rysunek 36: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii automatyzacja i sterowanie
procesami transportowymi oraz ich powiązania z gospodarką
55
medycyny, farmacji i kosmetyki,
energetyki,
W ramach kategorii sensoryka i aktuatoryka eksperci wyodrębnili trzy grupy technologii:
mikrosensory i systemy detekcyjne w diagnostyce medycznej,
systemy MEMS, i
zminiaturyzowane czujniki i mechanizmy elektromechaniczne.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 37): chowem i hodowlą zwierząt wraz z
uprawami rolnymi na potrzeby tego chowu (PKD 2007, grupy 01.4 i 01.5); produkcją
wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007, grupy 22.1 i 22.2); kształtowanie i
obróbka szkła płaskiego (PKD 2007, klasa 25.12); produkcją komputerów, wyrobów
elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); wytwarzaniem energii elektrycznej
(PKD 2007, klasa 35.11); działalnością wydawniczą w zakresie oprogramowania (PKD
2007, grupa 58.2); działalności w zakresie telekomunikacji satelitarnej (PKD 2007, grupa
Rysunek 37: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii sensoryka i aktuatoryka oraz
ich powiązania z gospodarką
56
61.3); działalnością związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki
(PKD 2007, dział 62) oraz z opieką zdrowotną i pomocą społeczną (PKD 2007, działy 86,
87 i 88), wchodzącymi w obręb:
energetyki,
W ramach kategorii teletransmisja i monitorowanie eksperci wyodrębnili osiem grup
technologii:
autonomiczne systemy monitoringu środowiska w skali mikro i makro,
elektronika molekularna,
kontrola i rejestracja procesów technologicznych w czasie rzeczywistym,
mobilne wielozadaniowe roboty inspekcyjne,
roboty mobilne do monitorowania i ochrony obiektów leśnych,
specjalizowane mikrosystemy,
systemy mechanizacji kotwienie wraz z układami monitoringu obudowy, i
urządzenia do badań NDT z automatyczną realizacją procesu i interpretacją wskazań.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 38): uprawami rolnymi, chowem i hodowlą
zwierząt oraz łowiectwem (PKD 2007, dział 1); pozyskiwaniem drewna (PKD 2007, klasa
02.20); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); przygotowaniem i przędzeniem włókien tekstylnych, wykańczaniem wyrobów włókienniczych i produkcją pozostałych wyrobów tekstylnych (PKD 2007, grupy 13.1, 13.3 i 13.9); wyprawą skór (PKD 2007,
grupa 15.1); produkcją farb, lakierów i podobnych powłok, produkcją mydła, detergentów
i wyrobów kosmetycznych i produkcją włókien chemicznych (PKD 2007, grupy 20.3, 20.4 i
20.6); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych
wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych (PKD 2007, grupy 22.1 i 22.2); produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych
surowców niemetalicznych (PKD 2007, dział 23); kształtowanie i obróbka szkła płaskiego
(PKD 2007, klasa 25.12); produkcją komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych
(PKD 2007, dział 26); produkcją wyrobów jubilerskich, biżuterii i podobnych wyrobów
(PKD 2007, grupa 32.1); wytwarzaniem energii elektrycznej, gazu, pary wodnej, gorącej
wody i powietrza do układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, klasy 35.11, 35.12, 35.13,
35.14, 35.21, 35.22, 35.23, i 35.30); obróbką i usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne (PKD 2007, klasa 38.21); działalnością wydawniczą w zakresie oprogramowania
(PKD 2007, grupa 58.2); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61) oraz z opieką zdrowotną i
pomocą społeczną (PKD 2007, działy 86 i 87), wchodzącymi w obręb:
57
Rysunek 38: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii teletransmisja i monitorowanie
oraz ich powiązania z gospodarką
58
energetyki,
Cała mapa powiązań mechatroniki z gospodarką jest przedstawiona w załączniku 7.
Technologie informacyjne i komunikacyjne
Eksperci biorący udział w warsztatach podzielili technologie informacyjne i komunikacyjne na pięć podstawowych kategorii (Rysunek 39):
systemy ekspertowe,
systemy zarządzania,
sieci teleinformatyczne,
systemy informacyjne, i
systemy pomiarowe.
Rysunek 39: Podstawowe kategorie kluczowego obszaru technologicznego technologie informacyjne i komunikacyjne
W ramach kategorii systemy ekspertowe eksperci wyodrębnili dziesięć grup technologii:
systemy data mining,
systemy wspomagania decyzji,
systemy neurokognitywną,
hybrydowe systemy sterowania z wykorzystaniem sztucznej inteligencji,
systemy wspomagania diagnostyki i terapii oraz wymiany informacji medycznej,
technologie inteligentnych systemów zarządzania transportem,
technologie inteligentnych systemów wiedzy,
medyczne systemy doradcze,
systemy inteligentne, oraz
optymalizacja metod przeszukiwania dużych baz danych obrazowych.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 40): wytwarzaniem, przesyłaniem, dystrybucją i handlem energią elektryczną, wytwarzaniem paliw gazowych i ich dystrybucją,
wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, grupy 35.1, 35.2 i 35.3); przetwarzaniem i unieszkodliwianiem
odpadów (PKD 2007, grupa 38.2); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61); działalnością
59
Rysunek 40: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii systemy ekspertowe oraz ich
powiązania z gospodarką
60
związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalnością
powiązaną (PKD 2007, dział 62); działalnością usługową w zakresie informacji (PKD
2007, dział 63); reklamą i badaniem rynku i opinii publicznej (PKD 2007, grupy 73.1 i
73.2) oraz z opieką zdrowotną (PKD 2007, dział 86), wchodzącymi w obręb:
energetyki, i
W ramach kategorii systemy zarządzania eksperci wyodrębnili sześć grup technologii:
systemy dyspozytorskie procesów produkcyjnych,
systemy ERP/MRP II/III ++,
systemy zarządzania energią w budynkach,
inteligentne systemy sterowania i zarządzania ruchem,
system sterowania urządzeń przemysłowych, i
korporacyjne systemy informacji zarządczej.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 41): produkcją artykułów spożywczych
(PKD 2007, dział 10); produkcją wyrobów tekstylnych (PKD 2007, dział 13); produkcją
odzieży (PKD 2007, dział 14); produkcją skór i wyrobów ze skór (PKD 2007, dział 15);
produkcją chemikaliów i wyrobów chemicznych (PKD 2007, dział 20); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007,
dział 22); produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych
(PKD 2007, dział 23); produkcją metalowych wyrobów gotowych (PKD 2007, dział 25);
produkcją komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26);
produkcją pozostałych wyrobów (PKD 2007, dział 32); wytwarzaniem paliw gazowych i
ich dystrybucją, wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę i powietrze
do układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, grupy 35.1, 35.2 i 35.3); przetwarzaniem i
unieszkodliwianiem odpadów (PKD 2007, grupa 38.2); działalnością wydawniczą w zakresie oprogramowania (PKD 2007, grupa 58.2); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61)
oraz z działalnością szpitali i pozostałą działalnością w zakresie opieki zdrowotnej (PKD
2007, grupy 86.1 i 86.9), wchodzącymi w obręb:
energetyki,
61
Rysunek 41: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii systemy zarządzania oraz ich
62
W ramach kategorii sieci teleinformatyczne eksperci wyodrębnili dwanaście grup technologii:
łączność cyfrowa,
telewizja przemysłowa,
łączność analogowa,
systemy cyfrowej teletransmisji przewodowej,
systemy łączności technologicznej-ugs-99/1,
systemy łączności dyspozytorskiej,
telemonitoring i teleinformatyczne systemy przesyłu danych medycznych,
duże satelity telekomunikacyjne na orbicie geo,
konstelacje telekomunikacyjne,
technologie telekomunikacji mobilnej,
światłowodowe struktury fotoniczne, i
infrastruktura teleinformatyczna.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 42): rolnictwem i leśnictwem (PKD 2007,
działy 1 i 2); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); produkcją wyrobów
tekstylnych (PKD 2007, dział 13); produkcją odzieży (PKD 2007, dział 14); produkcją
skór i wyrobów ze skór (PKD 2007, dział 15); produkcją chemikaliów i wyrobów chemicznych (PKD 2007, dział 20); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz
leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007, dział 22); produkcją wyrobów z pozostałych
mineralnych surowców niemetalicznych (PKD 2007, dział 23); produkcją metalowych
wyrobów gotowych (PKD 2007, dział 25); produkcją komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); produkcją pozostałych wyrobów (PKD 2007,
dział 32); wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, dział 35); zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów i odzyskiem surowców (PKD 2007, dział 38);
handlem hurtowym i detalicznym (PKD 2007, działy 46 i 47); działalnością wydawniczą w
zakresie oprogramowania (PKD 2007, grupa 58.2); telekomunikacją (PKD 2007, dział
61); działalnością związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki
oraz działalnością powiązaną (PKD 2007, dział 62); działalnością usługową w zakresie
informacji (PKD 2007, dział 63); działalnością w zakresie projektowania specjalistycznego (PKD 2007, grupa 74.1) oraz z działalnością szpitali i pozostałą działalnością w zakresie opieki zdrowotnej (PKD 2007, grupy 86.1 i 86.9), wchodzącymi w obręb:
energetyki,
63
Rysunek 42: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii sieci teleinformatyczne oraz ich
64
W ramach kategorii systemy informacyjne eksperci wyodrębnili jedenaście grup technologii:
zintegrowane systemy bezpieczeństwa,
systemy zarządzania treścią,
systemy wykorzystujące obliczenia kwantowe,
systemy obliczeń molekularnych,
systemy e-usług,
modelowanie matematyczne obiektów i procesów,
systemy informacji przestrzenne,
integracja danych środowiskowych i przestrzennych środowiskowych,
inżynieria tworzenia produktów informatycznych,
zdecentralizowane systemy energetyczne, i
bezpieczeństwo systemów informacyjnych w cyberprzestrzeni.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 43): rolnictwem (PKD 2007, dział 1); pozyskiwaniem drewna (PKD 2007, klasa 02.20); produkcją wyrobów tekstylnych (PKD
2007, dział 13); produkcją skór i wyrobów ze skór (PKD 2007, dział 15); produkcją chemikaliów i wyrobów chemicznych (PKD 2007, dział 20); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD
2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (PKD 2007, dział 22);
produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (PKD 2007,
dział 23); produkcją elektronicznych elementów i obwodów drukowanych, komputerów i
urządzeń peryferyjnych, sprzętu (tele)komunikacyjnego, instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych oraz z produkcją urządzeń napromieniowujących, sprzętu elektromedycznego i elektroterapeutycznego (PKD 2007, grupy 26.1, 26.2 i 26.3 oraz klasy
26.51 i 26.60); wytwarzaniem paliw gazowych i ich dystrybucją, wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (PKD
2007, grupy 35.1, 35.2 i 35.3); przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów (PKD
2007, grupa 38.2); handlem hurtowym i detalicznym (PKD 2007, działy 46 i 47); telekomunikacją (PKD 2007, dział 61); działalnością związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalnością powiązaną (PKD 2007, dział 62); działalnością usługową w zakresie informacji (PKD 2007, dział 63); reklamą, badaniem rynku i
opinii publicznej (PKD 2007, dział 73) oraz z działalnością szpitali i pomocą społeczną
(PKD 2007, działy 86, 87 i 88), wchodzącymi w obręb:
energetyki,
65
Rysunek 43: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii systemy informacyjne oraz ich
W ramach kategorii systemy pomiarowe eksperci wyodrębnili dziewięć grup technologii:
aerometria,
gazometria,
automatyczna metanometria ciągła,
rozproszone, bezprzewodowe systemy pomiarowe,
stereowizyjne systemy monitorowania procesów destrukcji,
system telemonitoringu maszyn i linii technologicznych,
66
autonomiczne systemy monitoringu środowiska,
systemy pomiarów on-line produktów spalania, i
inteligentne systemy monitorowania zużycia mediów energetycznych.
Następnie powiązali te technologie z (Rysunek 44): rolnictwem (PKD 2007, dział 1); produkcją artykułów spożywczych (PKD 2007, dział 10); ); produkcją wyrobów tekstylnych
(PKD 2007, dział 13); produkcją odzieży (PKD 2007, dział 14); produkcją skór i wyrobów
ze skór (PKD 2007, dział 15); produkcją chemikaliów i wyrobów chemicznych (PKD
2007, dział 20); produkcją podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych (PKD 2007, dział 21); produkcją wyrobów z gumy i
tworzyw sztucznych (PKD 2007, dział 22); produkcją wyrobów z pozostałych mineralnych
surowców niemetalicznych (PKD 2007, dział 23); produkcją metalowych wyrobów gotowych (PKD 2007, dział 25); produkcją komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKD 2007, dział 26); wytwarzaniem paliw gazowych i ich dystrybucją, wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (PKD 2007, grupy 35.1, 35.2 i 35.3); zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów i odzyskiem surowców (PKD 2007, dział 38); telekomunikacją (PKD 2007,
dział 61); działalnością w zakresie projektowania specjalistycznego (PKD 2007, grupa
74.1) oraz z opieką zdrowotną (PKD 2007, dział 86), wchodzącymi w obręb:
energetyki,
Cała mapa powiązań technologii informacyjno-komunikacyjnych z gospodarką jest przedstawiona w załączniku 8.
67
Rysunek 44: Grupy technologii wyodrębnione w ramach kategorii systemy pomiarowe oraz ich
Podsumowanie
Mapy głównych powiązań między nauką, gospodarką i technologiami przygotowano w
ramach warsztatów eksperckich.
Mapy powiązań objęły obszary inteligentnych specjalizacji województwa łódzkiego, stworzone przez macierz branż o największym potencjale rozwojowym i kluczowych obszarów
technologicznych. Branże o największym potencjale rozwojowym stworzyły: (i) nowoczesny przemysł włókienniczy i mody; (ii) zaawansowane materiały budowlane; (iii) medycyna, farmacja, kosmetyki; (iv) energetyka, w tym odnawialne źródła energii; (v) innowacyjne rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze oraz (vi) informatyka i telekomunikacja.
Część z nich (farmacja i informatyka oraz usługi związane z telekomunikacją, oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz z działalnością usługową w zakresie
informacji) zalicza się do wskazanych przez GUS sektorów wysokich technologii i usług
wysokiej techniki. Część zaś (np. przemysł włókienniczy), choć formalnie do takich sektorów/ usług nie należy, to z uwagi na rosnące nakłady na działalność badawczo-rozwojową
i innowacyjną, często porównywalne z poziomem wydatków notowanych w przemysłach
zaliczanych do średnich wysokich technologii, przesuwa się w kierunku sektorów wysokich technologii i usług wysokiej techniki. Kluczowe obszary technologiczne objęły: (i)
68
biotechnologie; (ii) nanotechnologie; (iii) mechatronikę i (iv) technologie komunikacyjne i
informatyczne.
Szczegółowy zakres obszarów inteligentnych specjalizacji został opisany przy pomocy: (i)
w przypadku branż o największym potencjale rozwojowym – pięciu poziomów PKD-2007
i (ii) w przypadku kluczowych obszarów technologicznych – wykazu kierunków badań
naukowych i technologii zidentyfikowanych w raporcie Inwentaryzacja kierunków badań
naukowych i technologii zidentyfikowanych w polskich projektach foresightowych.
W trakcie warsztatów eksperci: (i) uporządkowali kierunki badań naukowych i technologii, wchodzące w obręb poszczególnych kluczowych obszarów technologicznych i (ii)
stworzyli mapy powiązań tych kierunków badań naukowych i technologii z obszarami
działalności gospodarczej, w których te kierunki badań naukowych i technologii znajdują
lub mogą znaleźć zastosowanie.
W efekcie powstały cztery mapy powiązań, po jednej dla każdego kluczowego dla województwa łódzkiego obszaru technologicznego. Do zdefiniowania tych map eksperci wykorzystali funkcjonalną klasyfikację dziedzin nauki i techniki opartą na kryterium zastosowania produktu, klasyfikację PKD 2007 oraz metodykę mind mapping’u.
Bibliografia
Buzan T., Buzan B. (1990), Mapy twoich myśli. Mindmapping, czyli notowanie interaktywne, Polska edycja, Łódź; Wydawnictwo Ravi.
Deloitte, ŁARR (2013), Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Łódzkiego –
LORIS 2030, Business Consulting S.A., Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.,
Dz.U.2007.251.1885, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.12.2007 r. w sprawie
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Dz.U.2008.207.1293, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29.10.2008 r. w sprawie
Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).
Dz.U.2011.179.1065, Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8
sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych.
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 393/1, Rozporządzenie (WE) Nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG)
nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych.
Eurostat (1994), NABS. Nomenclature for the analysis and comparison of scientific programmes and budgets Luxembourg: Office for Official Publications of the European
Communities.
Eurostat (2008), Comparison between NABS 2007 and NABS
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_SDDS/Annexes/gba_esms_an10.pdf.
1992,
Eurostat
(2011a),
High
technology
and
knowledge-intensive
sectors,
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_SDDS/Annexes/hrst_st_esms_an9.pdf.
Eurostat (2011b), High tech products,
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_SDDS/Annexes/htec_esms_an4.pdf.
69
GUS (2012), Nauka i technika w 2011, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny.
Hatzichronoglou T. (1997), Revision of the High-Technology Sector and Product Classification", OECD Science, Technology and Industry Working Papers,1997/2, OECD Publishing. doi:10.1787/134337307632.
OECD (2002), Podręcznik Frascati. Proponowane procedury standardowe dla badań statystycznych w zakresie działalności badawczo-rozwojowej, polskojęzyczna wersja wydana
w 2006 przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Strategii.
OECD (2007), Revised field of science and technology (FOS) classification in the Frascati
Manual, DSTI/EAS/STP/NESTI(2006)19/FINAL.
OPI (2012), Słowniki,
https://polon.nauka.gov.pl/documents/10157/37957/Slowniki.3.0.3.pdf.
Rogut A. (2007), Barwy włókiennictwa. Potencjał przemysłu włókienniczo-odzieżowego
w województwie łódzkim, Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania.
Schmoch U. (2008), Concept of a Technology Classification for Country Comparisons1http://www.wipo.int/export/sites/www/ipstats/en/statistics/patents/pdf/wipo_ipc_tech
nology.pdf.
UN (2006), Standard International Trade Classification. Revision 4, Statistical Papers,
Series M No. 34/Rev. 4, New York: United Nations.
UN (2008), International Standard Industrial Classification of All Economic Activities,
Statistical Papers, Series M, No. 4, Rev. 4, New York: United Nations.
UP RP (2006), Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa, Warszawa: Urząd Patentowy
Rzeczypospolitej Polskiej.
Załącznik 1: OECD. Klasyfikacja dziedzin nauki i techniki
1
NAUKI PRZYRODNICZE
1.1
Matematyka: czysta matematyka; matematyka stosowana; statystyka i teoria
prawdopodobieństwa
1.2
Nauki o komputerach i informatyka: nauki o komputerach; informatyka; bioinformatyka
1.3
Nauki fizyczne: atomistyka; fizyka molekularna i chemiczna; fizyka materii
skondensowanej; fizyka cząstek elementarnych; fizyka jądrowa; fizyka płynów i
plazmy; optyka; akustyka; astronomia
1.4
Nauki chemiczne: chemia organiczna; chemia nieorganiczna i jądrowa; chemia
fizyczna; nauka o polimerach; elektrochemia; chemia koloidalna; chemia analityczna
1.5
Nauki o ziemi i o środowisku: interdyscyplinarne nauki o ziemi; mineralogia;
paleontologia; geochemia; geofizyka; geografia fizyczna; geologia; wulkanologia; nauki o środowisku; meteorologia i nauki o atmosferze; badania klimatyczne; oceanografia; hydrologia; zasoby wodne
70
1.6
Nauki biologiczne: biologia; biologia ewolucyjna; biologia komórki; mikrobiologia; wirusologia; biochemia i biologia molekularna; metody badań biochemicznych; mykologia; biofizyka; genetyka i dziedziczność; biologia reprodukcyjna; biologia rozwojowa; nauki o roślinach; botanika; zoologia; ornitologia;
entomologia; biologia behawioralna; biologia morza; biologia wód słodkich;
limnologia; ekologia; ochrona bioróżnorodności; inne dyscypliny biologiczne
1.7
Inne nauki przyrodnicze
2
NAUKI INŻYNIERYJNE I TECHNICZNE
2.1
Inżynieria lądowa: inżynieria lądowa; inżynieria architektury; inżynieria konstrukcyjna; inżynieria municypalna i strukturalna; inżynieria transportu
2.2
Elektrotechnika, elektronika, inżyniera informatyczno: inżynieria elektryczna i
elektroniczna; robotyka i kontrola automatów; automatyka i systemy kontroli;
inżynieria komunikacyjna i systemy telekomunikacji; sprzęt komputerowy i jego
architektura
2.3
Inżynieria mechaniczna: inżynieria mechaniczna; mechanika stosowana; termodynamika; inżynieria lotnictwa i kosmonautyki; inżynieria nuklearna; inżynieria
dźwięku; analiza niezawodności
2.4
Inżynieria chemiczna: inżynieria chemiczna; inżynieria procesów chemicznych
2.5
Inżynieria materiałowa: inżynieria materiałowa; ceramika; powłoki i folie; kompozyty; papier i drewno; wyroby włókiennicze
2.6
Inżynieria medyczna: inżynieria medyczna; medyczne techniki laboratoryjne
2.7
Inżynieria środowiska: inżynieria środowiska i inżynieria geologiczna; geotechniki; inżynieria ropy naftowej; energia i paliwa; teledetekcja; górnictwo i kopalnictwo; inżynieria morska; inżynieria ruchu morskiego; inżynieria oceaniczna
2.8
Biotechnologia środowiskowa: biotechnologia środowiskowa; bioremediacja;
biotechnologie diagnostyczne w zarządzaniu środowiskiem; etyka w biotechnologiach środowiskowych
2.9
Biotechnologia przemysłowa; biotechnologia przemysłowa; technologie bioprocesowe; biokataliza; fermentacja; bioprodukty; biomateriały; biotworzywa; biopaliwa; biologiczne pozyskiwane wyroby chemiczne; biologiczne pozyskiwane
nowoczesne materiały
2.10
Nanotechnologie: nanomateriały; nanoprocesy
2.11
Inne nauki inżynieryjne i technologie: żywność i napoje; pozostałe nauki inżynieryjne i technologie
3
NAUKI MEDYCZNE
3.1
Medycyna ogólna: anatomia i morfologia; genetyka człowieka; immunologia;
neuronauka; farmakologia i farmacja; chemia medyczna; toksykologia; fizjologia; patologia
3.2
Medycyna kliniczna: andrologia; położnictwo i ginekologia, pediatria; układ
sercowo i sercowo-naczyniowy; choroby naczyń obwodowych; hematologia;
71
układ oddechowy; intensywna terapia i opieka medyczna w nagłych przypadkach; anestezjologia; ortopedia; chirurgia; radiologia; medycyna jądrowa i obrazowanie medyczne; transplantologia; stomatologia; chirurgia i medycyna jamy
ustnej; dermatologia i choroby weneryczne; alergologia; reumatologia; endokrynologia i przemiana materii; gastrologia; hepatologia; urologia i nefrologia; onkologia; oftalmologia; otorynolaryngologia; psychiatria; neurologia kliniczna;
geriatria i gerontologia; medycyna ogólna i wewnętrzna; pozostałe dziedziny
medycyny klinicznej; medycyna integracyjna i komplementarna
3.3
Nauka o zdrowiu: opieka zdrowotna i usługi medyczne; polityka zdrowotna;
pielęgniarstwo, żywienie i dietetyka; zdrowie publiczne i środowiskowe; medycyna tropikalna; parazytologia; choroby zakaźne; epidemiologia; medycyna
pracy, medycyna sportu i kultury fizycznej; biomedycyna społeczna; etyka lekarska; uzależnienia
3.4
Biotechnologia medyczna: biotechnologia związana z opieką zdrowotną; technologie modyfikacji komórek, tkanek, organów i całych organizmów; technologie
obejmujące funkcje DNA, białek i enzymów i ich wpływ na rozwój procesów
chorobowych i utrzymanie dobrostanu; biomateriały dla medycyny; etyka w
biotechnologiach medycznych
3.5
Inne nauki medyczne: medycyna sądowa; inne nauki medyczne
4
NAUKI ROLNICZE
4.1
Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo: rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo; gleboznawstwo; ogrodnictwo; uprawa winorośli; agronomia; hodowla i ochrona roślin
4.2
Nauki o zwierzętach i mleczarstwo: nauki o zwierzętach i mleczarstwo; hodowla
zwierząt
4.3
Nauki weterynaryjne
4.4
Biotechnologia rolnicza: biotechnologia rolnicza i biotechnologia żywności;
technologia genetycznej modyfikacji; klonowanie inwentarza; selekcja oparta na
markerach; diagnostyka; technologie produkcji biomasy, biofarmacja; etyka w
biotechnologiach rolniczych
4.5
Inne nauki rolnicze
5
NAUKI SPOŁECZNE
5.1
Psychologia: psychologia; psychologia specjalna
5.2
Ekonomia i biznes: ekonomia; ekonometria; stosunki przemysłowe; działalność
gospodarcza i zarządzanie
5.3
Pedagogika: pedagogika ogólna i specjalna
5.4
Socjologia: socjologia; demografia; antropologia; etnologia; zagadnienia społeczne
5.5
Prawo: prawo; kryminologia; penologia
5.6
Nauki polityczne: nauki polityczne; administracja publiczna; teoria organizacji
5.7
Geografia społeczna i gospodarcza: społeczne aspekty nauki o środowisku; geo-
72
grafia kultury i geografia ekonomiczna; planowanie rozwoju miast; planowanie
transportu i społeczne aspekty planowania transportu
5.8
Media i komunikowanie: dziennikarstwo; społeczne aspekty nauki o informacji;
bibliotekoznawstwo; media i komunikacja społeczno-kulturowa
5.4
Inne nauki społeczne
6
NAUKI HUMANISTYCZNE
6.1
Historia i archeologia
6.2
Języki i literatura: językoznawstwo ogólne i poszczególnych języków; literaturoznawstwo; lingwistyka
6.3
Filozofia, etyka i religia: filozofia; historia i filozofia nauki i technologii; etyka;
teologia; religioznawstwo
6.4
Sztuka: sztuka; historia sztuki; projektowanie architektoniczne; sztuki sceniczne;
folklorystyka; film, radio i telewizja
6.5
Inne nauki humanistyczne
Źródło: na podstawie GUS (2002), OECD (2007)
Załącznik 2: Nomenklatura dla analizy i porówna programów i budżetów naukowych NABS
1
EKSPLORACJA I EKSPLOATACJA ZIEMI
Badanie skorupy i płaszcza ziemi i ich eksploatacja; badania klimatyczne i meteorologiczne, polarne i hydrologiczne; poszukiwanie surowców mineralnych,
ropy naftowej i gazu; eksploracja i eksploatacja dna morskiego; hydrologia; badanie mórz i oceanów; badanie atmosfery
2
ŚRODOWISKO
Kontrola zanieczyszczeń zorientowana na identyfikację i analizę źródeł i przyczyn zanieczyszczeń, koncentrację, określenie wpływu zanieczyszczeń na człowieka i środowisko; monitoring zanieczyszczeń; zapobieganie zanieczyszczeniom, ich redukcja i usuwanie; ochrona atmosfery i klimatu; odpady stałe;
ochrona wód powierzchniowych; ochrona gleby i wód podziemnych; hałas i wibracje; ochrona gatunków i siedlisk; ochrona przed zagrożeniami naturalnymi;
skażenie radioaktywne
3
EKSPLORACJA I EKSPLOATACJA PRZESTRZENI KOSMICZNEJ
lotnictwo cywilne; naukowa eksploracja przestrzeni kosmicznej; programy badań stosowanych; - wyrzutnie; laboratoria kosmiczne i podróże kosmiczne
4
TRANSPORT, TELEKOMUNIKACJA I INNE RODZAJE INFRASTRUKTURY
Infrastruktura i zagospodarowanie terenu, włączając budownictwo; ogólne pla-
73
nowanie przestrzenne; ochrona przed negatywnymi efektami w planowaniu
przestrzennym; systemy transportowe; systemy telekomunikacyjne; budowa i
planowanie budynków; inżynieria lądowa; zaopatrzenie w wodę
5
ENERGIA
Produkcja, magazynowanie, transport, dystrybucja i racjonalne zużycie wszelkich form energii; procesy zwiększające efektywność produkcji i dystrybucji
energii; oszczędność energii; efektywność energetyczna; wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla; źródła energii odnawialnej; synteza i rozszczepienie jądra; wodór i ogniwa paliwowe; inne technologie wytwarzania i magazynowania energii
6
PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA I TECHNOLOGIĘ
badania kierowane do wszystkich rodzajów działalności gospodarczej, mające
na celu: (i) poprawę produkcji przemysłowej i technologii; (ii) rozwój produktów i procesów przemysłowych; (iii) wzrost efektywności ekonomicznej i konkurencyjności; (iv) recykling odpadów
7
ZDROWIE
Badania zorientowane na promocję zdrowia, profilaktykę, leczenie i rehabilitację, włączając higienę żywności i żywienia; prewencja, nadzór i kontrola nad
chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi; monitoring zdrowotności; promocja
zdrowia; medycyna pracy; ustawodawstwo w zakresie opieki zdrowotnej; zarządzanie opieką zdrowotną; specjalistyczne usługi zdrowotne; - usługi zdrowotne
dla grup podwyższonego ryzyka
8
ROLNICTWO
Promocja rolnictwa, leśnictwa, rybactwa i produkcji żywności; nawozy sztuczne, biocydy, biologiczne zwalczanie szkodników, mechanizacja rolnictwa;
wpływ rolnictwa i leśnictwa na środowisko; technologie produkcji żywności;
rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo; hodowla zwierząt i mleczarstwo; weterynaria i pozostałe nauki rolnicze
9
EDUKACJA
Edukacja ogólna i specjalna; edukacja na poszczególnych szczeblach kształcenia; komplementarne usługi edukacyjne
10
KULTURA, REKREACJA, RELIGIA I MASS MEDIA
Społeczne aspekty aktywności kulturalnej, religijnej i rekreacyjnej (socjologia,
religia, sztuka, sport i rekreacja, media, nauka języków integracja społeczna, biblioteki, archiwa i polityka kulturalna); integracja rasowa i kulturowa; usługi
sportowe i rekreacyjne; usługi kulturalne; nadawanie programów i usługi wydawnicze; usługi religijne i pozostałe usługi społeczne
11
SYSTEMY SPOŁECZNE I POLITYCZNE, STRUKTURY I PROCESY
Struktura polityczna społeczeństwa; administracja publiczna i polityka przemysłowa; studia regionalne i wieloszczeblowe współrządzenie; zmiana społeczna,
procesy i konflikty społeczne; bezpieczeństwo społeczne i systemy zabezpieczeń
74
społecznych; społeczne aspekty organizacji pracy; studia nad biologicznymi
uwarunkowaniami ról społecznych (gender studies), włączając dyskryminację i
problemy rodziny; przeciwdziałanie ubóstwu; ochrona specyficznych grup społecznych (emigrantów itd., ludzi młodych itd., konsumentów, rolników itd.);
opieka społeczna
12
ROZWÓJ WIEDZY FINANSOWANY ZE ŚRODKÓW USZKOLNICTWA WYŻSZEGO
Działalność badawczo-rozwojowa związana z naukami przyrodniczymi, inżynieryjnymi i technicznymi, medycznymi, rolniczymi, społecznymi, humanistycznymi
13
ROZWÓJ WIEDZY FINANSOWANY Z INNYCH ŹRÓDEŁ
Działalność badawczo-rozwojowa związana z naukami przyrodniczymi, inżynieryjnymi i technicznymi, medycznymi, rolniczymi, społecznymi, humanistycznymi
14
OBRONNOŚĆ
- Cele wojskowe; badania podstawowe, jądrowe i badania przestrzeni kosmicznej finansowane przez Ministerstwo Obrony
Źródło: na podstawie Eurostat (2008)
Załącznik 3: Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa
(działy i poddziały)
A
PODSTAWOWE POTRZEBY LUDZKIE
rolnictwo
środki spożywcze; tytoń
przedmioty użytku osobistego lub domowego
zdrowie; rozrywka
B
RÓŻNE PROCESY PRZEMYSŁOWE, TRANSPORT
rozdzielanie; mieszanie
formowanie
drukarstwo
transport
technologia mikrostrukturalna; nanotechnologia
C
CHEMIA, METALURGIA
chemia
metalurgia
techniki kombinatoryczne
D
WŁÓKIENNICTWO, PAPIERNICTWO
75
wyroby włókiennicze lub materiały elastyczne nie przewidziane gdzie
indziej
papier
BUDOWNICTWO, GÓRNICTWO
E
budownictwo
wiercenia w ziemi lub skale; górnictwo
BUDOWA MASZYN, OŚWIETLENIE, OGRZEWANIE, UZBROJENIE,
TECHNIKA MINERSKA
F
silniki lub pompy
technika ogólnie
oświetlenie; ogrzewanie
sprzęt bojowy; technika minerska
G
FIZYKA
przyrządy
nukleonika
H
ELEKTROTECHNIKA
Źródło: na podstawie UP RP (2006)
Załącznik 4: Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Rodzajów
Działalności ISIC
Sekcja
Działy
Opis
A
01-03
Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo
B
05-09
Górnictwo i kopalnictwo
C
10-33
Przetwórstwo przemysłowe
D
35
E
36-39
Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność rekultywacyjna
F
41-43
Budownictwo
G
45-47
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych i motocykli
H
49-53
Transport i gospodarka magazynowa
I
55-56
Zakwaterowanie i usługi gastronomiczne
Zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, pare wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych
76
J
58-63
Informacja i komunikacja
K
64-66
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
L
68
M
69-75
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
N
77-82
Administrowanie i działalność wspierająca
O
84
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe
ubezpieczenia społeczne
P
85
Edukacja
Q
86-88
Zdrowie i pomoc społeczna
R
90-93
Kultura, rozrywka i rekreacja
S
94-96
Pozostała działalność usługowa
T
97-98
Działalność gospodarstw domowych jako pracodawców; produkcja wyrobów i usług na własne potrzeby
U
99
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
Działalność organizacji i ciał eksterytorialnych
Źródło: na podstawie UN (2008)
77
Załącznik 5: Mapa powiązań między kierunkami badań naukowych i technologii, i gospodarką w obszarze biotechnologii
Załącznik 6: Mapa powiązań między kierunkami badań naukowych i technologii, i gospodarką w obszarze nanotechnologii
79
Załącznik 7: Mapa powiązań między kierunkami badań naukowych i technologii, i gospodarką w obszarze mechatroniki
Załącznik 8: Mapa powiązań między kierunkami badań naukowych i technologii, i gospodarką w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych

Mapa głównych powiązań między nauką, gospodarką i

Transkrypt

Podobne dokumenty

natalia przybysz janis joplin 01.12.2014

u-6Lll`li..li,.ibrganifi`noiykiiil[btiiineso.