WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W OPOLU W WIECIE
Transkrypt
WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W OPOLU W WIECIE
WOJEWÓDZKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W OPOLU W ĝWIECIE TECHNOLOGII CYFROWYCH Mgr. Krzysztof Kutyla WstĊp Rozpowszechnienie dostĊpu do Internetu, postawiło przed bibliotekami nowe wymagania, a takĪe otworzyło szersze moĪliwoĞci działania. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie w jaki sposób, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu wykorzystuje w swoich działaniach nowoczesne technologie informatyczne. Strona WWW Jednym ze sposobów przekazywania informacji oraz kontaktu z czytelnikami i bibliotekarzami, jest strona WWW Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu, znajdująca siĊ pod adresem www.wbp.opole.pl. Umieszczone są na niej podstawowe informacje dotyczące biblioteki, jak równieĪ informacje o róĪnego rodzaju wydarzeniach ( promocjach ksiąĪek, spotkaniach autorskich, wernisaĪach wystaw, czatach z pisarzami, konferencjach itp.) organizowanych przez bibliotekĊ. Znajdują siĊ równieĪ galerie zdjĊü z imprez. Katalogi Poprzez stronĊ WWW, czytelnik moĪe korzystaü miĊdzy innymi z nastĊpujących katalogów on-line: Katalogu komputerowego WBP w Opolu, który obejmuje ksiąĪki polskie i zagraniczne wydane po 1800 roku, ksiĊgozbiór podrĊczny CzytelĔ, dokumenty dĨwiĊkowe i elektroniczne, ksiĊgozbiór muzyczny, nuty, kartografiĊ współczesną a takĪe zbiory sztuki. Katalogu czasopism zawierający opisy wszystkich czasopism i wydawnictw ciągłych znajdujących siĊ w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i jej oddziałach: Bibliotece Austriackiej, Oddziale Muzycznym i Oddziale Zbiorów ObcojĊzycznym. Katalogu zbiorów Biblioteki Muzycznej, który obejmuje wszystkie płyty CD (łącznie z ich szczegółową zawartoĞcią) oraz kasety magnetofonowe (od 1998 r.). Oferujemy takĪe dostĊp do katalogów online bibliotek publicznych z terenu województwa opolskiego. Z katalogu on-line WBP w Opolu, czytelnicy mają moĪliwoĞü podejrzenia w formacie PDF, spisów treĞci zbiorów. Jest to duĪe ułatwienie, pozwalające na przeszukiwanie spisu treĞci, w celu znalezienia poszukiwanych informacji. W katalogu moĪna znaleĨü informacje o dostĊpnoĞci publikacji. W przypadku, gdy ksiąĪka nie jest w danej chwili dostĊpna, moĪna zapisaü siĊ w kolejce do wypoĪyczenia. Gdy zostanie zwrócona, czytelnik zostaje powiadomiony drogą elektroniczną o moĪliwoĞci jej odbioru w wypoĪyczalni. Natomiast jeĞli wybrana pozycja dostĊpna jest w bibliotece cyfrowej to z poziomu katalogu moĪna za pomocą hiperłącza otworzyü jej elektroniczną wersjĊ w przeglądarce. Bazy danych W kategorii Bazy zapewniamy dostĊp do 48 baz danych z czego 41 dostĊpnych jest bez ograniczeĔ przez Internet a 7 z terenu biblioteki. Bazy katalogowe NUKAT to katalog centralny polskich bibliotek naukowych i akademickich tworzony metodą współkatalogowania. Opis dokumentu tworzony jest w bazie NUKAT tylko raz i kopiowany do katalogów lokalnych bibliotek. We współkatalogowaniu w NUKAT uczestniczy ponad 1100 bibliotekarzy z 81 bibliotek. KaRo jest wyszukiwarką pozwalającą na dostĊp do informacji o zasobach wielu polskich bibliotek i ułatwia wyszukanie interesujących pozycji ksiĊgarskich, czasopism lub opisów bibliograficznych. FIDES – Federacja Bibliotek KoĞcielnych zrzesza obecnie 82 biblioteki członkowskie zajmuje siĊ opracowywaniem katalogu centralnego swoich zbiorów. Na stronie działa FIDKAR (multiwyszukiwarka) dla komputerowych baz danych, pozwala ona na prowadzenie wyszukiwaĔ katalogowych i bibliograficznych. Bazy pełnotekstowe LEX i Legalis – kompleksowe bazy prawa polskiego. Zawierają akty prawne z Dzienników Ustaw, Monitorów Polskich, projekty ustaw, wyjaĞnienia urzĊdowe, wzory pism itp. Rzeczpospolita – archiwum ogólnopolskiego dziennika o charakterze informacyjnopublicystycznym i ekonomiczno-prawnym Sugestie zakupu Na stronie biblioteki znajduje siĊ formularz- sugestie zakupu, dziĊki, któremu czytelnicy mogą zgłosiü zapotrzebowanie na ksiąĪki, których nie posiadamy w naszych zbiorach. Podając nr karty czytelnika, lub adres e-mail uĪytkownik zostanie powiadomiony o dokonaniu zakupu. Formularz moĪna wypełniü takĪe anonimowo, rezygnując z powyĪszej funkcjonalnoĞci. W ciągu dwóch tą drogą wpłynĊło ponad 500 dezyderat. Pomoce metodyczne Po zalogowaniu siĊ na stronĊ www biblioteki, bibliotekarze z terenu województwa opolskiego mogą korzystaü z pomocy metodycznych, przygotowanych przez instruktorów działu Instrukcyjno-Metodycznego. Są to materiały pomocne w codziennej pracy bibliotekarza. Czat Biblioteka Wojewódzka, organizuje czaty z pisarzami lub innymi znanymi osobami, które goĞci. Czat jest dostĊpny przez stronĊ www. Czytelnicy mogą zadawaü pytania, przed rozpoczĊciem lub w trakcie jego trwania. Czat jest moderowany, a zapis udostĊpniany czytelnikom na stronie. Blog Na stronie www znajduje siĊ blog. Umieszczane są tam recenzje ksiąĪek nadsyłane przez czytelników oraz bibliotekarzy. Pozwala on zapoznaü siĊ z ksiąĪkami, które zostały ocenione przez innych czytających. Obok nowoĞci wydawniczych, które zamieszczane są cyklicznie na stronie domowej, blog daje czytelnikom, moĪliwoĞü obserwowania na bieĪąco rynku ksiąĪki. Plany W 2011 roku planujemy zmianĊ strony domowej WBP w Opolu na nowoczeĞniejszą. Facebook Biblioteka posiada równieĪ profil instytucjonalny na Facebooku. Mamy wielu sympatyków, którzy na bieĪąco utrzymują kontakt z instytucją, dowiadują siĊ o nowoĞciach ksiąĪkowych oraz wszystkich przyszłych wydarzeniach mających odbyü siĊ w Bibliotece. Ze wzglĊdu na bardzo duĪą popularnoĞü Facebooka w Polsce, ten sposób docierania do czytelników ma coraz wiĊksze znaczenie. Opolska Biblioteka Cyfrowa Utworzenie Opolskiej Biblioteki Cyfrowej jest inicjatywą podjĊtą przez Wojewódzką BibliotekĊ Publiczną w Opolu zmierzającą do zachowania i popularyzacji bogatych zasobów dziedzictwa kulturowego zawartego w jej zbiorach. UmoĪliwia ona dostĊp do cyfrowych kopii najcenniejszych zabytków kultury piĞmienniczej, kolekcji dzieł sztuki oraz materiałów regionalnych. OBC popularyzuje dostĊp do zabytkowych zasobów bibliotecznych, stanowiących narodowe dziedzictwo kulturowe, w skali ponadregionalnej, likwiduje bariery przestrzenne i czasowe w korzystaniu z zasobów biblioteki, zabezpiecza dorobek kulturowy dla jego utrwalenia na potrzeby przyszłych pokoleĔ, bierze udział w rozwój społeczeĔstwa informacyjnego poprzez zwiĊkszony poziom wiedzy i informacji dystrybuowanej drogą elektroniczną. Zasób Opolskiej Biblioteki Cyfrowej tworzą kolekcje: - dziedzictwo kulturowe zawierające starodruki dotyczące historii Polski i ĝląska, w tym dzieła Długosza, Stryjkowskiego, Kromera, Hankiusa, Dewerdecka, Aeluriusa, rĊkopisy dotyczące głównie ĝląska, w tym opisujące edukacjĊ na wsi opolskiej w XIX wieku (na przykładzie Īyciorysów dzieci z ĩelaznej), czy organizacjĊ Īycia w 24 miastach (Statuty miast Ğląskich z lat 1592-1746) - regionalia składają siĊ z czasopism - w jĊzyku polskim, niemieckim, wydawane na ĝląsku od początku XIX do XX wieku, druków ulotnych - dotyczących powstaĔ Ğląskich i okresu plebiscytu, ksiąĪek - głównie z XIX i początku XX wieku, dotyczących ĝląska lub na ĝląsku wydawanych w oficynach: Kornów, Grassa i Bartha, G.P. Aderholza, J. Maxa. Są wĞród nich bibliografie, ksiąĪki o treĞci religijnej i historycznej. Te ostatnie to opracowania ogólne dziejów ĝląska a takĪe kroniki poszczególnych miejscowoĞci, regesty Ğląskich dokumentów niegdyĞ przechowywanych w archiwach a obecnie czĊsto zaginione oraz relacje z wizytacji poszczególnych diecezji Ğląskich. W bibliotece cyfrowej znajdują siĊ równieĪ pocztówki z widokami Ğląskich miast i wsi. - zbiory współczesne zawieraü bĊdą materiały współczesne objĊte prawem autorskim np.: gazety. Jednak tego typu publikacjĊ bĊdą dostĊpne jedynie z terenu WBP w Opolu. Dodatkowo znajdą siĊ tu wydawnictwa do których autorzy zezwolą na nieodpłatne i powszechne udostĊpnianie. RównieĪ w tej kategorii znajdą siĊ bibliografie. Proces digitalizacji zbiorów odbywa siĊ dwutorowo. CzĊĞü zbiorów skanowana jest w naszej pracowni digitalizacji a druga czĊĞü przez firmy zewnĊtrzne. Opolska Biblioteka Cyfrowa jest zrzeszona w Federacji Bibliotek Cyfrowych skupiającej ponad 60 polskich bibliotek cyfrowych. DziĊki temu nasze zbiory są czĊĞcią ogólnopolskiego zasobu publikacji cyfrowych liczących w tej chwili ponad 500.000 obiektów. Federacja współpracuje z kolei z Europeaną, która skupia instytucje kultury, muzea, archiwa audiowizualne i biblioteki cyfrowe na poziomie ogólnoeuropejskim. Plany: Utworzenie konsorcjum bibliotek i innych instytucji województwa opolskiego. Celem tego przedsiĊwziĊcia bĊdzie cyfryzacja materiałów regionalnych, którymi dysponują zainteresowane instytucje oraz udostĊpnienie ich w OBC. Wydawnictwa elektroniczne Pomagamy sobie w pracy Czasopismo „Pomagamy sobie w pracy” wydawane od 1956 roku przez Wojewódzką BibliotekĊ Publiczną w Opolu trwale wpisało siĊ w opolskie bibliotekarstwo publiczne. Przez lata ukazywania siĊ periodyku na jego łamach omawiano problemy związane z warsztatem bibliotekarza. Poruszano równieĪ waĪne aspekty kultury literackiej w Polsce, z szczególnym naciskiem na Īycie literackie ĝląska. Publikowano materiały metodyczne, omówienia i interpretacje przepisów prawnych. Przedstawiano sylwetki laureatów Literackiej Nagrody Nobla, waĪne postacie polskiego Īycia literackiego, szczególnie skupiając siĊ na twórcach Ğląskich (cykl Przedstawiamy pisarzy Opolszczyzny). W poszczególnych numerach pisma umieszczano zestawienia bibliograficzne oraz kalendarze wydarzeĔ kulturalnych. Pismo prezentowało równieĪ reprodukcje zdjĊü, materiał ilustracyjny dotyczący zabytków kultury i historii ĝląska – PieczĊci Piastów ĝląskich, herby opolskie, ekslibrisy pochodzące ze zbiorów WBP w Opolu. Ponadto publikowane były wywiady z pisarzami, eseje literaturoznawcze popularyzujące wiedzĊ z zakresu teorii i historii literatury, felietony, prezentacje literatury regionalnej w stałym bloku tematycznym NowoĞci o ĝląsku Opolskim, a takĪe recenzje nowoĞci wydawniczych KsiąĪki na biblioteczną półkĊ. Pismo tworzyli pracownicy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu, jak równieĪ bibliotekarze województwa opolskiego. Publikowane były równieĪ teksty goĞci WBP w Opolu, materiały pokonferencyjne, szkoleniowe. Od 2011 roku pismo zostało zastąpione nowym czasopismem "Bibliotekarz Opolski". Periodyk bĊdzie ukazywał siĊ w formie elektronicznej. Kurier WBP Wojewódzka Biblioteka Publiczna wydaje od 2007 roku elektroniczny newsletter "Kurier WBP w Opolu" , skierowany do bibliotek publicznych województwa opolskiego. W Kurierze zamieszczane są informacje przydatne w pracy bibliotekarskiej. Drogą mailową bibliotekarze otrzymują wiadomoĞci o spotkaniach autorskich, jakie odbywają siĊ w województwie, o szkoleniach, naradach w WBP w Opolu. Prezentowana jest informacja o wystawach, wydawnictwach, materiałach metodycznych przygotowanych przez WBP w Opolu. Polecane są równieĪ ciekawe strony internetowe, artykuły, pomoce metodyczne, nowe propozycje dla bibliotek skierowane przez inne instytucje – fundacje, stowarzyszenia, wydawnictwa. Kurier opracowywany jest przez pracowników Działu InstrukcyjnoMetodycznego WBP w Opolu i wysyłany jest do bibliotek publicznych stopnia podstawowego i filii bibliotecznych. Inne plany: Telewizja biblioteczna W najbliĪszej przyszłoĞci planujemy załoĪenie kanału w serwisie youtube. Znalazłyby siĊ tam filmy z wydarzeĔ organizowanych przez bibliotekĊ np.: spotkaĔ autorskich, promocji ksiąĪek, wernisaĪy wystaw itp. Baza danych dokumentów regionalnych Utworzenie centralnej bazy danych druków (dokumentów) dotyczących regionu oraz katalogu rozproszonego zbiorów bibliotek publicznych województwa opolskiego. Resumé CieĐom príspevku je predstaviĢ odbornej verejnosti spôsoby využívania digitálnych technológií vo Vojvodskej verejnej knižnici (Wojewódzka Biblioteca Publiczna) v Opole, prezentovaĢ domovskú stránku knižnice a jej funkcionality, digitálnu knižnicu, profil na spoloþenskovednom portáli, databázy vytvárané elektronickým vydatvateĐstvom knižnice. Predovšetkým chce poukázaĢ na spôsob, akým knižnica za pomoci elektronických technológií vychádza v ústrety požiadavkám používateĐov, využívajúc interaktívne prvky. Na záver autor predstavil plány rozvoja v najbližšom období. Summary Aim of this paper is to introduce ways of using digital technologies in Voivodship Public Library (Wojewódzka Biblioteca Publiczna) in Opole to professionals; to present library’s home web page and its functionality, digital library, its profile on social network and databases created by library e-publishing. In particular, it seeks to demonstrate how library uses electronic technologies to meet patrons’ requirements, using interactive features. Development plans for the near future are presented in conclusion.