Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Stara

Transkrypt

STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
NA TERENIE GMINY STARA KORNICA
W LATACH 2008 – 2015
WESTMOR CONSULTING
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Stara Kornica w latach 2008 - 2015
1
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI................................................................................................................ 2
WSTĘP..........................................................................................................................3
1.CEL I PROCES TWORZENIA STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH........................................................................................................... 4
1.1. UWAGI OGÓLNE...........................................................................................................................................4
1.2. PODSTAWA PRAWNA..................................................................................................................................5
1.3. PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W PRZYGOTOWANIU STRATEGII ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY STARA KORNICA............................................7
1.4. OKRES REALIZACJI STRATEGII.............................................................................................................8
1.5. WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA ......................................................................................................................8
2. CHARAKTERYSTYKA GMINY STARA KORNICA.................................................9
2.1.PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE..............................................................................................9
2.1.1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ.........................................................................................9
2.1.2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...................................................................................................13
2.1.3. GOSPODARKA.......................................................................................................................................17
2.1.4. TURYSTYKA..........................................................................................................................................22
1963.........................................................................................................................................................................23
2.1.5. MIESZKAŃCY........................................................................................................................................23
2.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY................................................................................33
2.3. SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE STARA KORNICA...................................................33
2.4.IDENTYFIKACJA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY
STARA KORNICA...............................................................................................................................................43
2.4.1.ANALIZA ANKIET................................................................................................................................. 43
2.5. ANALIZA SWOT.......................................................................................................................................... 53
3. KIERUNKI ROZWOJU GMINY...............................................................................58
3.1. WIZJA ROZWOJU GMINY........................................................................................................................58
3.2. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE ..............................................................................................58
3.3. HIERARCHIA CELÓW ROZWOJU GMINY..........................................................................................69
4.ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII ............................................................71
ZAKOŃCZENIE...........................................................................................................72
WESTMOR CONSULTING
2
SPIS TABEL................................................................................................................73
SPIS WYKRESÓW..................................................................................................... 75
SPIS RYSUNKÓW......................................................................................................77
WESTMOR CONSULTING
3
WSTĘP
Potrzeba sformułowania gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych jest
odpowiedzią na realną sytuację ekonomiczno - społeczną mieszkańców. Jej celem jest
przeprowadzenie diagnozy problemów społecznych występujących na terenie gminy oraz
określenie działań zmierzających do poprawy sytuacji w tych obszarach. Sytuacja
gospodarcza,
narastanie
problemów
społecznych,
powiększanie
obszarów
i problemów wychowawczych wśród dzieci i młodzieży oraz patologii społecznych
wywołanych m.in. trudnościami adaptacyjnymi młodego pokolenia sprawiają bowiem, że
konieczne jest wypracowanie planów i narzędzi zapobiegania tym niepokojącym zjawiskom.
Obowiązujący dotychczas model pomocy społecznej polegający głównie na udzielaniu
bezpośredniego wsparcia finansowego potrzebującym, choć doraźnie skuteczny konserwuje
zastaną sytuację w sferze pomocy społecznej. Zadaniem pracy socjalnej powinna być
również szeroko pojęta profilaktyka mająca na celu zapobieganie niepożądanym zjawiskom
społecznym i zmniejszanie kręgu potencjalnych świadczeniobiorców.
Z samej istoty strategii wynika jej długofalowość. W typowaniu obszarów interwencji
i przyjmowanych celach i działania koncentrowano się na globalnym ujęciu problemów tak,
by oderwać się od doraźnych i efektownych działań, być może ważnych w danej chwili,
jednakże niekoniecznie istotnych z punktu widzenia całościowej wizji rozwiązywania
problemów społecznych na terenie gminy.
Dokument niniejszy jest również zapisem dążenia władz gminy do zapewnienia
mieszkańcom jak najlepszych warunków życia na jej terenie. Pomyślność wspólnoty
samorządowej zależy bowiem od wielu czynników, wśród których komfort życia i ład
społeczny
grają
niebagatelną
rolę.
Bezrobocie,
ubóstwo,
zapewnienie
możliwości
samorealizowania się młodzieży, integracja osób starszych i niepełnosprawnych są ważnymi
wyznacznikami
w
dokonywanej
przez
mieszkańców
ocenie
działalności
władz
samorządowych i własnego poziomu życia. Strategia jest komunikatem skierowanym do
lokalnej społeczności, stanowi wyraz troski gminy o pomyślność obywateli, ukazuje
zamierzone działania. Strategia ma szansę stać się nową jakością w relacjach pomiędzy
uczestnikami życia społecznego na terenie gminy Stara Kornica oraz w pełni wykorzystać
aktywność społeczną i potencjał drzemiący w jej mieszkańcach. Działania w niej zawarte
pozwolą
bowiem
na
zminimalizowanie
przyczyn
tkwiących
w
sferze
społecznej
i psychologicznej, pomogą skuteczniej rozwiązywać problemy poszczególnych grup
beneficjentów pomocy społecznej.
WESTMOR CONSULTING
4
1.CEL I PROCES TWORZENIA STRATEGII
ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
1.1. UWAGI OGÓLNE
Strategią zwykło się określać dokument, który wybranym przemyślanym, założonym do
osiągnięcia celom przypisuje cały wachlarz zadań, określa środki i metody ich realizacji,
w sposób całościowy i przemyślany wytycza kierunki, typuje priorytety, wskazuje zagrożenia.
Zawiera również metody oceny (ewaluacji) i wskazuje podmioty odpowiedzialne za ich
realizację. Rozwiązania szczegółowe opracowań bywają wielorakie i operują różnym
poziomem uszczegółowienia. Jednak z założenia, biorąc pod uwagę stosunkowo długi
horyzont czasowy (7 lat) strategia musi być dokumentem o stosunkowo dużym poziomie
ogólności. Dynamika procesów społecznych i warunkujących je procesów ekonomicznych
jest tak duża, że dokumenty planistyczne muszą stwarzać możliwości modyfikacji
i poprawek.
Na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu przyjęto następujący tryb postępowania:
1.
określenie wizji rozwoju gminy w zakresie polityki społecznej zawierającej cel
nadrzędny, do którego władze wspólnoty samorządowej zamierzają dążyć;
2.
określenie obszarów interwencji najważniejszych z punktu widzenia prowadzonej
polityki społecznej;
3.
wskazanie
celu
głównego,
które
władze
gminy
zamierzają
osiągnąć
w każdym z wytypowanych obszarów;
4.
wskazanie celów szczegółowych służących osiągnięciu wytyczonych celów
głównych;
5.
wskazanie oczekiwanych efektów wdrażanego programu, określenie podmiotów
odpowiedzialnych za realizację zadań.
1.2. PODSTAWA PRAWNA
Podstawą prawną opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie
Gminy Stara Kornica jest ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U.
Nr 64, poz. 593 z późniejszymi zmianami), która nakłada na gminy obowiązek opracowania
i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązania problemów
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego
ryzyka.
WESTMOR CONSULTING
5
Różnorodność występujących na terenie gminy problemów społecznych powoduje jednak
konieczność wzięcia pod uwagę także innych aktów prawnych regulujących sferę pomocy
społecznej, do których należy zaliczyć:
Ustawę o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (tekst pierwotny:
Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2 z późn. zm., tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 139,
poz. 992) wprowadzająca nowy system pozaubezpieczeniowych świadczeń społecznych,
finansowanych w całości ze środków budżetu państwa. Ustawa ta reguluje sposób i zasady
przyznawania świadczeń rodzinnych, do których zalicza się: zasiłek rodzinny oraz dodatki do
niego (wśród których wyróżniono dodatek z tytułu urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem
w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka,
wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka
niepełnosprawnego, rozpoczęcia roku szkolnego oraz
podjęcia przez dziecko nauki
w szkole poza miejscem zamieszkania), świadczenia opiekuńcze czyli zasiłek pielęgnacyjny
oraz świadczenie pielęgnacyjne, a także jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się
dziecka.
Ustawę o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 122,
poz. 1143 z późn. zm.). Ustawa o zatrudnieniu socjalnym stwarza szansę na powrót do
społeczeństwa osobom, które z różnych powodów znalazły się na marginesie życia
społecznego. Ustawa ma zastosowanie przede wszystkim do osób, które nie posiadają
własnych dochodów, a w szczególności osób bezdomnych w procesie wychodzenia
z bezdomności, osób uzależnionych od alkoholu w procesie leczenia, osób uzależnionych od
narkotyków w procesie leczenia, osób chorych psychicznie, długotrwale bezrobotnych,
byłych więźniów oraz uchodźców. Drugą formą pomocy przewidzianą w ustawie jest
wsparcie zatrudnienia osób, które uległy wykluczeniu społecznemu.
Ustawę o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. z 1994 r.
Nr 111, poz. 535 z późn. zm.). Według ustawy ochronę zdrowia psychicznego zapewniają
organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. Ustawa
przewiduje, że w działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć
stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, Kościoły
i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne
osoby fizyczne i prawne.
Ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r.
(Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.). Ustawa ta jest aktem prawnym
wprowadzającym kompleksowe rozwiązania dotyczące podstawowych dziedzin działalności
organizacji pozarządowych w Polsce. Obszary, które reguluje ustawa to: prowadzenie
działalności pożytku publicznego (działalność odpłatna i nieodpłatna pożytku publicznego),
uzyskiwanie przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz
WESTMOR CONSULTING
6
konsekwencje z tym związane (warunki uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego),
nadzór nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego, wolontariat.
Ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.). Ustawa określa zadania państwa
w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji
zawodowej. Zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków
bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej są realizowane przez instytucje rynku pracy
działające w celu: pełnego i produktywnego zatrudnienia; rozwoju zasobów ludzkich;
osiągnięcia wysokiej jakości pracy; wzmacniania integracji oraz solidarności społecznej.
Ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r.
(Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.).
Ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych
z dnia 27 sierpnia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135). Ustawa określa: warunki
udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia
26 października 1982 r., znowelizowana dnia 28 marca 2003 r. (tekst pierwotny: Dz. U.
z 1984 r. Nr 35, poz. 230, z późn. zm.). Rozwiązywanie problemów alkoholowych zakłada,
iż większość kompetencji i środków finansowych jest zlokalizowana na poziomie
samorządów gmin, które na mocy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi
uzyskały
kompetencje
do
rozwiązywania
problemów
alkoholowych
w społecznościach lokalnych. Ustawodawca w art. 4 ust 1 stanowi: „prowadzenie działań
związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracja
społeczna osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań gminy".
Ustawę
o
postępowaniu
wobec
dłużników
alimentacyjnych
oraz
zaliczce
alimentacyjnej z dnia 22 kwietnia 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.)
określająca
zasady:
postępowania
wobec
osób
zobowiązanych
do
świadczenia
alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, jeżeli egzekucja prowadzona przez
komornika sądowego jest bezskuteczna; przyznawania zaliczek alimentacyjnych dla osób
samotnie wychowujących dzieci, uprawnionych do świadczenia alimentacyjnego na
podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna.
Ustawę o dodatkach mieszkaniowych z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz. U. Nr 71, poz. 734
z późn zm.) nakłada na władze samorządowe (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta)
obowiązek
rozpatrywania
wniosków
osób
uprawnionych
do
otrzymania
dodatków
i wydawania decyzji administracyjnych w sprawie przyznania (bądź odmowy przyznania)
dodatku mieszkaniowego. Wypłata dodatków jest zadaniem własnym gminy.
WESTMOR CONSULTING
7
Ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180,
poz. 1493) określającą zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie,
stosujących przemoc oraz zadania w zakresie przeciwdziałania temu negatywnemu zjawisku
nałożone na poszczególne organy administracji rządowej oraz jednostki samorządu
terytorialnego.
1.3. PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W PRZYGOTOWANIU STRATEGII ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY STARA KORNICA
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Stara Kornica została
przygotowana przy szerokim zaangażowaniu społeczności lokalnej. W ramach prac wśród
mieszkańców gminy przeprowadzono badanie ankietowe, w którym wzięło udział 66 osób
reprezentujących różne grupy społeczne, począwszy od uczniów a skończywszy na
członkach Sekcji Emerytów i Rencistów. Następnie w dniu 16.01.2008 r. odbyło się
spotkanie warsztatowe, podczas którego przeprowadzono analizę SWOT, wyłoniona została
wizja rozwoju gminy oraz obszary problemowe. W spotkaniu tym uczestniczyli zarówno
przedstawiciele instytucji działających na terenie gminy, jak i beneficjenci pomocy
społecznej.
W ramach prac nad przygotowaniem strategii zapewniona została zatem wysoka aktywność
społeczna, która z kolei służy wzmocnieniu kontroli działania władz, wytworzeniu stosunków
partnerstwa pomiędzy mieszkańcami i władzami oraz większej skali współdziałania samych
mieszkańców.
Zastosowana metoda partycypacyjna
przyczyniła
się poza tym do
zwiększenia świadomości osób zamieszkałych na terenie gminy na temat występujących
problemów społecznych. Społeczność lokalna uczestniczyła w wypracowywaniu sposobów
wyjścia
z
trudnych
sytuacji
społecznych,
będzie
też
mogła
obserwować
wyniki
przeprowadzonych działań i tym samym aktywnie uczestniczyć w poprawie warunków życia
na terenie gminy.
1.4. OKRES REALIZACJI STRATEGII
Strategia rozwiązywania problemów społecznych realizowana będzie w latach 2008-2015.
Wybór tego okresu nie jest przypadkowy, ponieważ do 2015 r. muszą zostać rozliczone
wszystkie projekty uzyskujące dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej, a należy się
spodziewać, że niniejsza strategia przyczyni się do pozyskania środków zewnętrznych przez
gminę na zadania dotyczące sfery społecznej.
WESTMOR CONSULTING
8
1.5. WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA
W trakcie opracowywania dokumentu wykorzystano następujące kategorie źródeł:
A. Źródła zastane, do których można zaliczyć:
•
dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego;
•
dane pochodzące z Powiatowego Urzędu Pracy w Łosicach;
•
dane własne Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej;
•
dane pochodzące z Komendy Powiatowej Policji w Łosicach;
•
dane pochodzące od kuratora rodzinnego.
B. Źródła wytworzone, którymi były:
•
wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród mieszkańców gminy;
•
wyniki analiz przeprowadzonych podczas spotkania warsztatowego przy udziale
przedstawicieli miejscowej społeczności.
WESTMOR CONSULTING
9
2. CHARAKTERYSTYKA GMINY STARA KORNICA
2.1.PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE
2.1.1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ
Gmina Stara Kornica położona jest we wschodniej części województwa mazowieckiego
w powiecie łosickim. Gmina graniczy:
•
od północy z gminą Sarnaki (powiat łosicki),
•
od północnego – zachodu z gminą Platerów (powiat łosicki),
•
od zachodu z gminą Łosice (powiat łosicki),
•
od południowego – zachodu z gminą Huszlew (powiat łosicki),
•
od północnego – wschodu z gminą Konstantynów (powiat bialski),
•
od południowego – wschodu z gminą Leśna Podlaska (powiat bialski).
Stara Kornica położona jest w odległości ok. 150 km od Warszawy i 16 km od Łosic.
Ważnym elementem usytuowania gminy jest bliskie sąsiedztwo ze wschodnią granicą Polski,
z przejściem granicznym w Terespolu i Koroszczynie, które znajduje się w odległości ok.
40 km.
Rysunek 1. Położenie gminy Stara Kornica
WESTMOR CONSULTING
10
Tabela 1. Podział powierzchni gminy według sposobu zagospodarowania terenów
Wyszczególnienie
Ha
%
Powierzchnia geodezyjna
Użytki rolne
w tym
• grunty orne
• sady
• łąki
• pastwiska
11 933
9 783
100,00
81,98
7 778
90
1 360
555
65,18
0,75
11,40
4,65
Lasy i grunty leśne
1 440
12,07
710
5,95
Pozostałe
*Podstawa: Dane GUS 2006 r.
Wykres 1. Zagospodarowanie terenów na obszarze gminy Stara Kornica
12,07%
5,95%
81,98%
Użytki rolne
Lasy i grunty leśne
Pozostałe
Gmina zajmuje powierzchnię 119,33 km2. Użytki rolne zajmują 81,98% powierzchni gminy,
lasy – 12,07%.
Pod względem administracyjnym gmina podzielona jest na 18 sołectw i 20 miejscowości.
W tabeli 2 przedstawiono wykaz miejscowości gminy Stara Kornica wraz z liczbą
mieszkańców w każdej z nich.
WESTMOR CONSULTING
11
Tabela 2. Wykaz miejscowości gminy Stara Kornica wraz z liczbą mieszkańców w każdej
z nich
Lp.
Nazwa miejscowości
Liczba ludności
1.
Czeberaki
146
2.
Dubicze
117
3.
Kazimierzów
153
4.
Kiełbaski
105
5.
Kobylany
438
6.
Kolonia Kornica
139
7.
Kolonia Szpaki
137
8.
Koszelówka
266
9.
Nowa Kornica
509
10.
Nowe Szpaki
436
11.
Popławy
102
12.
Rudka
294
13.
Stara Kornica
1077
14.
Stare Szpaki
307
15.
Walim
163
16.
Walimek
57
17.
Wólka Nosowska
409
18.
Wygnanki
183
19.
Wyrzyki
146
20.
Zalesie
39
*Podstawa: Dane Urzędu Gminy w Starej Kornicy, stan na dzień 31.12.2006 r.
Zgodnie z przedstawionymi danymi największą liczbę mieszkańców posiada miejscowość
gminna, czyli Stara Kornica, a najmniejszą – Zalesie.
WESTMOR CONSULTING
12
Rysunek 2. Podział administracyjny gminy Stara Kornica
WESTMOR CONSULTING
13
2.1.2. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy wynosiła w 2007 r. 33,3 km
i
obsługiwała
ona
553
przyłącza.
Z
sieci
kanalizacji
sanitarnej
korzystało
1 675 osób.
Na terenie gminy działa jedna biologiczna oczyszczalnia ścieków w Starej Kornicy
o przepustowości 300 m3/dobę. Obsługuje ona 2 605 osób. Odbiornikiem ścieków
oczyszczonych ścieków jest rów melioracyjny, a następnie rzeka Klukówka w zlewni rzeki
Krzny.
Sieć wodociągowa
Gmina Stara Kornica jest zwodociągowana w 100%. Długość czynnej sieci wodociągowej
wynosiła w 2007 r. 95,1 km i korzystało z niej 3 929 osób. Zaopatrzenie w wodę realizowane
jest z ujęcia w:
•
Nowej Kornicy zaopatrującego miejscowości: Starą Kornicę, Nową Kornicę, Kolonię
Kornicę, Kobylany, Kiełbaski, Wygnanki, Popławy, Czeberaki, Rudkę, Wyrzyki, Stare
Szpaki, Nowe Szpaki, Szpaki Kolonię, Walim oraz Klukowszczyznę z gm. Leśna
Podlaska, Falatycze z gm. Platerów i Litewniki Nowe z gm. Sarnaki;
•
Wólce Nosowskiej zaopatrującego miejscowości: Wólkę Nosowską, Kazimierzów,
Koszelówkę, Dubicze, Walimek i Zalesie oraz Nosów z gm. Leśna Podlaska.
Gospodarka odpadami
Na terenie gminy Stara Kornica zlokalizowane jest wysypisko odpadów komunalnych. Poza
tym prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów z podziałem na: szkło, plastik, metale
i odpady komunalne. Odbiór odpadów prowadzony jest przez Urząd Gminy odpłatnie według
Zarządzenia Wójta Nr 27/07 z dnia 31.12.2007 r. Z mieszkańcami gminy oraz jednostkami
użyteczności publicznej zostały zawarte w tym zakresie odpowiednie umowy.
Przy obiektach szkolnych i użyteczności publicznej znajdują się kontenery KP 7
o pojemności 7,7 m3. Są one transportowane przez Łosickie Przedsiębiorstwo Komunalne
KOM-GAZ Sp. z o.o. w Łosicach i opróżniane na gminnym składowisku odpadów
komunalnych w Starej Kornicy.
Elektroenergetyka
Sieć energetyczna jest dobrze rozwinięta i stanowi jednolity system krajowy. Obecny system
zaopatrywania
mieszkańców
w
energię
elektryczną
w
pełni
pokrywa
istniejące
WESTMOR CONSULTING
14
zapotrzebowanie, jednakże wymaga on stopniowej modernizacji polegającej chociażby na
zastępowaniu linii napowietrznych bardziej nowoczesnymi kablami podziemnymi.
Gazownictwo
Mieszkańcy gminy nie korzystają z gazu przewodowego, jednak w razie takiego
zapotrzebowania istnieje możliwość zgazyfikowania terenu gminy siecią gazową średniego
napięcia. Źródłem gazu byłaby wówczas magistrala gazowa DN 700 Podlasie – Wronów
z punktem zaporowo-upustowym we wsi Kolonia Droblin w sąsiedniej gminie Leśna
Podlaska.
Sieć drogowa
Na sieć drogową gminy Stara Kornica składają się:
•
droga wojewódzka nr 698,
•
drogi powiatowe,
•
drogi gminne.
Tabela 3. Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Stara Kornica
Lp. Nr drogi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
02114L
02115L
02117L
02118L
02119L
02120L
02121L
02124L
02125L
02126L
02128L
02129L
02321L
02322L
Nazwa drogi
Chybów-Litewniki-Kornica
Ostromęczyn–Kornica
Kornica-Wyrzyki-Falatycze
od dr. Nr 698-Czeberaki
Szpaki-Walim
Walim-Dubicze-Wólka Nosowska
Bonin-Kazimierzów
Cicibór-Kornica
Wólka Nosowska-Nosów
od dr. Nr 698-Nosów
Rudka-Kobylany-Wygnanki
Stara Kornica-Kiełbaski
Zienie-Bachorza-Kobylany
Huszlew-Wygnanki
Długość
odcinka (km)
6,905
8,180
8,054
3,154
3,258
7,021
3,803
3,830
1,432
1,787
6,554
4,053
1,488
1,230
*Podstawa: Dane Urzędu Gminy w Starej Kornicy
WESTMOR CONSULTING
15
Tabela 4. Wykaz dróg gminnych na terenie gminy Stara Kornica
Lp.
Nazwa drogi
Droga pow. nr 2125 – droga pow. nr 2126
Droga pow. nr 2120 – droga gm. Nr 004
Droga pow. nr 2120 – Koszelówka Stara-droga
pow. nr 2120
Droga woj. nr 698 – droga gm. nr 004
Droga woj. nr 698 – droga pow. nr 2114
Droga woj. nr 698 – Zakłady Kredowe
Droga pow. nr 2124 – droga gm. Nr 010
gr. gm. Leśna Podl. – Kolonia Kornica – gr.
gm. Leśna Podl.
Droga pow. nr 2128 – Kol. Kiełbaski – gr. gm.
Huszlew
Droga pow. nr 2128 – Czarnoziem – gr. gm.
Huszlew
Droga pow. nr 2128 – Wołowik – gr. gm.
Huszlew
Droga pow. nr 2128 – gr. gm. Huszlew
Droga pow. nr 2129 (Kiełbaski)- Kobylanydroga pow. nr 2128
Droga woj. nr 698 (Stara Kornica)-Kol. Rudkadroga gm. Nr 017
Droga gm. Nr 016 – Kol. Rudka – droga gm.
Nr 018
Droga gm. Nr 017 Kol. Rudka – droga woj. nr
698
Droga pow. nr 2117 – Wyrzyki – droga gm. Nr
020
Droga pow. nr 2115 – Wyrzyki-Popławy-droga
pow. nr 2118
Droga pow. nr 2119 (Kol. Szpaki)-gr. gm.
Platerów
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Przewozy pasażerskie
Gmina Stara Kornica posiada dość dobrze rozwiniętą sieć komunikacji autobusowej, która
obsługuje zarówno połączenia o znaczeniu międzyregionalnym, jak i wewnątrzwojewódzkim.
Połączenia realizowane są m.in. do takich miast jak: Warszawa, Siedlce, Łosice, Biała
Podlaska, Janów Podlaski.
Na terenie gminy transport kolejowy nie występuje.
Infrastruktura komunikacji elektronicznej
WESTMOR CONSULTING
16
Na całym obszarze gminy dostępna jest telefonia przewodowa i potrzeby mieszkańców
mogą być w pełni zaspokojone. Jedynym ograniczeniem jest bariera kosztowa występująca
po stronie indywidualnych odbiorców. Ponadto gmina pozostaje w całości w zasięgu
funkcjonujących na terenie kraju operatorów telefonii komórkowej.
2.1.3. GOSPODARKA
Region, do którego przynależy gmina Stara Kornica to tereny o podstawowej funkcji
rolniczej. Dlatego też dominuje gospodarka rolna. Sprzyjają temu w miarę urodzajne gleby
oraz łagodna rzeźba terenu i umiarkowany klimat.
Rolnictwo
Na obszarze gminy dominującą, a właściwie jedyną formą jest rolnictwo indywidualne.
Struktura agrarna gminy nie jest korzystna. Duży odsetek stanowią gospodarstwa do 5 ha,
co nie jest zjawiskiem korzystnym, gdyż w warunkach konkurencji większą szansę na rozwój
mają gospodarstwa charakteryzujące się większą powierzchnią. Im są one mniejsze, tym
wyższe są jednostkowe koszty produkcji, a także większe trudności w finansowaniu
inwestycji rolnych. Poza tym małe gospodarstwa rolne trudniej niż duże dostosowują jakość
produktów i ich cechy sanitarne do wymogów bezpieczeństwa żywnościowego.
Tabela 5. Struktura agrarna gospodarstw
Grupy obszarowe użytków
rolnych
Liczba gospodarstw
Ogółem
1031
do 1 ha
72
od 1 do 2 ha
64
od 2 do 5 ha
160
od 5 do 7 ha
91
od 7 do 10 ha
202
od 10 do 15 ha
231
od 15 do 20 ha
110
od 20 do 50 ha
96
od 50 do 100 ha
4
Pow. 100 ha
0
* Podstawa: Dane GUS – Powszechny Spis Rolny 2002 r.
Wykres 2. Struktura agrarna gospodarstw na terenie gminy Stara Kornica
WESTMOR CONSULTING
17
9%
0%
0%
7%
11%
do 1 ha
6%
od 1 do 2 ha
od 2 do 5 ha
16%
od 5 do 7 ha
od 7 do 10 ha
od 10 do 15 ha
od 15 do 20 ha
22%
9%
od 20 do 50 ha
od 50 do 100 ha
20%
Pow. 100 ha
Produkcja roślinna i zwierzęca
W strukturze zasiewów dominują zboża. Na dalszych miejscach lokują się rośliny okopowe
oraz warzywa i truskawki. Rodzaje upraw uwarunkowane są bonitacją gleb oraz rodzajami
hodowli.
Tabela 6. Struktura upraw na terenie gminy Stara Kornica
Ogółem
Wyszczególnienie
pszenica
- jara
- ozima
żyto
jęczmień
- jary
- ozimy
owies
pszenżyto
- jare
- ozime
mieszanki zbóż
- jare
- ozime
ziemniaki
buraki cukrowe
W ha
Ilość
gospodarstw
67,91
574,59
1856,03
50
348
722
322,33
63,87
1229,07
178
42
468
56,07
1270,78
23
455
1634,28
52,30
902,64
482
18
815
18,58
8
WESTMOR CONSULTING
18
truskawki
76,01
388
warzywa gruntowe
87,87
271
Hodowla obejmuje głównie trzodę chlewną i bydło. Bez zwierząt gospodarskich
funkcjonowało 276 gospodarstw rolnych.
Tabela 7. Struktura hodowli w gminie Stara Kornica
Zwierzęta hodowlane
Bydło
- w tym krowy
Trzoda chlewna
- w tym lochy
Konie
Ilość sztuk
3 650
1 697
17 371
1 825
80
Ilość gospodarstw
631
608
695
57
Kozy
73
bd.
Owce
137
18
Kury
15 464
bd.
Wyposażenie techniczne rolnictwa w gminie Stara Kornica w 2002 r. przedstawiało się
następująco:
•
ciągniki rolnicze – 932 szt.;
•
samochody ciężarowe - 35 szt.;
•
kombajny zbożowe – 155 szt.;
•
kombajny ziemniaczane – 191 szt.;
•
kombajny buraczane – 3 szt.
W ostatnich latach obserwowane są znaczące zmiany w parku maszynowym rolników.
Programy pomocowe Wspólnoty Europejskiej, umożliwiające uzyskanie zwrotu części
kosztów poniesionych na zakup maszyn i urządzeń oraz dostęp do niedrogich, używanych
maszyn spowodowały korzystne zmiany ilościowe i jakościowe w wyposażeniu technicznym
rolnictwa.
Pozarolnicza działalność gospodarcza
Gmina Stara Kornica jest gminą rolniczą i w związku z tym na jej terenie nie ma większych
zakładów produkcyjnych. Liczbę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie
REGON w latach 2002-2006 zaprezentowano w tabeli 8.
Tabela 8. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON w latach 2002-2006.
WESTMOR CONSULTING
19
Rok
Wyszczególnienie
2002
2003
2004
2005
2006
Sektor prywatny
233
220
174
176
175
Sektor publiczny
10
10
10
10
10
Ogółem
243
230
184
186
185
* Podstawa: Dane GUS
Analizując dane przedstawione w tabeli 8 i na wykresie 3 należy stwierdzić, że w 2003 r.
odnotowany został niewielki spadek ilości podmiotów gospodarczych na terenie gminy, a od
2004 r. ich liczba utrzymuje się na stałym poziomie.
Wykres 3. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON w latach 2002-2006
250
233
220
174
Ilość podmiotów
200
175
176
150
100
50
10
10
10
10
10
0
2002
2003
2004
Sektor pryw atny
2005
2006
Sektor publiczny
Biorąc pod uwagę liczbę przedsiębiorców w sektorze prywatnym według sekcji PKB można
zauważyć, że największa ilość podmiotów działa w sekcji G (handel hurtowy i detaliczny;
naprawa
pojazdów
samochodowych,
motocykli
oraz
artykułów
użytku
osobistego
i domowego), a najmniejsza – w M (edukacja).
Wśród podmiotów sektora prywatnego najwięcej jest osób fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą, co jest zgodne z ogólnokrajową tendencją. Kolejne miejsca
zajmują stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz spółdzielnie, co zaprezentowano
w tabeli 10.
WESTMOR CONSULTING
20
Tabela 9. Struktura podmiotów gospodarczych według sekcji PKD zarejestrowanych na
terenie gminy Stara Kornica w latach 2002-2006 (sektor prywatny)
Sekcje PKD
A
(rolnictwo, łowiectwo
i leśnictwo)
C
(górnictwo)
D
(przetwórstwo przemysłowe)
F
(budownictwo)
Rok
2002
2003
2004
2005
2006
35
35
15
17
19
8
7
4
4
3
25
26
23
22
23
35
33
24
18
17
72
62
59
59
54
3
4
1
2
3
19
20
16
20
22
7
7
8
7
7
11
7
7
8
9
7
7
7
7
7
1
1
1
1
1
2
2
2
2
3
8
9
7
9
7
G
(handel hurtowy
i detaliczny; naprawa
pojazdów samochodowych,
motocykli oraz artykułów
użytku osobistego
i domowego)
H
(hotele
i restauracje)
I
(transport, gospodarka
magazynowa
i łączność)
J
(pośrednictwo finansowe)
K
(obsługa nieruchomości,
wynajem i usługi związane
z prowadzeniem działalności
gospodarczej)
L
(administracja publiczna
i obrona narodowa;
obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne
i powszechne ubezpieczenie
zdrowotne)
M
(edukacja)
N
(ochrona zdrowia
i pomoc społeczna)
O
(działalność usługowa
komunalna, społeczna
i indywidualna, pozostała)
Tabela 10. Forma prawna prowadzenia działalności w sektorze prywatnym na terenie gminy
Stara Kornica w latach 2002-2006
Rok
WESTMOR CONSULTING
21
Forma
prawna
2002
2003
2004
2005
2006
Osoby fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą
208
196
150
152
151
Spółki handlowe
1
1
2
1
1
Spółki handlowe
z udziałem
kapitału
zagranicznego
0
0
0
0
0
Spółdzielnie
4
4
4
4
4
Fundacje
0
0
0
0
0
7
7
7
7
7
Stowarzyszenia
i organizacje
społeczne
Handel
Sieć sklepów na terenie gminy Stara Kornica jest dobrze rozwinięta i dostosowana do
potrzeb lokalnego rynku. Dominują placówki oparte na samozatrudnieniu prowadzących je
osób i ich rodzin.
2.1.4. TURYSTYKA
Gmina Stara Kornica posiada możliwości rozwoju turystyki. O dużym potencjale w tej
dziedzinie
przesądzają:
dogodne położenie
komunikacyjne,
występowanie
obszarów
chronionych, niewielki stopień degradacji środowiska naturalnego oraz ciekawe obiekty
kultury materialnej.
Na terenie gminy znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków, co zaprezentowano
w tabeli 11.
Tabela 11. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków
Miejscowość
Obiekt
obiekty architektury:
Czeberaki
Kobylany
Nowa Kornica
Stara Kornica
Stara Kornica
Wólka Nosowska
zespół dworski z 2 połowy
XIX w. (stajnia i spichlerz)
park dworski z końca XIX w.
spichlerz
zespół kościoła parafialnego
p.w. Niepokalanego Poczęcia
NMP
cmentarz prawosławny
zespół dworski (park założony
w 2 połowie XIX w. oraz pałac
murowany z 1840 r.)
stanowiska archeologiczne:
WESTMOR CONSULTING
22
Walim
grodzisko
Walim
osada
Walim
cmentarzysko
Wygnanki
kurhan
*Podstawa: dane Urzędu Gminy w Starej Kornicy
Poza tym na terenie gminy znajdują się 4 pomniki przyrody. Ich wykaz zamieszczono
w tabeli 12.
Tabela 12. Wykaz pomników przyrody znajdujących się na terenie gminy Stara Kornica
Lp.
Rok
ustanowienia
Obiekt
Położenie
1.
1963
LIPA
DROBNOLISTNA,
TRÓJPNIOWA
Zabytkowy park
w Kobylanach
Obwód – 212 cm
Wysokość – 22 m
2.
1963
jesion wyniosły
3.
1984
jesion wyniosły
4.
1984
lipa drobnolistna
Zabytkowy park
w Kobylanach
Zabytkowy park
w Kobylanach
Zabytkowy park
w Kobylanach
Obwód – 226 cm
Wysokość – 20 m
Obwód – 340 cm
Wysokość – 25 m
Obwód – 300 cm
Wysokość – 27 m
Rozmiary
Istotne znaczenie odgrywają także przepływające przez gminę cieki wodne: Klukówka
i Kałuża oraz dość znaczna lesistość jej obszaru. Dominującym gatunkiem drzew jest sosna,
dość duży udział ma dąb, brzoza i olcha.
Wyjątkowo bogata jest także fauna kręgowców i bezkręgowców. Najliczniejszą grupą są
ptaki lęgowe, wyróżnia się także 29 gatunków ssaków, 10 gatunków płazów i gadów.
W grupie ssaków jest 11 gatunków łownych, 9 chronionych oraz co najmniej 9 gatunków nie
podlegających ochronie gatunkowej. Licznie są reprezentowane niektóre ssaki łowne, np.
sarna i zając, natomiast średnio licznie: dzik, jeleń europejski i lis. Znacznie mniej liczny jest
łoś. Główną ostoją ssaków łownych jest las koło miejscowości Walimek i Dubicze.
2.1.5. MIESZKAŃCY
Wielkość populacji
Wskaźniki demograficzne mają zasadniczy wpływ na jakość życia, szanse rozwojowe
i tempo wzrostu poziomu życia w gminie. Takie parametry jak wykształcenie mieszkańców,
gęstość zaludnienia, dodatni poziom przyrostu naturalnego, dodatnie saldo migracji,
zachowanie równowagi pomiędzy płciami, właściwe proporcje pomiędzy grupami ludności
w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym decydują o przyszłości gminy.
WESTMOR CONSULTING
23
W tabeli 13 przedstawiono dane dotyczące populacji gminy na przestrzeni 10 ostatnich lat.
Tabela 13. Wielkość populacji i zmiany w czasie na terenie gminy Stara Kornica
1997
Liczba
ludności
5398
1998
5368
63
80
-17
-33
1999
5145
66
62
4
-47
2000
5127
59
64
-5
0
2001
5125
67
61
6
-23
2002
5089
60
65
-5
-36
2003
5047
30
50
-20
-48
2004
4989
41
60
-19
-24
2005
4951
53
57
-4
-27
2006
4897
40
61
-21
-37
Rok
73
Przyrost
naturalny
-2
Saldo
migracji
-50
Urodzenia
Zgony
71
*Podstawa: Dane GUS
Analizując dane zawarte w tabeli 13 można zauważyć, że liczba ludności systematycznie
maleje. Ma na to wpływ zarówno ujemny przyrost naturalny, jak i ujemne saldo migracji.
Wykres 4. Liczba ludności na terenie gminy Stara Kornica w latach 1997-2006
5400
5300
5200
Ilość osób
5100
5000
4900
4800
4700
4600
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
*Podstawa: Dane GUS
Wykres 5. Ruch naturalny ludności na terenie gminy Stara Kornica w latach 1997-2006
WESTMOR CONSULTING
24
80
60
Ilość osób
40
20
0
-20
-40
-60
1997
1998
1999
2000
2001
Urodzenia
Zgony
2002
2003
2004
2005
2006
Saldo migracji
*Podstawa: Dane GUS
Struktura wiekowa
Tabela 14 przedstawia populację gminy w rozbiciu na grupy wiekowe uwzględniając płeć.
Tabela 14. Populacja gminy w rozbiciu na grupy wiekowe z uwzględnieniem płci
Grupa wiekowa
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
0-4 lata
209
105
104
5-9 lat
280
158
122
10-14 lat
420
206
214
15-19 lat
443
241
202
20-24 lata
391
211
180
25-29 lat
288
169
119
30-34 lata
289
173
116
35-39 lat
270
142
128
40-44 lata
302
163
139
45-49 lat
323
172
151
50-54 lata
306
175
131
55-59 lat
280
135
145
60-64 lata
206
92
114
65-69 lat
228
102
126
Powyżej 70
662
237
425
Razem
4897
2481
2416
Najliczniejszą grupą w gminie są osoby powyżej 70 roku życia oraz w przedziale wiekowym
15-19 lat.
WESTMOR CONSULTING
25
Strukturę ludności według wieku mającą wpływ na kształtowanie się struktur społeczno –
ekonomicznych przedstawiono w tabeli 15.
Tabela 15. Struktura ludności według wieku
Grupa wiekowa
Wiek przedprodukcyjny:
- kobiety
- mężczyźni
Wiek produkcyjny:
- kobiety
- mężczyźni
Wiek poprodukcyjny:
- kobiety
- mężczyźni
Ogółem
Osoby
1 178
562
616
2 715
1 189
1 526
1 004
665
339
4897
% ogółu
24,06
11,48
12,58
55,44
24,28
31,16
20,50
13,58
6,92
100,00
Obecnie największą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym. Jednakże w przyszłości
zwiększać się będzie procentowy udział osób w wieku poprodukcyjnym, co pociąga za sobą
wiele konsekwencji. Znaczna część dochodów gminy będzie bowiem musiała być kierowana
na zapewnienie odpowiednich warunków życia osobom w starszym wieku (np. opieka
społeczna). Starzejące się społeczeństwo to także malejące przyrosty zasobów pracy. Poza
tym wzrost liczby osób starszych prowadzi do zmiany struktury popytu – wpływa na mniejszy
popyt na „nowinki” technologiczne, a większy na szeroką gamę usług związanych z opieką
społeczną.
Poziom wykształcenia ludności
W gminie dominują osoby z wykształceniem podstawowym. Poza tym zauważalna jest
tendencja wskazująca na występowanie wyższego poziomu wykształcenia wśród kobiet.
Należy jednak stwierdzić, że prezentowane dane pochodzące z Narodowego Spisu
Powszechnego z 2002 r. i ogólnokrajowe tendencje do podnoszenia poziomu wykształcenia
wskazują, że z roku na rok będzie ono ulegało znaczącej poprawie. Dotyczy to głównie osób
z wykształceniem średnim, które podnoszą swój poziom wykształcenia na wyższe.
Tabela 16. Poziom wykształcenia ludności na terenie gminy Stara Kornica
Rodzaj wykształcenia
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
WESTMOR CONSULTING
26
Wyższe
131
99
32
Policealne
93
70
23
Średnie
674
359
315
Zasadnicze zawodowe
949
349
600
Podstawowe ukończone
Podstawowe nieukończone i bez
wykształcenia
1873
944
929
390
245
145
* Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.
Wykres 6. Wykształcenie ludności na terenie gminy Stara Kornica
Ilość osób
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Wy ższe
Policealne
Średnie
Kobiety
Zasadnicze
zawodowe
Podstawowe Podstawowe
ukończone nieukończone i
bez
wy kształcenia
Mężczyźni
*Podstawa: Dane GUS Narodowy Spis Powszechny 2002 r.
Poziom bezrobocia
Bezrobocie należy do istotnych problemów społecznych w gminie. Istniejące podmioty
gospodarcze nie mają wystarczającego potencjału, by stworzyć miejsca pracy dla
bezrobotnych mieszkańców gminy. Rolnictwo natomiast, nawet w okresach rozwojowych nie
generuje przyrostu miejsc pracy, a w miarę wprowadzania coraz nowocześniejszych
narzędzi ujawnia ukryte bezrobocie. Dlatego też w najbliższym czasie nie należy spodziewać
się znaczącej zmiany na rynku pracy. Szansą dla gminy mogłyby być nowe inwestycje
w gminie. Pośrednictwem pracy zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy w Łosicach.
Analizując dane zawarte w tabeli 17 należy stwierdzić, że w gminie Stara Kornica, podobnie
jak na obszarze całego kraju, liczba osób bezrobotnych maleje. Poza tym, zgodnie
z tendencjami ogólnopolskimi, wysoki wśród bezrobotnych jest udział osób młodych oraz
długotrwale bezrobotnych.
WESTMOR CONSULTING
27
Tabela 17. Poziom bezrobocia na terenie gminy
Liczba bezrobotnych
Data
ogółem
mężczyzn
kobiet
31.12.2002 r.
398
224
174
31.12.2003 r.
387
207
180
31.12.2004 r.
364
194
170
31.12.2005 r.
361
195
166
31.12.2006 r.
326
183
143
30.11.2007 r.
268
138
130
*Podstawa: dane PUP w Łosicach
Należy zauważyć, że do czynników zwiększających pozostawanie przez długi okres bez
pracy zalicza się zaawansowany wiek, ograniczenia zdrowotne i brak odpowiedniego
przygotowania zawodowego. Trudności ze znalezieniem pracy nie dotyczą jednak
wszystkich grup ludności w jednakowym stopniu. Postęp technologiczny i rozwój gospodarki
opartej na wiedzy stwarzają popyt przede wszystkim na wysokiej jakości kapitał ludzki. Niski
poziom kwalifikacji wiąże się zaś z poważnymi trudnościami ze znalezieniem pracy, co ma
miejsce na terenie gminy Stara Kornica.
Problem bezrobocia dotyka także w dużym stopniu osób młodych. Ta grupa społeczna ma
duże trudności ze znalezieniem pracy ze względu na:
−
wzrost przeciętnego trwania życia, a wraz z nim wydłużenie okresu aktywności
zawodowej,
−
postęp technologiczny,
−
wysokie koszty pracy,
−
brak doświadczenia zawodowego i cenionych na rynku pracy umiejętności.
Ochrona zdrowia
Podstawową opiekę medyczną mieszkańcom gminy zapewnia Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej w Starej Kornicy.
Usługi lecznictwa zamkniętego oraz specjalistyczne porady lekarskie dostępne są
w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Łosicach. Zaopatrzenie
w leki zapewnia jedna apteka.
Stan zdrowia mieszkańców gminy nie odbiega od średniej w województwie mazowieckim. Do
najczęstszych schorzeń należą choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego,
cukrzyca oraz wady postawy (dzieci i młodzież) i zwyrodnienia stawów i kręgosłupa (dorośli).
WESTMOR CONSULTING
28
Przyczynami powyższego stanu rzeczy są niewłaściwe nawyki żywieniowe, brak profilaktyki
i wczesnego wykrywania chorób, niedostateczna aktywność fizyczno – ruchowa ludności.
Osoby niepełnosprawne
Istotnym problemem występującym na terenie gminy jest zjawisko niepełnosprawności. Dane
dotyczące liczby osób niepełnosprawnych w gminie Stara Kornica zaprezentowano w tabeli
18.
Tabela 18. Liczba osób niepełnosprawnych na terenie gminy
Rodzaj
niepełnosprawności
Prawnie
Tylko biologicznie
Razem
Kobiety Mężczyźni
759
75
408
53
351
22
*Podstawa: Dane GUS NSP 2002
Wykres 7. Liczba osób niepełnosprawnych na terenie gminy z uwzględnieniem rodzaju
450
400
350
Ilość osób
300
250
200
150
100
50
0
Praw nie
Tylko biologicznie
Kobiety
Mężczyźni
Przez osobę niepełnosprawną prawnie rozumie się osobę, która posiada odpowiednie
orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony. Osobą niepełnosprawną biologicznie
jest zaś osoba nie posiadająca takiego orzeczenia, ale odczuwająca ograniczenie własnej
sprawności w wykonywaniu podstawowych dla swojego wieku czynności. Jak można
zaobserwować na wykresie 7 na terenie gminy przeważają osoby niepełnosprawne prawnie.
Stan infrastruktury mieszkaniowej
WESTMOR CONSULTING
29
W gminie Stara Kornica, wg danych GUS, w 2002 r. istniało ogółem 1326 mieszkań o łącznej
powierzchni 120 934 m2, z czego 1304 (o pow. 119 583 m2) było stale zamieszkanych.
W 2006 r. było już 1414 mieszkań o powierzchni użytkowej 128 703 m2.
Tabela 19. Struktura zasobów mieszkaniowych
Liczba mieszkań
23
Powierzchnia użytkowa (m2)
1 474
1918 - 1944
159
10 362
1945 - 1970
564
44 638
1971 – 1978
220
22 145
1979 - 1988
242
27 284
1989 - 2002
116
14 881
Okres budowy
przed 1918
Wykres 8. Stan substancji mieszkaniowej na terenie gminy Stara Kornica
600
Ilość mieszkań
500
400
300
200
100
0
przed 1918
1918 - 1944
1945 - 1970
1971 – 1978
1979 - 1988
1989 - 2002
Jak widać z załączonego zestawienia najwięcej (42,60%) stanowią mieszkania zbudowane
w latach 1945-1970. W związku z tym można stwierdzić, że stan substancji mieszkaniowej
na terenie gminy jest dobry.
Na obszarze wiejskim dominującą formą budownictwa jest budownictwo jednorodzinne
w typie budowy zagrodowej. Poszczególne miejscowości połączone są siecią dróg
gminnych. Sytuacja mieszkaniowa ludności jest zadowalająca, zarówno jeśli chodzi o liczbę
izb w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jak i przypadającą na osobę powierzchnię użytkową.
WESTMOR CONSULTING
30
Tabela 20. Mieszkania według ilości izb
Liczba izb w mieszkaniu
1 izba
Liczba mieszkań
6
2 izby
104
3 izby
427
4 izby
430
5 i więcej izb
359
Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 20 należy stwierdzić, że na terenie gminy Stara Kornica
przeważają mieszkania złożone z 4 izb, najmniej jest natomiast lokali jednoizbowych. Pod
względem wielkości przeważają mieszkania o powierzchni 80 – 99 m2.
Tabela 21. Mieszkania według powierzchni
Powierzchnia
mieszkania m2
do 30
30 – 39
40 – 49
50 – 59
60 - 79
80 – 99
100 – 119
120 i więcej
Liczba
mieszkań
17
30
85
106
275
341
240
232
Metraż na 1
osobę (m2)
poniżej 7
7,0 – 9,9
10,0 – 14,9
15,0 – 19,9
20,0 – 29,9
30 i więcej
X
X
Liczba
mieszkań
23
42
196
184
312
547
X
X
Systematycznej poprawie z roku na rok ulega stan wyposażenia mieszkań w podstawową
infrastrukturę techniczną. Dotyczy to zarówno starań władz gminnych, jak i dążenia
właścicieli mieszkań do podnoszenia ich standardu, o czym świadczy fakt, że na koniec
2006 r. liczba mieszkań wyposażonych w wodę z wodociągu wynosiła 1173, w ustęp
spłukiwany – 851, w łazienkę – 864, a w centralne ogrzewanie – 743.
Tabela 22. Mieszkania według wyposażenia
Wyposażenie mieszkania
Liczba mieszkań
mieszkania ogółem
1326
wodociąg ogółem
1121
wodociąg przydomowy
82
WESTMOR CONSULTING
31
wodociąg sieciowy
1039
bez wodociągu
204
ustęp spłukiwany
815
łazienka
828
ciepła woda
821
CO zbiorowe
2
CO indywidualne
707
piece
611
Szkolnictwo
Na terenie gminy funkcjonują następujące placówki oświatowe:
•
Gimnazjum w Starej Kornicy,
•
Szkoła Podstawowa w Starej Kornicy,
•
Szkoła Podstawowa w Starych Szpakach,
•
Szkoła Podstawowa w Kobylanach,
•
Szkoła Podstawowa w Koszelówce.
W zakresie wychowania przedszkolnego funkcjonuje 1 placówka, do której uczęszczało
w 2006 r. 56 dzieci.
Tabela 23. Stan placówek oświatowych na terenie gminy Stara Kornica (dane za 2006 r.)
Wyszczególnienie
szkoły podstawowe
Liczba
uczniów
423
gimnazjum
263
Liczba
Liczba
Liczba
Pracownie
pomieszczeń oddziałów komputerów komputerowe
40
27
74
4
16
12
30
2
*Podstawa: Dane GUS
Kultura
Działalność kulturalna na terenie gminy prowadzona jest w obiektach takich jak:
świetlice wiejskie, szkoły i strażnice zlokalizowane w następujących wsiach: Dubicze,
Kazimierzów, Kobylany, Kolonia Szpaki, Koszelówka, Nowa Kornica, Nowe Szpaki, Popławy,
Rudka, Stara Kornica, Stare Szpaki, Walim, Wólka Nosowska, Wygnanki i Wyrzyki. To
w nich skupia się życie kulturalne mieszkańców oraz prowadzone są zabawy i spotkania dla
dzieci i młodzieży w okresach wolnych od nauki.
Odczuwalny jest jednak brak domu kultury lub innej placówki prowadzącej działalność
kulturalną na terenie gminy.
Sport
WESTMOR CONSULTING
32
Na terenie gminy istnieje nowoczesne zaplecze sportowe przy gminnych placówkach
oświatowych, szczególnie przy Gimnazjum i Szkole Podstawowej w Starej Kornicy, dzięki
któremu możliwy jest prawidłowy rozwój fizyczny dzieci i młodzieży. Jedynym mankamentem
jest słaba dostępność do tych obiektów dla pozostałych mieszkańców gminy.
Bezpieczeństwo publiczne
O bezpieczeństwo mieszkańców gminy dba Komenda Powiatowa Policji w Łosicach. Zakres
działalności KPP odnośnie czynności podejmowanych w celu zwalczania przemocy
w rodzinie przedstawiono w tabeli 24.
Tabela 24. Działania Komendy Powiatowej Policji w Łosicach na terenie gminy Stara Kornica
Czynności
2006
Wdrożenie procedury Niebieskiej Karty
10
Liczba pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej
32
Liczba sprawców przemocy domowej
10
- w tym mężczyzn
Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu
Liczba postępowań przygotowawczych wobec sprawców przemocy
domowej:
- wszczęto
10
7
1
- stwierdzono
1
- zakończono
1
*Podstawa: Dane KPP w Łosicach
Poza tym w 2006 r. prowadzono nadzór nad trzema osobami nieletnimi, w tym dwoma
nieletnimi sprawcami czynu zabronionego w postaci kradzieży cudzej rzeczy oraz jedną
osoba nieletnią zagrożoną demoralizacją.
2.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY
Gmina Stara Kornica nie posiada kompleksowej strategii rozwoju gminy.
2.3. SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE STARA KORNICA
Zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej w gminie Stara Kornica realizowane są
przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Formy pomocy są wielorakie, ale do
najczęstszych należą różnego rodzaju zasiłki pieniężne, usługi opiekuńcze, a także pomoc
rzeczowa i w naturze. Adresatami pomocy są między innymi rodziny wielodzietne, osoby,
które pozostają w trudnej sytuacji życiowej, dotknięte długotrwałym bezrobociem.
WESTMOR CONSULTING
33
Beneficjantami pomocy społecznej są również osoby przewlekle chore, niedostosowane
społecznie oraz ludzie starzy i samotni. Wsparciem dla działań gminy w zakresie pomocy
społecznej jest działalność Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łosicach.
W tabeli nr 25 przedstawiono dane dotyczące rodzaju i skali pomocy społecznej w gminie
Stara Kornica w latach 2003-2006.
Tabela 25. Rodzaj i skala pomocy społecznej w gminie Stara Kornica w latach 2003-2006
Powód trudnej sytuacji
życiowej
Liczba rodzin
Liczba osób w tych
rodzinach
2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006
Ubóstwo
121
119
118
148
577
560
523
653
Sieroctwo
5
4
4
7
27
23
14
22
Bezdomność
0
0
0
0
0
0
0
0
Potrzeba ochrony macierzyństwa
14
11
6
5
73
81
22
22
Bezrobocie
78
84
87
104
373
372
365
430
Niepełnosprawność
66
48
57
73
261
192
216
299
Długotrwała choroba
21
9
23
35
85
34
95
124
Bezradność w sprawach
opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu
gospodarstwa domowego
87
80
62
102
517
448
361
495
w tym: - rodziny niepełne
21
21
15
21
98
96
58
81
46
42
38
48
324
297
264
324
Alkoholizm
40
38
30
31
188
151
104
101
Narkomania
0
0
0
0
0
0
0
0
Trudności w przystosowaniu się do
życia po opuszczeniu zakładu
karnego
3
2
1
1
11
6
1
2
Przemoc w rodzinie
0
2
4
5
0
13
23
32
0
1
0
1
0
3
0
2
0
1
4
7
0
6
13
16
0
0
0
0
0
0
0
0
- rodziny wielodzietne
Brak umiejętności
w przystosowaniu do życia
młodzieży opuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawcze
Zdarzenie losowe i sytuacja
kryzysowa
Trudności w integracji osób, które
otrzymały status uchodźcy
WESTMOR CONSULTING
34
Liczba rodzin
Powód trudnej sytuacji
życiowej
Liczba osób w tych
rodzinach
2003 2004 2005 2006 2003 2004 2005 2006
Klęska żywiołowa lub ekologiczna
0
0
0
0
0
0
0
0
*Podstawa: Dane GOPS w Starej Kornicy
Analizując dane zawarte w tabeli 25 należy stwierdzić, że w latach 2003-2006 najczęściej
występującą przyczyną przyznania świadczeń w ramach pomocy społecznej na terenie
gminy Stara Kornica były:
1. ubóstwo;
2. bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa
domowego;
3. bezrobocie;
4. niepełnosprawność;
5. alkoholizm.
Ubóstwo
Trudności na rynku pracy, bezrobocie, niskie ceny za płody rolne oraz utrzymująca się od
wielu lat niekorzystna sytuacja finansowa gospodarstw domowych stanowi przyczynę
pogorszenia się sytuacji materialnej części rodzin. Problem ubóstwa dotyczy w większym
stopniu mieszkańców wsi niż miast.
Na terenie gminy Stara Kornica problem ten jest bardzo istotny, o czym decyduje liczba
rodzin korzystająca z pomocy społecznej, co wskazano na wykresie 9. Wynika z niego, że
największa
liczba
beneficjentów
skorzystała
ze
wsparcia
socjalnego
w
2006
r.,
a w pozostałych latach ich liczba utrzymywała się na stałym poziomie i wyniosła odpowiednio
121 rodzin w 2003 r., 119 rodzin w 2004 r. i 118 rodzin w 2005 r.
Wykres 9. Rodziny korzystające z pomocy społecznej z powodu ubóstwa
WESTMOR CONSULTING
35
160
140
Liczba rodzin
120
100
80
60
40
20
0
2003
2 004
2005
2 006
Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa
domowego
Bezradność wynikająca z zaburzeń równowagi środowiska rodzinnego przejawiającego się
trudnościami we własnym wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych członków
rodziny często jest przyczyną złego funkcjonowania rodziny. Objawia się to problemami
w pełnieniu ról rodzicielskich i problemami wychowawczymi związanymi z prezentowaniem
przez dzieci agresywnych zachowań, łamaniem obyczajów i norm.
Wykres 10. Rodziny korzystające z pomocy społecznej z powodu bezradności w sprawach
opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
120
Liczba rodzin
100
80
60
40
20
0
2003
2 004
2005
2 006
WESTMOR CONSULTING
36
Jak zaprezentowano na wykresie 10 na terenie gminy Stara Kornica ten problem społeczny
dotyka coraz większej liczby rodzin i należy podejmować wszelkie działania, aby
przeciwdziałać jego powstawaniu w przyszłości.
Skalę
występowania
tego
zjawiska
potwierdzają
również
dane
dotyczące
ilości
sprawowanych nadzorów przez kuratora rodzinnego, co zaprezentowano w tabeli 26.
Tabela 26. Ilość sprawowanych nadzorów przez kuratora rodzinnego
Wyszczególnienie
2003
2006
2007
OPM
5
10
15
NW
3
4
7
NS
0
0
2
*Podstawa: Dane kuratora rodzinnego
Objaśnienia:
OPM - nadzór dotyczący rodzin, gdzie przynajmniej jedno z rodziców miało (lub ma) ograniczoną
władzę rodzicielską przez nadzór kuratora
NW – nadzór dotyczący nieletnich, wobec których sąd zastosował środek wychowawczy w postaci
nadzoru kuratora
NS – nadzór dotyczący zobowiązanych przez sąd do leczenia odwykowego (w warunkach
ambulatoryjnych lub stacjonarnych)
Analizując dane zawarte w tabeli 26 należy stwierdzić, że w kolejnych latach systematycznie
rosła ilość spraw wpływających do sądu zakończonych postanowieniem o objęciu rodziny lub
nieletniego albo też zobowiązanego do leczenia odwykowego nadzorem kuratora.
Bezrobocie
Bezrobocie ściśle związane jest z funkcjonowaniem rynku pracy i oznacza większą ilość
osób zdolnych do pracy (i chcących pracować) niż liczba miejsc pracy dla tych osób. Poza
swoim wymiarem ekonomicznym bezrobocie (zwłaszcza długotrwałe) wywiera ujemne skutki
społeczne. Bezrobocie rodzi negatywne reakcje emocjonalne, problemy zdrowotne,
pesymizm i rezygnację. W dłuższym okresie czasu dochodzi fatalizm i apatia. Bezrobotni
tracą wiarę w lepszą przyszłość, mają poczucie beznadziejności, izolują się społecznie,
redukują do minimum aspiracje życiowe. Długotrwałe obniża mobilność społeczną
bezrobotnego i w znaczący sposób utrudnia znalezienie mu pracy w przyszłości.
Szczególnie alarmujący jest poziom bezrobocia wśród kobiet i ludzi młodych. Grupy te
posiadają największy potencjał możliwości życiowych i zawodowych, który niewykorzystany
oznacza dotkliwą stratę dla ogółu społeczności, z drugiej działa na jednostki objęte
bezrobociem szczególnie frustrująco. Na terenie gminy Stara Kornica liczba rodzin
WESTMOR CONSULTING
37
korzystających
z
pomocy
społecznej
systematycznie
rośnie,
co
jest
zjawiskiem
niepokojącym.
Wykres 11. Rodziny korzystające z pomocy społecznej z powodu bezrobocia
120
Liczba rodzin
100
80
60
40
20
0
2003
2 004
2005
2 006
Niepełnosprawność
Zgodnie z przepisami prawa przez niepełnosprawność należy rozumieć trwałą lub okresową
niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia
sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. W gminie Stara
Kornica z pomocy społecznej w związku ze zjawiskiem niepełnosprawności korzystało
odpowiednio 66 rodzin w 2003 r., 48 rodzin w 2004 r., 57 rodzin w 2005 r. i 73 rodziny
w 2006 r.
Wykres 12. Rodziny korzystające z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności
80
70
Liczba rodzin
60
50
40
30
20
10
0
2003
2 004
2005
2 006
WESTMOR CONSULTING
38
Alkoholizm
Spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach niesie ze sobą wiele negatywnych
konsekwencji, a w skrajnym wypadku prowadzi do uzależnienia. Konsekwencje nadużywania
alkoholu są wielorakie. Można je podzielić na:
•
fizjologiczne (zatrucia, choroby narządów wewnętrznych);
•
problemy psychologiczne i egzystencjalne (próby samobójcze, wyobcowanie,
zamknięcie się w sobie);
•
problemy wypadków (wypadki w pracy i wypadki drogowe);
•
dotyczące zachowania i ról społecznych.
Alkoholizm jest poważnym problemem społecznym, rzutującym na pozostałe sfery życia
i generującym inne problemy społeczne. W szczególności alkohol prowadzi do wzrostu
przestępczości, pogłębia ubóstwo, wywołuje przemoc w rodzinie. Dotyka coraz częściej
młodzież, a w skrajnych przypadkach nawet dzieci w wieku szkolnym. Aby go zwalczyć
potrzebne są nie tylko programy dla już uzależnionych, ale również działania profilaktyczne
zapobiegające uzależnieniom. Spowodowane jest to ofensywą reklamową zwłaszcza
producentów piwa, adresowaną do ludzi młodych. Kampanie reklamowe odniosły pożądany
z punktu widzenia wytwórców efekt i spożycie piwa systematycznie wzrasta. Osoby te
narażone są na zwiększone ryzyko rozwoju choroby alkoholowej.
Wykres 13. Rodziny korzystające z pomocy społecznej z powodu alkoholizmu
40
35
Liczba rodzin
30
25
20
15
10
5
0
2003
2 004
2005
2 006
Jak widać na wykresie 13 największa ilość rodzin skorzystała ze świadczeń z tytułu
alkoholizmu w 2003 r., a najmniejsza – w 2005 r.
WESTMOR CONSULTING
39
Tabela 27. Pomoc społeczna – rzeczywista liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną
(2006 r.)
Wyszczególnienie
Liczba osób,
którym przyznano
świadczenie
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
367
178
757
17
17
51
357
170
741
-
81
312
-
18
40
Świadczenia przyznane w ramach
zadań zleconych i zadań własnych
zadań zleconych
zadań własnych
Pomoc udzielana w postaci pracy
socjalnej – ogółem
W tym wyłącznie w postaci pracy
socjalnej
Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 26 należy stwierdzić, że największa ilość świadczeń
została wypłacona w ramach zadań własnych gminy, gdzie największy odsetek stanowił
posiłek dla dzieci w szkole. Z kolei wśród zadań zleconych dominowały zasiłki celowe na
pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną.
Tabela 28. Pomoc społeczna – zadania własne gmin (2006 r.)
Formy pomocy
Liczba osób
Liczba
którym
Liczba
Kwota
Liczba
osób
przyznano świadczeń świadczeń rodzin
w
świadczenia
rodzinach
Razem
357
-
122 096
170
741
zasiłki okresowe ogółem
80
232
36 363
77
311
w tym środki własne
-
-
63
-
-
dotacja
-
-
36 300
-
-
58
166
26 642
55
191
przyznane z powodu bezrobocia
przyznane z powodu
Posiłek
11
27
4 392
11
66
215
28162
37 115
102
550
w tym dla dzieci
214
28155
37 092
101
548
Usługi opiekuńcze ogółem
2
455
2 738
2
3
Sprawienie pogrzebu
Inne zasiłki celowe i w naturze
ogółem
w tym zasiłki specjalne celowe
-
-
-
-
-
125
-
43 480
116
489
8
9
1 490
8
27
-
-
-
81
312
Praca socjalna
WESTMOR CONSULTING
40
Tabela 29. Pomoc społeczna – świadczenia rodzinne (2006 r.)
Lp.
Rodzaj świadczenia
1
Zasiłki rodzinne
2
Dodatki do zasiłków rodzinnych, w tym z tytułu:
• Urodzenia dziecka
• Opieki nad dzieckiem w czasie korzystania z urlopu
wychowawczego
• Samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do
zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego
okresu jego pobierania
• Samotnego wychowywania dziecka
• Kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
w tym
 kształcenie
i
rehabilitacja
dziecka
niepełnosprawnego do 5 roku życia;
 kształcenie
i
rehabilitacja
dziecka
niepełnosprawnego powyżej 5 roku życia
• Rozpoczęcia roku szkolnego
• Podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem
zamieszkania
w tym
 na częściowe pokrycie wydatków związanych
z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje
się szkoła
 na
pokrycie
wydatków
związanych
z zapewnieniem dziecku możliwości dojazdu
z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której
znajduje się szkoła.
• Wielodzietności
• Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka
Liczba
świadczeń
Kwota w zł
11501
596 216
33
112
33 000
43 747
4
1 600
388
565
74 390
40 120
64
3 370
501
36 750
786
2061
78 170
99 090
206
17 290
1855
81 800
3050
44
181 120
44 000
1 007
148 158
3
Zasiłki pielęgnacyjne
4
Świadczenia pielęgnacyjne
62
25 830
5
Składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne i rentowe)
54
7 366
6
Zaliczka alimentacyjna
320
60 845
Razem
1 572 862
W ramach świadczeń rodzinnych w 2006 r. na terenie gminy wypłacono 11 501 zasiłków
rodzinnych, 1 007 zasiłków pielęgnacyjnych, 62 świadczenia pielęgnacyjne, 54 składki na
ubezpieczenie społeczne oraz 320 świadczeń w postaci zaliczki alimentacyjnej. Wśród
dodatków do zasiłku rodzinnego zwraca uwagę liczba świadczeń wypłaconych z tytułu
wielodzietności oraz podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
WESTMOR CONSULTING
41
Tabela 30. Pomoc społeczna – zadania zlecone gminom (2006 r.)
Formy pomocy
Liczba osób
Liczba
którym
Liczba
Kwota
Liczba
osób
przyznano świadczeń świadczeń rodzin
w
świadczenia
rodzinach
Razem
17
-
525 886
17
51
zasiłki stałe ogółem
w tym
- przyznany dla osoby samotnie
gospodarującej
- pozostającej w rodzinie
Zasiłki celowe na pokrycie
wydatków związanych z klęską
żywiołową lub ekologiczną
Specjalistyczne usługi
opiekuńcze w miejscu
zamieszkania dla osób
z zaburzeniami psychicznymi
17
175
44 142
17
51
7
73
27 875
7
7
10
102
16 267
10
44
393
393
481 744
-
-
0
0
0
0
0
Działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Starej Kornicy
W chwili obecnej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Starej Kornicy zatrudnia pięciu
pracowników:
− kierownika – wykształcenie wyższe magisterskie oraz specjalizacja z organizacji
pomocy społecznej,
− księgową – wykształcenie wyższe – pracuje w oparciu o umowę zlecenie,
− referenta ds. świadczeń rodzinnych – wykształcenie wyższe magisterskie,
− dwóch pracowników socjalnych (wykształcenie średnie i licencjackie – obecnie są
w trakcie podnoszenia kwalifikacji).
Bazę techniczną Ośrodka można określić jako bardzo dobrą. Baza lokalowa jest w trakcie
zmian, po których będzie ją można określić jako bardzo dobrą.
WESTMOR CONSULTING
42
2.4.IDENTYFIKACJA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE
GMINY STARA KORNICA
2.4.1.ANALIZA ANKIET
W ramach prac nad przygotowaniem strategii wśród mieszkańców gminy zostało
przeprowadzone badanie ankietowe, w którym wzięli udział przedstawiciele następujących
grup społecznych:
−
osoby korzystające z pomocy społecznej,
−
młodzież gimnazjalna,
−
nauczyciele,
−
członkowie Koła Gospodyń Wiejskich,
−
członkowie OSP,
−
pracownicy Ośrodka Zdrowia,
−
członkowie Sekcji Emerytów i Rencistów, PCK, PKPS,
−
członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Struktura ankietowanych z uwzględnieniem ich płci, wieku, wykształcenia i statusu
zawodowego została zaprezentowana na wykresach 9 – 12. Wynika z nich, że wśród osób
biorących udział w badaniu przeważały kobiety, które stanowiły 83,33% ankietowanych.
Biorąc pod uwagę wiek - przeważały osoby w przedziale 30-50 lat. Analizując dane
dotyczące wykształcenia należy stwierdzić, że największy odsetek stanowiły osoby
legitymujące się wykształceniem podstawowym oraz wyższym, natomiast biorąc pod uwagę
dane dotyczące statusu zawodowego należy stwierdzić, że największa ilość ankietowanych
posiadała status ucznia/studenta oraz pracownika.
Wykres 14. Płeć ankietowanych
WESTMOR CONSULTING
43
16,67%
Kobieta
Mężczyzna
83,33%
Wykres 15. Wiek ankietowanych
12,12%
34,85%
45,45%
do 18
7,58%
18-30 lat
30-50 lat
powyżej 50
Wykres 16. Wykształcenie ankietowanych
39,39%
33,33%
podstaw ow e
zasadnicze zaw odow e
średnie
policealne
6,06%
w yższe
15,15%
6,06%
Wykres 17. Status zawodowy ankietowanych
WESTMOR CONSULTING
44
7,58%
36,36%
37,88%
1,52%
pracow nik
rolnik
przedsiębiorca
16,67%
uczeń/student
niepracujący
W dalszej części ankiety zapytano o skalę występowania na terenie gminy podstawowych
problemów społecznych.
Na pytanie: Jak oceniają Państwo aktualne warunki życia mieszkańców gminy? 57,58%
ankietowanych stwierdziło, że ocenia je jako średnie, a 21,21% - jako dobre.
Wykres 18. Jak oceniają Państwo aktualne warunki życia mieszkańców gminy?
0,00%
3,03%
bardzo dobre
1,52% 1,52%
21,21%
dobre
raczej dobre
średnie
raczej złe
57,58%
15,15%
złe
bardzo złe
Następnie zapytano o główne przyczyny problemów społecznych mieszkańców powodujące
trudne warunki życia. Najwięcej ankietowanych wskazało tu na alkoholizm, bezrobocie oraz
niezaradność życiową. Poza tym wymieniano brak ambicji, dziedziczenie biedy, lenistwo,
brak wsparcia oraz „szybkie wzbogacenie się".
Wykres 19. Jakie są według Państwa główne przyczyny problemów społecznych
mieszkańców powodujące trudne warunki życia?
WESTMOR CONSULTING
45
4
2 13
0
8
39
16
48
20
4
13
31
bezrobocie
bezradność w spraw ach opiekuńczo-w ychow aw czych
długotrw ała lub ciężka choroba
alkoholizm
w ielodzietność
bezdomność
ubóstw o
niezaradność życiow a
niepełnospraw ność
narkomania
samotne w ychow yw anie dzieci
przemoc w rodzinie
Kolejne pytania dotyczyły skali występowania ubóstwa wśród rodzin zamieszkałych na
terenie gminy. 37,88% badanych stwierdziło, że zna wiele takich rodzin. Jako przyczyny
popadania
w
ubóstwo
wskazano
uzależnienia,
bezrobocie,
wielodzietność
oraz
dziedziczenie ubóstwa.
Wykres 20. Czy Państwa zdaniem na terenie gminy jest dużo rodzin ubogich?
znam w iele takich rodzin
3,03%
28,79%
37,88%
znam nieliczne takie
rodziny
słyszałem o takich
rodzinach
30,30%
nie słyszałem o takich
rodzinach
Wykres 21. Jakie są przyczyny popadania w ubóstwo?
WESTMOR CONSULTING
46
bezrobocie
11
23
52
dziedziczenie
ubóstw a
choroby
14
3
23
52
20
uzależnienia
niedostosow anie
społeczne
w ielodzietność
rozpad rodziny
W odpowiedzi na pytanie: Z jakimi problemami społecznymi najczęściej spotykają się osoby
niepełnosprawne? Ankietowani wskazali utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych,
bariery architektoniczne oraz bezrobocie. Poza tym wymienili lenistwo oraz postawę
roszczeniową.
Wykres 22. Z jakimi problemami społecznymi najczęściej spotykają się osoby
niepełnosprawne?
28
33
24
20
19
11
20
43
bariery architektoniczne
utrudniony dostęp do usług opiekuńczych
utrudniony dostęp do placów ek rehabilitacyjnych
problemy psychologiczne
izolacja
brak akceptacji w środow isku lokalnym
utrudniona możliw ość korzystania ze środków transportu
bezrobocie
Zapytano też o to, czy oferta pomocy dla osób niepełnosprawnych na terenie gminy jest
wystarczająca. Największy odsetek osób biorących w badaniu nie potrafił udzielić konkretnej
odpowiedzi, natomiast 28,79% stwierdziło, że nie zapewnia ona realizacji wszystkich
potrzeb.
WESTMOR CONSULTING
47
Wykres 23. Czy oferta pomocy dla osób niepełnosprawnych (np. dostęp do placówek
rehabilitacyjnych) jest wystarczająca?
3,03%
22,73%
10,61%
34,85%
28,79%
tak
raczej tak
trudno pow iedzieć
raczej nie
nie
W ramach ankiety starano się też ukazać problem dotyczący występowania na terenie gminy
osób długotrwale chorych. 39,39% ankietowanych odpowiedziało, że w skład jego rodziny
wchodzi taka osoba. Wśród schorzeń wskazywano na astmę, chorobę wieńcową, gościec
postępowy, cukrzycę, chorobę Parkinsona, zwyrodnienie stawów, choroby kręgosłupa
i serca, choroby neurologiczne, narządu ruchu oraz stwardnienie rozsiane.
Wykres 24. Czy w skład Państwa rodziny wchodzi osoba długotrwale chora?
39,39%
60,61%
tak
nie
Na pytanie dotyczące dostępu do placówek opieki zdrowotnej 62,12% ankietowanych
odpowiedziało, że jest on wystarczający, jednak wskazywano, że mimo tego brakuje
placówek specjalistycznych (np. poradni ginekologicznej, diabetologicznej, kardiologicznej
i ortopedycznej), szpitala, placówek rehabilitacyjnych, poradni leczenia uzależnień oraz
laboratorium analitycznego.
WESTMOR CONSULTING
48
Wykres 25. Czy dostęp do placówek opieki zdrowotnej na terenie gminy jest wystarczający?
37,88%
62,12%
tak
nie
W odpowiedzi na pytanie dotyczące problemów osób starszych największy odsetek
ankietowanych wskazał na choroby, samotność oraz brak opieki ze strony rodziny. Poza tym
zwrócono uwagę na niedostosowanie lokali użytku publicznego do potrzeb ludzi starszych,
brak odpowiednio wyposażonych pomieszczeń do potrzeb osób starszych, ograniczonych
ruchowo.
Wykres 26. Z jakimi problemami społecznymi najczęściej borykają się osoby starsze?
34
1
13
61
56
33
ubóstw o
brak opieki ze strony rodziny
choroby
samotność
niedostosow anie społeczne
W ramach ankiety zapytano też o skalę problemu uzależnień na terenie gminy oraz
o przyczyny występowania tych niekorzystnych zjawisk. Ankietowani stwierdzili, że skalę
tego problemu można uznać za średnią, natomiast wśród przyczyn występowania wskazano
bezrobocie, stres oraz samotność.
WESTMOR CONSULTING
49
Wykres 27. Jaka jest skala problemu uzależnień na terenie gminy?
9,09%
24,24%
3,03%
63,64%
w ysoka
średnia
niska
trudno pow iedzieć
Wykres 28. Jakie są przyczyny występowania uzależnień?
19
45
22
4
39
32
8
bezrobocie
samotność
choroby
stres
rozpad rodziny
7
22
ubóstw o
w ielodzietność
niedostosow anie społeczne
Należy poza tym stwierdzić, że choć problem uzależnień widoczny jest na terenie gminy
Stara Kornica, to mimo wszystko na jej obszarze nie działa żadna forma pomocy dla osób
uzależnionych, co nie jest zjawiskiem pozytywnym i powinno znaleźć odzwierciedlenie
w działaniach podejmowanych w sferze społecznej na terenie gminy.
Wykres 29. Czy na terenie gminy dostępna jest jakaś forma pomocy dla osób
uzależnionych?
WESTMOR CONSULTING
50
0,00%
100,00%
tak
nie
W odpowiedzi na pytanie: Czy na terenie gminy występuje zjawisko przemocy domowej?
56,06% badanych stwierdziło, że słyszało o takich przypadkach. Jako przyczyny przemocy
wskazano uzależnienia, nieumiejętność radzenia sobie z problemami wychowawczymi,
a także społeczne przyzwolenie na przemoc, stereotypy oraz dziedziczenie zachowań.
Wykres 30. Czy na terenie gminy występuje zjawisko przemocy domowej?
13,64%
znam takie
przypadki
18,18%
12,12%
nie znam takich
przypadków
słyszałem o takich
przypadkach
56,06%
nie słyszałem o
takich
przypadkach
Wykres 31.
Jakie są według
Państwa przyczyny
przemocy
domowej?
WESTMOR CONSULTING
51
2
31
61
28
3
19
53
bezrobocie
stres
ubóstw o
nieumiejętność radzenia sobie z problemami w ychow aw czymi
uzależnienia
choroba
Z kolei na pytanie: Jakie negatywne zjawiska odnoszące się do dzieci i młodzieży
dostrzegacie Państwo najczęściej? Największy odsetek ankietowanych odpowiedział, że
według niego w grę wchodzi tu spożywanie alkoholu, zaniedbania wychowawcze, a także
prymitywizm wychowawczy rodziców.
Wykres 32. Jakie negatywne zjawiska odnoszące się do dzieci i młodzieży dostrzegacie
Państwo najczęściej?
7
10
58
62
29
3 6
22
zaniedbania wy chowawcze
zaniedbanie socjalne (niedoży wienie, higiena)
sieroctwo
trudności w przy stosowaniu młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo - wy chowawcze
demoralizacja
spoży wanie alkoholu
narkomania
przestępczość
WESTMOR CONSULTING
52
2.5. ANALIZA SWOT
W planowaniu strategicznym stosowane są różne techniki analityczne oraz sposoby
dochodzenia do konstruktywnych wniosków. Z uwagi na wagę zagadnienia należy przy tym
korzystać
ze
sprawdzonych
metod.
Planowanie
strategiczne
powinno
zostać
podporządkowane następującym regułom:
−
nazwanie, określenie, zdefiniowanie problemu (to, jak zdefiniujemy problem w dużym
stopniu określa, które cele i metody powinny być zastosowane, aby ocenić
przydatność alternatywnych rozwiązań. Ma to bezpośredni wpływ na wybór
konkurencyjnych opcji);
−
przyjęcie kryteriów ewaluacyjnych (pod jakimi względami będziemy porównywali ze
sobą i oceniali sposoby rozwiązania);
−
określenie konkurencyjnych sposobów postępowania (zakładamy, że zawsze da się
wyróżnić kilka sposobów rozwiązania problemu, należy je też opisać ze szczegółami);
−
prezentacja alternatyw i ich selekcja (w tym kroku następuje ocena alternatyw według
ustalonych kryteriów ewaluacyjnych i wybór jednej z nich);
−
bieżące monitorowanie i ewaluacja wyników wybranej do realizacji polityki (po
wyborze sposobu rozwiązania konieczna jest stała ocena czy przyjęte rozwiązanie
wpływa w zamierzony sposób na rzeczywistość społeczną).
W praktyce najczęściej wykorzystywaną metodą jest Analiza SWOT. Opiera się ona na
badaniu dwóch grup czynników: wewnętrznych i zewnętrznych. Każda grupa rozpatrywana
jest pod kątem dodatniego i ujemnego wpływu na badaną organizację.
Tabela 31. Analiza SWOT
GOSPODARKA GMINY
Mocne strony
Słabe strony
Duża dostępność wodociągu umożliwiająca Występowanie ukrytego bezrobocia.
prowadzenie nowoczesnej produkcji rolnej.
Brak
Występowanie złóż kredy.
produkcyjnych.
Dostępność do kanalizacji i oczyszczalni
Duży odsetek gospodarstw rolnych do 5 ha.
ścieków.
Brak
Działalność
wysypiska
komunalnych
na
zorganizowana
odpadów.
terenie
selektywna
większych
zakładów
znaczącego
popytu
pracy,
firm
wewnętrznego
odpadów wynikający ze stosunkowo niskich dochodów
gminy,
mieszkańców gminy.
zbiórka Brak
działań
wspierających
promocje
gospodarczą gminy.
WESTMOR CONSULTING
53
Możliwości
wyodrębnienia
terenów
pod
inwestycje dla potencjalnych inwestorów.
Występowanie terenów o dużych walorach
rekreacyjnych i turystycznych.
Brak linii kolejowej na terenie gminy.
Bliskie sąsiedztwo ze wschodnią granicą
Polski.
Szanse
Zagrożenia
znacznej części
Migracja
ludności
do
ośrodków miejskich oraz za granicę.
Niewłaściwa polityka państwa oraz wspieranie
Rozwój usług agroturystycznych.
Modernizacja
gminy
będąca
skutkiem
wykorzystania funduszy pomocowych Unii
Europejskiej.
Aktywna polityka władz samorządowych
nastawiona
na
pozyskanie
zewnętrznych
inwestorów
oraz
rozwój
przedsiębiorczości mieszkańców.
Wspieranie
działań
lokalnych
poprzez
wyspecjalizowane instytucje działające na
szczeblu ogólnokrajowym.
koncepcji
centralistycznych
będących
zagrożeniem samorządności
w
Polsce.
Pogarszanie się opłacalności produkcji rolnej.
Brak
inwestorów
wewnętrznych
i zewnętrznych.
Działania
konkurencyjne
starających
się
innych
przyciągnąć
gmin
inwestorów,
turystów oraz fundusze pomocowe.
Trudności w zgromadzeniu środków na wkład
własny
o
konieczny
fundusze
w
do
ubiegania
ramach
się
programów
operacyjnych współfinansowanych przez UE.
MIESZKAŃCY GMINY
Aspiracje
Mocne strony
mieszkańców
uzupełniania
wykształcenia,
dotyczące Bariery
podnoszenia korzystanie
Słabe strony
architektoniczne
z
dóbr
i
utrudniające
usług
ludziom
kwalifikacji zawodowych, zdobywania przez niepełnosprawnym.
młodzież wykształcenia na poziomie co Niski poziom wykształcenia mieszkańców.
najmniej średnim.
Aktywność
niektórych
(OSP, KGW).
Niski przyrost naturalny.
grup
społecznych
Brak grup wsparcia (AA), pomocy psychologa
dla rodzin patologicznych.
Brak jednostki
zajmującej
się
leczeniem
uzależnień.
Występowanie dużej liczby osób biernych
WESTMOR CONSULTING
54
zawodowo.
Mała aktywność mieszkańców gminy, niechęć
do podjęcia inicjatywy.
Brak wiary w siebie, we własne możliwości,
zwłaszcza
wśród
beneficjentów
pomocy
społecznej.
Szanse
potencjału
Wykorzystanie
nieuczestniczących
osób
Zagrożenia
dotąd Starzenie się społeczeństwa.
w życiu społecznym
Migracja najlepiej wykształconych młodych
gminy.
mieszkańców do ośrodków miejskich.
Zwiększanie się oferty edukacyjnej, jej coraz
Uwarunkowana
większa
dostępność
emigracja
obniżenie
kosztów
oraz
relatywne
ponoszonych
przez i
względami
osób
ekonomicznymi
o
poszukiwanych
deficytowych
przez
pracodawców
uczących się.
kwalifikacjach za granicę.
Prorodzinna polityka państwa.
Wzrost patologii wśród mieszkańców.
BEZROBOCIE I RYNEK PRACY NA TERENIE GMINY
Mocne strony
Słabe strony
Występowanie ukrytego bezrobocia.
Brak
większych
zakładów
pracy,
firm
produkcyjnych.
Oddziaływanie Powiatowego Urzędu Pracy Apatia
i
bierność
w Łosicach (duża ilość ofert staży dla
bezrobotnych.
absolwentów).
Występowanie
Gotowość podejmowania przez młodych o
ludzi
nowych
wyzwań
i
elastyczne
reagowanie na potrzeby rynku pracy.
kwalifikacjach,
dużej
na
osób
długotrwale
grupy
które
brak
osób
jest
zapotrzebowania ze strony rynku pracy.
Trudna sytuacja dużej rzeszy bezrobotnych,
którym nie przysługuje już zasiłek.
Brak
Szanse
ambicji
zawodowych
wśród
mieszkańców, przyzwyczajenie do ubóstwa.
Zagrożenia
WESTMOR CONSULTING
55
Brak miejsc
Istnienie programów i funduszy na poziomie
powiatowym i wojewódzkim, których celem
jest ograniczanie bezrobocia i jego skutków.
Przekwalifikowanie bezrobotnych.
Pozytywne skutki wzrostu gospodarczego
przekładające się na przyrost miejsc pracy.
odsetek
pracy dla
osób
młodzieży,
bezrobotnych
z
duży
niskim
poziomem wykształcenia.
Niewielka
efektywność
podejmowanych
działań w obszarze aktywizacji bezrobotnych
i
środków
mających
poprawiać
ich
konkurencyjność na rynku pracy.
Migracja
młodych
ludzi
do
większych
ośrodków oraz za granicę.
STAN OŚWIATY, KULTURY I TURYSTYKI NA TERENIE GMINY
Mocne strony
Istnienie
Słabe strony
dużej grupy ludzi
młodych,
Działalność na terenie gminy czterech szkół absolwentów, którzy uzyskali wykształcenie
podstawowych, gimnazjum oraz przedszkola nieodpowiednie do zapotrzebowania ze strony
spełniających potrzeby w zakresie dostępu przedsiębiorców.
do edukacji na tych szczeblach kształcenia.
Brak domu kultury, kawiarenki internetowej.
Istnienie na terenie gminy Koła Gospodyń
Brak
Wiejskich oraz Ochotniczej Straży Pożarnej.
agroturystycznych.
Występowanie
rozwiniętego
systemu
usług
zabytków oraz obszarów Brak bazy turystycznej na terenie gminy.
prawnie chronionych mogących przyciągać
turystów na tereny gminy.
Brak
przemysłu,
czyste
środowisko
naturalne.
Wykształcona,
i
doświadczona
zaangażowana
kadra
nauczycielska
WESTMOR CONSULTING
56
w szkołach gminy.
Istnienie
zaplecza
sportowego
przy
gminnych placówkach oświatowych.
Istnienie
zapotrzebowania
młodzieży
na
usługi kulturalne.
Wykorzystanie
Szanse
szans
wynikających
z funduszy stypendialnych.
Zagrożenia
Brak aspiracji edukacyjnych wśród rodzin
zagrożonych wykluczeniem.
Wprowadzenie multimediów do procesów Niewystarczające
dydaktycznych
w
szkołach
środków
na
oświatę
oraz przekazywane z budżetu centralnego.
w kształceniu dorosłych.
Wykorzystanie
fundusze
Brak
środków
na
animowanie
życia
pochodzących kulturalnego na terenie gminy i wspieranie
z europejskich funduszy pomocowych.
lokalnych inicjatyw w tym zakresie.
Działalność
lokalnych
Apatia i bierność części ludności i jej brak
nastawionych
na
stowarzyszeń
kultywowanie
tradycji
zainteresowania dla życia i spraw gminy.
i obyczajów.
Wzrost
przestępczości
Rozwój usług agroturystycznych.
młodzieży.
i
patologii
wśród
UWARUNKOWANIA BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI (W TYM BEZPIECZEŃSTWA
SOCJALNEGO)
Mocne strony
Słabe strony
Prężne i skuteczne działanie Gminnego Niedostateczne wyposażenie służb w środki
Ośrodka
Pomocy
Społecznej
w
Starej techniczne,
Kornicy.
Niższe
środki
łączności
i
pojazdy
służbowe.
od
przestępczości.
średnich
wskaźniki
Duża grupa osób – beneficjentów pomocy
społecznej.
Bierność
i
zagrożonych
apatia
dużej
wykluczeniem
części
osób
społecznym,
nasilanie się postaw roszczeniowych.
Odtwarzanie
się
struktury
społecznej
w części dotyczącej rodzin patologicznych –
dziedziczenie patologii.
Brak na terenie gminy posterunku policji, zbyt
rzadkie dyżury dzielnicowego.
Brak mieszkań socjalnych.
Niedostosowanie
budynków
użyteczności
WESTMOR CONSULTING
57
publicznej
do
potrzeb
osób
niepełnosprawnych.
Niedostateczne oświetlenie ulic.
Zagrożenia
Szanse
szans
Wykorzystanie
wynikających
Wzrost
z funduszy pomocowych oraz programów
Coraz
Przekazywanie wyższych dotacji centralnych
sytuacji
wzrostu
gospodarczego.
Wzmocnienie
kadrowe
i
uzależnień,
większy
zakres
występowania
niekorzystnych zjawisk społecznych.
na utrzymanie bezpieczeństwa i politykę
w
i
zwłaszcza wśród nieletnich.
krajowych.
społeczną
przestępczości
Niekorzystne
oddziaływanie
rodzin
patologicznych,
dziedziczenie
ubóstwa,
patologii, dysfunkcji.
techniczne
Brak spójnej i całościowej polityki państwa
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w zakresie pomocy społecznej.
w Starej Kornicy.
3. KIERUNKI ROZWOJU GMINY
3.1. WIZJA ROZWOJU GMINY
Wizja rozwoju gminy jest obrazem przyszłości, którą uczestnicy organizacji chcą wykreować.
Słowo wizja pochodzi od łacińskiego videre czyli widzieć i odpowiada ona na podstawowe
pytania brzmiące: Skąd przybywamy?, Kim jesteśmy?, Dokąd idziemy? W ramach prac nad
przygotowaniem strategii, podczas spotkania warsztatowego, została sformułowana
następująca wizja rozwoju gminy:
zapewnienie
mieszkańcom
gminy
warunków
sprzyjających
osobistemu
rozwojowi oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu
poprzez stworzenie sprawnego systemu umożliwiającego osobom i rodzinom
przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych
3.2. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE
WESTMOR CONSULTING
58
W celu realizacji wizji rozwoju gminy wyodrębniono następujące obszary problemowe
odpowiadające grupom wymagającym wsparcia. Są to:
I.
grupy społeczne zagrożone chorobą alkoholową,
II. dzieci i młodzież,
III. rodziny zagrożone wykluczeniem społecznym,
IV. osoby starsze,
V. niepełnosprawni.
W
ramach
wyróżnionych
grup
podczas
przeprowadzonego
badania
ankietowego
sformułowane zostały cele główne oraz cele szczegółowe strategii rozwiązywania
problemów społecznych.
I. Obszar problemowy: grupy społeczne zagrożone chorobą alkoholową
A. Cel główny: Aktywna forma przeciwdziałania negatywnym skutkom używania
alkoholu oraz bieżące rozwiązywanie problemów uzależnień wśród
społeczności lokalnej.
B. Cele szczegółowe:
1. zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu;
2. udzielenie
rodzinom,
w
których
występują
problemy
uzależnień,
pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;
3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności dla dzieci i młodzieży,
w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz
dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych;
4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej
rozwiązywaniu problemów uzależnień.
C. Działania:
WESTMOR CONSULTING
59
1. realizacja programów terapeutycznych dla mieszkańców gminy z uwzględnieniem
specjalistycznych programów dla młodzieży,
2. podnoszenie standardu świadczonych usług zdrowotnych,
3. współpraca gminy w zakresie wydawania orzeczeń (opinii biegłych) dotyczących
osób, wobec których toczy się postępowanie o leczenie odwykowe (dostarczanie
opinii, wywiadu środowiskowego, itp.).
4.
rozmowy motywacyjne, objęcie pomocą terapeutyczną, psychospołeczną osób, które
podjęły leczenie odwykowe,
5. wprowadzenie nowoczesnych metod terapeutycznych i informatycznych w zakresie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
6. szkolenie osób w zakresie pomocy dla ofiar przemocy,
7. prowadzenie kampanii miejscowych dotyczących przemocy,
8. prowadzenie działań pomocowych na rzecz ofiar przemocy,
9. uaktywnienie działalności Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
10. prowadzenie programów edukacyjno-profilaktycznych dla dzieci i młodzieży szkolnej
oraz ich rodziców w zakresie używania substancji psychoaktywnych, alkoholu
i narkotyków,
11. organizowanie dla pedagogów szkolnych i nauczycieli prowadzących programy
edukacyjno - opiekuńcze, profilaktyczne, socjoterapeutyczne, szkoleń, konferencji,
warsztatów itp.,
12. wspieranie i włączenie się do kampanii ogólnopolskich, regionalnych, lokalnych
w zakresie uzależnień i przemocy wobec dzieci,
13. wspieranie i organizowanie dla mieszkańców gminy, zwłaszcza dzieci i młodzieży
szkolnej: zabaw, festynów, happeningów ze scenariuszami zawierającymi treści
profilaktyczne oraz promujące zdrowy, wolny od nałogów styl życia,
14. współpraca z mediami w promowaniu zdrowego stylu życia,
15. zaopatrywanie w materiały edukacyjno-profilaktyczne szkół, instytucji działających na
rzecz dzieci osób i dorosłych,
16. rozszerzenie programu zajęć psychoprofilaktycznych dla dzieci i młodzieży o różne
formy zajęć sportowych organizowanych w szkołach i świetlicach,
17. wdrażanie programów edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów
alkoholowych oraz działań kontrolnych i interwencyjnych mających na celu
ograniczanie dostępności napojów alkoholowych i przestrzeganie zakazu sprzedaży
alkoholu osobom poniżej 18 roku życia,
18. wspieranie działań instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych działających na rzecz
dzieci i młodzieży z rodzin dotkniętych problemami uzależnień,
WESTMOR CONSULTING
60
19. wspieranie działań instytucji działających na rzecz rodzin i osób z problemem
alkoholowym,
20. wspieranie działań na rzecz bezpieczeństwa mieszkańcowi gminy w związku
z naruszeniem prawa przez osoby będące pod wpływem alkoholu.
D. Spodziewane efekty:
1. ograniczenie spożycia alkoholu przez mieszkańców gminy;
2. zmniejszenie się liczby osób uzależnionych;
3. redukcja zjawiska przemocy w rodzinie, których sprawcami były osoby działające pod
wpływem alkoholu;
4. zmniejszenie strumienia środków pieniężnych kierowanych do osób uzależnionych
i ich rodzin;
5. ograniczenie zjawiska ubóstwa.
E. Podmioty odpowiedzialne za realizację działań i podmioty wspierające:
1. Wójt Gminy;
2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Starej Kornicy;
3. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
4. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łosicach;
5. Szkoły;
6. Kuratorzy sądowi;
7. Organizacje pozarządowe.
F. Środki finansowe:
Działania przewidziane do realizacji w ramach niniejszego obszaru problemowego będą
realizowane z wykorzystaniem:
1. Środków własnych pochodzących z budżetu gminy;
2. Środków przekazanych gminie z budżetu państwa (dotacje);
3. Środków pomocowych Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
Europejski Fundusz Społeczny).
G. Okres realizacji działań:
Działania w ramach obszaru problemowego realizowane będą w latach obowiązywania
strategii, a zatem w okresie 2008-2015.
WESTMOR CONSULTING
61
II. Obszar problemowy: dzieci i młodzież
A. Cel główny: Wyposażenie młodego pokolenia w umiejętności i kompetencje
społeczne niezbędne w dorosłym życiu, przede wszystkim kształtowanie
odpowiedzialności oznaczającej zdolność właściwego reagowania na
wyzwania i nowe sytuacje życiowe.
1. kształtowanie wśród dzieci i młodzieży postawy odpowiedzialności za własne życie
w
kontekście
zaspokojenia
potrzeb
fizjologicznych,
bezpieczeństwa,
afiliacji
i samorealizacji uwzględniając perspektywę nieuchronności starzenia się,
2. wdrażanie wśród dzieci i młodzieży idei samopomocy i samoopieki.
C. Działania:
1. ochrona dzieci i młodzieży przed przestępczością i przemocą;
2. podniesienie jakości pracy przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów;
3. zapewnienie pomocy socjalnej dzieciom i młodzieży dotkniętej ubóstwem;
4. stworzenie dzieciom i młodzieży warunków do kulturalnego, aktywnego spędzania
czasu wolnego (świetlice, place zabaw);
5. promowanie dzieci i młodzieży szczególnie uzdolnionej;
6. stworzenie nowych miejsc pracy dla absolwentów;
7. organizowanie czasu wolnego dla młodzieży szkolnej w okresie wolnym od zajęć
lekcyjnych;
8. dofinansowanie wypoczynku letniego i zimowego;
9. wspieranie funkcji rodziny;
10. przeciwdziałanie dewiacjom i patologii wśród dzieci i młodzieży.
1. eliminowanie zjawisk patologii społecznej wśród młodzieży;
2. wyrobienie nawyków zdrowego, aktywnego spędzania czasu wolnego,
3. aktywizacja zawodowa absolwentów szkół średnich,
4. ukształtowanie wśród młodego pokolenia aktywności w rozwiązywaniu życiowych
sytuacji problemowych.
WESTMOR CONSULTING
62
1. Wójt Gminy;
4. Szkoły;
Europejski Fundusz Społeczny);
4. Środków pochodzących z Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich.
III. Obszar problemowy: Rodziny zagrożone wykluczeniem społecznym
A. Cel główny: Utrzymanie podstawowych funkcji rodziny i zapobieganie wykluczeniu
społecznemu
rodzin
z
uwzględnieniem
rodzin
niepełnych
i wielodzietnych.
1. zwalczanie bezrobocia i przeciwdziałanie jego skutkom;
2. organizowanie i rozwijanie kompleksowego wsparcia dla dzieci i młodzieży szkolnej;
3. organizowanie pomocy w rozwiązywaniu i ograniczaniu patologii;
4. pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności finansowej i eliminowanie postaw
roszczeniowych.
C. Działania:
WESTMOR CONSULTING
63
1. prowadzenie pracy socjalnej z bezrobotnymi, współdziałanie z Powiatem Urzędem
Pracy;
2. motywowanie
bezrobotnych
do
aktywnego
poszukiwania
pracy,
do
przekwalifikowania, szkoleń, kursów;
3. porady i informacje;
4. zapobieganie
poczuciu
zagubienia
i
odrzucenia
społecznego
(wsparcie
psychologiczne, punkt konsultacyjny),
5. organizacja Klubów Integracji Społecznej,
6. analizowanie zaburzeń u dzieci i szukanie ich przyczyn;
7. udzielanie pomocy pedagogicznej i psychologicznej dzieciom z trudnościami
emocjonalnymi o rozstrojonym życiu uczuciowym;
8. praca socjalna;
9. współpraca z pedagogami szkolnymi;
10. współpraca z instytucjami pozarządowymi, organizacjami, fundacjami, kościołami
realizującymi zadania z zakresu pomocy społecznej;
11. wykorzystanie
różnych
systemów
wsparcia
(psychologicznego,
socjalnego,
prawnego, OPS, Klub AA),
12. współpraca z instytucjami zajmującymi się pomocą rodzinie;
13. pomoc finansowa rodzinom zagrożonym;
14. poradnictwo dotyczące możliwości poprawy sytuacji ekonomiczno-bytowej;
15. stymulacja aktywności własnej rodzin w celu zaspokojenia potrzeb socjalno-bytowych
(wykorzystywanie własnych możliwości);
16. ożywienie życia społecznego w placówkach realizujących idee pomocy (organizacje
pozarządowe, świetlice);
17. dożywianie dzieci i dorosłych;
18. podejmowanie inicjatyw na rzecz wspierania osób dotkniętych przemocą domową;
19. badania jakościowe - pogłębianie diagnozy sytuacji socjalno - bytowej rodzin (dalsze
rozpoznawanie potrzeb środowiska).
1. uaktywnienie osób bezrobotnych;
2. zmniejszenie bezrobocia;
3. poprawa sytuacji socjalno-bytowej;
4. zmniejszenie skutków psychicznych i społecznych bezrobocia;
5. ochrona przed negatywnym wpływami środowiska;
6. redukowanie zaburzeń;
7. hamowanie rozwoju zjawisk patologicznych;
WESTMOR CONSULTING
64
8. poprawa sytuacji socjalno-bytowej;
9. zmniejszenie patologii w rodzinach;
10. zapobieganie poczuciu bezradności i osamotnienia.
1. Wójt Gminy;
3. Powiatowy Urząd Pracy w Łosicach;
IV. Obszar problemowy: osoby starsze
A. Cel główny: Poprawa jakości życia ludzi starszych oraz zapobieganie marginalizacji
życia starszego pokolenia.
1. jak najdłuższe utrzymanie zdolności seniora do samoegzystencji w swym naturalnym
środowisku oraz optymalizacja jego aktywności,
2. zaktywizowanie rodziny do szerokich działań na rzecz członka rodziny,
3. zapewnienie wsparcia osobom starszym niezdolnym do samodzielnej egzystencji
w środowisku.
WESTMOR CONSULTING
65
C. Działania:
1. stymulacja aktywności osób starszych;
2. rozwój środowiskowej pomocy społecznej (pomoc finansowa, świadczenia w naturze,
usługi, porady);
3. udzielanie wsparcia środowiskowego ludziom starym;
4. działanie na rzecz integracji ludzi starych ze środowiskiem (działalność Klubu
Seniora);
5. spotkania z przedstawicielami służby zdrowia;
6. organizacja
usług
transportowych
przeznaczonych
dla
osób
starszych
i niepełnosprawnych w celu dojazdu do placówek rehabilitacyjnych;
7. usuwanie barier architektonicznych;
8. edukacja rodzin w zakresie nabywania kompetencji koniecznych do kontaktów
z osobami starszymi w rodzinie (docieranie do dzieci poprzez pracownika
socjalnego).
1. przeciwdziałanie osamotnieniu i alienacji, umocnienie psychiczne,
2. zwiększenie kompetencji członków rodzin osoby starszej w zakresie sprawowania
opieki,
3. stworzenie sprawnie działającego centrum konsultacji, poradnictwa i wsparcia.
1. Wójt Gminy;
3. Środków pozyskanych z PFRON;
4. Środków pozyskanych przez gminę w ramach Poakcesyjnego Programu Wsparcia
Obszarów Wiejskich;
WESTMOR CONSULTING
66
V. Obszar problemowy: niepełnosprawni
A.
Cel
główny:
Poprawa
warunków
społecznego
funkcjonowania
osób
niepełnosprawnych w społeczności lokalnej i integracja społeczna.
1. inicjowanie działań zmierzających do udostępnienia osobom niepełnosprawnym
środowiska fizycznego, ułatwianie dostępu do informacji i środków komunikacji
międzyludzkiej;
2. aktywizacja zawodowa i wzmocnienie pozycji osób niepełnosprawnych tak, by mogły
one realizować swoje prawa na rynku pracy.
C. Działania:
1. uwzględnienie
wymagań
dotyczących
dostępności
różnych
grup
osób
niepełnosprawnych przy projektowaniu i budowie środowiska zewnętrznego;
konsultacje ze środowiskami osób niepełnosprawnych w tym zakresie;
2. działania mające na celu przystosowanie istniejącej infrastruktury do potrzeb osób
niepełnosprawnych;
3. poprawa warunków i zwiększenie dostępności lecznictwa specjalistycznego dla osób
niepełnosprawnych;
4. podejmowanie działań, których efektem będzie skrócenie czasu oczekiwania na
załatwienie
spraw
związanych
z
potrzebami
egzystencjalnymi
osób
niepełnosprawnych;
5. prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uwrażliwienie społeczeństwa na
problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych;
6. podejmowanie działań mających na celu likwidowanie barier transportowych
i komunikacyjnych;
WESTMOR CONSULTING
67
7. objęcie kompleksowym nadzorem służb socjalnych rodzin osób niepełnosprawnych;
8. tworzenie ośrodków wsparcia dla rodzin i osób niepełnosprawnych, także tych,
których niepełnosprawność jest skutkiem nieszczęśliwych wypadków;
9. dostarczanie informacji na temat diagnozy, praw, dostępnych służb i programów
wszystkim osobom niepełnosprawnym, ich rodzinom i opiekunom;
10. dążenie do zapewniania na wszystkich poziomach właściwego szkolenia służb
zaangażowanych w prowadzenie programów i usług dla osób niepełnosprawnych;
11. współpraca z organizacjami osób niepełnosprawnych w zakresie rozwiązań życia
zawodowego i zatrudnienia;
12. podnoszenie świadomości samych osób niepełnosprawnych co do przysługujących
im praw i możliwości;
13. zachęcanie przedsiębiorców w sektorze prywatnym, by w swych działaniach brali pod
uwagę kwestie niepełnosprawności;
14. wspieranie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy; np. dofinansowanie
krajowych i lokalnych programów aktywizacji zawodowej;
15. podnoszenie świadomości pracodawców celem przezwyciężenia negatywnych
postaw i uprzedzeń w kwestii niepełnosprawności; szkolenia, informowanie
o
istniejących
ulgach
finansowych
w
przypadku
zatrudnienia
osób
niepełnosprawnych;
16. podjęcie działań w celu podniesienia świadomości społeczności lokalnej na temat
osób niepełnosprawnych, ich praw, potrzeb, możliwości wkładu w życie społeczne;
17. szkolenie pracowników mających częsty kontakt z osobami niepełnosprawnymi
w zakresie problematyki niepełnosprawności;
18. aktywizowanie osób niepełnosprawnych jako nauczycieli, instruktorów i doradców
w szkolenia dla różnej kategorii pracowników i zainteresowanych instytucji;
19. konsultowanie
z osobami
niepełnosprawnymi
programów szkoleniowych
dla
pracowników;
20. wyrównanie szans rozwojowych i edukacyjnych; tworzenie integralnych form
wychowania, nauczania i edukacji;
21. udostępnienie edukacji dla wszystkich uczniów niepełnosprawnych: tłumaczenie
języka migowego, organizacja służb wspierających;
22. włączenie rodziców osób niepełnosprawnych w proces nauczania;
23. zapewnienie materiałów, stałych szkoleń dla nauczycieli niepełnosprawnych dzieci
oraz dla nauczycieli wspierających.
1. niwelowanie barier architektonicznych i komunikacyjnych,
WESTMOR CONSULTING
68
2. zwiększenie mobilności zawodowej osób niepełnosprawnych,
3. przeciwdziałanie osamotnieniu i izolacji społecznej,
4. przełamanie
niechęci
pracodawców
wobec
osób
z
różnymi
rodzajami
działalności
placówek
niepełnosprawności,
5. uwzględnianie
potrzeb
osób
niepełnosprawnych
w
użyteczności publicznej,
6. ułatwianie osobom niepełnosprawnym codziennego kontaktu z instytucjami życia
publicznego,
7. przełamanie bariery niewiedzy i nietolerancji w stosunku do osób niepełnosprawnych,
8. niwelowanie zjawiska alienacji społecznej osób niepełnosprawnych,
9. integracja z najbliższym środowiskiem,
10. aktywizacja osób niepełnosprawnych,
11. wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w zakresie edukacji.
1. Wójt Gminy;
3. Środków pozyskanych z PFRON;
3.3. HIERARCHIA CELÓW ROZWOJU GMINY
WESTMOR CONSULTING
69
Rysunek 3. Hierarchia celów
Drzewo celów
Ceległówne
główne
Cele
Wizja
Wizja
zapewnienie mieszkańcom gminy warunków sprzyjających osobistemu
rozwojowi oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu
poprzez stworzenie sprawnego systemu umożliwiającego osobom i rodzinom
przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych
Utrzymanie podstawowych funkcji
rodziny i zapobieganie wykluczeniu
społecznemu rodzin z uwzględnieniem
rodzin niepełnych i wielodzietnych .
zwalczanie bezrobocia i
przeciwdziałanie jego skutkom
Celeszczegółowe
szczegółowe
Cele
organizowanie i rozwijanie
kompleksowego wsparcia dla dzieci
i młodzieży szkolnej
organizowanie pomocy w
rozwiązywaniu i ograniczaniu
patologii
pomoc rodzinom w uzyskaniu
samodzielności finansowej i
eliminowanie postaw
roszczeniowych
Wyposażenie młodego pokolenia w
umiejętności i kompetencje społeczne
niezbędne w dorosłym życiu , przede
wszystkim kształtowanie
odpowiedzialności oznaczającej
zdolność właściwego reagowania na
wyzwania i nowe sytuacje życiowej .
kształtowanie wśród dzieci
i młodzieży postawy
odpowiedzialności za własne
życie
w kontekście zaspokojenia
potrzeb fizjologicznych ,
bezpieczeństwa, afiliacji i
samorealizacji
uwzględniając perspektywę
nieuchronności starzenia się
wdrażanie wśród dzieci
młodzieży idei samopomocy
i samoopieki
Poprawa jakości życia
ludzi starszych oraz
zapobieganie
marginalizacji życia
starszego pokolenia.
jak najdłuższe
utrzymanie zdolności
seniora do
samoegzystencji w
swym naturalnym
środowisku oraz
optymalizacja jego
aktywności
zaktywizowanie
rodziny do szerokich
działań na rzecz
członka rodziny
zapewnienie wsparcia
osobom starszym
niezdolnym do
samodzielnej
egzystencji w
środowisku
Aktywna forma przeciwdziałania
negatywnym skutkom używania
alkoholu oraz bieżące rozwiązywania
problemów uzależnień wśród
społeczności lokalnej .
zwiększenie dostępności pomocy
terapeutycznej dla osób
uzależnionych od alkoholu
udzielenie rodzinom,
w których występują problemy
uzależnień, pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w
szczególności ochrony przed
przemocą w rodzinie
prowadzenie profilaktycznej
działalności informacyjnej i
edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów
alkoholowych, szczególnie dla
dzieci i młodzieży , w tym
prowadzenie pozalekcyjnych zajęć
sportowych, a także działań na
rzecz dożywiania dzieci
uczestniczących w pozalekcyjnych
programach opiekuńczo –
wychowawczych i
socjoterapeutycznych
Poprawa warunków
społecznego funkcjonowania
osób niepełnosprawnych w
społeczności lokalnej i
integracja społeczna.
inicjowanie działań
zmierzających do
udostępnienia osobom
niepełnosprawnym
środowiska fizycznego ,
ułatwianie dostępu do
informacji i środków
komunikacji międzyludzkiej
aktywizacja zawodowa i
wzmocnienie pozycji osób
niepełnosprawnych tak, by
mogły one realizować swoje
prawa na rynku pracy
wspomaganie działalności
instytucji , stowarzyszeń i osób
fizycznych służącej rozwiązywaniu
problemów uzależnień
WESTMOR CONSULTING
70
4.ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ STRATEGII
Z uwagi na wagę zagadnień oraz długoletni okres realizacji strategii musi być ona na bieżąco
monitorowana. Monitorowanie nie tylko zapewni sprawny i zgodny z harmonogramem postęp
realizacji programu, ale również umożliwi ocenę zasadności przyjętych celów głównych oraz
służących jej realizacji działań. Rzeczywistość społeczna jest obszarem, gdzie procesy
zachodzą w sposób niezwykle dynamiczny i dlatego strategia musi mieć wbudowane
mechanizmy pozwalające na ewaluację osiąganych wyników i korektę wyznaczonych
zamierzeń.
Monitorowanie umożliwi zatem:
−
bieżącą ocenę realizacji programów i zadań oraz osiągania celów;
−
prognozowanie ewentualnych zmian warunków realizacji;
−
dokonanie bieżących korekt i poprawek;
−
podjęcie działań zabezpieczających i naprawczych;
−
informowanie społeczności lokalnej o uzyskanych wynikach.
Za proces ten będzie odpowiadał powołany przez Wójta Zespół Zadaniowy ds. wdrożenia,
realizacji i monitorowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, którego jednym
z członków powinien być kierownik GOPS.
Zespół ten będzie także odpowiedzialny za przygotowanie konkretnych projektów
wynikających z przyjętych w strategii celów i zadań. Poza tym powinien on się zbierać
przynajmniej raz w roku i oceniać poziom wdrażania poszczególnych celów i kierunków
działań. Swoją ocenę zespół powinien przekazać Wójtowi i Radzie Gminy, sugerując
przyjęcie proponowanych rozwiązań.
WESTMOR CONSULTING
71
ZAKOŃCZENIE
Przed władzami samorządowymi oraz instytucjami pomocy społecznej na poziomie lokalnym
stoją do rozwiązania trudne problemy społeczne. Pogłębiające się dysproporcje dochodowe
rodzin, zjawiska związane ze strefą ubóstwa, niedostatek materialny rodzin, problemy
egzystencji osób samotnych i starszych oraz niepełnosprawnych tworzą powiązany ze sobą
konglomerat problemów społecznych, które decydują w istocie o sposobie odczuwania
jakości życia przez społeczność lokalną.
Od skuteczności ich rozwiązywania zależy funkcjonowanie wspólnoty samorządowej, jaką
stanowi gmina. Rozwiązanie problemów społecznych jest procesem długofalowym, dlatego
celowe jest strategiczne podejście, również na poziomie lokalnym, do zagadnień ze sfery
polityki społecznej.
Strategia zorientowana jest na rozszerzenie i pogłębienie form pracy socjalnej, współpracę
z różnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną
w gminie oraz instytucjami działającymi w szerszym obszarze polityki społecznej.
Opracowana Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie gminy Stara
Kornica pozwoli na celowe, systematyczne i planowe dążenie do osiągnięcia wytyczonego
celu. Sukces jej realizacji zależy od wielu czynników, zarówno zewnętrznych, jak
i wewnętrznych. Największym z zagrożeń jest zahamowanie rozwoju gospodarczego kraju
i osłabienie tendencji wzrostowych. Wzrost poziomu dochodów ludności stanowić będzie
najlepszą gwarancję rozwiązywania podstawowych problemów społecznych, jakimi są
bezrobocie, ubóstwo i alkoholizm.
Problemy społeczne nie są cechą pojedynczych osób, ale całych środowisk, rodzin, grup
społecznych i takie postrzeganie zjawisk pozwala na strategiczne rozwiązania społeczne na
poziomie lokalnym. Systemowe podejście daje szansę na rozwiązanie strukturalne
i skuteczne wyłączenie osób z systemu pomocy społecznej w wyniku ich reintegracji
zawodowej.
Zmiany w funkcjonowaniu pomocy społecznej w kierunku rozwiązań systemowych stwarzają
szansę na to, że następne pokolenie nie stanie się beneficjentami pomocy społecznej.
Działania w ramach strategii pozwalają nie tylko na usuwanie przyczyn tkwiących często
w sferze psychicznej i społecznej czy rozszerzanie form pomocy instytucjonalnej, ale na
skuteczne rozwiązanie problemów poszczególnych grup docelowych.
Realizacja strategii wymaga zaangażowania całej wspólnoty. Nie bez znaczenia jest również
wsparcie instytucji pożytku publicznego, kościoła czy władz szczebla powiatowego
i wojewódzkiego.
Wdrożenie programu przyczyni się do znaczącego ograniczenia występujących na terenie
gminy problemów społecznych. Jego efektem będzie znaczący wzrost poziomu życia
WESTMOR CONSULTING
72
obywateli oraz integracja lokalnej społeczności. Gminie zaś pozwoli na ograniczenie
wydatków na szeroko rozumianą pomoc społeczną i skierowanie większej ilości środków na
modernizację i rozwój.
WESTMOR CONSULTING
73
SPIS TABEL
TABELA 1. PODZIAŁ POWIERZCHNI GMINY WEDŁUG SPOSOBU
ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW........................................................................10
TABELA 2. WYKAZ MIEJSCOWOŚCI GMINY STARA KORNICA WRAZ Z LICZBĄ
MIESZKAŃCÓW W KAŻDEJ
Z NICH...........................................................11
TABELA 3. WYKAZ DRÓG POWIATOWYCH NA TERENIE GMINY STARA
KORNICA....................................................................................................................15
TABELA 4. WYKAZ DRÓG GMINNYCH NA TERENIE GMINY STARA KORNICA15
TABELA 5. STRUKTURA AGRARNA GOSPODARSTW.........................................17
TABELA 6. STRUKTURA UPRAW NA TERENIE GMINY STARA KORNICA........18
TABELA 7. STRUKTURA HODOWLI W GMINIE STARA KORNICA......................19
TABELA 8. PODMIOTY GOSPODARCZE ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE
REGON W LATACH 2002-2006.................................................................................19
TABELA 9. STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH WEDŁUG SEKCJI
PKD ZAREJESTROWANYCH NA TERENIE GMINY STARA KORNICA W LATACH
2002-2006 (SEKTOR PRYWATNY)...........................................................................21
TABELA 10. FORMA PRAWNA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI W SEKTORZE
PRYWATNYM NA TERENIE GMINY STARA KORNICA W LATACH 2002-2006...21
TABELA 11. WYKAZ OBIEKTÓW WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW.....22
TABELA 12. WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA
TERENIE GMINY STARA KORNICA.........................................................................23
TABELA 13. WIELKOŚĆ POPULACJI I ZMIANY W CZASIE NA TERENIE GMINY
STARA KORNICA......................................................................................................24
TABELA 14. POPULACJA GMINY W ROZBICIU NA GRUPY WIEKOWE Z
UWZGLĘDNIENIEM PŁCI..........................................................................................25
TABELA 15. STRUKTURA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU......................................26
WESTMOR CONSULTING
74
TABELA 16. POZIOM WYKSZTAŁCENIA LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY
STARA KORNICA......................................................................................................26
TABELA 17. POZIOM BEZROBOCIA NA TERENIE GMINY...................................28
TABELA 18. LICZBA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA TERENIE GMINY.......29
TABELA 19. STRUKTURA ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH..................................30
TABELA 20. MIESZKANIA WEDŁUG ILOŚCI IZB...................................................31
TABELA 21. MIESZKANIA WEDŁUG POWIERZCHNI............................................31
TABELA 22. MIESZKANIA WEDŁUG WYPOSAŻENIA...........................................31
TABELA 23. STAN PLACÓWEK OŚWIATOWYCH NA TERENIE GMINY STARA
KORNICA (DANE ZA 2006 R.)...................................................................................32
TABELA 24. DZIAŁANIA KOMENDY POWIATOWEJ POLICJI W ŁOSICACH NA
TERENIE GMINY STARA KORNICA.........................................................................33
TABELA 25. RODZAJ I SKALA POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE STARA
KORNICA W LATACH 2003-2006.............................................................................34
TABELA 26. ILOŚĆ SPRAWOWANYCH NADZORÓW PRZEZ KURATORA
RODZINNEGO............................................................................................................37
TABELA 27. POMOC SPOŁECZNA – RZECZYWISTA LICZBA RODZIN I OSÓB
OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ (2006 R.)........................................................40
TABELA 28. POMOC SPOŁECZNA – ZADANIA WŁASNE GMIN (2006 R.)..........40
TABELA 29. POMOC SPOŁECZNA – ŚWIADCZENIA RODZINNE (2006 R.)........41
TABELA 30. POMOC SPOŁECZNA – ZADANIA ZLECONE GMINOM (2006 R.)...42
TABELA 31. ANALIZA SWOT...................................................................................53
SPIS WYKRESÓW
WYKRES 1. ZAGOSPODAROWANIE TERENÓW NA OBSZARZE GMINY STARA
KORNICA....................................................................................................................11
WESTMOR CONSULTING
75
WYKRES 2. STRUKTURA AGRARNA GOSPODARSTW NA TERENIE GMINY
STARA KORNICA......................................................................................................17
WYKRES 3. PODMIOTY GOSPODARCZE ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE
REGON W LATACH 2002-2006.................................................................................20
WYKRES 4. LICZBA LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY STARA KORNICA W
LATACH 1997-2006....................................................................................................24
WYKRES 5. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY STARA
KORNICA W LATACH 1997-2006.............................................................................24
WYKRES 6. WYKSZTAŁCENIE LUDNOŚCI NA TERENIE GMINY STARA
KORNICA....................................................................................................................27
WYKRES 7. LICZBA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA TERENIE GMINY Z
UWZGLĘDNIENIEM RODZAJU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI....................................29
WYKRES 8. STAN SUBSTANCJI MIESZKANIOWEJ NA TERENIE GMINY STARA
KORNICA....................................................................................................................30
WYKRES 9. RODZINY KORZYSTAJĄCE Z POMOCY SPOŁECZNEJ Z POWODU
UBÓSTWA..................................................................................................................35
BEZRADNOŚCI W SPRAWACH OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZYCH I
PROWADZENIU GOSPODARSTWA DOMOWEGO.................................................36
BEZROBOCIA............................................................................................................38
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI.........................................................................................38
ALKOHOLIZMU..........................................................................................................39
WYKRES 14. PŁEĆ ANKIETOWANYCH..................................................................43
WYKRES 15. WIEK ANKIETOWANYCH...................................................................44
WYKRES 16. WYKSZTAŁCENIE ANKIETOWANYCH.............................................44
WYKRES 17. STATUS ZAWODOWY ANKIETOWANYCH......................................44
WESTMOR CONSULTING
76
WYKRES 18. JAK OCENIAJĄ PAŃSTWO AKTUALNE WARUNKI ŻYCIA
MIESZKAŃCÓW GMINY?..........................................................................................45
WYKRES 19. JAKIE SĄ WEDŁUG PAŃSTWA GŁÓWNE PRZYCZYNY
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH MIESZKAŃCÓW POWODUJĄCE TRUDNE
WARUNKI ŻYCIA?.....................................................................................................45
WYKRES 20. CZY PAŃSTWA ZDANIEM NA TERENIE GMINY JEST DUŻO
RODZIN UBOGICH?...................................................................................................46
WYKRES 21. JAKIE SĄ PRZYCZYNY POPADANIA W UBÓSTWO?.....................46
WYKRES 22. Z JAKIMI PROBLEMAMI SPOŁECZNYMI NAJCZĘŚCIEJ
SPOTYKAJĄ SIĘ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE?.................................................47
WYKRES 23. CZY OFERTA POMOCY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH (NP.
DOSTĘP DO PLACÓWEK REHABILITACYJNYCH) JEST WYSTARCZAJĄCA?. 48
WYKRES 24. CZY W SKŁAD PAŃSTWA RODZINY WCHODZI OSOBA
DŁUGOTRWALE CHORA?........................................................................................48
WYKRES 25. CZY DOSTĘP DO PLACÓWEK OPIEKI ZDROWOTNEJ NA
TERENIE GMINY JEST WYSTARCZAJĄCY?..........................................................49
WYKRES 26. Z JAKIMI PROBLEMAMI SPOŁECZNYMI NAJCZĘŚCIEJ
BORYKAJĄ SIĘ OSOBY STARSZE?.......................................................................49
WYKRES 27. JAKA JEST SKALA PROBLEMU UZALEŻNIEŃ NA TERENIE
GMINY?.......................................................................................................................50
WYKRES 28. JAKIE SĄ PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA UZALEŻNIEŃ?............50
WYKRES 29. CZY NA TERENIE GMINY DOSTĘPNA JEST JAKAŚ FORMA
POMOCY DLA OSÓB UZALEŻNIONYCH?..............................................................50
WYKRES 30. CZY NA TERENIE GMINY WYSTĘPUJE ZJAWISKO PRZEMOCY
DOMOWEJ?................................................................................................................51
WYKRES 31. JAKIE SĄ - WEDŁUG PAŃSTWA - PRZYCZYNY PRZEMOCY
DOMOWEJ?................................................................................................................51
WYKRES 32. JAKIE NEGATYWNE ZJAWISKA ODNOSZĄCE SIĘ DO DZIECI I
MŁODZIEŻY DOSTRZEGACIE PAŃSTWO NAJCZĘŚCIEJ?..................................52
WESTMOR CONSULTING
77
SPIS RYSUNKÓW
RYSUNEK 1. POŁOŻENIE GMINY STARA KORNICA.............................................10
RYSUNEK 2. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY GMINY STARA KORNICA..............12
RYSUNEK 3. HIERARCHIA CELÓW.........................................................................70
WESTMOR CONSULTING
78

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Stara

Transkrypt

Podobne dokumenty

Uchwała Nr XXII/149/02 Rady Gminy w Starej Kornicy z dnia 28

Gmina Stara Kornica

OG Ł OSZENIE Wójt Gminy Stara Kornica ogłasza aukcję dotyczącą

Dobry człowiek

Stara Lubovla i Vy¿ne Ru¿bachy

biznesplan przedsiębiorstwa