Zobacz darmowe fragmenty - Księgarnia Poltax.waw.pl


Spis treści
Wstęp ........................................................................................................... 5
Alfabet i wymowa – podstawowe informacje .............................................. 6
1. Rodzajnik ................................................................................................. 9
1.1. Rodzajnik określony............................................................................. 9
1.2. Rodzajnik nieokreślony....................................................................... 10
1.3. Użycie rodzajników określonych i nieokreślonych.................................. 11
1.4. Opuszczenie rodzajnika .................................................................... 14
2. Rzeczownik ............................................................................................ 20
2.1. Rodzaj rzeczowników ........................................................................ 20
2.2. Tworzenie rodzaju żeńskiego ............................................................. 22
2.3. Tworzenie liczby mnogiej . ................................................................ 22
3. Przymiotnik ............................................................................................. 26
3.1. Rodzaj przymiotników i tworzenie rodzaju żeńskiego ............................ 26
3.2. Tworzenie liczby mnogiej . ................................................................. 27
3.3. Formy skrócone przymiotnika . ........................................................... 28
3.4. Miejsce przymiotnika w zdaniu . ......................................................... 29
3.5. Stopniowanie przymiotników .............................................................. 30
4. Zaimek ................................................................................................... 37
4.1. Zaimki osobowe ............................................................................... 37
4.1.1. Zaimki osobowe w funkcji podmiotu . ........................................ 37
4.1.2. Zaimki w funkcji dopełnienia bliższego ...................................... 38
4.1.3. Zaimki w funkcji dopełnienia dalszego . ..................................... 40
4.1.4. Łączenie zaimków osobowych ................................................... 42
4.2. Zaimek dzierżawczy .......................................................................... 43
4.3. Zaimek wskazujący ........................................................................... 45
4.4. Zaimek pytajny ................................................................................. 47
4.5. Zaimek względny .............................................................................. 48
5. Przysłówek ............................................................................................. 55
6. Liczebnik ................................................................................................ 58
6.1. Liczebniki główne ............................................................................. 58
6.2. Liczebniki porządkowe ...................................................................... 60
7. Przyimek . ............................................................................................... 63
8. Tworzenie zdań ..................................................................................... 77
www.jezykiobce.pl
3
HISZPAŃSKI GRAMATYKA W PIGUŁCE
9. Czas teraźniejszy ................................................................................... 80
9.1. Odmiana czasowników regularnych ................................................... 81
9.2. Odmiana czasowników nieregularnych . ............................................. 82
9.2.1. Czasowniki z przegłosem .......................................................... 82
9.2.2. Czasowniki z nieregularną pierwszą osobą liczby pojedynczej ...... 85
9.2.3. Czasowniki ser i estar ............................................................... 86
9.2.4. Czasowniki haber i estar . ......................................................... 88
9.3. Czasowniki zwrotne .......................................................................... 89
10. Czas przeszły ...................................................................................... 93
10.1. Czas przeszły pretérito perfecto de indicativo ......................................93
10.1.1. Forma participio . ................................................................... 94
10.2. Czas przeszły pretérito indefinido de indicativo . ..................................96
10.2.1. Odmiana czasowników regularnych ........................................ 97
10.2.2. Odmiana czasowników nieregularnych .................................... 98
10.3. Czas przeszły pretérito imperfecto de indicativo ............................... 100
10.4. Czas przeszły pretérito pluscuamperfecto de indicativo ..................... 102
11. Czas przyszły .................................................................................... 109
11.1. Czas przyszły futuro imperfecto de indicativo .....................................109
11.2. Czas przyszły futuro perfecto de indicativo ........................................111
12. Gerundio i perífrasis verbales ........................................................... 114
13. Forma bezosobowa ........................................................................... 120
14. Strona bierna ..................................................................................... 121
15. Tryb rozkazujący ............................................................................... 123
15.1. Forma twierdząca ......................................................................... 123
15.2. Forma przecząca .......................................................................... 124
15.3. Tryb imperativo z zaimkami ........................................................... 125
16. Tryb warunkowy ................................................................................ 129
16.1. Tryb warunkowy prosty . ...................................................................129
16.2. Tryb warunkowy złożony ................................................................ 131
17. Tryb łączący ...................................................................................... 134
17.1. Formy i użycie presente de subjuntivo . .............................................137
17.2. Formy i użycie pretérito perfecto de subjuntivo ................................ 141
17.3. Formy i użycie imperfecto de subjuntivo . ..........................................142
17.4. Formy i użycie pluscuamperfecto de subjuntivo .................................143
18. Zdania warunkowe ............................................................................ 149
19. Mowa zależna . ................................................................................. 152
19.1. Czas teraźniejszy w mowie zależnej ................................................ 152
19.2. Następstwo czasów w mowie zależnej ............................................ 153
Klucz do ćwiczeń ...................................................................................... 157
4
2. Rzeczownik Sustantivo
Rzeczownik (sustantivo) w języku hiszpańskim występuje w dwóch rodzajach
gramatycznych: męskim i żeńskim oraz w liczbie pojedynczej i mnogiej. Rodzaj i liczbę
rzeczownika często możemy poznać po końcówce.
2.1. Rodzaj rzeczowników
Rodzaju męskiego są:

rzeczowniki zakończone na: -o, -r, -és, -u, -í, -y, -b, -t, -ón, na przykład:
el caballo (koń)
el jabalí (dzik)
el dinero (pieniądze)
el rey (król)
el motor (silnik)
el pub (pub)
el portugués (Portugalczyk)
el chalet (willa)
el espíritu (duch)
el corazón (serce)

nazwy gór, jezior, rzek, mórz, oceanów, dni tygodnia, miesięcy, a także
rzeczowniki pochodzące od innych części mowy, na przykład:
el Aconcagua (góra Aconcagua)
el Pacífico (Ocean Spokojny)
el Mamry (Mamry)
el martes (wtorek)
el Vístula (Wisła)
el mes de mayo (maj)
el Mediterráneo (Morze Śródziemne) el dormir (spanie)
Rodzaju żeńskiego są:

rzeczowniki zakończone na: -a, -dad, -ción, -sión, na przykład:
la máscara (maska)
la canción (piosenka)
la soledad (samotność)
la pasión (pasja)

nazwy liter, na przykład:
la n (litera n)
la o (litera o)
Należy pamiętać, że zasady dotyczące podziału na rodzaj ze względu na końcówkę
są zasadami umownymi. Od podanych reguł istnieje bowiem wiele wyjątków:

20
niektóre rzeczowniki zakończone na -o, -r, -y są rodzaju żeńskiego, na przykład:
la foto (zdjęcie)
la mujer (kobieta)
la mano (dłoń)
la modelo (modelka)
la flor (kwiat)
la ley (prawo)
2. RZECZOWNIK

rzeczowniki pochodzenia greckiego, zakończone na -ema, -ama, -ima,
są rodzaju męskiego, na przykład:
el tema (temat)
el sistema (system)
el problema (problem)
el drama (dramat)

rzeczowniki zakończone na -a mogą być rodzaju męskiego, jeśli są nazwami
zawodów, na przykład:
el artista (artysta)
el jurista (prawnik)
el dentista (dentysta)
el periodista (dziennikarz)
Istnieją rzeczowniki, które mają dwa rodzaje:
rzeczowniki oznaczające nazwy zawodów, funkcji, narodowości, zakończone na
-ista, -ta, -ense, -cida, -nte mają dwa rodzaje w zależności od płci osoby,
którą oznaczają, na przykład:
el/la periodista (dziennikarz, dziennikarka)
el/la eremita (pustelnik, pustelnica)
el/la canadiense (Kanadyjczyk, Kanadyjka)
el/la varsoviense (warszawiak, warszawianka)
el/la homicida (zabójca, zabójczyni)
el/la estudiante (student, studentka)
Uwaga! W
przypadku końcówki -nte istnieją nieliczne wyjątki, na przykład:
el dependiente/la dependienta (sprzedawca, sprzedawczyni)
el pariente/la parienta (krewny, krewna)
el presidente/la presidenta (prezydent, kobieta prezydent)


rzeczowniki, których znaczenie zmienia się wraz ze zmianą rodzaju, na przykład:
el capital (kapitał) – la capital (stolica)
el cometa (kometa) – la cometa (latawiec)
el corte (krój) – la corte (dwór)
el cura (ksiądz) – la cura (kuracja, lekarstwo)
el frente (przód) – la frente (czoło)
el guía (przewodnik – człowiek) – la guía (przewodnik – książka)
el margen (margines) – la margen (brzeg)
el orden (porządek, ład) – la orden (rozkaz)
el pez (ryba) – la pez (smoła)
el policía (policjant) – la policía (policja)
www.jezykiobce.pl
21
HISZPAŃSKI GRAMATYKA W PIGUŁCE
2.2. T
worzenie rodzaju żeńskiego
W języku hiszpańskim możliwe jest utworzenie rodzaju żeńskiego rzeczownika za
pomocą zmiany rodzajnika, zamiany ostatniej litery danego wyrazu lub poprzez dodanie
odpowiedniej końcówki:

rzeczowniki zakończone w rodzaju męskim na -o zmieniają końcówkę na -a,
na przykład:
el abuelo (dziadek) – la abuela (babcia)
el hijo (syn) – la hija (córka)

do rzeczowników zakończonych w rodzaju męskim na spółgłoskę dodajemy -a,
na przykład:
el francés (Francuz) – la francesa (Francuzka)
el director (reżyser) – la directora (reżyserka)
el profesor (profesor) – la profesora (pani profesor)
el señor (pan) – la señora (pani)

rzeczowniki zakończone w rodzaju męskim na -e lub -ista nie zmieniają formy
w rodzaju żeńskim, na przykład:
el cantante (piosenkarz) – la cantante (piosenkarka)
el estudiante (student) – la estudiante (studentka)
el intérprete (tłumacz) – la intérprete (tłumaczka)
el periodista (dziennikarz) – la periodista (dziennikarka)

pewna grupa rzeczowników, niezależnie od powyższych reguł, ma nieregularny
rodzaj żeński, na przykład:
el actor (aktor) – la actriz (aktorka)
el gallo (kogut) – la gallina (kura)
el héroe (bohater) – la heroína (bohaterka)
el poeta (poeta) – la poetisa (poetka)
el príncipe (książę) – la princesa (księżniczka)
el rey (król) – la reina (królowa)
2.3. Tworzenie liczby mnogiej
Rzeczowniki w języku hiszpańskim mogą występować w liczbie pojedynczej lub mnogiej.
Liczbę mnogą tworzymy zmieniając końcówki rzeczowników i stosując odpowiednie
rodzajniki.
22
2. RZECZOWNIK
W przypadku rzeczowników regularnych liczbę mnogą tworzymy dodając końcówkę
-s do rzeczowników zakończonych samogłoską i końcówkę -es do rzeczowników
zakończonych spółgłoską, na przykład:
el coche (samochód) – los coches (samochody)
el reloj (zegar) – los relojes (zegary)
la chica (dziewczynka) – las chicas (dziewczynki)
la mano (dłoń) – las manos (dłonie)
Duża grupa rzeczowników tworzy liczbę mnogą w sposób nieregularny:

rzeczowniki pochodzenia obcego tworzą liczbę mnogą za pomocą końcówek -s
lub -es, na przykład:
el boulevard (bulwar) – los boulevares (bulwary)
el club (klub) – los clubs (kluby)
el lord (lord) – los lores (lordowie)
el pub (pub) – los pubs (puby)

rzeczowniki z końcówką -sis tworzą liczbę mnogą tylko za pomocą zmiany
rodzajnika, na przykład:
el análisis (analiza) – los análisis (analizy)
la síntesis (synteza) – las síntesis (syntezy)
rzeczowniki zakończone akcentowaną samogłoską -í lub -ú mają podwójną
liczbę mnogą, na przykład:
el bisturí (skalpel) – los bisturís/los bisturíes (skalpele)
el esquí (narta) – los esquís/los esquíes (narty)
el jabalí (dzik) – los jabalís/los jabalíes (dziki)
el tabú (tabu) – los tabús/los tabúes (tabu)
Uwaga! W przypadku rzeczowników zakończonych na -í oraz -ú częściej używane są
formy z końcówką –ís i -ús. W wielu wypadkach formy z końcówką -úes
są praktycznie nieużywane, na przykład:
el champú (szampon) – los champús (szampony)
el menú (menu) – los menús (menu)


rzeczowniki, które w liczbie pojedynczej kończą się na -z, w liczbie mnogiej
zmieniają końcówkę na -ces, na przykład:
el lápiz (ołówek) – los lápices (ołówki)
la actriz (aktorka) – las actrices (aktorki)

nazwiska oraz nazwy dni tygodnia (od poniedziałku do piątku) w liczbie mnogiej
zmieniają tylko rodzajnik, na przykład:
Sánchez – los Sánchez (państwo Sánchez)
el lunes (poniedziałek) – los lunes (poniedziałki)
www.jezykiobce.pl
23
HISZPAŃSKI GRAMATYKA W PIGUŁCE

rzeczowniki niepoliczalne lub abstrakcyjne używane są wyłącznie w liczbie
pojedynczej, na przykład:
el azúcar (cukier)
la información (informacja/informacje)
el tiempo (czas)
la literatura (literatura)
la carne (mięso)
la sal (sól)

istnieje też grupa rzeczowników, których używa się wyłącznie w liczbie mnogiej,
na przykład:
las esposas (kajdanki)
las tijeras (nożyczki)
las gafas (okulary)
los pantalones (spodnie)
ĆWICZENIA – RZECZOWNIK
1 Wstaw odpowiednie rodzajniki.
1. ............... ley (prawo)
2. ............... cometa (latawiec)
3. ............... guía (przewodnik – człowiek)
4. ............... mano (ręka)
5. ............... ciudad (miasto)
6. ............... problema (problem)
7. ............... estadounidense (Amerykanin)
8. ............... deportista (sportowiec)
9. ............... dinero (pieniądze)
10. ............... mar (morze)
2 Utwórz rodzaj żeński od podanych rzeczowników.
24
1. gato (kot) – .........................................................
2. profesor (nauczyciel) – .........................................
3. gallo (kogut) – . ...................................................
4. actor (aktor) – .....................................................
5. hermano (brat) – .................................................
6. polaco (Polak) – ..................................................
7. español (Hiszpan) – .............................................
8. cantante (piosenkarz) – .......................................
9. rey (król) – ..........................................................
10. belga (Belg) – .....................................................
2. RZECZOWNIK
3 Utwórz liczbę mnogą od podanych rzeczowników i wstaw odpowiedni
rodzajnik określony.
1. lápiz (ołówek) – . .................................................................
2. martes (wtorek) – .................................................................
3. Fernández (państwo Fernández) – ........................................
4. menú (menu) – ....................................................................
5. esquí (narty) – . ....................................................................
6. pub (pub) – .........................................................................
7. reloj (zegar) – ......................................................................
8. estudiante (student) – ..........................................................
9. análisis (analiza) – ...............................................................
10. francés (Francuz) – ..............................................................
4 Uzupełnij zdania zgodnie z tłumaczeniem i wstaw rodzajnik tam, gdzie
to konieczne.
1. Paco lleva ........................................ . (Paco nosi okulary.)
2. En esta escuela hay tres ........................................ de español.
(W tej szkole są trzy nauczycielki hiszpańskiego.)
3. Todos ........................................ voy a la iglesia. (W każdą niedzielę idę
do kościoła.)
4. En la mesa hay ........................................ verdes. (Na stole leżą zielone
ołówki.)
5. Me gusta ........................................ . (Lubię mięso.)
6. En este bosque hay muchos ........................................ . (W tych lasach
jest dużo dzików.)
7. ¿Cuánto ........................................ tenemos? (Ile mamy czasu?)
8. ........................................ de mi peluquería son muy buenos. (Szampony
u mojego fryzjera są bardzo dobre.)
9. Me interesan ........................................ de mis hijos. (Interesują mnie
problemy moich dzieci.)
10. Veo muchos ........................................ en esta calle. (Widzę dużo klubów
na tej ulicy.)
www.jezykiobce.pl
25