ROZDZIAŁ I Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży
Transkrypt
ROZDZIAŁ I Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży
ROZDZIAŁ I - Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży 6 ROZDZIAŁ I Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży O sposobie żywienia w coraz większym stopniu decydują zwyczaje żywieniowe, to znaczy czynniki niezwiązane z produkcją żywności ani jej podziałem. Zwyczaje te kształtowane są zarówno przez wzorce panujące w danej społeczności (reklamy, inne), jak też w warunkach domowych, w rodzinie, w szkole, w miejscu pracy. Ludzie nieraz jedzą nie tylko w celu zaspokojenia uczucia głodu, lecz także dla przyjemności, z przyzwyczajenia, dla towarzystwa. Zwyczaje żywieniowe nie zawsze kształtują się we właściwym kierunku, często są nieprawidłowe, co stanowi jedną z przyczyn wadliwego odżywiania się. Sposób żywienia ma szczególnie duży wpływ na rozwój dzieci, gdyż prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych warunkujących dobry stan zdrowia dziecka, jego zdolności uczenia się, aktywność ruchową, psychiczną oraz zachowania emocjonalne. Przez prawidłowe żywienie należy rozumieć dostarczanie dziecku w codziennych posiłkach odpowiedniej ilości energii, składników pokarmowych i regulujących oraz prawidłowe rozłożenie posiłków w ciągu dnia. W ich żywieniu należy dbać o pełne zaspokojenie kaloryczne i witaminowe, podawać pokarmy bogate w składniki mineralne. Odżywianie powinno być jak najbardziej urozmaicone i racjonalne. Dzieci i młodzież jest to grupa ludności najbardziej narażona na skutki nieprawidłowego żywienia. Szczególnie silnie ujawniają się niekorzystne zmiany w rozwoju somatycznym, spowodowane niedoborem lub wadliwie zbilansowanym żywieniem. Głód i niedobór płynów zwiększają drażliwość uczniów, sprzyjają często powstawaniu konfliktów z rówieśnikami i nauczycielami. Uczniowie niespożywający regularnie posiłków, częściej niż inni odczuwają osłabienie, skarżą się na bóle głowy i inne niedyspozycje, zwykle wykazują gorsze wyniki w nauce i w sprawdzianach sprawności fizycznej. Najczęściej popełniane błędy żywieniowe to: nadmierne spożywanie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, zbyt małe spożycie ryb, nadmiar soli kuchennej w pożywieniu, zbyt niskie spożycie mleka i jego przetworów, zbyt niskie spożycie warzyw i owoców, ROZDZIAŁ I - Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży 7 zbyt niskie spożycie ciemnego pieczywa, za mała liczba posiłków spożywanych w ciągu dnia, w tym niespożywanie pierwszego śniadania. 1. ZASADY RACJONALNEGO ŻYWIENIA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i jego dobrego zdrowia. Nadrzędnym celem prawidłowego żywienia jest zapewnienie organizmowi optymalnych warunków rozwoju, zdolności do pracy i nauki, a także odporności na czynniki chorobotwórcze. Cel ten realizowany jest poprzez dostarczanie budulca do budowy nowych i odbudowy zużytych tkanek i komórek, dostarczaniu energii potrzebnej do przebiegu wszystkich procesów życiowych oraz poprzez dostarczanie elementów regulujących, takich jak witaminy i składniki mineralne, które warunkują właściwy przebieg procesów budulcowych i energetycznych. Pod pojęciem racjonalnego (prawidłowego, zdrowego) żywienia rozumie się regularne spożywanie takich posiłków, które dostarczają organizmowi optymalnych ilości energii i zalecanych składników odżywczych we właściwych proporcjach z odpowiednią częstotliwością. Jakość i ilość dostarczanych produktów pokarmowych musi być dostosowana do wieku, płci, budowy ciała, trybu życia, właściwości psychofizycznych i fizjologicznych oraz odpowiednio wkomponowana w posiłki i racjonalnie rozkładana w ciągu całego dnia. Zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia, dzieci i młodzież powinny spożywać 4, a najlepiej 5 posiłków w ciągu dnia. Podaż 3 posiłków powoduje zbyt długie przerwy miedzy posiłkami a co za tym idzie niedobór energii, zwłaszcza przy ruchliwym, aktywnym trybie życia. Grupy produktów pokarmowych oraz częstotliwość ich spożywania w ciągu tygodnia przedstawia Piramida żywienia. Pomimo tego, iż piramida zdrowego żywienia powinna być wszystkim dobrze znana i powszechnie stosowana, to wciąż dalecy jesteśmy od jej przestrzegania. ROZDZIAŁ I - Racjonalne żywienie dzieci i młodzieży kilka razy w miesiącu kilka razy w tygodniu codziennie 8 mięso drób ryby mleko, kefiry, sery, i jogurty oleje codzienny wysiłek fizyczny fasola i inne strączkowe, warzywa, owoce chleb (najlepiej razowy), kasze, makarony (najlepiej razowy) i inne prod. zbożowe, ryż, ziemniaki Schemat 1. Piramida żywieniowa Podstawę wyżywienia powinny stanowić produkty o wysokiej zawartości węglowodanów złożonych, tj. produkty zbożowe, takie jak: pieczywo, kasze, makarony, płatki zbożowe oraz ziemniaki. Na drugim miejscu powinny być usytuowane warzywa, w tym nasiona roślin strączkowych oraz owoce. Udział warzyw w tej grupie powinien być dwukrotnie wyższy niż owoców. Trzecie miejsce powinny zajmować produkty mleczne, takie jak mleczne napoje fermentowane (jogurt, kefir) oraz sery twarogowe.