streszczenia - Copa

AHW(13)3664:1
Konferencja na temat nowego pakietu na rzecz zdrowszych
zwierząt i roślin dla bezpieczniejszego łańcucha
żywnościowego: jaka jest stawka?
STRESZCZENIA
I sesja techniczna: Nowe prawo zdrowia roślin, materiał siewny i materiał
rozmnożeniowy
Luc Peeters, Copa-Cogeca - www.copa-cogeca.eu
Copa-Cogeca popiera propozycję Komisji dot. uproszczenia i wyjaśnienia aktualnie
obowiązujących ram prawnych w zakresie wspólnotowego systemu ochrony roślin. Copa-Cogeca
zawsze podkreśla potrzebę dalszego uproszczenia i dostosowania do nowych zagrożeń poprzez
skoncentrowanie się w większym stopniu na redukcji ryzyka i zapobieganiu mu oraz poprzez
zapewnienie skuteczniejszych kontroli zarówno na szczeblu gospodarstw, jak i w przypadku
importu z państw trzecich do UE i handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Co więcej,
należy zapewnić solidne ramy finansowe w celu zapewnienia jasnych zachęt dla rolników do
wczesnego zapobiegania szkodnikom, wykrywania i kontrolowania ich.
Copa-Cogeca nie popiera w pełni propozycji Komisji dot. prawa zdrowia roślin, ponieważ
brakuje w niej wielu szczegółów, które zostaną opracowane na dalszym etapie ustawodawczym
za pomocą aktów wykonawczych/delegowanych. Z tego względu zachęcamy Komisję Europejską
do zaangażowania w proces zarówno państw członkowskich, jak i odpowiednich stron
zainteresowanych.
W pełni popieramy propozycję dot. wzmocnienia wszystkich instrumentów służących do
eliminowania i powstrzymywania ognisk chorób, poprawienia systemów obszarów chronionych,
a także pogłębienia spójności pomiędzy systemem ochrony roślin i systemem obejmującym
materiał rozmnożeniowy roślin w celu zwiększenia skuteczności i zredukowania kosztów
ponoszonych przez podmioty. Szybkie działania oraz instrumenty zarządzania kryzysowego
powinny znaleźć się w centrum nowego systemu ochrony roślin. W miarę możliwości należy w
nim również dalej rozwijać aspekt ochrony przed inwazyjnymi gatunkami obcymi wpływającymi
na zdrowie roślin. W pełni popieramy zaproponowane ujednolicenie i uproszczenie nowego
systemu paszportów roślin, mamy jednak pewne obawy co do tego, do jakiego stopnia powinno
się rozszerzyć paszporty roślin, tak aby włączyć do nich przemieszczanie się niektórych roślin,
produktów roślinnych i innych przedmiotów w Unii Europejskiej.
Jeśli chodzi o kontrole urzędowe, wg Copa-Cogeca niezbędne byłoby utworzenie systemu
finansowego opartego na funduszach publicznych, który zachęciłby odpowiednie władze krajowe
do przeprowadzania opłacalnych kontroli urzędowych. Niestety koszty te mają być
automatycznie przenoszone na podmioty działające na rynku spożywczym. Z zadowoleniem
przyjmujemy propozycję Komisji dot. inspekcji opartych na ryzyku i uważamy, że przejrzystość i
otwartość są niezbędne we wszystkich państwach członkowskich UE. Należy również dalej
rozwijać synergie pomiędzy systemami prywatnymi i przepisami państwowymi, tak aby udało się
uniknąć podwojenia kosztów i kontroli.
Frédéric Rosseneu, Europatat - www.europatat.eu
Europatat (Europejskie Stowarzyszenie Handlu Ziemniakami) i Freshfel Europe
(Europejski Związek Producentów Świeżych Produktów) z bliska obserwują proces przeglądu
przyszłego unijnego systemu ochrony roślin i kontroli urzędowych. Ogólnie propozycje są
zgodne ze zmianami, których domaga się nasz sektor.
Najważniejszą nowością w propozycji dot. ochrony roślin jest uwzględnienie jednocześnie
szkodników kwarantannowych i niekwarantannowych w jednym tekście prawnym, co powinno
pozwolić na większą elastyczność przy wpisywaniu na listę i usuwaniu z niej organizmów
szkodliwych. W tym kontekście można rozważyć usunięcie z listy szkodników powszechnie
występujących w UE , należy jednak wziąć pod uwagę konsekwencje takiego posunięcia dla
handlu. Synergia pomiędzy ochroną roślin i materiałem rozmnożeniowym roślin jest również
widoczna w innych elementach przepisów. Oczekujemy, że tego typu synergie doprowadzą do
redukcji kosztów ponoszonych przez podmioty.
2 | 12
Sektor ziemniaków opowiada się za tym, aby podmioty mogły przejąć część zadań obecnie
wykonywanych przez odpowiednie władze. Dlatego też popieramy przepis, wg którego
uprawnione podmioty mogą pod nadzorem wydawać paszporty roślin. Pozostają jednak pewne
wątpliwości czy efekt końcowy nie okaże się droższy, ponieważ ogólne koszty ponoszone przez
władze kontrolne zostałyby rozłożone na coraz mniejszą liczbę podmiotów/inspekcji.
Jeśli chodzi o kontrole urzędowe, popieramy zharmonizowane ramy prawne, które zapewnią
jednakowe warunki w całej UE. Z zadowoleniem przyjmujemy więc włączenie wszystkich
przepisów dot. kontroli do nadrzędnych ram prawnych dot. kontroli urzędowych.
Niemniej jednak, obawiamy się co do różnic we wdrażaniu przepisów w państwach
członkowskich, które mogą w niektórych przypadkach doprowadzić do zakłóceń rynku. Odnosi
się to przede wszystkim do kontroli importowych, ponieważ zdarzało się, że przepływy handlowe
były kierowane do bardziej elastycznych państw członkowskich. Odnosi się to jednak także do
rynku wewnętrznego, jeśli weźmiemy pod uwagę np. odmienne wytyczne państw członkowskich
w odniesieniu do przekraczania najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości pestycydów.
Ponadto kontrole przeprowadzane w jednym państwie członkowskim powinny być w pełni
uznawane przez pozostałe państwa członkowskie.
Jeśli chodzi o finansowanie kontroli urzędowych, popieramy ogólne podejście ujęte we
wnioskach. Zastosowanie zasady bonus-malus powinno być kluczowym elementem nagradzania
przedsiębiorstw, które zainwestowały w programy bezpieczeństwa żywności i osiągają dobre
wyniki.
Ostatnia uwaga dotyczy przepisów w sprawie certyfikacji elektronicznej, które trzeba będzie
dogłębnie rozważyć, tak aby zapewnić zgodność pomiędzy systemami krajowymi i przyszłymi
systemami unijnymi (np. TRACES+), których wykorzystanie w którymś momencie stanie się
obowiązkowe.
Sylvie Mamias, Union Fleurs - www.unionfleurs.org
Ogólnie najważniejsze wytyczne polityczne propozycji nowego rozporządzeniem w sprawie
ochrony roślin Komisji Europejskiej są zgodne z ogólnymi zasadami, które UNION FLEURS
(Międzynarodowe Stowarzyszenie Handlu Kwiatami) promuje od początku przeglądu unijnego
systemu ochrony roślin. Należą do nich:
•
•
•
•
•
zapewnienie równowagi pomiędzy potrzebą ochrony terytorium UE przed
zagrożeniem, jakie stanowią szkodniki roślin, a potrzebą zminimalizowania
ewentualnych zakłóceń handlu;
poparcie dla podejścia opartego na ryzyku i środków ukierunkowanych na
ryzyko;
promocja strategii zapobiegawczych w odniesieniu do kwestii fitosanitarnych na jak
najwcześniejszym etapie;
wdrażanie proporcjonalnych i jednakowych zasad fitosanitarnych w całej UE w
celu zapewnienia jednakowych warunków dla podmiotów;
promocja bardziej opłacalnych systemów dla podmiotów poprzez wzmożoną
koordynację pomiędzy odpowiednimi władzami w 27 państwach członkowskich UE i
powszechniejsze uznawanie kontroli fitosanitarnych narzucanych przez państwa
trzecie eksportujące produkty roślinne do UE.
Ponieważ produkty upraw kwiatowych łatwo się psują, należy jak najszybciej poddawać je
inspekcjom fitosanitarnym. W przeszłości starano się zbytnio nie zakłócać potrzeb
logistycznych tego sektora poprzez wdrożenie środków elastyczności w ramach kontroli
fitosanitarnych UE, takich jak opcja ograniczonych kontroli fitosanitarnych w przypadku
produktów uznanych za bezpieczne lub pochodzących z bezpiecznych źródeł, czy możliwość
przeprowadzania kontroli tożsamości i zdrowia roślin w miejscu docelowym.
3 | 12
UNION FLEURS rozumie motywy i powody propozycji Komisji Europejskiej dot. przeniesienia
kwestii kontroli zdrowia roślin do nowego wspólnego rozporządzenia w sprawie kontroli
urzędowych, obejmującego kontrole zwierząt, roślin, żywności i pasz. Pragniemy jednak
podkreślić, że takie zintegrowane podejście nie powinno w żadnym przypadku niepotrzebnie
modyfikować ani podejścia, ani obecnie stosowanych praktyk kontroli
fitosanitarnych. Ponadto należy w dalszym ciągu w pełni uznawać szczególne cechy i
potrzeby produktów nieżywnościowych, takich jak kwiaty i inne rośliny.
Sektor upraw kwiatowych zdecydowanie popiera wysiłki mające na celu promocję certyfikacji
elektronicznej w odniesieniu do kontroli urzędowych. Co więcej, ten sektor zawsze jako
pierwszy promował innowacyjne systemy w tej dziedzinie w niektórych państwach
członkowskich UE. Niemniej jednak, UNION FLEURS stanowczo domaga się, aby wszelkie
przyszłe propozycje ustanowienia systemu dot. produktów roślinnych obowiązującego w całej
UE były w pełni zgodne z systemami już opracowanymi na szczeblu krajowym.
Gerard Meijerink, ESA - www.euroseeds.org
Bez zdrowych nasion nie ma zdrowych plonów. Dlatego też producenci nasion cieszą się
z powstania regulacji ułatwiających produkcję nasion wysokiej jakości.
ESA popiera następujące elementy: zwiększenie przejrzystości i zrozumiałości tekstu,
proaktywniejsze podejście do nowych zagrożeń, bardziej zharmonizowane wdrażanie we
wszystkich państwach członkowskich UE, ustalenie jasnych priorytetów dla szkodników
stanowiących największe zagrożenie, zwiększenie wsparcia finansowego ze strony UE na
zapobieganie i eliminację szkodników, zmodernizowane ramy dla paszportu roślin wzmacniające
wewnątrzunijny handel oraz większą spójność z rozporządzeniem w sprawie wprowadzania do
obrotu.
Aby skutecznie w pełni wdrożyć nowe przepisy należy wziąć pod uwagę następujące aspekty:
(1) wyjątki dla 'niewielkich ilości' dostarczanych użytkownikom końcowym; (2) zagrożenia dla
zdrowia zwierząt nie zmniejszają się jeśli dostarczane ilości są mniejsze; (3) ułatwienie
importów, eksportów i ponownych eksportów dzięki utworzeniu internetowej bazy danych
z funkcją wyszukiwania po gatunku, produkcie i kraju pochodzenia; (4) objęcie szkodników
kwarantannowych i niekwarantannowych paszportami roślin i świadectwami fitosanitarnymi
może zwiększyć obciążenia podmiotów; (5) należy wyjaśnić, co rozumie się poprzez szkodniki
niekwarantannowe o zerowym poziomie tolerancji; (6) ciągłe zaangażowanie stron
zainteresowanych stanowi klucz do sukcesu; (7) delegacja powinna znajdować się pod oficjalnym
nadzorem;
Zasady obejmujące inspekcje i kontrole związane z wydawaniem paszportów roślin można
również odnieść do świadectw fitosanitarnych.
Thor Gunnar Kofoed, Copa-Cogeca - www.copa-cogeca.eu
Copa-Cogeca jest zdania, że nowe unijne przepisy dot. nasion muszą zagwarantować produkcję
wysokiej jakości nasion w Unii Europejskiej, tak aby umożliwić stawienie czoła nowym
wyzwaniom: zrównoważoności, wydajności i jakości. Muszą one stymulować innowację w
sektorze hodowli roślin i postępy w najważniejszych kwestiach.
Należy utrzymać dwa filary istniejących przepisów: rejestrację i certyfikację.
•
Copa-Cogeca popiera wiarygodny oficjalny system rejestracji. Na szczeblu krajowym (a
także na mniejszą skalę) należy przeprowadzać oficjalne testy VCU (testy dot. wartości w
kategoriach uprawy i zastosowania), tak aby umożliwić rozwój odmian dostosowanych do
warunków regionalnych. Państwa członkowskie z tej samej strefy rolno-klimatycznej
powinny ze sobą jak najściślej współpracować. Testy VCU dot. nowych odmian powinny
leżeć w gestii instytucji publicznych. Nowe odmiany powinny przynosić większe korzyści
niż te już istniejące. Świadomość, że używane odmiany zostały przebadane i ocenione wg
4 | 12
ustalonych kryteriów, jest formą zabezpieczenia dla rolników. Do listy kryteriów VCU
należy dołączyć plony, tak aby rolnicy mogli wybierać lepsze odmiany.
•
Rolnicy potrzebują wiarygodnych i konkurencyjnych publicznych systemów certyfikacji.
Koszty certyfikacji są coraz częściej przenoszone na rolników poprzez koszt nasion.
Dlatego też oczekujemy uproszczenia. Moglibyśmy osiągać lepsze wyniki bez uszczerbku
dla jakości certyfikacji.
Copa-Cogeca niepokoi się, że niektóre odmiany mogłyby zostać zarejestrowane przy niższych
wymaganiach. Nie powinno to doprowadzić do powstania równoległych rynków nasion niskiej
jakości. Odmiany chronione powinny być hodowane i sprzedawane jedynie jeśli dla danej
odmiany istnieje dokumentacja związana z poprzednim wpisaniem na listę. Jeśli dana odmiana
została usunięta z listy z powodu choroby grzybiczej czy innej przyczyny, to nie powinna ona
należeć do kategorii odmian chronionych. Odmiany chronione można uprawiać jedynie dla
konkretnych celów i w przypadku, gdy można udokumentować ich szczególny charakter.
Należy również uwzględnić kwestię nielegalnego importu nasion z krajów trzecich, a mianowicie
odmian spoza listy (np. warzyw) oraz fałszywych deklaracji w sprawie niekwalifikowanego
materiału siewnego (np. nasion traw importowanych jako pasza dla ptaków), a także nielegalnej
wymiany handlowej z krajów, które nie dysponują takimi samymi systemami bezpieczeństwa na
rzecz zapobiegania przenoszeniu chorób odpornych. Takie przepływy handlowe przyczyniają się
bowiem do nieuczciwej konkurencji wobec rolników i przedsiębiorstw postępujących zgodnie z
prawem.
Jean-Paul Judson, ESA - www.euroseeds.org
Materiał rozmnożeniowy roślin stanowi podstawę produktywności, różnorodności i jakości
rolnictwa, ogrodnictwa oraz produkcji żywności/ pasz. Ponieważ nasiona stanowią pierwsze
ogniwo łańcucha produkcji roślin, ich wysoka jakość jest fundamentem zrównoważonego
i konkurencyjnego rolnictwa w Europie.
ESA jest zdania, że unijne przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu materiału siewnego
przyczyniły się do utworzenia wspólnego rynku nasion, który ułatwia rolnikom dostęp do
nowych odmian roślin. Równocześnie, hodowcy roślin mogą wchodzić na nowe rynki na
uczciwych warunkach. W związku z tym po raz pierwszy europejscy rolnicy mają dostęp
do szerokiej gamy wysokiej jakości odmian. Od czasu opracowania pierwszych dyrektyw w tym
zakresie w latach 60., unijne przepisy odnośnie wprowadzania do obrotu materiału siewnego
stały się skutecznym narzędziem rozwoju profesjonalnego rynku nasion oraz promowały
innowację w sektorze hodowli roślin.
W szczególności, dzięki koncepcji filarów w przepisach, odmiany wysokiej jakości trafiły na
rynek UE. ESA uważa, że koncepcja ta powinna stanowić podstawy przyszłych przepisów
wprowadzania do obrotu materiału rozmnożeniowego:
i) Identyfikacja: wszystkie odmiany muszą być odmienne, jednolite i stabilne. Dzięki temu
wszystkie odmiany dostępne na rynku UE mogą być stosowane zgodnie z ich specyficznymi
cechami w sposób ciągły i niezawodny. Identyfikowalność odmian jest również ważna
z punktu widzenia informacji przekazywanych konsumentom.
ii) Wydajność: kryteria opisujące wartość danej odmiany gatunku roślin uprawnych
zapewniają, że każda nowa odmiana wprowadzana na rynek jest lepsza od porównywalnych
już dostępnych odmian i spełnia oczekiwania rolników, a także odpowiada na wyzwania
związane ze zrównoważoną produkcją rolną, bezpieczeństwem żywnościowym
i wymaganiami konsumentów.
iii) Jakość: świadectwa nasion roślin uprawnych gwarantują, że nasiona te spełniają oficjalne
wymagania dotyczące fizycznej jakości i czystości produktów nasiennych, co jest ważne dla
nabywców - europejskich rolników.
Europejski sektor nasienny popiera inicjatywę Komisji mającą na celu poprawę i harmonizację
ram prawnych dla materiału nasion, poprzez zebranie wszystkich byłych dyrektyw w jednym
5 | 12
rozporządzeniu. Doprowadzi do to dalszej harmonizacji praktyk i zwiększenia jakości w UE.
Włączenie nasion do kompetencji Biura ds. żywności i weterynarii będzie stanowić dodatkową
gwarancję harmonizacji wdrażania przepisów odnośnie obrotu materiałem rozmnożeniowym.
Ramy te pozwolą na zmniejszenie obciążeń administracyjnych i umożliwią dalsze ograniczenia
kosztów, przy równoczesnym zwiększeniem konkurencyjności sektora nasion. Sektor jest gotowy
na podjęcie większej odpowiedzialności na podstawie nowego podejścia do zarządzania, które
obejmie silniejsze partnerstwa publiczno-prywatne.
George Franke, AIPH - www.aiph.org
Jako przedstawiciel organizacji producentów sektora ogrodnictwa oraz reprezentując wspólne
interesy producentów roślin ozdobnych na szczeblu międzynarodowym, Międzynarodowe
Stowarzyszenie Producentów Ogrodniczych (AIPH) zdaje sobie sprawę z tego, jak ważny jest
materiał rozmnożeniowy wysokiej jakości dla sektora roślin ozdobnych. AIPH uważa, że
dostawcy materiału rozmnożeniowego roślin ozdobnych oraz producenci ponoszą
odpowiedzialność za jakość materiału wprowadzanego do obrotu. Dlatego też, AIPH popiera
proste, niezbyt szczegółowe rozporządzenie.
W propozycji rozporządzenia rośliny ozdobne znajdują się w grupie niewymienionych rodzajów
i gatunków. Materiał rozmnożeniowy roślin ozdobnych musi spełnić podstawowe wymagania,
jak np. nie może zawierać żadnych widocznych wad, posiadać odpowiedni wigor i wymiary,
a także nie zawierać organizmów szkodliwych, obniżających jego jakość. To samo powinno
dotyczyć materiału rozmnożeniowego dla rodzajów i gatunków znajdujących się w wykazie, jeśli
będą one stosowane do produkcji roślin ozdobnych.
Tak samo jak w przypadku materiału rozmnożeniowego roślin znajdujących się w wykazie,
materiał rozmnożeniowy roślin ozdobnych powinien być oznaczony etykietą. Etykietowanie
powinno być jak najwydajniejsze, przy jak najmniejszych obciążeniach administracyjnych.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie zdrowia roślin, materiał rozmnożeniowy wszystkich roślin
uprawnych powinien posiadać paszport roślin. Należy tu zintegrować obydwa dokumenty.
AIPH popiera propozycję, zgodnie z którą rejestracja gatunków nie znajdujących się na wykazie
nie jest obowiązkowa. Aczkolwiek, koszty odpowiedniej identyfikacji i czystości odmian, które są
konieczne gdy stosuje się nazwy odmian, powinny być niskie.
AIPH popiera uczciwe warunki związane z opłatami i kontrolami.
6 | 12
II sesja techniczna: Nowe prawo zdrowia zwierząt
Per Olsen, Copa-Cogeca - www.copa-cogeca.eu
Europejscy rolnicy i spółdzielnie rolne popierają cel Komisji polegający na uproszczeniu i
wyjaśnieniu aktualnie obowiązujących przepisów w zakresie zdrowia zwierząt. Copa-Cogeca
zawsze podkreślała, że trzeba uprościć przepisy UE, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób
zwierząt w Unii Europejskiej i zapobiegać mu, a także aby usprawnić komunikację między
głównymi stronami zainteresowanymi, opinią publiczną/ konsumentami i krajami trzecimi.
Naszym zdaniem dalsza harmonizacja oraz lepsze zrozumienie i interpretacja zasad zdrowia
zwierząt na szczeblu międzynarodowym (OIE) są więc konieczne, zwłaszcza w kontekście
szczepionek i regionalizacji. Co więcej, Copa-Cogeca wielokrotnie podkreślała, że europejscy
rolnicy potrzebują systemu interwencji publicznej, na której można polegać, oraz wsparcia dla
sektora produkcji zwierzęcej, by ten był produktywny i ożywiony.
Z zadowoleniem przyjmujemy wysiłki Komisji na rzecz włączenia podstawowych środków
biobezpieczeństwa na szczeblu gospodarstw w ramach nowego prawa zdrowia zwierząt.
Uważamy jednak, że należy kontynuować promocję korzyści wynikających ze wzmacniania
biobezpieczeństwa na szczeblu gospodarstw w ramach zachęt i lepszej świadomości na tym
szczeblu. Co więcej, w odniesieniu do przepisów prawnych dot. wizyt weterynarzy, gdy te są
konieczne ze względu na konkretne zagrożenia wykryte w gospodarstwie, Copa-Cogeca niepokoi
się znaczeniem przepisów zawartych we wnioskach ustawodawczych oraz kosztami i korzyściami
wynikającymi z tych wizyt.
Copa-Cogeca nie może jednak jeszcze poprzeć wszystkich wniosków ustawodawczych, gdyż
wciąż brakuje im wielu szczegółów, a więc trudno jest ocenić ich pełen wpływ na gospodarstwa.
Ponadto, podczas opracowywania bardziej szczegółowych zasad w ramach aktów
delegowanych/wykonawczych, niezbędne jest zaangażowanie w ten proces odpowiednich stron
zainteresowanych.
Jeśli chodzi o kontrole urzędowe zwierząt, Copa-Cogeca w pełni popiera zasadę kontroli
opartych na ryzyku i podkreśla potrzebę przeprowadzania opłacalnych i przejrzystych kontroli
urzędowych we wszystkich państwach członkowskich UE. Jednocześnie należy w jak najwyższym
stopniu zredukować obciążenia administracyjne nakładane na rolników i spółdzielnie rolne
przed nałożeniem na podmioty dalszych kosztów. Zapewnienie zdrowia i dobrostanu zwierząt w
Europie należy do obowiązków wszystkich kluczowych graczy łańcucha żywnościowego, w tym
władz, dystrybutorów i konsumentów. Na koniec należy przypomnieć, że nasi partnerzy w
krajach trzecich w ogóle nie płacą za kontrole urzędowe.
Didier Delmotte, FESASS – www.fesass.eu
Organizacja tego seminarium przez Copa-Cogeca w sprawie poszczególnych aspektów pakietu
wniosków ustawodawczych zaproponowanych przez Komisję jest godna pochwały. Potrzeba
podejścia ogólnego, ponieważ dziedzinę tę obejmują przepisy odnoszące się do produkcji
zwierzęcej i roślinnej. Celem Komisji jest stworzenie zintegrowanego podejścia w łańcuchu
produkcji, od gospodarstwa do stołu.
W przypadku prawa zdrowia zwierząt, projekt prawa pozwoli na uproszczenie i rozjaśnienie
europejskich ram prawnych, ułatwiając w ten sposób jego zrozumienie i zastosowanie. Będzie
ono stanowiło również tekst odniesienia, określający główne zasady. Dlatego też, FESASS
zaangażowała się w ten projekt i przesłała wiele uwag do Komisji w czasie prac nad nowym
prawem. Nasza federacja, jest np. niezmiernie zadowolona z faktu, że przepisy te prowadzą do
równego rozłożenia odpowiedzialności pomiędzy wszystkich aktorów, w tym państwa
członkowskie.
My, w każdym razie, życzylibyśmy sobie ambitniejszego tekstu, zwłaszcza w zakresie prewencji,
przy uwzględnieniu głównych elementów nowej strategii unijnej. Zapobieganie jest inwestycją,
która powinna uzyskać wsparcie władz publicznych. Powinna to być inwestycja wspólna, oparta
7 | 12
na partnerstwie, gdyż w ochronie zdrowia zwierząt nie można sobie pozwolić na występowanie
słabych ogniw. Projekt prawa powinien zachęcać do stosowania takiego podejścia.
Na zakończenie, oczekujemy, że przyszłe przepisy będą pragmatyczne i oparte na analizie
kosztów-korzyści. Nie można doprowadzić do spadku rentowności produkcji rolnej. Wręcz
przeciwnie, należy ją wzmocnić poprzez opracowanie skutecznych ram prawnych.
Piet Thijsse, UECBV – www.uecbv.eu
P. Thijsse skoncentruje się na europejskiej produkcji, uboju i przepływach handlowych
poszczególnych gatunków, podkreślając jak ważne jest prawo zdrowia zwierząt dla wolnego
przepływu na jednolitym rynku.
Wpływ prawa zdrowia zwierząt na produkcję i handel zwierzętami jest niezmiernie ważny,
zwłaszcza dla handlu zwierzętami gospodarskimi, który jest reprezentowany przez UECBV na
szczeblu EU. Popieramy proaktywne zapobieganie chorobom, zaproponowane przez Komisję
Europejską.
Sektor handlu zwierzętami gospodarskimi UE docenia wysiłki Komisji, która uwzględniła opinie
stron zainteresowanych i organizacji, w celu optymalizacji tych ram oraz zwiększenia
skuteczności urzędowych lekarzy weterynarii w UE.
Kwestie te są jednak złożone. Należy wyjaśnić niektóre z pojęć, jak np. (1) rozłożenie
odpowiedzialności na poszczególne podmioty łańcucha produkcji zwierzęcej; (2) zmniejszenie
obciążeń administracyjnych dzięki IT, w oparciu o analizę ryzyka (np. elektroniczne
świadectwa); (3) "porozumienie z Schengen" dla zwierząt; (4) pogłębienie jednolitego rynku
zwierząt gospodarskich.
Declan O’Brien, IFAH-Europe - www.ifaheurope.org
Artykuł 6 odnosi się do wykazu chorób i zawiera kryterium oporności na leczenie. Artykuł 27
odnosi się do monitoringu chorób. W przypadku antybiotyków należy monitorować ich
skuteczność w zwalczaniu patogenów wywołujących choroby u zwierząt - a nie patogenów
wywołujących choroby odzwierzęce lub komensaliczne. Informacje te mogą stanowić podstawy
systemu wczesnego ostrzegania, gdy coraz trudniej jest wyleczyć daną chorobę. Co więcej,
informacje te byłyby wartościowe dla lekarzy weterynarii, gdyż ci mogliby w ten sposób wybierać
leki minimalizujące ryzyko wyrobienia oporności.
Należy również rozważyć możliwość współpracy z grupą Head of Medicines Agency, która
prowadzi zaawansowane prace w tym temacie.
Artykuł 12 mówi o 'rozszerzeniu' i 'szkoleniach'. Należy uznać pracę Europejskiej Platformy na
rzecz Odpowiedzialnego Stosowania Leków u Zwierząt (EPRUMA), w którą zaangażowane są
strony zainteresowane, za sposób na osiągnięcie powyższych celów.
Artykuł 15 mówi o obowiązkach laboratoriów zajmujących się produktami biologicznymi, w tym
szczepionkami. Praca inspektoratu Europejskiej Agencji Leków (EMA) dotyczy szczepionek.
Artykuły 48, 49 i 50 odnoszą się do zastosowania leków do celów zapobiegania chorobom i ich
kontroli. EMA odgrywa kluczową rolę w zakresie ograniczeń, wydajności, skutków i nadzoru.
Artykuły 50-54 są godne pochwały, gdyż zapewniają maksymalny poziom współpracy między
Komisją a państwami członkowskimi w zakresie organizacji i zastosowania banków antygenów,
szczepionek i odczynników. Trzeba nieustannie analizować potrzeby, tak aby banki te
dostosowywały się do zmieniających się zagrożeń związanych z chorobami. Baza danych
DISCONTOOLS pomoże w podejmowaniu decyzji opartych na informacjach.
Jan Vaarten, FVE - www.fve.org
FVE popiera inicjatywę Komisji zmierzającą do połączenia unijnych przepisów odnośnie zdrowia
zwierząt w pojedynczych, jaśniejszych ramach prawnych. W szczególności przepisy zachęcające
8 | 12
do zapobiegania chorobom i promocji jednego zdrowia (One Health) cieszą się naszym
poparciem.
FVE cieszy się, że w prawie zdrowia zwierząt uwzględniono związki między zdrowiem zwierząt,
dobrostanem zwierząt i dobrem publicznym. Można skutecznie promować wyłącznie
wszystkie te elementy razem.
FVE w szczególności cieszy się z dodania artykułu odnośnie wizyt kontrolujących zdrowie
zwierząt. FVE uważa, że regularne wizyty w gospodarstwie pomagają w osiągnięciu celów
strategii "lepiej zapobiegać niż leczyć".
FVE jest przekonana, że szczepionki powinny stanowić elementy spójnej strategii kontroli
chorób.
Służby weterynaryjne oraz publiczne i prywatne organizacje działające na rzecz ochrony zdrowia
i dobrostanu zwierząt powinny zostać uznane za dobro publiczne. Prawo zdrowia zwierząt
powinno zagwarantować ich funkcjonowanie.
FVE jest zdania, że prawo zdrowia zwierząt powinno zawierać jasną definicję odpowiedzialności
i zadań publicznych i prywatnych jednostek weterynaryjnych. Na zgromadzeniu ogólnym
w 2011 r. FVE przyjęła definicję lekarza weterynarii, która powinna zostać uwzględniona
w definicjach.
9 | 12
III sesja techniczna: Kontrole urzędowe roślin, zwierząt, żywności i pasz
Ron H. Dwinger, NVWA - www.vwa.nl
Główną misją holenderskiego urzędu ds. bezpieczeństwa żywności i produktów przeznaczonych
dla konsumentów (NVWA) jest zapewnienie bezpieczeństwa żywności i produktów
przeznaczonych dla konsumentów oraz monitoring zdrowia roślin i zwierząt oraz dobrostanu
zwierząt. Działalność NVWA obejmuje cały łańcuch żywnościowy, od produkcji surowców po
dystrybucję, od gospodarstwa do stołu. NVWA ma 2155 pracowników i dysponuje budżetem
w wysokości 230 mln Euro. Przeprowadzane przez niego inspekcje bardzo często są oparte na
ryzyku i są poprzedzone analizą ryzyka, która obejmuje czynniki takie jak cechy produktu, jego
pochodzenie, procedury w danym zakładzie i historię jego wydajności. Dzięki temu można
ograniczyć częstotliwość kontroli, jeśli podmioty sektora żywnościowego są w stanie wykazać, że
stosują się do przepisów prawa. W niektórych przypadkach wymagania i wzajemna
odpowiedzialność odnośnie aspektów kontroli i przepływu informacji mogą zostać zawarte
w formalnym porozumieniu. W innych przypadkach, można ustalić częstotliwość kontroli
w oparciu o deklaracje własne podmiotów sektora żywnościowego. Stopniowo będzie się wdrażać
kolorowe symbole w sektorze dystrybucji w celu zwiększenia przejrzystości wyników inspekcji.
Równocześnie podmioty sektora żywnościowego otrzymają pomoc w spełnieniu wymagań
prawnych.
Z drugiej strony, będzie się egzekwować stosowanie się do wymogów prawnych oraz nakładać
wysokie kary na podmioty, które się ich nie będą trzymać. Dzięki regularnym inspekcjom
i audytom prowadzonym przez pracowników NVWA, a także przy współpracy z nieustannie
dostępnym biurem zażaleń, można wykryć podmioty łamiące zasady lub nie w pełni się do nich
stosujące. Wtedy stosuje się kary i działania mające na celu poprawę sytuacji. Co więcej,
w NVWA istnieje oddział śledczy i kryminalny, który pozwala na wykrywanie i zaskarżanie
podmiotów łamiących zasady.
Pierdavide Lecchini, stałe przedstawicielstwo Włoch przy UE
Do głównych zadań włoskiego systemu kontroli żywności i napojów należy: zapewnienie
zgodności produktów z przepisami mającymi na celu zapobieganie zagrożeniom zdrowia
publicznego, ochrona interesów konsumentów oraz zagwarantowanie uczciwości transakcji.
Monitoring, nadzór i inspekcje obejmują produkty wytwarzane we Włoszech, produkty
pochodzące z innych krajów przeznaczone na sprzedaż we Włoszech lub w innym kraju UE lub
na
eksport
do
krajów
trzecich.
Ramy systemu kontroli urzędowych są wielopoziomowe. W ramach systemu kontroli
urzędowych ministerstwo zdrowia zajmuje się planowaniem, zarządzaniem i koordynacją.
Ministerstwo działa na szczeblu centralnym przy generalnej dyrekcji ds. bezpieczeństwa
żywności i żywienia. Na szczeblu regionalnym jego pracę wspierają biura regionalne, urząd ds.
zdrowia na morzu, w powietrzu i na granicach (USMAF), punkty kontroli granicznej (BIP) oraz
urzędy weterynaryjne ds. zgodności z przepisami UE (UVAC), a także inne publiczne służby
zdrowia i weterynaryjne działające na szczeblu lokalnym, które uzupełniają strukturę.
Kontrole urzędowe żywności i napojów mają miejsce w całym łańcuchu produkcji, od produkcji
podstawowej, poprzez przetwórstwo, składowanie, transport i sprzedaż aż po dostawy do
konsumentów. Obejmują one wszystkie artykuły spożywcze i dodatki, a także materiały, które
będą miały kontakt z żywnością, przeznaczone na sprzedaż na rynku włoskim lub na eksport.
Przeprowadza się inspekcje, pobiera próbki oraz prowadzi analizy laboratoryjne, a także
organizuje wizyty w zakładach przetwórczych. Ponadto sprawdza się personel oraz kontroluje
10 | 12
stosowanie procedur opartych na systemie HACCP, stosowanym do wykrywania krytycznych
punktów w łańcuchu produkcji.
Per Olsen, Copa-Cogeca - www.copa-cogeca.eu
Patrz streszczenie, Sesja II
Luc Peeters, Copa-Cogeca - www.copa-cogeca.eu
Patrz streszczenie, Sesja I
Jean-Paul Judson, ESA - www.euroseeds.org
Patrz streszczenie, Sesja I
Frédéric Rosseneu, Freshfel Europe - www.freshfel.org
Patrz streszczenie, Sesja I
Sylvie Mamias, Union Fleurs - www.unionfleurs.org
Patrz streszczenie, Sesja I
Ingrid Morvan,UECBV - www.uecbv.eu
UECBV - Europejska Unia Handlu Żywcem i Mięsem - reprezentuje handlarzy żywcem, rynki
żywca, ubojnie, zakłady rozbiórki i produkcji przetworów mięsnych z mięsa czerwonego
(wołowina, mięso owiec, wieprzowina, konina) oraz międzynarodowych handlarzy.
Sytuacja sektora mięsa w kontekście kontroli urzędowych jest trochę odmienna: (1) Kontrole
urzędowe były bardzo szczegółowo opisane od czasu wprowadzenia inspekcji mięsa w 1964 r.
(dyrektywa WE/1964/433) a dzisiaj znajdują się one w pakiecie higieny (rozporządzenie
WE/854/2004); (2) urzędowi lekarze weterynarii są zawsze obecni w ubojniach ; (3) sektor
mięsny opłaca inspekcje mięsa od czasu wejścia w życie dyrektywy 1985/73/EWG. Jednym
z celów dyrektywy była harmonizacja, aczkolwiek nigdy nie udało się do niej doprowadzić.
UECBV aktywnie zaangażowała się w reformę systemu kontroli urzędowych i ich finansowania.
Naszym zdaniem koszty należy pokrywać z funduszy publicznych, gdyż podmioty sektora
żywnościowego już płacą za własne kontrole, które są korzystne dla społeczeństwa.
Niemniej jednak, jeśli okazałoby się to niemożliwe, UECBV życzy sobie powstania uczciwego
systemu, który: (1) zachęca do stosowania dobrych praktyk; (2) współgra z opartymi na ryzyku
inspekcjami mięsa (3) oraz zachęca państwa członkowskie do zwiększenia skuteczności kontroli
urzędowych.
Pozostałe obawy związane z przeglądem rozporządzenia w sprawie kontroli urzędowych żywości
i pasz (WE/882/2004) dotyczą przejrzystości, prawa do drugiej opinii/ odwołania, wymagań dla
importów itd.
Jos Goebbels, CLITRAVI - www.clitravi.eu
Bezpieczeństwo żywności i zdrowie publiczne są dobrem publicznym. Z tego względu kontrole
powinny być finansowane z budżetu publicznego, a nie ze środków sektora prywatnego. Należy
pamiętać o tej zasadzie.
11 | 12
Propozycja Komisji ustanawiająca obowiązkowe opłaty nakładane na podmioty łańcucha
żywnościowego najprawdopodobniej nie zwiększy wydajności ani harmonizacji. Jeśli podmioty
gospodarcze będą ponosić wszystkie koszty, władze publiczne nie będą miały powodu, aby
zwiększyć skuteczność i wydajność własnych struktur.
W jaki sposób propozycje Komisji mogą doprowadzić do poprawy sytuacji? ( 1) Należy unikać
różnic w interpretacji i egzekwowaniu przepisów w państwach członkowskich (np. poprzez
określenie, że pełne odszkodowania dotyczą tylko kosztów bezpośrednich). Komisja Europejska
powinna nadzorować (w ramach audytów) zastosowanie tych zasad w państwach członkowskich;
(2) trzeba zwiększyć przejrzystość. Można to osiągnąć, jeśli państwa członkowskie będą
zobowiązane do upublicznienia informacji odnośnie do naliczania opłat i sposobu wykorzystania
środków; (3) powinno się połączyć system bonus-malus i wyniki inspekcji w przedsiębiorstwach
(wyniki wcześniejszych kontroli, kontrole własne, prywatne kodeksy higieny i normy itd.); (4)
trzeba uwzględnić sytuację w krajach trzecich, gdzie kontrole urzędowe są finansowane ze
środków publicznych.
Ludwig Willnegger, EuroCommerce - www.eurocommerce.be
EuroCommerce popiera główne cele przeglądu, czyli uproszczenie, harmonizację i wyjaśnienie
ram prawnych obejmujących kontrole w łańcuchu żywnościowym.
EuroCommerce jest zdania, że aby nowe rozporządzenie osiągnęło sukces, powinno się ono
opierać na zasadzie ryzyka, która powinna znaleźć odzwierciedlenie w kontrolach. Dzięki temu
można by zapobiec przeznaczaniu zbyt wielu zasobów na kontrole, które łatwo przeprowadzić,
lub na nowe zagrożenia. W centrum systemu kontroli powinny znaleźć się równowaga
i proporcjonalność.
EuroCommerce uważa, że bezpieczeństwo żywności jest niezwykle ważnym dobrem publicznym.
Dlatego tez kontrole urzędowe powinny być przynajmniej częściowo finansowane z funduszy
publicznych, zwłaszcza gdy wielu z aktorów już stosuje kontrole własne. Zamiast zwykłego
przeniesienia obciążeń finansowych, należy skoncentrować się na zapewnieniu opłacalności
i skuteczności oraz funkcjonalności kontroli urzędowych. Jeśli sektor prywatny będzie
odpowiedzialny za pokrycie kosztów wszystkich kontroli, podmioty powinny mieć możliwość
zaangażowania się w tworzenie planów kontroli. Zagwarantuje to, że stosowanie istniejących
dobrowolnych kodeksów dobrych praktyk higienicznych, dobre praktyki higieny oraz
długotrwałe stosowanie się do znanych zasad zostaną wzięte pod uwagę przy przydzielaniu
zasobów.
EuroCommerce jest zdania, że publikacja wyników kontroli, w tym danych danego
przedsiębiorstwa, nie wpłynie na zwiększenie zdrowia publicznego. Jeśli państwa członkowskie
będą jednak chciały opublikować takie dane, należy opracować szersze ramy, aby zapobiec
zagrożeniom związanym z podaniem konsumentom niejasnych informacji i ich niepokojeniem,
co może zakłócić funkcjonowanie wewnętrznego rynku. Z tego samego powodu nie powinno się
publikować wyników kontroli przed wyciągnięciem ostatecznych wniosków.
___________________
12 | 12