Mięśniaki macicy - nowe sposoby leczenia

kardiolog.pl
Mięśniaki macicy - nowe sposoby leczenia
Leczenie mięśniaków stanowi obecnie przedmiot wielu badań. Jest to istotny problem
kliniczny, ponieważ mięśniaki macicy dotyczą aż jednej trzeciej wszystkich chorych
ginekologicznie. Nowe metody terapii mięśniaków obejmują embolizację tętnic macicznych,
HIFU, oraz miolizę. W przyszłości na pewno cenną techniką stanie się terapia genowa.
Mięśniaki macicy są jednym z najczęstszych schorzeń ginekologicznych. Wciąż poszukuje się
nowych metod leczenia. Tak naprawdę, obecnie jedynym skutecznym postępowaniem, które
prowadzi do eliminacji uciążliwych objawów jest zabieg chirurgiczny. Niestety wiąże się on z dużym
obciążeniem dla pacjentki, okresem rekonwalescencji i w razie konieczności usunięcia całego
narządu rodnego - okaleczeniem.
Brakuje skutecznych metod farmakologicznych - stosowanie leków jest celowe głównie przed
zaplanowanym zabiegiem, w celu zmniejszenia rozmiaru mięśniaków, co ułatwia ich usunięcie. Po
zaprzestaniu leczenia farmakologicznego zwykle dochodzi do ponownego wzrostu mięśniaków i
nawrotu objawów chorobowych. Trwają badania nad wykorzystaniem nowych metod, stanowiących
alternatywę w leczeniu mięśniaków macicy.
Embolizacja tętnic macicznych
Embolizacja tętnic macicznych (ang. Uterine Artery Embolization - UAE) po raz pierwszy opisano w
1995 roku. Metoda ta zyskała dużą popularność zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w
Europie [1]. Technika embolizacji opiera się na działaniu zmierzającym do znaczącej redukcji
ukrwienia mięśniaków.
Do zabiegu embolizacji kwalifikowane są kobiety miesiączkujące, z mięśniakami umiejscowionymi
śródściennie, podśluzówkowo oraz podsurowicówkowo. Wielkość mięśniaków może wynosić od 5
do 10 cm. Przeciwwskazania do zabiegu obejmują ciążę, mięśniaki uszypułowanie, obecność
założonej do macicy wkładki wewnątrzmacicznej a także infekcja - zarówno miejscowa, dotycząca
narządów rodnych lub miednicy a także ogólna.
Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i polega on na wprowadzeniu cewnika do tętnicy
udowej a następnie poprzez układ tętniczy miednicy do tętnic macicznych bezpośrednio
zaopatrujących mięśniaki. W naczyniach tych umieszcza się materiał embolizacyjny (cząsteczki
alkoholu poliwinylowego lub polimery hydroksyakrylowe żelatyny). Prowadzi to do niedokrwienia i
inwolucji mięśniaków. Istotne jest to, że materiał embolizacyjny nie zamyka światła naczyń błony
śluzowej macicy, co umożliwia jej prawidłowe funkcjonowanie i występowanie regularnych
krwawień miesięcznych, a więc teoretycznie nie zaburza płodności [2]. Po zakończonym zabiegu
wykonuje się kontrolną angiografię w celu oceny skuteczności zamknięcia naczyń zaopatrujących
mięśniaki.
Istnieje niewiele danych dotyczących zachowania płodności, a także rokowania dotyczącego
możliwości zajścia w ciążę po embolizacji tętnic macicznych. Do powikłań zabiegu, który może
wpłynąć niekorzystnie na płodność jest niedokrwienie jajników. Szacuje się, że około 2-5% kobiet
wkracza w okres menopauzalny jako bezpośredni skutek wykonanego zabiegu embolizacji.
Dotyczy to jednak głównie kobiet powyżej 45 roku życia. U kobiet młodszych ryzyko to wydaje się
mniejsze [3].
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
kardiolog.pl
W dotychczas przeprowadzonych badaniach obserwacyjnych, oceniano skuteczność i inne aspekty
wykonanego zabiegu embolizacji u blisko 3 tysięcy pacjentek. Ogółem, stwierdzono, że średnia
redukcja rozmiarów mięśniaków wynosiła od 31% do 52%. Blisko 85% do 90% pacjentek odczuło
wyraźną poprawę w zakresie dolegliwości związanych z mięśniakami (min. nieprawidłowe
krwawienia maciczne) [4].
Porównując wyniki leczenia oraz inne aspekty terapii mięśniaków w przypadku klasycznej
histerektomii lub miomektomii i embolizacji, należy wziąć pod uwagę dane pochodzące z
wieloośrodkowego, prospektywnego badania, w którym u 102 pacjentek wykonano zabieg
embolizacji a u 50 pacjentek klasyczną histerektomię. Skuteczność obu metod w redukcji objawów
związanych z mięśniakami była podobna, natomiast częstość powikłań znacząco mniejsza w
grupie zabiegu embolizacji (15% vs 34%), szczególnie jeżeli chodzi o odsetek powikłań
krwotocznych w trakcie zabiegu (0% vs 8%) [5]. Ostatnio przeprowadzono także wieloośrodkowe,
prospektywne badania kohortowe, porównujące wyniki leczenia u 149 kobiet z wykonanym
zabiegiem embolizacji oraz 60 kobiet z wykonaną miomektomią. W przypadku obu metod
uzyskano znaczącą poprawę w zakresie jakości życia, nieprawidłowych krwawień macicznych oraz
redukcji objętości macicy. Natomiast w przypadku kobiet po wykonanej embolizacji, czas pobytu w
szpitalu był krótszy, podobnie jak okres rekonwalescencji a także mniej powikłań (20,1% vs 49,1%)
[6].
HIFU
Kolejną nową techniką jest wykorzystanie ultrasonografii (USG), z działaniem wiązki ultradźwięków
o wysokiej intensywności (ang. High Intensity Focused Ultrasound - HIFU). Metoda ta jest
wykorzystywana obecnie w leczeniu takich schorzeń jak przerost prostaty, rak prostaty a także
guzy nowotworowe nerek i wątroby [7]. Wykorzystanie zogniskowanej wiązki ultradźwięków
prowadzi do miejscowego podwyższenia temperatury aż do 60 stopni Celsjusza w obrębie tkanki
docelowej. Prowadzi to do denaturacji białek, martwicy skrzepowej i uszkodzenia komórek. Celem
dokładnego naprowadzenia wiązki wykorzystuje się MRI lub USG.
Na razie opublikowano niewiele badań dotyczących oceny skuteczności i bezpieczeństwa tej
metody, aczkolwiek wstępne wyniki są zachęcające [8]. Wykorzystanie USG zamiast MRI mogłoby
zmniejszyć koszty tej metody.
Mioliza
Mioliza laparoskopowa jest kolejną metodą, która polega na wywołaniu zmian termicznych i
niedokrwiennych w mięśniakach. Wykorzystywane są różne źródła energii - takie jak lasery
(Nd:YAG, laser CO2 itp.). W piśmiennictwie na razie jest niewiele danych dotyczących
skuteczności tych metod. W części przypadków uzyskano dobre wyniki zarówno w redukcji
rozmiarów mięśniaków jak i objawów, ale opisano także powikłania w postaci zrostów pomiędzy
macicą a tkankami otaczającymi [9].
Terapia genowa
Terapia genowa stanowi z pewności jedną z przyszłościowych metod leczenia mięśniaków. Ze
względu na posiadanie szczególnych cech biologicznych, mięśniaki są dogodnym celem dla badań
nad terapią genową. W 1998 roku, po raz pierwszy opisano udany transfer genu samobójczego do
ludzkich i szczurzych komórek mięśniaków in vitro. Zaobserwowano, że zniszczeniu uległo nie
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
kardiolog.pl
tylko 5% komórek, do których wprowadzono gen, ale także 48% wszystkich komórek (tzw.
bystander effect) [10].
Innym potencjalnym celem dla terapii genowej może być szlak sygnałowy dla estrogenów i
progesteronu. Terapia genowa z pewnością jeszcze przez wiele lat nie stanie się standardową
metodą leczenia mięśniaków, ale może będzie stanowić alternatywę dla zabiegu chirurgicznego w
przyszłości.
Podsumowując, leczenie mięśniaków stanowi obecnie przedmiot wielu badań. Wciąż opracowuje
się nowe metody, które będą cechowały się zarówno wysoką skutecznością jak i niskim odsetkiem
powikłań.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3