Wzory i równania reakcji chemicznych

Transkrypt

Karta pracy z chemii dla ucznia klasy I gimnazjum
(Przygotował: mgr inż. Bartosz Stasicki na podstawie zadań własnych i zbiorów zadań OE Pazdro, WSiP i Nowa Era)
1. Zapisz równania kolejnych reakcji chemicznych. Tam gdzie potrzeba uzupełnij
współczynniki stechiometryczne.
2. Przyporządkuj wzorom cząsteczek modele, które im odpowiadają:
A. SF6; B. Fe2O3; C. O2; D. SO2; E. H2SO4; F. NH3; G. CH4; H. NO;
I. H3PO4; J. P2O5; K. PCl5; L. HNO3; M. Cl2O7;
Karta pracy na zajęcia kółka chemicznego
Prawo zachowania masy
Łączna masa substratów biorących udział w danej reakcji chemicznej jest równa
łącznej masie powstałych w tej reakcji produktów
Przykład zadania: Oblicz ile tlenku rtęci (II) poddano rozkładowi wiedząc, że w wyniku tej reakcji
otrzymano 24 g tlenu. Ile rtęci powstało w wyniku tej reakcji?
Rozwiązanie: Obliczmy potrzebne masy cząsteczkowe korzystając z układu okresowego:
mO2  2  16u  32u
mHgO  201u  16u  217u
m Hg  201u
Zapiszmy równanie reakcji: HgO → Hg + O2 i zbilansujmy go:
2HgO → 2Hg + O2.
Widzimy zatem iż 2 cząsteczki tlenku rtęci (II) rozkładają się dając 2 atomy rtęci i 1 cząsteczkę tlenu.
Zobaczmy jak to wygląda po podstawieniu
2HgO → 2Hg
+ O 2.
obliczonych mas oraz danych z zadania
2 • 217 u – 2 • 201 u – 32 u
i stworzeniu proporcji:
x
–
y
– 24 g
Obliczmy wartość niewiadomych korzystając z proporcji:
434u  24 g
402u  24 g
oraz
x
 325,5 g
y
 301,5 g
32u
32u
lub obliczmy najpierw x a następnie korzystając z prawa zachowania masy obliczmy y:
czyli
y  x  24 g  325,5 g  24 g  301,5 g
m Hg  m HgO  mO
2
A zatem zapiszmy odpowiedź: Do reakcji potrzeba 325,5 g tlenku rtęci (II). W jej wyniku
otrzymamy 301,5 g rtęci.
Prawo stałości składu
Stosunek mas pierwiastków w każdym związku chemicznym jest stały
i charakterystyczny dla tego związku chemicznego
Przykład zadania: Oblicz stosunek masy żelaza do masy tlenu w tlenku żelaza (III)?Jaki procent
masy tlenku stanowi zawarte w nim żelazo?
Rozwiązanie: Przeanalizujmy wzór chemiczny potrzebnego nam tlenku:
Cząsteczka Fe2 O3 składa się z 2 atomów żelaza i 3 atomów tlenu a zatem w tym związku
masa 3 atomów żelaza przypada na masę 2 atomów tlenu
Obliczmy potrzebne masy cząsteczkowe korzystając z układu okresowego:
mO  16u ,
m Fe O 3  2  56 u  3  16 u  160 u
m Fe  56u ,
2
Ułóżmy zatem odpowiednie stosunki i podstawmy do nich potrzebne masy:
2  m Fe 2  56u 112u 7



3  mO
3  16u
48u
3
A następnie mnożąc obliczony stosunek masy
żelaza do masy tlenku przez 100% otrzymamy
zawartość procentową żelaza w tlenku:
Zawartość procentową żelaza w tlenku można
obliczyć również układając odpowiednią
proporcję:
2  m Fe 2  56u 112u 7



m Fe O3
160u 160u 10
2  m Fe
7
  100%  70%
m Fe 2 O3 10
2
mżelaza →
112 u –
x
–
mtlenku
160 u
100%
112u  100%
 70%
160u
A zatem zapiszmy odpowiedź: Stosunek masy żelaza do masy tlenu w danym tlenku wynosi 7 : 3
a zawartość procentowa żelaza w tym tlenku to 70%.
Obliczmy wartość niewiadomej korzystając z
proporcji:
x
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Zadania: 1 – 6 obejmują masę atomową i cząsteczkową, 7 – 15 Prawo zachowania masy
16 – 23 Prawo stałości składu, 24 – 29 Zawartość procentową związków chemicznych
Ile unitów masa cząsteczkowa CO2 jest większa od masy cząsteczkowej azotu, N2?
Ile razy masa cząsteczkowa tlenu, O2, jest większa od masy cząsteczkowej wodoru, H2?
W parach siarki wykryto niewielkie ilości cząsteczek tego pierwiastka o masach cząsteczkowych
288 u i 320 u. Z ilu atomów składają się te cząsteczki? Podaj ich wzory.
Oblicz wartości x dla związków: N2OX o masie cząsteczkowej 44 u; SOX o masie cząsteczkowej 80
u; C6H12OX. o masie cząsteczkowej 180 u.
Jaka jest masa atomowa pierwiastka E w następujących związkach? EO o masie cząsteczkowej 28 u;
ES2 o masie cząst. 76 u; E2H6 o masie cząst. 30 u; H2EO3 o masie cząst. 62 u; Jaki to pierwiastek?
Jaka jest masa atomowa pierwiastków w tlenkach: E2O3 o masie cząsteczkowej 102 u; E2O7 o masie
cząsteczkowej 222 u; Które to pierwiastki?
Reakcję fermentacji alkoholowej można przedstawić za pomocą schematu:
glukoza → etanol + dwutlenek węgla. Z 9,0 g glukozy otrzymano 4,6 g etanolu. Oblicz masę
i objętość powstałego jednocześnie dwutlenku węgla,
Reakcję fotosyntezy można przedstawić za pomocą schematu:
dwutlenek węgla + woda → glukoza + tlen. Roślina, pobierając 66 g dwutlenku węgla i 27 g wody,
wytwarza 45 g glukozy. Oblicz masę i objętość tlenu, która wtedy powstaje.
W wyniku prażenia wapienia otrzymuje się wapno palone (tlenek wapnia) i dwutlenek węgla. Oblicz
masę powstałego dwutlenku węgla, jeśli z 1tony wapienia otrzymano 560 kg wapna palonego.
Podczas rozkładu 30 g tlenku rtęci (II) powstało 27,8 g rtęci oraz tlen. Oblicz, ile powstało tlenu.
W parach siarki spalono 8 g miedzi i otrzymano 10 g siarczku miedzi(I). Oblicz masę siarki, która
przyłączyła się do miedzi.
Podczas ogrzewania 2,4 g magnezu powstały 3 g tlenku magnezu. Oblicz, ile gramów tlenu użyto.
Malachit ulega w czasie ogrzewania rozkładowi na dwutlenek węgla, tlenek miedzi(II) i wodę.
Z rozkładu 221 g malachitu otrzymano 159 g tlenku miedzi(II) i 18 g wody. Obliczyć, ile otrzymano
dwutlenku węgla.
Reakcja przebiega według schematu: A → B + C + D. Z 80 g substancji A otrzymano 20 g
substancji C. Stosunek masowy B do D wynosił 1:3. Ile otrzymano gramów substancji B i D?
(*) Próbkę wody rozłożono na tlen i wodór. Otrzymano 4 dm3 wodoru i 2 dm3 tlenu zmierzone w
warunkach normalnych. Obliczyć masę próbki wody, jeżeli gęstość wodoru wynosi 0,089 g/dm3,
a tlenu 1,43 g/dm3 (w warunkach normalnych).
W wyniku spalenia 3 g magnezu otrzymano 5 g tlenku magnezu. Oblicz masę tlenku magnezu, który
powstanie z 24 g magnezu oraz masę tlenu, który przyłączy tą ilość magnezu.
W przypadku rozlania rtęci, której pary są silnie trujące, zbiera się w miarę możliwości rtęć, a miejsce
rozlania posypuje siarką. Siarka reaguje z rtęcią w stosunku masowym około 8:25. Oblicz, ile siarki
potrzeba do dezaktywacji 1,25 g rtęci.
Stosunek masowy rtęci do tlenu w tlenku rtęci(II) wynosi około 25:2. Oblicz masę tlenu, który
powstanie w wyniku rozkładu 10,8 g tego tlenku. W wyniku ogrzewania 2,16 g tego tlenku otrzymano
0,08 g tlenu. Oblicz, czy cała ilość tlenku rtęci(II) uległa rozkładowi.
Miedź łączy się z tlenem w stosunku masowym 4:1. Obliczyć, ile miedzi połączy się z 8 g tlenu.
Aby obliczyć skład tlenku magnezu, spalono 60 g magnezu i otrzymano 100 g tlenku magnezu.
Obliczyć stosunek masowy magnezu do tlenu w tlenku magnezu.
Miedź reaguje z siarką w stosunku masowym 4:1. Obliczyć, ile gramów miedzi ile gramów siarki
użyto do reakcji, w której otrzymano 80 g siarczku miedzi(I).
Mieszaninę żelaza i siarki w stosunku masowym 7 : 4 ogrzano i otrzymano 66 g siarczku żelaza(II).
Obliczyć, ile gramów żelaza i ile gramów siarki zawierała mieszanina.
Obliczyć zawartość procentową siarki w związkach: SO2, SO3.
Obliczyć zawartość procentową węgla w węglanie wapnia (CaCO3).
Obliczyć skład procentowy siarczku miedzi(I) (Cu2S) oraz kwasu siarkowego (H2SO4).
Nie wykonując obliczeń określić, który z następujących związków zawiera najwyższy procent siarki:
Na2S2O3, Na2S2O7, Na2S2O8.
(*) Obliczyć skład procentowy związku zawierającego Fe, C i O w stosunku masowym 14:3:12.
(*) Jeden z nawozów sztucznych ma skład: (NH4)2SO4 + 2 NH4NO3. Obliczyć zawartość procentową
azotu w tym nawozie.
Karta pracy z chemii – klasa I i II – Stężenia procentowe
i rozpuszczalność (Przygotował: mgr inż. Bartosz Stasicki na podstawie zadań własnych i zbiorów zadań)
Rozpuszczalność R – ilość substancji jaka w danej temperaturze można rozpuścić w 100 g
rozpuszczalnika (zwykle jest to woda) aby otrzymać roztwór nasycony.
Zad 1. Oblicz ile azotanu potasu KNO3 można rozpuścić w 300 g wody w temperaturze 600C?
Rozpuszczalność KNO3 dla 600C
wynosi: R60 = 110 g
100 g wody – 110 g KNO3
300 g wody –
x
x
300 g  110 g
 330 g
100 g
Zad 2. Oblicz ile chlorku potasu KCl wykrystalizuje jeśli 600 g nasyconego w 700C roztworu
oziębimy do 300C ?
Rozpuszczalność KCl w 300C
wynosi: R30 = 40 g
a w 700C: R70 = 50 g
Wykrystalizowało: mkr = x70 – x30 =
= 300 g – 240 g = 60 g
100 g wody – 40 g KCl
600 g wody – x30
100 g wody – 50 g KCl
600 g wody – x70
600 g  40 g
 240 g
100 g
600 g  50 g
x70 
 300 g
100 g
x30 
Zestaw zadań powtórzeniowych – rozpuszczalność i stężenie procentowe
(Uwaga: w w/w. zestawie zadań gęstość wody przyjmujemy: = 1 g / cm3 = 1 kg / dm3)
1. Na podstawie badań rozpuszczalności siarczanu potasu K2SO4 w wodzie, w różnych
temperaturach, uzyskano następujące dane:
Temperatura [oC]
20
40
60
80
100
Rozpuszczalność [g]
11,0 14,8 18,4 21,5
24
Sporządź wykres zależności rozpuszczalności tego związku od temperatury i odczytaj:
a) jaka jest rozpuszczalność siarczanu potasu w temperaturze 50°C,
b) w jakiej temperaturze rozpuszczalność siarczanu potasu wynosi 20 g.
c) ile gramów siarczanu potasu można dodatkowo rozpuścić w 100 g wody po podgrzaniu
z 20°C do 70°C.
2. Badano rozpuszczalność dwutlenku siarki w wodzie i uzyskano następujące dane:
Temperatura[oC]
20
40
60
80
Rozpuszczalność [g] 10,6 5,5
3,25 2,1
Sporządź wykres zależności rozpuszczalności tego związku od temperatury i odczytaj:
a) jaka jest rozpuszczalność dwutlenku siarki SO2 w temperaturze 10°C,
b) w jakiej temperaturze rozpuszczalność tego tlenku wynosi 4 g.
3. Do jednej z dwóch zlewek, zawierających po 100 g wody o temperaturze 20°C,
wrzucono 30 g chlorku sodu NaCl a do drugiej 30 g siarczanu miedzi CuSO4. Ustal, czy w
obu zlewkach nastąpi całkowite rozpuszczenie się tych związków.
4. Podaj dwa sposoby, za których pomocą z nienasyconego roztworu azotanu(V) sodu
NaNO3 można otrzymać roztwór nasycony.
5. Podaj dwa sposoby, za których pomocą z nasyconego roztworu azotanu(V) ołowiu (II)
Pb(NO3)2 można otrzymać roztwór nienasycony.
6. W jakiej ilości wody należy rozpuścić 75 g saletry potasowej KNO3, aby w 30°C
uzyskać roztwór nasycony.
7. W jakiej ilości wody należy rozpuścić 120 g azotanu(V) ołowiu (II) Pb(N03)2, aby
otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 20°C?
8. Na podstawie wykresu rozpuszczalności odpowiedz:
a) Ile gramów: azotanu(V) potasu KNO3, chlorku amonu NH4CI, azotanu(V) sodu NaNO3
rozpuszczono w 100 g wody w temp. 80°C, żeby otrzymać roztwory nasycone?
b) Która z tych substancji ma największą, a która najmniejszą rozpuszczalność w 80°C ?
c) Rozpuszczalność której z substancji rośnie najszybciej w przedziale temperatur: 50-70°C?
9. Oblicz, ile gramów soli kuchennej NaCl można rozpuścić w l dm3 wody w
temperaturze 20°C.
10. Rozpuszczalność azotanu(V) potasu KNO3 w temperaturze 50°C wynosi 85 g. Ile
gramów tej soli można rozpuścić w 1 dm3 wody o temp. 50°C?
11. Ile gramów azotanu(V) ołowiu(II) Pb(NO3)2 rozpuszczono w 350 g wody w 20°C, jeśli
otrzymano roztwór nasycony? Co się stanie, gdy ten roztwór ogrzeje się do 40°C?
12. Ile gramów jodku potasu KI rozpuszczono w 100 g wody, aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 50°C? Co się stanie, jeśli roztwór ten oziębi się do temp. 20°C?
13. Podaj, do jakiej temperatury trzeba podgrzać sporządzany roztwór azotanu sodu
NaNO3, aby w 250 g wody rozpuścić 285 g tej soli.
14. Oblicz, ile gramów azotanu potasu trzeba do sporządzenia 150 g wodnego roztworu
nasyconego w 40°C.
15. Ustal, ile gramów siarczanu(VI) miedzi(II) CuSO4 można dodatkowo rozpuścić
w 50 g wody, po podwyższeniu temperatury z 20°C do 80°C.
16. Ile gramów saletry sodowej NaNO3 trzeba dodatkowo rozpuścić w 300 g wody
po ogrzaniu od 40°C do 60°C, aby roztwór był nadal nasycony?
17. Ile gramów jodku potasu KI trzeba dodatkowo rozpuścić w 250 g wody po ogrzaniu
od 20°C do 50°C, aby roztwór był nadal nasycony?
18. Otrzymano roztwór nasycony siarczanu miedzi CuSO4 w 150 g wody w temperaturze
80°C. Ustal, ile gramów substancji wykrystalizuje po oziębieniu roztworu do 10°C?
19. Ustal, ile gramów siarczanu miedzi CuSO4 wykrystalizuje, jeżeli 250 g wodnego
roztworu tego związku, nasyconego w temp. 60°C, ochłodzi się do temperatury 30°C.
20. W 300 g wody o temperaturze 20°C rozpuszczono azotan(V) srebra(I) AgNO3 i
otrzymano roztwór nasycony. Ile gramów azotanu(V) srebra(I) wykrystalizuje po
ochłodzeniu roztworu do temperatury 10°C?
**21. W 74 g nasyconego roztworu substancji „A" znajdują się 24 g tej substancji, natomiast w 250 g nasyconego roztworu wodnego substancji „B" znajduje się 50 g substancji
„B" w tej samej temperaturze. Która z tych substancji ma większą rozpuszczalność i o ile?
Stężenie procentowe Cp – ilość gramów substancji jaka została rozpuszczona w 100 g roztworu.
Stężenie procentowe można liczyć zarówno ze wzoru, jak również z proporcji
Cp 
ms
 100%
mr ru
ms – masa substancji rozpuszczonej, mr-ru – masa roztworu
mr-ru = ms + mrozp
mrozp – masa rozpuszczalnika
Zad 1. Rozpuszczono 50 g substancji w 350 g wody Oblicz stężenie procentowe tego roztworu?
ms = 50 g; mr-ru = ms + mw
mr-ru = 50 g + 350 g = 400 g
Cp 
50 g
100%  12,5%
400 g
lub
400 g roztworu – 50 g subst.
100 g roztworu – Cp
Zad 2. Oblicz stężenie procentowe roztworu powstałego poprzez dodanie 50 g pewnej
soli do 250 g 40 % roztworu tej soli?
100 % – 250 g
ms = 50 g + x = 50 g + 100 g =
(roztwór)
150 g
Cp 
100%  50%
150 g
300 g
40 % – x
mr-ru = 250 g + 50 g = 300 g
(substancja)
Zad 3. Oblicz stężenie procentowe nasyconego w 300C roztworu chlorku sodu NaCl?
Rozpuszczalność NaCl w 300C: R30 = 40 g;
mr-ru = ms + mw = 40 g + 100 g = 140 g
Cp 
40 g
100%  28,6%
140 g
22. Oblicz stężenie procentowe roztworu otrzymanego w wyniku rozpuszczeniu 25 g
substancji w 200 g wody.
23. W 300 g roztworu znajduje się 6 g cukru. Oblicz stężenie procentowe tego roztworu.
24. Z jednej tony buraków cukrowych uzyskano 200 kg cukru buraczanego. Ile procent
cukru zawierały te buraki?
25. Ile gramów substancji należy rozpuścić w 360 g wody, aby otrzymać roztwór 20%?
26. W jakiej ilości wody należy rozpuścić 80 g pewnej soli, aby otrzymać roztwór 10%
*27. Oblicz stężenie procentowe tlenu rozpuszczonego w wodzie deszczowej, jeśli 1 dm3
tej wody zawiera 50 mg rozpuszczonego tlenu.
Wskazówka: W pierwszej kolejności zamień jednostki i skorzystaj z gęstości wody.
28. Ile gramów NaCl i ile gramów wody należy użyć, aby otrzymać 200 g roztworu 15%?
29. Ile gramów chlorku magnezu i ile cm3 wody należy przygotować, aby otrzymać 500 g
roztworu o stężeniu 1%?
30. Zawartość soli w wodzie morskiej wynosi 3,5%. Ile kilogramów soli pozostanie po
całkowitym odparowaniu 200 kg wody morskiej?
Regułę krzyża stosuje się do rozwiązywania zadań na mieszanie roztworów:
Cp1
Cp2
Cp3
Cp3 – Cp2 = A
Cp1:
A części
Cp1 – Cp2 = B
Cp2:
B części
Cp3: A + B części
Komentarz: Z powyższego schematu wynika, że aby otrzymać roztwór o stężeniu Cp3 należy
zmieszać ze sobą roztwór o stężeniu Cp1 z roztworem o stężeniu Cp2 w stosunku masowym A : B.
Otrzymamy wówczas A + B części masowych roztworu o stężeniu Cp3 np.:
Zad 1. Oblicz ile 30% roztworu należy dodać do 40 g 60% roztworu aby otrzymać roztwór 50%?
60%
30%
50%
50 – 30 = 20 cz.
60 – 50 = 10 cz.
60%:
30%:
2 cz. – 40 g
1 cz. – x g
x
1  40 g
 20 g
2
Zad 2. Oblicz ile gramów 40% roztworu otrzymasz po zmieszaniu 20 g 60% z wodą?
60%
0%
40%
40 – 0 = 40 cz.
60 – 40 = 20 cz.
60%:
40%:
2 cz. – 20 g
3 cz. – x g
x
3  20 g
 30 g
2
Zad 3. Oblicz stężenie procentowe roztworu otrzymanego poprzez zmieszanie 200 cm3
50% roztworu o gęstości 1,5 g / cm3 z 500 g roztworu o stężeniu 10 %?
100 % – 300 g (roztwór 1)
mr-ru1 =  • V = 1,5 g/cm3 • 200 cm3 = 300 g
Masa substancji (1) x = 150 g; (2) y = 50 g; (1 + 2) ms = 200 g
Masa roztworu (1 + 2) mr-ru = 300 g + 500 g = 800 g
Stężenie: C  ms 100%  200 g 100%  25%
p
mr ru
800 g
50 % –
x (substancja 1)
10 % –
y (substancja 2)
100 % – 500 g (roztwór 2)
31. Do 80 g 15-procentowego roztworu kwasu siarkowego(VI) dodano 20 g wody. Jakie
jest stężenie procentowe otrzymanego roztworu?
32. Z 200 g 5-procentowego roztworu odparowano 75 g wody. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu.
33. Do 5 kg 5%. roztworu cukru dodano 100 g cukru. Jakie jest stężenie procentowe
otrzymanego roztworu?
34. Ile gramów chlorku sodu otrzyma się po odparowaniu do sucha 150 g 5-procentowego roztworu?
*35. Zmieszano ze sobą dwa roztwory tej samej substancji: 100 g roztworu o stężeniu 2%
z 50 g roztworu o stężeniu 0,5%. Jakie jest stężenie powstałego w ten sposób roztworu?
*36. Ile gramów czystego kwasu siarkowego(VI) znajduje się w 0,5 dm3 roztworu o
stężeniu 60%? Gęstość tego roztworu wynosi 1,5 g / cm3.
*37. Do 200 cm3 roztworu o stężeniu 15% i gęstości 1,2 g / cm3 dodano 60 cm3 wody.
Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu.
*38. Do 60 g roztworu soli o stężeniu 12%, dodano 20 g tej soli. Oblicz stężenie procentowe roztworu.
*39. W laboratorium sporządzono 5% wodny roztwór chlorku sodu mając do dyspozycji
roztwór 15% i wodę. W jakim stosunku wagowym zmieszano roztwór 15% z wodą? Jaką
masę roztworu 15% użyto do sporządzenia roztworu, jeżeli użyto 60 g wody?
*40. Do ilu gramów wody należy wlać 150 g roztworu 30-procentowego, aby powstał
roztwór o stężeniu 25%?
*41. Oblicz, jakie ilości roztworów siarczanu(VI) miedzi(II) o stężeniach 10% i 1% uczeń
zmieszał w naczyniu, jeśli otrzymał 900 g roztworu 2-procentowego.
*42. Ile gramów wody dodano do 5-procentowego roztworu, w którym było 10 g substancji, jeżeli powstał roztwór 2,5-procentowy?
*43. Ile gramów wody należy dodać do 400 g 20-procentowego roztworu, aby otrzymać
15-procentowy roztwór?
**44. W 0,5 kg wody rozpuszczono 170 g uwodnionego chlorku miedzi(II)
CuCI2 • 2 H2O. Jakie jest stężenie powstałego roztworu?
**45. Oblicz jaką masę roztworu kwasu siarkowego o stężeniu 75% należy dodać do 30
cm3 roztworu o stężeniu 30% i gęstości 1,2 g/cm3 aby otrzymać roztwór 45%? (*) Jaką
objętość będzie posiadał kwas o stężeniu 75%, jeśli jego gęstość wyniesie 1,8 g / cm3 ?
**46. Do 200 g 4-procentowego roztworu kwasu solnego dodano roztwór tego samego
kwasu o innym stężeniu. Jakie było stężenie procentowe dodanego roztworu, jeśli
otrzymano 300 g roztworu o stężeniu 5%?
**47. Zmieszano ze sobą trzy roztwory tej samej substancji: I - 100 g roztworu 70%, II 200 g roztworu 30% o gęstości 1,5 g/cm3, III - 400 g roztworu 5%. Oblicz stężenie
procentowe otrzymanego roztworu.
48. Oblicz rozpuszczalność jeżeli stężenie nasyconego roztworu wynosi 10%.
49. Korzystając z wykresu rozpuszczalności substancji, oblicz stężenie procentowe
nasyconego roztworu chlorku amonu NH4CI w temperaturze 80°C.
50. Oblicz rozpuszczalność substancji, jeżeli stężenie nasyconego roztworu w danej
temperaturze wynosi 20%.
51. Do 400 g wody dodano 200 g pewnej substancji, przy czym okazało się, że rozpuściła
się tylko połowa. Oblicz rozpuszczalność substancji w danej temperaturze.
*52. Do 800 g nasyconego roztworu chlorku sodu w temperaturze 20°C dodano 200 cm3
wody. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu.
*53. Korzystając z wykresu rozpuszczalności określ w jakiej temperaturze 20% roztwór
siarczanu (VI) miedzi (II) CuSO4 będzie roztworem nasyconym?
Wskazówki: Skorzystaj najpierw z definicji stężenia procentowego a następnie z definicji
rozpuszczalności i utwórz odpowiednią proporcję.
*54. Ile procent siarki zawiera 20 % roztwór kwasu siarkowego (VI) H2SO4?
Wskazówki: W pierwszej kolejności skorzystaj z mas atomowych i wylicz zawartość
siarki w czystym (100%) kwasie siarkowym a dopiero potem w roztworze
**55. Ile gramów wodorotlenku sodu zawierającego 5% zanieczyszczeń należy rozpuścić
w wodzie aby otrzymać 200 g 10% roztworu tej substancji?
Wskazówki: W pierwszej kolejności oblicz ile czystego wodorotlenku potrzeba do otrzymania
roztworu a potem w ilu gramach zanieczyszczonego znajduje się żądana ilość czystego wodorotlenku.
**56. Oblicz stężenie procentowe roztworu otrzymanego po rozpuszczeniu 32,2 g 10wodnego siarczanu(VI) sodu Na2SO4 • 10 H2O w 124 g wody
Reakcje chemiczne i ich rodzaje – zestaw zadań powtórzeniowych
dla kl. I gimnazjum (Przygotował: mgr inż. Bartosz Stasicki na podstawie zadań własnych i zbiorów zadań)
1. W wyniku ogrzewania tlenku rtęci wydziela się tlen i kropelki rtęci. Zapisz słownie przebieg tej
reakcji. Wskaż substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne. Określ typ tej reakcji
chemicznej.
2. Zapisz słownie przebieg reakcji między magnezem i parą wodną.
3. Podane przemiany chemiczne podziel na reakcje łączenia, rozkładu i wymiany, oraz na reakcje
egzo- i endoenergetyczne. Wskaż w nich substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne.
W reakcjach utleniania – redukcji wskaż utleniacz, reduktor a także procesy utleniania oraz redukcji
l) cukier → węgiel + woda 2) chlorek żelaza + siarczek sodu → siarczek żelaza + chlorek sodu
3) tlenek magnezu + węgiel → dwutlenek węgla + magnez 4) magnez + azot → azotek magnezu
5) amoniak + dwutlenek węgla + woda → wodorowęglan amonu
6) kwas chlorowy(V) → dwutlenek chloru(IV) + kwas chlorowy(VII) + woda
4. Uzupełnij zapis słowny przebiegu reakcji chemicznych. Wskaż w tych reakcjach substraty,
produkty, pierwiastki i związki chemiczne. Podziel ww. reakcje na reakcje łączenia, rozkładu i
wymiany a także na reakcje egzo- i endoenergetyczne. W reakcjach utleniania – redukcji wskaż
utleniacz, reduktor a także procesy utleniania oraz redukcji.
a) magnez + ______ → tlenek magnezu
b) tlen + ________→ dwutlenek węgla
c) tlenek miedzi + ______________ → tlenek wodoru + ____________
d) cynk + _________ → siarczek cynku
e) ________________ → srebro + tlen
f) tlenek miedzi + ______________ → dwutlenek węgla + miedź
g) _________ + chlor → chlorek sodu
h) tlenek rtęci → ________ + ________
i) tlenek rtęci + wodór → rtęć + ________________
j) _______ + _______ → tlenek siarki
k) tlen + _______ → ________ potasu
l) magnez + woda (para wodna) → tlenek magnezu + ______________
m) _____________ → wodór + tlen
n) ________ + siarka → siarkowodór
o) chlor + ________ → chlorek glinu
p) tlenek ________ → chlor + ________
4. Po czym odróżnisz podane niżej gazy? Przyporządkuj cyfrom odpowiednie litery:
1. Wodór
A. Powoduje zmętnienie wody wapiennej.
2. Tlen
B. Zapalone łuczywko gaśnie w nim.
3. Azot
C. Tlące się łuczywko zapala się jasnym płomieniem.
4. Dwutlenek węgla
D. Zmieszany z powietrzem zapala się wybuchowo.
4. Podaj zapisy przemian, w których wyniku woda powstaje jako produkt: 1) łączenia się
pierwiastków, 2) wymiany między pierwiastkiem a związkiem chemicznym.
5. Podaj zapisy przemian, w których wyniku: 1) rtęć powstaje jako produkt reakcji rozkładu
związku chemicznego, 2) miedź powstaje jako produkt reakcji wymiany między pierwiastkiem a
związkiem chemicznym.
6. Podaj po dwa zapisy przemian, w których: 1) wodór jest raz substratem a raz produktem reakcji,
2) dwutlenek węgla jest raz substratem a raz produktem reakcji.
7. Podaj zapisy przebiegu reakcji otrzymywania: 1) tlenku żelaza z żelaza w reakcji syntezy, 2)
żelaza z tlenku żelaza w reakcji wymiany.
8. Zapisz słownie przebieg trzech kolejnych reakcji: syntezy, wymiany i analizy, przy założeniu, że
na początku masz tylko żelazo, wodór i tlen.
10. W jaki sposób rozróżnić dwa podane gazy znajdujące się w oddzielnych probówkach:
a) wodór i tlen, b) tlen i azot, c) azot i dwutlenek węgla, d) wodór i azot, e) dwutlenek węgla i tlen?
*11. W miejsce liter wpisz nazwy substancji:
1) A + B → tlenek żelaza
2) wodór + B → D
3) A + C → siarczek żelaza
4) magnez + B → E
5) C + B → dwutlenek siarki
6) magnez + D → E + wodór
12. Z podanych przemian wybierz te, które są reakcjami chemicznymi: l) ogrzewanie wody, 2)
rozkład wody na tlen i wodór, 3) topnienie lodu, 4) spalanie świecy, 5) rozdzielanie mieszaniny
żelaza i siarki, 6) czernienie miedzi podczas ogrzewania w powietrzu, 7) skraplanie pary wodnej,
8) ciemnienie cukru podczas ogrzewania.
13. Które z wymienionych przemian są procesami endoenergetycznymi a które egzoenergetycznymi?
a)
palenie
się
świecy;
b)
pieczenie
mięsa;
c)
stygnięcie
gorącej
herbaty;
d) gotowanie wody; e) świecenie żarówki; f) topienie cyny w celu użycia jej do lutowania;
g) zastyganie stopionej cyny; h) podnoszenie się słupka rtęci w termometrze; i) opadanie słupka rtęci w
termometrze.
14. W których podpunktach podano przyczyny, a w jakich skutki istnienia dziury ozonowej?
a) loty kosmiczne; b) używanie aerozoli, w których znajduje się freon; c) procesy przemysłowe;
d) wysoki poziom promieniowania ultrafioletowego; e) osłabienie systemu odpornościowego człowieka;
f)
psujące się urządzenia chłodnicze; g) powstawanie nowotworów; h) choroby oczu;
i) zmiany genetyczne w organizmach; j) produkcja sztywnych opakowań piankowych.
15. Uzasadnij, na podstawie obserwacji z życia codziennego, dlaczego poniższe informacje są
nieprawdziwe: a) Kowalność rtęci można zaobserwować w temperaturze 0°C. b) Cyna jest głównym
składnikiem drucików w żarówkach. c) W temperaturze 30°C miedź rozpuszcza się
w wodzie. d) Tlen jest gazem palnym. e) Tlen jest lżejszy od powietrza. f) Im więcej roślin
doniczkowych znajduje się w sypialni, tym lepiej, ponieważ w nocy śpiący człowiek ma do dyspozycji
większą ilość tlenu.
16. Poniżej wypisano przyczyny i skutki zanieczyszczania środowiska i zagrożeń z tego wynikających. Twoje zadanie polega na przyporządkowaniu przyczyn i skutków następującym zagrożeniom:
efektowi cieplarnianemu, kwaśnym opadom, dziurze ozonowej i innym zagrożeniom:
Przyczyny: 1) Wybuchy wulkanów. 2) Stosowanie benzyny zawierającej ołów. 3) Wycinanie ogromnych
połaci lasów. 4) Stosowanie aerozoli. 5) Spalanie paliw kopalnych (węgla, oleju opałowego, ropy). 6)
Dwutlenek siarki powstający przy spalaniu zasiarczonego węgla. 7) Dwutlenek węgla ze spalin
samochodowych. 8) Tlenki azotu ze spalin samochodowych. 9) Pożary lasów. 10) Brak filtrów na
kominach zakładów azotowych. Skutki: a) Zakwaszona woda i gleba. b) Niszczenie roślin przez glin
uwalniający się z zakwaszonych gleb. c) Porażenie układu nerwowego. d) Uszkodzenie murów i
budynków. e) Usuwanie z gleby składników niezbędnych do życia roślin. f) Topnienie lodowców. g)
Kwaśny deszcz lub kwaśny śnieg. h) Wysoki poziom promieniowania ultrafioletowego. i) Niszczenie liści
drzew przez kwaśne mgły. j) Choroby oczu. k) Nowotwory skóry. l) Śnięte ryby w wodach.
*17. Najważniejsze funkcje w wymianie gazowej zachodzącej w organizmie człowieka odgry-wają
tlen i dwutlenek węgla. Poniżej podano właściwości chemiczne i fizyczne różnych gazów. Wypisz, które
z nich odnoszą się do tlenu, które do dwutlenku węgla:
a) łączy się z metalami; b) słabo rozpuszcza się w wodzie; c) ma gęstość trochę większą od gęstości
powietrza; d) palny; e) ma gęstość 1,5 razą większą od gęstości powietrza f) nie pali się; g) podtrzymuje
palenie; h) dobrze rozpuszczalny w wodzie; i) oziębiony tworzy suchy lód; j) reaguje z wodą wapienną;
k) stanowi 78% składu powietrza; l) bezwonny; ł) jego odmianą jest ozon; m) jest pierwiastkiem; n) jest
substancją chemiczną; o) jest związkiem chemicznym; p) jest mieszaniną jednorodną.
18. Zestaw ze sobą pierwiastki i związki chemiczne, znajdujące się poniżej, w taki sposób, aby
ilustrowały przebieg reakcji chemicznych wodoru z różnymi substancjami.
Substraty: wodór, siarka, tlen, chlor, tlenek miedzi, azot, węgiel, fosfor
Produkty: woda, amoniak, chlorowodór, metan, fosforowodór, siarkowodór, miedź + woda
18. Zapisz równania reakcji ujęte w obu chemografach. Nazwij substancje A, B, C, D, E, F i G
1. Przerysuj tabelę do zeszytu lub na kartkę i uzupełnij ją:
Lp.
Nazwa związku
1
2
3
4
Wzór
sumaryczny
MgO
FeCl2
5
tlenek ołowiu(II)
7
chlorek magnezu
9
tlenek siarki(VI)
1.
tlenek węgla(II)
a)
CrCl3
3.
chlorek chromu(III)
c)
SiO2
6
8
Wzór strukturalny
Ilość atomów danego rodzaju
w cząsteczce
zestaw A
Cu = O
O = Al – O – Al = O
K–O–K
PbS
2. Przyporządkuj każdej nazwie związku chemicznego odpowiedni wzór sumaryczny i strukturalny:
2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
chlorek cyny(II)
b)
siarczek bizmutu(III)
tlenek chloru(V)
tlenek chloru(VII)
d)
e)
f)
tlenek azotu(II)
g)
tlenek chloru(I)
h)
tlenek krzemu(IV)
i)
10. tlenek azotu(I)
j)
Cl2O7
CO
Bi2S3
N2O
Cl205
NO
Cl2O
SnCl2
Lp.
1
Symbole i Opis słowny
wzory
Liczba i rodzaj atomów
CO2
1 atom węgla 2 atomy tlenu
4N
2
2Fe2O3
4
3 PbS
3
5
6
7
5 Zn
2 H2
4 atomy azotu
1 cząsteczka tlenku węgla(IV)
2 cząsteczki azotu
4 atomy azotu
3
Fe(III), O(II)
2
4
N2O5
6
PbCI2
5
Cr O3, N H3, Al2 O3, O F2.
tlenku magnezu, dwa atomy wody, dwie
cząsteczki amoniaku, pół atomu tlenu, pięć
cząsteczek chloru, atom siarkowodoru.
1
N2 O5,
Cl2 O5, K I,
atom żelaza, atom tlenku magnezu, cząsteczka
3 cząsteczki chlorku żelaza(III)
Wartościowość
pierwiastków
Sn(IV), O(II)
Pb Cl2, Si O2, Na Cl,
5. Które z podanych niżej wyrażeń nie
mają sensu chemicznego? Podkreśl je.
2 atomy magnezu
Lp. Wzór sumaryczny
4. Określ wartościowość pierwiastków
w związkach:
Nazwa związku
Masa cząsteczkowa wyrażona w unitach
siarczek wapnia
tlenek srebra(I)
7. Napisz wzór i nazwę tlenku o masie cząsteczkowej 198 u, zawierającego atomy pierwiastka trójwartościowego.
8. Ustal wzór związku chemicznego, którego cząsteczka zawiera 2 atomy pierwiastka o łącznej masie cząsteczkowej 110 u
i 7 atomów drugiego pierwiastka o łącznej masie cząsteczkowej 112 u. Podaj nazwę tego związku.
9. Ustal wzór tlenku i siarczku pierwiastka chemicznego, którego cząsteczka zawiera 2 atomy tego pierwiastka o łącznej
masie cząsteczkowej 112 u i 3 atomy odpowiednio tlenu i siarki. Podaj pełne nazwy tych związków.

Wzory i równania reakcji chemicznych

Transkrypt

Podobne dokumenty