Microsoft Word Viewer - scenariusz zdarzenia kulturalnego

1
Konspekt scenariusza /scenopisu/ zdarzenia kulturalnego.
Konspekt składa się z III części, pierwsza odnosi się do koncepcji zdarzenia, na którą składa się praca
nad pomysłem, tytułem, uczestnikiem oraz zamierzonymi rezultatami. W drugiej części zawarta jest
wiedza o strukturze i metodzie tworzenia sytuacji animacyjnej. Na zakończenie zaprezentowane są
sposoby budowy scenariusza /scenopisu/ oraz podstawy prawne organizacji imprez /zdarzeń/ i
wskazówki do działań marketingowych.
Część I
Pomysł zdarzenia – powstaje w złożony sposób i w różnych okolicznościach. Nie da się
wydzielić czasu i dokładnie określić skutecznej metody pracy nad pomysłem, trudno
wyznaczyć miejsce jego powstania. Ponieważ pomysł to znaczna część sukcesu steruje się
procesem dochodzenia do pomysłu, stosuje się metody stymulujące postawy twórcze.
Dobrym pomysłom sprzyjają umiejętności twórczego czerpania z własnych doświadczeń i
dobrych przykładów, a także merytorycznej i organizacyjnej wiedzy. Niezbędne wydają się
cechy osobowe, jak: wyobraźnia, fantazja, innowacyjna i twórcza postawa. Ważna jest
umiejętność organizowania pracy nad pomysłem we wszystkich etapach jego powstawania.
Na proces dochodzenia do pomysłu składają się:
• Wizja /wyobrażenie/ tego, co będzie rezultatem animacji.
• Misja - streszczenie celów, syntetycznie ujęty cel, sformułowany w oryginalnym języku
autorów projektu, lapidarny w formie i treści, znaczący w porozumiewaniu się z
adresatami projektu.
• Horyzont wartości i znaczeń.
• Zarys formy /sytuacji/, przewodni temat /teksty kulturowe/, klimat, styl.
Metody pracy nad pomysłem. Sposób działania zależy od osobistych predyspozycji, stylu
pracy /indywidualnie – zespołowo, improwizacja – systematyczność, intuicja - planowanie,
procedury/. Na działanie mają też wpływ warunki, okoliczności, w których pomysł powstaje.
Oto kilka sugestii.
• W pierwszej fazie pracy nad pomysłem warto oderwać się od rozpoznanych
ograniczeń, oddać się marzeniom, fantazji, wyobraźni.
• Pracuj na przemian indywidualnie i w zespole. To, co wymyśliłeś konsultuj z
zaufanymi osobami. Prowadź dokumentację, zapisuj rezultaty kolejnych etapów prac
nad pomysłem.
• Próbuj sobie wyobrazić przebieg i nastrój zdarzenia. Podstawowe jego elementy:
miejsce, czas, uczestniczące osoby, kulturowy i społeczny aspekt zdarzenia, relacje
zachodzące pomiędzy uczestnikami, zachowania uczestników, ich przeżycia, reakcje
na to, co zdarzenie ze sobą niesie. Musisz znaleźć sposób na rejestrowanie wytworów
swojej wyobraźni – to trudne, ale konieczne.
• Ważny jest sposób zespołowej pracy. Spotkania nie powinny mieć formalnego
charakteru. Ważny jest skład osobowy zespołu, z którym pracuje się nad pomysłem,
należy unikać osób nastawionych sceptycznie, pesymistów. Nie wolno ograniczać,
krytykować wypowiedzi gdyby nawet były całkowicie oderwane od rzeczywistości.
Spotkaniom musi towarzyszyć zaangażowanie i wysoka motywacja. Nie można
dopuszczać do wypowiedzi dyskredytujących sens pracy zespołu, to obniża poziom
motywacji, redukuje energię. Konieczne będzie rejestrowanie przebiegu spotkania w
taki sposób, aby można było łatwo prezentować rezultaty kolejnych faz pracy nad
pomysłem.
Tytuł zdarzenia może być początkiem jego „marki”, może i powinien być inspirujący. Tytuł
określa:
• Przewodnią ideę zapisaną oryginalnym językiem, przez skojarzenie, metaforę;
• Formę /festiwal, biesiada, festyn, widowisko, spotkanie/;
2
•
•
Treść /ludyczna, artystyczna, folklorystyczna/;
Specyfikę uczestników /dziecięca, młodzieżowa, czterdziestolatków, seniorów,
old-boyów /;
• Nastrój /szalone lata dwudzieste, melancholia jesieni, gorące lato/;
• Tytuł zdarzenia powinien być – lapidarny, zaskakujący, adekwatnie ujmujący
treść i formę, zagadkowy, niepowtarzalny, czyli zawierający oprócz określenia
formy i treści nazwę własną, symbolizujący jakość, oddający nastrój i styl
uczestników, np. odlotowy festiwal ...., odnoszący się do uznanych wartości
lub kontestujący, prowokujący.
Do kogo zdarzenie jest adresowane. W tym punkcie trzeba szczegółowo określić różne
grupy adresatów. Wiek, status społeczny i zawodowy, oczekiwania, zainteresowania,
preferencje, specyficzne potrzeby. Warto się zastanowić nad opisem sylwetki odbiorcy, jego
stylem życia.
• Adresat i jego charakterystyka /wiek i kondycja psychofizyczna, sytuacja
społeczno-ekonomiczna, preferowane upodobania estetyczne, charakterystyczne
zachowania, otwartość na innowacje, tolerancja, zachowawczość, mobilność,
rozmieszczenie /zamieszkanie/ w przestrzeni miasta, gminy, regionu;
• Warunki uczestnictwa – np. strój, sprzęt, przygotowanie określonego repertuaru,
wniesienie opłaty, posiadanie opiekun/a/ów/.
• Przewidywana kategoria i liczba uczestników. Te dane są istotne z wielu względów,
informują o potencjalnym zainteresowaniu społecznym, wskazują na problemy
logistyczne, organizacyjne, kwestie bezpieczeństwa. Od liczby uczestników zależy
czy zdarzenie zakwalifikowane zostanie do imprez masowych. Liczba uczestników
określonej kategorii wymaga zapewnienia szczególnych warunków [dzieci, osoby
niepełnosprawne, osoby starsze wymagające szczególnej opieki]. Dodatkowo możemy
określić ilość osób, do których adresujemy poszczególne fragmenty projektu, np.
uczestnicy warsztatów, gier i zabaw, seminarium, publiczność widowiska, wystawy,
itp.
Co zamierzamy osiągnąć poprzez realizację zdarzenia?
• W animacji kultury cele to uznane lub pożądane w danym środowisku wartości, ku
którym dążą jednostki, grupy, społeczności lokalne. Celem może być odkrycie,
uświadomienie wartości, lub ich realizacja a także obie sytuacje łącznie.
• Przypomnijmy, że w naszym przypadku wartości odnoszą się do pożądanych przez
nas i naszych odbiorców stanów rzeczy, które przybierają postać: przeżycia o
wymiarze etycznym, estetycznym, intelektualnym; doznania emocjonalnego; aktu
twórczego; doświadczenia poszerzającego wiedzę, pogłębiającego, zmieniającego
relacje społeczne; ważnego spotkania z innymi ludźmi. Wyróżniamy różne kategorie
celów, między innymi:
• Cel główny wyrażający intencje organizatorów w opisywanych wcześniej
kategoriach wartości, które zostaną uświadomione i urzeczywistnione przez
uczestników zdarzenia.
• Cel antycypujący przyszłe stany rzeczy w odniesieniu do jednostek, grup,
społeczności lokalnej, środowiska to: aktywność kulturalna jednostek,
powstanie nowych grup skupionych wokół zainteresowań i wspólnych celów,
podwyższony poziom integracji, preferowane zachowania, powtarzająca się już
bez udziału animatora aktywność kulturalna ludzi, lepszy wizerunek gminy,
lepsza identyfikacja mieszkańców z miejscem zamieszkania poprzez
znajomość lokalnych zabytków, otoczenia naturalnego itp.
3
•
• Cel dobrze sformułowany pozwoli na określenie przewidywanych efektów
indywidualnych, grupowych, środowiskowych, które odnosić można do
rzeczywistości społecznej, kulturowej, ale także ekonomicznej, gospodarczej
/związek rozwoju gospodarczego z kulturą/.
Cele przedmiotowe, dadzą się opisać poprzez formy, inaczej rzecz ujmując
wykreowane przez animatora sytuacje i wynikające z nich zdarzenia.
Część II
Pomiędzy pomysłem, intencją a osiągniętym celem /wartością/ sytuuje się właściwy obszar
praktyki animacyjnej. Co jest, więc bezpośrednim rezultatem pracy animatora? Odpowiedzi na
to pytanie powinna udzielić metodyka. W proponowanej przez nas metodzie, która animację
traktuje jako tworzenie optymalnych warunków do ożywienia aktywności jednostek i
zbiorowości, rezultatem pracy animatora będą kompozycje warunków, które możemy nazwać
sytuacjami animacyjnymi.
Sytuacje pozwalają na uruchomienie procesów animacyjnych:
otwierania się na siebie i otoczenie, odkrywania potencjału własnego i środowiska; tworzenia związków i
dobrej komunikacji; wzbudzania aktywności twórczej. Wspomnianym procesom sprzyjają sytuacje
spotkania i symbolicznego komunikowania się uczestników.
Sytuacje definiujmy jako zespół warunków, okoliczności, które uruchamiają i intensyfikują
procesy animacyjne, wzmacniają wspólnotowe formy współżycia, umożliwiają i ułatwiają
uczestnikom obcowanie z kultura potencjalną, komunikowanie się poprzez kulturę. Gdy
dokonamy analizy sytuacji okaże się, ze mamy do czynienia z warunkami:
• Obiektywnymi o charakterze lokalnym i globalnym, na które animator nie ma
wpływu, ale jest świadomy ich istnienia i oddziaływania /system społecznokulturowy/;
• Obiektywnymi, które wnoszą w sytuację uczestnicy / cechy osobowe, postawy,
aktualne samopoczucie, kultura lokalna, warunki ekonomiczne, itp./
• Animowanymi przy udziale animatora. Będą to: horyzont aksjologicznosemantyczny, elementy społeczne, kompozycja osobowa, elementy kulturowe, czas
i przestrzeń, formy i środki komunikowania się, zachowania, elementy materialne
/logistyka/, elementy organizacyjne, relacje.
Mamy, więc warunki obiektywne rozpoznane jako sytuacja wyjściowa od animatora
niezależna i warunki, które animator może zaprojektować, włączyć w już istniejące.
Pomiędzy warunkami składającymi się na sytuację animacyjną występują zależności.
Poszczególne warunki i występujące pomiędzy nimi związki tworzą razem strukturę
sytuacji animacyjnej.
Struktura sytuacji animacyjnej /komunikacji kulturowej/.
Horyzont aksjologiczno-semantyczny – podstawa spotkania, komunikacji, porozumienia.
W kulturze każdej zbiorowości można wyróżnić systemy wartości i sposoby ich
urzeczywistniania. Działania ludzi wynikają z wartości, które są wyznacznikiem celów, podstawą
motywacji. Kultura obejmuje też systemem znaczeń, jakie zbiorowość nadaje rzeczywistości,
utrwala też sposoby ich wytwarzania. Ustalenie konsensusu wartości i znaczeń musi wyprzedzać
działanie, aby wywołać aktywność, nadać jej status ważności; aby się sprawnie komunikować i
osiągnąć niezbędny poziom porozumienia. Ten pierwszy warunek wprowadzany w sytuacje
animacyjną, nazwiemy horyzontem aksjologiczno-semantycznym. Wynegocjowane w grupie czy
środowisku, przyjęte, zaakceptowane i przestrzegane przez podejmujących wspólne działanie
wartości i znaczenia, stanowić będą sens i granice podejmowanej aktywności.
4
Elementy społeczne-rozumiemy jako statyczną i dynamiczną scenę, arenę naszych działań.
Elementy społeczne odnoszą się:
• Do jednostek – osób, podmiotów ich zachowań, postaw, myśli, emocji;
• Do mniejszych i większych zbiorowości - grup, instytucji o mniej lub bardziej złożonych
strukturach;
• Do tego, co międzyludzkie: interakcje, stosunki, relacje, więzi, sposoby komunikowania.
Sytuację animacyjną budujemy ze świadomością stanu społecznej rzeczywistości, która jest
udziałem egzystencji naszych uczestników, ale zarazem tworzymy nowe elementy struktury i
społeczne fakty, do których zaliczymy:
• Grupy;
• Liderów społecznych;
• Instytucje;
• Więzi społeczne;
• Relacje międzyludzkie;
• Postawy wyrażające myśli, poglądy i emocje;
• Identyfikacje prowadzące do zmian w tożsamości.
Uwaga: elementy społeczne łączą się z takimi pojęciami jak: siły społeczne, społeczeństwo
obywatelskie, kapitał społeczny.
Elementy społeczne to zarówno potencjał, jak i rezultat animacji. Jeden element właściwie
wkomponowany w całość zdarzenia może ożywiać inny. Często potencjał społeczny występuje,
ale nie jest przez lokalną społeczność uświadomiony i wykorzystywany dla wspólnego dobra.
Oto wybrane elementy otoczenia społecznego:
• Społeczno-kulturowy aspekt naturalnego otoczenia /odprzedmiotowienie, nadanie
wartości i znaczenia obiektom naturalnym/. W praktyce będzie to tworzenie produktu
kulturowego, jako przekształcanie walorów w czynnik dynamizujący rozwój.
Przykładem może być krajobraz.
• Przedmiotowy wymiar otoczenia społeczno-kulturowego to: postawy, wzory, normy,
tożsamość zbiorowa, specyficzne formy życia zbiorowego,
• Bogactwo, zróżnicowanie struktury społecznej: role, więzi, grupy, osoby znaczące,
instytucje, organizacje, podmioty gospodarcze, formy gospodarowania.
• Instrumenty społecznej komunikacji, formy i wzory komunikowania, przepływ
informacji pomiędzy elementami struktury społecznej, efektywność komunikowania,
wykształcone formy ekspresji. Bywa tak, że wiele się dzieje, ale o tym nie wiemy;
pragniemy coś zrobić, ale nie potrafimy się porozumieć;
• Uświadomione i rozwinięte potrzeby, oczekiwania, aspiracje społeczności lokalnej,
jako element dynamizujący;
•
•
Infrastruktura instytucji, urządzeń publicznych /przestrzeni, miejsc/ sprzyjających
aktywności;
Rozwinięty system samorządowy i pozarządowy
Elementy osobowe
Kompozycja osobowa, to zbiór osób uczestniczących w zdarzeniu i jednocześnie będących
warunkiem zdarzenia. Nie zawsze, gdy spełnione są pozostałe warunki dochodzi do zdarzenia
ze względu na uczestników. Poprzez analizę modelu komunikowania się można to założenie
sprawdzić. Nie jest zatem obojętne, kto uczestniczy w zdarzeniu. Elementy osobowe tworzą
zawsze pewną kompozycję, otwartą na zadania, adekwatną do oczekiwań, która jest rezultatem
zabiegów animatora, w kolejnych etapach wpływ na kompozycję mają inne osoby, grupy,
5
społeczne otoczenie /osoby znaczące, liderzy społeczni, ośrodki wzorotwórcze i opiniotwórcze/.
W tworzeniu kompozycji osobowej możemy wyodrębnić następujące etapy.
• W pierwszym etapie pozyskujemy znaczące w środowisku jednostki, które
przygotowujemy do animowania rzeczywistości społecznej. Jednostki, z którymi
zaczynamy działanie i grupa inicjatywna, którą tworzą, to wstępne i najważniejsze
elementy osobowej kompozycji. Dlatego wybór /dobór/ tych osób jest istotny.
• W kolejnych etapach liderzy zaktywizowanej społeczności dynamizują kolejne
jednostki i grupy, a te jeszcze dalsze. Możemy mówić o efekcie „fali”, „kuli śnieżnej”,
„lawiny”. Powinniśmy unikać fałszywych liderów, prześmiewców, cyników,
karierowiczów, a odwoływać się do osób, które już wykazały się aktywnością, które
są odpowiednio motywowane.
W kompozycji osobowej wyróżniamy: animatorów, wolontariuszy, doradców specjalistów,
uczestników
Animatorzy są czynnikiem pierwotnym i dynamizującym zarówno kompozycji osobowej,
jak innych elementów sytuacji, powinny to być osoby:
• Posiadające umiejętność rozpoznania i analizy warunków wstępnych, a także aplikacji
i przetwarzania zdobytych informacji do procesu projektowania. Organizujące i
modyfikujące elementy sytuacji.
• Inicjujące i stymulujące proces kreowania sytuacji. Służą do tego środki aktywizujące
osoby, czasoprzestrzeń, dobra kultury, relacje, sfera logistyczno-organizacyjna.
• Prowadzące ewaluację przebiegu sytuacji, monitorujące elementy sytuacji.
• Wprowadzające do sytuacji własny potencjał, który tworzą takie predyspozycje i cechy
osobowe jak:
• Pasja, poczucie misji;
• Wiedza podmiotowa i przedmiotowa, dostęp do niezbędnych informacji;
• Bycie, zakorzenienie /uczestniczenie/ w kulturze lokalnej i globalnej;
• Sprawność komunikatywna, organizacyjna, mediacyjna, moderująca, metodyczna,
specjalistyczna /w wybranej dziedzinie/;
• Doświadczenie na poziomie transmisji pomiędzy potocznością a refleksyjnym,
analitycznym odbiorem rzeczywistości;
• Podmiotowość, otwartość, wrażliwość na innych samokształtująca się tożsamość.
• Umiejętność wyobrażania sobie stanów nieistniejących oraz ich urzeczywistniania.
• Zdolność łączenia tego, co istniejące z tym, co wyobrażone.
• Umiejętność organizowania ludzi do nadawania sensu własnym działaniom.
Wolontariusze – to kategoria osób od niedawna prawnie usankcjonowana, to zjawisko o
dużym potencjale społecznym, rozwijające się i przybierające nowe formy organizacyjne.
Animator powinien umieć pozyskiwać i organizować wolontariat, który może przybierać różne
formy. Istnieją w Polsce wyspecjalizowane instytucje zajmujące się wolontariatem, np.
Wolontariat studencki, Centrum wolontariatu
• Wolontariat organizowany przy instytucji, na stałe współpracujący z animatorem
• Wolontariusze związani z konkretną formą pracy instytucji /grupy twórcze,
festiwale.../
• Wolontariusze związani z konkretnym projektem.
• Wolontariat wyspecjalizowany
Specjaliści doradcy
• Specjaliści, doradcy – osoby wprowadzane do poszczególnych sytuacji, mogące:
dostarczać informacji, edukować, modyfikować kompetencje, dynamizować sytuacje.
Animator otwiera ludzi na społeczno-kulturowe otoczenie, ich samych, problemy. W
6
kolejnych etapach animacji, gdy pojawiają się problemy, musi szukać kompetentnych
doradców. To wiedza animatora, jego osobiste kontakty, bezpośrednie lub poprzez
wyspecjalizowane instytucje, zadecydują o możliwości włączenia specjalisty do
konkretnej sytuacji. Specjaliści, doradcy, mentorzy, moderatorzy, rozjemcy będą to
osoby:
• Dostarczające informacji;
• Prowadzące warsztaty uzupełniające kompetencje uczestników;
• Prowadzące różne formy edukacyjne;
• Doradzający na różnych etapach realizacji projektów;
• Trenerzy interpersonalni
Uwagi: 1/ specjaliści włączeni w sytuacje DK, powinni reprezentować postawę animacyjną,
2/ animator powinien mieć rozpoznanie w sytuacji kadrowej bliższego i dalszego otoczenia,
powinien utrzymywać kontakty ze specjalistami, powinien uczestniczyć w warsztatach
specjalistycznych, które są dobrym miejscem kontaktów, powinien należeć do stowarzyszeń
zrzeszających animatorów
Uczestnicy DK
Uczestnicy DK są zbiorowością, którą animator wprowadza w proces animacyjny, z którą
współpracuje. Dla animatora ważne są informacje o uczestnikach, takie jak:
• Status społeczny i sytuacja ekonomiczna, kondycja psychofizyczna:
• Cechy osobowościowe /otwartość, wrażliwość, kreatywność/; elementy osobowości
/motywy, potrzeby, temperament/
• Kompetencje kulturowe /znajomość kodów, wzory, normy, wartości, treści
symboliczne, zdolność do symbolizacji rzeczywistości/;
• Tożsamość kulturowa /cząstkowe identyfikacje, tożsamość własna ugruntowana/
• Preferowane aktywności.
• Czasowo-przestrzenne, techniczne, ekonomiczne możliwości uczestniczenia w
projektowanych sytuacjach.
Uczestnicy są podstawowym elementem kompozycji osobowej. Jeżeli tak, nie jest obojętny
skład osobowy uczestników zdarzeń, grup celowych. Pierwsze sygnały, które wysyła
animator, jego kompetencje i postawy wpłynął na osobowy element sytuacji. Istotne będą też
kolejne działania, i ich styl jak:
• Sposób nawiązania kontaktów /bezpośrednie, pośrednie, konwencjonalne lub
oryginalne/ i forma zaproszenia.
• Porządek i atmosfera pierwszych spotkań /czytelność komunikatów, jasne
procedury, wyraźnie sformułowany cel (dotyczący pracy grupy a nie celów grupy,
jeżeli nie jest grupą zadaniową)/
• Miejsce pierwszych i następnych spotkań /dostępność, logistyka, estetyka, higiena
pracy, intymność i charakter spotkań/
• Różne formalne regulacje /manifesty ( symbole, wartości), regulaminy, statuty/
• Ustanowienie samorządu i jego praca.
• Propozycja stopnia sformalizowania grupy
• Przygotowanie
propozycji
dotyczących
procedur
formalizacji
grupy
/stowarzyszenie rejestrowane lub nie/
• Styl pracy /demokratyczny, autorytarny, liberalny, sformalizowany, nastawiony na
zadania lub osoby, inny/
Liderzy to osoby, które stanowią potencjał społeczny środowiska. Animator dowiaduje się o
ich istnieniu w procesie wstępnego rozpoznania. Liderzy są też rezultatem zabiegów
animacyjnych. Obie grupy liderów są istotnym potencjalnym składnikiem kompozycji
osobowej. Można wyróżnić następujące kategorie liderów.
7
•
Liderzy formalni, szefowie instytucji, organizacji pozarządowych, reprezentanci
samorządu terytorialnego, gospodarczego, uczniowskiego, studenckiego, politycy,
biznesmeni, nauczyciele, animatorzy, księża.
• Liderzy nieformalni, osoby nie pełniące funkcji publicznych a jednocześnie
powszechnie uznane w środowisku za znaczące i wzorotwórcze, przywódcy grup
nieformalnych /rówieśniczych, towarzyskich/
Elementy kulturowe
• Elementy kulturowe - wartości i znaczenia, przedmioty, zachowania /obyczaje,
zwyczaje, obrzędy, rytuały/, wzory, normy, znaki, symbole, mity wymagają ciągłej
aktywności, internalizacji, inkulturacji. W komponowaniu sytuacji animacyjnej
dokonujemy ustawicznego wyboru, selekcji, interpretacji, hierarchizacji tych
elementów.
• Świadomość kulturowa społeczności jest rezultatem socjalizacji, kulturalizacji, a także
różnych form edukacji. Zależy od stopnia identyfikacji z otoczeniem, od stosunku do
tradycji, od aktualnej aktywności społeczno-kulturowej. Świadomość kulturowa
ujawnia się w codziennym dostrzeganiu kulturowego aspektu rzeczywistości,
odczuwaniu wartości, rozumienia związku pomiędzy urzeczywistnianiem wartości a
pomnażaniem dobra indywidualnego i wspólnego. Zdarza się, że danej społeczności
dominują aspekty ekonomiczne, instrumentalne, które przesłaniają kulturowe /ludzkie/
oblicze rzeczywistości. Świadomość kulturową jednostki i grupy reprezentują w
działaniach /poziom i kierunek aktywności/, w artykułowanych publicznie poglądach i
postawach /treść lokalnych mediów, publiczne wypowiedzi/.
• Dobra kultury współczesnej, proces ich powstawania i upowszechniania; warunki
tworzenia,
utrwalania,
wartościowania,
przenoszenia
przestrzennego
i
międzypokoleniowego.
• Dziedzictwo kulturowe, jego świadomość i troska o kultywowanie; warunki
udostępniania i uprzystępniania, procesy interpretacyjne.
• Relacje pomiędzy tradycją a współczesnością, to przestrzeń tworzenia i trwania
kultury. Jeden wymiar czasowy bez drugiego jest bezwartościowy. Animator tworzy
przestrzeń dialogu.
• Sposoby komunikowania są systemem nerwowym kultury, zakładając, że kulturę
rozumiemy jako system i treść komunikacji międzyludzkiej.
• Procesy symbolizacji, są sposobem przetwarzania informacji, wiedzy w kulturę.
Animacja pomaga ludziom tworzyć i odtwarzać znaczenia, nadawać sens
przedmiotom, ludziom i ich zachowaniom. Pomaga w zmieniających się warunkach
interpretować rzeczywistość.
• Kultura w strategii rozwoju /strategie są opracowane, ale nie są realizowane,
społeczeństwo nie jest doinformowane, są utrudnienia w realizacji/;
•
Budowanie kapitału kulturowego - to pojęcie wprowadzone przez francuskiego
socjologa Pierre Bourdieu na określenie idei, wiedzy, umiejętności i przedmiotów o
wartościach kulturowych, jakie ludzie nabywają, w czasie uczestnictwa w życiu
społecznym. Wyraża się on w pierwszym rzędzie w językowych i kulturowych
kompetencjach jednostki. Występuje on w trzech podstawowych formach:
•
Ucieleśnionej (embodied) - jako długotrwałe dyspozycje ciała i umysłu, w tym w
szczególności tzn. "dobre maniery", gust kulturowy, smak, znajomość form kultury
wysokiej, konwencji kulturowych i towarzyskich.
Zinstytucjonalizowanej - głównie w postaci sformalizowanego wykształcenia, w
szczególności potwierdzonego przez dyplomy prestiżowych uczelni
•
8
•
•
•
Uprzedmiotowionej (objectified) - jako posiadane dobra kulturowe (malarstwo,
książki, maszyny itp.).
Kapitał kulturowy może być konwertowany na dwie inne formy kapitału wyróżnione
przez Bourdieu: kapitał społeczny i kapitał ekonomiczny. Najłatwiej wymianie
podlega kapitał kulturowy w formie uprzedmiotowionej ponieważ wiąże się z
pozyskiwaniem dóbr materialnych. Akumulacja zinstytucjonalizowanego kapitału
kulturowego wymaga poważniejszych nakładów i długotrwałych zabiegów. Kapitał
kulturowy w formie ucieleśnionej jest najbardziej stabilnym jego typem a jego
akumulacja przebiegać może nawet na przestrzeni wielu pokoleń. Najtrudniej więc go
zdobyć ale i odebranie go jest najtrudniejsze.
Jak wskazywał Bourdieu, kapitał kulturowy jest jedna z podstawowych, a często
ukrytych, barier na drodze awansu społecznego. Typową formą selekcji w oparciu o
jego zasoby są różnego rodzaju egzaminy, w szczególności egzaminy wstępne do
prestiżowych szkół wszelkich szczebli.
Czas zdarzenia
Czas zdarzenia – rozumiany szerzej niż formalny termin i czas przebiegu zdarzenia.
Zwracamy uwagę na następujące zagadnienia związane z czasem.
• Uzasadnienie wyboru terminu – uwarunkowania historyczne, zwyczajowe,
symboliczny charakter czasu, w którym zdarzenie jest realizowane;
• Związek pomiędzy innymi elementami sytuacji a czasem.
• Czasowy aspekt struktury zdarzenia:
• Czas poświęcony na przygotowanie zdarzenia;
• Czas poprzedzający zdarzenie;
• Czas przebiegu zdarzenia;
• Czas po zdarzeniu, przeznaczony na ewaluacje, dokumentacje zdarzenia
• Czas trwania zdarzenia w świadomości jednostkowej i zbiorowej
• Czas trwania zdarzenia jako całości i jego kolejnych części, sytuacji /scen,
aktów, sekwencji/, symboliczny wymiar czasu trwania poszczególnych części
/minuta ciszy/
• Inne aspekty czasu, jak jednorazowość lub powtarzalność /cykliczność:
biennale, triennale/ zdarzenia.
Przestrzeń /miejsce/ realizacji zdarzenia, przestrzenny kontekst;
• Charakterystyka i uzasadnienie miejsca lokalizacji zdarzenia /aspekty
kulturowe, techniczne, społeczne, wywołanie nastroju, odwołanie się do
tradycji, charakter zdarzenia/
• Przestrzenny kontekst wybranego miejsca: otoczenie kulturowe /stopień
nasycenia dobrami kultury, znaczące zabytki, stopień i jakość zurbanizowania,
przestrzeń wiejska, miejska, industrialna/ odległość od osiedli, drogi
komunikacyjne, centralne lub marginalne położenie, otoczenie przyrodnicze,
• Związek miejsca z istotą i celem zdarzenia.
Możliwości wykorzystania cech przestrzeni do aranżacji sytuacji
• Walory widowiskowe /amfiteatralny układ/
• Walory estetyczne, jako naturalna scenografia
• Walory praktyczne służące realizacji zaplanowanych sytuacji
9
Przestrzeń zewnętrzna, wewnętrzna, zamknięta /ograniczona/ otwarta, neutralna,
symboliczna, fizyczna, społeczna. Zawsze działamy w przestrzeni, często poszukujemy w niej
miejsca do realizacji swoich zamierzeń, do spełnienia marzeń, do przeżywania, kontemplacji.
Miejsce traktujemy jako wyodrębniony fragment przestrzeni, dany nam, przez nas wybrany i
naznaczony.
• Przestrzeń zastana. Rozumienie i odczucie oraz wybór przestrzeni, jej oznaczenie,
wyodrębnienie z niej miejsca.
• Aranżacja, przystosowanie do rodzaju aktywności. Sposoby i środki kreowania
przestrzeni, jej otwierania, ograniczania /rola przedmiotów, ludzi, światła, dźwięku/;
• Relacje między osobami, przedmiotami a kreowanie przestrzeni. Wzajemne
związki;
• Symbolizacja przestrzeni – przestrzeń znacząca /święta, świecka, przyjazna, groźna,
monumentalna, kameralna/
• Przedmioty i ludzie w przestrzeni. Statyka i dynamika przestrzeni.
• Możliwości wykorzystania cech przestrzeni do aranżacji sytuacji
• Walory widowiskowe /amfiteatralny układ/
• Walory estetyczne, jako naturalna scenografia
• Walory praktyczne służące realizacji zaplanowanych sytuacji
• Związek pomiędzy przestrzenią a relacjami pomiędzy uczestnikami.
Społeczny aspekt przestrzeni /styczności i więzi/
Czasowo-przestrzenny aspekt zdarzenia. Związek czasu i przestrzeni w kształtowaniu się
społeczności lokalnej.
• Nawiązanie do istniejących struktur czasowo-przestrzennych
• Tworzenie nowych struktur czasowo-przestrzennych
Formy komunikowania się jako element sytuacji.
• Bezpośrednie, twarzą w twarz. Werbalne i pozawerbalne, naturalne /potoczne/
formalne /konwencjonalne/ stylizowane.
• Mechaniczne-powierzchniowe; organiczne – głębokie;
• Formy pośrednie – zapośredniczone przez dobra kultury, animacja, a określone formy
tego typu komunikowania się;
• Komunikacja poprzez media, z udziałem środków technicznych /ekstensje/
Zachowania jako element sytuacji.
• Zachowania naturalne /potoczne w danej kulturze/ – zachowania formalnie
ograniczone / konwencjonalne/
• Zachowania proponowane w scenariuszu /gry, zabawy, dramy, procedury, negocjacje/
• Współdziałanie jako niezbędny element sytuacji
• Wzmacnianie zachowań pożądanych, preferowanych
• Redukowanie, korygowanie zachowań niepożądanych.
Zachowania symboliczne, które znaczą i wyrażają więcej niż to jak je można wprost
odczytać.
• Werbalne
• Senso-motoryczne
• Wizualne
• Dźwiękowe
• Utrwalanie ekspresji
Zachowania wyrażające się w gotowości do postawy aktywnej, twórczej
• Wyłączenie ze spraw i problemów potoczności
• Skupienie, uwaga, koncentracja na przedmiocie działania
10
•
•
•
•
Otwartość wobec siebie i innych, na innych
Autoteliczność
Kreatywność – dążenie do zmiany, innowacji, optymalizacji
Uczenie się przez doświadczenie
Elementy materialne :
•
Obiekty, urządzenia,
•
Techniczne środki komunikowania,
• Finanse.
Środki techniczne /logistyczne/ ich powiązanie z planowaną akcją .
• Pracownie
• Urządzenia
• Narzędzia
• Materiały
Elementy organizacyjne:
• Podział ról , funkcji i zadań,
• Systemy informacyjne,
• Tworzenie warunków współdziałania
o Współpraca,
o Koordynacja
• Ewaluacja
Koordynacja, czasowo-przestrzenny przebieg działań /kompozycja elementów składających się
na sytuację/
•
Koordynacja wewnętrzna, dotycząca instytucji realizującej projekt.
•
Koordynacja zewnętrzna, dotycząca partnerów projektu, instytucji i organizacji
współpracujących
Zasięg zdarzenia – dotyczy obszaru oddziaływania projektowanego zdarzenia. Może być
zasięg lokalny-odnoszący się do określonego środowiska; ponadlokalny – odnoszący się do
subregionu /powiatu/, regionu, kraju, kilku wybranych krajów, kontynentu, świata.
Struktura sytuacji animacyjnej. Relacje między elementami sytuacji.
Relacje /relacja to zależność między dwoma bądź większą liczbą elementów (podmiotów,
przedmiotów, cech, itp./ – w sytuacji animacyjnej będą to: związki, stosunki pomiędzy
aktorami sytuacji, ale także pomiędzy osobami a dobrami kultury wkomponowanymi w
sytuację. Zagadnienia występujące w tworzeniu sytuacji animacyjnej:
•
•
•
Uświadomienie uczestnikom znaczenia relacji w życiu publicznym i potrzeby ich
optymalizacji
Przezwyciężenie izolacji, wykluczeń, deprywacji wynikającej z barier społecznych,
ekonomicznych, kulturowych a także ograniczeń, stereotypów w postrzeganiu siebie i
innych osób
Przezwyciężanie ograniczeń /przestrzennych, kompetencyjnych, ekonomicznych,
motywacyjnych/ w relacjach pomiędzy uczestnikami a dobrami kultury
11
•
•
•
Tworzenie warunków spotkania /czasowo-przestrzennych, społeczno-kulturowych,
organizacyjno-logistycznych/, od powtarzających się styczności do kształtowania
więzi, zaufania, współdziałania.
Kształtowanie otwartego, aktywnego, komunikatywnego stosunku pomiędzy
uczestnikami sytuacji
Budowanie kapitału społecznego: zaufania i norm współżycia w relacjach
międzyludzkich
Część III
Scenariusz /scenopis/ zdarzenia kulturalnego
o Scenopis jest dokładnym zapisem, dających się wyodrębnić, czasowo –
przestrzennych sytuacji. Służy do zgodnej z intencjami projektodawców
realizacji projektowanego zdarzenia. Zapis taki powinien zawierać następujące
elementy.
• Chronologicznie wymienione /minutowy zapis trwania poszczególnych
fragmentów/, dające się wyodrębnić ze względu na formę lub treść,
elementy struktury zdarzenia /sceny, akty, sekwencje/. Zapisane jako
sytuacje czasowo-przestrzenne obejmujące:
• Pozycje i zachowania "aktorów" /przez aktorów rozumiemy wszystkich
uczestników sytuacji, którym przypisane są konkretne zadania/,
wypowiadane treści, formy ekspresji /werbalne, pozawerbalne;
bezpośrednie, pośrednie/, nastrój, emocjonalny wydźwięk wypowiedzi
/monolog, dialog/;
• Relacje między aktorami, aktorami a przedmiotami umieszczonymi w
przestrzeni;
• Niezbędne środki inscenizacyjne, ich lokalizację i przemieszczenia,
• Niezbędne urządzenia techniczne i sposób ich wykorzystania w
zdarzeniu
• Konteksty wymienionych sytuacji, dające się wyrazić środkami
scenicznymi.
• Wskazówki dla operatorów urządzeń akustycznych /dźwięk/,
elektrycznych /oświetlenie/ także operatorów sceny /zmiany
scenografii, zmiany na widowni, itp./
• Wskazówki, zadania dla osób prowadzących /konferansjerów/,
animatorów publiczności
• Wskazówki dla inspicjentów oraz innych osób obsługujących
przebieg zdarzenia.
• Zapis dotyczący atmosfery, klimatu poszczególnych sekwencji a
także szczególnych intencji autora scenariusza
• Zapis dotyczący zachowań publiczności, jeżeli zamierzamy podczas
zdarzenia wpływać na te zachowania.
W zapisie bardziej szczegółowym pojawią się dodatkowo:
• Wszystkie teksty użyte w zdarzeniu w postaci załącznika lub wpisane w
scenariusz. Utwory literackie, teksty autorskie twórców scenariusza,
teksty konferansjerskie.
• Warstwa dźwiękowa. Utwory muzyczne w formie zapisu tekstu i nut
lub zapisu mechanicznego. Efekty akustyczne zapisane mechanicznie
lub wytwarzane na żywo.
• Projekty scenografii, rekwizytów, kostiumów.
12
Uwagi:
• Scenopis może przyjąć dowolną postać graficzną w zależności od złożoności i
przeznaczenia scenopisu. Tekst może być uzupełniony szkicami poszczególnych
sytuacji, znakami umownymi, które są rozpoznawalne przez realizatorów. Możemy
używać też rozpoznawalnych skrótów.
• Forma scenopisu dla konkretnej instytucji, np. teatru, galerii powinna odpowiadać
wymogom formalnym i zwyczajowym tej instytucji.
• Scenopis zdarzenia realizowanego w plenerze powinien zawierać plan ogólny
przestrzeni z aneksami dotyczącymi: punktów sanitarnych, medycznych i
przeciwpożarowych, dróg dojazdowych, wewnętrznych i ewakuacyjnych, parkingów;
źródeł wody i energii, punktów gastronomicznych, sektorów dla publiczności,
punktów informacyjnych, miejsc kontaktów z ochroną, centrum organizacyjnego,
miejsc realizacji poszczególnych punktów programu. Taki scenopis podlega
określonym dyrektywom wynikającym z przepisów prawa, szczególnie, gdy mamy do
czynienia ze zdarzeniami /imprezami/ masowymi.
Podstawy prawne organizacji imprez kulturalnych.
Ustawa z dnia 25 października 1991 r. O organizowaniu i prowadzeniu
działalności kulturalnej /jednolity tekst/ ; /Dz. U. 97. 110. 721 z późniejszymi
zmianami: Dz. U. 98. 106. 668 ; Dz. U. 97. 141. 943. ; Dz. U. 00. 12. 136. ; Dz. U.
99. 101. 1178.
Rozdział 4 Organizowanie imprez artystycznych i rozrywkowych .
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 O bezpieczeństwie imprez masowych Dz.U. nr
106 1997, poz. 680
• Do scenopisu mogą być podpięte załączniki, w których bardziej szczegółowo
prezentujemy określone kwestie, np. sprawy związane z bezpieczeństwem;
regulaminy i konspekty wprowadzanych gier i zabaw; teksty dla osób, które włączają
się do zdarzenia /specjalni goście.../
Przykład załącznika, który odnosi się do działań marketingowych.
• Elementy marketingu. Na marketing składają się takie działania jak:
•
•
•
•
•
•
Kształtowanie produktu, rozumianego jako zdarzenie kulturalne.
Segmentacja rynku, informacja i reklama,
Kształtowanie ceny produktu /usługi/,
Dystrybucja /sposoby, kanały, środki techniczne stosowane w procesie wprowadzania
produktu na rynek/.
Promocja i reklama
W dziedzinie działalności kulturalnej nie zawsze występują wszystkie elementy marketingu,
np. w przypadku nieodpłatnego uczestnictwa trudno mówić o kształtowaniu ceny, segmentację
rynku zastępuje charakterystyka potencjalnego uczestnika. W każdym przypadku występować
będzie informacja i reklama. W projekcie podajemy, jakie zastosujemy formy i środki
promocji.