Ankieta studencka 2007/08 - wyniki

SZKOŁA JĘZYKÓW OBCYCH
UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO
PODSUMOWANIE ANKIETY DLA STUDENTÓW
(ROK AKADEMICKI 2007/2008)
I.
INFORMACJE OGÓLNE
Ankietę dla studentów stacjonarnych i niestacjonarnych uczęszczających na lektoraty
oferowane przez SzJO przeprowadzono w dniach 9-25 maja 2008 roku. Nauczyciele i
Studenci zostali powiadomieni o terminie i procedurze jej przeprowadzenia poprzez
umieszczenie informacji na stronie internetowej SzJO, a następnie poprzez przekazanie
dokumentu z opisem procedury Studentom odpowiedzialnym za przeprowadzenie ankiety w
każdej grupie.
Dane ze zgromadzonych ankiet wprowadzał zespół dyrektorsko-kierowniczy SzJO.
Wyniki opracowano przy pomocy pakietu statystycznego SPSS for Windows w dniach 25
czerwca – 15 lipca 2008 r.
II.
OPIS ANKIETY I KRÓTKA LEGENDA
Ankieta składała się z 15 pytań. Większość z nich była zamknięta W pytaniu nr 1. i 10.
proszono o wybór spośród dwóch możliwości: ‘tak’ lub ‘nie’. W pytaniu 2. zadaniem
Studentów było podanie konkretnej liczby odwołanych zajęć. W pytaniach nr 3-7 oraz 11 i 12
studenci proszeni byli o zaznaczenie odpowiedzi na pięciostopniowej skali, gdzie 1 oznaczało
‘zdecydowanie źle, 2 - ‘raczej źle, 3 -‘raczej dobrze’, a 4 - ‘zdecydowanie dobrze’. Skala
zawierała także odpowiedź ‘trudno powiedzieć’, którą umieszczono na końcu skali. Choć w
opracowaniu danych brano ją pod uwagę, została uznana za odpowiedź niekonkluzywną i nie
uwzględniano jej przy obliczaniu średnich statystycznych.
W pytaniach nr 8 i 9 odpowiedzi zaznaczano na czterostopniowej skali, w której 1
oznaczało ‘zawsze’, 2 - ‘często’, 3 – ‘rzadko’, a 4 – „w ogóle”. Natomiast w pytaniu 14.
wybierano spośród odpowiedzi 1 - w bardzo dużym stopniu, 2 - w dużym stopniu, 3 – w
małym stopniu i 4 - w bardzo małym stopniu.
1
Pytanie 15. miało charakter otwarty i proszono w nim o wypisanie innych spostrzeżeń,
uwag i komentarzy dotyczących ocenianych zajęć. Pełną wersję ankiety zawiera Załącznik 1.
III.
WYNIKI DLA SZJO OGÓŁEM
Ogółem wpłynęło 5.559 ankiet (o 82 ankiety więcej niż w ubiegłym roku) z tego
65,2% dotyczyło zajęć języka angielskiego. Na uwagę zasługuje fakt, iż spośród 9.201
studentów uczęszczających na lektoraty SzJO, ankietę wypełniło jedynie 60 % respondentów.
Największa liczba ankiet spłynęła od studentów w grupach na poziomie B2, tj. 2.176
ankiet (co stanowi 39,1 % respondentów) oraz na poziomie B1 - 1.366 ankiet (24,6 %
respondentów). Należy zauważyć, że na poziomie C2 oddano zaledwie 21 ankiet, co
odzwierciedla proporcje poszczególnych poziomów - w roku 2007/8 mieliśmy w SzJO
zaledwie 46 studentów uczących się na poziomie C2 - wszyscy w grupach jęz. angielskiego.
1. Wyniki – Pytania 1-14
Na pytanie 1. ‘Czy lektor zaczynał i kończył zajęcia punktualnie?’ Studenci mogli
wybrać spośród odpowiedzi ‘tak’ lub ‘nie’. W 97,7 % ankiet na to pytanie odpowiedziano
‘tak’.
W pytaniu 2. ‘Ile zajęć zostało odwołanych przez prowadzącego?’ Studenci mieli
wpisać konkretną liczbę, np. ‘10’ odwołanych zajęć. Tabela pokazuje, jak rozkładały się
odpowiedzi na to pytanie. Wynika z niej, iż jedynie w 52,5 % (tj. 2.920 ankiet) odpowiedź
brzmiała ‘0’. Można kwestionować precyzję sformułowania w tym pytaniu – czy studenci
traktowali zajęcia odwołane wcześniej tak samo jak zajęcia, o których odwołaniu
dowiadywali się po przyjściu pod salę dydaktyczną itp. Wynik nie wygląda jednak
imponująco.
2
Tabela 1. odpowiedź na pytanie: Ile zajęć zostało odwołanych przez prowadzącego?
Częstość
Ważne
,00
2920
52,5
1,00
1216
21,9
2,00
769
13,8
3,00
213
3,8
4,00
173
3,1
5,00
26
,5
6,00
24
,4
7,00
19
,3
8,00
11
,2
5371
96,6
188
3,4
5559
100,0
Ogółem
Braki danych
Ogółem
Procent
99,00
W pytaniu 3. (o zaangażowanie lektora w prowadzenie zajęć), najczęściej
wskazywaną odpowiedzią było ‘zdecydowanie dobrze’ – 79 %, (tj. 4.392 ankiety), następnie
‘raczej dobrze’ – 19,3 %, (tj. 1.073 ankiety). Zaledwie jeden procent odpowiedział
‘zdecydowanie źle’ (6 ankiet) lub ‘raczej źle’ (49 ankiet). Widać tu wyraźną poprawę w
stosunku do ubiegłego roku, kiedy to zaangażowanie lektorów oceniono stosunkowo najniżej
– na 10 pytań w tej kategorii mieliśmy najniższe wskazania.
W ubiegłorocznej ankiecie atmosfera i kontakt ze studentami zostały ocenione bardzo
wysoko – znalazły się na 2. miejscu, tuż za przygotowaniem lektora. Wynik ankiety
przeprowadzonej w tym roku potwierdza przekonanie, że mamy dobry stosunek do studentów
i potrafimy wytworzyć sprzyjającą atmosferę do nauki. Wynika to także z odpowiedzi na
pytanie otwarte (nr 15), gdzie studenci wielokrotnie podkreślali dobrą atmosferę, choć –
jednocześnie niejednokrotnie wskazywali na zbytnią pobłażliwość prowadzących.
Pytania 5. i 6. dotyczące doboru materiałów odpowiednio do profilu i poziomu budzą
szereg kontrowersji wśród nauczycieli, którzy twierdzą, że studenci - nie będąc fachowcami
w dziedzinie metodyki nauczania - nie zawsze są w stanie właściwie ocenić materiały i
techniki wykorzystywane a zajęciach. Analizując odpowiedzi udzielone na te pytania należy
zwrócić uwagę na liczbę wskazań ‘trudno powiedzieć’: w obydwu pytaniach jest ich więcej
niż w pozostałych (odpowiednio 171 i 141), co może oznaczać, iż studenci, którzy nie czują
3
się do końca kompetentni do oceniania materiałów i technik w pewnym sensie powstrzymują
się od odpowiedzi - jak pamiętamy odpowiedź ta nie wliczała się do średniej. Jak nigdzie
indziej liczba odpowiedzi ‘zdecydowanie dobrze’ i ‘raczej dobrze’ kształtowały się na
podobnym poziomie – odpowiednio 47,9 % i 44,8 % w pytaniu 5 oraz 50 % i 42 % w pytaniu
6. Z odpowiedzi jasno wynika, że materiały i techniki można by dobierać lepiej.
Podobnie jak w ankiecie ubiegłorocznej, studenci uznali, że raczej przystępnie
prezentujemy materiał. W niespełna 3 % odpowiedzi pojawiły się wskazania negatywne.
Pytania 8. i 9. dotyczyły pracy domowej. W ubiegłym roku studenci ocenili nas w tej
kategorii stosunkowo nisko. Idąc za sugestią Biura Jakości Kształcenia, zaproponowaliśmy w
tegorocznym badaniu rozbicie na pytania ‘Jak często zadawano prace domowe?’ oraz ‘Jak
często sprawdzano prace domowe?’. Z odpowiedzi wynika przede wszystkim, że prace
domowe zadawano ‘często’ w około 49 % (2.723 wskazania) – i to jest wartość dominująca.
W 1/3 ankiet odpowiedziano, iż prace domowe zadawano zawsze (1.951 wskazań). Nieco
ponad 50 % studentów stwierdziło, iż zadawane prace domowe sprawdzano zawsze (3.052
ankiety). Niepokoić powinien fakt, iż w 15 % ankiet odpowiedziano negatywnie, tj.
stwierdzono, że prace domowe zadawano rzadko (lub w ogóle) i – podobnie - w ponad 10 %
ankiet, że sprawdzano je rzadko (lub w ogóle). Trudno precyzyjnie określić różnicę pomiędzy
wskazaniami dotyczącymi pracy domowej w ankiecie ubiegłorocznej i tegorocznej. Można
jednak sformułować wniosek, iż w tej dziedzinie nie nastąpiła widoczna poprawa. W obu
badaniach na pytania dotyczące pracy domowej udzielono powyżej 10 procent odpowiedzi
negatywnych.
Tak pytanie 10. jak i 11. dotyczyło oceniania. Większość Studentów (tj. 92,8 %
wskazań) oceniło, że reguły zaliczenia określane są jasno. Zdecydowanie gorzej oceniono
sprawiedliwość wystawianych ocen. Uwagę zwraca też liczba odpowiedzi ‘trudno
powiedzieć’. Także w ubiegłym roku nasza obiektywność nie wypadła najlepiej - znalazła się
na 6. miejscu.
Pytanie 12. wynikało z sugestii uniwersyteckiego Biura Jakości Kształcenia. Warto
zauważyć, iż niemal 8% badanych oceniło atrakcyjność naszych zajęć negatywnie (87
odpowiedzi ‘zdecydowanie źle’ i 339 ‘raczej źle’). Naturalnie, można się zastanawiać, jak
należy definiować ‘atrakcyjność zajęć’, ale i tak należy uznać, iż w tej dziedzinie pozostaje
trochę do zrobienia.
Pytanie 13. dotyczyło podnoszenia kompetencji. W ankiecie ubiegłorocznej
‘możliwość podniesienia kompetencji’ oceniono relatywnie bardzo nisko (przedostatnia
pozycja przed zaangażowaniem). Jeśli zsumować odpowiedzi ‘w małym stopniu’ i ‘w bardzo
4
małym stopniu’ w ankiecie tegorocznej, to wynik można uznać za niepokojący (ok. 33 %
ocen negatywnych). Warto także zauważyć, iż nie jest tak, że ‘w bardzo dużym stopniu’
podnieśli swoje kompetencje studenci na poziomach najniższych, tj. A1/A2. Nie jest też
prawdą, że najsłabiej podnieśli swoje kompetencje studenci w grupach jęz. angielskiego. Jak
wiadomo, to właśnie tę kategorię, a nie np. atmosferę na zajęciach można uznać za jedną z
najistotniejszych. Skoro tak, to podnoszenie kompetencji jawi się jako obszar, na którym
pozostaje najwięcej do zrobienia. Poza tym ocena ‘podniesienia kompetencji’ może
bezpośrednio rzutować na wyniki z kolejnego, tj. 14. pytania. Poniższa tabela pokazuje, jak
kształtowały się odpowiedzi na to pytanie.
Tabela 2. Odpowiedź na pytanie: Proszę podać ogólną ocenę zajęć od 1 do 10 (1 oznacza
ocenę najniższą, a 10 – najwyższą).
Częstość
Ważne
1,00
5
,1
2,00
23
,4
3,00
84
1,5
4,00
150
2,7
5,00
227
4,1
6,00
349
6,3
7,00
1001
18,0
8,00
1515
27,3
9,00
1286
23,1
10,00
915
16,5
5555
99,9
4
,1
5559
100,0
Ogółem
Braki danych
Procent
99,00
Ogółem
Jak wynika z tabeli najczęstszym wskazaniem było 8 (1.515 ankiet, tj. 27,3 %),
następnie 9 (1.286 ankiet), dalej 7 (1.01 ankiet) i wskazanie ‘10’ (w 915 ankietach). Średnio
zajęcia oceniono w skali 1-10 na 7,91. Nie jest to naturalnie zły wynik. Dla porównania, w
ubiegłorocznym badaniu Szkoła uzyskała średnią 3,49 w skali 1-4. Wyniki nie wskazują
zatem na istotną różnicę.
5
Poniższa tabela ukazuje, w jakich językach pojawiły się wartości najwyższe (+) i
najniższe (-).
Pytanie
Angielski
Francuski
1. punkt.
Hiszpański
Niemiecki
1,01 +
1.023 -
2. odwoł.
0,26 +
3. zaangaż.
4. stos.
Rosyjski Włoski
3,78 -
3,93 +
5. mat/prof. 3,41 -
3,59 +
6. mat/poz.
3,67 +
3,41 -
7. przyst.
8. dom/zad
1,59 +
1,56 3,88 +
3,69 -
3,73 +
3,48 -
1,91 -
9. dom/spr
1,64 -
10. reguły
11. spraw.
3,82 +
1,38 +
1,05 -
1,00 +
3,55 +
3,28 -
3,63 -
12. atrak.
13. komp.
1,92 +
2,42 -
14. oc. og.
8,30 +
7,68 -
W roku ubiegłym najwyższe wyniki podzieliły pomiędzy siebie 2 języki: najwyższą
średnią (w skali 1-4) miał język hiszpański (3,59) i przodował pod względem atmosfery,
zaangażowania, możliwości podniesienia kompetencji oraz wykorzystania materiałów.
Podobnie wysoką oceną w ubiegłym roku otrzymał niemiecki (3,56) i przodował pod
względem przygotowania, prezentacji, punktualności, pracy domowej. W tegorocznej
ankiecie można zaobserwować wyraźną zmianę w jęz. angielskim. O ile w roku ubiegłym to
właśnie w grupach języka angielskiego najniżej oceniono możliwość podniesienia
kompetencji i najniżej oceniono te zajęcia ogółem, tak teraz w pytaniach 13. i 14. (tj.
odpowiednio o podniesienie kompetencji i ocenę ogólną zajęć) w angielskim uzyskano
najwyższe wskazania.
2. Wyniki – Pytanie 15
6
Na 5.559 ankiet odpowiedź na pytanie 15 (‘Proszę napisać inne spostrzeżenia, uwagi i
komentarze dotyczące ocenianych zajęć’) znalazła się w 1.406, więc w około 25 % ankiet.
Dla porównania w roku ubiegłym w około 50 %. Podobnie jak w roku ubiegłym większość
komentarzy dotyczyła spraw poruszanych i ocenianych w pytaniach 1-14.
Generalnie opinie, które znalazły się w pytaniu 15 koncentrowały się wokół 4 zagadnień:
•
Poziom i tempo
•
Atmosfera
•
Materiały
•
Dotyczące raczej lektora niż zajęć.
W wielu ankietach pojawiała się opinia ‘więcej wymagać’, ‘nieodpowiedni poziom’, ‘zbyt
infantylne zadania’, ‘zbyt wolne tempo’, czy też po prostu ‘nuda!’. Osobną grupę stanowią
komentarze typu ‘Pan(i) X ciągle opowiada o sobie’, ‘Pan(i) Y stale mówi o swoich
dzieciach’.
Atmosfera zebrała najwięcej pozytywnych komentarzy. Lektorzy są ‘mili’, ‘pomocni’, i
‘ciepli’, a także mają ‘dobre nastawienie do studentów’. Zdarzały się jednak opinie zgoła
odmienne: ‘humorzasta/y’, ‘wybuchowa/y’, czy też ‘niepotrzebne nerwy’.
Studenci – wbrew oczekiwaniu wielu lektorów – potrafią docenić nasze profesjonalne
przygotowanie do zajęć. Nierzadko pojawiały się opinie typu: ‘metodycznie poprawne’,
‘profesjonalne’, ‘przygotowanie i kompetencja’, ‘dobre artykuły i TV’. Spośród uwag
negatywnych najczęściej pojawiały się spostrzeżenia typu ‘za mało materiałów zawodowych,
np. prawniczych, czy ekonomicznych’. Może to oznaczać, iż nie wszyscy lektorzy – wbrew
misji i filozofii kształcenia w SzJO – kładą odpowiedni nacisk na kwestie akademickie i
zawodowe skupiając się raczej na uczeniu języka ogólnego.
Grupa czwarta wypowiedzi obejmuje cały zbiór komentarzy dotyczących poszczególnych
lektorów. Przeważają tu naturalnie spostrzeżenia pozytywne, np. ‘super prowadzący’, ‘zajęcia
z X to prawdziwa przyjemność’, ‘cierpliwy prowadzący’, ‘uwielbiam X’, jak i szereg innych.
Na uwagę zasługuje też sposób, w jaki studenci wskazują lektorów, tj. ‘Pani Basia’, ‘Pani
Krysia’, ‘Pani Joasia jest…’. Świadczyć to może o dosyć osobistym stosunku do lektorów i –
prawdopodobnie - innym niż do wykładowców pozostałych przedmiotów na Uniwersytecie.
Kolejny komentarz, który wielokrotnie pojawiał się w ankietach można by ująć
następująco: ‘Słyszałem/am negatywne opinie o lektoratach SzJO, a tymczasem to były
bardzo dobre zajęcia’. Jest to znamienne, ponieważ wskazuje na to, że lektoraty w większości
spełniają oczekiwania studentów oraz, że w pewnym momencie nastąpiła zmiana w
7
lektoratach. Pozostaje mieć nadzieję, iż coraz większa liczba studentów będzie przekonywała
się i doceniała wartość zajęć oferowanych przez SzJO.
Poza tym Studenci zwrócili uwagę na całą gamę problemów, np. ‘test poziomujący
niewłaściwie poziomuje uczestników grupy’, ‘zmienić sposób przepisywania certyfikatów’,
‘poprawić jakość sprzętu audio-video’. Z odpowiedzi uzyskanych w ankietach można też
sformułować długą listę postulatów. Obejmowałaby ona w szczególności zwiększenie liczby
godzin lektoratu i zmniejszenie liczebności grup.
IV. WNIOSKI / PROPOZYCJE DZIAŁAŃ
Ogólnie ankieta wypadła dobrze. Obszary, które wymagają najpilniejszego poprawienia
dotyczą takich kwestii jak podniesienie atrakcyjności zajęć oraz – bezpośrednio z tym
związany – dobór materiałów (tak do poziomu jak i profilu) zajęć. Co więcej należałoby
położyć większy nacisk na zadawanie i egzekwowanie pracy domowej. Kolejny obszar
wymagający udoskonalenia dotyczy podnoszenia kompetencji przez studentów. Nadal duża
liczba studentów nie odnotowuje znaczącej poprawy w tym względzie. Należy tu jednak
podkreślić, iż wynik w Teście Poziomującym, jakiemu poddają się Studenci przed zapisaniem
na kurs, nie jest dla nich wiążący. Oznacza to, iż często zapisują się do grup na
nieodpowiednim poziomie. Należałoby także zwiększyć dyscyplinę poprzez zmniejszenie
liczby odwołanych zajęć.
Dyrekcja SzJO podejmie niezbędne działania w kierunku wyeliminowania niedociągnięć
poprzez m.in.
• Organizowanie szkoleń dla Pracowników pozwalających podnieść kompetencje w
dziedzinach, w których wskazania w ankiecie okazały się najniższe;
• Zachęcanie Nauczycieli SzJO do uczestniczenia w ‘obserwacjach koleżeńskich’ tak,
by lektorzy zyskali możliwość wzajemnej obserwacji swoich zajęć i wymiany
doświadczeń w celu podnoszenia własnego warsztatu pracy;
• Zachęcanie Nauczycieli SzJO do przeprowadzania we własnym zakresie ‘ankiet
śródsemestralnych’
pozwalających
Nauczycielom
odpowiednio
wcześnie
zdiagnozować potrzeby i oczekiwania, a także w porę zareagować na sugestie
Studentów i – w rezultacie - odpowiednio modyfikować kursy do ich potrzeb.
8
W kolejnych latach należałoby także objąć docelowo ankietą całą populację studentów
uczęszczających na lektoraty SzJO oraz porównać wyniki uzyskane w SzJO z wynikami
innych Providerów systemu USNJO. Jednocześnie, dla lepszego rozpoznania problemów,
powinno się wyodrębnić tzw. podgrupy studentów, tj. np. grupy niestacjonarne,
półinternetowe i inne. Należałoby także zapewnić lepszą porównywalność wyników poprzez
utrzymanie tej samej ankiety (i procedury) w kolejnych latach. Pozwoliłoby to łatwiej
zaobserwować tendencje i precyzyjniej określić obszary do udoskonalenia.
V.
DZIAŁANIA
PODJĘTE
PRZEZ
DYREKCJĘ
BEZPOŚREDNIO
PO
UZYSKANIU WYNIKÓW ANKIETY
Nauczyciele zostali powiadomieni o wynikach ankiet przeprowadzonych w swoich
grupach otrzymując ‘pasek’ (tj. wydruk zawierający średnie uzyskane w poszczególnych
pytaniach ankiety) oraz informacje o wynikach ogólnych SzJO i poszczególnych języków w
trakcie spotkania ogólnego, które odbyło się w dniu 9 września b.r.
W dniu 30 września odbyły się indywidualne spotkania Dyrekcji SzJO z Nauczycielami,
którzy otrzymali w pytaniu 14., tj. pytaniu o ogólną ocenę zajęć średnią poniżej 7,0 i/lub jeśli
w ich ankietach w co najmniej 10 % odpowiedzi na pytanie otwarte pojawiają się uwagi
negatywne. W spotkaniach uczestniczyli także lektorzy, których ankiety zawierały
powtarzające się uwagi dotyczące konkretnego aspektu zajęć.
W rezultacie tych spotkań zobowiązano Nauczycieli do podjęcia działań w kierunku
dokładniejszego rozpoznania problematycznych obszarów w swoich grupach (za pomocą np.
ankiety śródsemestralnej) i jak najszybszego ich eliminowania. Nauczyciele zostali
zobowiązani do przedłożenia wyników tych działań Dyrekcji na przełomie listopada i grudnia
b.r.
Listę 10 Nauczycieli SzJO, którzy otrzymali najwyższe wskazania w pytaniu 14, tj. o
ogólna oceną zajęć zamieszczono na stronie Zespołu Zapewniania Jakości Kształcenia SzJO.
Stanowi ona Załącznik 2 niniejszego raportu.
VI. PODZIEKOWANIA
W imieniu Dyrekcji Szkoły Języków Obcych oraz Zespołu Zapewniania Jakości
pragniemy serdecznie podziękować Wszystkim Studentom, którzy zechcieli wziąć udział w
9
ankiecie. Osobne podziękowania należą się Samorządowi Studentów UW za pomoc w jej
opracowaniu i przeprowadzeniu.
Jesteśmy przekonani, że płynące z niej wnioski pozwolą nam dalej pracować nad
doskonaleniem jakości kształcenia w Szkole i w rezultacie zapewnić Studentom Uniwersytetu
Warszawskiego kursy językowe na najwyższym poziomie tak, by w pełni odpowiadały ich
potrzebom.
Dyrekcja oraz Zespół Zapewniania Jakości SzJO
10