Antropologia edukacji – Call for Papers

„Edukacja w perspektywie antropologicznej”
Instytut Kultury Polskiej UW, Studenckie Koło Kulturoznawcze oraz Stowarzyszenie
Katedra Kultury serdecznie zapraszają na ogólnopolską konferencję studenckodoktorancką „Edukacja w perspektywie antropologicznej”, która odbędzie się w dniach
15—16 maja w Warszawie.
Głównym tematem refleksji chcielibyśmy uczynid współczesne instytucje edukacyjne,
ze szczególnym naciskiem na szkolnictwo podstawowe, średnie i wyższe. Punktem wyjścia
naszej propozycji jest relatywizacja dwóch kategorii: szkoły oraz edukacji. Po pierwsze,
utożsamienie edukacji ze szkołą nie ma charakteru przezroczystego. Jako nieobecne w wielu
kulturach, w których głównymi instytucjami wychowawczymi pozostają instytucje oparte na
więziach tradycyjnych (rodzina, wspólnota sąsiedzka czy plemienna), mówi sporo o specyfice
kultury zachodniej, w której takiego utożsamienia dokonano. Po drugie, sama instytucja
szkoły ulegała kulturowym i historycznym zróżnicowaniom w zależności od jej
świeckich/religijnych lub prywatnych/paostwowych korzeni oraz zmiennych wyobrażeo na
temat tego, czemu powinna ona służyd i dla kogo byd przeznaczona.
Współczesne, zachodnie instytucje edukacyjne wymagają nie tylko relatywizacji, ale
szerzej – antropologicznego spojrzenia. Jako instytucje, w których ludzie Zachodu spędzają
do pewnego wieku gros swego czasu, są one podstawowym miejscem współczesnej inicjacji
kulturowej; narzędziem reprodukcji określonych historycznie i medialnie wzorców myślenia i
działania. Są one także miejscem, wokół którego koncentrują się główne problemy nurtujące
zarówno współczesną antropologię, jak i dyskurs publiczny: napięcia społeczne, etniczne,
rasowe i Genderowe; problemy związane z politycznym, ekonomicznym i kulturowym
usytuowaniem wiedzy oraz aksjologicznym nacechowaniem procesu edukacyjnego,
polegającego nie tylko na przekazie wiedzy, ale także określonych, historycznie i kulturowo
umocowanych wartości. Dlatego uważamy, że refleksja nad edukacją szkolną nie jest jedynie
nauką stosowaną, pozwalającą rozwiązywad bieżące problemy oraz projektowad przyszłośd
naszych społeczeostw. Jest jednym z narzędzi krytycznego wglądu w kulturę jako taką.
Główne obszary problemowe, wokół których chcielibyśmy zorientowad nasze dyskusje,
to:
1. Edukacja szkolna a wartości: edukacja a władza, uwikłanie polityczne i etyczne
instytucji edukacyjnych oraz forowanych przez nie praktyk, ich powiązanie z
wartościami charakterystycznymi dla społeczeostwa późnego kapitalizmu
(indywidualizm, mobilnośd, konkurencyjnośd, nacisk na rozwój umiejętności
prywatnych, służących jednostce w wyborze i osiągnięciu własnych celów), różne
sposoby realizacji tych wartości, inne wartości realizowane i negocjowane w procesie
edukacyjnym.
2. Edukacja szkolna a wiedza jako instytucja kulturowa: instytucje edukacji
początkowej jako instytucje reprodukcji ustalonego kanonu wiedzy lub jej
krytycznego przetwarzania; powiązanie wiedzy szkolnej i akademickiej z instytucjami
politycznymi i ekonomicznymi, praktyki i gatunki wiedzy realizowane w procesie
edukacyjnym.
3. Funkcje kulturowe, społeczne, intelektualne i polityczne edukacji szkolnej: szkoła
jako narzędzie integracji społecznej, wpisywania jednostki w określone struktury
polityczne i ekonomiczne; szkoła jako narzędzie rozwijania krytycznej świadomości,
transcendowania określonych warunków kulturowych; szkoła jako narzędzie
kulturalizacji; instrument emancypacji czy zniewolenia?
4. Lokalnośd i globalnośd instytucji edukacyjnych: szkoły jako podstawowe narzędzie
promocji zachodnich wartości, przekonao i zachowao czy też narzędzia realizacji
wartości, przekonao i zachowao lokalnych; uniwersalnośd czy partykularnośd
współczesnych wzorców edukacyjnych?
5. Edukacja szkolna a media tradycyjne: oralnośd, pismo, druk, obraz. Medialne
uwarunkowania współczesnych instytucji szkolnych: oralnośd i piśmiennośd szkolna
jako narzędzie inicjacji medialnej, techniki lektury szkolnej jako lektury
dyscyplinującej i stabilizującej, piśmienne kanony wiedzy, testy jako nowe formy
piśmiennej organizacji wiedzy, współczesna edukacja wizualna.
6. Edukacja szkolna a nowe media: wpływ nowych mediów na proces edukacyjny;
pluralizacja edukacji czy jej uniformizacja?
7. Edukacja szkolna a pozaszkolne instytucje edukacyjne (muzeum, galeria, animacja
kultury etc. jako alternatywa lub uzupełnienie edukacji szkolnej): wzajemne
przepływy i napięcia.
8. Edukacja szkolna a praktyki oporu: kultura uczniowska/studencka jako subkultura,
edukacja alternatywna, kontrkultura edukacyjna (unschooling, homeschooling),
pedagogika emancypacyjna (anarchistyczna, społecznikowska etc.)
Zgłoszenia zawierające tytuł wystąpienia i krótki abstrakt (do 1800 znaków ze spacjami), imię
i nazwisko prelegenta, krótki biogram, nazwę jednostki naukowej oraz telefon i adres e-mail
prosimy przesyład na adres [email protected] do 07.04.2013. Opłata
konferencyjna wynosi 90 zł i nie obejmuje zakwaterowania. Przewidujemy recenzowaną
publikację pokonferencyjną wybranych tekstów.