Elektrownia Żar

Elektrownia Żar
Elektrownia Porąbka - Żar została oddana do eksploatacji w 1979 roku. Jest to druga
co do wielkości w kraju elektrownia szczytowo - pompowa, o mocy 500 MW zlokalizowana w
Międzybrodziu Żywieckim, w okolicach Beskidu Żywieckiego. Cechują ją nowoczesne
rozwiązania techniczne, zdolność do szybkiego reagowania na zmiany obciążeń w systemie
elektroenergetycznym oraz wysoka dyspozycyjność sięgająca 94%. Elektrownia ta jest unikalna
ze względu na swoją konstrukcję. Jest to elektrownia podziemna, w skali naszego kraju jedyna
tak wykonana, a w skali europejskiej ciekawy obiekt myśli inżynierskiej.
Historia elektrowni
Elektrownia Porąbka - Żar wybudowana została w latach 1971 - 1979. O lokalizacji
zdecydowały wyjątkowo korzystne warunki topograficzne: duży spad przy małej odległości
między zbiornikami oraz możliwość wykorzystania zagospodarowanej kaskady rzeki Soły.
Budowa elektrowni Porąbka - Żar była dużym przedsięwzięciem inżynieryjnym i projektowym.
Miała swój istotny wpływ w kształtowanie i ochronę środowiska naturalnego. Wraz z elektrownią
wybudowano most na rzece Sole, ponad 8 kilometrowy odcinek drogi na górę Żar,
oczyszczalnię ścieków oraz założono sieć wodociągową. Powstała również kolejka wyciągowa
na górę Żar, która w trakcie budowy służyła do transportu szybowców, a obecnie pracuje dla
potrzeb turystyki.
Zakończenie rozruchu i przekazanie elektrowni do eksploatacji nastąpiło 31 grudnia 1979
roku. Po prawie 10 latach budowy elektrownia Porąbka - Żar zaistniała w Polskim systemie
elektroenergetycznym jako ważne źródło mocy szczytowej i interwencyjnej.
Elektrownia Porąbka - Żar jest przygotowana na przynajmniej 30 lat eksploatacji bez potrzeby
istotnych nakładów inwestycyjnych na jej unowocześnienie. Elektrownia ta stanowić będzie
silny punkt w regulacji systemu elektroenergetycznego południowego obszaru Polski.
Elektrownia Porąbka - Żar jest obiektem unikalnym nie tylko ze względu na konstrukcję, ale
także dzięki swoim walorom przyrodniczym i krajobrazowym. Usytuowanie elektrowni na
malowniczych terenach Beskidu Małego jest na pewno znakomitą atrakcją turystyczną nie tylko
w skali naszego kraju, ale i dla wielu turystów z zagranicy.
Jako obiekt przemysłowy spełnia też znaczącą rolę na terenie województwa śląskiego,
zapewniając miejsca pracy wielu mieszkańcom tego regionu.
Budowa elektrowni
1/2
Elektrownia Żar
Elektrownia znajduje się dosłownie wewnątrz oraz na powierzchni góry Żar. Góra ma ok. 850 m
n.p.m., a jej wysokość względna wynosi ok. 400 m.
Elektrownia składa się z 3 najważniejszych części. Na szczycie góry znajduje się potężny
zbiornik gromadzący wodę. Ma on 650 m długości oraz 250 m szerokości w najszerszym
miejscu. Obwałowania maja ponad 30 m wysokości. Ma kształt deltoidu. Mieści on 2 310 000
m3 wody, której maksymalna głębokość wynosi 28 m. Jest on uszczelniony kilkoma warstwami
asfaltu, przełożonych żelbetonem. Znajduje się pod nim galeria do pomiarów przecieków. W
ciągu doby, ze zbiornika wyciekają zaledwie 2 litry wody.
Drugim elementem elektrowni są 2 szyby wywiercone wewnątrz góry. Mają 4 metry średnicy i
są pochylone pod katem 45o względem podłoża. Transportują one wodę do hali elektrowni,
oraz gdy jest pompowana do zbiornika górnego. Elektrownia wyposażone jest 4 nowoczesne
turbiny wykonane w Austrii. Każdy z 2 kanałów transportowych rozgałęzia się na 2 turbiny.
Następnie woda przepływa przez 4 malutkie zawory, z których każdy waży 80 ton. Podczas
pracy pełną mocą każda z 4 turbin połyka 36 ton wody na sekundę. Wszystkie turbiny dają moc
500 MW. Czas rozruchu elektrowni wynosi zaledwie 3 minuty. Pełnią one funkcje zarówno
turbin jak i pomp. Ich hala ma kubaturę większą niż Kościół Mariacki w Krakowie. Pompując
wodę do zbiornika górnego w tempie 145 m3/sek. każda z nich zużywa 135 MW. Pompowanie
pełnego zbiornika trwa 5 godzin. Następnie woda jest wypuszczana do Zbiornika
Międzybrodzkiego. Prąd o napięciu ponad 14 KV jest transportowany do rozdzielni u stóp góry.
Następnie jego napięcie jest zwiększane do 120 000 V i jest przesyłany dalej. Elektrownia jest
udostępniona dla zwiedzających w każdą wakacyjną niedzielą. Turyści są oprowadzani po
elektrowni przez jednego z jej pracowników.
Pokoje Maria
2/2