Slownik terminow 2010 v3a

POWRÓT
Adresy
składowania
KONIEC
Określanie adresów rzędów, kolumn i pojemników lub palet dla konkretnego
materiału, materiału lub wyrobu albo partii materiału pozwala na
odwzorowanie rzeczywistej sytuacji w zakresie składowania w
poszczególnych magazynach w przedsiębiorstwie, zwłaszcza w magazynach
wysokiego składowania. Jest to szczególnie istotne w przypadku
konieczności nadzorowania numerów partii lub numerów seryjnych.
Zarządzanie adresami składowania w powiązaniu z ewidencją pozycji
składowanych pozwala na ułatwienie w kompletacji wydań lub pobrań
materiałów.
Patrz APS zaawansowane planowanie i harmonogramowanie
Advanced
Planning and
Scheduling
Analiza ABC
wykonywana
automatycznie
wg zadanych
kryteriów
Analiza danych
dostawców
(solidność, ceny,
jakość itp.)
Analiza
przepływów
finansowych
związanych z
MRP
Analiza rynków
zbytu
Analiza
wartościowa
sprzedaży
wyrobów i ich
grup
Analiza
Analiza ABC wykonywana automatycznie wg zadanych kryteriów pozwala na
łatwą klasyfikację materiałów wykonywaną zgodnie tzw. krzywą Pareto.
Pozwala to na podział przynajmniej na trzy klasy, z których każda ma inną
częstotliwość inwentaryzacji i dopuszczalne odchylenie stanów. Najczęściej
klasyfikacja realizowana jest wg wartości obrotów danego materiału lub ich
klasyfikacji na grupy jednorodne materiałów.
Analiza dostawców na podstawie danych statystycznych i informacji z rynku
co do solidności, cen, jakości pozwala na ich racjonalny wybór. Jest to
zwykle funkcja podsystemu zarządzania relacjami z dostawcami SRM
(Supply Relationship Management)
Analiza przepływów finansowych związanych z MRP pozwala na
zorientowanie się, jakie będą koszty pracy ludzkiej, energii, materiałów i
innych czynników koniecznych do zrealizowania planu produkcyjnego
wyliczonego w procesie obliczeń MRP. Przepływy finansowe związane są
bezpośrednio z planem produkcji w poszczególnych okresach planistycznych
i obejmują zwykle po stronie przychodów przewidywaną wartość sprzedaży,
a po stronie kosztów elementy związane bezpośrednio z uzyskaniem
sprzedawanych produktów.
Analiza rynków zbytu często w podziale na grupy produktów i rynki jest
niezbędna do prowadzenia analiz oraz prognozowania na przyszłość na
podstawie danych z przeszłości. Jest to jedna z podstawowych funkcji
systemu obsługi relacji z klientami CRM (Customer Relationship
Management).
Analiza wartościowa sprzedaży wyrobów i ich grup jest niezbędna do
prowadzenia analiz oraz prognozowania na przyszłość na podstawie danych
z przeszłości. Jest to jedna z podstawowych funkcji systemu obsługi relacji z
klientami CRM (Customer Relationship Management).
Analiza wartościowa zakupów wg rynków i dostawców oraz innych
wybranych cech dostarcza dane analityczne do prowadzenia analiz
POWRÓT
wartościowa
zakupów
Analiza WE/WY
KONIEC
dostawców, rynków i trendów cenowych. Jest to zwykle funkcja podsystemu
zarządzania relacjami z dostawcami SRM (Supply Relationship
Management)
Analiza WE/WY obejmuje: kolejkę prac oczekujących, określenie
przepustowości, przedstawienia wykonania w kilku ostatnich tygodniach dla
poszczególnych centrów roboczych. Jest to zaawansowana technika
sterowania średnio i krótkoseryjną produkcją zleceniową w przypadkach jej
dużej różnorodności. Na jednym zestawieniu lub ekranie uzyskuje się
następujące informacje:
• kolejka prac czekających na wykonanie (prace zaległe i bieżące)
• aktualny poziom prac w toku, • spływ produkcji liczony w godzinach w ciągu ostatnich kilku tygodni, • przepustowość wydziału. Zakłada się, że bez podjęcia nadzwyczajnych środków, spływ godzin
roboczych w najbliższym tygodniu będzie taki sam, jak w poprzednich
okresach. Im wyższy poziom prac w toku, tym dłuższy cykl produkcyjny. Im
dłuższy cykl, tym droższa produkcja. Zmieniając poziom uruchamianych
zleceń, można zmieniać poziom prac w toku, w efekcie skracając lub
wydłużając średni cykl produkcyjny, a więc i wielkość kosztów. Interwencja
może polegać na przykład na uruchomieniu nowej zmiany roboczej lub
zagospodarowaniu wolnych dni, czy też zwiększeniu zdolności produkcyjnej.
Można przepchnąć szybciej pewną liczbę zleceń o wyższym priorytecie.
Analiza
wskaźnikowa
działalności
przedsiębiorstwa
Analizy
wskaźnikowe
sytuacji bieżącej
przedsiębiorstwa
API – interfejs
programowy
Jest stosowana przy zaawansowanym wspieraniu decyzji biznesowych w
oparciu o podstawowe wskaźniki efektywności KPI (Key Performance
Indicators). Jest ważną częścią systemów BI (Business Intelligence).
Wskaźniki mogą obejmować poza czysto finansowymi także inne ważne dla
oceny działalności przedsiębiorstwa pozwalające na ocenę kosztów
prowadzenia działalności na poszczególnych rynkach, lub wykorzystanie
zasobów ludzkich czy środków trwałych. Patrz także CPM (Corporate
Performance Management).
Pozwalają na określanie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa, a
zwłaszcza rentowności, płynności finansowej oraz zwrotu z inwestycji ROI
(Return On Investment). Często dostępne są rozbudowane zestawy
wskaźników gotowe do wykorzystania przez użytkowników zawarte w
repozytorium wskaźników. Analiza ta stanowi część działań związanych z
zarządzaniem bieżącą efektywnością przedsiębiorstwa. Analiza tego typu
może być obsługiwana przez system monitorowania BI (Business
Intelligence). Patrz także CPM (Corporate Performance Management).
API (Application Programming Interfaces) jest ot zestaw procedur, protokołów
i narzędzi dla tworzenia zestawu oprogramowania aplikacyjnego
przedsiębiorstwa oraz dla komunikacji z programami z innego systemu.
Wszystkie programy stosujące API mają podobny interfejs. Wielu dostawców
oprogramowania dostarcza API do komunikacji ich systemów z systemem
operacyjnym i innymi systemami aplikacyjnymi.
Patrz API – interfejs programowy
Application
POWRÓT
KONIEC
Programming
Interfaces
Patrz ASP - dostarczyciel usług pełnej obsługi zastosowań
Application
Service Provider
APS
zaawansowane
planowanie i
harmonogramow
anie
•
APS (Advanced Planning and Scheduling ) ‐ zaawansowane planowanie i harmonogramowanie jest to technika stosowana przy planowaniu logistyki i produkcji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Nazwa odnosi się do różnych programów komputerowych realizujących zaawansowane algorytmy matematyczne lub logiczne, głównie programowanie liniowe do obsługi optymalizacji lub symulacji, obciążania do skończonej zdolności produkcyjnej, planowania finansowego, zapotrzebowania na zasoby, prognozowania itp. W tych technikach stosuje się równoczesne respektowanie ograniczeń oraz reguł biznesowych aby umożliwić planowanie w czasie rzeczywistym, wspomaganie procesów decyzyjnych, określanie dostępności do rozdysponowania lub możliwości realizacji. APS często generuje i pozwala na ocenę różnorodnych scenariuszy, z których jeden jest wybierany jako plan oficjalny. Pozwala także na obsługę planowania w czasie rzeczywistym oraz obsługę funkcji ATP (Available To Promise) – dostępne do rozdysponowania i CTP (Capable to Promise) ‐ możliwe do zrealizowania. Podstawowe składowe APS to: • Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy popytu; możliwość symulacji wielu wariantów • Planowanie finansowe • Planowanie potrzeb materiałowych z minimalizacją poziomu zapasów w całym łańcuchu dostaw • Planowanie produkcji u poszczególnych partnerów w łańcuchu dostaw z uwzględnieniem obciążania dostępnych zdolności produkcyjnych; często zastępuje stosowane do planowania produkcji techniki oparte o MRP • Harmonogramowanie produkcji • Zarządzanie dystrybucją • Planowanie transportu APS korzysta z dostępnych, znacznie zwiększonych zdolności
obliczeniowych w systemie klient / serwer oraz osiągnięć w rozwoju
algorytmów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Działanie APS można
określić następująco:
•
Dane o produktach, zamówieniach i zleceniach zgrupowane w
pakiety są ładowane do pamięci operacyjnej serwera. Odnosi się to
do produktów wymienionych w planie produkcji (zamówienia klientów
i prognozy zbytu). Proces ten wymaga jednorazowo trochę czasu,
jednak potem tylko sekund na doładowanie danych o nowych
produktach pojawiających się w zmieniającym się planie jako
POWRÓT
KONIEC
zamówienia lub prognozy.
•
Po uruchomieniu procesu planistycznego w pamięci serwera
wykonywane są wszystkie niezbędne operacje do określenia:
•
•
•
Zaplanowanych zleceń produkcyjnych do realizacji zleceń klientów po ich nettowaniu o stany magazynowe i prace w toku Cykli produkcyjnych na poszczególnych poziomach produkcji wyliczonych z dokładnych danych o procesach technologicznych Terminów realizacji (planowanego rozpoczęcia i zakończenia) zleceń produkcyjnych i zakupowych przy uwzględnieniu ograniczonych zdolności produkcyjnych, możliwości zakupu oraz możliwości transportowych Respektowane są zasady, że wszystkie zlecenia: produkcyjne, zakupowe i
transportowe są powiązane z konkretnymi zleceniami klientów. Po każdej
zmianie planu lub, o ile to jest celowe, po każdej transakcji zmieniającej dane
planistyczne (nowe zlecenie, anulacja, realizacja zlecenia, dostawa itp.)
następuje przeplanowanie zleceń produkcyjnych. Ze względu na realizację
obliczeń w pamięci serwera czas przetwarzania nie stanowi problemu.
Możliwe jest sterowanie obsługą zleceń klientów w czasie zbliżonym do
rzeczywistego. Oprócz tego, pożytecznym poszerzeniem jest obsługa funkcji
zarządzania transportem: planowanie transportu, wykorzystania środków
transportu, optymalizacja marszrut, minimalizacja kosztów przewozów itp. W
swej rozwiniętej postaci APS może obsługiwać pełne zarządzanie łańcuchem
dostaw SCM (Supply Chain Management) w powiązanych między sobą
przedsiębiorstwach.
POWRÓT
Architektura
klient / serwer
ASP dostarczyciel
usług pełnej
obsługi
zastosowań
ATP - dostępne
do
rozdysponowani
a
Automatyczne
propozycje
płatności dla
grup dostawców
Autoryzacja
KONIEC
Przy wyborze oprogramowania należy zwrócić uwagę, która z wersji
architektury klient – serwer jest dostępna w systemie, a która rzeczywiście
będzie przydatna w eksploatacji. Najprostsza wersja umożliwia po prostu
zdalną prezentację danych, wzbogacona – wstępne przetwarzanie danych w
zdalnej stacji roboczej (zwykle w PC), jeszcze bardziej rozbudowana –
formułowanie zapytań i obróbkę odpowiedzi w stacji roboczej. Najbardziej
rozbudowana wersja stanowi realizację aplikacji z wykorzystaniem
rozproszonej bazy danych. Ogólnie w sieci komputerowej na której
eksploatowane jest oprogramowanie poszczególne zadania powinny być
realizowane na takim poziomie i tam, gdzie mogą być najlepiej obsłużone.
ASP (Application Service Provider) jest to dostawca zewnętrzny całości usług
niezbędnych do zarządzania i dystrybucji licencjonowanego oprogramowania
do użytkowników końcowych poprzez sieć z zewnętrznego, zwykle
centralnego ośrodka. Jest to sposób na outsourcing całości obsługi
informatycznej w danej dziedzinie przez przedsiębiorstwo. Coraz częściej
takie rozwiązanie jest zastępowane przez SaaS.
ATP (Available To Promise) - dostępne do rozdysponowania . Funkcja to
umożliwia podania klientowi praktycznie na bieżąco ilości produktów w
magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim
uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania
materiałów z produkcji lub zakupu. Obsługa tej funkcji wymaga, aby
dysponować sprawnym systemem ewidencji materiałów w magazynach
przedsiębiorstwa oraz informacji o zleceniach produkcyjnych i stanie
zleceniach produkcyjnych i stanie zaopatrzenia w trakcie realizacji. Zwykle ta
funkcja realizowana jest przez zaawansowane planowanie i
harmonogramowania APS (Advanced Planning System).
Automatyczne propozycje płatności dla grup dostawców, w tym prognoza
stanu gotówki z uwzględnieniem wiarogodności klientów pozwala na
przygotowanie zestawień propozycji płatności opartych o wiarogodne,
zebrane uprzednio dane.
Autoryzacją nazywamy upoważnienie poszczególnych użytkowników do
dokonywania konkretnych typów transakcji zwłaszcza obrotu materiałowego
z identyfikacją wprowadzającego transakcje.
Patrz ATP - dostępne do rozdysponowania
Available To
Promis
B2B Współpraca
między
przedsiębiorstwa
mi
Współpraca między przedsiębiorstwami B2B (Business to Business) jest to
prowadzenie poprzez internet bezpośrednio spraw pomiędzy kontrahentami
handlowymi. Dzięki temu następuje przekształcenie przedsiębiorstwa w
łańcuchu dostaw w organizację wirtualną pozwalając na zmniejszenie
kosztów, skracanie cykli dostaw, skrócenie cykli dostaw oraz poprawę jakości
i terminowości dostaw. Zwykle obejmuje:
•
•
przygotowanie ofert przygotowanie zamówień POWRÓT
•
•
•
•
•
KONIEC
potwierdzania zamówień płatności realizację transakcji wystawianie dokumentów związanych z realizacją transakcji marketing nakierowany na współpracę z innymi przedsiębiorstwami POWRÓT
B2C Współpraca
z klientami
KONIEC
Współpraca z klientami B2C (Business to Customer) jest to obsługa
prowadzenia interesów pomiędzy przedsiębiorstwem a klientami końcowymi
głównie przez internet. Poza sprawami prowadzonymi metodami tradycyjnymi
znaczna ich część prowadzona jest drogą elektroniczną, głównie przez
Internet. B2C zwykle obejmuje:
•
•
•
•
•
•
•
przygotowanie ofert dla klientów przyjmowanie zamówień potwierdzania zamówień obsługa płatności nadzór nad realizacją transakcji wystawianie dokumentów związanych z realizacją transakcji marketing nakierowany bezpośrednio na klientów indywidualnych Patrz Rozliczenie wsteczne (back- flushing)
Back- Flushing
Baza danych
Baza danych
stosowana dla
hurtowni danych
Bezpośrednie
powiązanie z
systemami
bankowymi
Baza danych jest to system zarządzania danymi pozwalający na uzyskanie
niezależności plików danych od programów. Duplikacja danych jest
zminimalizowana, a dane można dodawać lub usuwać bez naruszania
struktury programów. Dostawcy pakietów wskazują bazy danych, z którymi
współpracuje ich oprogramowanie. Pełna wersja baz danych wymagana jest
w przypadku wprowadzania zmian i modyfikacji w oprogramowaniu,
natomiast wersja tylko do użytkowania - run time wystarcza do normalnej
eksploatacji oprogramowania ERP / MRP II. Wiele pakietów oprogramowania
zawiera własne bazy danych przydatne do niezbyt dużych wdrożeń. Jednak
przy większych instalacjach wymagane są zwykle zewnętrzne uniwersalne
bazy danych.
Może to być ta sama baza danych co dla ERP lub inna, zewnętrzna. Służy do
gromadzenia danych pochodzących z różnych systemów informatycznych
przedsiębiorstwa. Dane te przed składowaniem mogą być częściowo
przetworzone. Są one zwykle wykorzystywane przez oprogramowanie BI
(Business Intelligence) do nadzorowania działalności przedsiębiorstwa.
Pozwala ono na szybkie weryfikowanie stanu kont, a w bardziej
rozbudowanej formie na realizowanie obrotu finansowego, przelewów i
płatności w sposób zdalny z wykorzystaniem podpisu elektronicznego.
Patrz Business Intelligence - system informacji zarządczej
BI
Bilansowanie
obciążeń
stanowisk wyrównywanie
obciążeń
CRP - Capacity Requirements Planning . Bilansowanie obciążeń
stanowisk i wyrównywanie ich obciążeń, inaczej metoda skończonych
zdolności produkcyjnych, polega na automatycznym manipulowaniu
zleceniami w taki sposób, aby wykorzystać maksymalną przepustowość
centrów roboczych i linii przy możliwie największym wykorzystaniu
dostępnych zdolności produkcyjnych w poszczególnych okresach
planistycznych. Bardzo wiele systemów nie ma tego algorytmu dysponując
jedynie możliwością naliczania zapotrzebowania na zdolności produkcyjne do
POWRÓT
KONIEC
realizacji planowanych zleceń. produkcyjnych. Bilansowanie
zapotrzebowania na zdolności produkcyjne z dostępnymi zdolnościami w
poszczególnych okresach planistycznych musi odbywać się manualnie.
Ostatnio stosowane są algorytmy bilansowania obciążeń w ramach tzw.
zaawansowanego planowania i harmonogramowania APS (Advanced
Planning and Scheduling).
POWRÓT
KONIEC
Patrz BOM obsługa struktury produktu
Bill Of Materials
Blokowanie
własnych
płatności
Ta funkcja daje możliwość jak najpóźniejszego regulowania własnych
zobowiązań, dzięki czemu zmniejsza się zaangażowanie kapitału
obrotowego. Możliwe jest regulowanie należności wobec dużej liczby
wierzycieli przy ograniczonych zasobach finansowych.
Patrz BOM obsługa struktury produktu
BOM
BOM obsługa
struktury
produktu
BOM zestawienie
materiałowe struktury
produkcyjne
Zestawienie materiałowe BOM (Bill Of Materials) opisuje strukturę wyrobu
podając zestawienie materiałowe. Jest to lista składników wchodzących
bezpośrednio do rozpatrywanej pozycji. Jest to lista zawierająca materiały,
surowce i podzespoły niższego rzędu, pochodzące z zakupu, kooperacji lub
produkcji własnej. Struktura kompletnego produktu opisująca całościowo
budowę produktu może mieć wiele poziomów i powstaje dynamicznie
poprzez łączenie w procesie rozwijania struktur jednopoziomowych, poziom
po poziomie. Zwykle następuje to w procesie planowania lub tworzenia
zestawienia materiałowego wyrobu. Podstawowe typy BOM poza
jednopoziomowym zestawieniem materiałowym to: zagnieżdżone
zestawienie materiałowe (intendent BOM), zestawienie sumaryczne
zawierające wszystkie materiały i podzespoły wchodzące w skład wyrobu z
ich ilością sumaryczną, zestawienie ostatniego poziomu zawierające listę
tylko tych pozycji które nie mają już składników – są „na dole” struktury wraz
z ilościami sumarycznymi ich występowania, modularne zestawienie do
celów planistycznych, kosztowe zestawienie BOM. Na podstawie BOM
można także przygotowywać tzw. „zwinięcia” poszczególnych pozycji.
Zawierają listę składników wyrobu, w skład których wchodzi rozważana
pozycja. Są to: zestawienie jednego poziomu, poziom po poziomie,
zestawienie sumaryczne najwyższego poziomu pokazujące do jakich
wyrobów składnik wchodzi. BOM może być wykorzystywany także do
przygotowania listy składników niezbędnych do zrealizowania specyficznego
zamówienia klienta lub zestawu składników do wykonania naprawy lub
przeglądu.
Obsługa struktury produkcyjnej – zestawienia materiałowego obejmuje taki
opis pozycji asortymentowych (materiałów, podzespołów i części) oraz
struktur –, która pokazuje w jaki sposób są one wykonywane w procesie
produkcji. Są to praktycznie odpowiednio dostosowane do możliwości
wykonawczych danego zakładu dane technologiczne powstałe przez
opracowanie danych konstrukcyjnych. Przykładem może być klasyczny
gaźnik samochodowy, który jest zwykle przedstawiony na jednym rysunku
konstrukcyjnym z jednym zestawieniem materiałowym na tabliczce
znamionowej rysunku, natomiast jego dokumentacja produkcyjna to zwykle
4-5 operacji realizowanych na różnych stanowiskach z odpowiednio dużą
liczbą rysunków i instrukcji technologicznych. Struktury produkcyjne tego
samego wyrobu wytwarzanego w różnych zakładach, o odmiennym
wyposażeniu produkcyjnym, mogą być różne pomimo tego, że struktura
konstrukcyjna wyrobu na podstawie której opracowano struktury produkcyjne
jest jedna.
POWRÓT
BOM zestawienie
materiałowe
konstrukcyjne –
oddzielone od
produkcyjnego
Budżetowanie i
prognozowanie
Budżety
elastyczne
Business
Intelligence system
informacji
zarządczej
KONIEC
Obsługa struktury konstrukcyjnej produktu – zestawienia materiałowego
obejmuje zakładanie, modyfikacje i usuwanie opisu pozycji asortymentowych
oraz struktur wyrobów w takiej postaci, w jakiej występują w dokumentacji.
konstrukcyjnej, zwykle na rysunkach podzespołów i rysunkach złożeniowych.
Jest to narzędzie pracy konstruktora wyrobu. Obecnie często to tabliczka
znamionowa rysunku powstającego w systemie CAD / CAM. Często te dane
mogą być przekazywana dalej do system produkcyjnego w sposób
zautomatyzowany. Struktura konstrukcyjna wyrobu w powiązaniu ze strukturą
produkcyjną pozwalają na obsługe skuteczną zmian konstrukcyjnych.
Wchodzą też zwykle w ad obsługi dokumentacji wyrobów PDM (Product
Documentation Management) i do obsługi cyklu życia wyrobu PLM (Product
Life Management).
Budżetowanie i prognozowanie są to elementy planowania finansowego,
pozwalające na tworzenie budżetów – planów finansowych na przyszłość dla
poszczególnych dziedzin w poszczególnych okresach czasu oraz prognoz
“co będzie jeżeli” do wyboru strategii działania. Budżety mogą być bardzo
szczegółowe i powiązane ze sobą kaskadowo, co umożliwia następnie
dokładną kontrolę stanu finansowego przedsiębiorstwa. Tworzenie
wielowariantowych prognoz finasowych różni się od budżetowania celem, dla
którego się je konstruuje. Mechanizm jest bowiem ten sam. Prognozy tworzy
się zwykle wielowariantowo, aby sprawdzić możliwe scenariusze rozwoju
sytuacji. Logika hierarchii budżetowania może polegać na budowie budżetów
od dołu – od najniższych komórek kontrolowanych finansowo, albo na
dekompozycji budżetu całej jednostki stopniowo do poziomu komórek
najniższych hierarchicznie. Co do zasady budżetowania – stosuje się
budżetowanie przyrostowe – na bazie wyników historycznych oraz
budżetowanie o bazie zerowej (ZBB), w którym kolejne poziomy nakładów
finansowych są od podstaw obliczane, uzasadniane i zatwierdzane.
Budżety elastyczne są to budżety, które mogą być uzmiennione, a następnie
skorygowane w zależności od rozmiarów działalności i rozwoju sytuacji
przedsiębiorstwa.
Business Intelligence – BI. Jest to oprogramowanie wspomagające procesy
podejmowania decyzji poprzez analizę danych zgromadzonych w systemach
informatycznych. Są to systemy ulokowane hierarchicznie powyżej systemów
transakcyjnych, w tym ERP. Służą do wspierania decyzji strategicznych i
zarządczych szczebla taktycznego. Zwykle dane niezbędne do analiz
ekonomicznych są pobierane z różnych obszarów funkcjonalnych systemu
informatycznego, wspierającego zarządzanie w przedsiębiorstwie i
umieszczane w bazie danych. Często stosowana jest hurtownia danych, z
której z kolei dane są pobierane do obliczeń i przygotowania ekranów i
raportów. Zwykle możliwe jest drążenie danych tzn. sięganie w prosty sposób
do danych źródłowych, powodujących określone skutki np. do źródła
zagrożeń. Najczęściej spotykane odmiany systemów zaliczanych do BI to:
•
•
•
EIS ‐ systemy powiadamiania kierownictwa (Executive Information Systems) DSS ‐ systemy wspomagania decyzji (Decision Support Systems) MIS ‐ Systemy wspomagania zarządzania (Management POWRÓT
•
KONIEC
Information Systems) GIS ‐ systemy informacji geograficznej (Geographic Information Systems). POWRÓT
KONIEC
Patrz B2B Współpraca między przedsiębiorstwami
Business to
Business
B2C Współpraca z klientami
Business to
Customer
CAD/CAM - Interfejsy do systemów
CAD/CAM
CAD/CAM Interfejsy do
systemów
CAPA
Interfejsy do systemów CAD/CAM (Computer Aided Design / Computer Aided
Manufacturing) pozwalają na obsługę dostępu do rysunków technicznych i
innych dokumentów w postaci graficznej, które są niezbędne do prowadzenia
produkcji lub archiwowania danych. Systemy CAD/CAM są zwykle
narzędziem pracy w biurach konstrukcyjnych. Bardziej zaawansowane
systemy pozwalają na przekazywanie z rysunków złożeniowych zestawień
materiałowych BOM do systemu obsługi produkcji. W szczególnych
wypadkach możliwe jest przygotowywanie bezpośrednio przez konstruktora
danych do sterowania obrabiarek sterowanych numerycznie.
Corrective And Preventive Action - CAPA. Jest to część system zarządzania
jakością QMS (Quality Management System). Polega na prowadzeniu
systematycznych przeglądów odchyleń od normalnej pracy i usterek.
Działania te mają na celu zapobieganiu przyszłym niesprawnością działania.
Patrz CTP - możliwe do rozdysponowania
Capable To
Promise
Patrz Bilansowanie obciążeń stanowisk - wyrównywanie obciążeń
Capacity
Requirements
Planning
CASE
Centrum robocze
zawierające
grupy maszyn,
linie produkcyjne
Oprogramowanie wspomagające tworzenie oprogramowania aplikacyjnego–
CASE (Computer Assisted Software Engineering). Są to narzędzia
komputerowe do wspomagania projektowania, programowania
oprogramowania lub opracowywania systemów oprogramowania.
Takim centrum jest na przykład wydział, jako miejsce powstawania kosztów,
w którym zainstalowano linie produkcyjne i urządzenia. Ta funkcja pozwala
na racjonalne naliczanie kosztów wytwarzania, a zwłaszcza podział kosztów
ogólnych. Mechanizm do tworzenia takiego centrum pozwala na racjonalne
gospodarowanie składnikami majątku trwałego. Jest to szczególnie istotne w
organizacji przedmiotowej produkcji, gdzie wykorzystuje się linie lub ciągi do
realizacji określonych wyrobów, a poszczególne składniki linii mogą mieć
różną przepustowość. Dzięki temu można racjonalnie planować obciążenia.
W odróżnieniu od księgowej obsługi środków trwałych tego typu linie tworzy
się podając strukturę jej składników. Numery inwentarzowe pełnia rolę
drugorzędną. Takie linie robocze, wykorzystywane w produkcji, wnoszą
swoją amortyzację do rachunku kosztów.
POWRÓT
CMMS
KONIEC
Zarządzanie utrzymaniem ruchu urządzeń CMMS ( Computerized
Maintenance Management Systems) jest to zautomatyzowany system
wspierający utrzymanie ruchu, a w szczególności: obsługę zleceń
remontowych realizowanych siłami własnymi i zlecanymi na zewnątrz,
utrzymywania zapasów części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych,
zakupów , rozliczanie personelu, prowadzenie rozliczeń prac remontowych i
kosztów eksploatacji. . W pewnych dziedzinach przemysłu, szczególnie tam,
gdzie istotne jest optymalizowanie wykorzystania drogiego wyposażenia np.
w elektrowniach, systemy tego typu, pełnią podstawową rolę w systemie
zarządzania. Podstawowe ich funkcje to:
•
Planowanie zleceń remontowych do obsługi planowanych i zapobiegawczych remontów. • Prowadzenie ewidencji wyposażenia i nadzór nad jego przydatnością do użycia, atestacja urządzeń • Zarządzanie zapasami, głownie materiałów eksploatacyjnych I części zamiennych • Planowanie wykorzystania personelu i sprzętu • Obsługi zakupów • Rozliczenia finansowe Obecnie coraz częściej stosowana jest metoda obsługi technicznej zorientowanej na zwiększenie niezawodności urządzeń technicznych Reliability Centered Maintenance – RCM. Pozwala na racjonalizację prowadzenia procesu dzięki obserwacji symptomów wskazujących na zbliżanie się awarii oraz analizie przyczyn poszczególnych awarii. W przypadkach bardziej złożonych zarządzania majatkiem trwałym lub w przedsiębiorstwie o rozbudowanej strukturze np. wielozakładowych lub wielofirmowych stosowane są bardziej rozbudowane systemy EAM ‐ Enterprise Asset Management. Zarządzanie majątkiem trwałym obejmuje funkcje CMMS obsługę dodatkowych możliwości pozwalając na usprawnienie zarządzania przedsiębiorstwem takich jak elementy rachunkowości, niezbędnych danych technicznych, obsługę zasobów ludzkich i CAD / CAM. Patrz CAD/CAM - Interfejsy do systemów
Computer Aided
Design /
Computer Aided
Manufacturing –
CAD/CAM
Patrz CASE
Computer
Assisted
Software
Engineering CASE
Patrz CMMS
Computerized
POWRÓT
KONIEC
Maintenance
Management
Systems - CMMS
Consumer
Packaged Goods
Patrz CPG
CPM
Corporate
Performance
Management
Corrective And
Preventive
Action
CPG
CPM
CRM –
zarządzanie
relacjami z
klientami
Patrz CAPA
Consumer Packaged Goods – CPG. Są to dobra powszechnego użytku o ograniczonym czasie użytkowania takich jak żywność, napoje, wyroby tytoniowe itp. CPM (Corporate Performance Management) zarządzanie efektywnością
przedsiębiorstwa jest to zespół koncepcji zarządzania, mierników oraz
technologii informatycznych umożliwiający definiowanie, monitorowanie i
optymalizację realizacji celów osobistych i departamentu w powiązaniu ze
strategią całej organizacji. Jest to poszerzenie BI (business inteligence) o
którąś z koncepcji zarządzania np. BSC (Balanced Scorecard), VBM (Value
Based Management) lub system zapewnienia jakości Six Sigma. Pozwalają
one na stosowanie zaawansowanych technik planowania, konsolidacji
wyników i sprawozdawczości. CPM pozwala na lepsze przygotowanie decyzji
strategicznych. Zwykle obsługiwane są następujące funkcje:
• Budżetowanie, planowanie, prognozowanie
• Modelowanie i optymalizacja zyskowności
• Definiowanie i zarządzanie kartami wyników
• Konsolidacja finansowa
• Sprawozdawczość finansowa, podatkowa i statystyczna
CRM (Customer Relationship Management ) jest to część strategii i filozofii
biznesu, gdzie stały kontakt i zadowolenie klienta jest kluczową wartością.
Chodzi o uzyskanie możliwie dużo informacji o potrzebach klientów i ich
zachowaniu się, tak aby nawiązać z nimi ściślejsze stosunki. Istotną kwestią
jest zapewnienie jednolitego systemu we wszystkich procesach biznesowych
poczynając od procesu sprzedaży poprzez serwis. Na podstawie
zgromadzonych informacji możliwe jest sporządzanie odpowiednich statystyk
wykorzystywanych przy tworzeniu portfela produktów. Jest szczególnie
istotna w przypadku współpracy z wieloma klientami przez wielu
zmieniających się handlowców pozwalając na nadzorowanie pracy nad
klientem nowym oraz śledzenie współpracy z klientami uzyskanymi
uprzednio. Może to być niezależny system lub nakładka na pakiet typu ERP.
Oprogramowanie CRM może pracować z własną bazą danych i może być
udostępniony dostęp przez witrynę internetową. Zwykle obejmuje:
zarządzanie finansami, obsługę cenników i katalogów, nadzorowanie
płatności itp.
POWRÓT
KONIEC
CTP - możliwe do rozdysponowania (Capable To Promise) jest to
CTP - możliwe do umożliwienie podania klientowi, praktycznie na bieżąco ilości produktów w
rozdysponowani magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim
uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania
a
materiałów z produkcji lub zakupu. Aby to umożliwiać trzeba dysponować
sprawnym systemem ewidencji materiałów w magazynach przedsiębiorstwa
oraz o zleceniach produkcyjnych i stanie zleceniach produkcyjnych i stanie
zaopatrzenia w trakcie realizacji. To poszerzenie ATP (Available To Promise)
obejmuje system planistyczny. Proces uzgadniania możliwości realizacji
zleceń obejmuje także sprawdzanie dostępności zdolności produkcyjnych.
Może obejmować wiele jednostek produkcyjnych i dystrybucyjnych. Używany
jest model obciążania do pełnego wykorzystania tylko dostępnych zdolności
produkcyjnych uwzględniając wszystkie występujące ograniczenia w
procesach produkcyjnych i logistycznych.
Patrz CRM – zarządzanie relacjami z klientami
Customer
Relationship
management
Cykl dostaw
Dane dla serwisu
wyprodukowany
ch wyrobów
Cykl dostaw określany jest dla poszczególnych magazynów z centrów
dystrybucyjnych i odnosi się także do uzupełniania zapasów od producentów.
Jest to przedział czasu pomiędzy momentem stwierdzenia zapotrzebowania
na dany produkt a momentem jego dostawy.
Są to zwykle opisy procedur lub technologii realizowania napraw i
przeglądów do których dołączane są zestawienia niezbędnych podzespołów,
materiałów, materiałów eksploatacyjnych i części zamiennych. W przypadku
wyrobów trwałego użytku takich jak autobusy, silniki dla statków lub central
telefonicznych wytwarzanych indywidualnie lub w krótkich seriach niezbędna
jest obsługa dokumentacyjna do celów serwisowych czasem przez ponad
dwadzieścia lat.
Data ważności
do użycia partii
materiałów
Weryfikacja daty ważności do użycia partii materiałów pozwala na właściwe
zarządzanie materiałami w sferze produkcji i składowania. Jest to
szczególnie istotne w przypadku produkcji i dystrybucji produktów
żywnościowych i farmaceutycznych. Po przekroczeniu tej daty produkt
całkowicie lub częściowo traci swą przydatność.
Data
wprowadzenia
Data wprowadzenia oficjalnie aktualnie dystrybuowanej wersji
oprogramowania na polski rynek. Jest zwykle ogłaszana przez dystrybutora
oprogramowania. Produkt wprowadzony na rynek powinien być
spolonizowany i posiadać zapewnioną obsługę wdrożeniową i serwisową..
Decision Support Systems (DSS). Jest to klasa systemów informatycznych Decision Support wspierających procesy podejmowania decyzji w organizacjach. Jest to zwykle Systems - DES
oprogramowanie interaktywne pomagające w zbieraniu I kompilowaniu informacji pochodzących z danych pierwotnych, dokumentów, modeli biznesowych i wiedzy osób po to, aby zidentyfikować problemy i rozwiązywać problemy
POWRÓT
DES
KONIEC
Data Encryption Standard - DES. Jeden z najpopularniejszych
algorytmów szyfrowania danych. DES opracowano w latach
siedemdziesiątych w firmie IBM, w ramach konkursu na opracowanie
efektywnego kryptosystemu na potrzeby rządu Stanów
Zjednoczonych.
Patrz DRP Hurtownie z siecią detalistów
Distributed
Resource
Planning
Do kiedy
obsługiwana
będzie aktualnie
dystrybuowana
wersja
oprogramowania
Dokumentacja
warsztatowa
Dołączanie
tekstu do pozycji
asortymentowej
Dołączanie
danych
multimedialnych
do pozycji
asortymentowej
Dołączanie
szkiców do
opisów operacji
technologicznyc
h
Dostawy
częściowe.
Nadzorowanie
Jest to data określająca do kiedy obsługiwana będzie aktualnie
dystrybuowana wersja zlokalizowanego oprogramowania. Czasem
przewidywana jest obsługa serwisowa danej wersji oprogramowania bez
ograniczeń czasowych.
Dokumentacja warsztatowa zawierająca karty pracy, lista pobrań, stan
zlecenia, priorytet itp. powinna ona być emitowana w momencie
uruchamiania zleceń produkcyjnych. Może być przekazywana w formie
papierowej lub elektronicznej. Zestaw dokumentacji powinien być
maksymalnie uproszczony i odnosić się raczej do harmonogramu niż
zlecenia, aby uniknąć nadmiaru informacji. W konkretnym przypadku należy
sprawdzić, czy proponowany zestaw dokumentacji warsztatowej spełnia
wymagania przedsiębiorstwa oraz czy istnieje możliwość łatwej adaptacji do
uzasadnionych wymagań i zwyczajów.
Dołączanie do pozycji asortymentowej dowolnego tekstu pozwala na
umieszczanie danych tekstowych, opisowych dotyczących pozycji. Mogą to
być instrukcje przechowywania, spedycji, obróbki itp.
Dołączanie danych multimedialnych do pozycji asortymentowej pozwala na
umieszczanie rozbudowanych opisów i obrazów dotyczących danej pozycji
np. szkiców technicznych do opisu operacji technologicznych lub rysunków
konstrukcyjnych albo wizualnych instrukcji montażu czy pakowania.
Umożliwia ono tworzenie kompletów dokumentacji elektronicznej i
minimalizuje zastosowanie dokumentacji w postaci innej niż elektroniczna.
Umożliwia dostęp do dokumentacji technologicznej bezpośrednio z ekranu
monitora. Upraszcza także archiwizowanie danych technicznych wyrobów.
Nadzorowanie harmonogramu dostaw w przypadku dostaw częściowych
pozwala na rozliczanie poszczególnych dostaw wraz z wszelkimi
reklamacjami.
POWRÓT
KONIEC
Nadzorowanie
harmonogramu
dostaw
DRP Hurtownie z
siecią detalistów
Obsługa hurtowni z siecią detalistów przez DRP (Distributed Resource
Planning) zawiera w sobie planowanie uzupełniania stanu zapasów i
zarządzanie zapasami w sieci hurtowni i u detalistów. Pozwala na utworzenie
sieci powiązanych między sobą dostawców, magazynów i składów
konsygnacyjnych regionalnych oraz odbiorców końcowych wraz z
określeniem zapotrzebowań na transport. W tym celu stosowana jest zwykle
logika planowania potrzeb materiałowych MRP. Pozwala także zwykle na
planowanie transportu oraz ustalanie załadunków i tras. Czasem stosowane
zasady naliczania potrzeb w zakresie uzupełniania zapasów są odmienne od
stosowanej w MRP technice planowania uzależnionego od cykli realizacji i
wyliczanych terminów realizacji poszczególnych działań. Może to być zasada
uzupełniania zapasów partiami w poszczególnych okresach planistycznych
lub dostawa dokładnie takiej ilości jaka została wydana. DRP II jest to
poszerzenie zasad działania DRP o planowanie zapotrzebowania na
podstawowe zasoby systemu transportowego, głównie przestrzeni
składowania, siły roboczej, floty transportowej itp.
Patrz TOC - DBR w teorii ograniczeń
Drum Buffer
Rope
Dysponowanie
częścią zapasu
bezpieczeństwa
Dziedziny
przemysłu
wskazywane
przez dostawcę
oprogramowania
Ta funkcja umożliwia uniknięcie „nerwowych” reakcji systemu w procesie
planistycznym, a więc zawieszania się go lub sygnalizowanie błędu, gdy
zostaną np. przekroczone zapotrzebowania na wydania z magazynu o
znikomą ilość, która nie wpływa na możliwość realizacji zlecenia.
Przekroczenie dopuszczalnej wielkości tolerancji zapasu bezpieczeństwa
powoduje automatyczne wygenerowanie zlecenia na uzupełnienie zapasów.
Przyporządkowanie poszczególnych pakietów do branż jest klasyfikacją
dosyć arbitralną, choć wiadomo, że organizacja przedsiębiorstwa – jedno lub
wielozakładowe, a także typ produkcji lub sposób i sieć dystrybucji powinny
być decydujące. Na przykład przemysły spożywczy czy chemiczny to są na
ogół produkcje procesowe powtarzalne, farmaceutyczny to zwykle procesy
ciągłe oczywiście z wyłączeniem tzw. ”fabryk farmaceutycznych”, w których
rozsypuje się gotowe pastylki do opakowań, a elektroniczny to produkcja na
liniach lub w gniazdach zorganizowanych przedmiotowo. Należy wziąć pod
uwagę fakt to, że jakiś pakiet jest zainstalowany w przedsiębiorstwie danego
typu i tam funkcjonuje, wcale nie znaczy pakiet jest przeznaczony i najlepszy
dla takich przedsiębiorstw. Podczas jego wyboru mogły istnieć warunki nie
sprzyjające trafnej czy optymalnej decyzji kierownictwa. Jeśli nawet
oprogramowanie niezbyt pasuje do przedsiębiorstwa, ale zostanie wdrożone
prawidłowo i jest dobrze eksploatowane, to będzie działało i przynosiło
korzyści użytkownikom. Jeśli natomiast wybrano właściwy pakiet, ale
wdrożenie przebiegło nieprawidłowo, to prawdopodobnie przedsięwzięcie
zakończy się fiaskiem. Wielu dostawców oprogramowania oferuje tzw.
pakiety wertykalne. Są to specjalizowane wersje dla poszczególnych dziedzin
przemysłu i handlu np.: przemysłu samochodowego, elektronicznego lub
produkcji napojów i żywności.
POWRÓT
e- biznes
E- biznes (e- Business) jest to zestaw aplikacji pozwalający na obsługę za
pośrednictwem technicznych środków elektronicznych, zwykle internetu,
wielu funkcji zarządzania, a w szczególności:
•
•
•
•
EAM
ECO Obsługa
zmian
konstrukcyjnych
KONIEC
e‐Handel (B2C – Business to Customer) e‐Finanse e‐ Usługi e‐Relacje między przedsiębiorstwami (B2B – Business to Business) Enterprise Asset Management – EAM. Zarządzanie majątkiem trwałym obejmuje funkcje CMMS (Computerized Maintenance Management Systems) zarządzanie gospodarką remontową wspomaganą komputerowo oraz obsługę dodatkowych możliwości pozwalając na usprawnienie zarządzania przedsiębiorstwem. CMMS w odróżnieniu od EAM nie zawiera obsługi sfery finansowej i obsługi zarządzania zasobami ludzkimi. Jest to zwykle system przeznaczony dla pojedynczego zakładu i jest integrowany z innymi aplikacjami. EAM przeznaczony jest do obsługi większej liczby użytkowników i do pracy w przedsiębiorstwach o rozbudowanej strukturze, zwykle wielozakładowych. Pozwala na utrzymywanie jednej bazy danych dla całego przedsiębiorstwa. Obsługa zmian konstrukcyjnych (Engineering Change Order). Zestawienia
konstrukcyjne pokazują, w jaki sposób wyrób jest zbudowany oraz jakie są
jego elementy składowe. Na tym zestawieniu pracuje konstruktor nanosząc
zmiany i poprawki konstrukcyjne. Zestawienie technologiczne – produkcyjne
opracowuje technolog. Pokazuje, jak poszczególne składniki dostarczane są i
następnie wykorzystywane w procesie produkcji. W przedsiębiorstwach
produkujących skomplikowane wyroby, w których często i dużo jest zmian
konstrukcyjnych ważne jest, aby istniała synchronizacja obsługi zmian w
bazie danych konstrukcyjnej i produkcyjnej, a w efekcie w powstających i już
obsługiwanych zleceniach produkcyjnych i zamówieniach w toku. W pakiecie
wymaganym dla takich przedsiębiorstw ta synchronizacja musi odbywać się
automatycznie. Często w pakietach do obsługi skomplikowanych wyrobów
istnieją osobne bazy danych struktury konstrukcyjnej i struktury
technologicznej (produkcyjnej). Są one ze sobą powiązane. Chodzi o to, aby
efekty zmian konstrukcyjnych nie powodowały zakupu i produkcji zbędnych
składników, a zmiany były wprowadzane w sposób zautomatyzowany.
Patrz Ekonomiczna wielkość partii
Economic Order
Quantity
EDI:
Elektroniczna
wymiana
informacji
EIS Executive
Information
Elektroniczna wymiana informacji (EDI - Electronic Data Interchange)
powinna obejmować przesyłanie zamówień, potwierdzanie zamówień,
przesyłanie faktur i korespondencje handlową w jednym z ogólnie przyjętych
standardów EDI np. określonych w EDIFAC. Niektóre systemy zawierają
automatyczny dostęp do internetu i możliwość wykorzystywania jego technik.
Executive Information System – EIS. Jest to‐ system komputerowy przeznaczony dla kierownictwa wyższego szczebla. Zadaniem EIS jest ułatwianie i wspomaganie zbierania informacji pomocnej przy POWRÓT
Systems
Ekonomiczna
wielkość partii
Eksploatacja
skomplikowanyc
h urządzeń
KONIEC
podejmowaniu decyzji. EIS w łatwy sposób udostępnia informację z wewnętrznych i zewnętrznych źródeł, która jest istotna ze względu na cele i oczekiwania organizacji. EIS jest często określany jako specjalizowana forma DSS. EOQ – Economic Order Quantity. Jest to model obsługi zlecenia o stałej
wielkości. Pozwala na określenie jednorazowej ilości do zamówienia lub
zlecenia. Reguły opłacalności są zapisane w systemie. Zwykle zastosowanie
tej techniki uzupełniania zapasów powoduje ich wysoki poziom i duże
zaangażowanie środków obrotowych. Technika ta może być stosowana przy
ustabilizowanych warunkach produkcji i zaopatrzenia i stabilnych cenach.
Przedsiębiorstwa nastawione na eksploatację skomplikowanych urządzeń,
takich jak elektrownie, cementownie, rafinerie. Są to przedsiębiorstwa jedno
lub wielozakładowe eksploatujące drogie i skomplikowane wyposażenie
techniczne. System informatyczny musi przede wszystkim pomóc w
utrzymaniu ruchu w przedsiębiorstwie, w tym zwłaszcza w planowaniu i
sterowaniu remontami, zapasami części zamiennych oraz w zarządzaniu
finansami. Patrz CMMS.
Patrz EDI: Elektroniczna wymiana informacji
Electronic Data
Interchange
Patrz ECO Obsługa zmian konstrukcyjnych
Engineering
Change Order
Engineering to
Order
Enterprise Asset
Management
Patrz ETO prowadzenie projektów, obsługa produkcji na indywidualne
zamówienia klientów
Patrz EAM Patrz ERP
Enterprise
Resources
Planning
e-Produkcja
ERP
e-Produkcja pozwala na dostęp poprzez witrynę internetową do funkcji
obsługi procesu produkcji. Dzięki zastosowaniu tego narzędzia można
drastycznie zwiększyć elastyczność zarządzania produkcją.
Planowanie zasobów przedsiębiorstwa ERP (Enterprise Resources Planning)
jest to zorientowany na finanse system informacyjny, który pozwala na
identyfikację i planowanie wykorzystania będących w posiadaniu
przedsiębiorstwa zasobów, a głównie nadzorowanie, wysyłkę oraz rozliczanie
zleceń klientów oraz kontrolę kosztów. Główne różnice z systemem MRP II
są to różnice techniczne takie jak interfejs graficzny użytkownika, relacyjna
baza danych, użycie języka oprogramowania czwartej generacji,
zastosowanie narzędzi komputerowych do rozwoju oprogramowania,
POWRÓT
KONIEC
architektura klient / serwer oraz przenoszalność oprogramowania pomiędzy
różnymi platformami.
Bardziej ogólnie jest to metoda efektywnego planowania zarządzania
wykorzystaniem całością zasobów przedsiębiorstwa niezbędnych do
wytworzenia, wysyłki i rozliczenia zleceń klientów w sferze produkcji,
dystrybucji lub serwisu.
POWRÓT
ETO
prowadzenie
projektów,
obsługa
produkcji na
indywidualne
zamówienia
klientów
Euro, obsługa
zagadnień
walutowych
związanych z
Unią Europejską
Ewidencja
obrotu
materiałowego
KONIEC
DTO (Design to Order) lub produkcja jednostkowa lub małoseryjna na
indywidualne zamówienie klienta ETO (Engineering To Order). Ten typ
produkcji odnosi się do produktów, dla których klient wymaga specyficznego
opracowania inżynierskiego, znaczącej modyfikacji lub zakupu nowych
materiałów. Każde zamówienie klienta powoduje powstanie nowych
indeksów pozycji asortymentowych, zestawień materiałowych i procesów
technologicznych. Może to być np.: statek, krótka seria wyspecjalizowanych
maszyn budowanych lub ciężkich pojazdów albo budynek. Konstrukcja i
technologia są zwykle opracowywane indywidualnie dla konkretnego zlecenia
klienta. Są to długo trwające, na ogół niepowtarzalne projekty, do których
często trzeba stosować specjalny moduł zarządzania projektem (czasem
wystarczą tylko jego elementy). Charakteryzują się specyficznymi
wymaganiami odnośnie planowania technicznego i zarządzania produkcją
oraz sposobem planowania i rozliczania wydatków. Dodatkowo często
problemem jest tworzenie ofert na wyroby projektowane na zamówienie w
krótkich seriach. Czasami występuje rachunek kosztów taki jak dla produkcji
budowlanej. Często są to projekty realizowane na podstawie początkowo
niepełnych danych, poczynając od przygotowania oferty i jej wyceny, przez
opracowanie budżetu i harmonogramu realizacji, a skończywszy na nadzorze
nad realizacją i rozliczeniem kontraktu. Powtarzalność zamówień jest
niewielka lub nawet żadna.
Gotowość aplikacji do obsługi zagadnień walutowych związanych z Unią
Europejską wyraża się poprzez właściwą reprezentację walut i kursów oraz
odpowiednie algorytmy przeliczania i zaokrąglania w systemie. Brak tej
funkcjonalności może spowodować konieczność gwałtownej wymiany
systemu w momencie przejścia na euro.
Jest niezbędna, aby uzyskać aktualne informacje o stanach magazynowych.
Księgowość przedsiębiorstwa jest zainteresowana w tym, aby na
zakończenie miesiąca znać wartość dla każdego z wyróżnionych w planie
kont magazynów. Temu podporządkowane są wszelkie działania takie jak:
•
•
•
•
Rejestrowanie każdej transakcji związanej z obrotem materiałowym Inwentaryzacje Wycena magazynów Uściślanie stanów W systemie gospodarki magazynowej on line do celów zarządzania
niezbędne jest wprowadzanie danych o transakcjach na bieżąco w takiej
kolejności w jakiej one zachodzą w rzeczywistości. Dla ewidencji księgowej
nie jest istotna sekwencja wprowadzania danych w ciągu miesiąca np.
możliwe jest wprowadzanie masowe z opóźnieniem wszystkich wydań, a
następnie wszystkich przyjęć. Prowadzi to do nieprawdziwych stanów w
trakcie miesiąca np. powstawanie fikcyjnych stanów ujemnych.
Transakcje obrotu materiałowego mogą być w komplecie zdefiniowane w
pakiecie oprogramowania, a ich zmiana lub uzupełnienie mogą wymagać
prac programowych. Alternatywą jest możliwość definiowania przez
użytkownika bez prac programowych własnych transakcji obrotu
POWRÓT
KONIEC
materiałowego. Zwykle to ostatnie nie jest niezbędne, a spowodowane
przyzwyczajeniami.
POWRÓT
Ewidencja
spływu kosztów
Geographic
Information
Systems – GIS
Gospodarka
narzędziowa
Gospodarka
remontowa
KONIEC
Taka ewidencja jest konieczna do naliczania rzeczywistych kosztów produkcji
i rozliczania personelu. Zwykle jest realizowane jako element rozliczania
zleceń produkcyjnych lub raportowania realizacji harmonogramu produkcji.
Geographic Information System ‐ GIS pozwala na zbieranie, przechowywanie, analizowanie I prezentowanie danych odnoszących się do konkretnej lokalizacji. Gospodarka narzędziowa powinna być obsługiwana łącznie z MRP w
przedsiębiorstwach, w których odgrywa istotną rolę. Obsługa jej jest
wskazana we wszystkich przedsiębiorstwach posiadających dużo modeli,
matryc, szablonów, przyrządów pomiarowych wymagających okresowej
weryfikacji.
Wymagania wobec tego obszaru są odmienne w poszczególnych typach
przedsiębiorstw. W przedsiębiorstwach nastawionych na eksploatacje
skomplikowanych urządzeń technologicznych takich jak elektrownie,
rafinerie, cukrownie, jest to podstawowy podsystem umożliwiający sprawne
działanie. Musi obsługiwać ewidencję tysięcy elementów zamiennych I
materiałów eksploatacyjnych oraz planowanie remontów, zaopatrzenia w
części zamienne, zlecanie i rozliczanie prac remontowych i konserwacyjnych.
Stosowane są w nich skomplikowane wyspecjalizowane pakiety
oprogramowania. W przypadku bogatego wyposażenia technicznego np. w
elektrowniach, konieczne jest prowadzenie wyjątkowo obfitej dokumentacji
technicznej urządzeń i ich stanu technicznego przez wiele lat. Dodatkowo,
często konieczne jest wykonywanie części zamiennych własnymi siłami, co
wymaga posiadania przez oprogramowanie do obsługi remontów modułu
obsługi produkcji jednostkowej lub małoseryjnej. Istnieją przedsiębiorstwa,
które zajmują się głównie remontami urządzeń np. sprzętu trakcji kolejowej
lub drogowej, remontami silników itp. Pozwala to na wykorzystanie mocnych
stron łączonych pakietów. Taki system może być połączony z MRP, co
umożliwia przekazywanie do planu informacji o dostępności zdolności
produkcyjnych w różnych okresach (np. o mniejszej zdolności z powodu
przeglądu maszyny).
Pełna obsługa gospodarki remontowej tworzy drugi, równoległy system do
MRP ukierunkowany na planowanie dostępności i nadzorowanie
wykorzystania zdolności produkcyjnych. Oddzielny podsystem stosowany jest
wtedy, gdy pakiet podstawowy nie ma tych funkcji albo gdy wymagania nie są
szczególnie wysokie. Coraz częściej korzysta się z możliwości łączenia
funkcjonalności pakietów oprogramowania pochodzących od różnych
dostawców dzięki stosowaniu architektury zorientowanej na usługi SOA
(Software Oriented Architecture). Pozwala to na wykorzystanie mocnych
stron łączonych pakietów. Patrz CMMS (Computerised Management
Maintenance System) i EAM (Enterprise Assets Management).
Graficzny
interfejs
użytkownika
GUI (Graphical User Interface) graficzny interfejs użytkownika jest to sposób
prezentacji na ekranie komputera użytkownika danych w takiej postaci, aby
można było nimi się posługiwać przynajmniej częściowo przy użyciu myszy i
ikon. Pozwala użytkownikowi na dokonywanie wyboru poprzez wskazanie na
ikonę i kliknięcie myszą.Przyszły użytkownik powinien rozważyć, czy
graficzny interfejs jest mu rzeczywiście potrzebny i na jakich stanowiskach.
POWRÓT
KONIEC
Ma sens w przypadku średniego i wyższego szczebla zarządzania, na
którym kierownicy i menedżerowie przeprowadzają różne analizy, a ich
wyniki wyświetlają w postaci grafik. Natomiast zainstalowany w magazynach
czy w księgowości , gdzie pracownik rutynowo wprowadza dane pochodzące
z kilku lub kilkunastu standardyzowanych operacji raczej utrudnia niż ułatwia
eksploatację. Warto sprawdzić, czy jest możliwa konfiguracja mieszana, tzn.
część końcówek jest dołączona do systemu jako stacje robocze, a część jako
proste terminale. Dostawca zwykle naciska na wersję graficzną, bo jej wybór
oznacza dla klienta dodatkowe zakupy sprzętu, oprogramowania, a oprócz
tego jest to bardziej “nowoczesny” marketingowo. Coraz częściej dostępny
jest tylko interfejs graficzny, tak że nabywca oprogramowania nie ma wyboru.
POWRÓT
KONIEC
Patrz Graficzny interfejs użytkownika
Graphical User
Interface
Gromadzenie
danych
marketingowych
w bazie danych
Grupy
dostawców, ich
klasyfikacja
Handel
detaliczny
Handel
elektroniczny
Harmonogram z
wieloma
wariantami i
opcjami
wyrobów
Harmonogramy
zadań dziennych
lub zmianowych
Harmonogramy
dla rodzin
Gromadzenie danych marketingowych w bazie danych o klientach,
potencjalnych klientach i rynkach pozwala na prowadzenie analiz i
opracowywanie prognoz. Jest to jedna z funkcji CRM (Customer
Relationschip Management).
Tworzenie grup dostawców i ich klasyfikacja ze względu na wielkość
obrotów, poziom cen, dyskonta itp. pozwala na prowadzenie łatwiejszej
obsługi dostawców oraz kontrolę ich rozliczania oraz sprawozdawczość. est
to jedna z funkcji CRM (Customer Relationschip Management).
Obsługa handlu detalicznego zawiera w sobie zwykle obsługę kas fiskalnych i
rejestrację za pośrednictwem wielu stanowisk z wykorzystaniem kodów
kreskowych sprzedaży, a także aktualizację stanów magazynowych u
detalisty. W bardziej zaawansowanych systemach generowane są
automatycznie polecenia uzupełniania zapasów. W dużych organizacjach
handlowych wchodzi w użycie obsługa znaczników radiowych RFID. Często
niezbędna jest obsługa urządzeń przenośnych do zbierania danych w
punktach sprzedaży i na samochodach.
Handel elektroniczny (e-Business) pozwala na prowadzenie handlu
detalicznego z pominięciem pośredników, za pośrednictwem własnej witryny
internetowej. Zabezpieczenie przekazywanych danych wymaga stosowania
różnych technik szyfrowania dla zabezpieczenia poufności danych w czasie
ich przesyłania. Możliwość konfigurowania zamawianych produktów z
wariantów i opcji jest szczególnie istotna przy wyborze produktów z wieloma
wariantami i opcjami np. samochodów z różnym wyposażeniem przez
dealerów. Zarządzanie katalogami produktów pozwala na udostępnianie
potencjalnym klientom aktualnych katalogów produktów i innych informacji w
tym cenowych.
Ta funkcja umożliwia prognozowanie i planowanie produkcji wielkoseryjnej i
na liniach produkcyjnych produktów o wielu wariantach lub opcjach, np.
maszyn roboczych o różnych parametrach czy samochodów z różnym
wyposażeniem. Wariant zwykle występuje jednorazowo np. samochód może
mieć jeden zespół napędowy oraz jeden typ tapicerki, opcji może być wiele
lub może jej nie być wcale np. radio lub klimatyzacja w samochodzie.
Umożliwia to bieżące produkowanie na linii produkcyjnej zróżnicowanych
wyrobów np. samochodów o różnym wyposażeniu zdefiniowanym w
zamówieniach klientów.
Ta funkcja pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu zabezpieczenia
materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych harmonogramów
dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w sposób
uproszczony techniką rozliczania wstecznego (back-flushing).
W przypadku posiadania długookresowych prognoz ta funkcja pomaga
planować wielkość produkcji danego typu wyrobów, choć nie można
przewidzieć, jakie ich konkretne warianty zostaną zamówione. Na przykład w
f b
bli
ż
ć d ż d kł d ś i il k
ł
t i
POWRÓT
wyrobów
Historia
dokonanych
transakcji
Identyfikacja i
obsługa partii ,
numery seryjne
Indeks pozycji
asortymentowej
KONIEC
fabryce mebli można oszacować z dużą dokładnością ile krzeseł zostanie
sprzedanych, choć nie wiadomo, w jakim kolorze i jakiego typu obić klienci
sobie zażyczą.
Chodzi zwykle o dane z okresów kilkuletnich, co umożliwia prowadzenie
analiz statystycznych np. wychwytywanie trendów zbytu lub określanie
sezonowości zużycia. Jest to jedna z funkcji CRM.
Identyfikacja i obsługa partii materiału lub numerów seryjnych w magazynach
i lokalizacjach jest niezbędna w procesie produkcji i dystrybucji. Materiały
składowane często mają ograniczony czas przydatności do użycia np. farby i
inne materiały chemiczne lub surowce w przemyśle spożywczym. Niezbędne
jest nadzorowanie losów poszczególnych partii o oznaczonym terminie
przydatności do użycia wraz z ich miejscami składowania. Większość
systemów sterowania jakością wymaga nadzorowania losów każdej partii
materiałów, podzespołów i wyrobów gotowych. Jest to wymóg obligatoryjny w
przenysle spożywczym i farmaceutycznym. W przypadku silników lub innych
składników wyrobów identyfikowanych indywidualnie przez numer seryjny w
celu umożliwienia serwisu technicznego często przez wiele lat niezbędne jest
nadzorowanie użytych podzespołów i materiałów.
Indeks pozycji asortymentowej, często zwanej artykułem, składnikiem itp.
powinien pozwalać na identyfikowanie w sposób jednoznaczny dowolnej
pozycji występującej w procesie produkcji i zaopatrzenia. Odnosi się to w
szczególności do materiałów i części z zakupu lub kooperowanych,
półproduktów i wyrobów gotowych. Indeks pozycji asortymentowej stosowany
jest jako klucz wyszukiwania w systemie informatycznym. Zwykle jest to ciąg
alfanumeryczny znaków. Często jednak indeks jest czysto numeryczny z
liczbą kontrolną. Chociaż praktycznie prawie nigdy nie potrzeba na
identyfikację pozycji więcej niż 7 – 12 znaków to często spotyka się indeksy
dłuższe, czasem przekraczające 35 znaków. Jest to tradycja z systemu
znakowania rysunków z lat 30–stych XX wieku lub przyzwyczajeń
księgowych, którzy ciągle jeszcze chcą, aby indeks zawierał czytelny dla
człowieka opis pozycji materiałowej na dokumentach obrotu materiałowego.
Stosowanie numeru rysunku jako indeksu poza liczbą znaków powoduje
także wiele innych niedogodności. Jest to zbędne i kosztowne, ponieważ
indeksy są wprowadzane setki tysięcy, a nawet wiele milionów razy rocznie
przez pracowników. Im dłuższy indeks tym więcej czasu traci się w
przedsiębiorstwie na jego wprowadzanie w różnych miejscach, a także
popełnia się więcej błędów, których korekta też kosztuje. Indeks to nie jest
numer rysunku, chociaż często tak się go wykorzystuje. Na przykład numer
rysunku może być taki, jaki ustalono w biurze konstrukcyjnym 40 lat temu, lub
jaki przywędrował z dokumentacją konstrukcyjną z licencją na produkcję
wyrobów. Natomiast indeks jest to wewnętrzne unikalne oznaczenie pozycji
asortymentowej ważne w przedsiębiorstwie po przekroczeniu jego bramy.
Często w przedsiębiorstwie wielozakładowym indeksy są unikalne dla tych
samych pozycji w każdym z zakładów. Powiązania pomiędzy numerami
rysunków a indeksami są często obsługiwane przez systemy informatyczne,
zwłaszcza jeśli chodzi o obsługę zmian konstrukcyjnych skomplikowanych
wyrobów produkowanych na indywidualne zamówienia w krótkich seriach.
POWRÓT
Indywidualne
kalendarze dla
każdej maszyny /
centrum
Indywidualny
kalendarz dla
centrum
roboczego
Interfejsy do
oprogramowania
do analiz
Internet
KONIEC
Dysponowanie indywidualnymi kalendarzami dla poszczególnych maszyn lub
centrów produkcyjnych pozwala na określanie harmonogramu i rozmiarów
dostępnych zdolności produkcyjnych. Dla poszczególnych urządzeń można
określić czas ich niedostępności z powodu planowanych przeglądów lub
remontów, co w przypadku skomplikowanych linii produkcyjnych,
zbudowanych z pojedynczych maszyn, pozwala na określenie precyzyjne
bilansu obciążeń.
Pozwala na określanie dostępnego czasu pracy każdej z maszyn i urządzeń
w centrum roboczym. Jest to szczególnie istotne w przypadku remontów lub
awarii w centrach roboczych zawierających maszyny o różnej wydajności.
Umożliwia to sporządzenie dokładnego bilansu obciążeń planowaną
produkcją.
Umożliwiają one sięganie do danych i tworzenie różnych zestawień, np.
analiz rentowności, analizy wskaźnikowej. Wykorzystywane są do tego albo
tzw. generatory wydruków, albo ogólnie dostępne arkusze kalkulacyjne.
Możliwe jest także zasilanie hurtowni danych do celów zbierania i
analizowania informacji w pakiecie BI (Business Intelligence).
Internet (łac. inter między, ang. net sieć, dosłownie międzysieć) ogólnoświatowa sieć komputerowa[1] logicznie połączona w jednorodną
sieć adresową opartą na protokole IP (ang. Internet Protocol). Dostarcza lub
wykorzystuje usługi wyższego poziomu oparte na telekomunikacji i
związanej z nią infrastrukturze. Przyłączenie komputera do Internetu
możliwe jest z wykorzystaniem wielu technologii, które pozwalają
urządzeniu komunikować się z pobliską bramką posiadającą stałe
połączenie z innymi systemami w Internecie. Typowe rozwiązania
wykorzystują linie telefoniczne (modemy, cyfrowe linie ISDN, modemy
ADSL), inne technologie przewodowe (transmisja przez sieci energetyczne,
telewizję kablową) oraz bezprzewodowe (GPRS, łącza satelitarne, Wi-Fi
itp.).
Internet:
wbudowany
dostęp i
wykorzystanie
technik
internetowych
Intranet
wbudowany w
oprogramowanie
Inwentaryzacja
ciągła
Wbudowany dostęp i wykorzystanie technik internetu obejmuje głównie
możliwość zdalnego dostępu za pośrednictwem witryny internetowej do
wybranych funkcji oprogramowania, a w szczególności: składania zamówień,
sprawdzania dostępności towarów oraz handel elektroniczny.
Pozwala na łatwe tworzenie i obsługę własnej sieci wewnętrznej działającej
podobnie jak internet.
Dwustopniowa inwentaryzacja ciągła pozwala na usprawnienie spisów z
natury. W powiązaniu z analizą ABC wg zadanych kryteriów, zwykle jest to
wartość obrotów poszczególnych pozycji, losowane są pozycje z każdej z
klas do sprawdzenia w poszczególnych magazynach. Wynik weryfikacji
wprowadzany jest do systemu, gdzie następuje porównanie ze stanem
POWRÓT
KONIEC
księgowym. Jeśli odchylenie nie przekracza dopuszczalnego limitu dla danej
klasy, to stan sprawdzony jest akceptowany. W przeciwnym przypadku
następuje uściślenie stanu pozycji i podejmowana jest procedura
wyjaśniająca rozbieżności.
POWRÓT
Jednolity system
oznakowania
towarów
JIT dokładnie na
czas
KONIEC
Pozwala na obsługę zagadnień związanych z rozliczeniami celnymi w obrocie
z krajami poza UE.
JIT (Just In Ttime) – dokładnie na czas. Jest to strategia zarządzania
krótkookresowego, która powstała w Toyota Corporation. Polega na
minimalizacji wykorzystania zasobów, które są niezbędne do uzyskania
wartości dodanych wytwarzanych produktów. Zasobami są czas, robocizna,
surowce i półfabrykaty, maszyny i inne wyposażenie stanowisk pracy.
Założeniem jest, że wszystko, co nie zwiększa wartości dodanej jest stratą,
np. koszt kapitału zaangażowanego w nadmierne zapasy, magazynowanie,
nadmiernie rozbudowana kontrola jakości, wszelkie przemieszczenia poza
niezbędnymi. Wszystko musi być dostępne dokładnie wtedy, gdy jest
potrzebne na danym stanowisku i dokładnie w takiej ilości, jaka jest
potrzebna. Obowiązuje zasada: rób tylko to co jest niezbędne i zaczynaj w
ostatnim momencie, aby zdążyć na czas. Znajduje to swe odzwierciedlenie w
logistyce – zapasy u dostawcy lub w drodze (w TIR’ach) oraz w sferze
produkcji. Uruchamianie produkcji poprzedniego etapu na życzenie odbiorcy
z następnego etapu tzw. „wysysanie” potrzebnych składników. Często
używane są klasyczne lub elektroniczne karty Kanban. Zapasy są tworzone i
przechowywane wtedy, gdy są absolutnie niezbędne. Dba się o poprawę
jakości dla osiągnięcia zera defektów, o minimalizację cyklu wytwarzania
przez minimalizację czasów przygotowawczo - zakończeniowych, czasów
oczekiwania, wielkości partii oraz minimalizację kosztów tych operacji.
Jest to odwrotność zasad stosowanych w MRP, gdzie planuje się potrzeby
przekazując je z wyprzedzeniem do realizacji. Jest to w przypadku MRP
„wciskanie” zleceń do realizacji, podczas gdy JIT polega na „wysysaniu”
zleceń do realizacji. W przedsiębiorstwie zarządzanym zgodnie z zasadami
szczupłego zarządzania (Lean Management) często planowanie ogólne
długo i średnioterminowe oraz planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza
zaopatrzenia odbywa się wg zasad MPS / MRP, natomiast zarządzanie
operatywne krótkookresowe odbywa się wg zasad JIT.
JIT Sterowanie
produkcją na
liniach
JIT Sterowanie produkcją na liniach pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu
zabezpieczenia materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych
harmonogramów dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w
sposób uproszczony techniką rozliczania wstecznego back-flushing. Patrz
opis JIT.
Patrz JIT dokładnie na czas
Just In Time
Kalendarz
produkcyjny
Powinien być jeden dla każdej samodzielnej jednostki produkcyjnej. Pozwala
na określenie dysponowanego czasu pracy, dni wolnych, liczby zmian, itd.
Zwykle obejmuje rok. W przypadku konieczności naliczania zapotrzebowania
na zdolności produkcyjne każdego gniazda roboczego (linii lub grupy
stanowisk wzajemnie zamiennych), każde z nich powinno również posiadać
własny, indywidualny kalendarz. Natomiast w bardziej rozbudowanych
systemach kalendarz może posiadać każda z maszyn. Umożliwia on
skuteczne powiązanie systemu planowania produkcji z systemem planowania
remontów.
POWRÓT
KONIEC
Kwity kanban (etykiety) stosowane są w technice JIT (Just In time) przy
produkcji średnio i wielkoseryjnej. W przedsiębiorstwach stosujących kanban,
KANBAN w
dostawy
podzespołów I materiałów na wydział lub stanowisko przekazywane
sferze produkcji i
są w standaryzowanych pojemnikach lub standaryzowanymi partiami. Do
zaopatrzenia
każdego pojemnika dołączany jest kwit podzielony na dwie części. Jest to
zamówienie określonej ilości podzespołów lub materiałów. Jedną część kwitu
zatrzymuje wydający elementy, druga wraca z pojemnikiem z wydanymi
elementami. Kanban jest uruchamiany przez odpowiedzialnego za dany
odcinek wtedy, gdy bieżący pojemnik jest prawie wyczerpany. Kwity kanban
pełnią funkcję czeku na pobranie materiału lub części. Są emitowane wraz z
harmonogramem na określony czas, np. tydzień i pozwalają – nawet bez
informatyki – na zarządzanie operatywne w technice „wyciągania” od
poprzedników zespołów i materiałów w odróżnieniu od MRP, które polega na
„wpychaniu” pracy na wydział. Powoduje to istotne zmniejszenie prac w toku i
kosztów produkcji. Obecnie sygnały Kanban często tworzone są
elektronicznie i są stosowane do obsługi nie tylko pobrań materiałowych na
produkcję, ale także do obsługi uzupełniania zapasów w magazynach,
tworzenia i obsługi zapotrzebowań na transport itp.
Katalogi cenowe
Obsługa katalogów cenowych pozwala na równoczesne prowadzenie wielu
katalogów cenowych w różnych walutach, dla różnych klientów i w razie
potrzeby dla różnych rynków. Jest to jedna z istotnych funkcji CRM
(Customer Relationschip Management).
Key Performance Indicators – KPI. Podstawowe wskaźniki wydajności są to Key Performance finansowe I inne wskaźniki lub miary pozwalajace na oceny osiągania celi Indicator
organizacji. Kokpit
zarządzania
Komasacja
zamówień
Komasowanie
zleceń
produkcyjnych
Kompensata
należności i
zobowiązań
Konfigurator
produktu
Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych – kokpit zarządzania jest to
metoda prezentacji wyników działalności bieżącej przedsiębiorstwa w postaci
równoczesnego prezentowania wielu tablic z wynikami częściowymi i
wskaźnikami. Postać prezentacji przypomina rozmieszczenie wskaźników w
kabinie pilota samolotu.
Ta funkcja umożliwia zgrupowanie zamówień na różne pozycje u jednego
dostawcy. Dzięki temu można uzyskać lepsze warunki finansowe zakupu i
oszczędności w transporcie.
Komasowanie zleceń produkcyjnych pozwala na zmniejszenie liczby zleceń
produkcyjnych kosztem zwiększenia poziomu prac w toku. Niezalecane w
przypadku stosowania szczupłej techniki zarządzania (łean Management)
Wzajemne należności rozlicza się okresowo według salda. Rozliczanie
klientów będących także dostawcami jest dość często u nas stosowane,
jednak pociąga za sobą duże ryzyko łatwych malwersacji pracowników.
Konfigurator produktu (Product Configurator) jest to oprogramowanie
pozwalające na obsługę produktów z wieloma wariantami. Odnosi się to do
projektowania na zamówienie DTO (Design To Order), opracowania na
zamówienie ETO (Engineering To Order) lub wytwarzania na zamówienie
MTO (Make To Order). Konfigurator realizuje odwzorowanie w konkretnym
POWRÓT
KONIEC
zleceniu wyrobu z częścią atrybutów np. typ tapicerki lub silnika samochodu.
Często tworzy kompletny model opis, rysunki, zestawienia materiałowe i
oszacowanie kosztów wybranej wersji wyrobu, które mogą być zintegrowane
z CAD/CAM i MRP II z systemem wprowadzania zamówień.
POWRÓT
Konsolidacja
danych
finansowych
Konsolidacja w
rachunkowości
przedsiębiorstwa
wielozakładoweg
o
Konsolidacja
wyników
wewnętrznych i
zewnętrznych
Kontrola jakości
- spirala jakości
Kontrola kredytu
przy sprzedaży
Kontrola
realizacji
zakupów
Kontrola
realizacji
zamówień
Kontroling
finansowy
KONIEC
Konsolidacja danych finansowych przedsiębiorstw w ramach grupy / holdingu
umożliwia konsolidację wyników jednostek składowych, posiadających różne
plany kont i prowadzenie rozliczeń handlowych między jednostkami holdingu
, kończących się formalnymi dokumentami. Konsolidacja w ramach holdingu
jest istotna, jeśli jednostki składowe funkcjonują w różnych krajach, o różnych
zasadach opodatkowania, albo w jednym kraju, ale w strefach o różnych
zasadach (np. strefa bezcłowa czy specjalne strefy gospodarcze).
Ta funkcja w systemie umożliwia konsolidację wyników jednostek
składowych, posiadających różne plany kont i prowadzenie rozliczeń
handlowych między jednostkami holdingu , kończących się formalnymi
dokumentami. Konsolidacja w ramach holdingu jest istotna, jeśli jednostki
składowe funkcjonują w różnych krajach, o różnych zasadach
opodatkowania, albo w jednym kraju, ale w strefach o różnych zasadach (np.
strefa bezcłowa czy specjalne strefy gospodarcze).
Pozwala na konsolidację danych liczbowych pochodzących z różnych
jednostek – wydziałów wewnątrz przedsiębiorstwa jak i danych
pochodzących z różnych jednostek zewnętrznych.
Kontrolą jakości pozwala na planowanie i ewidencjonowanie operacji kontroli
i weryfikacji jakości na poszczególnych stadiach produkcji. W
zaawansowanych rozwiązaniach dokumenty oraz informacje niezbędne do
procesu sterowania jakością (np. ISO czy GMP) są tworzone i przesyłane
drogą elektroniczną.
Bieżąca kontrola kredytu przy sprzedaży pozwala na uniknięcie sytuacji,
kiedy zadłużony klient ponownie próbuje kupić, lub gdy nierzetelny klient
próbuje w różnych oddziałach firmy nabywać towary, pomimo tego że nie
dysponuje już odpowiednim kredytem. Prawidłowo realizowana kontrola
kredytu pozwala zmniejszyć ryzyko niewypłacalności dłużnika i przewidzieć
jego nadchodzące problemy. Jest to jedna z funkcji CRM.
Kontrola realizacji zakupów pozwala na ich rozliczanie oraz na wiekowanie
zobowiązań. Oprócz tego możliwa jest obsługa reklamacji ilościowo –
wartościowych. Jest to jedna z funkcji CRM.
Obejmuje nadzorowanie wysyłki towarów, obsługi reklamacji i nadzorowania
spływu płatności. W rozwiniętej postaci nadzorowane są wysyłki, dostawy
oraz płatności dla częściowych, często cyklicznych dostaw. Jest to jedna z
funkcji CRM.
Zarządzanie i sterowanie finansowe w Polsce jest zwane czasami
kontrolingiem. Jest to przekrojowa funkcja analityczno-syntetyczna
realizowana w ramach zintegrowanego systemu informatycznego. Umożliwia
lokalizowanie i monitorowanie odchyleń wielkości rzeczywistych w
odniesieniu do wielkości planowanych przy realizacji wyznaczonych celów.
Pełna obsługa zarządzania i sterowania finansowego, występuje, gdy w
pakiet zostały wbudowane narzędzia rachunku kosztów produkcji,
zintegrowanej, lub oddzielnej księgi kosztów (z rozliczeniem kosztów
POWRÓT
KONIEC
pośrednich), rachunku kosztów produkcji z księgowaniem w księdze głównej.
Konieczne jest istnienie narzędzi do sprawozdawczości i analizy finansowej ,
tworzenie budżetu i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania
finansów. W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również
własna wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP –
oprogramowanie do analiz w trybie on line. Jeśli nie ma takich funkcji, to
warto sprawdzić, czy jest możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów
oferowanych oddzielnie na rynku oraz czy dostawca posiada wiedzę, jak tego
używać. Tego typu bardziej rozbudowane aplikacje, zwykle do analiz
finansowych noszą nazwę BI (business intelligence) i mogą pochodzić także
od dostawców innych niż pakietu ERP.
POWRÓT
Kontrolowanie
partii i dat
przydatności
(gdzie zostały
użyte, numery
seryjne ...)
Kontrolowanie
płatności dla
grup dostawców
Koordynacja
harmonogramów
produkcji i
dostaw
Koordynacja
prognozowania i
planowania
Kopiowanie
opisu procesów
Koprodukt w
produkcji
procesowej
Kraj
pochodzenia
KONIEC
Kontrolowanie partii i dat przydatności, numery seryjne. Obecność tej funkcji
coraz częściej jest niezbędna ze względu na stosowane systemy sterowania
jakością zgodne z ISO 9000. Kontrolowanie partii stosowane jest do
materiałów i surowców oraz do produkcji w toku. Dla materiałów przykładem
może być stal, dla której dla każdej partii wymagany jest atest hutniczy
określający skład chemiczny. Zlecenia produkcyjne mogą tworzyć kilka partii
wyrobów, każdą z własnym oznaczeniem. Czasem jedna partia produkcyjna
jest tworzona przez kilka zleceń. Partie produkcyjne na różnych fazach
przetworzenia mogą być tworzone wg odmiennych reguł. Elementy i
materiały mają często określoną datę przydatności do użycia np. farby i
chemikalia. Kontrolowanie partii i dat pozwala na określenie, na które
zlecenie – do których partii wyrobów - zostały użyte, jakie są numery seryjne
tych partii. Jest to ważne m.in. w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym,
włókienniczym, chemicznym. Szczególnym przypadkiem partii jest partia
licząca sobie jedną sztukę o konkretnym numerze seryjnym. Numer seryjny
może być nadawany w procesie produkcji, albo przenoszony z zewnątrz np.
numer seryjny silnika spalinowego w pojeździe.
Ta funkcja pozwala na uwalnianie płatności tak, aby minimalizować wypływ
gotówki. Funkcja powinna być realizowana automatycznie, natomiast w
przypadku trudnej sytuacji ręcznie.
W przedsiębiorstwie wielozakładowym funkcja ta pozwala planiście na
tworzenie prognoz sprzedaży i produkcji oraz planów uzupełnień zapasów w
wielu powiązanych ze sobą hierarchicznie jednostkach. Możliwe jest
budowanie struktury wielopoziomowej planów długookresowych MPS.
Koordynacja prognozowania i planowania sprzedaży, produkcji i zakupów są
niezbędne do planowanie zbytu, produkcji i dystrybucji w horyzoncie
długoterminowym. Zwykle musi być oparte na prognozie zbytu z jednej strony
oraz na statystyce z przeszłości z drugiej. W planowaniu tym trzeba
uwzględnić możliwości aparatu produkcyjnego – tzw. wąskie gardła i ich
dostępność oraz możliwości zaopatrzenia w materiały o długim cyklu dostaw
lub trudno dostępne. Planowanie tego typu coraz częściej jest realizowane
przez zaawansowane planowanie i harmonogramowanie APS (Advanced
Planning and Scheduling).
Pozwala na szybkie tworzenie nowych procesów produkcyjnych, ale
podobnych do już istniejących metodą: skopiuj – dodaj – usuń różnice.
Koprodukt jest to produkt lub kilka produktów wytwarzanych równocześnie z
pozycją podstawową, są użyteczne, posiadają wartość, Przykładem może
być terpentyna powstająca przy destylacji drewna, gdy produktem
podstawowym będzie spirytus drzewny. Często koprodukt może stać się
pozycją podstawową po odpowiednim przestawieniu aparatury produkcyjnej.
Kraj pochodzenia - siedziby firmy dostarczającej na rynek polski
oprogramowanie.
POWRÓT
Kwity Kanban
Lead Time – cykl
wytwarzania lub
dostaw
Lean Production
– smukła
produkcja
Lista prac na
poszczególnych
centrach
roboczych
Kwity kanban (etykiety) stosowane są w technice JIT (Just In Time) przy
produkcji średnio i wielkoseryjnej. W przedsiębiorstwach stosujących kanban,
dostawy podzespołów I materiałów na wydział lub stanowisko przekazywane
są w standaryzowanych pojemnikach lub standaryzowanymi partiami. Każdy
pojemnik zawiera kwit podzielony na dwie części. Jest to zamówienie
określonej ilości podzespołów. Jedną część kwitu zatrzymuje wydający
elementy, druga wraca w pojemniku z wydanymi elementami. Kanban jest
uruchamiany przez odpowiedzialnego za dany odcinek wtedy, gdy bieżący
pojemnik jest prawie wyczerpany. Kwity kanban pełnią funkcję czeku na
pobranie materiału lub części. Są emitowane wraz z harmonogramem na
określony czas, np. tydzień i pozwalają – nawet bez informatyki – na
zarządzanie operatywne w technice „wyciągania” od poprzedników zespołów
i materiałów w odróżnieniu od MRP, które polega na „wpychaniu” pracy na
wydział. Powoduje to istotne zmniejszenie prac w toku i kosztów produkcji.
Obecnie sygnały Kanban często tworzone są elektronicznie i są stosowane
do obsługi nie tylko pobrań materiałowych na produkcję, ale także do obsługi
uzupełniania zapasów w magazynach, tworzenia i obsługi zapotrzebowań na
transport itp.
Lead Time - cykl wytwarzania lub dostaw jest to przedział czasu niezbędny
do realizacji dostawy, procesu lub serii operacji.
Jest to czas pomiędzy przyjęciem zamówienia klienta, lub przekazaniem do
realizacji zlecenia produkcyjnego do postawienia w gotowości do odbioru
przez klienta zamówionych produktów lub przekazania wykonanych na
zlecenie pozycji. Indywidualne składowe cyklu dostaw mogą zawierać czas
przygotowania oferty, czas oczekiwania, czas przetwarzania, czas
przesunięcia lub transportu oraz czas na odbiór i kontrolę techniczną.
Lean Production – smukła produkcja jest to podejście do produkcji, w którym
kładzie się nacisk na minimalizację wykorzystania wszystkich zasobów
włączając w to czas. Chodzi o zasoby wykorzystywane przez różne działania
w przedsiębiorstwie. Zakłada to identyfikację i eliminację działań nie
przynoszących wartości dodanej w sferze projektowania, produkcji,
zarządzanie łańcuchem dostaw oraz kontaktów z klientami. Działający wg
tych zasad producenci zatrudniają zespoły pracowników wielozawodowych
na wszystkich poziomach organizacji oraz stosują przezbrajalne w szerokim
zakresie, coraz bardziej zautomatyzowane maszyny do wytwarzania dużej
ilości wyrobów o znacznym stopniu różnorodności. Smukła produkcja opiera
się o zastosowanie zespołu zasad i wskazówek praktycznych pozwalających
na zmniejszenie kosztów poprzez bezwzględne usuwanie rozrzutności oraz
przez upraszczanie wszystkich procesów produkcyjnych i obsługowych.
Patrz także Lean Management.
Lista prac do wykonania jest przydatna w powiązaniu ze sterowaniem
priorytetami zleceń do organizowania bieżącej pracy centrum roboczego.
Jest zwykle powiązana z emisją dokumentacji warsztatowej i powstaje
podczas uruchamiania zleceń produkcyjnych w danym okresie
planistycznym.
Patrz Zdalna obsługa urządzeń
Machine-to-
KONIEC
POWRÓT
KONIEC
Machine (M2M)
Magazyny z
materiałami nie
podlegającymi
rezerwacji
Magazyny, które nie podlegają obsłudze w ramach MRP to zwykle magazyny
środków pomocniczych np. odzieży ochronnej, itp. oraz materiałów
eksploatacyjnych takich jak części zamienne, smary i paliwa.. Przypadek
szczególny stanowi magazyn części zamiennych lub elementów używanych i
do utrzymywania ruchu i do produkcji lub serwisu. W procesie planowania w
magazynach nie objętych MRP ilości tam przechowywane nie są brane pod
uwagę.
Patrz MTO
Make To Order
Maksymalna
długość konta
Maksymalna
długość
segmentu
Jest to zwykle ilość segmentów konta przemnożona przez długość
segmentu, każdy z nich o stałej długości. Czasem podawana jest ogólna
dopuszczalna długość konta, natomiast liczba i długość poszczególnych
segmentów mogą być określane przez użytkownika.
Jest to liczba znaków segment konta przy jego stałej długości. Pozwala na
ocenę stopnia szczegółowości opisu konta.
Ich liczba określa możliwość rozbudowy planu kont.
Maksymalna
ilość segmentów
konta
Management
Information
Systems - MIS
Management Information System – MIS. Jest to podsystem wewnętrznej kontroli przedsiębiorstwa obejmujący sprawy personalne, dokumentację, procesy wytwarzania oraz procedury kontroli finansowej pozwalające na rozwiązywanie takich problemów jak wycena produktów I opracowywanie I ocean strategii działania przedsiębiorstwa. Patrz MRP II
Manufacturing
Resource
Planning
Patrz MPS – Harmonogram główny produkcji
Master
Production
Schedule
Patrz MRP
Materials
Requirement
Planning
Modelowanie
procesów
gospodarczych
Modelowanie procesów gospodarczych pozwala na ułatwienie i
przyśpieszenie prac analitycznych i projektowych niezbędnych do
przygotowania przedsiębiorstwa do wdrożenia systemu informatycznego.
Szczególnie istotną jest możliwość posługiwania się tzw. modelami
POWRÓT
gospodarczych
Modyfikacja
planu metodą
ciągłą
Modyfikacja
planu metodą
zmian netto
Modyfikacje
oprogramowania
przez nabywcę
oprogramowania
KONIEC
referencyjnymi. Są to gotowe przykłady rozwiązań organizacyjnych i
związanych z nimi parametrów systemu informatycznego. W zaawansowanej
postaci po skonfigurowaniu procedur obsługujących potrzeby informacyjne
przedsiębiorstwa można wygenerować automatycznie zestawy menu,
ekranów i wydruków niezbędnych do obsługi poszczególnych procesów na
konkretnych stanowiskach pracy. Można je na ogół bezpośrednio zastosować
tylko po niewielkich korektach manualnych. Modele referencyjne mogą być
dostosowywane do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa metodą „dodaj,
usuń, zmień”.
Ta metoda oznacza zmianę stanu systemu planistycznego po każdej
transakcji, np. wydania z magazynu, wprowadzenia zlecenia, itd.
Wprowadzane są zmiany w zleceniach otwartych i planowanych. Można
stosować ten system w przypadku stabilnej produkcji z niewielką liczbą
zleceń.
Ta funkcja pozwala na wprowadzenie zmian do planu. Zostają przeliczone
jedynie efekty tychże zmian, a nie cały plan od początku i w całości.
Przyspiesza to proces planistyczny.
Modyfikacja wsadowa planu netto polega na tym, że wszystkie zmiany są
przetwarzane jednocześnie, on line – każda zmiana przetwarzana jest wtedy,
gdy się pojawi. Modyfikacja on Line może to spowodować blokadę systemu w
przypadku dużej liczby zmian.
Oprogramowanie może umożliwiać udoskonalanie pakietu i wprowadzanie
zmian poprzez modyfikacje programu i struktur danych przy wykorzystaniu
uproszczonych technik programistycznych typu CASE lub języków 4L oraz
pisanie i inkorporację własnych programów do modułów pakietu.
Wbudowanie mechanizmu sterowania przepływem prac usprawnia przebieg
prac nad modyfikacją. Niesie to jednak za sobą niebezpieczeństwo
wprowadzenia do oprogramowania zmian nie do końca sprawdzonych.
Zwykle takie zmiany, jeżeli nie są autoryzowane przez dostawcę, powodują
utratę gwarancji i brak dalszej obsługi oprogramowania. Mogą także wystąpić
problemy przy przejściu do nowych wersji oprogramowania, jest to kłopotliwe,
a na pewno pociąga to za sobą znaczne koszty. Generalnie zaleca się
wykorzystanie standardowe możliwości pakietu oprogramowania i
ograniczanie zmian do minimum. Często personel przedsiębiorstwa
proponuje rozległe zmiany w oprogramowaniu, aby dostosować je do
panujących zwyczajów. Współczesne pakiety oprogramowania ERP / MRP
mają wbudowaną obsługę najnowszych współczesnych technik zarządzania.
Zmiany procedur i adaptacja ich do często przestarzałych metod obecnie
używanych można porównać do przeróbki fraka na siermięgę. Należy we
własnym interesie tego typu inicjatywy ograniczać do absolutnie niezbędnego
minimum. Jeżeli to potencjalny dostawca proponuje rozległy zakres zmian w
oprogramowaniu jest to wskazówką, aby dokładniej zbadać oferty
konkurencji.
Jest to ważna funkcja jeśli jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa działają
według odmiennych zasad, np. przedsiębiorstwo ma wydział produkcji
Możliwość
ciągłej,
seryjnej produkcji półproduktów i konfekcjonowania wyrobów
jednoczesnego
gotowych..
stosowania wielu
modeli
POWRÓT
KONIEC
kosztowych
Możliwość
wprowadzania
do
harmonogramu
części
zamiennych
Możliwość wprowadzania do harmonogramu głównego części zamiennych
jest przydatna w przypadku wprowadzania elementów z niższych poziomów
struktury produktu. Są to czynności, które bardzo komplikują proces
planistyczny. Ta funkcja pozwala na większą elastyczność planowania np.
części zamiennych lub podzespołów do produkcji własnej albo dla serwisu
posprzedażnego wyrobów.
MPS (Master Production Schedule) jest to zbiór danych planistycznych w
horyzoncie długo i średnio okresowym, który z kolei steruje obsługą
MPS –
planowania zapotrzebowania materiałowego MRP. Pokazuje co
Harmonogram
przedsiębiorstwo zamierza wykonać. Informacje te są wyrażone w
główny produkcji
specyficznie skonfigurowanych danych ilościowych i datach.
MRP
MRP closed loop
MRP II
MRP (Materials Requirement Planning) oznacza planowanie potrzeb
materiałowych na podstawie danych o strukturze wyrobu BOM (Bill of
Materials), informacji o stanach magazynowych, otwartych zleceniach
produkcyjnych i zakupowych, stanu zamówień w toku oraz długookresowego
planu produkcji MPS (Master Production Scheduling). Standard MRP
uważany jest obecnie za główną metodę określania obowiązujących
terminów wykonania zamówień i zleceń z uwzględnieniem cykli
produkcyjnych. Umożliwia kontrolę rodzajów, ilości i terminów produkcji, a
także sterowanie zapasami i ich uzupełnianiem. W przedsiębiorstwie
zarządzanym zgodnie z zasadami szczupłego zarządzania (lean
management) często planowanie ogólne długo i średnioterminowe oraz
planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza zaopatrzenia odbywa się wg
zasad MRP, natomiast zarządzanie operatywne krótkookresowe odbywa się
wg zasad JIT (Just In Time).- dokładnie na czas.
MRP closed loop - zamknięta pętla MRP realizuje funkcje MRP oraz
dodatkowo funkcje korygowania działalności zależnie od sytuacji bieżącej,
biorąc pod uwagę zdolności produkcyjne w poszczególnych okresach czasu
oraz stan realizacji prac w stosunku do wartości planowanych. Zarządzanie
produkcją opiera się na wykorzystaniu opisów procesów wytwórczych
(marszrut technologicznych). Pozwala na sterowanie sekwencjami operacji
na stanowiskach i kontrolę realizacji dostaw, umożliwiając reagowanie na
zaburzenia w procesie realizacji.
MRP II (Manufacturing Resource Planning) obejmuje zarządzanie wszystkimi
zasobami i produktami przedsiębiorstwa oraz zarządzanie działalnością
przedsiębiorstwa także w aspekcie finansowym. Jest to poszerzenie MRP.
Systemy takie mają oprócz tego zwykle wbudowane moduły planowania
sprzedaży, zarządzania kadrami, zarządzania stanowiskami roboczymi,
zarządzania gotówką i wiele innych. Wykorzystują one możliwości
współczesnej sieci teleinformatyki, zwłaszcza przetwarzanie danych w
sieciach lokalnych i z wykorzystaniem internetu. Umożliwiają wszechstronne i
precyzyjne planowanie rzeczowe i finansowe w przedsiębiorstwie
produkcyjnym i dystrybucyjnym.
POWRÓT
MTO
Nadzorowanie
zużycia partii
materiału
Nadzorowanie
realizacji planu
sprzedaży
Nadzorowanie
rozliczeń z
klientami
Nakładanie się
operacji
Naliczanie cyklu
produkcyjnego
KONIEC
Produkcja wg specyfikacji klienta MTO (Make To Order), który zwykle
zamawia wyroby przedsiębiorstwa z wykorzystaniem istniejących wariantów i
opcji wykonywanych w seryjnie np. osprzęt dużych silników spalinowych,
indywidualizowane opakowania lub standardowe tkaniny z różnym
wykończeniem i różnymi nadrukami. Jest to produkcja zleceniowa lub
powtarzalna z dużą liczbą wariantów I opcji. Wyroby są konfigurowane wg
zamówień klientów przy użyciu tzw. konfiguratora.
Śledzenie zużycia partii materiałów pozwala na dokładną weryfikację
składników, z których powstał wyrób. Jest to często niezbędne np. w
przemyśle lotniczym lub przy produkcji ważnych podzespołów z materiałów
hutniczych atestowanych. Wiele systemów sterowania jakością zgodnych z
ISO 9000 lub GMP (Good Manufacturing Practice w farmacji) jest
uwarunkowane istnieniem tej opcji.
Pozwala na bieżące śledzenie planu sprzedaży we wcześniej zdefiniowanych
przekrojach.
Pozwala na sprawdzanie kondycji potencjalnych klientów, a zwłaszcza stanu
zadłużenia, poziomu zakupów w ostatnich czasach oraz dopuszczalnego
limitu kredytowego. Jest to jedna z funkcji CRM.
W produkcji zleceniowej lub średnioseryjnej funkcja nakładanie się operacji
pozwala na zaplanowanie uruchomienia produkcji „na zakładkę” na
następnym stanowisku po wykonaniu części operacji dla danej partii na
stanowisku bieżącym. Dzięki temu skraca się sumaryczny cykl produkcyjny.
Cykl produkcyjny wyrobu jest naliczany na podstawie danych
technologicznych dla konkretnej ilości do wyprodukowania i dostępnych
zdolności produkcyjnych. Jest to czas, po jakim powstanie partia wyrobów o
danej liczności poczynając od momentu uruchomienia procesu wytwórczego.
Cykl określa się przy istniejących ograniczeniach takich jak dostępne
zdolności produkcyjne i wielkość partii, średnie czasy oczekiwania i
przesunięć, cyklu produkcyjnego.
Naliczanie
różnych
podatków
(akcyza, itp.)
Funkcja naliczania różnych podatków, takich jak VAT i akcyza, które
przedsiębiorstwo jest zobowiązane odprowadzać do skarbu państwa powinna
być realizowana automatycznie. Jej celem jest przygotowanie danych do
sporządzenia deklaracji i zeznań, przygotowanie materiałów do kontroli i
umożliwienie bardziej precyzyjnego planowania finansowego. Jest to jednak
trudne ze względu na zawiłości w rozwiązaniach prawnych.
Naliczanie
zapotrzebowania
na zasoby
krytyczne z
danych
technologicznyc
Naliczanie zapotrzebowania na zasoby krytyczne z danych technologicznych
– opisu procesów technologicznych pozwala na określenie w procesie
planowania obciążenia zasobów uznanych za krytyczne. Naliczanie
obciążenia zasobów krytycznych następuje na podstawie prognoz i zleceń
klientów. Zasobami krytycznymi mogą być np. maszyny stanowiących wąskie
gardła w produkcji, czas pracy cennych specjalistów lub zasoby finansowe
potrzebne do zakupu materiałów, które są niezbędne do wyprodukowania
wyrobów w danym okresie czasu. Uzyskane dane mogą być użyte do
POWRÓT
h
Narzędzia do
analizy
wykorzystania
powierzchni
magazynowych
NCMR
Obciążania
centrum
roboczego operacje inne niż
maszynowe
KONIEC
wstępnego szacowania możliwości realizacji różnych wersji planów
długookresowych MPS (Master Production Scheduler).
Ta funkcja jest użyteczna w dużych magazynach. Pozwala na racjonalne
rozmieszczanie towaru z uwzględnieniem takich parametrów jak: waga,
objętość, powierzchnia. Bywa ona przydatna szczególnie w magazynach
specjalizowanych np. klimatyzowanych lub paliw, gdzie powierzchnie są
drogie i ograniczone.
Nonconforming Material Request - NCMR. Jest to document
zawierający dane niepełnowartościowego materiału, elementu lub
wyrobu oraz dyspozycje co do jego wykorzystania.
Operacje inne niż maszynowe, a zwłaszcza czas pracy obsługi, powinny być
podane oprócz operacji maszynowych w przypadku, gdy jedna osoba
obsługuje wiele maszyn lub jedna linia jest obsługiwana przez wiele osób.
Pozwala to także na dokładne naliczanie kosztów bezpośrednich produkcji.
Obciążanie
oprzyrządowania
i innych zasobów
Pozwala to na planowanie zapotrzebowania na oprzyrządowanie, energię
elektryczną itp. Często oprzyrządowanie jest drogie i ma ograniczoną
żywotność np. wykrojniki do pras lub modele odlewnicze. Planowanie
obciążenia na takie oprzyrządowanie uwzględniające jego żywotność jest
równie istotne jak planowanie obciążeń gniazd roboczych.
Obsługa grup
odbiorców
Obsługa grup odbiorców i klasyfikacji utworzonych ze względu na dyskonta,
wiarogodność płatniczą itp. obejmuje ułatwienia w obsłudze poszczególnych
grup odbiorców. Grupowanie może być ze względu na rynki, sposób
rozliczeń lub sposób i wielkość udzielanego rabatu.
Obsługa kasy
Obsługa kasy obejmuje prowadzenie i rozliczanie ewidencji obrotu
gotówkowego, czekowego oraz rozliczeń z bankami. Często do tego celu
wykorzystywane są moduły prowadzenia rozliczeń z bankami.
Obsługa kodów
kreskowych
Obsługa
kooperacji
zewnętrznej
Ta funkcja obejmuje odczytywanie kodów na dokumentach i opakowaniach w
produkcji, raportowanie i spedycję przy użyciu skanerów oraz drukowanie
kodów na dokumentach i opakowaniach. Wymagane są specjalizowane
urządzenia i zwykle zintegrowane lub dodatkowe oprogramowanie
zewnętrzne. Obecnie coraz szerzej wchodzi do praktyki stosowanie kodów –
tagów radiowych RDFI (Radio Frequency Identification).
Dane o kooperacji zewnętrznej służą do określenia, czy dany element może
być zlecony do wykonania firmie zewnętrznej, a w razie pozytywnej
odpowiedzi, w powiązaniu z kartoteką dostawców, pozwala na uzyskanie
informacji komu to można powierzyć, oraz czy kooperacja ma obejmować
pojedyncze operacje, czy też ciągi operacji z zapewnieniem dostaw
materiałów. Powinna być możliwa wycena a następnie rozliczenie usług
kooperacyjnych.
POWRÓT
Obsługa
magazynu
przyjęć.
Obsługa
produkcji
specjalizowanej
Obsługa
reklamacji
ilościowo wartościowych
Obsługa
transportu
Oddzielne centra
dla kooperantów
Odrębne
jednostki miary
Określanie
alternatywnej
lokalizacji
Określanie
kosztów po
każdej operacji
KONIEC
Magazyn przyjęć - tranzytowy służy zwykle do przyjmowanych materiałów,
do inspekcji ilościowo – wartościowej. Jest to niezbędne aby umożliwić
identyfikację przysłanych materiałów, odbiór ilościowo – jakościowy oraz
obsługę reklamacji. Po odbiorze ilość przyjęta przekazywana jest do jednego
z normalnych magazynów. Magazyn taki często jest traktowany specyficznie.
Materiały w odbiorze normalnie nie mogą być wydawane do produkcji – nie
istnieją w ogólnej ewidencji stanów, jednak w specyficznych sytuacjach np.
przy braku materiałów do produkcji można je wydać. Powstaje wtedy w
ewidencji sytuacja nietypowa – wydanie materiału, którego nie ma w
ewidencji – ujemny stan magazynowy.
Obsługa produkcji specjalizowanej obejmuje zwykle specjalnie przykrojone
do potrzeb poszczególnych dziedzin przemysłu lub handlu pakiety
oprogramowania np. dla przemysłu samochodowego lub spożywczego.
Często oferowane są tzw. wersje wertykalne pakietów specjalizowanych do
obsługi poszczególnych typów produkcji.
Ilościowo-wartościowa obsługa reklamacji powinna zawierać obsługę
korespondencji, weryfikacje reklamacji na zgodność z kontraktami i umowami
oraz wystawianie faktur korygujących.
Pozwala na planowanie potrzeb transportowych do przewozu towarów. W
bardziej rozbudowanej postaci pozwala na wybór i planowanie załadunku
środków transportu oraz na wybór tras transportowych i ustalanie kolejności
załadunku. Jest to zwykle jedna z funkcji zarządzania siecią dystrybucji DRP
(Distributed Resources Planning).
Są one istotne w przypadku zlecania na zewnątrz realizacji części prac
produkcyjnych, do których zleceniodawca dostarcza kooperantowi niezbędne
materiały i surowce, natomiast kooperant ma ograniczone zdolności
produkcyjne. Pozwala na planowanie obciążenia kooperantów oraz na
naliczanie ich zapotrzebowań materiałowych w poszczególnych okresach.
Odrębne jednostki miary z przeliczeniem automatycznym dla: zakupów,
składowania, sprzedaży i produkcji często są niezbędne szczególnie w
przypadku wytwarzania i obrotu materiałami odmiennie na różnych etapach
przetwarzania. Przykładowo, przy produkcji mebli ma miejsce zakup wkrętów
na tony, składowanie w setkach sztuk, wydawanie na produkcję w
kompletach po 25 sztuk oraz dołączanie do kompletów ekspediowanych
wyrobów w kompletach po 10 sztuk. Inny przykład to przechowywanie i
spedycja farb w puszkach, paletach z puszkami lub beczkach.
Przy użyciu wskazanej lokalizacji dla pozycji materiałowej określanie
alternatywnej lokalizacji np. w pomieszczeniach klimatyzowanych jest
niezbędne, aby umożliwić racjonalną gospodarkę specjalizowanymi i drogimi
pomieszczeniami magazynowymi. Niekiedy potrzebne to jest przy
składowaniu materiałów łatwopalnych lub szkodliwych.
Jest to istotne przy produkcji małoseryjnej o dużej zmienności przy
organizacji technologicznej produkcji, np. wytwarzanie maszyn budowlanych
czy ciężkich odlewów.
POWRÓT
KONIEC
każdej operacji
Określanie
stawek kosztów
stałych i
zmiennych
OLAP – analizy
ekonomiczne on
line
Zwykle przy produkcji zorganizowanej technologicznie stawki kosztów stałych
I zmiennych określane są dla centrum roboczego złożonego z jednej lub
większej ilości maszyn np. ciężkich tokarek lub maszyny drukarskiej. Pozwala
to na znaczne uproszczenie rachunku kosztów.
OLAP (On-Line Analytical Processing) jest to przetwarzanie informacji z
wykorzystaniem wielowymiarowej bazy danych, która przechowuje dane w
sposób bardziej przypominający wielowymiarowe arkusze kalkulacyjne niż
tradycyjną, relacyjną bazę danych. pozwala na przeprowadzanie praktycznie
na bieżąco analiz wskaźnikowych przedsiębiorstwa. Dane są zwykle
pobierane bezpośrednio z plików tematycznych przedsiębiorstwa np. księgi
głównej, transakcji sprzedaży, należności, zobowiązań itp. Kostka OLAP
umożliwia wyświetlanie i oglądanie danych z różnych punktów widzenia. Do
jej budowy potrzeba dowolnego źródła danych opartego na relacjach.
Narzędzia OLAP pozwalają użytkownikom na analizowanie różnych
aspektów, wymiarów danych. Na przykład pozwalają na oglądanie
szeregów czasowych danych o różnych zdarzeniach i analizę trendów. Ze
względu na wydajność przetwarzania zaleca się stosowanie źródeł danych
opartych na języku SQL i technologii hurtowni danych. Podstawowym
składnikiem OLAP jest serwer OLAP, który jest usytuowany pomiędzy
klientem a systemem obsługi bazy danych (DBMS) i w którym zawarte są
reguły opisujące organizację danych w bazie danych. Zawiera specjalne
funkcje do analizowania danych. Serwery OLAP są obecnie dostępne dla
prawie wszystkich baz danych.
OLAP – analizy ekonomiczne on Line
On-Line
Analytical
Processing
Operacje zlecane
do kooperacji
Funkcja ta umożliwia obliczenie obciążenia pracą zdolności produkcyjnych
kooperanta i uwzględnienie tego w procesie planistycznym. Jest to przydatne
szczególnie w sytuacji, gdy przy regularnej współpracy z kooperantem ustala
się w dłuższym okresie średnie wykorzystanie jego zdolności produkcyjnych,
a z niewielkim wyprzedzeniem podaje się konkretny program dostaw. W
praktyce jest to rezerwowanie zdolności produkcyjnych kooperanta na nasze
potrzeby.
Patrz Punkt zlecania
Order Point
Organizowanie
przyjęć i wydań z
magazynu
PDM –
Organizowanie przyjęć i wydań z magazynu do i z określonych lokalizacji wg
określonych przez użytkownika zasad (kompletacja, pobieranie z określonej
lokalizacji jest istotne zwłaszcza w magazynach wysokiego składowania i
dużych magazynach bez automatyzacji wyszukiwania z obsługą ludzką.
Pozwala na znaczne zminimalizowanie pracy transportowej poprzez
proponowanie marszrut pobrań i wydań.
PDM (Product Data Management) zarządzanie danymi wyrobu obejmuje
zarządzanie wszystkimi danymi odnoszącymi się do produktu i związanymi z
POWRÓT
zarządzanie
danymi
produktów
KONIEC
nimi pracami w przedsiębiorstwie. PDM zastępuje oparte na dokumentacji
papierowej procesy zarządzania danymi i przechowywania danych bieżących
I archiwalnych przez pojedyncze scentralizowane repozytorium danych.
Pozwala upoważnionym użytkownikom w całym przedsiębiorstwie na dostęp
do aktualizowanej w sposób ciągły informacji o produkcie. Dostawcy PDM
kładą nacisk na podobieństwa pomiędzy PDM a metodami pracy grupowej.
Pegging
jednopoziomowy
i
wielopoziomowy
Pegging jednopoziomowy wskazuje na bezpośrednie pochodzenie
zapotrzebowania na pozycje zaplanowane do wytworzenia w danym
zleceniu produkcyjnym. Jest to powiązanie na kształt tzw. odwróconej
piramidy. Pegging wielopoziomowy pokazuje źródło zapotrzebowania na
pozycję zawartą w danym zleceniu produkcyjnym do góry aż do wyrobu
gotowego lub aż do zlecenia klienta.
Planowanie na
konkretne daty
Planowanie na konkretne daty jest wskazany w przypadku planowania
dystrybucji towarów o krótkim cyklu produkcji, określonych datach ważności
lub w przypadku bieżącego uzupełniania zapasów, na przykład w przemyśle
farmaceutycznym, spożywczym itp.
Planowanie
obciążenia
stanowisk
równoczesne z
naliczaniem MRP
Planowanie
scenariuszowe
Planowanie obciążenia stanowisk równoczesne z naliczaniem MRP
pozwala na oszacowanie, czy realna jest realizacja założonego planu przy
uwzględnieniu dostępnych zdolności produkcyjnych wszystkich gniazd
roboczych potrzebnych do wykonania tego planu. Ze względu na złożoność i
czas obliczeń możliwe jest użycie tej techniki tylko w przypadku prostych
wyrobów i przy ustabilizowanej produkcji.
Planowanie scenariuszowe jest to sposób planowania długookresowego w
warunkach znacznej niepewności. Obejmuje zwykle rozszerzone analizy na
podstawie danych wykraczających poza informacje księgowe . Horyzont
planowania to zwykle klika – kilkanaście lat. Metoda ta pozwala nie tyle na
przewidzenie przyszłości, ile na przygotowanie się do niej, przez analizę
obecnie występujących trendów i zrozumienie jak na siebie wzajemnie
oddziałują. Na tej podstawie sporządza się scenariusze, przedstawiające
możliwe przyszłe obrazy świata oraz opisuje się .ścieżki. prowadzące do nich
wraz z charakterystycznymi punktami. Wystąpienie takiego punktu - zjawiska
lub zdarzenia, będzie wskazówką, mówiącą jaka przyszłość rozwija się przed
nami. Na podstawie takich scenariuszy firmy tworzą .awaryjne. plany
działania: Co zrobi jeśli zacznie nachodzić taka to a taka przyszłość. Zaletą
tego podejścia jest minimalizowanie zaskoczenia.
Planowanie
strategiczne
Planowanie strategiczne - zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych
pozwala na opracowywanie planów długookresowych i prognoz z
wykorzystaniem technik statystycznych oraz metod programowania
liniowego, opartych na prognozach i danych historycznych.
Planowanie
uzupełniania
zapasów
Określa sposób planowania uzupełniania zapasów w powiązanych
podmiotach i w całej sieci. Uzupełnianie zapasów pozwala na stosowanie dla
poszczególnych grup pozycji jednej z rozpowszechnionych technik
uzupełniania zapasów i sterowania ich poziomem np. mini – max, punkt
zlecania, ekonomiczna wielkość partii itp.
Planowanie w
Jest powszechnie stosowany w przypadku produkcji o średnim i długim cyklu
wytwarzania. Okresy planistyczne nie muszą być sobie równe. Im bliższy jest
POWRÓT
okresach
planistycznych
PLM – cykl życia
produktu
Płace
Poczta
elektroniczna
Podawanie i
naliczanie
zdolności
produkcyjnej
Podawanie
przepustowości
centrum
roboczego
Polityka cenowa
przedsiębiorstwa
KONIEC
termin, w którym towar musi być dostępny, tym okres planistyczny może być
krótszy. W typowym przypadku dla planu długookresowego MPS (Master
Production Scheduler) o horyzoncie 1,5 - 2 lat okresem planistycznym jest
kwartał, dla plan średniookresowego MRP (Manufacturing Resources
Planning) horyzontem jest kwartał w podziale na tygodnie, a dla zarządzania
operatywnego MES (Manufacturing Execution System) horyzontem jest
tydzień z dokładnością do dnia lub zmiany.
PLM (Product Life Management) jest to proces zarządzania całym cyklem
życia produktu poczynając od koncepcji wyrobu przez opracowanie
konstrukcyjno – technologiczne, produkcję, serwis produktu I jego końcową
utylizację. Zwykle zawiera w sobie możliwość utrzymywania aktualności
dokumentacji z wszelkimi jej zmianami.
Naliczanie płac stanowi część zarządzania zasobami ludzkimi - personelem
(HR). Systemy płacowe w polskich przedsiębiorstwach cechuje ogromna
różnorodność wynikająca głównie z liczby i siły związków zawodowych. Jest
bardzo trudne tworzenie nawet sektorowych systemów płacowych. Jedynym
wyjściem jest wbudowanie w pakiet szkieletowego systemu płacowego, który
następnie będzie adaptowany do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa.
Systemy płacowe są zwykle oferowane przez wyspecjalizowanych
dostawców i często wbudowywane do pakietów oprogramowania. Ze
względu na częste i niespodziewanie wprowadzane zmiany przepisów
konieczne jest, aby zarządzanie zasobami ludzkimi i płace pochodziły od
dostawcy, który jest w stanie zapewnić ciągły serwis tego oprogramowania.
System płacowy musi zwykle być modyfikowany, ewentualnie
parametryzowany do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa.
Poczta elektroniczna pozwala na obsługę wymiany informacji wewnętrznej w
przedsiębiorstwie, planowanie spotkań, zebrań itp. Możliwe jest także zwykle
wyjście na świat zewnętrzny przez internet. Poczta elektroniczna może być
spolonizowana lub w wersji angielskiej obsługiwana przez system
operacyjny. Sformalizowana postać wymiany danych pomiędzy
kontrahentami na rynku może być zrealizowana za pośrednictwem
elektronicznej wymiany danych EDI (Electronic Data Interchange) lub
wymiany plików w postaci XML. Można także zrealizować obieg informacji w
przedsiębiorstwie z wykorzystaniem intranetu.
Podawanie i naliczanie zdolności produkcyjnej jako sumy godzin, którą
dysponuje linia produkcyjna lub grupa stanowisk wzajemnie zamiennych –
centrum robocze pozwala na racjonalne planowanie obciążeń, a następnie
rozliczanie czasu pracy urządzeń i operatorów.
Ta informacja jest szczególnie istotna w produkcji wielkoseryjnej wyrobów o
krótkim czasie wytwarzania. Podaje się wówczas zwykle liczbę sztuk jaka
może być wytworzona w ciągu godziny lub zmiany produkcyjnej np. liczba
żarówek na godzinę pracy linii montażowej.
Prowadzenie takiej polityki ze wsparciem systemu informatycznego pozwala
na automatyczną obsługę wielu różnych, indywidualnych katalogów
cenowych, stosowanie różnych zasad współpracy z poszczególnymi klasami
POWRÓT
KONIEC
przedsiębiorstwa
odbiorców w tym rabatów i skont. Jest to często część CRM.
Polonizacja
oprogramowania
- dokumentacja
pisana systemu
Dokumentacja pisana systemu powinna zawierać tekst opisowy pozwalający
na normalną eksploatację systemu oraz na ewentualną jego instalację i
usuwanie prostych usterek. Dokumentacja może być w postaci drukowanej
lub plików komputerowych gotowych do wydrukowania lub bezpośredniego
dostępu z terminala. Dokumentacja ta powinna być w wersji polskiej. Jeżeli
nie, to należy podać w jakim stopniu jest to zrealizowane. Minimum stanowi
dokumentacja księgowa wymagana przepisami prawa.
Polonizacja
oprogramowania
- ekrany
Polonizacja
oprogramowania
- instrukcje
operowania
oprogramowanie
m
Polonizacja
oprogramowania
- teksty pomocy
Polonizacja
oprogramowania
- zgodność z
polskimi
przepisami
Poziom
minimalny
zapasów
Pozycja
kosztowa
Pozycja
podstawowa w
Ekrany powinny być bezwzględnie przetłumaczone na polski. Brak polonizacji
ekranów danego modułu oznacza brak jego polonizacji.
Instrukcje operowania oprogramowaniem dla konkretnego użytkownika
tworzone są w procesie wdrażania oprogramowania. Zwykle opracowywane
są dla konkretnych stanowisk pracy. W pewnym stopniu mogą zastąpić
pozostałą dokumentację pisaną systemu.
Teksty pomocy powinny być w wersji polskiej, oczywiście przetłumaczone, o
ile oprogramowanie pochodzi z zagranicy. Jeżeli teksty pomocy są
strukturalizowane, mają kilka poziomów dokładności opisu, to należy podać
co zostało spolonizowane.
Ustawa o VAT i rachunkowości muszą być respektowane. Niezbędne jest
wprowadzanie na bieżąco zmian i uzupełnień w ślad za zmianami przepisów.
W wypadku, gdy dostosowanie jest ograniczone funkcjonalnie, dostawca
powinien informować, że np. lokalizacja dotyczy obszaru dystrybucji, a nie
transportu, albo że program jest przeznaczony dla przedsiębiorstw
produkcyjnych, a nie nadaje się dla sektora usług finansowych.
Określanie poziomu minimalnego pozwala na sterowaniem poziomem
zapasów towarów tanich i używanych masowo. Po naruszeniu poziomu
minimalnego automatycznie jest tworzone zlecenie na uzupełnienie go o
zadaną wielkość partii. Poziom minimalny zależy od cyklu dostawy i
statystycznie określonego średniego zużycia. Często pozycje materiałowe
zarządzane tą metodą są zarządzane – uzupełnianie zapasów przez
dostawcę VMI (Vendor Managed Inventory).
Pozycja kosztowa jest to składowa zestawienia materiałowego BOM (Bill Of
Materials), która nie musi przechodzić przez magazyn. Są to czynniki
produkcji, które nie mogą być składowane, na przykład energia elektryczna,
para wodna, wytwarzane na miejscu gazy techniczne. Pozycje kosztowe w
BOM niezbędne są do celów planistycznych oraz do rachunku kosztów.
Pozycja podstawowa: jest to główny wyrób powstający w produkcji
procesowej. Pozycja podstawowa posiada wartość użyteczną. Mogą także
występować koprodukty – inne pozycje użyteczne i produkty uboczne –
kl b
t ś i ż t
j P
j
d t
j t
kl k śl
POWRÓT
produkcji
procesowej
Pozycje typu
"fantom" –
komplety
przechowywane
w magazynie
Pozycje typu
"fantom" do
celów
planistycznych
PPM
Preferowane
dziedziny
przemysłu wg
oceny
dystrybutora
oprogramowania
KONIEC
zwykle bez wartości użytecznej. Pozycja podstawowa jest zwykle określona
w recepturze produkcji wraz z koproduktami (produktami użytecznymi
wytwarzanymi równocześnie z pozycją podstawową) i produktami ubocznymi.
Często w miarę potrzeb zmienia się recepturę wytwarzania i jeden z
koproduktów staje się produktem podstawowym. Produkt podstawowy i
koprodukty wnoszą wartość dodaną, natomiast produkty uboczne często
wymagają poniesienia kosztów na ich utylizacje.
Zwykle pozycje typu „fantom” nie mogą być składowane w magazynie, są to
tzw. pozycje przepływowe. Czasem potrzebne jest, aby tzw. komplety mogły
być przechowywane w magazynach np. zestaw montażowy złożony z
czterech kół, kołpaków i i śrub. Zestawy takie mogą być wydawane do
produkcji jako ilości zbiorcze składników lub dla celów serwisowych jako
komplety.
Pozwalają na odwzorowanie struktury wytwarzania wyrobu, na tworzenie
pozycji które występują w rzeczywistości w procesie produkcji, a które nie
mają odbicia na rysunkach. Pozycje te nie są składowane w magazynie. W
trakcie „rozwijania” planu potrzeb są przeskakiwane. Przykładem może być
gaźnik samochodu, który zwykle przedstawiany jest na jednym rysunku
konstrukcyjnym, natomiast w dokumentacji technologicznej, przedstawiony
jest w 5 kolejnych fazach na rysunkach wykonawczych.
Project Portfolio Management - PPM Jest to metoda prowadzenia
analizy I zarządzania grupowego projektów będących w trakcie
realizacji jak I przewidywanych do realizacji w oparciu o zestaw
podstawowych wskaźników. Wskaźniki te zwykle odnoszą się do
stopnia realizacji założonych celów biznesowych I technicznych przy
respektowaniu ograniczeń wewnętrznych realizacji lub tych
narzuconych z zewnątrz. W efekcie powinno uzyskać się możliwie
najlepszy zestaw I możliwą do realizacji sekwencję działań. PPM
pozwala na realistyczne planowanie i organizacje projektów, alokację
zasobów finansowych i ludzkich oraz uzyskanie czytelności i łatwości
nadzoru prowadzenia projektów.
Przyporządkowanie poszczególnych pakietów oprogramowania do branż jest
klasyfikacją dosyć arbitralną, choć wiadomo, że organizacja przedsiębiorstwa
– jedno lub wielozakładowe, a także typ produkcji lub sposób i sieć
dystrybucji powinny być decydujące. Na przykład przemysły spożywczy czy
chemiczny, to są na ogół produkcje procesowe powtarzalne, farmaceutyczny
to zwykle procesy ciągłe, oczywiście z wyłączeniem tzw. ”fabryk
farmaceutycznych”, w których rozsypuje się gotowe pastylki do opakowań, a
elektroniczny to produkcja na liniach lub w gniazdach zorganizowanych
przedmiotowo. To że jakiś pakiet jest zainstalowany w przedsiębiorstwie
danego typu i tam funkcjonuje, wcale nie znaczy, że pakiet jest
przeznaczony i najlepszy dla takich przedsiębiorstw. Podczas jego wyboru
mogły istnieć warunki nie sprzyjające trafnej czy optymalnej decyzji
kierownictwa. Jeśli nawet oprogramowanie niezbyt pasuje do
przedsiębiorstwa, ale zostanie wdrożone prawidłowo i jest dobrze
eksploatowane, to będzie działało i przynosiło korzyści użytkownikom. Jeśli
natomiast wybrano właściwy pakiet, ale wdrożenie przebiegło nieprawidłowo,
POWRÓT
KONIEC
to prawdopodobnie przedsięwzięcie zakończy się fiaskiem. Wielu dostawców
oprogramowania oferuje tzw. pakiety wertykalne. Są to specjalizowane
wersje dla poszczególnych dziedzin przemysłu i handlu np. przemysłu
samochodowego, elektronicznego lub produkcji napojów i żywności.
POWRÓT
Procesy
alternatywne
KONIEC
Zastosowanie procesów alternatywnych jest potrzebne wówczas, gdy
realizacja procesu podstawowego nie jest możliwa, np. w przypadku
uszkodzenia maszyny lub wtedy gdy dostarczono nietypowy materiał.
Wówczas proces trzeba zrealizować na innych maszynach i wg innej
technologii. W przypadku produkcji procesowej zwykle istnieje wiele różnych
procesów alternatywnych – receptur do wyboru zależnie od ustawienia
parametrów aparatury i jakości surowców np. współczynnika kwasowości
partii jabłek na sok.
Patrz Konfigurator produktu
Product
Configurator
PDM – zarządzanie danymi produktów
Product Data
Management
Patrz PLM – cykl życia produktu
Product Life
Management
Produkcja ciągła
aparaturowa
W przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i chemicznym często zanika
pojęcie partii produkcyjnej. Istotna natomiast jest partia - wsad lub „szarża”
przetwarzana jednocześnie w kotle lub aparaturze, jest ona ograniczona
przez pojemność pojemnika lub technologię. Zlecenia produkcyjne zwykle
muszą być wielokrotnością wsadu. Czasem możliwe jest przetwarzanie
niepełnego wsadu np. wytwarzanie soku z owoców z ilości surowca mniejszej
niż pełny wsad. Ze składników na wejściu procesu trwającego pewien czas
otrzymuje się jeden wyrób podstawowy oraz jeden lub kilka tzw.
koproduktów - produktów przydatnych do dalszej obróbki czy handlu,
mających swą wartość i produkty uboczne, zwykle odpady na utylizację
których zazwyczaj trzeba ponieść koszty. Często występują tzw. składniki
cykliczne np. katalizatory, które zużywają się wolno, ale dla realizacji
produkcji są niezbędne. W bardziej skomplikowanych przypadkach
występuje konieczność przeliczania tzw. stężeń np. konieczne jest dodanie
do roztworu określona wielokrotność czystego składnika (np. perhydrolu do
bielenia tkaniny). Jest pobierany z magazynu w pojemnikach o różnej
pojemności i różnym stężeniu roztworu (25, 50, 65%). Często nie można z
góry określić ile poszczególnych produktów otrzyma się na wyjściu procesu,
gdyż zależy to często od jakości surowca np. kwasowości i jakości jabłek na
sok. Jest to produkcja skalowalna co oznacza, że jeśli mamy 300 kg jabłek to
możemy przetworzyć je na sok w procesorze o pojemności 600 kg nie
czekając na jego wypełnienie. Nie jest możliwe natomiast w produkcji
dyskretnej montowanie samochodu bez kompletu kół. Ogólnie znane jest
stwierdzenie określające obrazowo produkcję procesową: z zupy rybnej nie
uda się odtworzyć ryb użytych do jej sporządzenia. W produkcji dyskretnej
możliwe jest zdekompletowanie pozycji wytwarzanej np. demontaż silnika i
sprzedanie lub inne wykorzystanie jego elementów. W produkcji procesowej
kłopotliwe jest liczenie kosztów. Pakiet oferowany takim przedsiębiorstwom
musi umożliwiać specyficzny rachunek kosztów. Czasem produkcję o
charakterze procesowym można odnaleźć w nietypowym otoczeniu np. w
tkalni lub przy wytwarzaniu penicyliny. Do zarządzania produkcją dyskretną
wykorzystywane są marszruty – plany technologiczne z zestawieniami
POWRÓT
KONIEC
materiałowymi BOM, na podstawie których wylicza się potrzeby materiałowe i
obciążenie środków produkcji. Zwykle istnieje jeden plan technologiczny,
mogą być przewidywane plany alternatywne. W przypadku produkcji
procesowej zwykle określone jest wiele receptur produkcyjnych. Jedna z
receptur wybierana jest do przetworzenia konkretnej partii wsadu, zwykle
surowca zależnie od jego składu np. zawartości cukru w jabłkach
przetwarzanych na sok. Rachunek kosztów uwzględnia kalkulację produktów
głównych, ubocznych i odpadów oraz ich wzajemne proporcje. Czasem
trudno jest zaplanować realizowane ilości i powinna być możliwość
raportowania rzeczywistej ilości produktów podstawowych, koproduktów oraz
odpadów.
POWRÓT
Produkcja na
zlecenia
Produkcja
powtarzalna,
masowa
Produkcja
procesowa Blending
Produkcja
procesowa Definiowanie
wielkości wsadu
Produkcja
procesowa Określanie czasu
operacji
Produkcja
procesowa Określanie
składu wsadu
KONIEC
Produkcja na zlecenie MTO (Make To Order) ma miejsce, gdy odbiorca
zleca wykonanie partii wyrobów według standardowej, uprzednio
opracowanej dokumentacji. Zlecenia mogą być okresowo powtarzane.
Przykładem może być produkcja podzespołów do maszyn i pojazdów
wytwarzanych w krótkich i średnich seriach. Może to być produkcja i montaż
wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji. Rachunek kosztów posługuje
się indywidualnym zleceniem klienta (projektem) jako nośnikiem kosztów.
Produkcja masowa jest produkcją powtarzalną (np. samochodów,
telewizorów) na taśmach produkcyjnych lub liniach zorganizowanych
przedmiotowo. Są to ciągi maszyn i urządzeń zestawionych do wytwarzania
konkretnych wyrobów. Nie dotyczy to gniazd zorganizowanych
technologicznie, gniazd urządzeń zorganizowanych zgodnie ze sposobem
obróbki np. toczenie, frezowanie, spawanie, montaż itp. Może to być
produkcja i montaż wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji np. montaż
samochodów osobowych tego samego typu na taśmie wyposażonych w
różne silniki i skrzynie biegów oraz w różną tapicerkę. Nośnikiem kosztów
jest pozycja asortymentowa. Przy produkcji masowej zwykle rytm taśmy jest
wymuszony.
Obsługuje produkcję procesową polegającą głównie na mieszaniu różnych
substancji dla otrzymania wyrobu gotowego np. oleje samochodowe, płyny
chłodnicze itp.
Jest to zwykle pojemność procesora lub pojemnika, w którym zachodzą
reakcje podane w jednostkach naturalnych (litry. Kilogramy itp.).
Wymaga podania czasu trwania przetwarzania wsadu przy danej recepturze
włączając czas napełniania i przygotowania do nowego wsadu.
Skład wsadu do procesu dla danej procedury może być określony ilościowo
tj. przez podanie w jednostkach naturalnych składu wsadu dla danej
receptury. Odnosi się to zwykle do receptury dla pełnego wsadu procesora.
W przypadku, gdy możliwe jest przetwarzanie niepełnego procesora lub w
innych szczególnych przypadkach niezbędne jest, aby podać wielkość wsadu
poszczególnych składników w procentach do całości składników
wchodzących do procesu.
Transakcje związane z produkcją w toku takie jak masowe wydania na
Produkcja w toku zlecenia produkcyjne, przemieszczenie między lokalizacjami, rejestracja
przyjęcia wyrobów gotowych do magazynów pozwalają na uporządkowanie i
uproszczenie zarządzania produkcją. Oddzielną grupę stanowią transakcje w
realizacji systemu Just In Time związane z produkcją powtarzalną. Pozwala
to na wzbogacenie zestawu transakcji obrotu materiałowego o takie, które
pozwalają łatwiej obsługiwać nowe techniki zarządzania. Typowo takie
transakcje obsługują rozliczenie wsteczne produkcji. Po wykonaniu i
POWRÓT
KONIEC
zaraportowaniu partii produkcji można automatycznie rozliczyć zużycie
materiałów i robocizny w takiej ilości, jaka wg dokumentacji powinna być
niezbędna do zrealizowania tej produkcji.
POWRÓT
Produkt uboczny
w produkcji
procesowej
KONIEC
Produkt uboczny jest to zwykle bezwartościowy odpad powstający podczas
produkcji, często wymagający sporych wydatków ze względu na konieczność
kosztownej utylizacji np. ścieki z galwanizerni lub przepracowane chemikalia.
Czasem produkt uboczny np. powstające ciepło odpadowe może być
wykorzystany w innych fazach produkcji.
Patrz PTP - opłacalne do dostarczenia
Profitable To
Promise
Prognozowanie
poziomu
zapasów
Prognozowanie
poziomu zapasu
bezpieczeństwa
Prognozowanie
przepływów
finansowych
Prognozowanie niezbędnego poziomu zapasów umożliwia przewidywanie
stanu potrzebnych zapasów w zależności od przewidywanych i już
otrzymanych zamówień klientów. Jest to często określanie poziomu
minimalnego w poszczególnych okresach czasu gdy występują
zapotrzebowania sezonowe. W bardziej rozbudowanej postaci, obejmującej
planowanie i zarządzanie produkcją jest to określenie ilości ATP (Available
To Promise) - dostępne na przyrzeczenie pozwalające na bieżąco określać
dostępność dla klienta określonej ilości na określoną datę na podstawie
znajomości stanów magazynowych oraz planowanych zleceń produkcyjnych.
Prognozowanie poziomu zapasu bezpieczeństwa jest szczególnie istotne
przy określaniu zapotrzebowań w produkcji sezonowej w związku z
przewidywanym zbytem.
Prognozowanie przepływów finansowych w poszczególnych okresach w
przyszłości pozwala na stwierdzenie, czy zapotrzebowanie na gotówkę może
być zaspokojone ze środków własnych, czy trzeba sięgnąć po kredyt, czy
może skorygować działalność.
Prognozy na
podstawie
danych z
przeszłości
Prognozowanie na podstawie danych z przeszłości jest szczególnie
przydatne w przypadku towarów sezonowo sprzedawanych, z krótkim
terminem przydatności do spożycia o dużej zmienności popytu. Korzysta się
wtedy z danych historycznych z kilku ostatnich lat podlegających złożonej
obróbce statystycznej. Ten sposób jest szczególnie przydatny przy stałym
popycie o zmienności sezonowej, np. wiele produktów spożywczych. Metoda
ta sprawdza się także przy ustabilizowanym popycie.
Prognozy
potrzeb
Na podstawie danych marketingowych i danych z przeszłości dla każdego z
zakładów i magazynów tworzona jest prognoza potrzeb. Powstaje w wyniku
zastosowania skomplikowanych algorytmów z uwzględnieniem sezonowości
i wahań rynku.
Project Portfolio
Management
Proponowane
zlecenia na
uzupełnienie
zapasów
Patrz PPM
Tworzenie proponowanych zleceń na uzupełnienie zapasów pozwala na
przewidywanie zapotrzebowań i zarządzanie uzupełnieniami zapasów w
poszczególnych magazynach i zakładach sieci logistycznej przedsiębiorstwa.
POWRÓT
Proponowanie
pozycji
alternatywnych
odbiorcom
Prowizja
agentów
handlowych
KONIEC
Proponowanie alternatywnych pozycji pozwala na zwiększenie sprzedaży i
utrzymanie dobrego wizerunku w oczach klientów nawet wówczas, gdy
przedsiębiorstwo akurat nie posiada w ofercie produktu, który klient chciał
kupić, ale ma produkty podobne.
Pozwala na rozliczanie agentów w zależności od zdefiniowanej polityki
handlowej firmy.
Przedsiębiorstwo jednofirmowe jest jednostką prawną nie posiadającą
Przedsiębiorstwo podległych jednostek prawnych, niezależnych firm takich jak np. spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne. Jest rozliczane jako
jednofirmowe
jedna jednostka. Czasem przedsiębiorstwo jednofirmowe może mieć oddział
działający w oparciu o inne zasady np. działające w wydzielonej strefie
ekonomicznej. Rozliczenia finansowe mogą być podobne do
przedsiębiorstwa wielofirmowego.
Przedsiębiorstwo
międzynarodowe
Przedsiębiorstwo międzynarodowe charakteryzuje się tym, że prowadzi
cześć operacji za granicą przez swe wydzielone jednostki. Wymagania
wobec systemu dotyczą wówczas wielojęzyczności tekstów, rozbudowanej
wielowalutowości, możliwości prowadzenia rachunkowości wedle różnych
standardów i walut. Czasem niezbędne jest prowadzenie równoczesne
rachunkowości wg kilku różnych zasad np. zgodnie z polską ustawą o
rachunkowości oraz zasadami określonymi przez zagranicznego właściciela
lub w jednostce podległej, przez przepisy w kraju jej działania. Strategia
informatyzacji i wynikające z niej potrzeby w zakresie rozwiązań, jest
uzależniona od charakteru operacji międzynarodowych. Często występuje
połączenie wymagań dla przedsiębiorstwa międzynarodowego i
wielofirmowego. Rozróżniamy przedsiębiorstwa międzynarodowe typu:
•
Przedsiębiorstwo
o produktach
wielowariantowy
ch i/lub
wrażliwych na
modę
Przedsiębiorstwo
wielofirmowe
Eksporter. Konieczna jest obsługa sfery handlowej np. obsługi
powiązań z klientami CRM (Customer Relationship Management) i
często rozbudowanej logistyki
• Wielonarodowe mające swe odrębne prawnie jednostki w więcej niż
jednym kraju. Zwykle konieczna jest przynajmniej wielofirmowość
finansowa
• Franszyza Przedsiębiorstwo o produktach wielowariantowych ma produkty, które mogą
być na różne sposoby wykończone lub wyposażane, np. maszyny robocze i
samochody o różnym wyposażeniu – jedna karoseria wyposażona w wiele
różnych wersji silnika i skrzyni biegów, tkaniny wykańczane na wiele różnych
sposobów lub opakowania ze zróżnicowanymi nadrukami. Warianty i opcje
mogą występować na różnych poziomach złożenia wyrobu. Oprogramowanie
powinno dysponować opcją tzw. konfiguratora produktu. Produkcja wrażliwa
na modę charakteryzuje się ostrymi rygorami czasowymi wprowadzania
produktów do produkcji i na rynek oraz krótkim czasem życia takich
produktów np. odzież lub popularne kosmetyki.
Przedsiębiorstwo wielofirmowe, to takie, które ma wydzielone jednostki o
istotnym stopniu swobody. Zwykle są to oddzielne byty prawne np. spółki z
o.o. lub akcyjne. Typowym przykładem mogą być wszelkiego rodzaju holdingi
o profilu produkcyjnym lub produkcyjno - handlowym. Wielofirmowość może
POWRÓT
KONIEC
mieć charakter finansowy lub logistyczny. Typowe sytuacje wymagające
wielofirmowości finansowej występują wtedy, gdy np. jedna z jednostek –
fabryk, działa w strefie wolnocłowej, gdzie obowiązują odrębne zasady
rozliczeń z fiskusem lub jedna z jednostek mieści się za granicą i trzeba
dokonywać konsolidacji sprawozdań, albo poszczególne jednostki handlują
pomiędzy sobą, a handel kończy się formalnym fakturowaniem. Za kryterium
wielofirmowości finansowej można uznać sporządzanie dla każdego z
zakładów, sprawozdania finansowego zawierającego więcej niż rachunek
zysków i strat oraz konieczność odpowiedniego rozłożenia decentralizacji
sterowania finansowego. Odrębnym zagadnieniem jest konieczność
prezentowania wyników części firmy np. holdingu dla giełdy lub niezbędność
prowadzenia sprawozdawczości i rozrachunków wg wymagań UE lub
wymagań polskich i zagranicznego właściciela równocześnie.
Wielofirmowość logistyczna występuje w przedsiębiorstwach, gdzie np.
istnieje działalność produkcyjna lub dystrybucyjna o tym samym charakterze,
często identycznych wyrobów, wg różnych technologii o różnych kosztach
wytworzenia w różnych jednostkach produkcyjnych. Przykładem mogą być
dwie lub więcej fabryki mebli wytwarzających takie same, nieodróżnialne
przez klienta, krzesła. Każda z fabryk pracuje wg odrębnej technologii i ma
inne koszty. Wymagania takiego przedsiębiorstwa spełnia system, który
pozwala na planowanie dla całego przedsiębiorstwa na poziomie
harmonogramu głównego – planu długookresowego i kaskadowe
schodzenie z uszczegółowieniem odrębnych harmonogramów głównych dla
poszczególnych zakładów. Powinno być możliwe obsługiwanie różnych
procesów produkcyjnych, logistycznych i dystrybucyjnych dla poszczególnych
jednostek produkcyjnych oraz naliczanie kosztów wyrobów oddzielnie dla
każdej z jednostek organizacyjnych, często wytwarzających takie same
wyroby. W takim przypadku niezbędne jest obsługiwanie przez
oprogramowanie zestawień materiałowych BOM i opisów procesów
technologicznych indywidualnie dla każdej jednostki produkcyjnej . Często
występuje równocześnie wielofirmowość finansowa i logistyczna
POWRÓT
Przedsiębiorstwo
z rozbudowaną
siecią
dystrybucyjną
KONIEC
Przedsiębiorstwo z rozbudowaną siecią dystrybucyjną jest to
przedsiębiorstwo produkcyjne, handlowe lub produkcyjno - handlowe, w
którym istotną rolę odgrywa rozbudowany transport i składowanie np. w
magazynach konsygnacyjnych lub hurtowych. Zwykle koszty i czas
transportu oraz koszty składowania odgrywają istotną rolę. Może to być także
kooperant jednego lub wielu odbiorców pracujących w systemie JIT
(dokładnie na czas). Wówczas plan dostaw odbiorcy wchodzi do planu
sprzedaży jego dostawcy, a wymagana jest godzinowa punktualność dostaw.
Jeżeli nie występują silniejsze i rozbudowane powiązania przedsiębiorstwa z
dostawcami, a tylko z odbiorcami, to zwykle wystarcza obsługa sieci
dystrybucji DRP (Distributed Resource Planning). Obecnie w coraz szerszym
zakresie wchodzą na rynek systemy obsługujące zintegrowany łańcuch
dostaw SCM (Supply Chain Management) jest to obsługa przepływu
strumienia materiałów od dostawców do odbiorców, często wielopoziomowa,
wiążąca wiele przedsiębiorstw relacjami odbiorca - dostawca wraz z
zarządzaniem transportem między nimi. Obsługa SCM obejmuje przepływ
informacji planistycznych i związanych z przepływem materiałów.
Przekazywanie
danych między
modułami
oprogramowania
Przekazywanie danych do innych modułów umożliwia pobieranie danych np.
o kosztach pośrednich, w tym stałych w danym okresie i przekazywanie ich
do podsystemu rachunku kosztów. Coraz częściej spotyka się architekturę
systemów zorientowanych na usługi SOA (Service Oriented Architecture).
Umożliwia budowanie systemu informatycznego ze składowych
pochodzących od różnych dostawców.
Przygotowanie
planowanych
zleceń dla
powiązanych
między sobą
zakładów
Ta funkcja umożliwia tworzenie kaskady planów - harmonogramów głównych.
Przykładowy harmonogram kaskadowy wygląda następująco: harmonogram
sprzedaży zakładu wyrobów finalnych jest podstawą do tworzenia
harmonogramu potrzeb dla tego zakładu, ten z kolei stanowi podstawę dla
harmonogramu dostaw dla fabryk lub dostawców podzespołów wyższego
rzędu, ten – dla podzespołów niższego rzędu. Umożliwia efektywne
zarządzanie siecią logistyczną dostaw. Często tą role przejmuje
zaawansowane planowanie i harmonogramowanie APS (Advanced Planning
and Scheduling).
Przypisanie
magazynu prac
w toku do
centrum
Przypisanie
maszyn i
pracowników do
centrum
Przypisanie
obsługi do
centrum /
maszyny do
Wskazuje, gdzie będzie odbierana produkcja danego centrum i umożliwia
racjonalizację tworzenia marszrut technologicznych szczególnie przy
produkcji na liniach zorganizowanych przedmiotowo.
W przypadku produkcji wielkoseryjnej lub powtarzalnej ta funkcja pozwala na
racjonalizację naliczania i bilansowania obciążeń oraz na ułatwienie w
naliczaniu kosztów. Jest to szczególnie istotne przy produkcji zorganizowanej
przedmiotowo tj. do takiego ustawienia maszyn i urządzeń w ciągi, aby
otrzymywać określone wyroby lub ich grupy.
Przypisanie obsługi do centrum / maszyny do naliczania zdolności
produkcyjnych i rozliczania kosztów jest istotne w przypadku gniazd
wymagających obsługi wieloosobowej np. linie produkcji żarówek, stanowisko
montażu końcowego i prób ciężkich silników lub turbin.
POWRÓT
KONIEC
naliczania
zdolności
produkcyjnych i
rozliczania
kosztów
PTO produkcja
na zlecenia
klientów
PTP - opłacalne
do dostarczenia
Punkt zlecania
Rachunek
kosztów - koszt
rzeczywisty z
zastosowaniem
stawek kosztów
Rachunek
kosztów
standardowych
Rachunek
kosztów wg faz
produkcji (koszty
ółf b k ó )
Produkcja na zlecenie (Production To Order) pojęcie stosowane często
zamiennie z MTO (Make To Order). Istnieje w wyrobach pewien podstawowy
zestaw składników powtarzających się oraz inne składniki – warianty i opcje,
dobierane do wyrobu wedle indywidualnych życzeń odbiorców. Mogą
pochodzić z przygotowanego uprzednio wykazu. W takiej produkcji pożądany
jest tzw. konfigurator produktów. Przykładem może być produkcja mebli czy
samochodów wyposażanych indywidualnie na taśmach. Potrzeba tego typu
obsługi występuje przy produkcji na zlecenia i produkcji masowej.
PTP – opłacalne do dostarczenia (Profitable To Promise) pozwala na
określenie opłacalności dostawy dla klienta (analiza kosztowa I cenowa).
Możliwe jest szybkie określenie opłacalności dla indywidualnego zamówienia
klienta dzięki zintegrowaniu obsługi procesów łańcucha dostaw SCM (Supply
Chain Management) oraz obsługi klientów CRM (Customer Relationship
Management) z danymi finansowymi. Umożliwia to lepszą obsługę klientów
oraz sprawniejsze szacowanie proponowanych klientom cen.
Order Point. Jeżeli zostanie naruszony poziom zapasów określony jako punkt
zlecania system wysyła sygnał o konieczności zakupu partii materiału.
Określanie punktu zlecania różni się od określania poziomu minimalnego
tym, że jest tylko wskazówką dla użytkowników systemu, a nie powoduje
automatycznie konieczności uzupełnienia zapasu. Nakicza się dla konkretnej
pozycji jako przewidywane zużycie w czasie uzyskiwania pozycji z zakupu
lub z produkcji (lead time) zwiększone o zapas bezpieczeństwa.
Rachunek kosztów, koszt rzeczywisty z zastosowaniem stawek kosztów
pozwala na wydzielenie kosztów zmiennych dla poszczególnych jednostek
organizacyjnych i śledzenie poziomu kosztów działalności w jednostkach o
odmiennych warunkach funkcjonowania i innym poziomie zmienności
kosztów.
Rachunek kosztów standardowych - normatywnych pozwala na planowanie
kosztów według cen i stawek stałych w określonych okresach czasu, zwykle
rocznych (koszty normatywne) oraz rozliczanie odchyleń od kosztów
rzeczywistych. Różnicę miedzy kosztami standardowymi i rzeczywistymi
zapisuje się jako zysk lub stratę. Taki rachunek kosztów znajduje
zastosowanie przy niskiej inflacji. Rachunek ten może być prowadzony
według miejsc powstawania kosztów lub według nośników kosztów przy
produkcji na zlecenie.
Rachunek kosztów wg faz produkcji (koszty półfabrykatów) umożliwia
naliczanie kosztów, gdy poszczególne fazy produkcji mają odmienny
charakter, np. produkcja ciągła, seryjna, zleceniowa na poszczególnych
wydziałach.
POWRÓT
KONIEC
półfabrykatów)
Rachunek
normatywny
kosztów z
zastosowaniem
narzutów
Rachunek
procesowy
kosztów (Activity
Based Costing)
Od zwykłego rachunku kosztów standardowych różni się tym, że po przejściu
przez każde miejsce powstawania kosztów (jednostki organizacyjne,
stanowiska itd.) dolicza się koszty pośrednie i ogólnozakładowe. Jest to
rozwiązanie przydatne przy niskim poziomie kosztów stałych.
Jest to metoda pozwalająca na porządkowanie kosztów zmiennych i stałych
dla poszczególnych działań w ramach procesu produkcyjnego. Jest bardzo
przydatny, gdy koszty stałe są znacząco większe od kosztów zmiennych.
Metoda pozwala na naliczanie kosztów i rentowności poszczególnych zleceń
produkcyjnych na poszczególnych rynkach i dla poszczególnych klientów.
Patrz RFID Obsługa znaczników radiowych
Radio Frequency
Identification
Raportowanie
zaawansowania
produkcji
RCM
Raportowanie zaawansowania produkcji: wykonane operacje, spływ godzin,
braki, wykonana ilość, niezbędne jest do rozliczania produkcji i jej
operatywnego planowania. Coraz częściej jest ona realizowana z terminala
na wydziale oraz „niejako przy okazji” raportowane są dane niezbędne do
sterowania jakością.
Reliability Centered Maintenance – RCM. Metoda obsługi technicznej zorientowanej na zwiększenie niezawodności urządzeń technicznych pozwala na racjonalizację prowadzenia procesu dzięki obserwacji symptomów wskazujących na zbliżanie się awarii oraz analizie przyczyn poszczególnych awarii. Możliwość stosowania to: •
•
•
•
Realizacja
budżetu
zakupów
Reliability
Centered
Stworzenie zbioru danych niezbędnych do funkcjonowania RCM. Jest to proces, a nie jednorazowa akcja. W jego trakcie należy wybrać krytyczne elementy urządzenia lub instalacji, przeanalizować typowe okoliczności powstawania awarii i konsekwencje wynikające z tej analizy Wybranie niezbędnych akcji i działań zapobiegawczych Szczegółowe określenie kosztów działań zapobiegawczych, tzn. koszt robocizny i materiałów dla tego samego okresu średniego między uszkodzeniami MTBF w porównaniu do kosztów spowodowanych awariami, tj. kosztem przestoju spowodowanego awarią zwiększonych o koszt usunięcia awarii. Uruchomienie przewidzianych akcji i nadzorowanie ich realizacji. Jeżeli budżet środków na zakupy jest prawidłowo zbudowany z rozbiciem na
poszczególne budżety branżowe, to nadzorowanie realizacji umożliwia
minimalizowanie zaangażowania w środki obrotowe i obniżenie poziomu
zapasów. Zapobiega niekontrolowanym nadmiernym zakupom jednych grup
towarów kosztem innych.
Patrz RCM POWRÓT
KONIEC
Maintenance
Patrz Zdalna obsługa urządzeń
Remote Product
Service (RPS)
Repozytorium
wiedzy
Repozytorium
wskaźników
Rezerwacja
materiałów pod
potrzeby
produkcyjne lub
do kompletacji
dostaw
RFID Obsługa
znaczników
radiowych
W zaawansowanym wspieraniu decyzji biznesowych repozytorium wiedzy
jest to katalog zawierający opis proponowanych technik zarządzania,
wspieranych przez oprogramowanie wraz z narzędziami informatycznymi.
Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych, repozytorium wskaźników
jest to zestawienie przygotowanych do natychmiastowego użytkowania
wskaźników określających stan przedsiębiorstwa. Może pomóc przy wyborze
podstawowych wskaźników efektywności KPI (Key Performance Indicator).
Rezerwacja materiałów pod potrzeby produkcyjne lub do kompletacji dostaw
pozwala na zaznaczenie rezerwacji lub zablokowanie wydania
przewidywanych ilości potrzebnych do realizacji zleceń klientów. Anulowanie
rezerwacji jest możliwe indywidualnie, poprzez podjęcie decyzji, a nie
automatycznie. Rezerwację realizuje się zwykle dwiema metodami: poprzez
zaznaczanie potrzebnych ilości do realizacji prognozy lub blokowanie wydań
materiałów niezbędnych do realizacji przyjętych zleceń klientów.
RFID (Radio Frequency Identification) – system identyfikacji radiowej – tagów
radiowych, jest to system kontroli przepływu towarów w oparciu o zdalny
odczyt i zapis danych drogą radiową z wykorzystaniem specjalnych układów
elektronicznych przytwierdzonych do nadzorowanych przedmiotów.
Niekiedy technologia RFID nazywana jest radiowym kodem kreskowym.
Obsługa znaczników radiowych – tagów jest zbliżona do obsługi kodów
kreskowych. Wymaga jednak specjalnego wyposażenia technicznego i
specjalizowanego modułu oprogramowania.
Ta funkcja może być przydatna w sytuacji, gdy jeden z dostawców nie jest w
stanie zaspokoić potrzeb firmy, lub gdy jeden dostawca – monopolista nie
Rozdział
jest pożądany ze względów bezpieczeństwa, albo z uwagi na działanie
zamówień na
konkurencji. W połączeniu z analizą solidności dostawców umożliwia
wielu dostawców
zwiększenie pewności dostaw o właściwej jakości.
Rozdzielniki
kosztów
Ta funkcja pozwala na kwotowy lub procentowy podział kosztów ogólnych
(wydziałowych, ogólnozakładowych) pomiędzy jednostki rozliczeniowe, tzw.
miejsca powstawania kosztów. W bardziej rozbudowanych systemach są
zaproponowane formuły, według których koszty ogólne są dzielone na
miejsca powstawania kosztów, np. według robocizny, kosztów materiałowych
lub ich kombinacji.
Rozliczanie cła
Pozwala na rozliczanie w sposób automatyczny należności i zwolnień
celnych.
Rozliczanie
dostaw
Jest funkcją księgową, która pozwala na rejestrację dostaw i naliczanie ich
wartości wg cen bieżących, co pozwala na weryfikację budżetu w tym
rozliczanie reklamacji. Pozwala na prowadzenie rozliczeń i śledzenie
POWRÓT
dostaw
Rozliczanie
dostaw
częściowych.
Nadzorowanie
harmonogramu
dostaw
Rozliczanie
kosztów
koproduktów i
produktów
ubocznych
Rozliczanie
realizacji
produkcji
Rozliczanie
różnic
kursowych
Rozliczenia
finansowe z
dostawcami
Rozliczenie
wsteczne (backflushing)
KONIEC
płatności oraz ich wiekowanie.
Rozliczanie dostaw częściowych i nadzorowanie harmonogramu dostaw ma
zastosowanie, gdy przedsiębiorstwo prowadzi dostawy cykliczne,
powtarzające się, w których trzeba nadzorować komplementację dostaw i
wpływ należności.
Pozwala to na określenie rzeczywistych kosztów wytworzenia produktów
użytecznych (produktów i koproduktów) oraz odpadów (produktów
ubocznych), do utylizacji których trzeba ponieść dodatkowe koszty.
Przy produkcji procesowej wykorzystuje się zwykle rozliczanie wsteczne
(buck flushing) materiałów i robocizny. Możliwa jest też w przypadku
pojawienia się nadmiernej ilości braków lub odpadów możliwość wyłączenia
częściowo lub całkowicie rozliczania wstecznego i raportowanie manualnie
zużycia materiałów i robocizny.
Rozliczanie różnic kursowych pozwala na szacowanie zysków lub strat, które
powstały na skutek zmian kursów walut podczas realizacji transakcji w
różnych walutach w różnych okresach czasu.
Obsługa rozliczeń z dostawcami w tym nadzorowanie płatności, i odsetek
pozwala na płacenie w najpóźniejszym dopuszczalnym terminie, ale jeszcze
bez karnych odsetek. Pozwala na zmniejszenie zaangażowania kapitałowego
przedsiębiorstwa.
Rozliczenie wsteczne materiałów i zużycia robocizny (back-flushing) oznacza
skrajnie uproszczone rozliczanie zużycia materiałów i innych zasobów
produkcyjnych, głównie robocizny. Zakłada się, że przekazanie produkcji
gotowej jest równoznaczne z normatywnych zużyciem materiału I robocizny.
Jest to możliwe przy stałej, wysokiej jakości produkcji.
Rozliczanie automatyczne wykonania poprzednich operacji po raportowaniu
ostatniej operacji w centrum roboczym lub linii produkcyjnej wpływa na
minimalizowanie prac administracyjnych związanych z rozliczaniem
robocizny. Zaraportowanie ostatniej lub wskazanej operacji oznacza, że
wszystkie poprzednie operacje zostały wykonane w czasach normatywnych.
W przypadku dużych odchyleń od normatywów zużycia powinna istnieć
możliwość wyłączenia częściowego lub całkowitego rozliczania
automatycznego.
Rozwijanie "do
przodu"
Rozwijanie „do przodu” pozwala na określenie, na kiedy począwszy od daty
rozważanej, zwykle daty bieżącej mogą być wykonane produkty. Określenie
tej daty polega na realizacji następujących działań:
POWRÓT
KONIEC
•
Dla każdego z produktów planowanych do wytworzenia w
przewidywanym horyzoncie planistycznym, przy pomocy wykresów
Gantt’a, nalicza się „do przodu”, rozpoczynając od daty, kiedy
chcemy rozpocząć realizację czas dostępności i ilości materiałów z
zakupu. Brany jest pod uwagę najdłuższy czas realizacji dostaw.
Przy strukturze wielopoziomowej wyrobów posuwając się poziom po
poziomie w kierunku złożenia wyrobów z uwzględnieniem cykli
produkcyjnych operacja jest powtarzana aż do osiągnięcia wyrobów
gotowych. W ten sposób zostaje wyliczona najwcześniejsza data
dysponowalności wyrobów
•
Korzystając z danych technologicznych nalicza się dla każdej
operacji na konkretnej maszynie lub linii niezbędny czas do
wykonania wyrobów, części lub podzespołów
•
Zapotrzebowanie na czas zajętości maszyn (ewentualnie personelu),
naliczone indywidualnie dla każdego wyrobu jest sumowane dla
wszystkich wyrobów na poszczególnych stanowiskach
przewidzianych do produkcji w rozważanym horyzoncie
planistycznym
Taki sposób planowania stosowany jest przy planowaniu krótkookresowym –
operatywnym (zwykle tydzień z dokładnością do zmiany), oczywiście z
zastosowaniem opcji wydłużania partii, zapasów bezpieczeństwa itp. Żądana
data rozpoczęcia wytwarzania składników produktu dla odbiorcy nie może
być przyśpieszona, zwłaszcza nie można rozpocząć produkcji wczoraj.
POWRÓT
Rozwijanie planu
„do tyłu”
KONIEC
Rozwijanie „do tyłu” (od żądanej daty dysponowalności) polega na realizacji
w dość grubym uproszczeniu następujących założeń:
Data dostępności produktu dla odbiorcy musi być dotrzymana dla każdego z
produktów planowanych do wytworzenia w przewidywanym horyzoncie
planistycznym:
•
Różne ceny i
polityki cenowe
dla różnych klas
odbiorców
S&OP
SaaS
Nalicza się żądane daty dysponowalności określonej ilości
składników korzystając z wykresów Gantt’a (cofanie się o rzeczywisty
cykl uzyskania poszczególnych składników)
• Przy strukturze wielopoziomowej wyrobów operacja jest powtarzana
aż do osiągnięcia najniższego poziomu, czyli poziomu surowców i
podzespołów z zakupu, komasując ilości niezbędnych składników dla
różnych wyrobów z uwzględnieniem dostępnych stanów
magazynowych i prac w toku
• Wytwarzanie powinno się zacząć nie później niż w najpóźniejszej
dacie rozpoczęcia, równej dacie najwcześniejszej, naliczonej w ten
sposób dla wszystkich wyrobów
• Korzystając z danych technologicznych, nalicza się dla każdej
operacji na konkretnej maszynie lub linii, niezbędny czas do
wykonania partii produkcyjnej wyrobów, części lub podzespołów w
danej jednostce czasowej planowania,
• Zapotrzebowanie na czas zajętości maszyn (ewentualnie personelu),
naliczone indywidualnie dla każdego wyrobu, jest sumowane dla
wszystkich wyrobów przewidzianych do produkcji w rozważanym
horyzoncie planistycznym
Opisany sposób postępowania stosowany jest przy planowaniu długo i
średniookresowym, oczywiście z zastosowaniem opcji wydłużania partii,
zapasów bezpieczeństwa itp.
Pozwalają na dywersyfikację polityki cenowej stosowanej wobec różnych
grup i klas klientów. Zwykle jest obsługiwane przez CRM.
Planowanie sprzedaży I działalności operacyjnej S&OP (Sales And
Operations Planning) jest to formalny proces pozwalający na określenie
strategii realizacji celów przedsiębiorstwa. Proces SOP pozwala na
znajdowanie rozwiązania kompromisowego pomiędzy żądaniami
sprzedawców, specjalistów od marketingu, finansów, działalności operacyjnej
i logistyki. Rozwiązaniem jest plan na okres ok. roku z aktualizacją
miesięczną. Przedsiębiorstwa stosujące SOP uzyskują przejrzyste i czułe
narzędzie usprawniające planowanie i zarządzanie produktami. S&OP
umożliwia zaangażowanie specjalistów z różnych dziedzin przedsiębiorstwa
włączając w to także współpracujących specjalistów z innych
współpracujących przedsiębiorstw. Pozwala to zmniejszyć poziom
nadmiernych zapasów oraz usprawnić działanie przedsiębiorstwa, a co za
tym idzie, uzyskać zmniejszenie kosztów.
SaaS Software‐as‐a‐Service – oprogramowanie jako usługa. Oznacza model świadczenia usługi zdalnego dostępu do oprogramowania (wynajmu oprogramowania). System dedykowany dla klienta pracuje przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa danych obok systemów innych klientów na wspólnym serwerze. Klient sam ustala liczbę pracowników, którzy mają POWRÓT
KONIEC
dostęp do systemu pracującego najczęściej w standardowej przeglądarce internetowej i na tej podstawie wnosi miesięczne opłaty abonamentowe za wynajmowany system komputerowy.
POWRÓT
KONIEC
Patrz S&OP
Sales And
Operations
Planning
SCM
zarządzanie
zintegrowanym
łańcuchem
dostaw
Serwis
techniczny
produktów
przedsiębiorstwa
Obsługa zintegrowanego łańcucha dostaw SCM (Supply Chain Management)
pozwala w sieci powiązanych ze sobą przedsiębiorstw na powiązanie
planowania potrzeb i zbytu dla poszczególnych zakładów, poczynając od
uzupełniania zapasów w hurtowniach przez producenta wyrobów finalnych,
producenta podzespołów, producenta części do dostawcy surowców. SCM
ma na celu opracowanie, planowanie, nadzorowanie realizacji dostaw sterowanie dostawami. Zwykle zawiera obsługę planowania potrzeb na
różnych poziomach, planowanie i ewentualna optymalizacja transportu
pomiędzy różnymi zaangażowanymi zakładami i innymi kontrahentami.
Czasem w przedsiębiorstwach produkcyjnych SCM przejmuje znaczną część
procesów planowania produkcji i zaopatrzenia. Rozbudowane systemy SCM
obsługiwane są przez APS (Advanced Planning and Scheduling) zaawansowane planowanie i harmonogramowanie, które zastępuje w
znacznym stopniu technikę MRP. Zintegrowany łańcuch dostaw obejmuje
całość przepływu materiałów poczynając od dostawców surowców i
elementów z zakupu, przez sterowanie przepływem materiałów w
przedsiębiorstwie a kończąc na obsłudze sieci dystrybucji przedsiębiorstwa.
Podstawowe komponenty to:
• Prognozowanie sprzedaży w oparciu o dane historyczne, rozeznanie
tendencji rynkowych przy zastosowaniu technik statystycznych,
pozwalających na uwzględnienie między innymi tendencji
sezonowych
• Planowanie i nadzorowanie uzupełniania stanu zapasów w sieci
sprzedaży z uwzględnieniem potrzeb poszczególnych uczestników
(magazyny regionalne, składy konsygnacyjne, detaliści)
• Planowanie i optymalizowanie transportu, a w szczególności
naliczenie potrzeb transportowych, dobór środków transportu, dobór
tras i tworzenie list załadunku i rozładunku poszczególnych pojazdów
• Planowanie produkcji u poszczególnych uczestników łańcucha takie,
aby zaspakajać uzupełnianie zapasów bez tworzenia nadmiernych
zapasów
• Planowanie i nadzorowanie zaopatrzenia do realizacji planów
produkcyjnych oraz planów uzupełniania zapasów.
Zwroty wymagają utworzenia sieci odbioru uszkodzonych lub mylnie
dostarczonych wyrobów oraz zorganizowanie obsługi klientów w tym
zakresie. Wiele informacji i sugerowanych rozwiązań SCM można znaleźć w
rozbudowanym modelu referencyjnym SCOR (Supply Chain Operations
Reference) w internecie.
Pakiet zawierający tę funkcję powinien zapewnić możliwość zbierania
różnych danych w celu zapewnienia obsługi gwarancyjnej i posprzedażnej
produktów. Niezbędne jest planowanie zakupów elementów zamiennych i
materiałów eksploatacyjnych, produkcji części zamiennych i napraw ze
szczególnym uwzględnieniem ich kosztów oraz planowania i rozliczania sieci
serwisu własnego i obcego. W szczególnych wypadkach np. statków,
autobusów lub sprzętu telekomunikacyjnego konieczna jest obsługa
dokumentacji technicznej poszczególnych egzemplarzy produktów o różnych
numerach seryjnych sprzed wielu lat (do trzydziestu), aby zapewnić dostawy
części zamiennych.
POWRÓT
Sieci dystrybucji
Sieć powiązań
logistycznych
KONIEC
Obsługa sieci dystrybucyjnych pozwala na wspomaganie procesów
dystrybucji towarów, transportu i uzupełnianie zapasów u odbiorców. Często
jest to wspomaganiem procesów planistycznych na poziomie wyrobów
gotowych oraz zarządzanie transportem. Typowo są to systemy DRP
(Distributed Resource Planning) – zarządzania dystrybucją. W bardziej
rozbudowanych sieciach dystrybucji stosowane są techniki właściwe dla
zarządzania łańcuchem dostaw SCM (Supply Chain Management).
Możliwość zdefiniowania sieci powiązań logistycznych pomiędzy
magazynami, zakładami i centrami dystrybucyjnymi służy do określania dróg
transportowych i pomagać przy ustalaniu zasad uzupełniania zapasów.
Pozwala na planowanie obciążenia specjalistycznego oprzyrządowania przez
planowane zadania produkcyjne. Ma to istotne znaczenie w przypadku
Specyfikacja
oprzyrządowania oprzyrządowania drogiego i szybko zużywającego się, bowiem zawczasu
można zaplanować jego zakupy czy regenerację np. wykrojników do pras.
i innych zasobów
dla operacji
Sposób
obciążania
centrum
roboczego operacje
maszynowe - Tpz
i Tj
Sprawdzanie
warunków
płatności i
upustów wg
kontraktów
Sprawdzanie
zabezpieczenia
materiałowego
do realizacji MPS
Dla operacji maszynowych podanie Tpz – czas przygotowawczozakończeniowy i Tj - czas jednostkowy operacji pozwala na naliczanie
obciążeń stanowisk roboczych. Jest wystarczające w przypadku, gdy jedna
osoba obsługuje jedną maszynę, a czas pracy obsługi jest równy czasowi
wykorzystania maszyny. Przy wielowarsztatowości obliczenia te są bardziej
skomplikowane.
Automatyczne sprawdzanie warunków płatności i upustów pozwala na
zabezpieczenie się przed nierzetelnymi kontrahentami i ułatwia procesy
fakturowania i rozliczeń.
Sprawdzanie zabezpieczenia materiałowego do realizacji MPS istotne w
powiązaniu z możliwością uruchamiania zleceń na poziomie MPS.
SRM zarządzanie
relacjami z
dostawcami
Zarządzanie kontaktami z dostawcami SRM (Supply Relationship
Management) jest systemem zarządzania stosunkami z dostawcami dóbr i
usług, z których korzysta przedsiębiorstwo. Celem jest uproszczenie i
podwyższenie efektywności tych stosunków. SRM jest często powiązane z
automatyzacją procedur zamawiania i rozliczania zamówień, oceną jakości
dostawców i do wymiany informacji z nimi. Często jego składową jest e_
zaopatrzenie.
Statystyczna
kontrola jakości
Narzędzia do obsługi statystycznej kontroli jakości są zwykle potrzebne przy
produkcji wyrobów masowych w dużych seriach, gdzie do kontroli stosuje się
próbkowanie według zadanych reguł statystycznych. Przykładem może być
produkcja taśmowa żarówek, gdy dziesiątki tysięcy sztuk są próbkowane np.
POWRÓT
KONIEC
produkcja taśmowa żarówek, gdy dziesiątki tysięcy sztuk są próbkowane np.
pobierając 5 ze 1000 i na podstawie liczby złych określa się, dla zadanego
rozkładu statystycznego, zwykle normalnego, poziom jakości partii.
POWRÓT
Sterowanie
jakością (ISO
9000, GMP)
Struktura konta,
wielowymiarowo
ść / liczba
segmentów
Struktura
planistyczna
Struktura środka
trwałego
KONIEC
Obsługa zarządzania jakością w przedsiębiorstwie zwykle służy do
utworzenia biblioteki procedur, katalogu czynności i operacji mających na
celu utrzymywania wysokiej jakości produkcji i usług. Obejmuje również
utrzymywanie danych historycznych, emisję niezbędnych dokumentów,
opracowywanie statystyki danych o jakości, rejestrację kosztów utrzymania
jakości. Oprogramowanie powinno zapewnić, zależnie od potrzeb obsługę
procedur ISO 9000 i ISO 9000 – 2000 lub pochodnych. W przypadku
produkcji środków spożywczych i farmaceutycznych konieczna jest obsługa
specjalizowanych procedur zapewnienia jakości np. HCAAP i GMP. Obsługa
sterowania jakością może być wbudowana w system lub dostępna jako
system zewnętrzny . System sterowania jakością może być powiązany
bezpośrednio z systemem sterowania produkcją i przepływem materiałów.
Coraz częściej stosowane są techniki sterowania jakością zmierzające do
uzyskania możliwie najlepszej jakości wyrobów pod hasłem „kilka na milion”
wadliwych elementów. Jest to np. metoda Six Sigma.
Struktura konta może być zaproponowana przez system (“na sztywno”) lub
zbudowana przez użytkownika zgodnie z jego potrzebami na jeden z dwóch
sposobów. Pierwszy polega na utworzeniu konta zawierającego szereg
segmentów, a drugi na utworzeniu konta wielowymiarowego,
umożliwiającego zapisywanie (na poziomie analitycznym) w różnych
walutach, wielkościach, itd. i dokonywanie konsolidacji. Sztywna struktura
konta wystarcza w przedsiębiorstwach prowadzących jednorodną
działalność.
Struktura planistyczna pozwala na obsługę wariantów i opcji oraz tworzenie
harmonogram montażu. Tworzona jest dla grup lub rodzin wyrobów. Zawiera
dane o stałym „szkielecie wyrobu” np. samochodu oraz przewidywanej ilości
sumarycznych wariantów i opcji. W przypadku samochodu wariantem jest np.
jednostka napędowa: silnik i skrzynia biegów. Wariant występuje zawsze jako
wybierany z listy dostępnych. Opcja nie musi występować np. sprzęt audio.
Ta funkcja w systemie jest istotna w przypadku, gdy np. linia produkcyjna
składa się z wielu maszyn kupowanych w różnych okresach i
amortyzowanych według różnych zasad, np. część z nich korzysta z tzw. ulg
inwestycyjnych. Można wtedy naliczyć stawkę amortyzacyjną linii i następnie
użyć ją do obliczenia stawki absorpcji narzutu.
Patrz SCM zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw
Supply Chain
Management
Patrz SRM - zarządzanie relacjami z dostawcami
Supply
Relationship
Management
Symulacja
harmonogramu
głównego
Ta funkcja jest przydatna, jeśli zmienne lub nieprzewidywalne warunki
rynkowe zmuszają do prześledzenia wielu wariantów strategii produkcyjnej.
Jeden z analizowanych planów wybiera się do realizacji.
POWRÓT
Symulacja
kosztów i
umorzeń
Symulacja
kosztów
produktów
konfigurowalnyc
h z wariantów i
opcji
Symulacje
kosztowe wg
wybranego
algorytmu
proponowanego
przez system
Symulacje whatif
Systemy
operacyjne
KONIEC
Jest to ważny element prognoz finansowych w powiązaniu z tworzeniem
budżetów. Obejmuje ze strony kosztowej przede wszystkim koszty produkcji.
Pozwala na tworzenie bardziej realistycznych budżetów.
Pozwala ona na określenie kosztów konkretnego rozwiązania produktu, na
przykład samochodu z określoną jednostką napędową, wybranym kolorem
tapicerki i zamontowanym radiem. Jest to funkcja istotna w produkcji
montażowej seryjnej lub produkcji jednostkowej na zamówienie, realizowanej
w znacznej części ze standardowych elementów np. koparki, tkaniny z
różnorodnymi nadrukami z wieloma wariantami i opcjami.
Ta funkcja umożliwia, na podstawie danych technicznych i znanych kosztów
materiałowych i robocizny, przewidywanie poziomu kosztów produkcji.
Zwykle każdy pakiet ma własny algorytm lub algorytmy.
Symulacje what-if są to narzędzia symulacyjne pozwalające na tworzenie
wielu wariantów rozwoju sytuacji i badanie ich efektów na poziomie
planowania długo i średnio terminowego..
Jest to oprogramowanie podstawowe sterujące działalnością komputera lub
powiązanych ze sobą w tzw. klaster procesorów i ich powiązaniem ze
światem zewnętrznym. Oprogramowanie MRPII / ERP może pracować
alternatywnie pod kontrolą jednego lub różnych systemów operacyjnych. Nie
można arbitralnie stwierdzić, który jest lepszy, który gorszy, ponieważ zależy
to od konkretnej sytuacji w przedsiębiorstwie. W tabeli “Zintegrowane
systemy do wspomagania zarządzania produkcją i dystrybucją MRPII/ERP”
podane są systemy preferowane przez dostawcę pakietu.
Tabele norm.
Naliczania
czasów zależnie
od parametrów
technologicznyc
h
Dzięki tym tabelom znacząco zmniejsza się liczba błędów i nakład pracy przy
normowaniu czasu pracy. Są to dwu- lub trójwymiarowe tabele, w których
operacje, zgrupowane według jednej z technologii grupowych, dla
poszczególnych zleceń mają przypisane czasy wykonania. W trakcie
przygotowania procesu produkcji czasy wybierane są z tabeli automatycznie.
Przykładem może być określanie norm czasowych dla obróbki wałków o tej
samej średnicy ale o różnych długościach, dla których skatalogowane są
czasy operacji.
TCO całkowity
koszt posiadania
TCO (Total Cost of Ownership) jest to całkowity koszt posiadania
rozwiązania. Zawiera w sobie: koszt zakupu, koszt wdrożenia oraz bieżące
koszty eksploatacji w określonym przedziale czasu.
Technologia
grupowa klasyfikacja do
grupowania
Ten sposób stosuje się wtedy, gdy czas przygotowywania maszyn jest
znaczący, np. w produkcji farb. Proces produkcyjny poszczególnych kolorów
farb ustawia się w takiej kolejności poczynając od koloru białego, aby bez
mycia maszyn produkować każdy kolejny kolor dodając jedynie coraz
ciemniejsze barwniki, dzięki temu oszczędza się czas i istotne ilości
POWRÓT
grupowania
zleceń
produkcyjnych
Technologia
grupowa tworzenie
procesów
technologicznyc
h na podstawie
szablonów
KONIEC
surowców. W procesie planowania grupowane są zlecenia na konkretne
ilości farb o określonych kolorach.
Jest to uniwersalny sposób, który upraszcza i standaryzuje wytwarzanie. Na
przykład możliwe jest zgrupowanie wytwarzania wszystkich wałków o tej
samej średnicy, choć o różnych długościach na jednaj obrabiarce. Raz
uzbrojona tokarka nie będzie wymagała przezbrajania. Czas trwania operacji
technologicznych wałków o różnych długościach jest skatalogowany I
podczas planowania produkcji i tworzenia harmonogramów wykonawczych
czasy operacji technologicznych wybierane są automatycznie.
Patrz TOC - DBR w teorii ograniczeń
Theory Of
Constraints
TOC - DBR w
teorii ograniczeń
TOC teoria
ograniczeń
Werbel – bufor – sznur DBR (Drum Buffer Rope) jest zastosowaniem metody
TOC (Theory Of Constraints). Podstawowe element to: werbel albo wąskie
gardło, bufor to zapas materiałów, części lub czas na uzupełnienie zapasu
materiałów, pociągany sznur to sygnał do uruchomienia zasobów bufora.
TOC jest to technika zarządzania głównie produkcją na poziomie
operacyjnym, której wykorzystanie umożliwia uzyskanie możliwie największej
przepustowości wąskiego gardła przy minimalizacji nakładów. Bliższe dane
można znaleźć w: www.dbrmfg.co.nz.html
Teoria ograniczeń TOC (Theory Of Constraints) jest to metodologia
usprawniania systemów, która zakłada że w każdym systemie zbudowanym z
wielu powiązanych ze sobą działań znajduje się jedno działanie
ograniczające skuteczność działania całego systemu. Celem systemu może
być maksymalizacja zysku. W przedsiębiorstwie może funkcjonować wiele
procesów z których jeden limituje jego zysk. Jeżeli w przedsiębiorstwie
występują duże różnice w przepustowości procesów np. na poszczególnych
maszynach na wydziale, to część z nich jest częściowo niewykorzystana.
Pociąga to za sobą dodatkowe koszty. Dodatkowo posługiwanie się techniką
planowania potrzeb materiałowych MRP może powodować na skutek
„wciskania prac” dodatkowe koszty związane z narastaniem prac w toku i
nadmierne zwiększenie zaangażowania kapitałowego. Zastosowanie TOC
pozwala w znacznym stopniu uniknąć tych kłopotów. Dodatkowo patrz
www.dbrmfg.co.nz.html
Patrz TCO całkowity koszt posiadania
Total Cost of
Ownership
Transport –
określanie
potrzeb
transportowych
Określanie potrzeb transportowych jest niezbędne dla każdego okresu
planistycznego. Na podstawie planu uzupełniania zapasów lub planu dostaw
określane są ilości i miejsc przeznaczenia dostarczanych wyrobów wraz z
określaniem tras transportowych oraz określa się obciążenia transportu. W
bardziej zaawansowanych zastosowaniach określa się dodatkowo środki
transportu oraz sposób ich załadunku.
POWRÓT
Transport:
planowanie i
rozliczanie
przewozów
Tworzenie
harmonogramów
zadań dziennych
lub zmianowych
Tworzenie
manualne zleceń
produkcyjnych
Tworzenie planu
metodą
regeneratywną
Tworzenie
zapotrzebowań
na materiały nie
objęte MRP
Tworzenie
zestawień
bilansowych
(propozycje F-01,
F-02 ...)
KONIEC
Oprogramowanie powinno umożliwiać planowanie zapotrzebowania na
transport własny i obcy co do ilości w poszczególnych okresach
planistycznych, rozliczanie personelu i kosztów. Jego celem jest
minimalizowanie pracy przy transporcie poprzez łączenie dostaw, weryfikację
marszrut i trybu załadunku. Jest to istotny element obsługi zintegrowanego
łańcucha dostaw SCM. W zaawansowanych rozwiązaniach dostępne są
funkcje planowania obciążenia pojazdów, ich wybór, ustalanie tras przewozu
oraz planowanie i rozliczanie kosztów przewozów.
Ta funkcja pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu zabezpieczenia
materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych harmonogramów
dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w sposób
uproszczony techniką rozliczania wstecznego (back-flushing).
Umożliwia ono wprowadzanie w ostatniej chwili nieplanowanych uprzednio
pilnych zleceń klienta.
Tworzenie planu metodą regeneratywną wymaga, aby wprowadzić od nowa
prognozy oraz wszystkie otwarte zlecenia do systemu planistycznego.
System je przeliczy tak, jakby zakład był właśnie uruchamiany oczywiście z
uwzględnieniem stanu zaawansowania procesów wytwórczych. W efekcie
powstaje nowa lista planowanych i zaktualizowana lista już uruchomionych
zleceń. Wyjątek nie podlegający takiemu planowaniu stanowią zlecenia o
tzw. twardej rezerwacji nie podlegające automatycznej modyfikacji w procesie
planistycznym.
Tworzenie zapotrzebowań na materiały nie objęte MRP pozwala na
wprowadzenie zapotrzebowania na części zamienne, materiały pomocnicze,
podzespoły zwykle używane do innych celów niż produkcja lub dystrybucja.
Takie zapotrzebowanie jest tworzone nie automatycznie, lecz ręcznie.
Ta funkcja ma na celu sporządzanie typowych sprawozdań finansowych do
celów fiskalnych na bazie zestawienia obrotów i sald.
Typ pozycji
rodzajowych ze
względu na
potrzeby rynku
Jest to klasyfikacja pozycji rodzajowych zwykle ze względu na potrzeby
penetracji rynku, pozwala na podzielenie wyrobów gotowych na grupy
asortymentowe, na ogół rozprowadzane w jednym kanale dystrybucyjnym,
np. samochody na poszczególne rynki lub meble różnej jakości. Może to być
także podział na grupy towarów, których zbyt jest nakierowany na różne
grupy odbiorców.
Typ pozycji ze
względu na
Jest to klasyfikacja pozycji rodzajowych dokonywana zwykle na podstawie
różnych technologii lub miejsca wytwarzania, tzn. na jakim wydziale, na
jakich maszynach lub liniach jest produkowana dana pozycja asortymentowa:
l
t ół d kt l b
ób
POWRÓT
potrzeby
organizacji
wytwarzania
Typ produkcji
obsługiwany
KONIEC
element, półprodukt lub wyrób.
Wyróżnia się kilka podstawowych typów produkcji. Nie każdy pakiet
oprogramowania obsługuje wszystkie typy. Ważne jest dokładne dobranie
pakietu do charakteru procesu produkcyjnego w poszczególnych jednostkach
organizacyjnych. Typy produkcji:
•
Opracowanie i realizacja projektów PTO (Project To Order), DTO
(Design To Order) lub produkcja jednostkowa lub małoseryjna na
indywidualne zamówienie klienta ETO (engineering to order), np.:
statek, krótka seria wyspecjalizowanych maszyn budowanych lub
ciężkich pojazdów albo budynek. Konstrukcja i technologia są zwykle
opracowywane indywidualnie dla konkretnego zlecenia klienta.
Często są to projekty realizowane na podstawie początkowo
niepełnych danych, poczynając od przygotowania oferty i jej wyceny,
przez opracowanie budżetu i harmonogramu realizacji, a
skończywszy na nadzorze nad realizacją i rozliczeniem kontraktu.
Powtarzalność zamówień jest niewielka lub nawet żadna.
•
Produkcja wg specyfikacji klienta MTO (Make To Order), który
zwykle zamawia wyroby przedsiębiorstwa z wykorzystaniem
istniejących wariantów i opcji wykonywanych w seryjnie np. osprzęt
dużych silników spalinowych, indywidualizowane opakowania lub
standardowe tkaniny z różnym wykończeniem i różnymi nadrukami.
Jest to produkcja zleceniowa lub powtarzalna z dużą liczbą
wariantów I opcji. Wyroby są konfigurowane wg zamówień klientów
przy użyciu tzw. konfiguratora.
•
Produkcja zleceniowa, która polega na wytwarzaniu i montażu
partiami produktów zwykle na magazyn na konkretne zlecenia
produkcyjne uruchamiane w miarę potrzeb. Zlecenia mogą się
powtarzać.
•
Produkcja powtarzalna - masowa, czyli wytwarzanie jednego lub
wielu wyrobów według ustabilizowanej technologii na taśmach i
gniazdach zorganizowanych przedmiotowo, tzn. ustawionych w linie
tak, aby wytwarzać jeden wyrób lub rodzinę wyrobów. Przykładem
może być produkcja części dla motoryzacji, lub montaż traktorów na
taśmie w wymuszonym rytmie.
•
Produkcja procesowa aparaturowa, w której w procesie fizykochemicznym lub biologicznym z jednego lub kilku składników
powstaje jeden lub kilka produktów, z których zwykle jeden jest
produktem podstawowym oraz kilka wyrobów uzupełniających o
wartości użytecznej (koproduktów) i zwykle odpady (produkty
uboczne), na utylizację których trzeba często ponieść dodatkowe
koszty, występują też często tzw. składniki cykliczne np. katalizatory
o ograniczonej żywotności. Jako przykład może służyć ropa naftowa,
z której powstaje zwykle po przetworzeniu benzyna, jako produkt
podstawowy oraz inne frakcje: nafta toluen itp. jako koprodukty.
Odpadem zwykle są najcięższe frakcje. Innym przykładem może być
POWRÓT
KONIEC
wytwarzanie antybiotyków, w trakcie którego w kadziach na
odpowiedniej pożywce powstają siłami natury antybiotyki. Odpady są
to zwykle ścieki do utylizacji. Znakomita większość produkcji w
przemyśle spożywczym to przynajmniej w pewnej części produkcja
procesowa.
•
Produkcja mieszana. Często w przedsiębiorstwie początkowe etapy
produkcji to produkcja procesowa na liniach lub w pojemnikach reaktorach gdzie otrzymuje się półprodukty lub produkty. Są one
następnie konfekcjonowane, zwykle napełnia się nimi opakowania
takie jak butelki, opakowania lub beczki, a następnie są
ekspediowane do klientów lub do magazynu.
Produkcja w przedsiębiorstwie zależnie od jego specyfiki może być
zorganizowana i zarządzana jako:
•
•
•
•
•
Sterowana przez technikę MPS / MRP Technikę JIT (just in time – dokładnie na czas), tzw. szczupłe zarządzanie (Lean Management, Lean Production) Może to być produkcja o charakterze przepływowym ‐ masowym Zwykle jest to połączenie MRP i JIT Zarządzana przy użyciu zasad TOC (Theory Of Constrains – teoria ograniczeń) Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy W poszczególnych oddziałach przedsiębiorstwa organizacja może być różna
i w jednym przedsiębiorstwie mogą występować różne typy produkcji.
POWRÓT
Uruchamianie
masowe zleceń
produkcyjnych
Uruchamianie
zleceń
produkcyjnych
na poziomie MPS
Ustalania
wielkości partii
Uzysk i
współczynnik
braków
Value Added
Reseller
VAR
KONIEC
Uruchamianie masowe zleceń produkcyjnych na poziomie MRP pozwala na
minimalizację pracy w prostszych przypadkach, tzn. wtedy gdy w
ustabilizowanych warunkach nie brakuje materiałów lub zdolności
produkcyjnych.
W przypadku prostszej produkcji ta funkcja umożliwia ominięcie zbędnych
pośrednich poziomów planistycznych i po wstępnym sprawdzeniu możliwości
realizacji uruchomienie zleceń produkcyjnych.
Ustalanie wielkości partii jest zależne od wymagań procesu produkcyjnego i
wyposażenia technicznego np. obróbka termiczna w piecu o określonej
objętości oraz procesów zaopatrzenia lub transportu np. konieczność dostaw
pełnymi paletami lub pełno wagonowa. Czasem stosowana jest ekonomiczna
wielkość partii EOQ liczona wg ustalanych w danych warunkach zasad.
Uzysk jest to wielkość, pozwalająca określić przydatność określonej części
materiału np. z metra kwadratowego blachy można wykorzystać 0,85 jego
powierzchni. Reszta stanowi odpad technologiczny. Podczas planowania
zleceń uwzględnia się naddatek na odpad. Współczynnik braków, a właściwie
technologiczny współczynnik braków określa, jaki procent uzyskanych
wyrobów będzie zwykle wadliwy przy przestrzeganiu reżymu
technologicznego np. przy produkcji żarówek po uruchomieniu produkcji
pierwsze kilkadziesiąt sztuk będzie wadliwe, ponieważ temperatury nie
zdążyły się ustabilizować, podobnie przy obróbce skrawaniem zwykle kilka
procent wyrobów będzie poza dopuszczalną tolerancją. Podczas planowania
zleceń uwzględnia się naddatek na braki technologiczne.
Patrz VAR
ValueAdded Reseller - VAR. Dostawca, który do sprzętu i
oprogramowania oraz usług tworzących system pochodzący z zewnątrz
dostarcza własną wartość dodaną dla klienta końcowego. Przykładem
może być firma kupująca sprzęt komputerowy i oprogramowanie od różnych dostawców i łącząca je w wyspecjalizowany la klienta system. Patrz VMI zarządzanie materiałami przez dostawcę
Vendor Managed
Inventory
VMI zarządzanie
materiałami
przez dostawcę
Wartościowanie
zapasów. Cena
bieżąca
Zarządzanie zapasem przez dostawcę VMI (Vendor Managed Inventory) jest
to proces biznesowy w którym dostawca danego produktu zarządza
zapasami u odbiorcy w oparciu o bieżące zużycie oraz ustalone zasady.
Zwykle w ten sposób zarządzane są materiały i elementy tanie, o masowym
zużyciu np. elementy złączne lub tanie narzędzia o małej trwałości.
Wycena wg ceny bieżącej, następuje wg cen bieżących, zwykle ostatnich
znanych cen pochodzących ze zrealizowanych transakcji niezależnie od daty
zakupu lub wytworzenia pozycji.
POWRÓT
KONIEC
bieżąca
Wartościowanie
zapasów. Cena
ewidencyjna
Wycena wg ceny ewidencyjnej jest to wartościowanie wg ustalanej i
rewidowanej okresowo ceny. Stosowane jest przy niewysokiej inflacji, a
odchylenia wartości zapasów są używane m. in. do celów zarządczych. Tą
metodą można wyceniać zapasy: materiałów, produktów gotowych, produkcji
w toku i półproduktów.
Wartościowanie
zapasów. FIFO
Wycena stanu końcowego zapasów według FIFO - pierwsze weszło –
pierwsze wyszło, tj. przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się
kolejno po cenach tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej
nabyła (wytworzyła). Metoda ta sprawdza się przy dużym i szybkim obrocie.
Wartościowanie
zapasów. FILO
Wartościowanie
zapasów.
Średnia ważona
Wartościowanie
zapasów.
Zaktualizowana
wartość pozycji
zapasu
Wersja
oferowana
Wiele jednostek
miary
Wiele lokalizacji
w jednym
magazynie
Wiele
magazynów
Wycena wg FILO - pierwsze weszło – ostatnie wyszło przyjmuje, że rozchód
składników aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników
aktywów, które jednostka nabyła lub wytworzyła najpóźniej.
Wycena wg średniej ważonej umożliwia zmniejszenie wpływu przypadkowych
wahań cen pochodzących z różnych zawieranych transakcji. Algorytm
zapisany jest w systemie.
Zaktualizowana wartość pozycji zapasu – możliwość uwzględnienia w
wycenie zapasu konieczności obniżenia jego wartości wskutek trwałej utraty
wartości, jest to zwykle przecena pozycji .
Wersja oferowana aktualnie zlokalizowanego oprogramowania. Powinna
zawierać numer aktualnej wersji wyrobu oraz numer jej ostatniej modyfikacji.
Często dostępne są równocześnie na rynku dwie wersje oprogramowania
istotnie różniące się własnościami. Należy traktować je jako dwa odmienne
pakiety. Jeżeli nastąpiła zmiana nazwy oprogramowania należy odwołać się
do nazwy poprzedniej.
Wiele jednostek miary dla jednej pozycji kupowanej jest istotne w przypadku
zakupów materiałów z różnych źródeł i w różnych opakowaniach. Ułatwia to
rejestrację przyjęć np. lakierów kupowanych w różnych opakowaniach
detalicznych i hurtowych oraz na wagę.
Pozwala na tworzenie mapy lokalizacji składowania materiałów w jednym
magazynie. Jest to szczególnie przydatne w dużych magazynach drobnych
elementów. Pozwala na organizację pobierania materiałów i ich kompletację.
Wiele magazynów fizycznych lub logicznych na jednym wydziale lub w
jednym zakładzie, w których mogą być przechowywane te same materiały
pozwala na odwzorowanie rzeczywistej sytuacji w zakresie składowania w
przedsiębiorstwie. W połączeniu z obsługą wielu lokalizacji w każdym z
magazynów dla jednej pozycji pozwala na odwzorowanie rozmieszczenia
materiałów i tworzenia list załadunku lub wydań z magazynów do realizacji
konkretnych zleceń.
POWRÓT
Wiele źródeł
pokrycia
należności
Wiele źródeł
pokrycia
zobowiązań
Wielkość
przedsiębiorstwa
Dosyć często w biznesie występuje taka sytuacja, że firma sprzedaje komuś
towar, dostarczany następnie do kilku różnych punktów, a płatnikiem jest
jeszcze inny podmiot niż nabywca. Nawet prosty pakiet powinien umieć
obsłużyć taką sytuację. Często występuje również faktoring.
Wiele źródeł pokrycia zobowiązań, gdy występują inni płatnicy niż nabywca
jest szczególnie użyteczne w przedsiębiorstwach wielozakładowych, w
których jeden podmiot zamawia towar dla innego, a płatnikiem jest jeszcze
inny zakład lub centrala. Możliwe jest także realizowanie skomasowanych
dostaw dla kilku jednostek wraz z ich rozliczaniem. Funkcja ta jest
szczególnie przydatna w pośrednictwie handlowym.
Do definicji rozmiarów przedsiębiorstwa najczęściej przyjmuje się wielkość
zatrudnienia lub wielkość obrotów. W warunkach polskich, w których
dominują duże przedsiębiorstwa można przyjąć: do 25 osób – mała firma, do
250 -średnia, powyżej 250 – duże przedsiębiorstwo. Zwykle trzeba wydzielić
także grupę przedsiębiorstw bardzo dużych powyżej 1000 pracowników.
Jednak do celów informatycznych lepszym kryterium jest ocena
zapotrzebowania na informacje. Brak tu ścisłych definicji. Dość powszechnie
przyjęta jest poniższa klasyfikacja:
•
•
•
Wielojęzyczność,
obsługa
przedsiębiorstwa
międzynarodowe
go
KONIEC
Małe ‐ do 3 000 transakcji/miesiąc, do 3000 indeksów, do 30 użytkowników Średnie ‐ do 10 000 transakcji/miesiąc, do 10 000 indeksów, do 60 użytkowników Duże ‐ >10 000 transakcji/miesiąc,>10 tys. indeksów, >60 użytkowników Pakiet umożliwia wystawianie dokumentów w różnych językach, a teksty i
szablony dokumentów przechowywane są w systemie informatycznym.
Możliwa jest łatwa zmiana języka ekranów i wydruków.
Pakiet umożliwia wystawianie dokumentów w różnych językach. Teksty i
Wielojęzyczność, szablony dokumentów przechowywane są w systemie informatycznym.
teksty
Wielopoziomowy
harmonogram
główny, plany
produkcji
Wielowalutowoś
ć
W przedsiębiorstwach wielozakładowych i wielofirmowych zwykle konieczne
jest tworzenie wielopoziomowego harmonogramu głównego – planu
długookresowego dostaw i wynikających z niego planów produkcji. Jest to
także niezbędne w przypadku rozbudowanej sieci dystrybucyjnej, np. zakłady
produkcyjne, magazyny hurtowe, punkty detaliczne. Umożliwia racjonalne
planowanie uzupełnień zapasów, to znaczy ich minimalizację przy
zapewnieniu założonego poziomu obsługi. Obecnie coraz częściej stosowana
jest opcja zaawansowanego planowania i harmonogramowania APS
(Advanced Planning and Scheduling).
Obsługa wielowalutowości jest konieczna w pakietach dla przedsiębiorstw
eksportujących i importujących i międzynarodowych, czyli tam, gdzie istnieje
konieczność częstego przeliczania walut i korzystania z aktualnych kursów.
W bardziej zaawansowanych rozwiązaniach kursy walut pobiera się z
POWRÓT
telegazety lub z internetu.
KONIEC
POWRÓT
Wielowalutowoś
ć, obsługa
przedsiębiorstwa
międzynarodowe
go
Wprowadzanie
danych z
dzienników
zewnętrznych
Wprowadzanie
tekstów
opisowych do
zleceń
produkcyjnych
Wprowadzanie
zleceń - order
entry
Wprowadzanie
zleceń z poza
MPS
Wskaźnik
rozliczania
wstecznego
Wybór
technologii
zależnie od
wielkości partii
KONIEC
Ta funkcja jest konieczna w pakietach dla przedsiębiorstw eksportujących i
importujących oraz międzynarodowych, tam, gdzie istnieje konieczność
częstego przeliczania walut i korzystania z aktualnych kursów. W bardziej
zaawansowanych rozwiązaniach kursy walut pobiera się z telegazety lub z
internetu.
Wprowadzanie danych z ksiąg pierwotnego zapisu do księgi głównej pozwala
na weryfikację danych przed ich ostatecznym zaksięgowaniem i zwiększa
przejrzystość księgi głównej. Stosowane jest głównie dla dziennika zdarzeń
gospodarczych pochodzących z działalności operacyjnej. Dla operacji
finansowych w nowoczesnych systemach najczęściej księgowania następują
jednocześnie w tzw. księdze pierwotnego zapisu i księdze głównej.
Teksty te mogą być drukowane na dokumentach warsztatowych. Przekazują
wykonawcom dodatkowe informacje, zwłaszcza na temat specyficznych
wymagań co do zleceń klienta.
Wprowadzanie zleceń - Order Entry jest to proces akceptowania i
tłumaczenia życzeń klienta na pojęcia używane w produkcji lub dystrybucji.
Akceptacja powinna być dokonywana na podstawie funkcji „dostępne do
rozdysponowania” ATP ( Available To Promise). Może to być tak proste jak
tworzenie dokumentu wysyłkowego dla wyrobów gotowych produkowanych
na magazyn lub mogą to być bardziej skomplikowane działania włączając w
to prace konstrukcyjne dla produkcji na zamówienie MTO ( Make To Order).
Wprowadzanie zleceń z poza MPS pozwala na ręczne wprowadzanie
modyfikacji lub uzupełnień danych planistycznych przez planistę.
Wskaźnik ten wskazuje na zakres operacji objętych rozliczaniem wstecznym
(Buck flashing). Umożliwia analizę zużycia czynników produkcji według
normatywów już po zaraportowaniu wykonania produkcji. Zwykle po
zaraportowaniu wykonania określonej ilości wyrobów dobrych i odpadów –
braków zakłada się, że zużyto normatywną ilość materiałów, robocizny oraz
innych czynników produkcji. Pozwala na automatyczne rozliczenie czasu
pracy ludzi i maszyn, zużycia materiałów. W przypadkach nadzwyczajnych
np. większe niż zwykle zużycie materiałów można interaktywnie wprowadzać
dane o ich zużyciu.
W przypadku posiadania maszyn i urządzeń produkcyjnych przeznaczonych
do tych samych operacji, ale o różnej wydajności istotne jest właściwe ich
wykorzystanie. Wybór technologii zależnie od wielkości partii pozwala na
automatyczny wybór procesu technologicznego i niezbędnych urządzeń
produkcyjnych. Przykładem może być produkcja drukowanej dokumentacji.
Wykonanie 10 sztuk odbędzie się na drukarce komputera, do 500 sztuk na
kserografie, do 5000 sztuk w drukarni metodą offsetową, duża ilość na
POWRÓT
maszynie rotacyjnej.
KONIEC
POWRÓT
Wykorzystanie
centrów
roboczych
Wykorzystanie
danych
istniejących w
systemach
informatycznych
Wykorzystanie
prognozy i
zamówień do
planowania
Wykorzystanie
tylko prognozy
przy planowaniu
Wykorzystanie
tylko zamówień
do planowania
Wykorzystanie
wartości
większej z
zamówień i
prognozy do
planowania.
Wymiana
elektroniczna
informacji z
bankami
Wyniki
obciążania
stanowisk dla
zmiennych
okresów
KONIEC
Śledzenie wykorzystania centrów roboczych przez zlecenia produkcyjne jest
istotne przy nierównomiernym obłożeniu zdolności produkcyjnych i pozwala
na korekty dla ich pełniejszego wykorzystania.
Wykorzystanie danych istniejących obecnie w systemach informatycznych
pozwala na uproszczenie, a często także w znacznym stopniu
zautomatyzowanie migracji z obecnego oprogramowania do nowego. Często
jest to możliwe w trybie off line, po wprowadzeniu modyfikacji w formatach
danych. Obniża to koszty wdrożenia.
Jest to istotne przy planowaniu w średnim horyzoncie planistycznym.
Szczególnie przy produkcji na magazyn istotne jest korzystanie z prognoz
zbytu i znanych zamówień. Jest to szczególnie istotne dla produkcji towarów
wrażliwych na modę lub o dużych wahaniach sezonowych. Przypadkiem
szczególnym jest planowanie sterowane popytem w ramach APS (Advanced
Planning and Scheduling) oparte o wykorzystanie prognoz popytu i zleceń
klientów.
Gdy rozważa się wiele wariantów popytu w długim horyzoncie planistycznym
to do szacowania realizowalności konkretnej wersji planu użyteczne są tylko
prognozy zbytu ponieważ poziom realnych zamówień klientów może być
niski.
Gdy zamówienia są regularne lub realizuje się długookresowe umowy, to do
planowania wystarczają jedynie zamówienia. Także należy przyjąć tą opcję,
gdy planowanie obejmuje krótki okres czasu, a cykl realizacji zamówień
klientów jest bardzo krótki, rzędu kilku dni lub trwałość towarów jest niewielka
np. dla świeżej żywności.
Ten sposób jest szczególnie przydatny przy dużym poziomie niepewności na
rynku. Jest to swojego typu „wróżenie z kart”.
Wymiana elektroniczna informacji z bankami obejmuje przynajmniej
zasięganie informacji o stanach i obrotach na kontach, elektroniczne
podpisywanie i przekazywanie zleceń do banków oraz odbieranie wyciągów
bankowych zwykle z wykorzystaniem podpisu elektronicznego.
Wyniki obciążania stanowisk dla zmiennych okresów planistycznych
pozwalają na szybkie zgrubne określanie możliwości realizacji różnych
wariantów harmonogramu głównego MPS ze względu na posiadane
dostępne zasoby krytyczne, czyli np. „wąskie gardła” na produkcji,
dostępność pracowników o specyficznych kwalifikacjach lub zasobów
finansowych. Pozwala to na szybkie szacowanie realizowalności konkretnej
wersji planu długookresowego MPS (Master Production Scheduler).
POWRÓT
planistycznych
Wyrównywanie
obciążeń
centrów
roboczych
Wystawianie
dokumentacji
handlowej
Wystawianie
dokumentacji
warsztatowej dla
produkcji
procesowej
Zaawansowane
narzędzia do
analiz
ekonomiczno
finansowych
KONIEC
wersji planu długookresowego MPS (Master Production Scheduler).
Jest to technika stosowana do planowania krótkookresowego. Celem jest
możliwie duże i równomierne wykorzystanie zdolności produkcyjnych poprzez
właściwe rozłożenie w czasie terminów realizacji zleceń produkcyjnych,
respektując jednak żądane czasy zrealizowania zleceń. Zwykle jednak
następuje pewne wydłużenie cyklu wytwarzania.
Automatyzacja wystawiania dokumentacji handlowej pozwala na
oszczędność czasu i nakładu pracy. Dokumentacja spedycyjna i celna,
głównie przy eksporcie, wymaga wypełnienia wielu kwestionariuszy, co jest
trudne, kłopotliwe i czasochłonne. Zwłaszcza SAD cieszy się złą sławą ze
względu na odmienny od wymaganych w dokumentach finansowych typ
zaokrągleń oraz konieczność obsługi aktualnej wersji stawek celnych.
Powinno ono być maksymalnie uproszczone i odnosić się raczej do
harmonogramu niż zleceń co pozwala na unikanie nadmiaru informacji. W
konkretnym przypadku należy sprawdzić, czy proponowany zestaw
dokumentacji warsztatowej spełnia wymagania przedsiębiorstwa.
Zarządzanie i sterowanie finansowe w Polsce jest zwane czasami
„kontrolingiem”. Jest to przekrojowa funkcja analityczno-syntetyczna
realizowana w ramach zintegrowanego systemu informatycznego. Umożliwia
lokalizowanie i monitorowanie odchyleń wielkości rzeczywistych w
odniesieniu do wielkości planowanych przy realizacji wyznaczonych celów.
Pełna obsługa zarządzania i sterowania finansowego, występuje, gdy w
pakiet zostały wbudowane narzędzia rachunku kosztów produkcji,
zintegrowanej, lub oddzielnej księgi kosztów (z rozliczeniem kosztów
pośrednich), rachunku kosztów produkcji z księgowaniem w księdze głównej.
Konieczne jest istnienie narzędzi do sprawozdawczości i analizy finansowej ,
tworzenie budżetu i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania
finansów. Czasem analizowane są dodatkowo dane o wydajności, personelu
i zaopatrzeniu. Jest to zwykle analiza wskaźnikowa. Dobór wskaźników bywa
różny i ulega dość częstym zmianom, typowe to: wskaźniki rekomendowane
przez Stowarzyszenie Księgowych, GUS, wskaźniki Du Pont, wskaźniki
giełdowe. Często w przypadku współpracy z bankami wskaźniki są
narzucane przez bank.
W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również własna
wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP – oprogramowanie do
analiz w trybie on line. Jeśli nie ma takich funkcji, to warto sprawdzić, czy jest
możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów oferowanych oddzielnie
na rynku oraz czy dostawca posiada wiedzę, jak tego używać. Tego typu
bardziej rozbudowane aplikacje, zwykle do analiz finansowych noszą nazwę
BI (Business Intelligence) i mogą pochodzić także od dostawców innych niż
pakietu ERP.
Zaawansowane
wspieranie
decyzji
Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych typu BI (Business
Intelligence) zawiera pogłębione analizy ekonomiczne. Cechą
charakterystyczną jest zastosowanie hurtowni danych oraz możliwość tzw.
„drążenia danych” to jest możliwość łatwego dostępu do danych źródłowych
POWRÓT
decyzji
biznesowych
powodujących określone efekty np. w przypadku zagrożenia płynności
możliwość szybkiego dojścia do transakcji, która to powoduje.
Oprogramowanie takie może pracować niezależnie od rodzimego
oprogramowania ERP lub jako jego integralna część. Typowe aplikacje
wspierające zarządzanie na poziomie ogólnym to przede wszystkim:
•
•
•
•
Zabezpieczenie
materiałowe
Zarządzanie
personelem
wykonawczym
(przydział
operatorów)
Zarządzanie
płatnościami dla
poszczególnych
dostawców
Zarządzanie
relacjami z
właścicielami
kapitału w
powiązaniu z
zarządzaniem
strategicznym
Zasoby
krytyczne materiały o
długim cyklu
dostaw.
KONIEC
Strategiczna karta wyników Kokpit zarządzania Repozytorium wiedzy Repozytorium wskaźników Zabezpieczenie materiałowe jest sprawdzane przed uruchomieniem zleceń
produkcyjnych. Obejmuje to: stany magazynowe, rezerwacje materiałów,
produkcję w toku i realizowane zakupy. Ta funkcja jest niezbędna po to, aby
uruchomić tylko te zlecenia, dla których jest komplet materiałów i składników.
Czasem jest możliwe uruchomienie zleceń produkcyjnych przy niepełnym
zabezpieczeniu materiałowym, np. gdy dostawa jest już w drodze. Jest to
decyzja kierownika produkcji. W systemie pojawiają się wtedy ujemne stany
magazynowe. W większych systemach dopuszczenie takich stanów jest
możliwe, chociaż nie zalecane, podczas parametryzacji oprogramowania.
Zarządzanie personelem wykonawczym, przydział operatorów pozwala na
określenie niezbędnej liczbę specjalistów – operatorów maszyn, ich przydział
i czas wykorzystania do realizacji założonej produkcji.
Zarządzanie płatnościami dla poszczególnych dostawców jest szczególnie
istotne wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie ma nadmiaru gotówki. Trzeba wtedy
częściowymi płatnościami uspokoić jak największą liczbę dostawców. Istotna
jest także możliwość blokowania własnych płatności, aby nie dopuścić do
automatycznego zwalniania płatności po otrzymaniu raportu o dostawie.
Zarządzanie relacjami z właścicielami kapitału w powiązaniu z zarządzaniem
strategicznym jest to metoda pozwalająca na: wspieranie funkcjonowania
organizacji, projektowanie procesów i ich powiązań i następnie nadzorowania
ich realizacji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Działanie to
nakierowane jest na motywowanie udziałowców i informowanie ich. Zwykle
wykorzystywane są głównie dane z rachunkowości przedsiębiorstwa.
Sprawdzenie dostępności materiałów krytycznych, zwykle o długim cyklu
dostaw pozwala na szybkie sprawdzenie na poziomie harmonogramu
głównego MPS ich dostępności i na wstępne zaplanowanie zapotrzebowania
na nie. Są to materiały, których uzyskanie jest trudne ze względu na długi
cykl dostaw, np. transportowane statkiem czy wykonywane na specjalne
zamówienie u poddostawcy. Specjalne problemy mogą sprawiać dostawy
wyrobów w outsourcing’u częst o z innych kontynentów.
POWRÓT
Zasoby
krytyczne inne
niż "wąskie
gardła" na
produkcji
Zastosowane
algorytmy
programowania
liniowego
Zastosowanie
kosztów
planowanych,
postulowanych i
rzeczywistych
Zbieranie danych
marketingowych
Zdalna obsługa
urządzeń
KONIEC
Takie zasoby są definiowane i tworzone ręcznie przez planistę. Mogą nimi
być np. pracownicy, pieniądze, przepustowość sieci transportowej.
Praktycznie każdy zasób niezbędny do wytworzenia wyrobów może być w
określonych warunkach uznany za krytyczny na poziomie MPS. Jednak ze
względów praktycznych liczba zasobów krytycznych nie powinna przekraczać
15 -20.
W przypadku rozwiązywania dużych zagadnień optymalizacyjnych celowym
jest zastosowanie technik programowania liniowego. Stało się to możliwe od
pewnego czasu dzięki rozpowszechnieniu dużych i tanich pamięci
operacyjnych dla serwerów. Typowe zastosowania to zaawansowane
planowanie I harmonogramowanie APS (Advanced Planning Scheduling) i
zarządzanie łańcuchem dostaw SCM (Supply Chain Management).
Ten sposób pozwala na w miarę precyzyjne rozliczanie produkcji i dystrybucji
przy produkcji seryjnej i wielkoseryjnej. Koszty planuje się raz na rok, po
skorygowaniu od czasu do czasu stają się kosztami postulowanymi, koszty
rzeczywiste znane są po zakończeniu produkcji. Różnice rozliczane są w
odchylenia.
Zbieranie danych marketingowych takich jak wyniki badań ankietowych,
mailing itp. pozwala na nadzorowanie rynku poprzez zbieranie danych o jego
chłonności i głębokości.
Remote Product Service – RPS. Dziedziny działalności wymagające ciągłej dostępności urządzeń produkcyjnych wymuszają ciągły nadzór nad stanem urządzeń I ich zdalną obsługą. Rozwiązania techniczne: sprzęt i oprogramowanie pozwalają na zdalne zbieranie danych, określanie wydajności, diagnozowanie przyczyn uszkodzeń, a zwłaszcza uruchamianie z wyprzedzeniem działań obsługowych i naprawczych. Zdecentralizowa
ne zamówienia
Zdecentralizowane zamówienia mogą być wprowadzane w różnych
komórkach przedsiębiorstwa przez poszczególne osoby zgodnie z
przyznanymi uprawnieniami.
Zgodność z
polskimi
przepisami o
rachunkowości
Ze względu na dużą zmienność polskiego prawa (zwłaszcza ustawy o
rachunkowości i ustaw podatkowych) wyjątkowo trudno spełnić ten wymóg.
Autorów oprogramowania zmusza to do nieustannego śledzenia interpretacji
kolejnych urzędników z Ministerstwa Finansów i uważnej lektury
„Rzeczpospolitej”. Część przepisów finansowych jest niejednoznaczna i jest
trudna do algorytmizacji.
Zmiany do
planowanych
zleceń
produkcyjnych
Zwalnianie
Ta funkcja umożliwia korektę ilości i terminów zleceń produkcyjnych w
ostatnim momencie przed ich uruchomieniem. Zarządzający czyni to
manualnie i na własną odpowiedzialność. Jest to szczególnie ważne w
przypadku systemów, które nie obsługują automatycznie lub obsługują tylko
częściowo zmiany konstrukcyjne.
Przy ustabilizowanej, mało złożonej produkcji ta funkcja pozwala na
zminimalizowanie prac planistycznych, gdyż umożliwia, po analizie
POWRÓT
masowe zleceń
produkcyjnych
KONIEC
dostępności materiałów na jednorazowe uruchomienie wszystkich zleceń w
zadanym horyzoncie czasowym.