DZIAŁ: Formy prawne działalności gospodarczej CO MA DO

DZIAŁ: Formy prawne działalności gospodarczej
CO MA DO WYBORU PRZYSZŁY PRZEDSIĘBIORCA CZYLI FORMY PRAWNE DZIAłALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
Przedsiębiorcą, w rozumieniu art. 4 Ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej
jest:
osoba fizyczna,
osoba prawna,
jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną,
- wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników
spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
A. Indywidualna działalność gospodarcza (firma osoby fizycznej)
Pojęcie osoby fizycznej odpowiada używanemu w języku potocznym pojęciu człowieka. Definicję osoby
fizycznej należy wywodzić z przepisów Kodeksu Cywilnego. Elementem istotnym dla oceny, czy osoba
fizyczna może być przedsiębiorcą, jest zdolność do czynności prawnych tej osoby. Przedsiębiorcami co do
zasady zostają osoby fizyczne pełnoletnie, które nie zostały ograniczone w swojej zdolności do czynności
prawnych. Może to być więc każdy, poza ubezwłasnowolnionymi osobami, w stosunku do których sądownie
określono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Jest to najprostsza forma prowadzenia działalności gospodarczej. Ĺšródłem prawa jest tu Kodeks Cywilny.
To najstarsza historycznie forma przedsiębiorstwa, wywodząca swój rodowód z tradycji kupieckiej i
mistrzowskiej.
Działalność indywidualną osób fizycznych prowadzi się pod własnym nazwiskiem i na własny rachunek,
zawsze jednoosobowo, a majątek firmy jest jednocześnie majątkiem właściciela. W ramach działalności
indywidualnej istnieje możliwość współdziałania w firmie osób spokrewnionych z właścicielem (żona, dzieci,
rodzeństwo itp.) w charakterze osób współpracujących, które otrzymują (lub nie) za swoją pracę
wynagrodzenia, a utrzymują się z dochodu właściciela firmy.
Wyłącznym właścicielem jest tu jednoosobowy przedsiębiorca. Jest on dawcą kapitału, kieruje
przedsiębiorstwem oraz odpowiada wobec wierzycieli całym swoim majątkiem, nie tylko przedsiębiorstwa, ale
także i prywatnym. Nie ma tutaj możliwości rozdzielenia między majątkiem własnym, a majątkiem firmy.
Składniki majątku przedsiębiorstwa wchodzą w ogół praw majątkowych osoby fizycznej. Taka sama sytuacja
występuje w zakresie zobowiązań. Osoba fizyczna ponosi odpowiedzialność całym swym majątkiem,
niezależnie od źródła powstania tych zobowiązań.
Przedsiębiorca jest podmiotem praw i obowiązków, posiada osobowość prawną. Nie ma jej natomiast firma,
której jest właścicielem.
Ta forma działalności gospodarczej ma bardzo duże znaczenie gospodarcze i jest najliczniejsza.
Podstawowe zalety takiej formy prowadzenia przedsiębiorstwa wynikają z dużej łatwości rozpoczęcia i
zakończenia działalności, niskich kosztów rejestracyjnych, jednoosobowej odpowiedzialności i niezależności
oraz poczucia dumy z własności i korzystania w pełni z osiąganych zysków.
1/8
B. Spółki
Do wyboru są spółki osobowe i kapitałowe. Różnica pomiędzy tymi podmiotami nie sprowadza się tylko do
nazwy. W zależności od rodzaju spółki wspólnicy inaczej odpowiadają za zobowiązania spółki, inny jest też
majątek wymagany do uruchomienia firmy.
1. Spółka cywilna
Spółkę cywilną może utworzyć co najmniej dwóch wspólników - osoby fizyczne, które podpiszą umowę
spółki. W praktyce dla założenia spółki cywilnej konieczne jest sporządzenie umowy spółki w formie pisemnej
(bez konieczności sporządzenia aktu notarialnego), a następnie zarejestrowanie jej w urzędzie skarbowym, w
miejscu zamieszkania głównego (lub pierwszego) wspólnika (w celu wniesienia podatku od czynności cywilno
- prawnych).
Rejestracji nie podlega spółka cywilna tylko wspólnicy. Jednak numery REGON i NIP spółka ma odrębne od
wspólników. Wspólnicy rejestrują działalność w Urzędzie Gminy w formie indywidualnej działalności
gospodarczej.
W umowie spółki jest określony jej majątek. Stanowi on własność łączną wspólników i nie podlega podziałowi
przez cały okres trwania spółki. Umowa spółki określa dążenie do osiągnięcia wspólnego celu
gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów i stopień
partycypacji w zyskach. Wysokość wkładu nie jest określona przepisami. Wkładem do spółki mogą być prawa
własności rzeczy, pieniądze, prawa majątkowe, świadczone usługi a nawet praca wspólników.
W spółce cywilnej nie ma wyodrębnionych organów spółki. Do prowadzenia spraw spółki i do jej
reprezentowania zobowiązani są wszyscy wspólnicy. Odpowiadają oni solidarnie za zobowiązania spółki. Ich
odpowiedzialność nie jest ograniczona tylko do majątku, który wnieśli wspólnicy, ale odpowiadają całym
swoim majątkiem. Spółka nie ma prawa do własnej nazwy. W jej nazwie muszą znaleźć się nazwiska
wspólników. Jedyną możliwością występowania wspólników pod własną nazwą jest, aby każdy z nich podał
ją w swoim zgłoszeniu ewidencyjnym jako własną.
Ĺšródłem prawa w spółce cywilnej jest Kodeks Cywilny.
Od 1 stycznia 2001 roku spółka cywilna została pozbawiona statusu przedsiębiorcy. Jeśli spółka cywilna
zatrudnia pracowników to jest ich pracodawcą i płatnikiem składek na ZUS. Wspólnicy mogą natomiast
rozliczać się z ZUS samodzielnie i w takiej sytuacji każdy z nich będzie dla siebie płatnikiem. Mogą jednak
podjąć decyzję, że płatnikiem składek na ZUS będzie dla nich spółka. Spółka cywilna jest także płatnikiem
podatku od towarów i usług - VAT Każdy wspólnik indywidualnie jest opodatkowany podatkiem dochodowym.
Natomiast spółka cywilna może być opodatkowana w formie: karty podatkowej, zryczałtowanego podatku
dochodowego od przychodów osób fizycznych (ewidencja sprzedaży), księgi przychodów i rozchodów, ksiąg
handlowych - w zależności od rodzaju działalności i specyfiki funkcjonowania firmy.
Zaletą spółki cywilnej jest łatwiejsze pozyskanie kapitału niezbędnego do prowadzenia działalności. Wadą
bywa to, iż podjęcie każdej decyzji wymaga zgody wszystkich wspólników. Podobnie jak w przypadku osoby
fizycznej - wspólnicy spółki cywilnej są ubezpieczeni w ZUS-ie z tytułu prowadzonej działalności. Wybór
sposobu rozliczania podatku dochodowego jest tak samo szeroki jak w przypadku osoby fizycznej. Ten
rodzaj działalności gospodarczej przeznaczony jest głównie do przedsięwzięć niewielkich, często rodzinnych,
o małym majątku i niewielkim ryzyku.
2. Spółki osobowe
Wspólną cechą wszystkich spółek osobowych jest osobista odpowiedzialność wspólnika za zobowiązania
spółki. Jeśli majątek spółki nie wystarcza do spłacenia tego, co winna jest wierzycielom, to wspólnik musi
2/8
liczyć się z tym, że za długi spółki zapłaci z własnego majątku. W niektórych spółkach osobowych te ostre
rygory można nieco złagodzić. Na przykład zostając komandytariuszem w spółce komandytowej, wspólnik
zgadza się odpowiadać tylko do wysokości tzw. sumy komandytowej, czyli kwoty wyraźnie określonej w
umowie spółki. Z kolei wspólnik spółki partnerskiej nie odpowiada za te zobowiązania spółki, które powstały z
powodu innego partnera albo podlegających mu pracowników.
Drugą cechą spółek osobowych jest to, że nie mają - w przeciwieństwie do spółek kapitałowych - swoich
organów. Wspólnicy sami zarządzają spółką (wyjątkiem jest spółka partnerska i komandytowa). Spółka
partnerska jest przewidziana tylko dla wybranych zawodów (przede wszystkim tzw. wolne zawody: adwokaci,
radcowie prawni, notariusze, lekarze).
Rejestracją w sądzie objęte są wszystkie spółki prawa handlowego. Powstają one z chwilą wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Jedynie spółka z z o.o i spółka akcyjna mogą działać przez pewien
czas bez wpisu, na podstawie samej tylko umowy lub statutu. W Krajowym Rejestrze Sądowym należy
założyć wypełnione formularze rejestracyjne, zwierające wszystkie informacje niezbędne do rejestracji
podmiotu wraz z wymaganymi załącznikami i wnieść odpowiednie opłaty za dokonanie rejestracji. Bardzo
ważna jest dbałość o wypełnianie druków do KRS zgodnie z objaśnieniami.
Spółka jawna
Spółka jawna jest spółką osobową, zrzeszającą przynajmniej dwie osoby, która prowadzi przedsiębiorstwo
zarobkowe o większym rozmiarze pod własną firmą (nazwą), a nie jest inną spółką handlowąâ •. Jak
wynika z definicji, podstawowym kryterium odróżniającym spółkę jawną od spółki cywilnej jest fakt
prowadzenia przedsięwzięcia o większym rozmiarze.
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo firmę (nazwę)
jednego, lub kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie spółka jawnaâ •. W obrocie dopuszczane jest
używanie skrótu sp. j.â •. Spółka może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana
pod własną firmą (tzn. bez potrzeby wskazywania wszystkich wspólników).
Spółka jawna zgłaszana jest do sądu rejestrowego (sprawy prowadzone są w Krajowym Rejestrze
Sądowym), a każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia takiej spółki do rejestru. Ten typ spółek,
rzadko dotychczas występujący w obrocie gospodarczym, może uzyskać obecnie większą popularność jako
sposób przekształcenia spółek cywilnych (nie występujących już w nowym kodeksie spółek handlowych) w
podmioty gospodarcze, z zachowaniem ich osobistego charakteru.
Zgodnie z przepisami Kodeksu Handlowego, wszystkie spółki cywilne, których obroty w ciągu dwóch lat
przekroczą kwotę 400 000 â Ź, muszą zostać obligatoryjnie przekształcone w spółki jawne.
Spółka jawna może prowadzić księgowość uproszczoną, jednak jeśli jej dochody przekroczą 800 000 â Ź
musi prowadzić księgi rachunkowe.
Ĺšródłem prawa w spółce jawnej jest Kodeks Handlowy. Za zobowiązania tej spółki każdy wspólnik
odpowiada w sposób nieograniczony całym swoim majątkiem, jak również majątkiem spółki, który, pomimo
nieograniczonej odpowiedzialności wspólników, jest wyodrębniony. Spółka jawna może nabywać prawa, a
pojazdy zakupione przez firmę są na nią rejestrowane (nie na wspólników jak w spółce cywilnej).
Przepisy nie stawiają żadnych wymagań w kwestii wysokości potrzebnego do założenia spółki jawnej
kapitału.
Podobnie, jak pozostałe typy spółek osobowych, spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Tak samo
nie ma organów zarządzających. Do prowadzenia jej spraw uprawniony jest każdy ze wspólników. W
stosunku do osób trzecich każdy wspólnik ma prawo reprezentowania spółki. Możliwe jest jednak w umowie
3/8
spółki prowadzenie jej spraw powierzyć jednemu lub kilku wspólnikom, nie można jednak powierzyć
prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.
Spółka partnerska
Jest bardzo zbliżona do spółki jawnej, ale została zarezerwowanaâ • do działalności gospodarczej
prowadzonej w ramach tzw. wolnych zawodów, np.:
adwokatów, aptekarzy, architektów, biegłych rewidentów, brokerów ubezpieczeniowych, doradców
podatkowych, księgowych, lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, notariuszy, pielęgniarek i
położnych, radców prawnych, rzeczoznawców majątkowych, rzeczników patentowych, tłumaczy
przysięgłych.
W przyszłości katalog zawodów uprawnionych do założenia spółki partnerskiej może być rozszerzony.
Spółka partnerska może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega spółka i wspólnik od swojej części zysku. Spółka
partnerska prowadzi pełną księgowość (księgi handlowe). Spółka partnerska to jedyna spółka osobowa, w
której można powołać zarząd. Partnerzy są wówczas pozbawieni prawa reprezentowania spółki.
Inaczej, niż w przypadku spółki jawnej umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu
notarialnego a spółka zgłoszona do sądu rejestrowego. Do zgłoszenia należy dołączyć dokumenty
potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu. Umowa ta powinna
zawierać: określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki, przedmiot jej
działalności, nazwiska i imiona partnerów ponoszących nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania,
nazwiska i imiona partnerów reprezentujących spółkę, firmę i siedzibę, czas trwania spółki, rodzaj i wartość
wnoszonych wkładów.
W poprzednio omawianych spółkach - cywilnej i jawnej, za zobowiązania firmy odpowiadali swoim majątkiem
wspólnicy solidarnie. W spółce partnerskiej każdy partner nie odpowiada za zobowiązania powstałe w
związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, a jedynie za błędy swoje
oraz popełnione przez nadzorowany personel. Jak już wspomniano, wspólnicy mogą jednak zastrzec w
umowie, że jeden lub więcej partnerów będzie ponosił odpowiedzialność tak, jak w spółce jawnej.
Spółka partnerska może być reprezentowana przez każdego z partnerów, czyli tak, jak w spółce jawnej.
Umowa spółki może także określić prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki wybranemu spośród siebie
zarządowi.
Podobnie jak i spółka jawna - spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej. W obrocie gospodarczym
dopuszczalne jest używanie skrótu sp. p.â •.
Na razie niewiele spółek partnerskich jest rejestrowanych. Wynika to z ograniczonej liczby zawodów, których
dotyczy i krótkiego istnienia tej formy prawnej na rynku.
Spółka komandytowa
Kolejna spółka osobowa jest zbliżona do spółki jawnej. Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na
celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co
najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej
jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Z tego wynika, że spółka komandytowa posiada dwa rodzaje wspólników: komplementariuszy (ponoszą
nieograniczoną odpowiedzialność całym swoim majątkiem) i komandytariuszy (odpowiadają za zobowiązania
4/8
spółki w sposób ograniczony do wysokości tzw. sumy komandytowej, tj. oznaczonego kwotowo zakresu
odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec właścicieli). Jest to więc wyraźny podział na wspólników
aktywnych, posiadających wiedzę, umiejętności, kapitał, czas oraz wspólników pasywnych z kapitałem, który
chcą dobrze ulokować.
Umowa spółki komandytowej powinna zawierać: firmę i siedzibę, przedmiot działalności, czas trwania spółki,
jeśli jest oznaczony, oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości, oznaczony
kwotowo zakres odpowiedzialność każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).
Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z
mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki,
natomiast komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
Spółka powstaje w chwili wpisania do rejestru sądowego. Firma spółki powinna zawierać nazwiska lub nazwy
osoby prawnej będących komplementariuszami oraz dodatkowe oznaczenie spółka komandytowaâ • (skrót
- sp. k.â •). Nazwisko i nazwy komandytariuszy nie może być umieszczane w firmie spółki. Jeżeli tak się
stanie, odpowiadają oni wobec osób trzecich tak jak komplementariusze, czyli bez ograniczeń.
Ten typ spółek ma znaczne możliwości rozwojowe, ze względu na zróżnicowanie skali odpowiedzialności.
Łatwiejsze jest pozyskanie kapitału i wspólników, którzy, nie chcąc ponosić pełnej odpowiedzialności, stają
się komandytariuszami. Konsekwencją różnicy w odpowiedzialności wspólników są nie tylko zróżnicowane
uprawnienia zarządcze dla obu grup, ale i także nierówny podział zysku i ewentualny udział w pokrywaniu
strat (regulują to wewnętrzne ustalenia wspólników).
Prowadzenie spółki komandytowej wiąże się zawsze z prowadzeniem pełnej księgowości - ksiąg
rachunkowych. Pozostałe cechy tej formy prawnej są takie jak dla spółki jawnej.
Jak do tej pory jest to mało popularna forma prowadzenia działalności w Polsce.
Spółka komandytowo - akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod
własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez
ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Kapitał zakładowy
spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 zł.
Statut spółki musi być sporządzony w formie aktu notarialnego i powinien zawierać: firmę i siedzibę,
przedmiot działalności, czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony, oznaczenie wkładów wnoszonych przez
każdego komplementariusza oraz ich wartość, wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania,
wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela, liczbę akcji
poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych
rodzajów, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do
doręczeń, organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje
ustanowienie rady nadzorczej.
Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z
mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Każda akcja objęta lub nabyta przez
osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej.
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych
do spółki, chyba że statut stanowi inaczej. Spółka komandytowo - akcyjna musi być zgłoszona do sądu
rejestrowego.
3. Spółki kapitałowe
5/8
Do spółek kapitałowych zaliczamy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkę akcyjną.
Podstawowa różnica pomiędzy spółkami osobowymi i kapitałowymi sprowadza się do posiadania przez te
drugie osobowości prawnej. Spółki osobowe oparte są na wspólnikach, ich osobowości. Uczestniczą oni w
funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, angażują swój majątek i pracę, mają obowiązek współdziałania dla
osiągnięcia wspólnego celu, ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Osobowość prawna spółek kapitałowych powoduje oddzielenie majątku i odpowiedzialności od wspólników.
Wspólnicy schodzą na drugi plan, na pierwsze miejsce wysuwa się udział w kapitale. Wspólnicy (tu
udziałowcy i akcjonariusze) nie są tu zobowiązani do osobistej pracy na rzecz spółki, ponoszą
odpowiedzialność tylko do kwoty wniesionych kapitałów (nie ma tu odpowiedzialności osobistej), są
praktycznie odsunięci od zarządu spółką, a kontrola działalności prowadzona jest pośrednio przez
ewentualny udział w radzie nadzorczej i w walnym zgromadzeniu wspólników.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Jest prawną formą działalności gospodarczej przeznaczonej głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Prawa i obowiązki w spółce ukształtowane są w sposób powodujący wzajemne zbliżenie wspólników i
konieczność interesowania się sprawami spółki, jak w spółce jawnej. Majątek spółki jest oddzielony od
majątku osobistego wspólników. Wspólnicy nie odpowiadają tu całym swoim majątkiem, lecz tylko do
wysokości wniesionych do kapitału zakładowego udziałów. W konsekwencji wierzyciele mogą dochodzić
swoich roszczeń tylko wobec majątku spółki.
Decyzja o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być podyktowana chęcią ograniczania
ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Udziałowiec nie musi się obawiać, że jeśli
spółka zbankrutuje, utraci cały swój majątek, tak jak mogłoby się zdarzyć w przypadku osoby fizycznej, czy
spółek osobowych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) może być utworzona przez jedną lub więcej osób.
Udziałowcami sp. z o.o. mogą być także inne osoby prawne. Spółkę reprezentują zarząd i prokurent. Umowa
sp. z o.o. musi być sporządzona w postaci aktu notarialnego i zarejestrowana w Krajowym Rejestrze
Sądowym. Minimalny kapitał założycielski tej spółki wynosi 50 000 złotych i musi w całości być zgromadzony
przed datą zawarcia umowy spółki, a wartość nominalna udziału nie może być mniejsza niż 500 zł.
Umowa spółki musi określać:
firmę i siedzibę spółki,
przedmiot działalności spółki,
wysokość kapitału zakładowego,
czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Wspólnicy mogą w zasadzie dowolnie wybierać nazwę spółki (firmę). Z takim jednakże zastrzeżeniem, aby
dostatecznie odróżniała się ona od firm innych przedsiębiorców działających na terenie, na którym spółka ma
zamiar prowadzić swoją działalność. Firma powinna zawierać dodatkowe oznaczenie spółka z ograniczoną
odpowiedzialnościąâ •. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu spółka z o.o.â • lub sp. z o.o.â •.
Przed zgłoszeniem wniosku do sądu rejestrowego wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością muszą
6/8
powołać zarząd. Zarząd może składać się z jednego lub większej liczby członków. Do powstania spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: zawarcia umowy spółki, wniesienia przez wspólników wkładów
na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej,
także wniesienia nadwyżki, powołania zarządu, ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli
wymaga tego ustawa lub umowa spółki, wpisu do rejestru. Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu
rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania do rejestru. Wniosek o wpis do
rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu. Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu
rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo jeżeli postanowienie sądu
odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu. Po zarejestrowaniu
spółki zarząd powinien, w terminie dwóch tygodni, złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony
przez siebie odpis umowy spółki ze wskazaniem sądu, w którym spółka została zarejestrowana, oraz daty i
numeru rejestracji (numeru KRS).
Zarząd powołany jest do kierowania bieżącą działalnością spółki i do jej reprezentowania. Członkami zarządu
mogą być wspólnicy lub inne osoby.
Rada nadzorcza lub (i) komisja rewizyjna jest organem wykonującym stały nadzór nad działalnością spółki w
imieniu wszystkich wspólników. Do szczególnych obowiązków należy ocena sprawozdań finansowych,
wniosków zarządu co do podziału zysku i pokrycia strat, składanie zgromadzeniu wspólników corocznego
sprawozdania z wyników tej oceny. Obowiązek powoływania organów nadzorczych dotyczy spółek, w których
kapitał przekracza kwotę 500 tys. zł., a wspólników jest więcej niż 25.
Zgromadzenie Wspólników stanowi najwyższy organ spółki, na którym wszyscy wspólnicy mają prawo głosu
w podejmowaniu decyzji. Podejmowane tu uchwały dotyczą przede wszystkim: rozpatrzenia i zatwierdzenia
sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego, udzielania absolutorium władzom
spółki z wykonania przez nich obowiązków.
Zarząd jest zobowiązany prowadzić księgę udziałów, do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę
(nazwę) i siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów oraz ustanowienie
zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także wszelkie
zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów. Każdy wspólnik ma prawo przeglądać
księgę udziałów.
Posiadanie udziałów w sp. z o.o. nie koniecznie musi się wiązać z prowadzeniem przez nas działalności,
możemy swoją aktywnośćâ • ograniczyć jedynie do odbioru corocznej dywidendy. Możemy także zatrudnić
się w swojej spółce i bezpośrednio wpływać na osiągane przez nią wyniki finansowe.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi prowadzić księgowość w oparciu o księgi rachunkowe. W
miarę rozwoju działalności, przekroczenia pewnego pułapu przychodów, liczby zatrudnionych pracowników
lub posiadania odpowiednio dużej sumy bilansowej, sp. z o.o. musi swoje sprawozdanie finansowe
poddawać badaniu biegłego rewidenta.
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się, jak
widać, ze znacznie większymi kosztami aniżeli działalność spółek osobowych. Jednocześnie też, znacznie
trudniej niż w poprzednich przykładach dokonać likwidacji spółki. Trwa ona tym dłużej, im większy majątek i
więcej zobowiązań posiada spółka.
Działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest trzecią co do
popularności formą prawną działalności gospodarczej w Polsce.
Spółka akcyjna
Dla bardzo dużych organizacji gospodarczych bardziej odpowiednią formą organizacyjno - prawną jest
7/8
spółka akcyjna. Minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynosi 500 000 złotych. Spółka tworzona jest
przez wniesienie wkładów przez założycieli lub przez ich publiczną subskrypcję. Pozyskany kapitał akcyjny
dzielony jest na określoną liczbę akcji o równej wartości nominalnej.
W tej formie spółek następuje wyraźne oddzielenie własności, kapitału akcjonariuszy od zarządzania
przedsiębiorstwem i odpowiedzialności za zobowiązania. Akcjonariusze, podobnie jak i w przypadku spółki z
o.o., odpowiadają tylko do wysokości kapitału zaangażowanego w akcje.
Sposób założenia i rejestracji spółki akcyjnej jest analogiczny jak w spółce z o.o. Umowa spółki akcyjnej
również musi zostać sporządzona w formie akty notarialnego, rejestracja odbywa się poprzez złożenie
wniosku w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna lub więcej osób, natomiast nie może być zawiązana wyłącznie przez
jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Statut spółki powinien być sporządzony w formie
aktu notarialnego; osoby podpisujące w/w akt są założycielami spółki. Do powstania spółki akcyjnej wymaga
się: zawiązania spółki akcyjnej czyli objęcia wszystkich akcji, w tym podpisania statutu przez założycieli,
wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, ustanowienia zarządu i
rady nadzorczej, wpisu do rejestru. Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze
względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują
wszyscy członkowie zarządu. Zgłoszenie spółki akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać: firmę,
siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń, przedmiot działalności, wysokość kapitału zakładowego,
liczbę i wartość nominalną akcji, wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje, liczbę akcji
uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została pokryta
przed zarejestrowaniem, nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki, nazwiska
i imiona członków rady nadzorczej, jeśli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej
okoliczności, czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony, jeżeli statut wskazuje pismo przeznaczone do
ogłoszeń spółki - oznaczenie tego pisma, jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych
określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki nie wynikające z akcji zaznaczenie tych okoliczności.
Takie same zasady jak w sp. z o.o., dotyczą władz spółki akcyjnej. Najwyższą władzą spółki akcyjnej jest
Zgromadzenie Akcjonariuszy. Ono powołuje Zarząd i Radę Nadzorczą. Każda spółka akcyjna prowadzi
księgowość w oparciu o księgi rachunkowe, a jej sprawozdania finansowe są corocznie badane przez
biegłego rewidenta.
Zaletą spółki akcyjnej jest możliwość łatwego powiększania kapitału poprzez kolejne emisje akcji spółki,
dlatego jest to forma działalności gospodarczej właściwa dla realizacji dużych inwestycji lub prowadzenia
działań na dużą skalę.
Spółki akcyjne mogą, po spełnieniu pewnych wymagań, być notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych i
prowadzić tam obrót swoimi akcjami.
8/8