SKUTECZNOÂĺ SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA NA
Transkrypt
SKUTECZNOÂĺ SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA NA
SkutecznoÊç systemów ochrony zdrowia na konkurencyjnym rynku p∏atnika trzeciej strony SKUTECZNOÂå SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA NA KONKURENCYJNYM RYNKU P¸ATNIKA TRZECIEJ STRONY (omówienie artyku∏u*) Effectiveness of health care systems on the competitive health care market – discussion of the article* Barbara Wi´ckowska, Szko∏a G∏ówna Handlowa ABSTRACT Due to changes in the demographic structure of societies and medical technology improvement, governments are trying to find more efficient ways of spending public resources on health care systems. This article tries to answer the question of whether the introduction of competition between third party payers (TPPs) in the base health care system will contribute to an increase in the system’s efficiency. The model defined for analyzing the relationship between the system’s input and output factors indicates that there is no significant correlation between competition among TPPs and the efficiency of the health care system – even with competitive TPPs there are systems with output indicator lower than those expected on the basis of input one. The increasing average life expectancy is a phenomenon which has been observed almost everywhere in the world. On the other hand, the growth rate of other life expectancy measures such as DALE (disability-free life expectancy) and HALE (healthy life expectancy) is significantly lower,1 which means that the number of potential years in poor health is increasing, as is the expected total spending on per capita treatment. At the same time, not only the quality, but also the variety of health care benefits, as well as, once again, their costs, are increasing with the progress of medical technologies.2 Other problems such as the ageing process and the financial crisis have fueled the debate on the effective use of financial resources in social security systems, especially in those financed on a pay-as-you go basis. The efficiency of the health care system is not a widespread topic of academic research; the efficiency of the providers is investigated much more often. For the purpose of this research, the efficiency is defined as efficiency type X. A base health care system is understood as part of the social protection of health (constituting part of the health care system) in which the household (family) members participate on the basis of an obligation or affiliation (for more detail, see: Szumlicz (2005), pp. 68-70). And the concept of competition between payers is understood as competition for system participants (expected patients), whose choice of a given TPP results in a financial benefit for it in the form of a defined financial “reward” (premium, tax exemptions, subsidy). To analyze the efficiency of health care system answer 29 countries were chosen (27 EU member states plus Switzerland and Israel). Only seven of the analyzed countries fulfill the conditions for the emergence of competition between payers, i. e., (1) a multiplicity of TPPs and (2) the ability of patients to choose their TPP (for details, see: Wi´ckowska (2010), pp. 12-22). These countries are: Belgium, the Czech Republic, the Netherlands, Israel, Germany, Slovakia and Switzerland. For these countries, the input and output factors were created and then theoretical vs. empirical efficiency indicators were analyzed and results for efficiency of system has been described. Keywords: health care systems, health care market, efficiency, input indicators, output indicators S∏owa kluczowe: systemy ochrony zdrowia, rynek us∏ug medycznych, efektywnoÊç Pe∏ny angielskoj´zyczny tekst artyku∏u w Journal of Health Policy Insurance and Management VIII (I), s. 93. Health Expectancy. Living longer, more years in poor health (2010), UK National Statistic Website, http://www.statistics.gov.uk/cci/nugget_print.asp?ID=934 2 That is why health technology assessment (HTA) is so widely used. * 1 Polityka Zdrowotna 115 Barbara Wi´ckowska OMÓWIENIE Wyd∏u˝ajàce si´ przeci´tne dalsze trwanie ˝ycia w szybszym tempie ni˝ przeci´tne dalsze trwanie ˝ycia w zdrowiu, post´pujàcy proces starzenia si´ ludnoÊci oraz wyk∏adniczy wzrost kosztów Êwiadczeƒ medycznych sprawiajà, i˝ coraz cz´Êciej poszukuje si´ metod poprawy efektywnoÊci systemów ochrony zdrowia, ze szczególnym naciskiem na racjonalizacj´ kosztów. Jednà z postulowanych metod wp∏ywu na ograniczenie kosztów jest wprowadzenie konkurencji mi´dzy p∏atnikami, dzi´ki czemu staraliby si´ oni nie tylko oddzia∏ywaç na cen´ i jakoÊç us∏ug medycznych, lecz równie˝ i na zachowania pacjenta. Celem artyku∏u jest okreÊlenie wp∏ywu konkurencji pomi´dzy p∏atnikami w bazowym systemie ochrony zdrowia na efektywnoÊç tego sytemu. W analizie uwzgl´dniono 27 krajów Unii Europejskiej poszerzonych o Szwajcari´, Izrael, Norwegi´ i Kanad´. W badaniu pomini´to system zdrowotny Stanów Zjednoczonych. Mimo i˝ jest on traktowany jako najbardziej konkurencyjny system na Êwiecie, nie móg∏ stanowiç przedmiotu niniejszego badania, poniewa˝ badanie dotyczy∏o systemów bazowych, zaÊ w Stanach Zjednoczonych system bazowy jest ograniczony do minimum. Do okreÊlenia efektywnoÊci systemu ochrony zdrowia pos∏u˝ono si´ modelem ekonometrycznym okreÊlajàcym relacj´ pomi´dzy czynnikiem nak∏adów a czynnikiem efektów dla badanych krajów. Czynniki uzyskano jako sztuczne zmienne powsta∏e z zastosowania metody analizy czynnikowej, odr´bnie dla dwóch ró˝nych grup danych, przy czym dla nak∏adów uwzgl´dniono takie miary, jak: • wydatki na system ochrony zdrowia jako % PKB, • personel medyczny (lekarze i piel´gniarki) na 1 000 mieszkaƒców, • liczba ∏ó˝ek w stacjonarnej opiece zdrowotnej na 1 000 mieszkaƒców. Natomiast dla zdefiniowania zmiennej opisujàcej efekty uzyskiwane przez system uwzgl´dniono takie miary, jak: • przeci´tne trwanie ˝ycia w zdrowiu (ang. Healthy Life Expectancy, HALE), • wspó∏czynnik umieralnoÊci niemowlàt, • Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia (ang. Euro Health Consumer Index). 116 Marzec 2012 • Nr X Uzyskane wyniki pozwoli∏y podzieliç badanà prób´ na trzy kategorie: paƒstwa o efektywnych systemach ochrony zdrowia, paƒstwa o „standardowych” systemach ochrony zdrowia oraz paƒstwa o nieefektywnych systemach ochrony zdrowia. Kraje, które charakteryzujà si´ konkurencjà mi´dzy p∏atnikami w bazowym systemie zabezpieczenia zdrowotnego, znalaz∏y si´ we wszystkich trzech klasach efektywnoÊci. Zatem nie mo˝na stwierdziç, i˝ wprowadzenie konkurencji zwi´ksza szans´ na osiàgni´cie efektywnoÊci przez system. Brak potwierdzenia uzyskania wy˝szej efektywnoÊci w przypadku systemów z konkurencyjnymi p∏atnikami trzeciej strony wynika prawdopodobnie z faktu, i˝ systemy te napotykajà szereg dodatkowych trudnoÊci, nie wyst´pujàcych w przypadku p∏atnika monopolisty. Przede wszystkim chodzi tu o efektywne narz´dzia ograniczania dzia∏aƒ selekcyjnych po stronie ubezpieczyciela, przejawiajàcych si´ w ukrytym dyskryminowaniu osób o podwy˝szonym ryzyku. Sytuacja ta ma miejsce równie˝ wtedy, gdy istnieje obowiàzek przyj´cia ka˝dego aplikujàcego np. poprzez ograniczenia (ochrony lub finansowe) w oferowaniu dodatkowych, uzupe∏niajàcych produktów. Drugim problemem, wr´cz chyba nawet wa˝niejszym ni˝ pierwszy z wymienionych, jest potrzeba budowy odpowiedniego systemu wyrównywania ryzyka, jak i wyrównywania szkodowoÊci, zapewniajàcego równowag´ konkurencyjnà p∏atników przy maksymalnym bezpieczeƒstwie realnoÊci ochrony dla osób o najwy˝szym ryzyku ubezpieczeniowym. Bez spe∏nienia powy˝szych warunków reforma systemu ochrony zdrowia, której celem jest poprawa efektywnoÊci, zaÊ narz´dziem jest wprowadzenie konkurencji mi´dzy p∏atnikami w ramach bazowego koszyka Êwiadczeƒ, mo˝e okazaç si´ bezskuteczna, bàdê wr´cz szkodliwa. Omówienie artyku∏u: Barbara Wi´ckowska