Działaj! Poradnik obywatelski
Transkrypt
Działaj! Poradnik obywatelski
DZIAŁAJ! PORADNIK OBYWATELSKI Twój wpływ na to, co się dzieje w Twojej gminie nie kończy się z chwilą oddania głosu w wyborach samorządowych. Dowiedz się, jakie narzędzia możesz wykorzystać, aby skutecznie zmieniać swoje otoczenie. Współdecyduj o gminnych pieniądzach Budżet partycypacyjny (obywatelski) polega na wydzieleniu pewnej części budżetu gminy na projekty zgłaszane i wybierane podczas głosowania przez samych mieszkańców. Gminy mają dużą swobodę w regulowaniu zasad, np. określenia, jaka kwota ma zostać w ten sposób rozdysponowania oraz jakiego typu projektu można zgłaszać. W praktyce, najwięcej propozycji dotyczy lokalnej infrastruktury: remontu ulic, budowy ścieżek rowerowych etc., ale też np. finansowania segregacji odpadów czy uruchomienia linii autobusowej. Budżet partycypacyjny wprowadziło już kilkanaście polskich miast. W Poznaniu na projekty mieszkańców rada miasta przeznaczyła aż 10 mln złotych. Fundusz dla Twojej wsi Fundusz sołecki to kwota określona w budżecie gminy zagwarantowana dla poszczególnych sołectw na przedsięwzięcia mające na celu poprawę warunków życia. Jej wysokość zależy od zamożności gminy i zazwyczaj waha się od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Dzięki pieniądzom z funduszu sołeckiego można na przykład zbudować nowy lub odnowić istniejący plac zabaw, zakupić materiały edukacyjne do lokalnej świetlicy. Można też np. naprawić uliczne oświetlenie, czy zorganizować festyn. Pieniądze z funduszu przyznawane są na podstawie wniosku przyjętego przez zebranie wiejskie, czyli zgromadzenie wszystkich mieszkańców sołectwa. Najważniejsze, by projekt mieścił w zadaniach gminy i służył poprawie jakości życia mieszkańców. Wtedy rada gminy ma obowiązek przyznać Wam dofinansowanie. Zaangażuj się w inicjatywę lokalną Założeniem tzw. inicjatywy lokalnej (IL) jest, by mieszkańcy wspólnie z władzami samorządowymi lub jednostkami organizacyjnymi samorządu terytorialnego (szkoła, dom kultury, ośrodek sportu itd.) zrealizowali przedsięwzięcie na rzecz społeczności lokalnej. IL nie jest przekazaniem pieniędzy, to wspólny projekt, w którym mieszkańcy i jednostki samorządu angażują swój czas i środki na rzecz wspólnego przedsięwzięcia. Projekt może dotyczyć właściwie każdej sprawy ważnej dla Was, której rozwiązanie mieści się w kompetencjach danego samorządu (inne zadanie ma gmina, a inne powiat). Władze mają obowiązek przyjąć uchwałę określającą tryb składania i kryteria oceny wniosków w ramach IL. Uchwała zawiera kryteria, które pomogą Wam doprecyzować pomysł i zweryfikować, co dla samorządu jest ważne przy realizacji IL. Zgłoś projekt uchwały rady gminy Coraz więcej gmin przewiduje możliwość składania przez grupy mieszkańców własnych projektów uchwał. Takie rozwiązanie funkcjonuje już m.in. w Warszawie i Szczecinie. Statut gminy powinien określać m.in., ile podpisów trzeba zebrać, aby projekt został rozpatrzony przez radę. Projekty mogą dotyczyć właściwe wszystkich spraw należących do kompetencji rady, np. wysokości opłat za wywóz śmieci czy sieci szkół. Jeżeli statut Waszej gminy nie przewiduje obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, zwróćcie się do radnych o przyjęcie niezbędnych zmian. Fundacja im. Stefana Batorego ul. Sapieżyńska 10a, 00-215 Warszawa, [email protected] Weź udział w konsultacjach społecznych Tylko w nielicznych sprawach władze gminy mają obowiązek konsultować decyzje z mieszkańcami. Zwróćcie się do swoich radnych o przyjęcie uchwały określającej zasady prowadzenia konsultacji społecznych w innych sprawach. Taka uchwała powinna m.in. określać przypadki, kiedy konsultacje są wymagane, nawet mimo braku ustawowego obowiązku. Warto w niej również określić sposoby przeprowadzania konsultacji. Nie muszą się ograniczać do spotkań z mieszkańcami czy możliwości składania pisemnych uwag. W wielu gminach stosowane są już nowoczesne metody konsultacji, np. poprzez internetowe formularze, SMS-y, sondaże czy spotkania z ekspertami. Dowiedz się więcej o działaniach samorządowców Najważniejsze informacje, takie jak uchwały rady gminy, budżet gminy, czy o konkursach na stanowiska pracy w urzędach powinny znajdować się na stronie internetowej urzędu, w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP). Jeżeli brakuje tam jakichkolwiek informacji publicznych, możemy zwrócić się o nie, składając (pisemny, mailowy, a nawet ustny) wniosek o udostępnienie informacji publicznej (wnioski mogą składać i osoby, i organizacje). Można również przyjść na sesję rady gminy. Dotyczy to także posiedzeń komisji rady gminy. Tylko w wyjątkowych przypadkach – kiedy omawiane są sprawy objęte tajemnicami chronionymi prawem – możliwe jest utajnienie posiedzenia. Posiedzenia możecie nagrywać, a nagrania publikować. *** Akcja Masz Głos, Masz Wybór to ogólnopolska akcja angażująca obywateli i władze samorządowe do dialogu i współpracy. Zainaugurowana w 2002 roku, objęła 600 gmin w Polsce. W akcję zaangażowało się 1350 organizacji i grup nieformalnych, a jej uczestnicy zorganizowali ok. 1050 debat z władzami, w których uczestniczyło ok. 40 tys. osób. KONTAKT: Olga Skarżyńska Fundacja im. Stefana Batorego 22 536 02 62 [email protected] Fundacja im. Stefana Batorego ul. Sapieżyńska 10a, 00-215 Warszawa, [email protected]