Internetowy test wiedzy i postaw wobec HIV/ AIDS

Internetowy test wiedzy i
postaw wobec HIV/ AIDS
Raport z badania ilościowego
Lipiec 2004
1
Spis treści
Cele i metodologia badania.........................................................3
Podsumowanie ...........................................................................4
Prezentacja wyników ..................................................................6
Cechy społeczno – demograficzne respondentów ...................19
2
Cele i metodologia badania
Badanie „Internetowy test wiedzy i postaw wobec HIV/ AIDS“ zrealizowano w dniach 9 -12 lipca
2004 roku. Celem badania było sprawdzenie poziomu wiedzy użytkowników Internetu na temat
zagrożenia, jakim jest HIV, zbadanie postaw wobec tego zjawiska oraz osób zakażonych, a także
określenie zachowań związanych z ochroną przed zakażeniem.
Badanie zrealizowano za pomocą ankiety internetowej wyświetlanej losowo wybranym użytkownikom
witryn skupionych w sieci GRP Net. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej metodologii doboru próby,
każdy respondent mógł wziąć udział w badaniu tylko jeden raz. Ogółem uzyskano 997 ankiet
wypełnionych przez respondentów mających co najmniej 15 lat, przy współczynniku response rate
(iloraz liczby zaproszeń do wypełnienia ankiety oraz liczby wypełnionych ankiet ) wynoszącym 2,6%.
W pytaniach dotyczących zachowań seksualnych zastosowano filtr, dzięki któremu tą część
kwestionariusza wyświetlano tylko użytkownikom pełnoletnim (N= 857). W celu zapewnienia
maksymalnej reprezentatywności wyników badania zastosowano wagę analityczną w oparciu o
strukturę społeczno – demograficzną użytkowników Internetu w Polsce (Badanie TNS OBOP, Maj
2004).
3
Podsumowanie (1)
Jak wynika z badań, najbardziej niepożądaną osobą w sąsiedztwie osób biorących udział w
badaniu jest „ktoś z przeszłością kryminalną” (27,7% wskazań). Taki sam odsetek stwierdził, że
żadna z wymienionych osób nie przeszkadzałaby im. Na osoby zakażone wirusem HIV - jako
najmniej pożądaną osobę w sąsiedztwie wskazało jedynie 4,1% badanych.
Badanym nie przeszkadzałoby również, gdyby w pobliżu ich domu siedzibę miała organizacja
pozarządowa skupiająca osoby zakażone wirusem HIV. Ośrodek taki w pobliżu miejsca
zamieszkania byłby najbardziej niechcianą ze wszystkich wymienionych rodzajów działalności
jedynie dla 2,8% respondentów.
Zdecydowana większość badanych wie, czym jest HIV (poprawnej odpowiedzi udzieliło 80%
respondentów), poprzez jakie drogi dochodzi do zakażenia wirusem oraz jakie sytuacje stwarzają
bezpośrednie ryzyko zakażenia. Relatywnie duże zróżnicowanie odpowiedzi zanotowano natomiast
w pytaniu dotyczącym najczęstszej przyczyny zakażenia. Blisko połowa badanych (46%) była zdania,
że przyczyną tą jest dożylne przyjmowanie narkotyków, a jedna czwarta – że najwięcej osób zakaża
się poprzez kontakty homoseksualne.
Istnieje wiele stereotypów na temat HIV i AIDS, które chociaż nie mają wiele wspólnego z
prawdą, są powszechnie przyjmowane za fakty. Wśród tego rodzaju opinii ujętych w badaniu
największą akceptację zyskało przekonanie, że „prezerwatywa w 100% chroni przed zakażeniem”
(25%) oraz, że „wirus może być przenoszony przez komary” (21,3%). Badanych podzieliło pytanie o
ryzyko zakażenia przy oddawaniu krwi. Ponad połowa z nich była zdania, że sytuacja taka stanowi
zagrożenie, co jest prawdą jedynie w odniesieniu do nielicznych krajów na świecie.
4
Podsumowanie (2)
O ile zamieszkiwanie w sąsiedztwie osoby zakażonej wirusem HIV nie budzi większych
sprzeciwów wśród badanych, gorzej wygląda akceptacja działalności zawodowej osób zakażonych.
Prawie 40% badanych nie poszłoby do restauracji wiedząc, że pracująca tam kucharka jest zakażona
wirusem HIV, a blisko 45% w analogicznej sytuacji zrezygnowałoby z usług stomatologa.
Jednocześnie 46,5% uważa, że kobieta zakażona wirusem HIV ma prawo do macierzyństwa. Taka
postawa może świadczyć o tym, że akceptacja osób zakażonych ogranicza się w znacznym stopniu
do sytuacji, kiedy nie ingerują oni bezpośrednio w nasze życie, nawet jeżeli ingerencja ta nie stwarza
dla nas bezpośredniego zagrożenia.
Spośród pełnoletnich respondentów, którzy zadeklarowali, że utrzymują kontakty seksualne
(75,1% pełnoletnich badanych), zdecydowana większość (82,7%) posiada stałą partnerkę lub
partnera. Jednak prawie jedna piąta (18,6%) przyznała, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy odbyła
stosunek płciowy z nową partnerką lub partnerem bez zabezpieczenia.
21,2 % badanych przyznaje, że poszukiwało w przeszłości informacji na temat HIV/ AIDS w
Internecie, jednak tylko nie więcej niż 3% z nich pamięta, że trafiło na strony zawierające najwięcej
informacji na ten temat w języku polskim (www.aids.pl, www.aids.gov.pl lub www.aids.queers.pl).
27,4% korzystających z Internetu odpowiedziało, że po udziale w ankiecie zamierza w
przyszłości poszerzyć swoją wiedzę o HIV/ AIDS. Można więc przypuszczać, że sam udział w
badaniu uświadomił części badanych jak niewiele wiedzą o tym problemie.
5
Której z wymienionych osób najbardziej nie chciał(a)byś mieć za sąsiada?
Osoba zakażona
wirusem HIV
4,1%
Świadek Jehowa
4,2%
Prostytutka
6,8%
Żyd Czarnoskóry
1,9%
2,7%
Osoba z przeszłością
kryminalną
27,7%
Homoseksualista
12,1%
Nie wiem/ Trudno pow.
13,8%
Żadna z wymienionych
osób
26,6%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
6
Jaka działalność najbardziej przeszkadzałaby Ci w pobliżu Twojego domu?
Nie wiem/ Trudno pow.
11,5%
Żadna z wymienionych
7,4%
Klub dla
homoseksualistów
18,3%
Organizacja pozarząd.
skupiająca osoby
zakażone wirusem HIV
2,8%
"Dom publiczny"
20,5%
Punkt leczenia
uzależnionych od
narkotyków
4,2%
Nocna dyskoteka
35,3%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
7
Czym jest HIV?
Wirus Brodawczaka
Ludzkiego
0,1%
Ludzki Wirus
Zakażenia
Wewnętrznego
11,8%
Inne
1,0%
Ludzki Wirus
Upośledzenia
Odporności
80,0%
Nie wiem/ Trudno
pow.
3,2%
Rodzaj nowotworu
2,2%
Wirusowe zapalenie
wątroby
1,7%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
8
Drogi zakażenia wirusem HIV
krew
94,9
kontakty seksualne
92,2
ślina
27,5
pot
2,9
wspólne używanie naczyń
kuchennych
2,8
dotyk
0,3
Nie wiem/ Trudno
powiedzieć
0,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Uwaga: Odsetki nie sumują się do 100 ponieważ respondenci mogli wybrać kilka odpowiedzi
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
9
Sytuacje stwarzające bezpośrednie ryzyko zakażenia wirusem HIV
stosunek płciowy
92,1
87,6
stosowanie wspólnych igieł
seks oralny
56,8
37,2
poród
ukąszenie komara
13,1
picie z jednego naczynia
7,4
korzystanie ze wspólnej toalety
5,6
wspólny sen w tym samym łóżku
1,2
podanie ręki
0,2
Nie wiem/ Trudno powiedzieć
0,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Uwaga: Odsetki nie sumują się do 100 ponieważ respondenci mogli wybrać kilka odpowiedzi
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
10
Najczęstsza przyczyna zakażenia wirusem HIV
kontakty
heteroseksualne
16,2%
Nie wiem/ Trudno
pow.
6,8%
kontakty biseksualne
5,3%
wykonywanie tatuaży
1,4%
kontakty
homoseksualne
24,5%
przyjmowanie
narkotyków drogą
dożylną
46%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
11
Fakty i stereotypy na temat HIV
Tak
25
Czy prezerwatywa chroni w 100% przed zakażeniem wirusem
HIV?
66
Nie
9
Nie wiem
1,4
Czy pigułki antykoncepcyjne chronią przed zakażeniem
wirusem HIV?
93,2
5,4
52,1
37
Czy można zakazić się wirusem HIV oddając krew?
10,9
6,6
Czy wirus HIV może przenikać przez nieuszkodzoną skórę?
81,4
12
21,3
Czy komary przenoszą wirusa HIV?
51
27,7
5,0
Czy obecnie medycyna umożliwia całkowite wyleczenie z HIV?
84,4
10,6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
12
Akceptacja osób zakażonych HIV
Czy korzystał(a)byś z
usług restauracji wiedząc
że pracująca tam
kucharka jest zakażona
wirusem HIV?
31,6
39,9
28,6
Czy skorzystał(a)byś z
usług stomatologa
wiedząc że leczy on w
swoim gabinecie osoby
zakażone HIV?
23,7
44,6
31,7
Czy Twoim zdaniem
kobieta zakażona
wirusem HIV ma prawo
do macierzyństwa?
46,5
26
Tak
27,5
Nie
Nie wiem/Trudno powiedzieć
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
13
Zachowania związane z życiem seksualnym
Utrzymywanie stosunków seksualnych
Nie
24,9%
Posiadanie stałego partnera/ partnerki
Nie
17,3%
Tak
82,7%
Tak
75,1%
N = 857 (Tylko
respondenci pełnoletni)
N = 644 (Respondenci
utrzymujący kontakty seksualne)
Stosunek seksualny w ciągu ost. 3 m-cy z nowym partnerem/
partnerką bez zabezpieczenia
Nie
80,5%
Nie pamiętam
0,9%
Tak
18,6%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004
N = 644 (Respondenci
utrzymujący kontakty seksualne)
14
Czy kiedykolwiek poszukiwałe(a)ś informacji o HIV/AIDS w Internecie?
Nie pamiętam/Nie
wiem
5,2%
Tak
21,2%
Nie
73,6%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
15
Czy w ostatnim roku odwiedziłe(a)ś którąś z wymienionych niżej stron ?
www.aids.queers.pl
0,7
www.aids.gov.pl
2,2
www.aids.pl
3,0
Nie odwiedziłe(a)
żadnej z tych stron
86,8
Nie wiem/ Nie
pamiętam
8,4
0
20
40
60
80
100
Uwaga: Odsetki nie sumują się do 100 ponieważ respondenci mogli wybrać kilka odpowiedzi
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
16
Zamiar poszerzenia wiedzy o HIV/AIDS po wypełnieniu ankiety
Tak
27,4%
Nie wiem/ Trudno
pow.
39,2%
Nie
33,4%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
17
Cechy społeczno – demograficzne
respondentów
18
Płeć
Kobiety
45,5%
Mężczyźni
54,5%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
19
Wiek
40,0%
34,9%
35,0%
30,0%
25,0%
22,6%
20,0%
15,0%
14,0%
11,9%
11,6%
10,0%
4,9%
5,0%
0,0%
15-17
18 - 24
25-34
35-44
45-54
55+
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
20
20,0%
0,0%
wyższe
2,4%
licencjat
10,0%
niepełne wyższe
10,8%
pomaturalne
15,0%
średnie
zawodowe
średnie
ogólnokształcące
niepełne średnie
zawodowe
niepełne średnie
ogólnokształcące
zasadnicze
zawodowe
podstawowe
niepełne
podstawowe
Wykształcenie
25,0%
19,1%
16,2%
14,6%
10,5%
9,0%
7,3%
6,0%
5,0%
1,3%
2,7%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
21
Stan cywilny
rozwiedzion(a)y/ w
separacji
2,7%
wdowa/wdowiec
0,8%
zamężna/żonaty
34,5%
panna/kawaler
56,7%
mieszkający z partnerem/
partnerką
5,3%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
22
Wielkość miejsca zamieszkania
wieś
18,0%
miasto do100 tys.
35,5%
miasto pow. 500
tys.- 18,5%
miasto 100 - 500
tys. - 28,0%
Źródło: Gemius S.A, 9 –12. 07. 2004; N= 997
23