Mierniki dobrobytu gospodarczego

2013-05-31
Akademia Młodego Ekonomisty
Mierniki wzrostu gospodarczego
dr Baha Kalinowska-Sufinowicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
7 marca 2013 r.
Anyone who believes
that expotential growth
can go on for ever in a finite world
is either a madman or an economist.
Kenneth Boulding
Każdy, kto uważa,
że wykładnikowy wzrost gospodarczy
może utrzymywać się w skończonym świecie wiecznie,
jest albo szaleńcem, albo ekonomistą.
1
2013-05-31
MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO
dr Baha Kalinowska-Sufinowicz
Plan wykładu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Podstawowe pojęcia
Miary wzrostu gospodarczego
Od czego zależy wzrost gospodarczy?
Wzrost a rozwój gospodarczy
Pułapki wzrostu gospodarczego
Warsztaty
2
2013-05-31
1. Podstawowe pojęcia
Wzrost gospodarczy
• gdy rezultaty działalności gospodarczej się zwiększają
• rośnie wartość wytwarzanych dóbr i usług w gospodarce
Stagnacja gospodarcza (zastój)
• wielkość produkcji nie zmienia się w czasie
Recesja gospodarcza
• gdy rezultaty działalności gospodarczej się kurczą
• wartość dóbr i usług zmniejsza się z okresu na okres
2. Miary wzrostu gospodarczego
PKB
• syntetyczna miara wartości produkcji wytworzonej w
gospodarce narodowej w ciągu roku
liczymy sumując:
•
wartość wszystkich nowo wytworzonych produktów
albo
•
wartość wszystkich dochodów zarobionych przez
pracujących
albo:
•
wartość wszystkich wydatków w gospodarce
(gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i państwa)
3
2013-05-31
2. Miary wzrostu gospodarczego
Miary wzrostu gospodarczego
• zmiany bezwzględne produktu krajowego brutto (PKB)
(przyrost lub spadek)
Przykłady
• zmiany PKB ogółem
• zmiany PKB na 1 mieszkańca
2. Miary wzrostu gospodarczego
Przykład liczbowy dla Polski
zmiany PKB ogółem
• w 2004 roku: 922 157 mln PLN
• w 2010 roku: 1 416 447 mln PLN
• zmiana pomiędzy 2004 i 2010: 494 290 mln PLN
zmiany PKB na 1 mieszkańca
• w 2000 roku: 19 458 PLN
• w 2009 roku: 35 218 PLN
• zmiana pomiędzy 2000 i 2009: 15 760 PLN
4
2013-05-31
2. Miary wzrostu gospodarczego
Miary wzrostu gospodarczego
• zmiany względne PKB – stopa wzrostu gospodarczego – o
ile nam się polepszyło w porównaniu do np. roku
poprzedniego
Przykłady
• dynamika PKB w cenach stałych
• dynamika PKB na 1 mieszkańca
Przykład liczbowy dla Polski
• dynamika PKB w cenach stałych w Polsce w 2008 roku w
porównaniu do 2007 roku wyniosła: 105,0%
5
2013-05-31
Wykres 2. Poziom (w mln PLN) i dynamika PKB (w %)
w Polsce w latach 1995-2010
1600000
Poziom PKB
108
Dynamika PKB
107
1400000
106
1200000
105
1000000
104
800000
103
102
600000
101
400000
100
200000
99
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
98
1995
0
Źródło: Portal Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, www.stat.gov.pl [dostęp: 26.02.2012].
Wykres. 1. Stopa wzrostu gospodarczego w Polsce w latach 19902012
10
5
-5
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012*
0
-10
-15
-20
Źródło: Portal Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, www.stat.gov.pl [dostęp: 26.02.2012].
6
2013-05-31
3. Od czego zależy wzrost gospodarczy?
Czynniki wzrostu gospodarczego
(I podział – podejście klasyczne)
• praca
• kapitał
• ziemia
• postęp techniczny
3. Od czego zależy wzrost gospodarczy?
Czynniki wzrostu gospodarczego
(II podział)
• czynnik osobowy – czynnik pracy
• czynnik majątkowy – środki kapitałowe wykorzystywane
przez człowieka w procesie pracy
7
2013-05-31
3. Od czego zależy wzrost gospodarczy?
Warunek wzrostu stopy życiowej
• żyje nam się lepiej, jeżeli wzrost gospodarczy jest szybszy
od wzrostu liczby ludzi
• wtedy przybywa dóbr i usług na 1 mieszkańca
Wzrost gospodarczy a zmiany cen
• Inflacja zmienia stopę wzrostu gospodarczego in plus
• Deflacja – in minus
8
2013-05-31
3. Od czego zależy wzrost gospodarczy?
Wzrost gospodarczy a zmiany cen – przykład:
• zmiana wartości produkcji sprzedanej przemysłu
rok 1992 do 1990:
• bez uwzględnienia zmian cen (w cenach
bieżących)
168,5%
• z uwzględnieniem zmian cen (w cenach stałych z
1990 roku):
88,6%
Model jakościowy wzrostu gospodarczego
c
z
y
n
n
i
k
i
e
g
z
o
g
e
n
i
c
z
n
e
środowisko
przyrodnicze i zasoby
naturalne
c
z
e
n
d
o
g
e
n
i
c
z
n
e
/
Źródło: Opracowanie własne
czynniki
demograficzno-społeczne
handel
zagraniczny
inwestycje
wzrost
gospodarczy
(produkcja)
przedsiębiorstwa
i instytucje
finansowe
budżet
państwa
państwo
konsumpcja
gospodarstwa
domowe
MA
JĄ
TEK
NA
RO
DO
WY
przepływy pracy
i kapitału
ugrupowania integracyjne
i międzynar. otoczenie polit-gosp
czynniki ustrojowe
i polityczne
9
2013-05-31
4. Wzrost a rozwój gospodarczy
Rozwój gospodarczy
• proces szerszy niż wzrost gospodarczy
• zmiany zdolności wytwórczych, produkcji, gospodarki,
konsumpcji oraz środowiska naturalnego
5. Pułapki wzrostu gospodarczego
Nierównomierne rozłożenie dochodów współczynnik Giniego
• ocena równomierności rozkładu dochodu narodowego w
danym społeczeństwie
• 0: równe dochody dla każdego
• 1: skrajne nierówności dochodów
10
2013-05-31
5. Pułapki wzrostu gospodarczego
Hipoteza konwergencji
• kraje biedne (słabo rozwinięte) rozwijają się szybciej, a
kraje bogate (wysoko rozwinięte) wolniej – w porównaniu
do przeciętnej w świecie dynamiki PKB
5. Pułapki wzrostu gospodarczego
Nierównomierny wzrost w różnych krajach i problem
krajów biednych
• brak wolności i stabilności politycznej
• konflikty zbrojne/dyktatury
• struktura handlu zagranicznego
• bariery społeczne (religia, kultura, uprzedzenia wobec
reform i nowoczesności)
• przeludnienie i względnie wysoki wskaźnik przyrostu
naturalnego
11
2013-05-31
6. Warsztaty
• Doradcy Gospodarczy Rządu RP
• Program Mega Wzrost Gospodarczy Polska 2020
12
2013-05-31
Dziękuję za uwagę!!!
13