Temat: Trudne wybory moralne bohaterów literackich . Rozwiń temat

Temat: Trudne wybory moralne bohaterów literackich . Rozwiń temat na przykładach wybranych lektur
I.
Literatura podmiotu:
1. Borowski, Tadeusz, Wybór opowiadań, Sara, Warszawa, 2001, ISBN 83-7297-024-6 , Proszę państwa do gazu, U
nas w Auschwitzu, s. 68-75, 100-112.
2. Camus, Albert, Dżuma, wyd. 1, PIW, Warszawa, 2003. ISBN 83-06-02466-4.
3. Conrad Joseph, Lord Jim, wyd. 1, Lettrex, Warszawa, 1991. ISBN 83-85201-05-X.
4. Dostojewski Fiodor, Zbrodnia i kara, wyd. 1, Siedmioróg, Wrocław, 1997. ISBN 83-7162-100-0.
5. Grudziński-Herling, Gustaw, Inny świat: zapiski sowieckie, wyd. 3, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2003. ISBN 8308-03230-3.
II.
Literatura przedmiotu:
1. Adamowicz-Pośpiech, Agnieszka, Lord Jim Conrada: interpretacje, „Ruch Literacki”, 2008, z. 6, s. 674-677.
2. Kajtoch, Wojciech, Lagry i łagry: Tadeusz Borowski, Gustaw Herling-Grudziński, Aleksander Sołżenicyn:
problematyka obozowa w IV klasie LO, „Język Polski w Szkole Średniej” 1997/1998, z. 2, s. 84-86.
3. Piłat, Krzysztof, Zbrodnia i kara – motyw siedmiu grzechów głównych w kulturze, „Język Polski w Liceum”,
2005/2006, nr 2, s. 58-74.
4. Piotrkowski, Ryszard, Humanizm w Dżumie Camusa, „Miesięcznik Literacki” 1971,nr 6, s. 69-75.
5. Uścinowicz, Barbara, Inny świat G. Herlinga-Grudzińskiego jako dzieło literackie, „Język Polski w Szkole Średniej”
1991/1992, z. 2, s. 44-52.
6. Wyslouch, Seweryn, Przybylski, Ryszard, Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim, 1991. ISBN 83-900036-2-7,
Stabro, Stanisław, Gustaw Herling-Grudziński - „Inny świat: fenomenologia cierpienia, s. 20-21.
7. Zajkowska, Joanna, Dżuma Alberta Camusa, „Cogito” 2008, nr 3, s. 75-80.
III.
Ramowy plan wypowiedzi:
1. Określenie problemu:
Dylematy moralne uwarunkowane postępowaniem człowieka, kodeksem moralnym, przekonaniem i nierzadko rozdźwiękiem
pomiędzy tym co dobre , a co złe
2. Kolejność prezentowanych treści:
a) Problemy psychologiczne i moralne w Zbrodni i karze F. Dostojewskiego- analiza psychologiczna dylematów
moralnych Rodiona, który egoistycznie wierzył w swój rozum i poczuł się przez to lepszy od innych; stworzenie
prywatnej moralności przez bohatera
b) Lord Jim J. Conrad - niemoralny postępek na statku „Patna” skazuje bohatera na miano negatywnego;” absolutyzm
moralny”- kodeks norm: HONOR, OBOWIĄZEK, ODWAGA, HEROIZM, POMOC BLIŻNIEMU –moralność to
dotrzymanie wierności tym zasadom, odstępstwo zasługuje na najwyższą karę.
c) Człowiek zlagrowany jako więzień hitlerowskiego obozu zagłady - Opowiadania obozowe T. Borowski- trudne
wybory moralne w „świecie nieludzkim” (wyraźny relatywizm moralny):
 U nas w Auschwitzu- wyrodne matki, żony i dzieci,
 Proszę państwa do gazu - przerażająca relacji mówiąca o reakcji ludzi skazanych na śmierć w komorach gazowych.
d) Inny świat G. H. Grudziński- więzienie jako sowiecki obóz katorżniczej pracy, osobowość i postępowanie człowieka
złagrowanego ukazana poprzez przedstawienie:
 indywidualnych portretów więźniów (Kowal, żydowski architekt),
 różnorodnej złożoności więźniów ( „Biezprizorni”, „Urkowie”, „Błatni”),
 stosunku Polaków i Rosjan do obozu,
 postaci Natalii Lwowej i Jewgenii Fiedorowej.
e) Dżuma A. Camus- bunt przeciw złu i cierpieniu, które zostały stworzone przez Boga. Bunt wobec wyroków i dzieła
Boga - dr Bernard Rieux; Jean Tarrou- walka z dżumą jako walka ze złem, które tkwi w człowieku.
3. Wnioski:
a) Człowiek w sytuacji granicznej przyjmuje różnorodny stosunek wobec rzeczywistości. Jedni w swoich decyzjach są
egoistyczni, interesują ich tylko i wyłącznie partykularne cele, inni kierują się poczuciem obowiązku wobec drugiego
człowieka.
b) Moralne konsekwencje niewłaściwych wyborów, fałszywych kroków, błędów to: ucieczka, stchórzenie, samobójstwo,
nieszczęśliwa miłość, zemsta, śmierć, cierpienie psychiczne.
c) Bohater moralny- działa w zgodzie z nakazem sumienia, przyjętych uniwersalnych wartości moralnych; jest wzorem
do naśladowania. Bohater niemoralny- postępuje niezgodnie z zasadami etycznymi; jest antywzorem.
d) Wybór jako naturalny składnik ludzkiej egzystencji.
IV.

Materiały pomocnicze:
Karta z cytatami.