mądrego i odpowiedzialnego zagospodarowania wody deszczowej

ZAGOSPODAROWANIE WODY DESZCZOWEJ
W AGLOMERACJACH MIEJSKICH
Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa dziernika 2000 r.
ustanawiaj ca ramy wspólnotowego dzia ania w dziedzinie polityki wodnej stwierdza, e „woda nie
jest produktem handlowym, takim jak ka dy inny, ale raczej dziedzictwem, które musi by
chronione, bronione i traktowane jako takie", a tymczasem realizowana obecnie w Polsce
gospodarka wodami opadowymi z terenów zurbanizowanych polega g ównie na zbieraniu sp ywów
deszczowych i wprowadzaniu ich do kolektorów deszczowych, a nast pnie do odbiornika, tj. rzeki,
jeziora, morza lub kanalizacji ogólnosp awnej, sk d najcz ciej razem ze ciekami komunalnymi
trafiaj do oczyszczalni cieków, co dodatkowo jeszcze przeci a oczyszczalnie, zaburz ich prac
i podnosi koszty eksploatacji (za co p ac mieszka cy), w stale rosn cej stawce za odbiór 1 m3
cieków. Poprzez tak
praktyk
cenna woda deszczowa zostaje bezpowrotnie stracona.
Budowane i rozbudowywane w miastach i gminach kolektory deszczowe – kosztem wielu
milionów z otych, g ównie z funduszy unijnych – przez wiele miesi cy w roku s puste.
Reasumuj c, oprócz marnotrawstwa cennej wody, praktyka zbierania i odprowadzania deszczówki
do odbiorników powoduje, e:
–
zmywane przez deszcz zanieczyszczenia z powierzchni ulic i placów trafiaj
najcz ciej
bez oczyszczenia do wód powierzchniowych,
–
wody deszczowe sp ywaj ce podczas obfitych i d ugotrwa ych opadów z wielkich powierzchni
miejskich spi trzaj niebezpiecznie wody w rzekach,
–
w miastach pojawiaj si podtopienia, a poni ej zrzutu wód deszczowych – cz sto powodzie,
–
w wyniku post puj cego uszczelniania terenów zurbanizowanych i zbierania deszczówki
do kanalizacji zaczyna pojawia si zjawisko stepowienia terenów.
Problem wód opadowych w Polsce reguluj dwa podstawowe akty prawne:
1. Dz. U. 2006 Nr 137 poz. 984
Rozporz dzenie Ministra rodowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale y
spe ni przy wprowadzaniu cieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie
szkodliwych dla rodowiska wodnego.
1
Zgodnie z §§ 19-22 tego rozporz dzenia, reguluje si
post powanie z wodami opadowymi
i roztopowymi, które s uj te w szczelne, otwarte lub zamkni te systemy kanalizacyjne z terenów
zanieczyszczonych miast i obszarów przemys owych, parkingów powy ej 1000 m2.
2. Dz. U. 2002 Nr 75 poz. 690
Rozporz dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Rozdzia 5).
Zgodnie z § 28 warunków technicznych, dzia ka budowlana, na której sytuowane s budynki,
powinna by wyposa ona w kanalizacj umo liwiaj
odprowadzenie wód opadowych do sieci
kanalizacji deszczowej lub ogólnosp awnej, dopuszcza si
odprowadzenie wód opadowych
na w asny teren nieutwardzony, do do ów ch onnych lub do zbiorników retencyjnych.
Zatem w wietle obowi zuj cych przepisów miejscowe zagospodarowanie wody deszczowej w Polsce
mo e by jedynie zalecane w planach zagospodarowania przestrzennego w decyzjach o ustaleniu
warunków zabudowy. Jednak zapis taki nie mo e by stosowany jako nakaz, bo by by sprzeczny
z obowi zuj cymi przepisami.
Ostatnia zmiana ustawy Prawo Wodne z dnia 5 stycznia 2011 r. nie wprowadzi a jednoznacznie
do swoich zapisów problemu wód deszczowych.
Zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych.
Istniej
proste metody ograniczenia ilo ci wód opadowych i roztopowych sp ywaj cych
do odbiorników poprzez zatrzymanie ich w miejscu deszczu lub roztopów oraz utrudnienie odp ywu
wody do kanalizacji.
Realizowa to mo na poprzez rozs czanie wód do gruntu lub retencjonowanie w celu spowolnienia
odp ywu lub pó niejsze ich gospodarcze wykorzystanie.
Rozs czanie wód opadowych do gruntu
Rozró nia si dwa podstawowe systemy odprowadzania deszczu do gruntu:
–
powierzchniowy – polega na wprowadzeniu sp ywów opadowych przez powierzchnie zielone
oraz nieszczelne powierzchnie,
–
podziemny – polega na wprowadzeniu wody deszczowej i roztopowej do specjalnych urz dze ,
a nast pnie rozs czaniu zgromadzonej wody do gruntu.
2
Rozs czanie powierzchniowe sp ywów wód deszczowych do gruntu mo e odbywa si poprzez:
–
trawniki, ogródki przydomowe, tereny zielone z krzewami, drzewami,
–
rowy trawiaste, rowy ch onne, niecki ch onne,
–
chodniki, parkingi, place o powierzchni a urowej lub wykonane z p yt, kostki w ten sposób,
aby powsta y mi dzy nimi szpary umo liwiaj ce wsi kanie opadu,
–
drogi, place, parkingi wykonane z przesi kliwego asfaltobetonu,
–
ziemne zbiorniki ch onne.
Rozs czanie podziemne sp ywów wód opadowych i roztopowych do gruntu mo e si odbywa
poprzez: rozwi zania tradycyjne, tj.:
–
podziemne zbiorniki wype nione wirem,
–
studnie ch onne,
oraz efektywne i nowoczesne urz dzenia z du
–
skrzynki rozs czaj ce,
–
komory drena owe.
powierzchni ch onn :
Retencjonowanie wód opadowych
Przetrzymywanie i opó nienie odprowadzenia wód opadowych i roztopowych do odbiornika mo na
realizowa poprzez:
–
retencjonowanie wód na powierzchni zlewni,
–
retencjonowanie cieków w sieci kanalizacyjnej,
–
retencjonowanie
cieków w specjalnie budowanych zbiornikach podziemnych: tradycyjnie
elbetowych lub nowoczesnych z komór drena owych lub skrzynek.
W czasie nawalnych deszczów lub gwa townych roztopów odp yw wód z terenu odwadnianego
ma cz sto charakter gwa towny, a nat enie przep ywu przekracza niejednokrotnie zdolno ci
przepustowe kanalizacji deszczowej i odbiorników. W takiej sytuacji zastosowanie urz dze
do retencji powoduje zmian struktury odp ywu. Spowolniony, równomierny odp yw do odbiornika
jest bardzo wa ny z uwagi na powodzie oraz równowag biologiczn odbiornika. Retencjonowan
wod mo na tak e wykorzysta gospodarczo, np. w okresach bezdeszczowych do podlewania zieleni
czy mycia ulic.
Zalety miejscowego zagospodarowania wody opadowej i roztopowej
1.
Systemy do miejscowego zagospodarowania wód mo na stosowa do zagospodarowania wody
z dachu domu jednorodzinnego, a tak e z ulic, skrzy owa , parkingów, obiektów sportowych,
handlowych, lotnisk, autostrad itp.
3
2.
Rozs czanie zmagazynowanej wody deszczowej i roztopowej do gruntu zasila wody gruntowe
i g binowe.
3.
Zatrzymanie wody w systemach retencyjnych i rozs czaj cych w miejscu opadu deszczu
ogranicza znacznie rozmiary podtopie
na ulicach miast, zalewania piwnic i wzajemnego
zalewania swoich dzia ek przez s siadów lub eliminuje te zjawiska.
4.
Ograniczanie sp ywu wód i roz
enie tego sp ywu w d
szym okresie czasu powoduje
spowolnienie procesu spi trzania si wody w rzekach, a tym samym zmniejsza ryzyko powodzi.
5.
Ograniczanie sp ywów wód opadowych i roztopowych ogranicza ilo
zanieczyszcze
sp ywaj cych podczas deszczu do wód powierzchniowych z ulic, dróg, parkingów itp.
6.
Zmagazynowanie wody deszczowej w miejscu opadu deszczu pozwala na jej wtórne
wykorzystanie do podlewania zieleni, mycia ulic.
7.
Mo e w znacznym zakresie ograniczy
potrzeb
budowy nowych odcinków kanalizacji
deszczowej, a tak e poprzez optymalizacj rozmiarów kolektorów deszczowych obni
koszty
budowy kanalizacji i oczyszczalni wód deszczowych oraz ograniczy koszty ich eksploatacji.
8.
Ograniczenie
sp ywów
wód
opadowych
i
do oczyszczalni cieków umo liwia optymalizacj
roztopowych
kanalizacj
ogólnosp awn
jej pracy i zdecydowanie obni a koszty
eksploatacji oczyszczalni i nak ady inwestycyjne na rozbudow .
9.
Za
pomoc
miejscowych systemów zagospodarowania
deszczówki
mo na
zatrzyma
w zlewni miasta od kilku do kilkudziesi ciu procent wody (w Berlinie jest to ok. 75%*)
10. Zatrzymanie wody deszczowej w miejscowych systemach rozs czaj cych i retencyjnych
oraz spowolnienie sp ywów wód w systemach kanalizacyjnych do odbiorników eliminuje
lub ogranicza zniszczenia w infrastrukturze, tj. zniszczenia dróg, instalacji, oczyszczalni cieków,
uj
wody itd.
11. Budowa lokalnych systemów zagospodarowania wód opadowych jest ekonomiczna:
– ogranicza prace projektowe
– zmniejsza zakres uzgodnie
– ogranicza ingerencj w istniej
infrastruktur
– budowa powoduje mniejsze utrudnienia dla mieszka ców
– prace budowlane s proste i szybkie
– szybko i skutecznie rozwi zuje problem odwodnienia
ród o: Ekobudex sp. z o.o.
4