Dewolucja w Wielkiej Brytanii

PART 1. GOSPODARKA
Chapter 4.
DEWOLUCJA W WIELKIEJ BRYTANII – POMIĘDZY
SYSTEMEM UNITARNYM A FEDERALNYM
Krzysztof Winkler
Streszczenie. Wprowadzenie dewolucji w Wielkiej Brytanii jest
zagadnieniem badanym w praktyce od niedawna, tj. od momentu
wprowadzenia organów władzy w poszczególnych częściach
Zjednoczonego
Królestwa.
Doświadczenia
związane
z
funkcjonowaniem tego rozwiązania są zatem stosunkowo krótkie, jak
na warunki działania pozostałych instytucji w Wielkiej Brytanii,
których proces rozwoju trwa w zasadzie nie przerwanie od czasów
nowożytnych. Opracowanie na temat dewolucji na obszarze Wielkiej
Brytanii zostało podzielone na dzisięć części opisujących tło jej
wprowadzenia, uprawnienia poszczególnych instytucji centralnych i
regionalnych. Wskazanie różnic w zasięgu dewolucji w poszczególnych
częściach Zjednoczonego Królestwa. Następnie uwaga została
zwrócona na bieżące problemy związane z funkcjonowaniem władz
regionalnych ich działań oraz kontaktów z władzami centralnymi w
Londynie. Analizie poddano stanowisko najważniejszych partii
politycznych Partii Konserwatywnej, Partii Pracy oraz Partii
Liberalno-Demokratycznej, w opracowaniu ukazano różnice w
podejściu do wdrożenia i funkcjonowania dewolucji. Wszystkie
wymienione partie opowiadają się za utrzymaniem jedności unii,
akcentując potrzebę ewentualnych zmian w sposobie funkcjonowania
dewolucji na poszczególnych obszarach. Najbardziej ostrożne
stanowisko w tym zakresie zajmuje Partia Konserwatywna, podnosi
ona problem asymetrycznego charakteru dewolucji który powoduje, że
parlamentarzyści ze Szkocji, Walii i Irlandii Północnej, zasiadający w
Westminsterze, mają prawo decydować o wszelkich sprawach
związanych z Anglią, a deputowani angielscy nie mogą się
wypowiadać na temat spraw szkockich, walijskich czy
północnoirlandzkich. Poddano również analizie stanowisko rządu i
parlamentu wobec problemów wynikających z wdrażania dewolucji,
wskazując problemy pojawiające się na szczeblu centralnym.
Wskazano zagadnienia finansowe związane z wdrażaniem dewolucji w
tym wielkość środków przeznaczanych dla poszczególnych instytucji
regionalnych. Opisano także specyfikę dewolucji na tle systemów
federalnych i unitarnych występujących na świecie. Na koniec podjęto
próbę podsumowania dotychczasowego stanu dewolucji oraz
przedstawienia możliwych scenariuszy rozwoju dewolucji w
przyszłości.
Journal of International Studies, Vol. 2. No 1, Supplement A, 2009
58
PART 1. GOSPODARKA
Słowa kluczowe: Wielka Brytania, Szkocja, Walia, Irlandia Północna,
dewolucja, parlament, region, regionalny, władza, system.
Abstract. The introduction of devolution has been researching in
practice since 1998, when the regional institution of power has been
settled in different part of the United Kingdom. Knowledge about this
issue is rather poor and duration of this research is short in
comparison to the time of functioning and making research of the rest
of British political institutions. The process of creating these
institutions has lasted since XVI century. This essay about devolution
in Great Britain is composed of eleven parts. In these parts
background of introducing devolution and central and regional
institutions competences were the subject of survey. One of the main
tasks of this essay is to show the differences between rights of various
institutions and between range of the devolution introduced in
different regions of Great Britain. Further part of essay consists of
problems connected with devolution functioning in regional
institutions and contacts between them and central government in
London. The essay also provides analyses about positions of main
British political parties: Conservative Party, Labour Party and
Liberal-Democratic Party, and shows the differences between them.
All these parties want to keep the union together, in the same time they
want to improve devolution in some parts of the United Kingdom. The
Conservative Party has the most cautious position. The Tories raise
the issue of asymmetric character of the devolution, the main reason
for this is that the Scottish, Welsh and Northern Irish deputies for the
Commons have right to decide about English matters and the English
deputies cannot decide about devolved matters in Scotland, Wales and
Northern Ireland. Government and Parliament politics and positions
to devolution also indicate problems created during introduction of
devolution on central level of power. Financial problems of
devolution, level of financing to regional powers, and the amount of
money which are given to devolved institutions were under surveys.
This essay had a analyze of devolution as a specific system of
administration in compare to other federal or unitary systems. In the
end the author undertook a try to foresee in what direction devolution
could evolve in these circumstances.
Keywords: Great Britain, Scotland, Wales, Northern Ireland,
devolution, parliament, region, regional, authority, system.
Journal of International Studies, Vol. 2. No 1, Supplement A, 2009
59