INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15‐264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./fax 085 742‐53‐78 e‐mail: [email protected]
INFORMACJA
Podlaskiego Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska
o stanie środowiska na terenie
powiatu sokólskiego
WIOŚ BIAŁYSTOK, listopad 2009
spis treści WSTĘP ......................................................................................................................................................... 5 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE.....................................................................................................................5 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO – KONTROLNA I BADAWCZA ..................................................................................................6 POWIETRZE .................................................................................................................................................. 8 PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA .........................................................................................................8 STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ...........................................................................................................................9 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA .........................................................................................................10 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH ............................................................................................ 12 PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD ....................................................................................................................12 STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH .....................................................................................................13 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA .........................................................................................................17 WODY PODZIEMNE .................................................................................................................................... 20 PRESJE ................................................................................................................................................................20 STAN ‐ OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH ...............................................................................................................20 GOSPODARKA ODPADAMI ......................................................................................................................... 22 PRESJE ................................................................................................................................................................22 STAN ..................................................................................................................................................................23 PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH ...................................................................26 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY ................................................................................................. 29 PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU .......................................................................................................................................29 STAN – POMIARY HAŁASU .......................................................................................................................................29 PRZECIWDZIAŁANIA ...............................................................................................................................................31 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE.................................................................................................................... 33 PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO ....................................................................................33 STAN – POMIARY MONITORINGOWE .........................................................................................................................33 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI............................................................................................... 34 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH........................................................................34 TRANSPORT .........................................................................................................................................................35 OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA ....................... 37 ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO ......................................................................................................................37 ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO .................................................................................................................38 3 spis treści 4 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat sokólski położony jest w w środkowo ‐ wschodniej części woj. podlaskiego, na obszarze na obszarze Wzgórz Sokólskich, będących częścią Niziny Północnopodlaskiej. zaj‐
muje powierzchnię 2054,42km2, co stanowi 11% obszaru województwa Podlaskiego. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu sokólskiego wchodzą gminy miejsko‐
wiejskie: Dąbrowa Białostocka, Sokółka i Suchowola, a także gminy wiejskie: Janów, Korycin, Krynki, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra i Szudziałowo. Liczba ludności ogółem wynosi ok.71 tys. osób. Gęstość za‐
ludnienia 35 os./km2. Jednostki samorządowe powiatu sokólskiego Gminy wiejskie: Janów Korycin Krynki Kuźnica Nowy Dwór Sidra Szudziałowo Gminy miejsko‐wiejskie: Dąbrowa Białostocka Sokółka Suchowola Ludność [tys.] Powierzchnia [km2] 208 117 166 133 121 174 302 264 314 256 4,4 3,5 3,3 4,2 2,9 3,8 3,3 12,6 26,2 7,2 dane: GUS Gospodarka Na obszarze powiatu sokólskiego pod koniec 2008 roku zarejestrowanych było 3600 podmiotów gospodar‐
czych, z czego 190 należy do publicznego sektora własności, a 3410 znajduje się w rękach prywatnych. Naj‐
większy udział w działalności podmiotów gospodarczych stanowią firmy: handlowe, usługowe i produkcyjne. Przemysł na terenie powiatu rozwija się głównie w oparciu o miejscowe surowce: drewno, kruszywo, płody rolne. Największymi i najbardziej znanymi zakładami są „Sokółka Okna i Drzwi”, Spółdzielnia Mleczarska „Somlek”, Wytwórnia Wód Gazowanych w Krynkach, których wyroby mają swoją markę i są cenione za jakość. Ponadto w sokólskim działają kopalnie kruszywa w Zadworzanach, Kundzinie i Gieniuszach zaopatrujące w surowce budowlane liczne zakłady i firmy budowlane na obszarze całego kraju. 5 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Znaczna część obszaru powiatu to tereny służące do produkcji rolnej. Przeważająca sfera produkcji w gospo‐
darstwach indywidualnych to produkcja: roślinna (zboża okopowe, uprawy truskawek, tytoniu, rzepaku, po‐
rzeczki.); zwierzęca (bydło mleczno opasowe, trzoda chlewna, drób). Niektóre regiony powiatu specjalizują się w uprawie truskawek i porzeczek. Obszar Ziemi Sokólskiej jest dobrym miejscem do produkcji ekologicznej, zdrowej żywności. Przez powiat przebiega droga międzynarodowa nr 19 Warszawa ‐ Białystok ‐ Kuźnica – Grodno, która stwarza dogodne warunki współpracy z rynkiem wschodnim. Walory turystyczne powiatu Powiat sokólski posiada wiele walorów przyrodniczych. Na jego terenie znajduje się znaczna część Puszczy Knyszyńskiej. Teren puszczy jest bogato urzeźbiony, z licznymi wzniesieniami morenowymi. Można znaleźć tam wspaniałe punkty widokowe. Szczególnie cenne są tereny objęte siecią Natura 2000, za które uznaje się tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Podstawą utworzenia sieci Natura 2000 jest unijna Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa. Postanowieniem Ustawy o ochronie przyrody wprowadzają‐
cej obszar Natura 2000 na terenie powiatu utworzono: •
•
Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Ostoja Biebrzańska (149929 ha) i Puszcza Knyszyńska (136145 ha). Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) to: Dolina Biebrzy (121003 ha) i Ostoja Knyszyńska (136084 ha). Rezerwaty przyrody znajdujące się w powiecie sokólskim: •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Budzisk ‐ utworzony w 1970 r., zachowany w naturalnym stanie fragment Puszczy Knyszyńskiej z grądami i torfowiskami. Stare Biele ‐ utworzony w 1970 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z wieloma chronionymi gatunkami flory i fauny. Góra Pieszczana – 1987 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z naturalnym drzewostanem świerkowo ‐ so‐
snowym. Stara Dębina – 1987 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z drzewostanem dębowym. Woronicza – 1989 r., zachowana w stanie naturalnym dolina strumienia Woronicza oraz przyległe wznie‐
sienia morenowe. Międzyrzecze – 1990 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z urozmaiconą rzeźbą terenu i występowaniem dużej ilości źródlisk. Bahno w Borkach – 1990 r., torfowiskowe zbiorowiska o charakterze borealnym. Starodrzew Szyndzielski – 1990 r., fragment Puszczy Knyszyńskiej z starodrzewem typu ciepłolubnego lasu sosnowo ‐ świerkowo ‐ dębowego. Nietupa – 199 6r., ostoja bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nieputa. Kozłowy Ług – 1997 r., zachowany ze względów naukowych i dydaktycznych rozległego torfowiska niskiego w początkowym stadium sukcesji leśnej. Obszar powiatu jest zamieszkiwany przez wyznawców mniejszości religijnych ‐ prawosławia i islamu o bogatych tradycjach kulturowych. Stąd do atrakcji powiatu można zaliczyć ciekawe zabytki religijne czy szlaki turystycz‐
ne: Szlak Tatarski, Szlak Napoleoński, Szlak Śladami Powstania Styczniowego, Szlak Rękodzieła Ludowego. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO – KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: •
•
kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, 6 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Cele działalności inspekcyjno – kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na pod‐
stawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO‐KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscypli‐
nujące, między innymi: •
•
•
•
•
•
wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia a także znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, wydać decyzję wstrzymują‐
cą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Kompetencje samorządów powiatowych i gminnych zamieszczono na końcu niniejszego opracowania. W okresie od przedstawienia poprzedniej informacji o stanie środowiska na terenie powiatu (listopad 2008), w powiecie przeprowadzono łącznie 60 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń wymierzono kary pieniężne za naru‐
szenie warunków korzystania za środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków ‐ zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowią one również wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmu‐
je następujące komponenty środowiska: •
•
•
•
•
•
monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie na potrzeby wykonywanych ocen wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i przeciw‐
działanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniżej. 7 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok POWIETRZE PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO‐NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO‐NO2) i benzen (C6H6). Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu sokólskiego są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno – bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głów‐
nie na trasie samochodowej Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka. Największa emisja zanieczyszczeń po‐
wietrza pochodzi z miast gdzie głównymi źródłami zanieczyszczeń są miejskie przedsiębiorstwa energetyki cieplnej i zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej. Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem
t/r
40
35
30
25
Według danych Głównego Urzędu Staty‐
stycznego w 2008 r. emisja zanieczysz‐
czeń pyłowych ogółem z terenu powia‐
tu sokólskiego wyniosła 29 ton. W latach 2000 – 2002 odnotowano spadek emi‐
sji. W następnych latach nastąpił wzrost emisji a jedynie ostatni rok przyniósł nie wielki jej spadek. 20
15
10
5
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem
t/r
Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2008 r. wynosiła 20 251 ton. Porównu‐
jąc wynik do danych z lat poprzednich pomimo niewielkiego spadku utrzymuje się ona na wysokim poziomie. Emisję z powiatu na tle województwa przedsta‐
wiono w tabeli. 30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
dane: GUS 0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH
J. m.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Emisja zanieczyszczeń pyłowych
woj. podlaskie
ogółem
t/r
2 016
1 969
2 020
1 972
2 176
2 004
1 740
1 748
1 324
ogółem
t/r
28
26
15
19
26
36
38
38
29
ze spalania paliw
t/r
27
25
15
18
25
35
37
38
29
węglowo-grafitowe, sadza
t/r
1
1
0
0
0
0
0
0
0
powiat sokólski
8 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Emisja zanieczyszczeń gazowych
woj. podlaskie
ogółem
t/r
1 708 958 1 901 866 1 873 814 1 983 537 1 874 115 1 799 787 1 703 946 1 716 244 1 602 796
powiat sokólski
ogółem
t/r
24 789
23 686
16 000
25 123
25 626
24 673
20 037
20 910
20 251
ogółem (bez dwutlenku węgla) t/r
-
-
-
-
-
-
161
117
129
nie zorganizowana
t/r
-
-
-
-
-
-
0
1
1
dwutlenek siarki
t/r
130
113
67
33
45
40
43
46
47
tlenki azotu
t/r
39
39
24
45
45
41
41
40
37
tlenek węgla
t/r
78
19
14
44
33
43
45
22
36
dwutlenek węgla
t/r
24 425
23 428
15 838
24 965
25 465
24 519
19 876
20 793
20 122
Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji
woj.podlaskie
ogółem
t/r
102 442
121 019
121 233
137 184
121 810
118 417
116 765
117 089
83 472
t/r
755
892
427
282
396
395
403
407
390
powiat sokólski
pyłowe
dane: GUS STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitorin‐
gowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie strefy moniecko – sokólskiej, w której leży powiat sokólski oceny jakości powietrza dokonano na podstawie metod uzupełniających (pomiarów prowadzonych metodą pasywną) oraz szacowania emisji z bazy opłatowej Urzędu Marszałkowskiego. W nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo) znajduje się stacja tła wiejskiego. W stacji tej automatycznie wykonywany jest pomiar dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2008 r. stwierdzono przekroczenia po‐
ziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrony roślin, co po‐
twierdzają wyniki badań prowadzone od 2004 roku. Należy jednak zauważyć, że jest to pogłębiający problem globalny, wywołany antropogeniczną emisją chlorowców. Obserwowane istotne spadki zawartości ozonu w stratosferze nad Polską występujące wcześniej jedynie w okresie zimy i wiosny, zaczynają pojawiać się obecnie w ciągu całego roku. Wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego w 2008 roku” nie wykazała przekroczeń norm dopusz‐
czalnych zanieczyszczenia powietrza w strefie moniecko ‐ sokólskiej. Należy podkreślić, że zakres badań jakości powietrza w związku z wejściem w życie Dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy uległ poszerzeniu m.in. o pomiary pyłu PM2,5. Aktualnie trwają prace nad dostosowaniem obecnych przepisów prawnych do nowych zadań nałożonych Dy‐
rektywą na Polskę. W związku z tym Inspektorat jest na etapie wdrażania pomiarów pyłu PM2,5. Zgodnie z wykonaną wstępną oceną dla tego zanieczyszczenia, w województwie podlaskim planowane są pomiary pyłu PM2,5 w strefach: aglomeracja białostocka oraz strefie podlaskiej, która obejmuje wszystkie pozostałe powiaty województwa podlaskiego. 9 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce. Do większych zakładów kontrolowanych przez WIOŚ m. in. należą: •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
PPHU AGROMA Sp. z o.o. w Sokółce; PKN ORLEN S.A. Terminal Paliw w Sokółce; AGROMECH Stacja demontażu pojazdów w Sokółce; Piekarnia G.S. Samopomoc Chłopska w Sokółce; PHU KONAR w Korycinie; Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o. – Zakład Górniczy Drahle III w Sokółce; EPS Polska Holding Sp. z o.o. w Warszawie – Ciepłownia w Sokółce; BARTER S.A. w Białymstoku – Oddział SAGA w Sokółce; „Sokółka Okna i Drzwi” S.A. w Sokółce; „Sokólskie Przedsiębiorstwo Drogowe” Sp. z o.o. w Sokółce; Ferma Drobiu Bogusław Jankowski, Kraśniany; ORLEN GAZ Sp. z o.o. Terminal Gazu Płynnego w Sokółce; PPUH AGROPOL Sp. z o.o. w Szudziałowie. Wyniki kontroli tych źródeł przedstawiono poniżej. •
•
•
•
•
•
•
PPHU AGROMA Sp. z o.o. w Sokółce. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kotłownia wyposa‐
żona w kocioł o mocy cieplnej 12 kW. Moc nominalna kotłowni pozwala na zakwalifikowanie jej jako źró‐
dła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrola przeprowa‐
dzona w listopadzie 2008 r. nie wykazała nieprawidłowości. PKN ORLEN S.A. Terminal Paliw w Sokółce. Do przeładunku benzyn silnikowych zastosowano hermetyza‐
cję procesów przeładunkowych. Opary powstające przy przeładunku i magazynowaniu benzyn są odzyski‐
wane przy pomocy instalacji OPB (odzysku par benzyn). Kontrola przeprowadzona w XII.2008 r. wykazała, brak pomiarów stężeń, unosu i emisji węglowodorów wprowadzanych do powietrza oraz określenia sprawności Instalacji OPB na terenie Terminalu Paliw w Sokółce. Pomiary te wykonano w IV.2009 r. „AGOMECH” Sp. z o.o. Stacja demontażu pojazdów w Sokółce. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powie‐
trza jest miejscowa kotłownia wyposażona w kocioł z rusztem obrotowym. Moc nominalna kotłowni po‐
zwala na zakwalifikowanie jej jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emi‐
sji dopuszczalnej. Kontrola przeprowadzona w grudniu 2008 r. nie wykazała nieprawidłowości. Piekarnia G.S. Samopomoc Chłopska w Sokółce. Źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery jest kotłow‐
nia zakładowa wyposażona w kocioł o mocy 50 kW oraz dwa piece piekarskie ceramiczne wrzutowe (je‐
den z pieców wykorzystywany jest w systemie ciągłym; drugi używany 1 raz w tygodniu). Na podstawie oświadczenia Prezesa Zarządu piece posiadają łączną nominalną moc cieplną do 5 MW. Moc nominalna kotłowni pozwala na zakwalifikowanie jej jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posia‐
dania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola przeprowadzona w marcu 2009 r. nie wykazała nieprawidłowości. PHU KONAR w Korycinie. Źródłami zanieczyszczenia powietrza są: kocioł o mocy cieplnej 2 MW, 4 suszar‐
nie do drewna oraz trociny i pyły drzewne. Ze względu na moc cieplną instalacja podlega pod zgłoszenie do Starostwa Powiatowego. Kontrola przeprowadzona w kwietniu 2009 r. wykazała, że zakład nie przedło‐
żył zgłoszenia. Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o. – Zakład Górniczy Drahle III w Sokółce. Na terenie obiektu brak źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Budynek posiada ogrzewanie elektryczne. Źródłem niezorganizowanej emisji zanieczyszczeń do powietrza są maszyny i urządzenia eks‐
ploatowane w parku maszynowym. Kontrola przeprowadzona na przełomie maja/czerwca 2009 r. nie wy‐
kazała nieprawidłowości. EPS Holding Sp. z o.o. w Warszawie – Ciepłownia w Sokółce. Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kotłow‐
nia zakładowa wyposażona w 3 kotły węglowe o mocy nominalnej 11,5 MW każdy oraz kocioł o mocy no‐
minalnej 4 MW. Firma posiada decyzję ustalającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopusz‐
10 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
•
czonych do wprowadzania do powietrza przez źródła i emitory zlokalizowane na terenie ciepłowni. Kontro‐
lowany podmiot wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, dwukrotnie w ciągu roku kalendarzowego, po‐
miarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. W czasie kontroli (w dniu 04.05.2009 r.) przeprowadzono kontrolne pomiary emisji do powietrza z eksploatowane‐
go kotła – brak przekroczeń wartości dopuszczalnych emisji. BARTER S.A. w Białymstoku – Oddział SAGA w Sokółce. Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są: kotłownia wyposażona w 2 kotły o mocy nom. 83 kW każdy; procesy technologiczne przeładunku i rozlew‐
ni gazu płynnego; przeładunek węgla z wagonów kolejowych, sortowania węgla na frakcje, tworzenia i usuwania pryzm węgla oraz ruchu pojazdów na placu i drogach dojazdowych. Ze względu na niezorgani‐
zowany charakter emisji zanieczyszczeń oraz moc grzewczą kotłów zakład zwolniony jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Podczas kontroli odbywał się przeładunek węgla z wagonów kolejowych oraz sortowanie na frakcje, w jednym z dwóch posiadanych przez BARTER sortowni‐
ków. Nie stwierdzono intensywnego pylenia z procesów przeładunku i sortowania węgla. W trakcie wizji lokalnej w firmie sąsiedzkiej METAL‐FACH Sp. z o.o. stwierdzono znaczne ilości pyłu osadzonego na ele‐
mentach konstrukcyjnych oraz dachu budowanej hali produkcyjnej co świadczy, iż szczególnie przy nieko‐
rzystnych warunkach atmosferycznych działalność BARTER S.A. może stwarzać zwiększoną uciążliwość (nadmierne zapylenie) na terenach przyległych do kontrolowanego zakładu. Wg informacji uzyskanych w czasie kontroli (maj/lipiec 2009 r.), w celu zmniejszenia uciążliwości związanej z funkcjonowaniem BARTER S.A., w celu ograniczenia niezorganizowanej emisji pyłów węglowych, prowadzone są obecnie działania zmierzające do doprowadzania wody pod odpowiednim ciśnieniem oraz planowany jest do końca paź‐
dziernika br. montaż wież służących do zraszania hałd węgla. „Sokółka Okna i Drzwi” S.A. w Sokółce Kontrolowany podmiot jest w nadal trakcie realizacji inwestycji „Modernizacja instalacji i wprowadzanie zmian w technologii do produkcji stolarki budowlanej”. Nie zli‐
kwidowano całkowicie urządzeń do produkcji drzwi. Z urządzeń emitujących substancje zanieczyszczające do atmosfery pozostawiono 2 prasy do klejenia oraz 1 kabinę suchą do malowania farbami wodorozcień‐
czalnymi. Według informacji przedstawiciela zakładu przewiduje się funkcjonowanie linii do produkcji drzwi jeszcze jakieś ok. 2 – 3 lata. Nie została uruchomiona instalacja do impregnacji ciśnieniowej drewna do produkcji okien. Zakład posiada pozwolenie, zmieniające decyzję określającą dopuszczalne wielkości emisji zanieczyszczeń wprowadzonych do powietrza z prowadzonych procesów technologicznych. Ze względu na prowadzoną nadal modernizację instalacji do produkcji stolarki budowlanej, mogą ulec zmia‐
nie warunki odprowadzania zanieczyszczeń do powietrza. W związku z powyższym w trakcie kontroli (maj 2009 r.) pouczono przedstawiciela zakładu o konieczności aktualizacji decyzji, w przypadku zaistniałych zmian, po zakończeniu procesu inwestycyjnego. „Sokólskie Przedsiębiorstwo Drogowe” Sp. z o.o. w Sokółce Źródłem emisji zanieczyszczeń powietrza jest wytwórnia mas bitumicznych zlokalizowana w Dąbrowie Białostockiej. Posiada ona suszarkę kruszywa wy‐
posażoną w palnik niskociśnieniowy o mocy 2,6 MWt oraz nagrzewnicę bitumu wyposażoną w palnik ole‐
jowy o mocy cieplnej 0,221 MWt. Przedsiębiorstwo posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z eksploatowanej wytwórni mas bitumicznych. W czasie kontroli (czerwiec/lipiec 2009 r.) nie przeprowadzono kontrolnego pomiaru emisji zanieczyszczeń do powietrza z wytwórni z przyczyn technicz‐
nych (awaria urządzenia). Ferma drobiu Bogusław Jankowski, Kraśniany Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiekcie inwentarskim. Poprzez układy wentylacji odprowa‐
dzane są gazy i pyły powstające podczas chowu drobiu oraz w wyniku spalania gazu propan w nagrzewni‐
cach w celu ogrzania pomieszczeń. Ogółem jest użytkowanych 26 nagrzewnic o mocy po 70 kW. Kurniki są wyposażone łącznie w 55 wentylatorów. Kontrola przeprowadzona na przełomie czerwca/sierpnia 2009 r. nie wykazała nieprawidłowości. ORLEN GAZ Sp. z o.o. Terminal Gazu Płynnego w Sokółce Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są procesy technologiczne (przeładunek gazu płynnego) prowadzony w systemie hermetycznym. Pomimo te‐
go procesy wraz z niezbędnymi przy tym obiektami ‐ urządzeniami technologicznymi mogą być jednak źró‐
dłem niewielkiej emisji zanieczyszczeń powietrza wskutek: ubytków gazu podczas napełniania i magazy‐
nowania w zbiornikach, nieszczelności urządzeń znajdujących się pod ciśnieniem, wycieków gazu spowo‐
dowanych sytuacjami awaryjnymi. Budynki socjalne obsługi Terminalu ogrzewane i chłodzone są przy wy‐
korzystaniu energii elektrycznej. Terminal nie posiada własnego transportu kołowego do przewozu gazu. Kontrola przeprowadzona na przełomie lipca/sierpnia 2009 r. nie wykazała nieprawidłowości. 11 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
PPUH AGROPOL Sp. z o.o. w Szudziałowie Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza są: wentylatory dachowe i ścienne; emisja ze spalania węgla w suszarni pasz, gazu płynnego w nagrzewnicach i promienni‐
kach oraz oleju napędowego w agregacie prądotwórczym; emisja niezorganizowana od transportu i przeładunku pasz. Ogółem jest użytkowanych 6 nagrzewnic i 50 szt. promienników. Kontrola przeprowa‐
dzona na przełomie sierpnia/września 2009 r. nie wykazała nieprawidłowości. STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodno‐
ściekową. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2008 roku w powiecie sokólskim wynosiła 1154,9 km. Prawie 75,9% ludności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Suchowola – 86,7%, najmniej w gminie Szudziałowo – 51,4%. Wyposażenie w wodociąg w gminach w poprzednich latach (aktualnie brak danych GUS za 2008 r.) prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2000 Powiat sokólski ‐
Dąbrowa Białostocka ‐
Janów ‐
Korycin ‐
Krynki ‐
Kuźnica ‐
Nowy Dwór ‐
Sidra ‐
Sokółka ‐
Suchowola ‐
Szudziałowo ‐
2001 ‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
2002 72,3
78,5
66,2
70,1
74,6
44,2
73,8
46
78,3
84,1
49,9
2003 72,9
79
67,1
70,8
74,7
45,8
74,8
48,6
78,5
84,7
50,4
2004 73,4
79,2
67,3
70,8
75,3
46,1
74,8
49,6
79,4
85,1
50,5
2005 74,9 79,4 67,9 72,7 75,6 50,6 74,9 54,7 81,1 86,4 51,1 2006 75,4 79,7 68,1 72,8 76,8 52,7 76,6 54,7 81,3 86,6 51,3 2007 75,9
79,8
68,3
73,2
77,7
52,9
76,7
55,6
82,3
86,7
51,4
dane:GUS Najsłabiej rozwiniętą sieć wodociągową miała gmina Kuźnica, a najlepiej gmina Suchowola. Największy przy‐
rost odsetka ludności (od 2002 r. zarejestrowano w gminach Sidra (o 9,4%) i Kuźnica (o 8,7%) Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2008 roku w powiecie sokólskim wynosiła 141,4km. W 2007 r. (aktualnie brak danych GUS za 2008 r.) prawie 39,8% ludności powiatu korzystało z sieci kanalizacyjnej. Najwyższy wskaź‐
nik wśród gmin ma Sokółka – 58,6%, natomiast najmniejszy Korycin – 11,3%. Wyposażenie w sieć kanalizacyjną w gminach w poprzednich latach prezentuje tabela poniżej. Od 2002 roku najwyższy wzrost wskaźnika ludności korzystających z sieci kanalizacyjnej zarejestrowano w gminie Nowy Dwór (o 16,6%). Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2000 Powiat sokólski ‐
Dąbrowa Białostocka ‐
Janów ‐
Korycin ‐
Krynki ‐
Kuźnica ‐
Nowy Dwór ‐
Sidra ‐
Sokółka ‐
Suchowola ‐
Szudziałowo ‐
2001 ‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
‐
2002 36,6
43
16,9
10,4
51,4
31,2
6
0
54,9
22,1
17,7
2003 37,5
43,1
17
10,7
51,8
31,2
22,4
0
55,2
22,3
17,7
2004 38,4
43,4
17,2
10,9
53,7
31,5
22,5
0
57
22,4
17,7
2005 38,8 43,3 17,4 10,9 53,9 31,6 22,5 0 57,9 22,7 17,7 2006 39 43,7 17,6 11,2 54,1 31,8 22,5 0 58,1 22,7 17,8 2007 39,8
43,5
17,7
11,3
54,2
32,1
22,6
11,9
58,6
23
17,8
12 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok W 2008 roku w powiecie funkcjonowało 11 komunalnych oczyszczalni ścieków. Tylko 2 były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków ‐ ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna 2000 2001 2002 2003 2004 Powiat sokólski 8 9
11
14
10
Dąbrowa Białostocka 2 1
2
2
2
Janów 1 1
1
1
1
Korycin 1 1
1
1
1
Krynki 1 1
1
1
1
Kuźnica 1 1
1
1
1
Nowy Dwór 0 0
1
2
1
Sidra 0 0
0
0
0
Sokółka 1 2
2
4
1
Suchowola 1 1
1
1
1
Szudziałowo 0 1
1
1
1
2005 10
2
1
1
1
1
1
0
1
1
1
2006 10 2 1 1 1 1 1 0 1 1 1 2007 10 2 1 1 1 1 1 0 1 1 1 2008 11
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
W 2008 roku ponad 46% mieszkańców korzystało z oczyszczalni ścieków. Od roku 2002 wskaźnik ten wzrósł o prawie 5,6%. Najniższa liczba ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie należy do gminy Sidra, a największa do gminy Sokółka. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2000 2001 2002 2003 2004 Powiat sokólski ‐ ‐
41,25
42,36
43,06
Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków ‐ dane GUS Jednostka terytorialna 2000 2001 2002 2003 2004 Powiat sokólski 29 917 30 537
30 777
31 394
31 602
Dąbrowa Białostocka 6 617 6 617
6 539
6 514
6 466
Janów 1 200 1 200
1 200
865
865
Korycin 800 800
800
800
800
Krynki 2 100 2 200
2 200
2 250
2 260
Kuźnica 1 200 1 220
1 225
1 230
1 220
Nowy Dwór 0 0
213
835
766
Sidra 0 0
0
0
0
Sokółka 16 000 16 000
16 000
16 300
16 600
Suchowola 2 000 2 000
2 100
2 100
2 125
Szudziałowo 0 500
500
500
500
2005 44,01
2006 44,41 2007 45,59 2008 46,84
2005 32 021
6 405
865
800
2 290
1 240
766
0
16 900
2 255
500
2006 31 997 6 364 865 800 2 300 1 176 768 0 17 000 2 224 500 2007 32 620 6 324 865 800 2 310 1 235 775 0 17 600 2 211 500 2008 33 272
6 330
867
800
2 310
1 260
778
420
17 800
2 207
500
dane: GUS STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badanie i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytko‐
wania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły realizację następujących celów: •
•
•
•
monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach natu‐
ralnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, monitoring jakości wód granicznych. 13 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok KLASYFIKACJE WÓD •
•
•
Ogólna ocena jakości wód – stan wód1. Podstawą oceny jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Dokument określa sposób klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeżnych oraz sztucznych jednolitych części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód po‐
wierzchniowych. Rozporządzenie zmieniło dotychczasowe podejście do sposobu badania i oceny. Punkty monitoringowe zlokalizowane są na zamknięciach zlewni tzw. jednolitymi częściami wód (JCW). Monito‐
ring prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności parametrów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. Stan wód dla wód naturalnych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj: oceny stanu eko‐
logicznego z wynikami stanu chemicznego. Stan wód sztucznych i silnie zmienionych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj:ocenę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. W zależności od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód natural‐
nych, sztucznych i silnie zmienionych może być: dobry lub zły. Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena wrażliwości wód na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych i podatności na eutro‐
fizację. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093). OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK W 2008 roku na terenie powiatu sokólskiego w ramach programu monitoringu wód płynących przeprowadzo‐
no badania następujących rzek: •
•
•
•
•
•
•
Sokołda w profilu powyżej ujścia Kamionki w m. Straż, Słoja w profilu w m. Kondycja (punkt zamykający zlewnię zlokalizowany w powiecie białostockim), Brzozówka w profilu ujściowym w m. Karpowicze, Kropiwna w profilu ujściowym w m. Ostrowo, Kamienna w profilu Stara Kamienna, Krynka w profilu granicznym w m. Krynki, Łosośna w m. Kowale. Sokołda rozpoczyna swój bieg w punkcie połączenia wód cieków Kładziewo i Poganica. Ma charakter rzeki typowo nizinnej o stosunkowo niewielkim spadku i prędkości przepływu. W górnym i dolnym biegu koryto rzeki dość silnie meandruje. Sokołda zasila wodami rzekę Supraśl, będącą źródłem zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji białostockiej z ujęcia powierzchniowego zlokalizowanego w Wasilkowie. Stąd jej zlewnia należy do obszaru pośredniej strefy ochronnej ujęcia. Większymi dopływami Sokołdy są: Poganica, Jałówka i Kamionka. Długość rzeki wynosi 54,0 km a powierzchnia zlewni ‐ 484,2,1 km2. Dużą powierzchnię zlewni zajmują lasy Puszczy Knyszyńskiej, stąd też wszelkie zmiany stosunków wodnych w obrębie zlewni mogą wywrzeć wyraźny 1
Uwaga: W niniejszym opracowaniu przedstawiono wstępną ocenę stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód. Ocena stanu wód, ze względu na prowadzone prace metodyczne, będzie w zweryfikowana w 2010 r. 14 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok wpływ na ekosystem leśny podlegający szczególnej ochronie ze względu na swoje unikalne walory przyrodni‐
cze. Były one podstawą utworzenia obszaru chronionego ‐ Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Ocena jakości wód rzeki Sokołdy ‐ profil powyżej ujścia Kamionki w m. Straż •
•
•
Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (Makrofitowego Indeksu Rzecznego ‐ MIR) wskazała dobry stan wód w JCW. Natomiast zbadane stężenia wskaźników fizykochemicznych prze‐
kroczyły wartości określone dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW za‐
kwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego. O klasyfikacji zadecydowała zawartość tlenu rozpusz‐
czonego i ponadnormatywne stężenie fosforu ogólnego. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody podobnie jak w 2007 roku, nie spełniają kryte‐
riów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azo‐
tyny, tlen rozpuszczony i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczeń wartości granicznej fosforu ogólnego, powyżej której występuje eutrofizacja. Słoja jest prawobrzeżnym dopływem Supraśli. Bierze swój początek w okolicach wsi Słoja. Przepływa przez Puszczę Knyszyńską, aby w okolicach m. Kondycja połączyć się z wodami Supraśli. Ocena jakości wód rzeki Słoi – profil ujściowy w m. Kondycja •
•
•
Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego (MIR) wskazała dobry stan wód. Nato‐
miast zbadane stężenia wskaźników fizykochemicznych przekroczyły wartości określone dla stanu dobre‐
go, w związku z tym, ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowa‐
nego. O klasyfikacji zadecydowało ponadnormatywne stężenie ogólnego węgla organicznego. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, podobnie jak w 2007 roku, że wody nie spełniają kryte‐
riów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azo‐
tyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐
nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. Brzozówka jest lewobrzeżnym dopływem Biebrzy o długości 55,8 km. Źródła rzeki zlokalizowane są w rejonie wsi Niemczyn na terenie Puszczy Knyszyńskiej. Do Biebrzy uchodzi na 81 km, między miejscowościami Dębowo i Dolistowo Stare. Główne dopływy Brzozówki to: Kumiałka, Biebła, Olszanka. Zlewnia rzeki ma charakter rolni‐
czy. Brzozówka jest odbiornikiem ścieków z Jaświł, Jasionówki, Janowa, Korycina i Suchowoli. Ocena jakości wód rzeki Brzozówki ‐ profil ujściowy w m. Karpowicze •
•
•
Klasyfikacja stanu ekologicznego. Z powodu braku badań biologicznych w tym punkcie, nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego. Jednakże, na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizyko‐
chemicznych należy stwierdzić, iż uzyskane wartości ogólnego węgla organicznego (OWO) nie spełniały warunku dobrego stanu wód. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐
kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fos‐
for ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐
nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. Kropiwna – jest lewostronnym dopływem Biebrzy o długości 8,5 km. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 23,9 km2. Koryto jest uregulowane. Rzeka przepływa przez Dąbrowę Białostocką i jest odbiornikiem ścieków z miasta. 15 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Ocena jakości wód rzeki Kropiwna – profil‐ ujściowy‐ w m. Ostrowo •
•
•
Klasyfikacja stanu ekologicznego. Z powodu braku badań biologicznych w tym punkcie, nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego. Jednakże, na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizyko‐
chemicznych należy stwierdzić, iż uzyskane wartości tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotu amonowego, azotu Kjeldahla, ogólnego węgla organicznego i fosforu ogólnego nie spełniały warunku dobrego stanu wód. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody nie spełniają kryteriów bytowania ryb w warun‐
kach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, BZT5, azot amonowy, niezjonizowany amoniak, azotyny oraz fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczenia wartości granicznej fosforu ogólnego, azotu ogólnego i chlorofilu „a”, powyżej których występuje eutrofizacja. Kamienna jest lewostronnym dopływem Biebrzy, o długości 15,3 km. Powierzchnia zlewni całkowitej rzeki wynosi 55,5 km2. Rzeka jest uregulowana, odwadnia zlewnię rolniczą. Ocena jakości wód rzeki Kamienna – profil w m. Stara Kamienna •
•
•
Klasyfikacja stanu ekologicznego. Z powodu braku badań biologicznych, nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego. Jednakże, na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizykochemicznych należy stwierdzić, iż uzyskane wartości ogólnego węgla organicznego nie spełniały warunku dobrego stanu wód. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody podobnie jak w 2007 roku, nie spełniają kryte‐
riów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczenia wartości granicznej chlorofilu „a”, powyżej której występuje eutrofizacja. Krynka jest lewobrzeżnym dopływem Świsłoczy o długości ok. 4,5 km na terenie Polski. Swój początek bierze na północny zachód od m. Krynki. Jest odbiornikiem ścieków z Krynek. Ocena jakości wód rzeki Krynka ‐ profil graniczny w m. Krynki •
•
•
•
•
Stan jednolitej części wód oceniono jako zły (jako wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego). Klasyfikacja stanu ekologicznego. Z powodu braku badań biologicznych, nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego. Jednakże, na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizykochemicznych należy stwierdzić, iż uzyskane wartości fenoli lotnych nie spełniały warunku dobrego stanu wód. Ocena stanu chemicznego. Wyniki badań wskaźników chemicznych wskazały na stan ‐ poniżej dobrego. Przyczyniło się do tego ponadnormatywne stężenie benzo(a)pirenu oraz sumy benzo(g,h,i)perylenu i inde‐
no(1,2,3‐cd)piranu. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody, podobnie jak w 2007 roku, nie spełniają kryte‐
riów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azo‐
tyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację wykazała przekroczenia wartości granicznej azotanów, powyżej której występuje eutrofizacja. Łosośna jest lewobrzeżnym dopływem Niemna (uchodzi do niego po stronie białoruskiej). Na obszarze Polski znajduje się górny odcinek rzeki (o długości 17 km od źródeł do granicy państwa). Łosośna jest odbiornikiem ścieków z Kuźnicy Białostockiej. Ocena jakości wód rzeki Łosośna ‐ profil graniczny w m. Kowale •
•
Stan jednolitej części wód oceniono jako zły (jako wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego). Klasyfikacja stanu ekologicznego. Z powodu braku badań biologicznych w tym punkcie, nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego. Jednakże, na podstawie przeprowadzonych badań parame‐
trów fizykochemicznych należy stwierdzić, iż uzyskane wartości fenoli lotnych nie spełniały warunku do‐
brego stanu wód. 16 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
Ocena stanu chemicznego. Wyniki badań wskaźników chemicznych wskazały na stan ‐ poniżej dobrego. Przyczyniło się do tego ponadnormatywne stężenie sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3‐cd)piranu. Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, że wody, podobnie jak w 2007 roku, nie spełniają kryte‐
riów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o takiej ocenie były: azo‐
tyny i fosfor ogólny. Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych wskaźników stosowa‐
nych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO‐ŚCIEKOWEJ •
•
•
•
•
•
PPHU „AGROMA‐SOKÓŁKA”, Sokółka (kontrola w listopadzie 2008 r.). Firma zajmuje się m.in. przyjęciem pojazdów do złomowania. Woda na potrzeby zakładu pobierana jest z sieci wodociągu miejskiego, ścieki sanitarne odprowadzane są do urządzeń kanalizacji miejskiej. Woda używana jest do celów socjalno‐
bytowych oraz do utrzymania czystości. Teren, na którym gromadzone są pojazdy przeznaczone do zło‐
mowania jest utwardzony. Wody opadowe trafiają do separatora koalescyjnego, a następnie do szczelne‐
go, okresowo opróżnianego zbiornika. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie go‐
spodarki ściekowej. Przedsiębiorstwo Produkcyjno‐Usługowo‐Handlowe „AGROMECH” Spółka z o.o., Sokółka (kontrola w grudniu 2008 r.). Woda na cele bytowe i technologiczne pobierana jest z sieci wodociągu miejskiego. W zakładzie powstają ścieki: socjalno‐bytowe z budynku warsztatowo‐administracyjnego oraz technolo‐
giczne z mycia sprzętu i pojazdów. Ścieki surowe z terenu zakładu poprzez kanalizację sanitarną doprowa‐
dzane są do urządzeń oczyszczających: osadników i łapacza piasku. W 2008 roku firma uzyskała pozwole‐
nie na odprowadzanie ścieków oczyszczonych do rowu. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowo‐
ści z zakresu gospodarki wodno‐ściekowej. Gmina Krynki, oczyszczalnia ścieków (kontrola w lutym 2009 r.). Stan formalno‐prawny w zakresie oczysz‐
czania ścieków jest uregulowany decyzją Starostwa Powiatowego w Sokółce do 31.10.2009 r., udzielającą pozwolenia na wprowadzanie oczyszczonych ścieków z oczyszczalni do rzeki Krynki. Do oczyszczalni są do‐
prowadzane, poprzez system kanalizacji sanitarnej, ścieki komunalne z terenu miasta. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na wykonaniu badań ścieków w latach 2008‐2009 przez labora‐
torium nieakredytowane. Gminna Spółdzielnia „SAMOPOMOC CHŁOPSKA” – Piekarnia Mechaniczna, Sokółka (kontrola w marcu 2009 r.). Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków odbywa się zgodnie z umową zawartą z MPWiK Sp. z o.o. w Sokółce. Woda jest zużywana na cele bytowe i produkcyjne do produkcji pieczywa. Pobrana woda nie jest poddawana procesowi uzdatniana. Zakład wytwarza ścieki bytowe i technologiczne, trafiają‐
ce do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Wody opadowe z terenu piekarni odprowadzane są systemem kanali‐
zacji deszczowej do miejskiej sieci kanalizacji deszczowej. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidło‐
wości w zakresie gospodarki ściekowej. P.P.H.U. „KRYSPOL” Krzysztof Dziadel, Krynki (kontrola w kwietniu 2009 r.). Woda na potrzeby zakładu pobierana jest z sieci wodociągu gminnego i używana jest do celów socjalno‐bytowych oraz technologicz‐
nych. Wielkośc poboru wody jest rejestrowana za pomocą wodomierza i rozliczana przez ZGKiM w Kryn‐
kach. Do gromadzenia ścieków wykorzystywane są zbiorniki bezodpływowe. Stan formalnoprawny w za‐
kresie gospodarki wodno‐ściekowej jest uregulowany. Ewidencja ilościowa ścieków socjalno‐bytowych oraz garbarskich nie jest prowadzona. Wydano zarządzenie pokontrolne nakładające na firmę obowiązek prowadzenia ilościowej ewidencji ścieków garbarskich. Gospodarstwo Rolne pana K. Gregorczuka w m. Kamińskie Wiktory, gmina Poświątne (kontrola w maju 2009 r.). Podmiot zajmuje się chowem trzody chlewnej. Woda na potrzeby produkcji pobierana jest z sieci wodociągu gminnego. Obornik powstający w wyniku hodowli jest gromadzony obok budynku chlewni na powierzchni ziemi, natomiast gnojowica przetrzymywana jest w szambie. Właściciel ma podpisaną umowę na odbiór obornika oraz gnojowicy, które są wykorzystywane do nawożenia pół. W toku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno‐ściekowej. 17 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
•
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i KanalizacjiSp. z o.o., Sokółka (kontrola w maju 2009 r.). Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji urządzeń oczyszczających i odprowadzania ścieków do odbiornika jest uregulowany decyzją do 15.12.2012 r. Na oczyszczalnię odprowadzane są ścieki komunalne oraz przemysłowe (z firm „EKO‐GRIL” oraz Spółdzielnia Mleczarskiej „SOMLEK” w Sokółce). Ścieki przemysłowe stanowią ok. 50% całkowitej ilości. W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, iż w nocy z dn. 20.04.2009 r. na oczyszczalni miała miejsce awaria, której skutkiem było zanieczyszczenie wód rzeki Sokoł‐
dy. Przyczyną awarii było uszkodzenie 3 z 4 silników elektrycznych napędzających sprężarki dostarczające powietrze do reaktorów biologicznych SBR. Ich pilna naprawa okazała się nieskuteczna, co wydłużyło czas likwidacji usterki w procesie oczyszczania. Z powodu przedłużonego braku napowietrzania osad czynny w reaktorach uległ obumarciu, stąd 28.04.2009 r. podjęto decyzję o spuszczaniu ścieków z reaktorów SBR (nr 1,3,4) do stawu buforowego o pojemości ok. 8000 m3 oraz skróceniu cyklu oczyszczania z 8 do 4 godzin. 05.05.2009 r. staw uległ przepełnieniu i ścieki przelały się do rowu odprowadzającego do rzeki Sokołdy (szacunkowo przelało się kilkaset m3), na skutego czego nastapiło zanieczyszczenie wód rzeki.. W celu za‐
pobieżenia podobnej awarii, planowana jest przebudowa i modernizacja oczyszczalni tzn: zwiększenie przepustowości i wymiana urządzeń oczyszczających, modernizacja stawu buforowego, systemu napowie‐
trzania wszystkich SBR‐ów oraz wykonanie instalacji tłocznej ze stawu buforowego do SBR‐ów w celu moż‐
liwości ponownego oczyszczenia ścieków. Olsztyńskie kopalnie surowców mineralnych Sp. z o.o., Zakład Górniczy Drahle III (kontrola w maju 2009r.). Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest wydobycie i przerób kruszywa. Woda jest wyko‐
rzystywana na potrzeby produkcyjne i bytowe pracowników. Do produkcji używa się wody kopalnianej, krażącej w obiegu zamkniętym. Woda jest pobierana poprzez pompy ze zbiornika i wysyłana systemem ru‐
rociągów na przesiewacze, skąd powraca jako płuczka poprodukcyjna. Następnie trafia do odstojników, w których następuje oddzielenie części stałych. Czysta woda jest kierowana do zbiornika wodnego na wyro‐
bisku. Firma posiada pozwolenia wodnoprawne do dnia 08.04.2018 r. na wykonanie urządzeń do poboru wody dla potrzeb Zakładu Górniczego. Urządzeniem do pomiaru poboru wody jest wodomierz. Woda na potrzeby bytowe i socjalne pracowników także jest pobierana z ujęcia zlokalizowanego na terenie kopalni. Ścieki bytowe gromadzone są w szczelnym zbiorniku bezodpływowym. Ich wywóz następuje zgodnie z umową zawartą z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania Sp. z o.o. w Sokółce. Wody opadowe z terenu wyrobiska spływają zgodnie z naturalnym spadkiem terenu i wsiąkają w grunt. Podczas kontroli nie stwier‐
dzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. Gmina Janów, oczyszczalnia ścieków (kontrola w maju 2009r.). Stan formalno‐prawny w zakresie gospo‐
darki wodno‐ściekowej jest uregulowany, jednakże w decyzji brak jest obowiązku wykonywania badań au‐
tomonitoringowych ścieków. Urządzeniami do oczyszczania ścieków są: przepompownia z 2 pompami za‐
tapialnymi, zbiornik retencyjno‐uśredniający, krata mechaniczna schodkowa, zbiornik reaktora. Podczas kontroli urządzenia oczyszczające ścieki pracowały prawidłowo. Dokonano również oględzin kanału wylo‐
towego ścieków z oczyszczalni do rzeki Kumiałki. W wyniku przeprowadzonej kontroli wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do wystąpienia z wnioskiem o zmianę warunków pozwolenia wodno‐
prawnego, polegających na uzupełnieniu pozwolenia o obowiązek prowadzenia badań automonitoringo‐
wych ścieków. „Sokółka Okna i Drzwi” S.A., Sokółka (kontrola w maju 2009 r.).Zakład posiada ujęcie wód podziemnych oraz ma dodatkowo podpisaną umowę z MPWiK Sp. z o.o. w Sokółce na dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Stan formalno‐prawny na pobór wód z własnego ujęcia jest uregulowany. Ilość odprowadzanych ścieków jest ustalana na podstawie poboru wód. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. Zakład Garbarski E. Picewicz, J.A. Picewicz S.C., Krynki (kontrola w czerwcu 2009 r.). Przedmiotem dzia‐
łalności zakładu jest produkcja skór wyprawionych. Woda pobierana jest z wodociągu miejskiego. Ścieki komunalne oraz garbarskie gromadzone są razem w 2 betonowych zbiornikach bezodpływowych. Ścieki są odbierane przez firmy posiadające koncesję na wywóz nieczystości płynnych. Rejestr ilości powstających ścieków jest prowadzony jednakże stwierdzono, że nie wszystkie wpisy rejestru posiadają potwierdzenie wywozu w postaci rachunku lub faktury VAT. Podczas kontroli dokonano oględzin pobliskiego rowu melio‐
racyjnego posiadającego połączenie z rzeką Krynka. Nie stwierdzono sladów obecności ścieków w rowie. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące firmę do prowadzenia ilościowej ewidencji ścieków garbar‐
skich oraz gromadzenia wszystkich rachunków potwierdzających wywóz nieczystości przez specjalistyczne firmy. 18 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
•
•
•
„Sokólskie Przedsiębiorstwo Drogowe” Sp. z o.o., Wytwórnia Mas Bitumicznych w Dąbrowie Białostoc‐
kiej (kontrola w okresie czerwiec‐lipiec 2009 r.). Woda na potrzeby zakładu pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej i zużywana wyłącznie na potrzeby bytowo‐socjalne pracowników. W trakcie procesu tech‐
nologicznego nie powstają ścieki z produkcji. Ścieki socjalno‐bytowe odprowadza się do szczelnego szam‐
ba, skąd są wywożone na oczyszczalnię w Dąbrowie Białostockiej. W wyniku kontroli nie stwierdzono nie‐
prawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. Ferma Drobiu Kraśniany ‐ Bogusław Jankowski (kontrola w czerwcu 2009r.). Ferma jest zaopatrywana w wodę z własnego ujęcia i używana do pojenia drobiu oraz do celów porządkowych. Rejestr poboru wody jest prowadzony prawidłowo. Strafa ochrony bezpośredniej ujęcia wody jest ogrodzona i oznakowana. Na fermie powstają ścieki socjalne oraz technologiczne ‐ z mycia powierzchni kurników. Ścieki technologiczne są gromadzone w 9 zbiornikach bezodpływowych zlokalizowanych na zewnątrz budynków inwentarskich. Ścieki socjalne są gromadzone w zbiornikach szczelnych, zlokalizowanych poza instalacją. Ścieki są wywo‐
żone na oczyszczalnię ścieków w Sokółce. Stwierdzono nieprawidłowości polegające na nieprzestrzeganiu postanowień pozwolenia zintegrowanego, nakładającego obowiązek prowadzenia co najmniej raz w roku pomiarów poziomu zwierciadła wody i wydajności eksploatacyjnej studni głębinowej oraz rejestrowania wyników w książce eksploatacyjnej studni. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości WIOŚ Białystok wy‐
stąpił do Urzędu Marszałkowskiego (jako organu kompetentnego w sprawach obowiązków nałożonych w pozwoleniach zintegrowanych) o zajęcie stanowiska w powyższej sprawie. Terminal Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Spółka z o.o. w Sokółce (kontrole: grudzień 2008, lipiec, sierpień 2009). Obiekt jest zlokalizowany na terenie Bazy Magazynowej Paliw Płynnych PKN ORLEN S.A. Źródłem zaopatrzenia obiektu w wodę na potrzeby socjalno‐bytowe pracowników (oprócz wody do picia, która dowożona jest w zamkniętych pojemnikach) oraz na potrzeby gospodarcze jest studnia wiercona eksplo‐
atowana przez PKN ORLEN. Stan formalno‐prawny w zakresie poboru wody uregulowany jest decyzją Sta‐
rostwa powiatowego w Sokółce do 28.07.2015 r. W kontrolowanym obiekcie powstają ściek socjalno‐
bytowe z budynku dyspozytorni oraz budynku kierownika terminalu, które są odprowadzane do 2 bezod‐
pływowych szczelnych zbiorników, opróżnianych według potrzeb oraz ścieki opadowe z terenu, zbierane poprzez wpusty punktowe i odprowadzane do zakładowej sieci kanalizacji deszczowej. Gminia Kuźnica, oczyszczalnia ścieków (kontrola sierpień 2009 r.). Stan formalnoprawny w zakresie go‐
spodarki ściekowej jest uregulowany do dnia 31.12.2015 r. W dniu kontroli urządzenia oczyszczające ścieki pracowały sprawnie. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości: polegające na wykonaniu badań ścieków w 2008 przez laboratorium nie posiadające akredytacji na pobór ścieków (próbka ścieków została pobrana i dowieziona do laboratorium przez zleceniodawcę). W związku z powyższym przedstawione wy‐
niki badań uznaje się za niewiarygodne. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości pouczono wójta Gmi‐
ny o obowiązku prowadzenia badań zgodnie z ww. wymogami. Ponadto wydano zarządzenie pokontrolne obligujące do przedkładania do WIOŚ wyników badań zgodnie z warukami decyzji. Gmina Korycin, oczyszczalnia ścieków (kontrola w sierpniu 2009 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno‐ściekowej jest uregulowany decyzją Starosty Sokólskiego do dnia 15.02.2015 r. Podczas kontroli stwierdzono, że ilość odprowadzanych ścieków nie przekracza wartości określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Stwierdzono niedopełnienie obowiązku prowadzenia badań automonitoringowych ście‐
ków zgodnie z warunkami pozwolenia wodnoprawnego w latach 2005‐2009. Wydano zarządzenie pokon‐
trolne dotyczące obowiązku bieżącego przedkładania WIOŚ wyników okresowych badań ścieków z często‐
ścią określoną w decyzji. Gmina Suchowola, oczyszczalnia ścieków (kontrola w sierpniu 2009 r.). Obiekt oraz stacje wodociągowe wraz z infrastrukturą, użytkuje od 1.09.2008 r. firma Cenrokom Spółka z o.o. w Suchowoli. Na oczyszczal‐
nię odprowadzene są ścieki ze skanalizowanej części Suchowoli oraz dowożone są nieczystości płynne z te‐
renów nie objętych zasięgiem sieci kanalizacyjnej. Stan formalno‐prawny jest uregulowany do 01.01.2016 r. W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości: brak reje traci ilości i badań ścieków odprowadzanych. Wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę Suchowola do ich przedłożenia. Przedsiębiorstwo Produkcyjno –Usługowo ‐Handlowe „Agropol” Sp. z o.o. w Szudziałowie (kontrola w okresie sierpień‐wrzesień 2009r.). Ferma drobiu do wiosny 2007 r. była zaopatrywana w wodę z własnego ujęcia i awaryjnie z gminnego ujęcia wody. Kontrolowany podmiot w czasie, gdy korzystał z wody z wła‐
snego ujęcia prowadził rejestr poboru wody. Teren ujęcia był zabezpieczony. W krekcie kontroli całości woda na potrzeby fermy była pobierana z wodociągu gminnego z powodu awarii pompy na ujęciu. Po jej usunięciu, źródełm zaopatrzenia w wodę będzie ponownie ujęcie własne. Na fermie powstają ścieki tech‐
19 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok nologiczne z mycia powierzchni kurników, które są gromadzone w 2 zbiornikach bezodpływowych a na‐
stępnie są wywożone na własne pola. Ścieki socjalne są gromadzone w 2 zbiornikach (zlokalizowanych po‐
za zasięgiem terenu instalacji) i wywożone są na oczyszczalnię ścieków w Szudziałowie przez ZGKiM w Szudziałowie. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z po‐
wierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosfo‐
rany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanie‐
czyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzeda‐
ży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one także przyczyną degradacji zbior‐
ników wodnych). STAN ‐ OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych: •
•
•
•
•
Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów za‐
chodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla ba‐
danych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b)wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka Klasa II – wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów za‐
chodzących w wodach podziemnych b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyż‐
szone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Na terenie powiatu zlokalizowanych jest 7 studni sieci monitoringu wód podziemnych, która jest opomiarowa‐
na przez Państwowy Instytut Geologiczny. Badania prowadzono w 3 punktach pomiarowych sieci monitoringu krajowego (Sieruciowce, Sokółka i Ostrówek) oraz w 4 punktach w sieci regionalnej (Sidra, Janów, Kuźnica Białostocka i Krynki). Wody podziemne skontrolowane w studniach powiatu sokólskiego w latach 1999‐2007 pobierane były z utworów czwartorzędowych. Badaniami objęto wody wgłębne – 6 studni oraz wody gruntowe – 1 studnia. 20 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Jakość wód podziemnych w latach 1999 ‐ 2007 Użytkowanie
t
Wody
Miejscowość / Gmina
Głębokość
stropu (m)
Nr
Klasa wód /
przekroczone wskaźniki
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Ib/
bp
-
-
-
-
-
-
IV/
NH4,
FET
IV/
NH4,
FET
III/
bp
III/
bp
II/
bp
-
Ib/
bp
IV/
NH4,
FET
II/
bp
-
-
-
III/
FET
II/
bp
III/
bp
V/
NH4,
FET
II/
bp
III/
Fe
9
Sidra/
Sidra [sw]
34
3
W
II/
bp
III/
bp
10
Janów/
Janów, [sw]
40
3
W
Ib/
bp
Ia/
bp
III/
HCO3,
N-NO2
Ib/
HCO3
58
7
W
-
82
7
W
7
3
G
Ib/
bp
Ia/
bp
Ia/
bp
Ib/
bp
Ib/
bp
Ib/
bp
Ib/
bp
Ib/
bp
Ib/
bp
III/
N-NO2
III/
bp
III/
bp
III/
bp
65,5
7
W
33
3
W
Ia/
bp
-
Ia/
bp
Ib/ FET
Ib/
bp
Ib/
FET
Ib/
bp
Ib/
FET
I/
bp
III/
bp
11
35
741
14/
743
749
Kuźnica B-stocka/
Kuźnica B-stocka [sw]
Krynki/
Krynki [sw]
Ostrówek/
Szudziałowo [sw]
Sokółka/
Sokółka, [sw]
Sieruciowce/
Nowy Dwór, [sw]
Ib/
bp
Ib/ Mn
Ib/
bp
Ib/
bp
-
I/
bp
III/
FET
źródło:PIG OBJAŚNIENIA DO TABELI Rodzaj studni: [sw]‐studnia wiercona [sk]‐studnia kopana Rodzaj wód: W – wgłębne – wody poziomów artezyjskich i subartezyjskich G – gruntowe – wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody Użytkowanie terenu – dominujący sposób użytkowania w promie‐
niu 500 m 2 – użytki zielone 3 – grunty orne – gospodarka rozdrobniona 7 – obszary zabudowane bp – brak przekroczeń wskaźników ‐ ‐ nie prowadzono badań. Jakość wód w Sidrze należy uznać za niską (wody zadowalającej i niezadowalającej jakości). Stwierdzono prze‐
kroczenia norm azotynów, wodorowęglanów, a w latach 2004‐2005 azotu amonowego i żelaza, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Janowie od 2005 roku uległa pogorszeniu. Stwierdzono przekroczenia norm żelaza i azotu amo‐
nowego, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Kuźnicy Białostockiej była bardzo dobrej i zadowalającej jakości. W latach 1999‐2007 nie zano‐
towano przekroczeń wskaźników. Jakość wód w Krynkach odpowiadała wodom bardzo dobrej, a w ostatnich badaniach, zadowalającej jakości. W latach 1999‐2007 nie zanotowano przekroczeń wskaźników. Jakość wód w Ostrówku należy uznać za dobrą ( wody bardzo dobrej i zadowalającej jakości). Jednakże w 2006 roku ulega ona pogorszeniu. Stwierdzono przekroczenia norm żelaza, manganu, azotynów i azotu amonowego, co świadczy o przeniknięciu do warstwy wodonośnej zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Jakość wód w Sokółce odpowiadała wodzie bardzo dobrej i dobrej jakości. Nie stwierdzono przekroczeń wskaźników. Jakość wód w Sieruciowcach była dobra (wody bardzo dobrej i zadowalającej jakości). Stwierdzono przekro‐
czenia norm żelaza. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanie‐
czyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna 21 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu sokólskiego w 2008 r. wyniosła 19,2 tys. Mg co stanowiło 2,3% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa. Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku Jednostka terytorialna powiat sokólski woj. podlaskie 2001 [tys. Mg] 9,6 744,6 2002 [tys. Mg] 9,3
807,1
2003 [tys. Mg] 7,7
927,5
2004 [tys. Mg] 10,2
887,4
2005 [tys. Mg] 10,0
927,9
2006 [tys. Mg] 9,1
957,4
2007 [tys. Mg] 12,6 1057,2 2008 [tys. Mg] 19,2
838,3
źródło:GUS W 2008 r. ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła blisko 60%. W latach po‐
przednich, ilość odpadów odzyskiwanych odpowiadała ilości odpadów wytwarzanych. ODPADY KOMUNALNE W latach 2006‐2008 roczna ilość wytworzonych odpadów komunalnych na ternie powiatu nieznacznie zmalała. W 2008 r. zebrano 9 407,62 Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 130,83 kg/rok2. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowo usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu bielskiego w latach 2006‐2008 Ilość odpadów komunalnych [Mg]
12000
źródło: GUS Problem zmniejszenia ilości odpadów komunal‐
nych trafiających na składowiska w Polsce, wyni‐
8000
ka m.in. z niedoskonałości systemu pobierania opłat za ich wywóz z gospodarstw domowych. W 6000
budownictwie wielorodzinnym, opłaty są pobie‐
rane nie od ilości wytwarzanych odpadów, ale od 4000
ilości osób w nim mieszkających. Jeszcze gorsze 2000
rozwiązania funkcjonują w wyliczeniach opłat w budownictwie indywidualnym, gdzie mieszkańcy 0
samodzielnie deklarują wielkość pojemników na 2006
2007
2008
odpady i częstotliwość ich wywożenia. Taka poli‐
tyka nie wpływa korzystnie na zmniejszenie masy odpadów faktycznie wytwarzanych. Ich ilość mogłaby być 10000
2
Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zależy od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków 22 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok także dużo mniejsza, gdyby większy nacisk położono na ich bezpośrednie zagospodarowanie (segregacja na potrzeby recyklingu czy kompostowanie na nawóz). STAN SKŁADOWISKA Na terenie powiatu sokólskiego zlokalizowanych jest 10 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obo‐
jętne przyjmujących odpady komunalne. W wyniku przeprowadzonych kontroli Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku oraz danych pochodzących z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, jako spełniające wymogi zakwalifikowano zaledwie dwa składowiska odpadów w Poświętnem i w Janowie. Dwa obiekty przeznaczono do modernizacji: składowisko w Dąbrowie Białostockiej i składowisko w Sidrze. Pozostałe wysypiska przeznaczono do zamknięcia do końca 2009 roku. 3 4 5 6 7 Ilość odpadów zdepo‐
nowana w 2008 roku [Mg] 2 Gminne składowisko odpadów stałych w Dąbrowie Białostoc‐
kiej/ Urząd Gminy Plac Kościuszki 1, 16‐100 Sokółka Składowisko odpadów komunal‐
nych kol. Karcze/ Urząd Gminy Plac Kościuszki1, 16‐100 Sokółka/ MPO Sp. z o.o. ul.Towarowa 10 16‐100 Sokółka Gminne składowisko odpadów w Poświętnem/ Urząd Miejski Pl. Kościuszki 5, 16‐
150 Suchowola Międzygminne składowisko odpadów w Janowie/ Związek Gmin Kumiałka –Biebrza z siedzibą w Korycinie ul. Kny‐
szyńska 2A, 16‐140 Korycin Składowisko odpadóww Koryci‐
nie/ Urząd Gminy ul. Knyszyńska 2 16‐140 Korycin Wysypisko gminne we wsi Ozier‐
skie/ Urząd Gminy ul. Garbarska 16 Krynki/ Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Krynkach Zakład Budżetowy Gminy Krynki Gminne wysypisko odpadów stałych we wsi Cimanie/ Urząd Gminy Pl.1000 Lecia PP 1 16‐123 Kuźnica Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kuźnicy Pojemność całkowita [m3] Pojemność wyko‐
rzystana [%] 1 Elementy wyposażenia a) uszczelnienie b) odcieki c) wody opadowe d) gaz składowiskowy Powierzchnia całkowita [ha] Powierzchnia wykorzystana [ha] Lp. Nazwa obiektu/ właściciel/ zarządzający Rok uruchomienia/ deklarowany rok za‐
mknięcia Wykaz eksploatowanych wysypisk komunalnych na terenie powiatu sokólskiego a) glina b) drenaż i zbiornik żelbetonowy c) rów opaskowy i zbiornik d) drenaż gazowy a) glina b) rowy odciekowe i 2 zbiorniki c) rów opaskowy d) nie ujmowany 1997 2012 3 0,6 137 200* 57* 886,05* < do modernizacji < nie podlega 1992 2009 2,1 1,7 230 000* 85* b.d. < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < podlega a) geomembrana b) drenaż c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) geomembrana b) drenaż c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) brak b) nie ujmowane c) nie ujmowane d) nie ujmowany a) glina b) nie ujmowane c) nie ujmowane d) nie ujmowany 2003 2012 1,8 0 48 000* 18,5* 482,5* < spełnia wymogi < nie podlega 1997 2012 1,7 1,1 70 000* 84* 383,65* < spełnia wymogi < nie podlega 1985 2009 0,2 0,1 9 900* 66* b.d. 1992 2009 2,4 1,5 27 980* 70* b.d. < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega a) glina b) nadmiar wywożony do oczyszczalni c) nie ujmowane d) nie ujmowany 1995 2009 1 0,3 75 524* 12* b.d. Uwagi ‐ ocena WIOŚ ‐ pozwolenie zintegrowane < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega 23 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok 8 9 10 Składowisko odpadów komunal‐
nych gminy Nowy Dwór/ Urząd Gminy ul. Plac Rynkowy 21 16‐205 Nowy Dwór Składowisko odpadów w Sidrze/ Urząd Gminy, ul. Rynek 5 16‐124 Sidra/ Zakład Obsługi Komunalnej i Mieszkaniowej w Sidrze‐Zakład Budżetowy Gminy Sidra Składowisko odpadów w Szudzia‐
łowie/ Urząd Gminy ul. Bankowa 1 16‐113 Szudziałowo a) glina b) rowy opaskowe c) rowy opaskowe d) nie ujmowany a) geomembrana b) drenaż c) ściek opaskowy d) nie ujmowany a) brak b) zbiornik na odcieki c) nie ujmowane d) nie ujmowany 1991 2012 1,2 0,7 12000* 90* b.d. 1996 2009 b.d. 0,8 9 600* 60* b.d. 1989 2009 0,7 0,7 33 000* 76* b.d. < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega < do modernizacji < nie podlega < do wstrzymania działalności/ rekultywacji < nie podlega opracowanie: WIOŚ; * dane z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego Żadne z eksploatowanych składowisk nie jest przystosowane do przyjmowania odpadów niebezpiecznych poza gminnym składowiskiem we wsi Poświętne, gdzie znajduje się pojemnik na magazynowane tymczasowo odpa‐
dy „problemowe”. Na terenie powiatu nie ma składowisk odpadów przemysłowych, brak jest również wyznaczonego miejsca do wywożenia produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach po‐
ważnych awarii. Monitoring składowisk Zgodnie z art. 147a ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 z póź. zm.) prowadzący instalację jest zobowiązany prowadzić monitoring składowiska przez akredytowane3 laboratorium w rozumie‐
niu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności. W wyniku działań kontrolnych należy stwier‐
dzić, że w dalszym ciągu większość składowisk odpadów, zobowiązanych do prowadzenia monitoringu, wyko‐
nuje badania przez nieakredytowane podmioty, co uniemożliwia prawidłową analizę oddziaływania składowi‐
ska oraz porównywanie wyników badań. Za 2008 rok Inspektorat otrzymał wyniki badań jedynie z 2 składowisk odpadów w Nowym Dworze i w Dąbro‐
wie Białostockiej, pomimo obowiązku przekazywania wyników badań do WIOŚ przez wszystkich zarzazających. Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2008 roku L
p.
Nazwa składowiska
1
SOK w Nowym
Dworze
2
SOK w Dąbrowie
Białostockiej
Data pobrań prób
do badań
Marzec 2008
Czerwiec 2008
Wrzesień 2008
Listopad 2008
Marzec 2008
Czerwiec 2008
Wrzesień 2008
Listopad 2008
Monitoring wód gruntowych
Składowisko prowadzi monitoring wód przez akredytowane laboratorium
Podwyższona zaw. cynku (kl. II), wody dobrej jakości
Wody bardzo dobrej jakości (kl. I)
Wody bardzo dobrej jakości (kl. I )
Podwyższona zaw. chrom (kl. II), wody dobrej jakości
Składowisko prowadzi monitoring wód przez akredytowane laboratorium
Podwyższona zaw. cynku (kl. II), wody dobrej jakości
Podwyższona zaw. chrom (kl. II), wody dobrej jakości
Podwyższona zaw. chromu, cynku kadmu, miedzi i ołowiu w kl. II, wody dobrej jakości
Podwyższona zaw. chrom (kl. II), wody dobrej jakości
opracowanie: WIOŚ 3 Akredytacji udziela Polskie Centrum Akredytacji, nadzorowane przez Ministerstwo Gospodarki. Zgodnie z normą PN‐EN ISO/IEC 17000:2006 akredytacja jest to "atestacja przez stronę trzecią, dotycząca jednostki oceniającej zgodność, służąca formalnemu wykazaniu jej kompetencji do wykonywania określonych zadań w zakresie oceny zgodności". Zasady akredy‐
tacji ujęte są w międzynarodowych normach i wytycznych, w których określone są wymagania, zarówno dla jednostek akredytujących, jak i dla podlegających akredytacji jednostek oceniających zgodność. Uzyskanie akredytacji oznacza, że akredytowane podmioty zostały ocenione według tych norm i wytycznych a ich wyniki są wiarygodne i dokładne. 24 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Ocena jakości wód podziemnych4 wyróżnia 5 klas jakości wód. Wyniki uzyskanych badań wykazały że wody podziene przy składowisku w Nowym Dworze odpowiadały wodom bardzo bobrej i dobrej jakości, natomiast przy składowisku w Dąbrowie białostockiej – dobrej jakości. ODPADY NIEBEZPIECZNE Informacje o odpadach niebezpiecznych pochodzą z ankiet przesyłanych do zakładów przez WIOŚ w Białym‐
stoku. W 2008 roku, w wyniku poszerzenia gromadzonej przez Inspektorat ewidencji dokonano zmiany kryte‐
riów wyboru producentów odpadów niebezpiecznych5. W związku z powyższym łączna ilość odpadów za 2008 rok jest znacznie wyższa od ilości wykazywanych w latach ubiegłych. Na podstawie danych uzyskanych za 2008 rok, zgromadzono informacje o 21 producentach odpadów niebez‐
piecznych. Łączna ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez wszystkie zakłady na terenie powiatu sokólskiego wyniosła 140,292 Mg, gdzie 27,106 Mg zostało przekazanych do odzysku, 67,191 Mg unieszkodli‐
wiono poza składowaniem, a 5,472 Mg tymczasowo zmagazynowano u producenta6, 43,050 Mg unieszkodli‐
wiono poprzez składowanie. Pod względem ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych do największych producentów w 2008 roku należały zakłady: •
•
•
•
•
BARTER S.A. Oddział w Sokółce FAGRO DACH (odpady z terenu powiatu sokólskiego) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sokółce P.P.U.H. GENO Andrzej Gieniusz w Sokółce Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Białostockiej 45,574 Mg 37,430 Mg 21,085 Mg 5,620 Mg 4,023 Mg Struktura odpadów niebezpiecznych wytworzonych w największej ilości w 2008 roku i sposób postępowania Ilość w Mg Lp. 1 2 3 4 Rodzaj odpadu Materiały izolacyjne zawierające azbest Mieszanina odpadów z piaskow‐
ników i z odwadniania olejów w separatorach Mineralne oleje silnikowe, prze‐
kładniowe i smarowe niezawiera‐
jące związków chlorowcoorga‐
nicznych Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobo‐
twórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne Kod odpadu Wytworzo‐
na Magazyno‐
wana Przekazana do odzysku Unieszkodliwiona poza składowa‐
niem 170601 38,305 0,000 130508 36,880 2,500 36,880 Unieszkodli‐
wiona przez składowanie 38,305 130205 21,723 1,550 19,265 180103 21,159 0,000 21,159 4
Rozporządzenie z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 Nr 143 poz. 896) klasyfikuje wody podziemne na 5 klas. 5 Wzięto pod uwagę także mniejszych wytwórców odpadów, którzy w 2007 roku wytwarzali powyżej 0,100 Mg/rok. 6 Wymienione dane nie bilansują się, gdyż w niektórych przypadkach zakłady przekazały do wykorzystania bądź unieszko‐
dliwienia większą ilość odpadów od wytworzonej w 2007 roku (były one czasowo magazynowane w roku poprzednim). 25 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok 5 podstawy do sądzenia, że wywo‐
łują choroby u ludzi i zwierząt Baterie i akumulatory ołowiowe Materiały izolacyjne zawierające azbest 160601 5,888 1,057 4,541 0,340 170601 38,305 0,000 38,305 źródło: WIOŚ Białystok Znaczącą ilość odpadów niebezpiecznych stanowią odpady pochodzące z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej. Dotyczy to głównie materiałów konstrukcyjnych zawiera‐
jących azbest. Z uwagi na fakt, iż wyroby zawierające azbest należy usunąć z terenu kraju do końca 2032 roku zakłada się, że powstająca ilość odpadów azbestowych będzie sukcesywnie rosła. PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od września 2008 r. (czasu wydania poprzedniego ostatniego raportu o stanie środowiska powiatu) Inspekto‐
rat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami. •
Składowisko odpadów komunalnych w m. Karcze. Stan na grudzień 2008 r. Właścicielem składowiska jest Gmina Miejska Sokółka, natomiast podmiotem zarządzającym jest Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Sokółce. Przegląd ekologiczny został wykonany w 2002r., z którego wynika: „…oddziaływanie eksploatowanego składowiska zamyka się generalnie w granicach działki do której użytkownik posiada tytuł prawny oraz, że ta działalność, nie wpływa w sposób zauważalny, na pogorszenie stanu otaczającego śro‐
dowiska i może być kontynuowana do wypełnienia pojemności składowiska do końca 2006 roku”. Kontrola przeprowadzona w grudniu 2008r. wykazała, że wysypisko doposażono w brodzik dezynfekcyjny. Składowi‐
sko nie posiada specjalistycznych urządzeń technicznych zabezpieczających przed negatywnym wpływem obiektu na środowisko. Na obiekt dostarczane są odpady przez MPO Sokółka, MPO Białystok i mieszkańców miasta i gminy Sokółka. Przyjmowane odpady nie były ważone i segregowane. Stwierdzono składowanie odpadów innych niż dopuszczone w decyzji. Składowisko nie posiadało urządzeń kontrolno – pomiarowych umożliwiających badanie wpływu obiektu na środowisko. Stwierdzono, że nie są prowadzone prace zmie‐
rzające do dostosowania przedmiotowego obiektu do wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska7 oraz decyzji Starostwa Powiatowego z dn. 05.12.2003 r. Stan na listopad 2009r.: zarządcą składowiska od 01.07.2009r. jest spółka ZZO EURO‐SOKÓŁKA. Kontrola składowiska wykazała, iż w lipcu 2009 r. na wysypisko przyjęto: − odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów (o kodzie 17 01 01) w ilości 182 m3, − niesegregowane odpady komunalne (o kodzie 20 03 01) w ilości 14 247,90 m3, − inne odpady w ilości 2 520,46 Mg. Decyzja Starostwa Powiatowego w Sokółce dopuszcza do składowania w ciągu roku 4 907 Mg odpadów (co w przeliczeniu stanowi 13,44 Mg na dobę), stąd zapisy prawne, w wypadku jego dalszej intensywnej eks‐
ploatacji, zaliczają obiekt do instalacji wymagających pozwolenia zintegrowanego, a organem wydającym takowe jest Marszałek Województwa Podlaskiego. W związku z tym, że Zarządzający nie posiada pozwole‐
nia zintegrowanego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska wszczął z urzędu postępowanie w spra‐
wie wydania decyzji wstrzymującej użytkowanie instalacji do składowania odpadów w m. Karcze. • Składowisko odpadów komunalnych w Dąbrowie Białostockiej (kontrola w styczniu 2009r.). Stanowi własność Gminy Dąbrowa Białostocka. Administratorem jest PGKiM Sp. z o.o. w Dąbrowie Białostockiej. Składowisko stanowią dwie sztucznie ukształtowane komory o powierzchni 0,6 ha każda oraz o pojemno‐
ści po około 68,5 tys. m3. Obecnie eksploatowana jest tylko jedna komora. Obiekt jest ogrodzony oznako‐
waną siatką. Wysypisko posiada urządzenia techniczne zabezpieczające przed negatywnym wpływem obiektu na środowisko: drenaż na odcieki wraz z uzbrojeniem, szczelny zbiornik żelbetowy na odciek z 7 Rrozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów 26 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
drenażu, rów opaskowy i rurociąg betonowy – do przechwytywania wody napływającej z terenów przyle‐
głych, system odprowadzania tych wód rurociągiem do zbiornika p. poż., zbiornik ziemny p. poż. – do gromadzenia wód z rowu opaskowego, brodzik dezynfekcyjny. Wody odciekowe gromadzone w zbiorniku są wypompowywane i wykorzystywane do zraszania hałdy odpadowej (w dniu kontroli zbiornik nie był przepełniony). Warstwę izolacyjną składowiska tworzy jedynie warstwa mineralna (brak izolacji sztucznej). Wysypisko jest dozorowane. Przyjmowane odpady nie są ważone (brak wagi). Prace porządkowe polegają‐
ce na rozplanowywaniu i przesypywaniu prowadzone są za pomocą koparki i spychacza. W celu zapewnie‐
nia prawidłowego funkcjonowania, wysypisko wyposażone zostało również w ciągnik służący do wożenia ziemi. Jako warstwa izolacyjna stosowana jest ziemia pochodząca z terenu składowiska. W dniu oględzin, teren wokół wysypiska nie był zaśmiecony. Ewidencja odpadów dowożonych na składowisko prowadzona jest prawidłowo. Ilości unieszkodliwionych w ciągu roku odpadów nie przekraczają ilości dopuszczonych do składowania określonych w decyzji Starostwa Powiatowego w Sokółce. Na składowisku prowadzona jest „książka wysypiska”, w której rejestrowana jest ilość wszystkich dowożonych odpadów. Z uwagi na brak wagi ilość odpadów określana jest szacunkowo na podstawie pojemności samochodu dowożącego odpady (w m3), a następnie przeliczana według własnego przelicznika na masę. Kontrolowany podmiot przedłożył do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego zbiorcze zestawienie danych o rodza‐
jach i ilości odpadów unieszkodliwionych na wysypisku w 2007 r. Dane za rok 2008 nie zostały przesłane ponieważ w dniu kontroli nie upłynął termin ustawowy. Monitoring składowiska nie jest prowadzony w pełnym zakresie określonym w decyzji Starostwa Powiatowego w Sokółce W trakcie kontroli stwierdzono, iż nadal nie rozpoczęto prac zmierzających do dostosowania składowiska do wymogów określonych w roz‐
porządzeniu Ministra Środowiska8 oraz decyzji dostosowawczej Starostwa Powiatowego w Sokółce z dn. 22.12.2003 r. W wyniku stwierdzonych w toku kontroli naruszeń pouczono Kierownika Zakładu o prowa‐
dzeniu badań monitoringowych składowiska w pełnym zakresie, udzielono instruktażu w zakresie ustawy o odpadach. Wydano zarządzenie pokontrolne. Składowisko odpadów komunalnych w Szudziałowie (kontrola w sierpniu 2009r.). Właścicielem i zarzą‐
dzającym składowiskiem odpadów jest Gmina Szudziałowo. Odpady z terenu gminy dowożone są przez prywatnych mieszkańców oraz przez PUH MPO Sp. z o.o. w Białymstoku. Składowisko jest czynne całodo‐
bowo (brak dozoru). Obiekt nie jest wyposażony w jakiekolwiek urządzenia techniczne zabezpieczające przed negatywnym wpływem na środowisko (brak sztucznego uszczelnienia, systemu drenażu i studni zbierających odcieki). Podczas oględzin składowiska stwierdzono: uszkodzenie ogrodzenia, brak bramy, brak tablicy informacyjnej i ostrzegawczej. Na wysypisku nie są prowadzone prace zmierzające do dosto‐
sowania przedmiotowego obiektu do wymogów prawnych7. Składowisko nie posiada brodzika do dezyn‐
fekcji kół pojazdów opuszczających obiekt oraz nadal nie zostało wyposażone w wagę samochodową. Od‐
pady dowożone nie są segregowane i nie są selektywnie gromadzone. Oględziny terenu wykazały, że na składowisko trafiają odpady pochodzące z remontów i prac porządkowych, odpady wielkogabarytowe (m.in. łóżka), części samochodowe, opony samochodowe. Składowisko nie posiada zabezpieczenia prze‐
ciwpożarowego (brak sprzętu i instrukcji przeciwpożarowej). Ilość unieszkodliwionych w ciągu I półrocza 2008r. odpadów znacznie przekroczyła szacowane do unieszkodliwiania ilości odpadów określone w decy‐
zji Starosty Powiatowego w Sokółce. Ponadto stwierdzono brak ilościowej i jakościowej ewidencji odpa‐
dów, brak realizacji obowiązku przedkładania zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów unieszkodliwionych na składowisku do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Kontrolo‐
wany obiekt nie posiada jakichkolwiek urządzeń kontrolno‐pomiarowych. Monitoring nie jest prowadzony. Kierownik składowiska nie posiada świadectwa kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami. Nie prowadzono (2 razy w roku) pomiarów stopnia wykorzystania pojemności składowiska i sposobu uniesz‐
kodliwiania odpadów pod kątem oddziaływania na środowisko. Na składowisku stwierzono obecność od‐
padów niedopuszczalnych do składowania tj. elementy samochodowe, zużyte opony aut i odpady wielko‐
gabarytowe. W wyniku stwierdzonych naruszeń udzielono instruktażu, wydano zarządzenie pokontrolne oraz skierowano wystąpienie do Starosty Sokólskiego oraz do Wójta Gminy Szudziałowo. PPHU AGROMA‐SOKÓŁKA w Sokółce (kontrola w listopadzie 2008r.). Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. 8 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów 27 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola w listopadzie 2008r.). Inspektorat nie wykazał nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. PPUH GENO w Sokółce (kontrola w grudniu 2008r.). Inspektorat w wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdził nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. Gminna oczyszczalnia ścieków w Krynkach (kontrola w lutym 2009r.). Inspektorat w wyniku przeprowa‐
dzonej kontroli nie wykazał nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. Piekarnia Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Sokółce (kontrola w marcu 2009r.). W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, brak ewidencji jakościowej i ilościowej wytwarzanych odpadów, brak uregulowanego stanu formalnoprawnego w zakresie gospodarki odpadami, brak realizacji obowiązku przedkładania sprawozdań do Marszałka Województwa Podlaskiego dotyczącego ilości oraz rodzajów wy‐
twarzanych odpadów i sposobów gospodarowania nimi. Podmiot realizuje obowiązek wypełniania przepi‐
sów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie pro‐
duktowej i opłacie depozytowej za pośrednictwem Organizacji Odzysku EKO CYKL S.A., która to potwier‐
dziła wykonanie obowiązku odzysku recyklingu odpadów. Firma prowadzi ewidencję wprowadzanych na rynek opakowań i przekazuje półroczne deklaracje do organizacji. W wyniku stwierdzonych nieprawidło‐
wości wydano zarządzenie pokontrolne. PPHU KRYSPOL w Krynkach (kontrola w kwietniu 2009r.). W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzo‐
no, brak ewidencji jakościowej i ilościowej wytwarzanych odpadów, brak uregulowanego stanu formalno‐
prawnego w zakresie gospodarki odpadami. Przedsiębiorstwo nie realizuje obowiązku przedkładania sprawozdań do Marszałka Województwa Podlaskiego dotyczących ilości oraz rodzajów wytwarzanych od‐
padów i sposobów gospodarowania nimi. Poprzednie zarządzenie pokontrolne (dotyczące prowadzenia ewidencji wytwarzanych odpadów i przedkładania sprawozdań do Urzędu Marszałkowskiego) nie zostało zrealizowane, w związku z powyższym nałożono mandat karny oraz udzielono instruktażu. PHU KONAR w Korycinie (kontrola w kwietniu 2009 r.). Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakre‐
sie gospodarowania wytwarzanymi odpadami. Gospodarstwo Rolne Krzysztofa Gregorczuka Kamińskie Wiktory, gm. Poświętne (kontrola w maju 2009 r. ). Powstający w gospodarstwie obornik przekazywany jest do nawożenia pól w m. Gąsówka Stara. Gnojowica przetrzymywana jest w zbiorniku znajdującym się pod posadzką chlewni o pojemności około 100m3, a następnie wywożona na pola uprawne. Wg informacji właściciela, pojemność zbiornika wystar‐
cza na przetrzymywanie nawozu płynnego na okres 4 miesięcy. Padłe sztuki zwierząt przekazywane są do utylizacji firmie STRUGA S.A. W dniu kontroli stwierdzono brak rachunków potwierdzających odbiór sztuk padłych zwierząt oraz kart przekazania odpadów firmie posiadającej stosowne zezwolenia. Nie stwierdzo‐
no wycieków z obornika ani gnojowicy. Pouczono właściciela w zakresie prowadzenia ewidencji wytwarza‐
nych odpadów oraz przechowywania rachunków oraz kart przekazania odpadów. Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o., Zakład Górniczy Drahle III (kontrola w maju 2009 r.). Nie wykazano nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. SOKÓŁKA OKNA I DRZWI S.A. w Sokółce (kontrola w maju 2009 r.). W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami ale wydano pouczenie dotyczące uaktualnienia posiadanych decyzji w zakresie ochrony powietrza i gospodarki odpadami po zakończeniu procesu inwestycyjnego (zmiany technologii do produkcji stolarki budowlanej). Schronisko dla zwierząt w Sokółce (kontrola w czerwcu 2009 r.). Podczas przeprowadzonej interwencji nie stwierdzono śladów zanieczyszczenia terenu. Ferma Drobiu w Krośnianach (kontrola w czerwcu 2009 r.). Inspektorat nie wykazał nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. ORLEN GAZ Spółka z o.o., Terminal Gazu Płynnego w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1 (kontrola w lipcu 2009 r.). Inspektorat nie wykazał nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami. Oczyszczalnia ścieków w Suchowoli (kontrola w sierpniu 2009 r.). Osady z oczyszczalni odwadniane są mechanicznie w urządzeniu typu DRAMID, pakowany w worki a następnie do czasu wywozu na składowi‐
sko magazynowany na betonowym placu wyposażonym w kanalizację odprowadzającym odcieki na oczyszczalnię. Zarządzający oczyszczalnią spółka CENTROKOM nie prowadzi ewidencji powstających odpa‐
dów, zgodnie z obowiązującymi wzorami dokumentów. Nie przedłożono Marszałkowi Województwa Pod‐
laskiego zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości wytworzonych odpadów za 2008r. i sposobach ich zagospodarowania. W wyniku nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne. 28 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
Lecznica Zwierząt Nr 1 w Sokółce (kontrola w sierpniu 2009 r.). Podczas kontroli stwierdzo, że odpady zawierające drobnoustroje chorobotwórcze przechowywane są w specjalnych workach, przeznaczonych tylko na ten cel. Worki gromadzone są w specjalnym, osobnym, wydzielonym pomieszczeniu do którego nie mają wstępu osoby nieupoważnione. Odpady nie są autoklawowane. Odbiera je firma CZYŚCIOCH Sp. z o.o. raz w miesiącu. Podmiot nie prowadzi ewidencji jakościowej i ilościowej wytworzonych odpadów. Po‐
siada nieuregulowany stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami. Nie przedłożono Marszał‐
kowi Województwa Podlaskiego informacji o wytwarzanych i transportowanych odpadach oraz o sposo‐
bach gospodarowania nimi. Wydano zarządzenie pokontrolne oraz udzielono instruktażu. PPUH AGROPOL Sp. z o.o. w Szudziałowie (kontrola w sierpniu 2008 r.). Inspektorat przeprowadził kom‐
pleksową kontrolę, w wyniku której nie wykazano nieprawidłowości w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi w przedmiotowej instalacji. Oczyszczalnia ścieków w Korycinie (kontrola w sierpniu 2008 r.). Jednostka wypełnia obowiązki w zakresie gospodarki odpadami. Nie wykazano nieprawidłowości. HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU Klimat akustyczny województwa podlaskiego kształtuje głównie komunikacja drogowa oraz w niewielkim stop‐
niu, hałas przemysłowy, którego uciążliwość ma charakter lokalny o stosunkowo niedużym zasięgu. W zależności od pochodzenia hałasu środowiskowego (źródła) dokonuje się jego podziału na następujące, podstawowe kategorie hałasu: komunikacyjny(drogowy, lotniczy, kolejowy) oraz przemysłowy. Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlep‐
szego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku (Dz. U. Nr 120, poz.826). Według powyższego rozporządzenia wartości poziomów dopusz‐
czalnych hałasu są zależne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz od pory dnia i nocy. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu komunikacyjnego i przemysłowego na terenie całego województwa podlaskiego. Badania przeprowadzane są w ramach plano‐
wych kontroli, a także w ramach działań interwencyjnych w wyniku skarg społeczeństwa. STAN – POMIARY HAŁASU HAŁAS KOMUNIKACYJNY Hałas komunikacyjny jest obecnie najpowszechniejszym i najbardziej uciążliwym źródłem hałasu w środowisku zurbanizowanym. Ciągły wzrost ilości pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym braku właściwych rozwią‐
zań drogowych, braku obwodnic miejskich, złej jakości nawierzchni znacząco powiększa obszar środowiska o ponadnormatywnym hałasie drogowym. W roku 2008 badania monitoringowe hałasu realizowano zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Środo‐
wiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z dnia 5 lipca 2007 r., poz. 826) oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. 29 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Na terenie powiatu sokólskiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku przeprowadził w 2008 roku pomiary hałasu komunikacyjnego w Suchowoli. Celem badań było określenie uciążliwości akustycz‐
nej drogi krajowej przebiegającej przez miasto. Pomiar wykonywano przy drodze krajowej nr 8 w celu określe‐
nia wartości wskaźników LAeq,D oraz LAeq,N (wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalania i kontroli wa‐
runków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby). Podczas pomiaru prowadzono rejestrację natężenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich. Wyniki badań hałasu komunikacyjnego w Suchowoli w 2008 roku – wartości dobowe Lp. 1 Dane identyfikujące punkt i obszar, na którym doko‐
nywano pomiarów Wyniki pomiarów Przekroczenia dopuszczalnej wartości wskaźni‐
ka oceny hałasu Nazwa punktu współrzędne Data pomiaru LAeq,D [dB] LAeq,N [dB] LAeq,D [dB] LAeq,N [dB] Suchowola ul. Białostocka N 53° 34' 44,6'' E 023° 06’ 23,8'' pora dzienna 17.11.2008 pora nocna 08.12.2008 74,5 71,6 14,5 21,6 średnia l.pojazdów /dobę średnia l.pojazdów ciężkich /dobę 10750 3594 źródło: WIOŚ Przeprowadzone pomiary wykazały, że zarówno w porze dziennej jak i nocnej odnotowano wysokie wartości przekroczenia norm dobowych. W szczególności, przekroczenia w porze nocnej były najwyższe w porównaniu do wszystkich badań przeprowadzonych w 2008 roku na terenie całego województwa (o 21,6 dB). W 2009 roku zaplanowano pomiary w Kuźnicy Białostockiej oraz ponownie w Suchowoli. Pomiary w Suchowoli mają posłużyć do wyznaczenia poziomów długookresowych (LDWN oraz LN), które są podstawą prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Wyniki przeprowadzonych w 2009 roku pomiarów zostaną przedstawione w kolejnej Informacji o stanie środowiska powiatu. W 2008 roku badania hałasu prowadził również Instytut Ochrony Środowiska na zlecenie Głównego Inspekto‐
ratu Ochrony Środowiska. Długookresowe badania monitoringowe hałasu komunikacyjnego wykonano w 5 miastach województwa podlaskiego, w tym w Sokółce. Pomiary prowadzono w porze wiosennej (marzec – czerwiec) oraz w porze jesienno – zimowej (wrzesień – luty). Wyniki badań hałasu komunikacyjnego w Sokółce w 2008 roku – wartości poziomów długookresowych Lp. Lokalizacja punktu pomiarowego pora wiosenna 1 dzień roboczy Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku Współrzędne geograficzne punktu N 53o24’9” o
E 23 29’21” dzień roboczy Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku 3 dzień świąteczny Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku pora jesienno ‐ zimowa 1 dzień roboczy Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku N 53o24’9” E 23o29’21” N 53o24’9” E 23o29’21” 2 N 53o24’9” E 23o29’21” N 53o24’9” E 23o29’21” 2 3 dzień roboczy Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku dzień świąteczny Sokółka ‐ przy drodze krajowej nr 19, wyjazd w kierunku Białegostoku N 53o24’9” E 23o29’21” Obliczony średni poziom długo‐
okresowy [dB] LDWN LN 67,3 59,4 68,2 59,9 65,4 57,8 67,1 59,0 66,7 58,9 67,9 59,6 źródło: IOŚ 30 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Wyniki badań wskazują na przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów długookresowych hałasu. Wyli‐
czony średni poziom długookresowy (LDWN) wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia, pory wieczoru oraz pory nocy został przekroczony średnio o 12,1 dB, zaś długookresowy średni poziom dźwięku A (LN) wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku został przekroczony średnio o 9 dB. PRZECIWDZIAŁANIA HAŁAS KOMUNIKACYJNY Środki ochrony przed hałasem komunikacyjnym dzieli się na dwa rodzaje: •
•
ochrona przed hałasem „u źródła” – wszystkie przedsięwzięcia ingerujące w źródło dźwięku, powodujące zmniejszenie promieniowania energii akustycznej do środowiska. Dzieli się na następujące rodzaje zadań: 9 ingerencja w konstrukcję pojazdów w celu zmniejszenia emisji hałasu – jest przedmiotem kilku Dyrek‐
tyw Unii Europejskiej oraz przepisów krajowych, które są zharmonizowane z Dyrektywami UE, 9 dobór konstrukcji arterii – emisja hałasu samochodowego jest m.in. efektem hałasu powodowanego interakcją kół i nawierzchni drogowej. Wypadkowa emisja hałasu zależy od rodzaju i jakości opon i nawierzchni drogowej, 9 oddziaływanie na mniej hałaśliwą eksploatację pojazdów – istotne znaczenie dla zmniejszenia emisji hałasu pojazdów mają ograniczenia prędkości oraz zapobieganie częstym startom, hamowaniom, a szczególnie gwałtownym przyspieszeniom samochodów na niskich biegach i przy wysokich obrotach silników. Przyspieszanie samochodów występuje na ogół w obrębie skrzyżowań. Dlatego też istotny efekt ograniczenia emisji hałasu można osiągnąć poprzez wymuszenie spokojnej jazdy ze stałą umiar‐
kowaną prędkością stosując zsynchronizowaną sygnalizację świetlną tzw. „zieloną falę”. urbanistyczne i architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej – działania zmierzają‐
ce do ograniczenia hałasu już wyemitowanego „do środowiska”. Urbanistyczne i organizacyjne rozwiązania zmniejszania hałasu komunikacyjnego ‐ rozwiązania tego typu dotyczą dużych obszarów mieszkaniowych i mają związek ze zmianami zagospodarowania. Dzielą się na następujące grupy: 9 budowa obwodnic miast, tworzenie nowych tras międzydzielnicowych, tworzenie nowych obwodnic wewnątrz miejskich. Rozwiązania te pozwalają na wyprowadzenie przede wszystkim ruchu ciężkiego oraz na zmniejszenie ruchu samochodów osobowych na terenach mieszkalnych. 9 strefy „ruchu uspokojonego”. Ideą tworzenia stref jest hasło „jak najmniej ruchu samochodowego”. Realizowane jest ono poprzez: ograniczanie przepustowości ulic, ograniczanie prędkości, stwarzanie innych ograniczeń i utrudnień dla ruchu samochodów, całkowita eliminacja ruchu tranzytowego, two‐
rzenie preferencji dla transportu zbiorowego, przyjaznego środowisku. Strefami takimi obejmowane są przede wszystkim obszary mieszkalne. Architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej, o charakterze raczej lokalnym: 9 ekranowanie akustyczne – jest najczęściej stosowanym środkiem ochrony przeciwdźwiękowej w oto‐
czeniu tras komunikacyjnych. Ekrany akustyczne mają za zadanie zasłaniać odbiorcę przed dźwiękiem dochodzącym bezpośrednio od źródła. Dobrze zaprojektowane powinny służyć przede wszystkim do ochrony niskiej zabudowy mieszkaniowej. Aby ochronić wysoką zabudowę należy stosować rozwiąza‐
nia specjalne: budowa drogi w wykopie, budowa tuneli lub półtuneli. 9 architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej; najczęściej stosowanym rozwiąza‐
niem jest podwyższanie izolacyjności akustycznej otworów okiennych. Dodatkową możliwością za‐
bezpieczenia przed hałasem mieszkańców terenów zlokalizowanych wzdłuż tras komunikacyjnych jest odpowiednie ukształtowanie bryły budynku i funkcjonalne rozplanowanie pomieszczeń. Elewacje ist‐
niejących już budynków eksponowane na hałas mogą być także chronione za pomocą przezroczystych ekranów zawieszanych na tej elewacji. 31 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok HAŁAS PRZEMYSŁOWY – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Hałas przemysłowy na terenie województwa stanowi zagrożenie o charakterze lokalnym, występujące głównie w dzielnicach przemysłowych miast. Przyczyną wzrostu uciążliwości jest rozbudowa miast, wchłanianie tere‐
nów przemysłowych i rozbudowa w ich sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy mieszkaniowej, w pobliżu zakładów przemysłowych. Emisja hałasu przemysłowego jest uzależniona w dużym stopniu od pro‐
cesu technologicznego i wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń, których ilość, stan techniczny, poziom nowoczesności, a także izolacyjność akustyczna i lokalizacja źródła są czynnikami decydującymi o stopniu uciąż‐
liwości dla otoczenia. W ewidencji Inspektoratu znajduje się 5 podmiotów gospodarczych z obszaru powiatu sokólskiego, które po‐
siadają decyzje określające dopuszczalne wielkości hałasu przenikającego do środowiska powstającego w wy‐
niku prowadzonej działalności. Są to: •
•
•
•
•
BARTER S.A ‐ Oddział w Sokółce SAGA, Ferma Drobiu Bogusław Jankowski, Kraśniany, PPUH AGROPOL Sp. z o. o. w Szudziałowie, Podlaskie Zakłady Zbożowe S.A w Białymstoku, Oddział w Sokółce, „Brukpol” Usługi Budowlano – Drogowe K. Szymczyk, Dąbrowa Białostocka. Od września 2008 roku Inspektorat przeprowadził na terenie powiatu sokólskiego 4 kontrole. •
•
•
•
BARTER S.A ‐ Oddział w Sokółce SAGA. (Kontrola maj – lipiec 2009 r.). Podstawową działalnością oddziału SAGA jest import i dystrybucja gazu propan – butan oraz przeładunek i sortowanie węgla. Przeładunek oraz napełnianie cystern w zależności od potrzeb odbywa się całą dobę. Głównymi źródłami emisji hałasu do środowiska jest praca mobilnego sortownika węgla oraz przeładunek gazu propan – butan z wagono – cystern do zbiorników podziemnych, tankowanie gazu do autocystern oraz praca karuzelowej rozlewni ga‐
zu do butli 11 kg. Podczas kontroli trwał rozładunek wagonów z węglem przy pomocy urządzeń, pracowały ładowarki, a także odbywał się transport samochodowy związany z odbiorem węgla. Oddział w Sokółce posiada decyzję określającą dopuszczalne poziomy hałasu przenikającego do środowiska powstających w wyniku prowadzonej działalności. Przeprowadzone podczas kontroli pomiary emisji hałasu nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu na przyległych terenach. Ferma Drobiu Bogusław Jankowski, Kraśniany. (Kontrola czerwiec – sierpień 2009 r.). Głównymi źródłami hałasu na fermie są wentylatory oraz transport na terenie gospodarstwa. Kontrolowany podmiot posiada pozwolenie zintegrowane, które nakłada obowiązek prowadzenia okresowych pomiarów hałasu w porze dziennej i porze nocnej raz na dwa lata, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. Właściciel zlecił wykonanie pomiarów hałasu na terenie fermy i zobowiązał się dostarczyć wyniki badań do WIOŚ po ich wykonaniu. PPUH AGROPOL Sp. z o. o. w Szudziałowie. (Kontrola sierpień – wrzesień 2009 r.). Głównymi źródłami hałasu na fermie są wentylatory oraz transport na terenie gospodarstwa. PPUH AGROPOL posiada pozwo‐
lenie zintegrowane, które nakłada obowiązek prowadzenia okresowych pomiarów hałasu w porze dzien‐
nej i porze nocnej raz na dwa lata, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. Podczas kontroli wła‐
ściciel przekazał sprawozdanie z wykonanych pomiarów emisji hałasu przemysłowego do środowiska, z którego wynika, iż przeprowadzone pomiary hałasu wykazały, że wartości równoważnego poziomu dźwię‐
ku na granicy terenu instalacji dla pory dziennej i nocnej są niższe od dopuszczalnych określonych w po‐
zwoleniu. PHU „KONAR” Wojciech Stasieluk, Skindzierz. (Kontrola kwiecień – maj 2009 r.). Głównymi źródłami emi‐
sji hałasu z tartaku, mającymi wpływ na klimat akustyczny na przyległych terenach zabudowy zagrodowej jest praca urządzeń służących do przetwarzania drzewa: 2 traki ramowe, piła wielotarczowa, 2 obrzynarki, korowarka, rębak, system wyciągowy trocin z pomieszczeń pił i traków, 4 wentylatory z komór suszarni‐
czych. Urządzenia pracują w ruchu ciągłym i nie posiadają żadnych zabezpieczeń akustycznych. Innymi 32 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok źródłami hałasu jest jazda ładowarek oraz wózków widłowych transportujących surowiec do hali traków i trociny do pojemnika zasypowego i transport samochodowy odbywający się średnio dwa razy w tygodniu. Tartak nie posiada decyzji określającej dopuszczalne wielkości hałasu przenikającego do środowiska po‐
wstających w wyniku prowadzonej działalności. Przeprowadzone w czasie kontroli pomiary emisji hałasu wykazały występowanie przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu na granicy chronionych terenów za‐
budowy zagrodowej o 1,1 dB w porze dziennej. W porze nocnej zakład nie pracuje. Inspektorat wystąpił do Starostwa Powiatowego w Sokółce o wydanie decyzji określającej dopuszczalne wielkości hałasu prze‐
nikającego do środowiska w wyniku prowadzonej działalności. Wiele zakładów przemysłowych wprowadziło już lub wprowadza szereg zabezpieczeń akustycznych, które skutecznie wyeliminowały nadmierny hałas przemysłowy z terenów mieszkalnych. Dzieje się tak między innymi ze względu na przeprowadzane przez jednostki WIOŚ kontrole zakładów oraz ze względu na wprowadzenie dla niektórych przedsiębiorstw obowiązku uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Najczęściej stosowanymi zabezpieczeniami przed hałasem przemysłowym są: wyciszenia i wygłuszenia maszyn, obudowy akustyczne, tłumiki, kabiny dźwiękoszczelne, środki natury organizacyjnej (np. zmiana trybu pracy zakładu), dobór mało hałaśliwej technologii produkcji, urządzeń, maszyn i środków transportu, ekrany aku‐
styczne. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO Pola elektromagnetyczne (wg Ustawy Prawo ochrony środowiska) to pola elektryczne, magnetyczne oraz elek‐
tromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, tworzących zakres promieniowania elektromagne‐
tycznego niejonizującego. Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM), w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest do podstawowych rodzajów zanieczyszczeń środowiska naturalnego. Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowi‐
sku dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony środowi‐
ska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne od zawsze występowało w środowisku naturalnym. Po‐
chodzi ono z naturalnych źródeł takich jak Słońce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne. Dodatkowo w środowisku występują sztuczne pola elektromagnetyczne, które związane są z techniczną działalnością człowieka. Promien‐
iowanie elektromagnetyczne występuje wszędzie, a jego najważniejszymi źródłami są: •
•
•
•
•
stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje i linie energetyczne, nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB ‐ radio i radiostacje amatorskie, wojskowe i cywilne urządzenia radionawigacji i radiolokacji, urządzenia powszechnego użytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp. Ciągły rozwój techniki powoduje znaczny wzrost ilości nadajników radiowo‐telewizyjnych oraz stacji bazowych telefonii komórkowej. STAN – POMIARY MONITORINGOWE W roku 2008 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zrealizował program badań pól elektromagnetycz‐
nych opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie za‐
kresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Program ten zakładał skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach 33 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok wiejskich. Zakres prowadzenia badań obejmował pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektroma‐
gnetycznego w przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. Inspektorat przeprowadził po‐
miary w 45 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie województwa. Na obszarze powiatu sokólskiego pomiary przeprowadzono w Sokółce i Sidrze. Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych na terenie powiatu w 2008 r. Lp.
Miejscowość
1
Sokółka
2
Sidra
Lokalizacja punktu
ul. Plac Kilińskiego 21
N 52º24’21,4’’
E 023º29’40,0’’
centrum miejscowości
N 53º33’02,07’’
E 023º27’11,7’’
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych promieniowania elektromag. [V/m]
Wartość niepewności
pomiaru [V/m]
0,51
0,026
0,35
0,018
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów należy stwierdzić, iż w żadnym z punktów na obszarze powiatu nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Należy podkreślić, że przeprowadzone na terenie województwa podlaskiego pomiary, w żadnym z 45 zbada‐
nych punktów pomiarowych nie wykazały występowania przekroczeń norm. Zmierzone wartości składowej elektrycznej wyniosły, w większości przypadków, do 10% normy dopuszczalnej, a jedynie w 2 przypadkach: w Łomży przy ul. Kazańskiej 10 oraz w Hajnówce (centrum) wartości przekroczyły poziom 10% normy. W roku 2009 na terenie powiatu sokólskiego Inspektorat zaplanował badania pól elektromagnetycznych w Dąbrowie Białostockiej i Suchowoli. Wyniki z przeprowadzonych pomiarów zostaną przedstawione w kolejnej Informacji. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI Poważne awarie mogą powstawać w przypadku awarii i katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenach miast powiatu oraz w wyniku wypadków kolejowych i drogowych z udziałem cystern i autocystern przewożących materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzują się specyficznymi cechami takimi jak nie‐
pewność ich wystąpienia, złożoność przyczyn, różnorodność bezpośrednich skutków oraz indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem. NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH WIOŚ w Białymstoku prowadzi rejestr obiektów mogących spowodować poważne awarie (zakłady dużego ryzyka i zakłady zwiększonego ryzyka), a także kontroluje te obiekty. W rejestrze znajdują się 3 zakłady zlokalizowane na terenie powiatu, które zostały zaliczone do grupy zakładów o dużym ryzyku powstania poważnej awarii przemysłowej. Na terenie powiatu sokólskiego znajdują się nastę‐
pujące jednostki, które mogą powodować zagrożenie poważną awarią: •
•
•
BARTER Sp. z o.o. w Białymstoku Oddział „Saga” w Sokółce, Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. w Płocku Baza Magazynowa Nr 21 w Sokółce. ORLEN GAZ Spółka z o.o. w Płocku Terminal Gazu Płynnego LPG Orlen Gaz Spółka z o.o. w Sokółce. 34 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok Powyższe zakłady, ze względu na magazynowane substancje i ich ilości, zostały zaliczone do zakładów dużego ryzyka powstania poważnej awarii przemysłowej9. WIOŚ w Białymstoku przeprowadza kontrole tych obiektów co najmniej raz w roku. W wyniku przeprowadzonych kontroli w 2009 roku, w zakresie przeciwdziałania po‐
ważnym awariom, nie stwierdzono uchybień mających wpływ na bezpieczeństwo jak i zagrożenie skażeniem środowiska. Zakłady opracowały oraz dokonują bieżącyh aktualizacji, wymaganych przepisami dokumentacji z zakresu bezpieczeństwa (raporty o bezpieczeństwie we wszystkich przypadkach zostały zatwierdzone decyzja‐
mi przez Wojewódzkiego Komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku). W 2009 r. ORLEN GAZ Spółka z o.o. w Płocku, Terminal Gazu Płynnego LPG w Sokółce Osiedle Buchwałowo 1, powiększył posiadane pojemności magazynowe gazu, poprzez posadowienie dwóch zbiorników o pojemności po 500 m3 każdy. Obiekt posiada bardzo nowoczesne rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa eksploatacji, zarówno jeżeli chodzi magazynowanie jak i przeładunek. Jednostka dokonała aktualizacji posiadanych doku‐
mentacji z zakresu bezpieczeństwa ludzi i środowiska, które to obecnie są na etapie zatwierdzania przez Wo‐
jewódzkiego Komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku. Ponadto na terenie powiatu sokólskiego znajdują się dalsze 3 zakłady, które posiadają na swoim terenie nie‐
bezpieczne substancje (w mniejszych ilościach), stąd mogą być również potencjalnymi sprawcami poważnych awari w środowisku. Należą do nich: •
•
•
Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” w Sokółce, Spółdzielnia Mleczarska „Somlek” Zakład w Dąbrowie Białostockiej, „Eskimos” sp. z o.o. w Sokółce. W przypadku tych zakładów, podstawową stosowaną niebezpieczną substancją jest amoniak, wykorzystywany w instalacjach chłodniczych. Przeprowadzone przez WIOŚ kontrole nie wykazały uchybień w zakresie bezpie‐
czeństwa eksploatacji tych instalacji. Ponadto należy podkreślić, że wszystkie instalacje są na bieżąco moderni‐
zowane i wyposażane w urządzenia zabezpieczająco‐alarmujące np.: zawory bezpieczeństwa, systemy detekcji par amoniaku. W rozpatrywanym okresie na terenie powiatu nie odnotowano poważnych awarii jak również zdarzeń o znamionach poważnych awarii, zarówno na terenie zakładów będących potencjalnymi sprawcami jak i w transporcie towarów niebezpiecznych. TRANSPORT Poważne źródło zagrożenia na terenie powiatu, oceniane nawet na większe niż pochodzące od obiektów sta‐
cjonarnych, mogą stwarzać katastrofy kolejowe oraz wypadki drogowe środków transportu, przewożących materiały niebezpieczne. Szczególnie groźne są awarie w rejonach przepraw mostowych na tych trasach, grożą one bezpośrednim skażeniem wód płynących. Na terenie powiatu sokólskiego znajduje się kilkanaście stacji paliw. Eksploatacja ich stwarza lokalne zagroże‐
nie dla środowiska np. możliwości awarii czy pożary. Głównie jednak wypadki o znamionach poważnych awarii wynikają z transportu paliw płynnych i gazowych do zaopatrzenia stacji na terenie województwa podlaskiego, jak również wywozu paliw płynnych i gazowych z funkcjonujących na terenie powiatu baz magazynowych. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku uczestniczy w cyklicznie powtarzanych kilkudnio‐
wych akcjach organizowanych pod kryptonimem „TRACK” prowadzonych na obszarze województwa, na głów‐
9
kryteria zakwalifikowania zakładu zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r., w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; Dz.U. Nr 58, poz. 535 z późn. zmianami. 35 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok nych drogach wylotowych z Białegostoku, w tym na kierunku Białystok – Sokółka – Kuźnica Białostocka – grani‐
ca państwa. Akcje organizowane są przez Komendę Wojewódzką Policji przy współpracy Państwowej Straży Pożarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Straż Graniczną i Inspekcję Transportu Drogowego. Kontrolą objęto kołowe i kolejowe środki transportu materiałów toksycznych i surowców chemicznych. Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie stanu technicznego środków transportu, wymaganego wyposażenia i prawidłowości oznakowania oraz kompletności dokumentacji. W 2008 r. na terenie województwa podlaskiego w ramach działań skontrolowano ogółem 574 pojazdy w tym 93 pojazdy przewożące towary niebezpieczne. Podczas kontroli pojazdów z towarami niebezpiecznymi stwier‐
dzonych zostało 18 naruszeń przepisów ruchu drogowego (stan techniczny pojazdów, przekroczenie dozwolo‐
nej prędkości, brak wymaganych dokumentów). Opracował:
Wydział Monitoringu Środowiska
Akceptował:
36 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiaty wykonują zadania publiczne o charakterze ponad gminnym. W zakresie spraw związanych z ochroną środowiska powiaty wykonują zadania dotyczące ładu przestrzennego i ekologicznego (które obejmują działania z zakresu geodezji, zagospodarowa‐
nia przestrzennego, nadzoru budowlanego, gospodarki wodnej, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa śródlądo‐
wego i ochrony środowiska). Powiaty w ograniczonym zakresie mogą prowadzić, własną politykę ekologiczną poprzez powiatowy program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami. Politykę może także kształtować Starosta, poprzez wydanie pozwoleń emisyjnych dla szeregu rodzajów instalacji oraz przedsięwzięć, które nie są przypisane do kompeten‐
cji wojewody. W szczególności warto zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony
Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a
także minimalizować problemy środowiskowe. Poniżej wymieniono niektóre zadania należące
do kompetencji organów samorządowych szczebla powiatowego i gminnego (zadania zbieżne
wytłuszczono). ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY •
•
•
•
•
•
•
sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym jego właściwością oraz upoważnia do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległego mu urzędu w drodze decyzji nakłada obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia, a także przywrócenia środowiska do stanu właściwego, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska nega‐
tywnie oddziałuje na środowisko, występuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji , jeżeli w wyniku kontroli stwierdzi naruszenie przez kontrolowany przedmiot przepi‐
sów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi, jeżeli podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi, pozwalającymi na jej przeprowadzenie, lub nie można wszcząć postępowania egzeku‐
cyjnego dotyczącego obowiązku rekultywacji albo egzekucja okazała się bezskuteczna, lub zanieczyszcze‐
nie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nastąpiło w wy‐
niku klęski żywiołowej. dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi wówczas, gdy z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku konieczne jest natychmiastowe jej dokonanie prowadzi okresowe badania jakości gleby i ziemi, prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na których obowiązek rekultywacji obciąża starostę, 37 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
może przeprowadzić rekultywację powierzchni ziemi pomimo nieujęcia zadania w programie ochrony środowiska, jeżeli stwierdzi, iż nieprzeprowadzenie rekultywacji spowoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, sporządza, co 5 lat, mapy akustyczne, wydaje pozwolenia wodno‐prawne, jest właściwy w sprawach stwierdzenia wygaśnięcia, cofnięcia lub ograniczenia tego pozwolenia, a także orzeczenia o przeniesieniu prawa własności urządzenia wodnego na własność właściciela wody wzywa zakład do usunięcia, w określonym terminie, zaniedbań w zakresie gospodarki wodnej, w wyniku których może powstać stan zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi albo zwierząt bądź środowisku. ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
uchwala powiatowy program ochrony środowiska może, w drodze uchwały, wyznaczyć obszary ciche w aglomeracji lub obszary ciche poza aglomeracją, uwzględniając szczególne potrzeby ochrony przed hałasem tych obszarów i podając wymagania zapew‐
niające utrzymanie poziomu hałasu co najmniej na istniejącym poziomie uchwala programy działań, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego, dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. oraz terenów określonych w powiatowym programie ochrony środowiska dokonuje aktualizacji programu ochrony środowiska przed hałasem co najmniej raz na pięć lat, a także w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających zmianę planu lub harmonogramu realizacji tworzy obszary ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko uchwala powiatowy plan gospodarki odpadami. wprowadza ograniczenia lub zakazuje używania jednostek pływających lub niektórych ich rodzajów na określonych zbiornikach powierzchniowych wód stojących oraz wodach płynących, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno‐
wypoczynkowe rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa określa kierunki działania właściwego organu Inspekcji Ochrony Środowiska. zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków powiatowego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok. KOMPETENCJE ZARZĄDU: •
•
•
•
•
•
•
•
•
sporządza projekt powiatowego programu ochrony środowiska, po zasięgnięciu opinii zarządu woje‐
wództwa opracowuje projekt powiatowego planu gospodarki odpadami sporządza co 2 lata raport z wykonania powiatowego programu ochrony środowiska składa co 2 lata, radzie powiatu sprawozdania z realizacji powiatowego planu gospodarki odpadami opiniuje projekt gminnego programu ochrony środowiska opiniuje projekt wojewódzkiego i gminnego planu gospodarki odpadami opiniuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami opracowanego dla gmin, będących członkami związków międzygminnych opracowuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmującego zadania powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatów, będących członkami związków powiatów aktualizuje powiatowy plan gospodarki odpadami, nie rzadziej niż co 4 lata. ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowym instrumentem powinien być miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ‐ dokument dotyczący wprawdzie polityki przestrzennej, ale o ogromnym wpływie również na kwestie ochrony środowiska. Dodatkowo organy gminy opracowują plany 38 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok ochrony środowiska i programu gospodarki odpadami, jak też regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. Ponadto wydają niektóre decyzje z zakresu ochrony środowiska, choć ich kompetencje są dużo mniej znaczące niż decyzje wydawane na szczeblu powiatu lub przez wojewodę w zakresie pozwoleń emisyjnych. ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA Do podstawowych kompetencji i obowiązków należą: •
•
•
•
•
możliwość nakazania w drodze decyzji, osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach zwykłego korzystania ze środowiska lub eksploatującej urządzenie, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko, możliwość, wstrzymania w drodze decyzji, użytkowania instalacji lub urządzenia, jeżeli osoba fizyczna nie dostosowała się do powyższych wymagań, występowanie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będą‐
cych w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli wójt, burmistrz lub prezydent miasta stwierdził narusze‐
nie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrze‐
nie, że takie naruszenie mogło nastąpić, uprawnienie do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska, przedkładanie wojewodzie corocznie informacji dotyczących: 9 informacji o stanie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków komunalnych, 9 informacji o postępie realizacji przedsięwzięć określonych w krajowym programie oczyszczania ście‐
ków komunalnych, 9 informacji o ilości wytworzonych w ciągu roku Mg suchej masy osadów ściekowych w oczyszczalniach ścieków komunalnych aglomeracji oraz sposób postępowania z tymi osadami z uwzględnieniem po‐
działu państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne, za rok ubiegły 9 coroczne przedkładanie wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY Rada gminy jest organem stanowiącym. Na tym poziomie nie funkcjonują obecnie organy odpowiadające za‐
rządowi województwa lub powiatu. Organem wykonawczym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowymi instrumentami są miejscowy plan zago‐
spodarowania przestrzennego, plan ochrony środowiska i program gospodarki odpadami, jak też regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. W szczególności rada gminy: •
•
•
•
•
uchwala gminny program ochrony środowiska ustanawia ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emi‐
towany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, a w szczególności: 9 może określić inne sposoby udokumentowania wykonania obowiązków dotyczących dokumentowania korzystania z usług firmy wywozowej i opróżniania zbiorników na nieczystości, niż okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi 9 może ustalić górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi, o których mowa wyżej 9 może przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa wyżej 9 ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków. zatwierdza plan gospodarowania dla gruntów położonych na obszarach ograniczonego użytkowania, istniejących wokół zakładów przemysłowych po uzyskaniu opinii izby rolniczej uzgadnia ustalenia dotyczące infrastruktury technicznej, zagospodarowania turystycznego, sposobu użyt‐
kowania gruntów, eliminacji lub ograniczania zagrożeń zewnętrznych oraz ustaleń do studiów uwarunko‐
39 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ Białystok •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do nieruchomości niebędących własnością Skarbu Państwa opiniuje projekt planu ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego uzgadnia projekt rozporządzenia w sprawie wyznaczenia lub powiększenia obszaru chronionego krajobra‐
zu wyznacza obszar chronionego krajobrazu; określa jego nazwę, położenie, obszar, sprawującego nadzór, ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy właściwe dla danego obszaru chronionego krajobrazu lub jego części dokonuje likwidacji lub zmiany granic obszaru chronionego krajobrazu (jeśli nie wykonał tego w ramach swoich zadań wojewoda) znosi ustalane przez siebie formy ochrony przyrody. uzgadnia projekt planu ochrony obszaru Natura 2000 ustanawia pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny lub zespół przyrodniczo‐
krajobrazowy (jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody) opiniuje wnioski Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa opiniuje wnioski starosty o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa. może podjąć uchwałę o objęciu ochroną znajdujących się na obszarze jej działania gruntów rolnych okre‐
ślonych w ewidencji gruntów jako użytki rolne, sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa. zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok 40