Pobierz - Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zakład Diagnostyki Obrazowej SU - Pracownia
Diagnostyki Naczyniowej i Radiologii Zabiegowej,
Botaniczna 3, tel. 12 424 77 74, fax 12 424 86 80
Ustalony termin badania:
dd-mm-rrrr
__-__-____ __:___
h:min
PROCEDURA Z ZAKRESU RADIOLOGII ZABIEGOWEJ – FORMULARZ INFORMACYJNY DLA
PACJENTA
(należy przeczytać w celu prawidłowego skierowania pacjenta do badania i wyjaśnienia wątpliwości pacjenta podczas wypełniania
przez niego formularza informacyjnego dla pacjenta)
Charakter i przebieg zabiegu
ZABIEG ANGIOPLASTYKI
Po wstępnym badaniu angiograficznym i stwierdzeniu obecności krytycznego zwężenia tętnicy, cewnik diagnostyczny zamieniany
jest na cewnik balonowy. Jest to podobna plastikowa, elastyczna rurka o średnicy około 1mm z zamontowanym na końcu balonem,
który podczas wprowadzenia cewnika do naczynia jest opróżniony i nie powoduje powiększenia średnicy cewnika. Po umieszczeniu
cewnika w naczyniu, w taki sposób, że balon jest w miejscu zwężenia jest on wypełniony pod ciśnieniem co powoduje powiększenie
balonu i rozszerzenie naczynia od środka. Jeżeli zwężenie nie rozszerza się do odpowiednich rozmiarów, przez cewnik wkładana jest
specjalna proteza w kształcie sprężynki nazywana stentem, który stanowi dla tętnicy rusztowanie utrzymujące od wewnątrz
poszerzony odcinek. Podczas zabiegu chory otrzymuje dożylnie 5000 j. Heparyny. Przez 48 godzin po zabiegu powinien otrzymać
heparynę drobnocząsteczkową w dawce leczniczej, a przez następne 6 miesięcy 1 x dziennie 100 mg aspiryny (jeżeli nie ma
przeciwskazań).
Powikłania mogące wystąpić w trakcie lub po zabiegu: krwiak w okolicy nakłucia, zamknięcie badanej tętnicy wymagające zabiegu
chirurgicznego, krwawienie spowodowane uszkodzeniem ściany naczynia. Podobnie jak przy zabiegu przeprowadzonym w szpitalu
istnieje możliwość wystąpienia zgonu, choć przypadki takie są niesłychanie rzadkie. Korzyści płynące z zabiegu to nieoperacyjne
wyleczenie zwężenia tętnicy. Alternatywnym rozwiązaniem jest zabieg chirurgiczny.
ZABIEG EMBOLIZACJI
Zabieg embolizacji polega na zamknięciu światła naczynia przy pomocy obcego materiału (spirali, cząsteczek alkoholu
poliwinylowego, gąbki żelatynowej, kleju cyjanoakrylowego i innych) wprowadzonego przez cewnik angiograficzny.
Po wstępnym badaniu angiograficznym w naczyniu umieszcza się mikrocewnik przez który wprowadza się materiał embolizacyjny.
Zabiegi embolizacji wykonuje w leczeniu krwotoków, tętniaków, malformacji naczyniowych, przetok tętniczo-żylnych, w
przedoperacyjnej dewaskularyzacji guzów nowotworowych. Dobór materiału embolizacyjnego zależy od rodzaju patologii
naczyniowej.
Powikłania mogące wystąpić w trakcie lub po zabiegu: krwiak w okolicy nakłucia, zamknięcie badanej tętnicy wymagające zabiegu
chirurgicznego, krwawienie spowodowane uszkodzeniem ściany naczynia, zawał części narządu. Podobnie jak przy każdym zabiegu
przeprowadzonym w szpitalu istnieje możliwość wystąpienia zgonu, choć przypadki takie są niesłychanie rzadkie. Alternatywnym
rozwiązaniem jest zabieg chirurgiczny.
Promieniowanie rtg (dotyczy wszystkich badań naczyniowych)
W badaniach naczyniowych stosowane jest promieniowanie rtg. Może ono mieć niekorzystny wpływ na organizm ludzki, dlatego
dawka podczas badania jest zredukowana do najmniejszego poziomu, zapewniającego uzyskanie poprawnych technicznie obrazów.
Należy jednak pamiętać, że dawka promieniowania podczas badania naczyniowego może być wielokrotnie (nawet do 100 razy)
większa w porównaniu z dawką podczas konwencjonalnego badania rtg tej samej okolicy. Wartości dawek nie powinny przekraczać
poziomów referencyjnych, określonych przez odpowiednie akty prawne, chyba że uzasadniają to istotne wskazania kliniczne oraz
szczególne warunki wykonywania badań. Narażenie na promieniowanie rtg w pracowni badań naczyniowych jest monitorowane
przez wprowadzony stały program kontroli jakości. Szczególnie istotne jest zapewnienie ochrony kobiet w ciąży i dzieci:
- ciąża jest przeciwwskazaniem do badania naczyniowego - wykonywanie go jest ograniczone do niezbędnych przypadków, jeżeli
badanie nie może być przeprowadzone po rozwiązaniu (po wyczerpaniu innych metod diagnostycznych oraz
w przypadkach zagrożenia życia matki lub płodu); wówczas powinno być wykonywane w sposób zapewniający maksymalną
ochronę płodu przed ekspozycją na promieniowanie, poprzez wybór właściwej techniki badania oraz stosowanie osłon osobistych
na okolicę brzucha i miednicy,
W przypadku pacjentek w wieku rozrodczym należy zaznaczyć właściwą odpowiedź:
□ Tak □ Nie ciąża
Donaczyniowe środki kontrastowe
We wszystkich badaniach naczyniowych konieczne jest donaczyniowe podanie środka kontrastowego. Aktualnie stosuje się
nowoczesne jodowe, niejonowe środki kontrastowe, cechujące się niskim ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych.
Jak każdy lek, środek kontrastowy może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Działania te zwykle
są przejściowe i mają niewielkie nasilenie, jednak opisywano również reakcje o ciężkim lub zagrażającym życiu przebiegu.
Najczęściej występują nudności, wymioty, ból oraz uczucie ciepła. Większość reakcji ubocznych występuje w ciągu pierwszej
godziny od podania, jednak niekiedy dochodzi do reakcji opóźnionych (po kilku godzinach lub kilku dniach od podania). Możliwe
działania niepożądane:
Układ narządów
Odpornościowy
Dokrewny
Nerwowy,
zaburzenia
psychiczne
Oczy
Często
(rzadziej niż 1/10
częściej niż 1/100)
Niezbyt często
(rzadziej niż 1/100
częściej niż 1/1000)
Reakcje rzekomoanafilaktyczne /
nadwrażliwości
Zawroty głowy, niepokój
Zmniejszenie ostrości / zaburzenia
widzenia
Rzadko
(rzadziej niż 1/1000
częściej niż 1/10000)
Wstrząs rzekomoanafilaktyczny (również przypadki zakończone zgonem)
Zaburzenia czynności tarczycy, przełom tyreotoksyczny
Parestezje / niedoczulica, splątanie, lęk, pobudzenie, niepamięć,
zaburzenia mowy, senność, utrata przytomności, śpiączka, drżenia,
drgawki, niedowład / porażenie, niedokrwienie / zawał mózgu, udar
krwotoczny mózgu. Przejściowa, korowa utrata wzroku.
Zapalenie spojówek, łzawienie
Zaburzenia słuchu
Kołatania serca, ból / uczucie ucisku w klatce piersiowej, bradykardia,
tachykardia, zatrzymanie krążenia, niewydolność serca, niedokrwienie /
Formularz opracowany zgodnie z wytycznymi ESUR i oficjalnymi zaleceniami producentów środków kontrastowych na temat bezpiecznego ich stosowania
W celu oszczędności papieru sugerowany jest wydruk dwustronny.
Uszy
Serce
Zaburzenia rytmu
Pokarmowy
Skóra i tkanka
podskórna
Nerki i drogi
moczowe
Zaburzenia
ogólne i stany w
miejscu podania
Zaburzenia czynności nerek
zawał mięsnia sercowego, sinica.
Niedociśnienie lub nadciśnienie tętnicze, wstrząs.
Skurcz naczyń krwionośnych, incydenty zakrzepowo-zatorowe
Nieżyt nosa, duszność, obrzęk błony śluzowej, astma, chrypka, obrzęk
krtani / gardła / języka / twarzy, skurcz oskrzeli, skurcz krtani / gardła,
obrzęk płuc, niewydolność oddechowa, zatrzymanie oddychania.
Podrażnienie gardła, dysfagia, obrzęk ślinianek, ból brzucha, biegunka
Obrzęk naczyniowo-ruchowy, zespół objawów śluzówkowo-skórnych (np.
zespół Stevensa i Johnsona lub zespół Lyella)
Ostra niewydolność nerek
Złe samopoczucie, dreszcze,
zwiększona potliwość, reakcje
wazowagalne
Bladość, zmiany temperatury ciała, obrzęki
Ból w miejscu podania, niewielkie ocieplenie oraz obrzęk, zmiany zapalne
i uszkodzenie tkanek w przypadku wynaczynienia
Rozszerzenie naczyń krwionośnych
Naczynia
krwionośne
Oddechowy
Kichanie, kaszel
Nudności
Uczucie gorąca
lub bólu, ból
głowy
Wymioty, zaburzenia smaku
Pokrzywka, świąd, osutka, rumień
Przy skierowaniu na badanie naczyniowe/zabieg interwencyjny z zastosowaniem środka kontrastowego należy dostarczyć wynik
badania laboratoryjnego - oznaczenia eGFR (szacowanego stopnia filtracji kłębuszkowej). W przypadku badań planowych wynik ten
powinien być nie starszy niż miesiąc, w przypadku badań pilnych nie starszy niż 6 miesięcy.
wartość eGFR ............ ml/min/1,73m2
Ponadto należy potwierdzić albo wykluczyć występowanie któregokolwiek z poniższych stanów; w razie wątpliwości skontaktować
się z lekarzem kierującym i wykonać stosowne badania laboratoryjne:
□ Tak □ Nie
□ Tak □ Nie
□ Tak □ Nie
□ Tak □ Nie
jeśli tak
wartość
TSH
............ mU/l
□ Tak □ Nie
□ Tak □ Nie
istotne reakcje uboczne na środki kontrastowe w przeszłości, astma lub innego rodzaju alergia, w tym na
środki kontrastowe zawierające jod; jeśli tak, wówczas należy skontaktować się z lekarzem kierującym
w celu ewentualnej premedykacji - proponowany schemat: 30mg prednizolonu (lub 32mg
metyloprednizolonu) doustnie, 12 i 2 godziny przed badaniem naczyniowym,
potwierdzone lub potencjalne zaburzenia czynności nerek, w tym w przebiegu chorób nerek, cukrzycy,
nadciśnienia tętniczego, dny moczanowej, szpiczaka mnogiego, paraproteinemii, niewydolności serca,
stosowanych leków nefrotoksycznych (np. niesterydowych leków przeciwzapalnych, aminoglikozydów,
inhibitorów ACE, cyklosporyny, cisplatyny, dipirydamolu, itd.), podeszłego wieku; jeśli tak, wówczas należy
skontaktować się z lekarzem kierującym:
- przy wartości eGFR < 60 ml/min/1,73m2 należy przerwać stosowanie leków nefrotoksycznych 24 godziny
przed badaniem, zastosować nawodnienie, najlepiej dożylne - proponowany schemat: 1ml/kg/h NaCl, ew.
doustne, co najmniej 6 godzin przed i po badaniu, ponownie oznaczyć eGFR w ciągu 7 dni po badaniu;
- przy wartości eGFR wskazującej na ciężką niewydolność nerek lekarz kierujący powinien rozważyć
alternatywną metodę badania obrazowego bez użycia środków kontrastowych,
przyjmowanie doustnego leku przeciwcukrzycowego z grupy biguanidów (np. Metformin, Metformax,
Metfogamma, Metifor, Formetic, Glucophage, Gluformin, Siofor) - jeśli tak, wówczas należy skontaktować
się z lekarzem kierującym:
- przy wartości eGFR > 60 ml/min/1,73m2 można kontynuować
przyjmowanie tego leku,
- przy wartości eGFR między 30 a 60 ml/min/1,73m2 należy przerwać stosowanie tego leku 48 godzin przed
badaniem i nie przyjmować go przez kolejne 48 godzin po badaniu, następnie ponownie oznaczyć eGFR
i kontynuować przyjmowanie tego leku jedynie
przy braku pogorszenia funkcji nerek,
- przy wartości eGFR < 30 ml/min/1,73m2 nie powinno się używać dożylnego środka kontrastowego,
choroby tarczycy, w tym nadczynność, wole - jeśli tak, wówczas należy skontaktować się z lekarzem
kierującym w celu konsultacji endokrynologicznej i oznaczenia TSH:
- w jawnej nadczynności tarczycy dożylny środek kontrastowy jest przeciwwskazany,
- w chorobie Gravesa-Basedowa, wolu guzkowym, autonomii czynnościowej tarczycy dożylny środek
kontrastowy może być podany za zgodą endokrynologa, po badaniu konieczna jest kontrola
endokrynologiczna,
trwające lub planowane leczenie chorób tarczycy jodem radioaktywnym albo planowana scyntygrafia
tarczycy - jeśli tak, wówczas należy skontaktować się z lekarzem kierującym, ponieważ środek
kontrastowy nie może być podany przez co najmniej 2 miesiące przed leczeniem albo scyntygrafią,
podejrzenie guza chromochłonnego lub przyzwojaka (guzy produkujące katecholaminy) - jeśli tak, wówczas
należy skontaktować się z lekarzem kierującym, ponieważ przed podaniem środka kontrastowego
wskazana jest blokada α- i β-adrenergiczna lekami doustnymi.
W przypadku pacjentek w okresie laktacji karmienie piersią można kontynuować w przypadku podania jodowych środków
kontrastowych matce.
Oświadczenie
Zapoznałem/am się i zrozumiałem/am przedstawioną informację na temat sposobu wykonania oraz mogących wystąpić powikłań w
związku z badaniem naczyniowym, w tym z podaniem środka kontrastowego. Udzieliłem/am prawidłowych informacji dotyczących
mojego stanu zdrowia. Jestem świadomy/ma, że brak podania lub podanie nieprawdziwych informacji może mieć negatywny wpływ
na stan mojego zdrowia. W razie wątpliwości uzyskałem/am od lekarza wystarczające wyjaśnienia.
Imię i nazwisko (czytelnie, drukowanymi literami) .........................................................................................................................
PESEL .................................................................... Data ...................................... Podpis ..............................................................
Formularz opracowany zgodnie z wytycznymi ESUR i oficjalnymi zaleceniami producentów środków kontrastowych na temat bezpiecznego ich stosowania
W celu oszczędności papieru sugerowany jest wydruk dwustronny.