Pobierz

Hamburg
Spis treści
1.
Wstęp ............................................................................................................................................. 2
2.
Polityka .......................................................................................................................................... 2
3.
Gospodarka.................................................................................................................................. 4
4.
5.
3.1.
Wstęp ..................................................................................................................................... 4
3.2.
Sytuacja gospodarcza ....................................................................................................... 4
3.3.
Zatrudnienie ......................................................................................................................... 5
3.4.
Działalność gospodarcza ................................................................................................. 5
3.5.
Wybrane gałęzie i sektory gospodarki.......................................................................... 6
3.5.1.
Przemysł przetwórczy ............................................................................................... 6
3.5.2.
Przemysł morski ......................................................................................................... 7
3.5.3.
Przemysł lotniczy........................................................................................................ 8
3.5.4.
Handel zagraniczny .................................................................................................... 8
3.5.5.
Polskie przedsiębiorstwa w Hamburgu ................................................................ 9
Infrastruktura ............................................................................................................................... 9
4.1.
Infrastruktura drogowa ..................................................................................................... 9
4.2.
Transport kolejowy ............................................................................................................ 9
4.3.
Transport lotniczy ............................................................................................................ 10
4.4.
śegluga śródlądowa ........................................................................................................ 10
Edukacja ..................................................................................................................................... 10
1
1. Wstęp
Hamburg
(niem.
Freie
und
Hansestadt Hamburg – Wolne
i Hanzeatyckie Miasto Hamburg)
jest miastem i jednocześnie
krajem związkowym Republiki
Federalnej Niemiec. Miasto jest
drugim największym miastem
Niemiec, siódmym pod względem
wielkości
oraz
największym
miastem
Unii
Europejskiej
niebędącym
stolicą
państwa
członkowskiego.
Hamburg leŜy w północnej części
Niemiec, w ujściu Elstery i Bille do
Łaby, która 110 km dalej, na
północnym zachodzie, uchodzi do
Morza Północnego. WzdłuŜ Łaby na terenie Hamburga, między dzielnicami Veddel
i Finkenwerder rozciąga się naturalny port pływowy, główna część leŜy na południowym
brzegu Łaby Północnej (Norderelbe) naprzeciwko dzielnic St. Pauli oraz Altona. Brzegi rzeki
są ze sobą połączone mostami oraz dwoma tunelami (Alter Elbtunnel, Neuer Elbtunnel).
W centrum miasta rzeka Elstera została spiętrzona i utworzyła sztuczne jezioro – Alstersee,
które dzieli się na północną część – Außenalster oraz mniejszą, południową – Binnenalster.
Większość dopływów Elstery jak równieŜ sama rzeka w centrum miasta płynie kanałami,
które są wraz z pozostałymi licznymi ciekami wodnymi Hamburga poprzecinane przez ponad
2500 mostów. Miasto liczy najwięcej mostów wśród wszystkich europejskich miast – ma ich
więcej niŜ w sumie Wenecja, Amsterdam i Londyn.
Hamburg graniczy na północy ze Szlezwikiem-Holsztynem, a na południu z Dolną Saksonią.
Land zajmuje powierzchnię 755,26 km² (mniejsza jest tylko Brema), liczba ludności wynosi
1.775.333 mieszkańców (marzec 2009), gęstość zaludnienia to 2.351 mieszkańców na km².
Na Morzu Północnym do miasta naleŜą równieŜ trzy niewielkie wyspy – Neuwerk, Scharhörn
i Nigehörn oraz Park Narodowy Hamburskie Morze Wattowe (Nationalpark Hamburgisches
Wattenmeer).
Miasto stanowi centrum obszaru metropolitalnego Hamburg (Metropolregion Hamburg), który
częściowo rozciąga się takŜe na Szlezwik-Holsztyn i Dolną Saksonię. Obszar jest siódmym
pod względem wielkości z 11 europejskich obszarów metropolitalnych w Niemczech.
Szczególne znaczenie gospodarcze obszar zawdzięcza hamburskiemu portowi, który jest
największym portem rzecznym Niemiec, drugim w Europie i ósmym na świecie.
2. Polityka
Freie und Hansestadt Hamburg jest zarówno krajem związkowym Republiki Federalnej
Niemiec jak i miastem. Parlament krajowy Hamburga to w przeciwieństwie do większości
innych landów nie Landtag, lecz Hamburgische Bürgerschaft („Hamburskie Mieszczaństwo”).
W przeciwieństwie do innych landów (z wyjątkiem Bremy) posłowie wybierani są na okres
nie pięciu lecz czterech lat. Parlament liczy obecnie 121 posłów wybieranych bezpośrednio
w okręgach wyborczych oraz pośrednio poprzez listy krajowe (Landeslisten)
2
Rząd kraju stanowi Senat der Freien und Hansestadt Hamburg (Senat Wolnego
i Hanzeatyckiego Miasta Hamburg) w składzie Erster Bürgermeister (Pierwszy Burmistrz),
jako prezydent senatu, premier landu i reprezentant zarówno miasta jak i kraju związkowego,
Zweiter Bürgermeister (Drugi Burmistrz) jako wicepremier kraju oraz do 12 senatorów.
W Hamburgu senatorowie jako szefowie resortów nazywani są prezesami (Präses),
ministerstwo stanowi Senatsbehörde (urząd senacki).
Administracją miasta zajmują się oprócz senatu (tzw. administracja główna)
Bezirksverwaltungen (urzędy administracji dzielnicowej). Dzielnice nie stanowią jednak gmin
(Gemeinde) w stosunku do innych krajów związkowych, Hamburg jako miasto jest jedną
gminą (Einheitsgemeinde) – nie ma więc samorządu terytorialnego. KaŜda dzielnica ma
równieŜ swój organ przedstawicielski wybierany przez mieszkańców miasta –
Bezirksversammlung (BV), jednak nie stanowi on parlamentu na szczeblu dzielnicowym, lecz
jest częścią administracji. Organ ten wybiera kierownika (Bezirksamtsleiter) urzędu dzielnicy
(Bezirksamt), który następnie musi zostać potwierdzony przez senat. W przeciwieństwie do
samorządu terytorialnego pozostałych landów, decyzje urzędu (Bezirksamt) mogą zostać
odwołane przez senat.
Szczególnym organem hamburskiej egzekutywy są Deputationen (deputacje). Deputacje są
gremiami obywatelskimi, które składają się z 15 deputowanych i mają za zadanie wspierać
senatorów. KaŜdemu senatorowi podlega jedna deputacja, której on przewodniczy.
Deputowani są wolontariuszami wybieranymi przez hamburski parlament na czas trwania
jego kadencji.
Ostatnie wybory do parlamentu krajowego
miały miejsce 24. lutego 2008 roku,
frekwencja wyniosła 63,5 %. Zwycięstwo
w
wyborach
odniosła
CDU
(Unia
Chrześcijańsko-Demokratyczna) zdobywając
42,6 % głosów i 56 mandatów. Na kolejnych
miejscach
plasowały
się
SPD
(Socjaldemokratyczna
Partia
Niemiec)
z wynikiem 34,1 % i 45 mandatami, GAL
(Alternatywne Stronnictwo Zielonych) – 9,6 %
i 12 mandatów oraz Die Linke (Partia Lewicy)
6,4 % i 8 mandatów. FDP (Wolna Partia
Demokratyczna) uzyskała zaledwie 4,8 %
głosów i w konsekwencji nie przekroczyła
progu wyborczego. Godność Pierwszego
Burmistrza sprawuje obecnie, wybrany na
trzecią kadencję z rzędu, Ole von Beust
(CDU).
Wykres 1.
Rozkład miejsc w parlamencie krajowym.
Aktualny skład senatu:
Christa Goetsch (GAL) – Drugi Burmistrz, urząd ds. szkolnictwa
Christoph Ahlhaus (CDU) – urząd spraw wewnętrznych
Dietrich Wersich (CDU) – urząd ds. rodziny, zdrowia, ochrony konsumenta i spraw
socjalnych
Anja Hajduk (GAL) – urząd ds. środowiska i rozwoju miasta
Axel Gedaschko (CDU) – urząd ds. gospodarki i pracy
Herlind Gundelach (CDU) – urząd ds. nauki
Michael Freytag (CDU) – urząd ds. finansów
Till Steffen (GAL) – urząd sprawiedliwości
Karin von Welck (bezpartyjna) – urząd ds. kultury, sportu i massmediów
3
3. Gospodarka
3.1. Wstęp
Hamburg jest istotnym centrum handlowym, usługowym i transportowym oraz jedną
z najwaŜniejszych lokalizacji przemysłowych Niemiec. Port hamburski naleŜy do światowej
czołówki portów morskich. NajwaŜniejsze gałęzie gospodarki miasta to logistyka, przemysł
lotniczy (3. co wielkości lokalizacja na świecie), przemysł motoryzacyjny, maszynowy,
stoczniowy, chemiczny, petrochemiczny, elektrotechniczny, spoŜywczy, gospodarka morska,
bankowość, środki masowego przekazu. Obok sektora handlowego i usługowego co raz
większe znacznie zdobywają turystyka, odnawialne źródła energii oraz medycyna
i biotechnologia. Ponad 140 tys. przedsiębiorstw jest zarejestrowanych w Hamburskiej Izbie
Handlowej (Handelskammer Hamburg), najstarszej w Niemczech (1665).
Hamburg jest jednym z najsilniejszych gospodarczo regionów Unii Europejskiej. Według
regionalnego PKB na jednego mieszkańca (Eurostat), kraj związkowy zajmuje czwarte
miejsce po Londynie, Luksemburgu i Brukseli.
3.2. Sytuacja gospodarcza
W 2008 roku produkt
krajowy
brutto
landu
odnotował wzrost w cenach
bieŜących na poziomie
3,7 %. Realny przyrost
produktu krajowego brutto
w roku 2008 wzrósł o 1,6 %
z
nominalną
wartością
89,3 mld €. Średni realny
wzrost gospodarczy dla
całej Republiki Federalnej
Niemiec wyniósł w tym
okresie 1,3 %.
Początek roku 2008 był dla
hamburskiej
gospodarki
Wykres 2.
bardzo pozytywny i pomimo
Wzrost produktu krajowego brutto w %.
wysokiej ceny ropy oraz
mocnego Euro odnotowano
wzrost gospodarczy z nominalną wartością na poziome 4,7 %. Realny wzrost gospodarczy
wyniósł w tym czasie 2,6 %. Globalny kryzys gospodarczy i finansowy w drugiej połowie
2008 roku był jednak stosunkowo szybko zauwaŜalny i doprowadził do znacznego osłabienia
koniunktury.
Przemysł przetwórczy szczególnie odczuł skutki kryzysu. Jedynie sektor przemysłu
maszynowego i metalurgicznego odnotował stosukowo stabilny wzrost gospodarczy. Prawie
wszystkie inne gałęzie przemysłu przetwórczego odnotowały ujemny wzrost gospodarczy.
Budownictwo, które od juŜ od kilku lat odnotowywało spadek wzrostu gospodarczego, w roku
2008 zanotowało wyjątkowo pozytywny wzrost popytu na usługi branŜy. Pozytywny rozwój
wykazały równieŜ gałęzie usługowe, szczególnie handel hurtowy, telekomunikacja i transport
wpłynęły na pozytywny wzrost PKB Hamburga. Handel detaliczny osiągnął równieŜ
stosukowo dobre wyniki.
4
3.3. Zatrudnienie
Zatrudnienie
mimo
kryzysu
gospodarczego pod koniec 2008
roku utrzymywało się na stosunkowo
wysokim poziomie, co jednak wynika
z faktu, Ŝe poziom zatrudnienia
reaguje z pewnym opóźnieniem na
osłabnięcie koniunktury.
W roku 2008 w Hamburgu było
zatrudnionych 1,11 mln osób, więc
o 24.700 osób więcej lub 2,3 % niŜ
w roku 2007. Średni wzrost
zatrudnienia dla całych Niemiec
wyniósł w tym czasie 1,4 %. Wzrost
Wykres 3.
zatrudnienia w 2007 roku wyniósł
Dynamika zatrudnienia w Hamburgu (2000-2008).
2,5
%.
Pozytywny
rozwój
zatrudnienia wynikał głównie ze wzrostu gospodarczego sektora usługowego a szczególnie
branŜy hotelarskiej i usług dla biznesu. Wyraźny wzrost gospodarczy zanotowano równieŜ
w sektorze telekomunikacji i transportu. Zatrudnienie w przemyśle przetwórczym wzrosło o
1,2 %, budownictwo odnotowujące od 1995 roku znaczny spadek zatrudnienia, w 2008 roku
odnotowało stosunkowo dobry wzrost na poziomie -0,3 %.
Wzrost zatrudnienia nastąpił głównie wśród stosunków pracy z ubezpieczeniem społecznym
(Sozialversicherung). Ilość osób zatrudnionych za nieznaczne wynagrodzenie (Geringfügige
Beschäftigung) spadła we wszystkich sektorach. Liczba stosunków pracy z ubezpieczeniem
społecznym (Sozialversicherung) wzrosła o 25 tys. osób w stosunku do roku 2007, co
odpowiada przyrostowi na poziomie 3,2 % w odniesieniu do średniej krajowej na poziomie
2,1 %. Zatrudnienie na dzień 30.09.2008 wynosiło 815 tys. zatrudnionych z obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego, z czego 374 tys. stanowiły kobiety.
NajwyŜszy poziom zatrudnienia występował w grupie wiekowej od 30 do 50 lat, gdzie było
zatrudnionych w sumie 444 tys. osób. NajniŜsze zatrudnienie występowało w przedziale
wiekowym powyŜej 60 lat, zatrudnieniowych było juŜ tylko 37 tys. osób. Cudzoziemcy
stanowili 8,2 % wszystkich zatrudnionych w kraju, obywatele Unii Europejskiej 2,5 %.
Stopa bezrobocia wyniosła w czerwcu 2008 roku 6 %, w kraju było 71 tys. osób bez
zatrudnienia.
3.4. Działalność gospodarcza
W roku 2008 działalność gospodarczą w Hamburgu rozpoczęło 22.781 nowych podmiotów,
co oznacza wzrost zameldowań o 4 % w stosunku do roku 2007 oraz najwyŜszy poziom od
ponad 10 lat. Nowe podmioty gospodarcze koncentrowały się w roku 2008 głównie w
sektorze usług gospodarczych, udział tej gałęzi sięgnął ponad 30 %. Sektor handlu, napraw
pojazdów i sprzętu uŜytkowego z 19 % udziałem zajął drugie miejsce przed budownictwem
(udział 10 %) oraz transportem (blisko 9%). Blisko 73 % wszystkich nowo rozpoczętych
działalności stanowiły przedsiębiorstwa małe, ich liczba w sumie wyniosła 14.478
przypadków. 16.972 podmiotów gospodarczych zawiesiło swoją działalność, co skutkuje
pozytywnym saldem rocznym wynoszącym 5.809 nowych podmiotów gospodarczych.
5
3.5. Wybrane gałęzie i sektory gospodarki
3.5.1. Przemysł przetwórczy
Przemysł przetwórczy Hamburga jest powiązany z gospodarką morską powstałą w oparciu
o połączenia portowe oraz handel krajowy i zagraniczny. Import surowców, ich przetwarzanie
i obróbka dla rynku krajowego lub dalszego eksportu doprowadziły do rozwoju
przedsiębiorstw przetwarzających ropę naftową, miedź, kauczuk, kawę, herbatę, kakao,
drewno i tytoń. W Hamburgu, będącym aktywnym miastem portowym rozwinął się takŜe
przemysł związany z gospodarką morską – przemysł stoczniowy z branŜami pokrewnymi,
logistyka i transport oraz budownictwo morskie. W wyniku rozwoju gospodarczego miasta
i rosnącej liczby ludności, zaczęły się równieŜ rozwijać branŜe niepowiązane z gospodarką
morską czy importem surowców. W kraju powstały przedsiębiorstwa produkujące dobra
konsumpcyjne – na terenie landu działają producenci środków higieny osobistej,
farmaceutyków, instrumentów muzycznych, przyborów do pisania, tekstyliów, wyrobów
drukowanych, Ŝywności i słodyczy, piwa i innych alkoholi, oraz wyrobów tytoniowych.
Przemysł stoczniowy, który w czasach świetności przyczyniał się do zatrudnienia niemal
40 % wszystkich pracowników hamburskiego przemysłu, obecnie nie odgrywa juŜ tak
znaczącej roli. Przyczyną tego mają być azjatyckie stocznie produkujące statki przy pomocy
państwowych dotacji za dumpingowe ceny.
Obecnie cywilny przemysł lotniczy naleŜy do najistotniejszych w kraju. Hamburskie fabryki
koncernu Airbus Deutschland posiadają niemal 20% mocy produkcyjnej wszystkich
przedsiębiorstw sektora lotniczego w Europie. Miasto jest trzecią lokalizacją na świecie, za
Seattle i Tuluzą, pod względem budowy samolotów. W branŜy jest zatrudnione około 30 tys.
osób.
Przedsiębiorstwa sektora przetwórczego (włącznie z wydobywaniem surowców)
zatrudniające powyŜej 20 pracowników w 2008 roku osiągnęły przychód w wysokości
78,4 mld €, którego suma wzrosła w stosunku do 2007 roku o 5,7 %.
Przemysł petrochemiczny osiągnął najwyŜszy przychód z sumą 45,9 mld €, przed
przemysłem metalurgicznym z wynikiem 7,3 mld €, przemysłem motoryzacyjnym
z przychodem w wysokości około 7 mld € oraz przemysłem spoŜywczym, który osiągnął
blisko 5,5 mld €. Przemysł petrochemiczny osiągnął wzrost przychodu o 14,5 %, który jednak
wynikał z wysokich cen ropy w pierwszej połowie roku.
Przychód zagraniczny przemysłu przetwórczego wzrósł o 10 %, przychód krajowy o 4,4 %.
Udział eksportu w przychodzie zagranicznym był na poziome 24 %, znacznie poniŜej
średniej Niemiec z udziałem w wysokości 43 %.
Zatrudnienie w przemyśle przetwórczym spadło o 2,4 %, w branŜy jest zatrudnione 91,5 tys.
osób. Produktywność przemysłu przetwórczego (bez petrochemii) wyniosła blisko 860 tys. €
na jednego zatrudnionego, petrochemia osiągnęła wynik 370 tys. € na jednego
zatrudnionego.
Kryzys gospodarczy pod koniec 2008 roku w przedsiębiorstwach zatrudniających powyŜej 50
pracowników był juŜ wyraźnie zauwaŜalny – w ostatnich trzech miesiącach roku przychód
branŜy spadł o 3,5 %. W tym okresie znaczny spadek przychodu odnotowano na rynku
niemieckim i UE, przychód zagraniczny z państw pozaeuropejskich wzrósł jednak o 30,3 %.
Ilość nowych zleceń na rynku krajowym znacznie spadła, w czwartym kwartale 2008 roku
z wynikiem -24,7 %. Zlecenia zagraniczne mimo wzrostu w pierwszej połowie roku,
w czwartym kwartale 2008 roku osiągnęły wynik -56,6 %, wynikający jednak częściowo
z ponadprzeciętnie wysokiej liczby zleceń w czwartym kwartale 2007 roku.
6
3.5.2. Przemysł morski
Region metropolitalny Hamburga jest najistotniejszą lokalizacją gospodarki morskiej
w Niemczech. Przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 65 tys. pracowników w 2008 roku
osiągnęły przychód rzędu 24,5 mld €. Przemysł stoczniowy (wraz z usługami branŜy)
z ponad 30 % udziałem w całości przychodu, zatrudnia w regionie blisko 26.600
pracowników. 53 placówki naukowo-badawcze sektora zatrudniają dodatkowo 2,5 tys.
pracowników.
Przemysł morski w Hamburgu stanowi 900 przedsiębiorstw zatrudniających w 2008 roku
ponad 25 tys. pracowników. Przemysł stoczniowy stanowiło 25 firm zatrudniające blisko
3 tys. osób, dostawców sektora stanowiło 250 przedsiębiorstw zatrudniające około 5.800
pracowników. 33 przedsiębiorstwa zajmujące się techniką morską zatrudniały około 2.700
osób, dostawcy gospodarki morskiej zorganizowani w 592 firmach w Hamburgu tworzyli
około 14 tys. miejsc pracy.
Najistotniejszy sektor przemysłowy stanowią dostawcy przemysłu stoczniowego
z przychodem osiągającym 2,25 mld €. Większość firm sektora, to przedsiębiorstwa małe
i średnie, zatrudniające mniej niŜ 500 pracowników i osiągające przychód nieprzekraczający
50 mln €. Najistotniejsze przedsiębiorstwa branŜy z siedzibą w Hamburgu to Noske-Kaeser
GmbH zajmujące się produkcją systemów wentylacji i klimatyzacji dla statków oraz Becker
Marine Systems produkujące maszyny sterowe wysokiej wydajności dla jednostek morskich.
Inne istotne hamburskie firmy to m. in. Jastram GmbH & Co. KG, SAM Electronics GmbH
oraz Blohm + Voss Industries GmbH.
Przemysł stoczniowy, zdominowane przez kilka duŜych stoczni, osiągnął w 2008 roku
przychód sięgający blisko 1 mld €. Stocznie charakteryzuje ukierunkowanie się na produkcję
jednostek specjalnych. Najistotniejszym przedsiębiorstwem sektora jest ThyssenKrupp
Marine Systems (TKMS) do którego naleŜą największe firmy branŜy. Córki TKMS – Blohm +
Voss Shipyards GmbH jest wyspecjalizowana na konstrukcje luksusowych jachtów
o długości powyŜej 90 m, Blohm + Voss Repair GmbH zajmuje się naprawą, modernizacją
i renowacją jednostek pływających. Druga pod względem wielkości stocznia w Hamburgu,
J. J. Sietas KG Schiffswerft GmbH u. Co., biznes rodzinny w 9. generacji załoŜony w 1635
roku, zajmuje się produkcją jednostek specjalnych (koparki, dźwigi, jednostki zaopatrujące
etc.)
Technikę morską osiągająca w 2008 roku równieŜ przychód rzędu 1 mld €, stanowią
przedsiębiorstwa wielu sektorów. Najistotniejsze gałęzie z siedzibą w landzie to
wydobywanie podmorskich zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego, morskie farmy
wiatrowe, technologie badań podmorskich, hydrografia, sejsmologia, górnictwo podmorskie,
ochrona środowiska, akwakultura, niebieska biotechnologia. Szczególnie górnictwo morskie,
eksploatacja hydratów gazowych i niebieska biotechnologia są dziedzinami o wysokich
nakładach naukowo-badawczych.
Wśród dostawców przemysłu morskiego przedsiębiorstwa z Hamburga zajmują pierwsze
miejsce, dostarczając 22 % wszystkich części zamawianych przez ten sektor w Niemczech.
Blisko 90% firm branŜy stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające do 100 osób.
Ich asortyment obejmuje budowę
maszyn, systemów i silników oraz urządzeń
elektronicznych i elektrotechnicznych. Przodownikiem branŜy jest naleŜące do koncernu
ThyssenKrupp przedsiębiorstwo przemysłu maszynowego, B+V Industrietechnik GmbH,
wiodący producent maszyn techniki morskiej. Asortyment zawiera m. in. specjalne
uszczelnienia rur i przepustów, łoŜyska toczne, stabilizatory, maszyny sterowe oraz pompy.
7
3.5.3. Przemysł lotniczy
Hamburg jest jedną z najwaŜniejszych lokalizacji przemysłu lotniczego w Niemczech, co
trzeci zatrudniony w branŜy w Niemczech pracuje w regionie metropolitalnym Hamburg.
Sektor jest równieŜ po administracji miasta największym pracodawcą landu. Obok 3
największych przedsiębiorstw – Airbus Deutschland GmbH, Lufthansa Technik AG oraz
Hamburg Airport GmbH, ponad 300 małych i średnich przedsiębiorstw oraz placówek
naukowo-badawczych działa w branŜy lotniczej.
Największym pracodawcą w przemyśle lotniczym miasta jest koncern Airbus Deutschland
GmbH. W zakładach zlokalizowanych w Hamburg-Finkenwerder w 2008 roku pracowało
12 tys. z 57 tys. osób zatrudnionych w całym przedsiębiorstwie. Zakłady zajmują się
produkcją największego samolotu pasaŜerskiego świata – Airbus A380. Jednym z głównych
powodów decydujących o inwestycji firmy w regionie była dostępność terenów spełniających
najwyŜsze wymagania techniczne i infrastrukturalne oraz fakt wysokiego nasycenia regionu
Hamburga w wyszkoloną kadrę pracowniczą. JuŜ w 1985 roku 20 % cywilnego przemysłu
lotniczego zlokalizowane było w regionie Hamburga.
Lufthansa Technik AG jest drugi pod względem zatrudnienia przedsiębiorstwem sektora
lotniczego w mieście. Koncern jest liderem światowej czołówki zakładów zajmujący się
przeglądem, naprawą oraz renowacją (Maintenance, Repair, Overhaul, MRO) jednostek
latających. Z usług przedsiębiorstwa korzysta ponad 640 klientów z całego świata.
Przedsiębiorstwo zatrudniające w Hamburgu około 10,5 tys. osób, posiada największe
znajdujące się poza granicami USA centrum naprawy samolotów, w którego modernizację
zainwestowano w ostatnich latach 500 mln €.
Przedsiębiorstwo Flughafen Hamburg GmbH zarządzające lotniskiem Hamburg Airport jest
trzecim pod względem wielkości pracodawcą w branŜy lotniczej. Firma tworzy ponad 6 tys.
miejsc pracy, z czego 1.700 osób przedsiębiorstwo zatrudnia bezpośrednio a około 4.500
pracowników to załoga linii lotniczych, słuŜby porządkowe i pozostały personel. Port lotniczy
w 2008 roku obsłuŜył blisko 13 mln pasaŜerów.
Kraj związkowy Hamburg jest równieŜ siedzibą inicjatywy lotniczej – Luftfahrtstandort
Hamburg. Jego czonkowie to Airbus Deutschland GmbH, Lufthansa Technik AG, port
lotniczy Hamburg Airport, Niemieckie Towarzystwo Lotnictwa i Astronautyki (Deutsche
Gesellschaft für Luft- und Raumfahrt – DGLR ), związek Hanse Aerospace e.V., agencja
pracy
Hamburg,
izba
handlowa
Hamburg,
związek
przemysu
metalowego
i elektrotechnicznego Nordmetall, miasto Hamburg i in. Zadania inicjatywy to budowa,
montaŜ, dostarczanie, serwis i konserwacja samolotów, utrzymanie lotniska, kształcenie
i szkolenia, rozwój i badania oraz oferowanie kompleksowych systemowych rozwiązań
z dziedziny przemysłu lotniczego. Inicjatywa tworzy w sumie około 40 tys. miejsc pracy.
WaŜnym elementem wspólnej kooperacji jest współpraca z uczelniami wyŜszymi i ośrodkami
badawczymi.
3.5.4. Handel zagraniczny
Eksport towarów z Hamburga w 2008 roku osiągnął sumę 32,4 mld € i wzrósł tym samym
o 12,6 % w stosunku do 2007 roku. Wywóz towarów wzrósł zarówno do krajów Unii
Europejskiej jak i Azji i Ameryki. Eksport do Francji osiągnął sumę 10,9 mld € i wzrósł
o 5,7 % w stosunku do roku 2007, wywóz towarów do Holandii wzrósł o 51 % z sumą
1,6 mld €, do Wielkiej Brytanii o 18,8 % i osiągnął sumę 2,2 mld €. Największymi zamorskimi
odbiorcami towarów kraju związkowego były w Ameryce USA z sumą 1,3 mld € a w Azji
Chiny z sumą 2,1 mld €.
8
Szczególnie wzrósł wywóz towarów przemysłu spoŜywczego – w 2008 roku osiągnął on
sumę 2,1 mld €, co oznacza wzrost o 54 % w stosunku do 2007 roku. Znaczny wzrost
eksportu odnotowano równieŜ wśród półproduktów przemysłowych takich jak prefabrykaty
miedziane, paliwa i oleje – na poziomie 32 %. Wzrost eksportu produktów przemysłowych
był nieco niŜszszy – na poziomie około 7,6 %. Wzrost wywozu towarów odnotowano równieŜ
w czwartym kwartale 2008 roku i był on tym samym o 15,2 % wyŜszy niŜ w czwartym
kwartale minionego roku. Niemniej jednak wzrost eksportu w tym okresie wynika w główniej
mierze z bardzo dobrej koniunktury na produkty hamburskiego przemysłu lotniczego.
Produkty przemysłu lotniczego stanowiły w 2008 roku blisko 46 % całego eksportu landu.
NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe nie wszystkie towary wliczane do eksportu kraju związkowego
rzeczywiście wyprodukowano w Hamburgu – podzespoły wyprodukowane za granicą
i zmontowanie w landzie w produkt końcowy równieŜ wlicza się do całości wywozu. W
konsekwencji eksport hamburskiej gospodarki wyłączając przemysł lotniczy, wzrósł
w 2008 roku o 21,8 %, w czwartym kwartale wzrost wyniósł jednak juŜ tylko 7,2 % wskutek
słabnącej koniunktury spowodowanej globalnym kryzysem gospodarczym.
3.5.5. Polskie przedsiębiorstwa w Hamburgu - przykłady
ZałoŜona w 1991 roku spółka POLZUG Intermodal GmbH przez Hamburger Hafen und
Logistik AG (HHLA), Spedycję Egon Wenk oraz PKP zajmuje się transportem kolejowym
kontenerów głównie między portami w Hamburgu, Bremerhaven i Rotterdamie a Polską
i Europą Wschodnią. Przedsiębiorstwo obsługuje 8 terminali w Polsce, jest właścicielem
spółek zaleŜnych i posiada przedstawicielstwa w Rosji, Ukrainie, Gruzji, AzerbejdŜanie,
Mongolii, Afganistanie, Korei Południowej, USA i Ameryce Południowej. Aktualnie
udziałowcami spółki są z udziałami 33,3 % – HHLA, Deutschen Bahn Mobility Logistics AG
oraz PKP Cargo S.A. W 2008 roku przedsiębiorstwo zatrudniało 170 osób
(45 w Niemczech), wolumen przewozów wyniósł ponad 155.000 TEU.
4. Infrastruktura
4.1. Infrastruktura drogowa
Hamburg posiada około 4.000 km dróg i dysponuje dobrymi połączeniami z resztą kraju.
Kilka autostrad przecina teren miasta – A 1 (w Hamburgu oznaczona jako E 45), A 7
(w Hamburgu oznaczona E 45) oraz A 23: Hamburg – Heide, A 24: Hamburg – Berlin
(w Hamburgu E 26), A 25: Hamburg – Geesthacht. Na południu przebiegają krótkie odcinki
autostrad, oznaczone numerami 252, 253, 255. W planach jest rozbudowa kończącej się
obecnie w Lubece autostrady A20, która stanowiłaby obwodnicę miasta. Autostrada miałaby
się połączyć z juŜ od dawna planowaną autostradą A26 (Hamburg – Stade).
4.2. Transport kolejowy
Hamburg jest największym węzłem kolejowym Europy północnej. Tutaj zaczynają bieg linie
Inter City Express podąŜające do Monachium (m.in. przez Hanower, Kassel, Norymbergę),
Stuttgartu (m.in. przez Frankfurt nad Menem), Zurychu (m.in. przez Karlsruhe, Bazyleę).
Przez Hamburg przejeŜdŜają równieŜ pociągi ICE z Berlina do Arhus (drugie miasto Danii)
oraz Kopenhagi. Hamburg obsługiwany jest teŜ przez linie Eurocity, które kursuj. m.in. do
Wiednia, Bratysławy i Krakowa. Większość pociągów dalekobieŜnych zaczyna swój bieg na
stacji Hamburg-Altona. Inne waŜniejsze stacje kolejowe to dworzec główny, HamburgDammtor, Hamburg-Harburg oraz Hamburg-Bergedorf.
9
4.3. Transport lotniczy
Lotnisko w Hamburgu (Hamburg Airport) jest piątym pod względem wielkości portem
lotniczym w Niemczech, korzysta z niego rocznie blisko 13 mln pasaŜerów. Obsługuje się
ponad 100 tras z całego świata, 13 z nich przebiega wyłącznie na terytorium Niemiec.
W 60 przypadkach moŜliwy jest co najmniej pięciogodzinny pobyt w docelowym mieście oraz
powrotny lot do Hamburga tego samego dnia. Ponad sto przedsiębiorstw spedycyjnych
zajmuje się lotniczym transportem towarów, rocznie przeładowuje się ponad 80 tys. ton
towarów.
4.4. śegluga śródlądowa
Hamburg jest Łabą połączony z Morzem Północnym, Bałtyk jest osiągalny przez Kanał
Kiloński (Nord-Ostsee-Kanal), Kanał Łaba-Lubeka lub kanał „Elbe Seitenkanal”. Port
Hamburga jest jednym z największych portów Niemiec, przeładowuje się tutaj rekordową
liczb towarów. W 2008 roku przeładowano tutaj 140,4 mln ton (95,1 mln ton
w kontenerach). Obszar portu obejmuje 7.399 hektarów (6.480 w uŜyciu), z których 4.331 ha
(w uŜyciu 3.412 ha) znajduje się na lądzie. Dalsze 919 hektarów jest przewidziane
w miejskich planach zagospodarowania terenu na ewentualną rozbudowę portu. Port
przyjmuje rocznie ponad 12.000 statków, mogę one zacumować do jednego z 320 miejsc,
z czego 38 przewidziane jest na kontenerowce. W planach znajduje się budowa kolejnych
9 miejsc dla kontenerowców.
5. Edukacja
W Hamburgu jest 440 szkół, do których w roku szkolnym 2006/2007 uczęszczało 167 tys.
uczniów, uczelni wyŜszych jest 34. W kraju są 4 państwowe uniwersytety.
Uniwersytet Hamburg (Universität Hamburg) załoŜony został w 1919 roku i naleŜy do
największych uniwersytetów w Niemczech. Obecnie kształci się tutaj 38 tys. studentów,
wykłady prowadzi 850 profesorów. Wykładane jest prawo, ekonomia, medycyna,
psychologia, nauki humanistyczne, przyrodnicze i in.
Uniwersytet Techniczny Hamburg-Harburg (Technische Universität Hamburg-Harburg) został
załoŜony w 1978 roku. Obecnie studiuje tu 5 tys. osób i jest zatrudnionych 94 profesorów.
Dostępne fakultety to elektrotechnika, biotechnologia, budowa maszyn, budownictwo,
ochrona środowiska, informatyka, budowa statków.
Uniwersytet Bundeswehry im. Helmuta Schmidta (Helmut-Schmidt-Universität – Universität
der Bundeswehr Hamburg) załoŜono w 1973 roku. Placówka jest jednym z dwóch
uniwersytetów powstałych w celu kształcenia przyszłej kadry oficerskiej niemieckich sił
zbrojnych. Na uniwersytecie kształci się obecnie ponad 2,5 tys. studentów na 4 fakultetach –
elektrotechnicznym, budowy maszyn, nauk humanistycznych oraz gospodarczym. Osoby
cywilne mogą od 2002 roku równieŜ kształcić się na uniwersytecie, konieczne jest jednak
otrzymanie stypendium.
Uniwersytet HafenCity (HafenCity Universität Hamburg) powstał w 2006 roku, kształci się na
nim 1.500 studentów. Uniwersytet ma za zadanie łączyć artystyczne, techniczne i socjalno
naukowe metody i aspekty, od teorii do praktycznego zastosowania, głównie w dziedzinach
planowania miast, inŜynierii budowlanej oraz architektury.
WyŜsza szkoła prawa (Bucerius Law School - Hochschule für Rechtswissenschaft) jest
pierwszą i jak dotąd jedyną prywatną wyŜszą szkołą prawa w Niemczech. Obecnie kształci
10
się tutaj około 600 studentów, wykłady prowadzi 19 profesorów. Szkoła prowadzi klasyczne
studium prawa kończące się pierwszym egzaminem państwowym (Erstes Staatsexamen)
oraz kilka dodatkowych programów. Szkoła jest uwaŜana za elitarną i zajmuje czołowe
miejsca w rankingach. Wyniki studentów osiągane w pierwszym egzaminie państwowym
znacznie przewyŜszają średnią krajową (powyŜej 10 punktów), blisko 80 % zdaje egzamin z
wyróŜnieniem (Prädikatsexamen). Dla porównania średnia krajowa to około 6 punktów,
egzaminy z wyróŜnieniem stanowią 20 %.
Opracowano: grudzień 2009 r.
Źródła i pomocne linki:
http://www.hamburg.de
http://www.hk24.de
http://www.hafen-hamburg.de
http://www.statistik-nord.de
http://www.hamburg-tourism.de
http://www.hamburg-magazin.de
http://www.hamburgportal.de
http://www.hamburg-intern.de
http://www.hamburgwelt.de
--Opracowanie jest własnością Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RFN.
Dalsza publikacja dozwolona jest po uzyskaniu zgody wydawcy.
11