European Energy* Award

European Energy*
Award®
European Energy Award® jest europejskim certyfikatem, który pozwala samorządom lokalnym na włączenie się w
proces zarządzania jakością w odniesieniu do energetyki na swoich terenach.
ASPEKTY OGÓLNE
Plakietka
„European
Energy
Award”®
jest
przedsięwzięciem europejskim zamierzonym na
motywowanie europejskich samorządów miejskich do
angażowania się w proces zarządzania jakością
energii. Takie wyróżnienie jest dowodem pozytywnej
oceny działań podjętych przez samorząd lokalny w
zakresie polityki zarządzania energią na swoim
terenie.
Warunki dotyczące nadawania, kontroli i utrzymania
plakietki są gwarantowane przez Europejskie Forum
Energy Award e.V
KONTEKST
Szwajcaria, Austria oraz Północna Nadrenia i Westfalia w Niemczech od wielu lat działają aktywnie w trzech
różnych procesach certyfikacji lokalnej polityki energetycznej:
• "Cité de l’énergie" w Szwajcarii1
• "programme e5" w Austrii2
"Aktionsprogramm 2000 plus" w Północnej Nadrenii i Westfalii.
•
W ramach projektu „Communal labels” (2000-2002), wspieranego przez 5. Program Ramowy BadawczoRozwojowy Komisji Europejskiej, oraz na bazie modeli szwajcarskich, austriackich i niemieckich jak również
przy współpracy Polski, została opracowana wspólna metoda certyfikacji zarządzania jakością globalną
zastosowana do energetyki miejskiej. Była to etykieta europejska „energy award®” – w skrócie „eea®”.
Później, w ramach projektu Eurena (luty 2003- styczeń 2005), wsparta przez program SAVE Komisji
Europejskiej, ta certyfikacja została poszerzona i zoptymizowana tak, by nadawała się do używania we
wszystkich krajach Unii Europejskiej. Następnie narzędzia i metody towarzyszące certyfikacji „eea®” zostały
przetestowane w wielu krajach europejskich, szczególnie we Włoszech, Irlandii, Litwie i Słowacji.
Nieformalna współpraca wszystkich partnerów uczestniczących w rozwoju etykiet eea®, trwająca przez
wiele minionych lat, została zinstytucjonalizowana z datą 25 września
2003 poprzez stworzenie
europejskiego forum „Energy Award e.V.”, którego cele i misja są następujące:
• koordynować działania wszystkich instytucji regionalnych i krajowych użytkujących narzędzia eea®;
• gwarantować jakość tych narzędzi i wspólne standardy;
• oceniać zapotrzebowanie i przyznawać etykietki eee® gold;
• rozpowszechniać narzędzia eea® w innych krajach;
• utrzymywać kontakt z sieciami wspólnoty europejskiej oraz najważniejszymi organizacjami
europejskimi.
1
2
Więcej informacji jest w bazie danych Energie-cités www.energie-cites.org : Wolfurt (AT)
Więcej informacji jest w bazie danych Energie-cités www.energie-cites.org : La Chaux-de-Fonds et Schaffhausen (CH)
Energie Cités
2004
Członkowie europejskiego forum European Energy Award e.V. są organizacjami krajowymi i regionalnymi
albo indywidualnymi gminami należącymi do regionów i krajów, które nie są jeszcze zorganizowane w eea®.
Składka wynosi 1000 euro na rok. Każdy członek opłaca ponadto prawo do licencji na używanie narzędzi
eea®, wysokość tej opłaty zależy od ilości mieszkańców, od 500 euro dla mniej niż 50 000 mieszk., do
20.000 euro dla ponad 50 milionów mieszk. Ponadto każdy zespół, który użytkuje narzędzia eea® płaci
indywidualnie po 0,1 do 0,5 eurocenta od mieszkańca, zależnie od strefy Europy do której należy. Niektóre
kraje lub regiony wdrażające systemy pomocy w upowszechnianiu certyfikacji eea® przejmują na zwoje
konto część kosztów lokalnych wspólnot.
DOŚWIADCZENIE
Opis procesu certyfikacji eea®
Wdrażanie procesu eea® we wspólnocie lokalnej odbywa się w wielu etapach przy wspomaganiu przez
doradcę zewnętrznego akredytowanego w eea®, który towarzyszy władzom wspólnoty w całym procesie
certyfikacji. Poszczególnymi etapami procesu są :
• Utworzenie we wspólnocie lokalnej ekipy „energetyka” odpowiedzialnej za wdrażanie procesu eea®
• Dokonanie miejscowego przeglądu sytuacji, w toku którego wykonuje się analizę sytuacji wraz z
opisem i oceną środków ludzkich pozostających do dyspozycji oraz wszystkich działań lokalnych w
dziedzinie energetyki
• Na podstawie tego przeglądu następuje identyfikacja silnych i słabych stron potencjalnego obszaru
modernizacji
• Wdrożyć system modernizacji, progresywny i ciągły
• Optymizować wewnętrzną organizację samorządu miejskiego dla zarządzania problematyką
energetyczną a jednocześnie tworzyć ekipę do zarządzania jakością
• Zdefiniować program działań, określić cele potwierdzone przez autorytet polityczny
• Wdrożyć środki poprawiające sprawność energetyczną zdefiniowane w programie działań
• Regularnie kontrolować i dokumentować wdrażane działania i środki
• Zrealizowane działania systematycznie sprawdzać audytami.
Analiza sytuacji
Ustalenie celów
Planowanie środków
♦ Szkolenie grupy roboczej
♦ Przegląd miejscowy z pomocą
katalogu środków i raportu z audytu
♦ X% możliwych środków już
zastosowano
♦ Konsensus w sytuacji początkowej
♦ Redakcja karty energetycznej gminy
♦ Ustalenie celów energetycznych
a) dla całej gminy
b) dla budynków komunalnych
♦ Opracowanie szczegółowego planu
polityki energetycznej dla 2001-2006
zawierającego koszty terminy i
odpowiedzialnych
♦ Określenie środków dla kadencji + X
punktów
♦ Rachunek kosztów : Xkfr
Wdrażanie
Plakietka Cite d’energie
Optymizacja procesu
♦
♦
♦
♦
♦ Decyzja i mandat nadane przez radę
gminy (prawne)
♦ Sprawdzenie przez komisję
etykietyzacji
♦ >50% środków możliwych do
zastosowania / zadecydowanych
♦ Wydanie plakietki
♦ Ustalenie organizacji projektu
♦ Określenie odpowiedzialności
♦ Określenie wskaźników efektywności i
celów cząstkowych
♦ Uzupełnienie harmonogramów
realizacyjnych
♦ Ustalenie dat i warunków audytu /
raportów
Środki decyzyjne
Relacje publiczne
Produkty SuisseEnergie
Kampanie poza mieszkańcami i we
współpracy z nimi
Proces certyfikacji eea® nazywany w Szwajcarii, Cité de l'énergie®
Dla wspomagania wdrażania procesu eea® została stworzona cała gama narzędzi a zwłaszcza Katalog
Środków, który zawiera klarowny opis kolejnych etapów oraz środków i działań do stosowania lokalnie w
celu przechodzenia do lepszego zarządzania ogólną jakością gospodarki energetycznej na poziomie gminy.
Energie Cités
2004
Miejscowy przegląd w ocenie ilościowej
Dla samorządu, który podejmuje się uruchomienia procesu certyfikacji eea®, pierwszym etapem jest
dokonanie, w obecności doradcy zewnętrznego akredytowanego przy eea®, przeglądu na miejscu, w którym
należy zinwentaryzować działania dotychczas zrealizowane, działania planowane i wprowadzone do
budżetu, działania priorytetowe i zamierzenia optymizacyjne mniej pilne. Przegląd miejscowy dokonywany
jest na podstawie Katalogu Środków, który obejmuje ok. 90 środków i działań konkretnych zmierzających do
poprawy funkcjonalności gminy w sześciu dziedzinach związanych z energetyką:
• zagospodarowanie przestrzeni i budynków;
• sieć energetyczna : wytwarzanie, transformacja i dystrybucja;
• sieć dostawcza wody, oczyszczalnie ścieków i ciepła woda;
• transport miejski i mobilność;
• informacja dla radnych, dla administracji i mieszkańców; specjalistyczne szkolenie pewnych
zespołów roboczych (rzemieślników);
• organizacja administracji dla tworzenia komisji energetycznych, mianowanie osób odpowiedzialnych
za energetykę itp.
Na zakończenie przeglądu sporządzany jest raport, który przedstawia się samorządowi lokalnemu.
Równocześnie sporządza się oszacowanie ilościowe, które pozwala poznać sytuację gminy w zakresię
środków, które mogą być zastosowane. Taka analiza ilościowa pozwala usytuować gminę względem
punktów koniecznych dla otrzymania plakietki eea®. Faktyczne możliwości działań gminy w zakresie polityki
energetycznej zależą od jej wielkości, struktury i dziedzin podnoszących jej kompetencje (np. posiadanie
serwisu energetycznego, firm budowlanych, szkół ...)
Liczba punktów koniecznych dla otrzymania plakietki zależy od przedsięwzięć potencjalnie realizowalnych.
Jest tam taki zapis: "liczba punktów teoretycznie przewidywalnych dla gminy", który służy do rozpoczęcia
obliczeń. Dla otrzymania plakietki gmina musi zaplanować i/lub uruchomić realizację co najmniej 50% liczby
punktów określonych na początku.
Wdrożenie programu działań i nadanie plakietki eea®
W tym stadium samorządy lokalne są gotowe do ustalenia swoich celów i opracowania szczegółowego
programu działań, który – wraz z przynależnym mu budżetem - powinien zostać przegłosowany przez Radę
Miejską
Wniosek o nadanie plakietki wymaga w szczególności:
• realizacji szczegółowego programu energetycznego (opis każdej akcji, kontakt, plan wdrożeń,
finansowanie, kontrola rezultatów wraz ze wskaźnikami itp.) dla trzech najbliższych lat;
• uaktualnienie katalogu możliwych do podjęcia środków w funkcji decyzji politycznych dotyczących
programu i zbioru aneksów;
• wniosek o opinię wstępną do kierownictwa energetycznego krajowego lub regionalnego;
• wniosek o opinię wstępną do audytora eea® ;
• wysłanie raportu końcowego do Komisji Certyfikacyjnej do oceny;
• koordynacja z innymi partnerami.
Plakietka eea® uprawnia do uzyskania rekompensaty przyznawanej gminie, która podjęła się wdrożenia
wiarygodnej, zrównoważonej polityki energetycznej zorientowanej przyszłościowo.
Plakietka eea® jest nadawana gminom, które zastosowały co najmniej 50% możliwych środków zaś
gminom, ktore zastosowały 75% środków przyznawana jest plakietka złota
Rola audytora polega na zrealizowaniu audytu i nadaniu plakietki eea®. Po otrzymaniu plakietki po raz
pierwszy po upływie każdego roku doradca odnawia jej ważność. Po każdych kolejnych czterech latach
przeprowadzany jest nowy audyt polityki energetycznej, w wyniku którego gmina zachowuje swoją plakietkę.
Energie Cités
2004
OSZACOWANIA I PERSPEKTYWY
Wprowadzenie certyfikacji eea® we Francji
W ramach projektu REVE Jura-Léman (INTERREG IIIA France-Suisse),wspieranego przez ADEME, który
zostanie uruchomiony z końcem roku 2004, osiem lokalnych wspólnot francuskich przystępuje do procedury
certyfikacji eea® . Są to: Besançon, Wspólnota Wielkie Aglomeracji Besançon, Echirolles, Metropolia
Grenoble Alpes, Wspólnota Gmin Jura Dolois, Wspólnota Aglomeracji Krajów Montbéliard, Evian-les-Bains,
Montmélian. Ten projekt pozwoli ponadto przetestować przystosowanie eea® do aglomeracji. Energie-Cités,
jako realizator projektu ze strony francuskiej, przystąpi do Forum „European Energy Award” i uzyska
uprawnienia do użytkowania narzędzi eea®. Przewiduje się rozpowszechnianie doświadczeń, jakie zostaną
zgromadzone w ciągu trzech lat realizowania projektu.
Inne perspektywy w Europie
Do procedury uzyskiwania plakietek eea® włączone są aktualnie następujące wspólnoty :
• około 140 w Szwajcarii, w tym 110 posiada już certyfikaty eea®, wśród których znajdują się: Riehen
(gmina i aglomeracja Bazylei) i Lozanna, będące dwoma pierwszymi miastami europejskimi, które
otrzymały w marcu 2004, złote plakietki eea® za zrealizowanie 75% wszystkich możliwych
przedsięwzięć.
• 60 w Austrii. Gmina Langenegg jest aktualnie kandydatem do złotej plakietki eea®.
• 23 w Niemczech, w tym 3 mają certyfikaty eea®
• Polska 3 ; Hiszpania : 5 ; Irlandia : 5 ; Włochy : 5 ; Litwa 5 ; Słowacja 5 ; Księstwo Monaco : 1
W ramach projektu Eurena, metody towarzyszące certyfikacji eea® zostały przetestowane w wielu krajach
europejskich, w szczególności : we Włoszech (Bereggi, 1.260 mieszk.), w Irlandii (Nenagh, 6.300 mieszk. i
Macroom, 3.010 mieszk.), w Hiszpanii (Alonsotegi, 2.793 mieszk. i Azpeita, 13.606 mieszk.), w Słowacji
(Slovenska Lupca, 3.050 mieszk. i Rajec, 6074 mieszk.), na Litwie (Kowno, 400.000 mieszk.).
W każdym z tych krajów doradcy zewnętrzni akredytowani przy eea® zostali przeszkoleni w zakresie
metodyki eea® zarówno do towarzyszenia nowym gminom podczas rozruchu eea® jak również do szkolenia
nowych doradców w swoich krajach.
ABY PÓJŚĆ DALEJ
Stowarzyszenie Europejskie Forum "European Energy Award" e.V.
Cornelia BRANDES
Oetenbachgasse 1
CH-8001 Zurich
Tél : +41 1 213 10 20
e-mail: [email protected]
Site internet: www.energiecite.ch
www.european-energy-award.org
Koordynacja projektu Eurena
BSU-Berlin / Gabi ZINK
Saarbrücker Strasse 38A
DE-10405 Berlin
Tél : +49 30 39 402 96
e-mail: [email protected]
site internet: www.bsu-berlin.de
Partner projektu Eurena na Litwie
Litewski Instytut Energetyczny / Feliksas ZINEVICIUS
Breslaujos 3
LT-3035 Kaunas
Tél : +370 37 350 225
[email protected]
Energie Cités
2004
Partner projektu Eurena w Słowacji
Ośrodek Energetyczny w Bratysławie / Roman DOUBRAVA
Ambrova 35
SK-831 01 Bratislava 37
Tél : +421 2 54651654
[email protected]
Niniejsze opracowanie przypadku zostało wykonane przez Energie-Cités dzięki współpracy
z BSU-Berlin
Tłumaczenie przy wsparciu Francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Energie Cités
2004