- Cudownie!

W województwie warmińsko-mazurskim znajduje się 8 parków krajobrazowych pokrywających powierzchnię 145 425,4 ha, ponadto ich strefy ochronne mają 84 550,5 ha.
mińsko-mazurskim odpowiednio 4336,0 ha, reszta w woj. kujawsko-pomorskim). Obejmuje najcenniejszą część Pojezierza Brodnickiego, z rezerwatami leśnymi, florystycznymi i torfowiskowymi. W szacie
roślinnej dominują lasy, z przewagą borów mieszanych i borów sosnowych. Wśród występujących tu
950 gatunków roślin naczyniowych na szczególną uwagę zasługują rzadkie gatunki reliktowe: zimoziół
północny i żurawina drobnolistkowa. Spośród 130 gniazdujących tu ptaków należy wymienić przede
wszystkim bielika, orlika krzykliwego, żurawia, bociana czarnego, zimorodka.
Siedziba Zarządu: Grzmięca, 87-312 Pokrzydowo
tel/fax +48 56 493 90 98
www.brodnica.net
Siedziba Zarządu: Jeleń 84, Lidzbark Welski
tel./fax +48 23 698 10 36
www.jezioro.com.pl
www.welskipark.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
Wielosił błękitny
Rzeka Wel
Rosiczka
Rzeka Skarlanka
Górzniańsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy
o pow. 11966ha (w woj. warmińsko-mazurskim 8632,7ha), położony jest na pograniczu trzech województw: mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego. Park wyróżnia się niezwykle urozmaiconą rzeźbą terenu. W parku tym istnieje 6 rezerwatów przyrody, z czego dwa – Jar Brynicy
oraz Klonowo znajdują się w granicach woj. warmińsko-mazurskiego. Spośród roślin naczyniowych na
szczególną uwagę zasługują gatunki reliktowe: arnika górska, gwiazdnica grubolistna, fiołek torfowy,
skalnica torfowiskowa, zimoziół północny, turzyca strunowa, kłoć wiechowata. Na terenie parku stwierdzono obecność 250 gatunków kręgowców, w tym ponad 200 objętych ochroną gatunkową.
PARKI KRAJOBRAZOWE
PARKI KRAJOBRAZOWE
Brodnicki Park Krajobrazowy istnieje od 1985 r. Park ma pow. 10462 ha (z tego w woj. war-
tunków ptaków, 5 gatunków gadów, 13 gatunków płazów i 31 gatunków ryb. Ssaków znajduje się 16
gatunków chronionych, w tym bóbr, wydra i 7 gatunków nietoperzy. Spośród ptaków aż 183 gatunki
objęte są ochroną w tym m.in.: bielik, rybołów, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny, puchacz
i zimorodek.
Kontakt: Górzno, ul. Leśna 12
tel. +48 56 498 81 90
Jar Brynicy
Welski Park Krajobrazowy
ma pow. 20 300,4 ha (lasy stanowią 33% a wody 6%). Głównymi elementami rzeźby terenu są: wysoczyzny morenowe, równiny sandrowe, pagórki i wzgórza morenowe i kemowe oraz rynny subglacjalne.
Główną rzeką parku jest Wel, który meandrując, łączy jeziora: Rumian, Zarybinek, Tarczyńskie, Grądy,
Zakrocze i Lidzbarskie. Jest bardzo atrakcyjnym szlakiem kajakowym.
Wśród stwierdzonych tu ponad 660 gatunków roślin 19 objętych jest ochroną ścisłą, a 10 częściową.
Spośród roślin korzystających ze ścisłej ochrony gatunkowej występują tu widłaki: jałowcowaty, goździsty, spłaszczony; brzoza niska, pluskwica europejska, orlik pospolity, grążel żółty, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, pomocnik baldaszkowy, wielosił błękitny, lilia złotogłów, storczyki: krwisty,
szerokolistny i plamisty; rosiczka okrągłolistna, arnika górska, mieczyk błotny. Relikty polodowcowe
reprezentują m.in.: fiołek torfowy, skalnica torfowiskowa, turzyca strunowa.
W parku stwierdzono występowanie 297 gatunków kręgowców, w tym 39 gatunków ssaków, 209 ga-
4
5
PARKI KRAJOBRAZOWE
Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej ma pow. 14 620 ha. Lasy w parku stanowią 64%,
wierzchniowe zajmują 30%. Głównym akwenem jest największe polskie jezioro Śniardwy (ok. 11000 ha).
Jez. Łuknajno, ze względu na swe nieprzeciętne walory przyrodnicze, objęte jest kilkoma formami
ochrony. Uznane jest za: rezerwat przyrody, rezerwat biosfery, obszar wpisany do konwencji Ramsar,
obszar specjalnej ochrony ptaków w sieci Natura 2000. Rzeka Krutynia znana jest wśród kajakarzy jako
jeden z najpiękniejszych szlaków wodnych. Florę parku tworzy prawie 900 gatunków roślin naczyniowych, wśród których znajdują się gatunki rzadkie i reliktowe jak: sasanka otwarta i sasanka łąkowa, lilia
złotogłów, buławnik czerwony, zimoziół północny, wielosił błękitny, rosiczka okrągłolistna, turzyca
strunowa, bagno zwyczajne, przygiełka biała, wełnianki: pochwowata, delikatna, szerokolistna i wąskolistna; bardzo rzadkie storczyki: listera sercowata i lipiennik Loesela, listera jajowata, i inne. W wodach występują m.in.: grzybienie białe i północne, grążel żółty, pływacz zwyczajny. Z dużych ssaków
występuje tu m.in.: jeleń, łoś, wilk, ryś, wydra, bóbr. Wspomnieć też trzeba o dwóch tabunach koników
polskich, żyjących na wolności w lesie PAN Popielno. Ciekawszymi przedstawicielami ornitofauny są:
bielik, rybołów, orlik krzykliwy, włochatka, puchacz, bąk, bączek, bocian czarny, hełmiatka, zielonka,
kropiatka, zimorodek, dudek, jarząbek, cietrzew itd. Teren Parku włączono do obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 – Puszcza Piska.
Tu znajdują się też bardzo interesujące rezerwaty i pomniki przyrody m.in.: grupa dębów k. zabytkowej wyłuszczarni szyszek w Rucianem, i rosnąca ok. 1,5 km dalej „Sosna Lira”, „Królewska Sosna”
i „Dąb nad Mukrem” k. Zgonu, „Zakochana Para” k. Krutyni. Nie sposób nie wspomnieć o, związanych
z filiponami, zabytkach we wsi Zgon, o Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu, o izbie pamięci Ernsta
Wiecherta w leśniczówce Piersławek.
a wody 6% powierzchni. Utworzony został w celu ochrony nieprzeciętnych walorów przyrodniczych,
krajobrazowych i kulturowych rejonu Puszczy Rominckiej. Puszcza od dawna podlegała swego rodzaju
ochronie, gdyż była obszarem łowieckim władców tych ziem. Sukcesy myśliwskie cesarza Wilhelma II
upamiętnia kilkanaście, istniejących do dziś, głazów z okolicznościowymi napisami.
Najbardziej charakterystycznym zbiorowiskiem leśnym jest tu, przypominająca tajgę, borealna świerczyna na torfie. W Puszczy Rominckiej występuje wiele torfowisk, a wśród nich rzadkie już typowe
torfowiska wysokie i tzw. torfowiska wiszące. Bardzo bogata jest fauna Parku. Botanicznymi osobliwościami są tu: szczwoligorz pochwiasty i turzyca patagońska, inne rzadkie rośliny to m.in.: bagnica
torfowa, przygiełka biała, żurawina drobnolistkowa, bażyna czarna, listera sercowata, malina moroszka,
brzoza niska, turzyca strunowa, wielosił błękitny, pióropusznik strusi. Spośród 128 gatunków ptaków,
na szczególną uwagę zasługują: dzięcioł zielonosiwy i białogrzbiety, orlik krzykliwy, trzmielojad, rybołów, żuraw, bocian czarny. Z dużych ssaków żyją tu m.in.: łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, ryś, wydra,
bóbr.
Charakterystycznym zabytkiem technicznym Parku są, pochodzące z początku XIXw. żelbetowe mosty
kolejowe, nieczynnej już kolei żelaznej. Najbardziej znanym jest most nad Błędzianką k. wsi Stańczyki.
Siedziba Zarządu: Krutyń, tel. + 48 89 742 14 58, tel./fax + 48 89 742 14 05
www.mazurskipark.pl
Siedziba Zarządu: Żytkiejmy, tel./fax +48 87 615 97 27
www.jezioro.com.pl
Głazowisko koło Wojnowa
Mewa śmieszka
PARKI KRAJOBRAZOWE
Mazurski Park Krajobrazowy ma pow. 53 655 ha, z czego 51% stanowią lasy, a wody po-
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
ma pow. 13 460 ha, lasy stanowią 45%
a wody 1% powierzchni parku. Jest on usytuowany w mezoregionie Wzniesień Elbląskich. Jest to wysoczyzna morenowa wypiętrzona do 197 m n.p.m. Ze Wzniesień Elbląskich spływają liczne potoki,
żłobiąc głębokie jary i wąwozy porośnięte pięknymi buczynami. Charakterystyczne dla flory Parku
jest występowanie wielu gatunków górskich i podgórskich jak: olsza szara, tojad dziobaty, czosnek
niedźwiedzi, żywiec cebulkowy, skrzyp olbrzymi, pióropusznik strusi, widłak wroniec, lepiężnik biały
i kutnerowaty, żebrowiec górski.
Spośród dużych ssaków licznie występuje tu jeleń, sarna i dzik, czasem spotkać można łosia. Wspomnieć też należy o żyjących tu na wolności jeleniach sika – potomkach zwierząt, które w 1910 r.
w prezencie od cesarza Japonii, otrzymał cesarz Wilhelm II.
Zachowały się tu ślady staropruskich grodzisk, domy podcieniowe, zagrody holenderskie, zabytkowe
6
7
Siedziba Zarządu: Elbląg, ul. Bohaterów Westerplatte 18
tel. +48 55 611 45 90
www.pkwe.pl
Zalew Wiślany
W parku znajduje się 16 zabytkowych parków podworskich, 20 zabytkowych cmentarzy, 5 stanowisk
archeologicznych w postaci grodzisk i kurhanów. Na uwagę zasługują liczne głazowiska i pojedyncze
głazy, część z nich uznano za pomniki przyrody.
Siedziba Zarządu: Jerzwałd tel./fax + 48 89 758 85 27
www.jezioro.com.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
ma pow. 22 639ha (w tym lasy stanowią
59% a wody 20%). Zajmuje centralną część Pojezierza Iławskiego z krajobrazem z licznymi jeziorami,
w tym z szóstym co do wielkości i najdłuższym (27,5km) w kraju, Jeziorakiem. Obszar ten posiada
bogatą florę i faunę. Spośród rzadkich i chronionych roślin występują m.in.: wawrzynek wilczełyko,
bluszcz pospolity, zimoziół północny, widłaki: wroniec, goździsty, jałowcowaty, spłaszczony i torfowy;
orlik pospolity, lilia złotogłów, storczyki: krwisty, szerokolistny, plamisty, podkolan biały i zielonawy.
Spośród roślin wodnych na szczególną uwagę zasługują: krasnorost, krynicznik kolczasty, grążel żółty,
grzybienie białe i północne. W parku stwierdzono występowanie 150 gatunków zwierząt chronionych
(8 gatunków owadów, 5 płazów, 4 gadów, 108 ptaków i 5 gatunków ssaków). Sporadycznie pojawiają
się tu rysie i wilki. Nieprzeciętne jest zaś bogactwo ptaków, gniazdują tu m.in.: bielik i orlik krzykliwy,
rybołów, żuraw, bocian czarny, gągoł, gołąb siniak, bąk itd. Teren Parku uznany został za obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 – Lasy Iławskie.
PARKI KRAJOBRAZOWE
PARKI KRAJOBRAZOWE
kościoły, rezydencje kupców elbląskich, dwory i majątki ziemskie, a wśród nich zespół w Kadynach
podlegający w całości ochronie konserwatorskiej. W Kadynach, które ongiś należały do przywódcy
Związku Pruskiego Jana Bażyńskiego, rośnie jeden z najstarszych i najgrubszych polskich dębów –
„Dąb Jana Bażyńskiego”, liczący sobie ok. 700 lat i mający 989 cm obwodu.
Siedziba Zarządu: Jerzwałd tel./fax + 48 89 758 85 27
www.jezioro.com.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
Jezioro Jeziorak
Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich ma pow. 7782,3 ha (lasy stanowią 45%, a wody
0,2%). Utworzony został w celu ochrony unikatowych walorów krajobrazowo-widokowych, bogatej
i zróżnicowanej flory i fauny, dużych wartości historyczno-kulturowych. Granicami parku objęto najwyższą, zachodnią część Garbu Lubawskiego, zwaną Wzgórzami Dylewskimi, z najwyższym wzniesieniem regionu, liczącą 312m n.p.m. Dylewską Górą. Wśród zespołów leśnych dominuje żyzna buczyna
pomorska i grąd z bukiem. Na terenie parku stwierdzono występowanie ponad 800 gatunków roślin
kwiatowych i ok. 100 gatunków mszaków. Przeważają tu rośliny pochodzenia środkowoeuropejskiego
i borealnego. Wśród roślin środkowoeuropejskich dużo jest gatunków górskich i podgórskich: widłak
wroniec, paprotnik kolczasty, cis pospolity, jawor, pióropusznik strusi, przetacznik górski, arnika górska. Spośród roślin borealnych na podkreślenie zasługuje obecność świerka (poza zwartym zasięgiem),
wierzby borówkolistnej, kosaćca syberyjskiego, porzeczki czarnej, śmiałka pogiętego. Spośród bogatej
fauny na szczególną uwagę zasługują, wprowadzone przez człowieka muflony, które doskonale się tu
zaaklimatyzowały.
8
9