Wzrost zatrudnienia na czas określony oraz spadek zarobków w

Wzrost zatrudnienia na czas
określony oraz spadek zarobków w
Portugalii
2015-10-27 13:40:41
2
Stosowanie umów pracy na czas określony wzrasta w Portugalii z roku na rok.
Wzrost zatrudnienia na czas określony oraz spadek zarobków
w Portugalii
Jak podaje ostatnie badanie Portugalskiego Instytutu Zatrudnienia i Szkoleń Zawodowych (Instituto do Emprego
e Formação Profissional - IEFP) prawie połowa pracowników zatrudnionych na czas określony w Portugalii zarabia
między 486 a 600 euro, gdzie kobiety za wykonanie tej samej pracy otrzymują wynagrodzenie o około 33 euro
mniejsze niż mężczyźni.
Zastosowanie umów pracy na czas określony wzrasta w Portugalii z roku na rok. W 2012 roku zatrudnienie
pracowników tymczasowych w firmach portugalskich zwiększyło się o 5,4% w porównaniu do roku poprzedniego,
natomiast średnie wynagrodzenie spadło do 582 euro, tj. o 1,3% w stosunku do 589,73 euro w 2011 roku.
Przeprowadzone przez IEFP badanie pt. Analiza sektora pracy tymczasowej w 2012 r. pokazuje, że w ciągu
ostatnich czterech lat utrzymał się wzrost zatrudniania na czas określony, a czas trwania umów nieznacznie się
zwiększył, tj. o 0,2 miesiąca, ze średnio 3,5 do 3,7 miesięcy. Nie oznacza to jednak, iż poziom wynagrodzeń z
tego tytułu uległ poprawie. Większość pracowników tymczasowych, tj. 43,3%, zarabiało w tym okresie między
485 a 600 euro, natomiast 32% otrzymywało minimalne wynagrodzenie krajowe, które w 2012 r. wynosiło 485
euro. Jedynie 13,1% mogło pochwalić się zarobkami miesięcznymi na poziomie 600 – 750 euro.
Badanie potwierdza ponadto zwiększenie się w ostatnich 4 latach liczby pracowników tymczasowych w
Portugalii, którzy otrzymują minimalne wynagrodzenie krajowe - w 2009 roku stanowili oni jedynie 20,3%
wszystkich pracowników tymczasowych, podczas gdy w 2012 roku wskaźnik ten wzrósł do 32%. Zarobki powyżej
1000 euro są rzadkością i obejmują jedynie 3,2% pracowników tymczasowych.
Sytuacja ta jest widoczna w przypadku wszystkich wyższych zarobków, przede wszystkim na poziomie 750-1000
euro, który w 2011 roku reprezentował 9,3% wynagrodzeń a obecnie 8,4%.
Zdaniem Portugalskiego Stowarzyszenia Walki z Wyzyskiem (Associação de Combate à Precariedade) dane te
potwierdzają, iż wyzysk pracowników w Portugalii objawia się głównie coraz częstszym zaniżaniem wynagrodzeń
i wskazuje na stosowaną przez pracodawców tendencję zamiany tzw. fałszywych fatura-recibo[1] na umowę o
pracę na czas określony, gdzie nadal istnieje wyzysk pracownika, przy zachowaniu pozorów legalności
zatrudnienia.
Badanie IEFP zostało dokonane w oparciu o dane agencji pracy tymczasowej, gdzie przeanalizowano 313.447
umów zawartych w 2012 roku (5,4% więcej niż w 2011 roku, kiedy odnotowanych zostało 297.368 tego rodzaju
umów, w 2010 r. – 279.924, w 2009 r. – 223.781).
Analiza wskazuje również na zjawisko nierówności zarobkowych, gdzie kobiety otrzymują średnio o 33 euro mniej
niż mężczyźni, a osoby młode, między 16-24 rokiem życia, o ok. 37 euro mniej niż osoby powyżej 25 roku życia.
Pod względem wykonywanej funkcji zawodowej, zarobki mogą również mocno oscylować, kształtując się między
487 a 2594 euro. Najwyższe wynagrodzenia dotyczą zawodów, gdzie wymagane są kwalifikacje lub specyfikacje
techniczne. Przykładowo na szczycie tabeli zarobkowej znajdują się nauczyciele, a niżej pracownicy sektora
rolnego czy rybołówstwa.
Umowy o pracę na czas określony stosują najczęściej pracodawcy z sektora usług, w tym głównie z zakresu usług
hotelowych, gastronomicznych, biurowych, typu call center, transportowych lub magazynowych (40,6%) oraz
3
przemysłowego, przede wszystkim z branży spożywczej, motoryzacyjnej i artykułów gumowych (13,5%). Łącznie
reprezentują one 54,1% zatrudnienia tymczasowego, co odpowiada liczbie 296.329 umów zawartych w 2012
roku.
Największa część tego rodzaju zatrudnienia jest spotykana w regionie Lizbony i Doliny Tagu, co stanowi 59%
całości zatrudnienia, tj. 152.849 umów, a następnie w regionie Północy 24,8%, tj. 44.751 umów.
Według badania, około 1,9% pracowników tymczasowych zostało zatrudnionych do pracy poza granicami
Portugalii, w większości w Unii Europejskiej, co oznacza wzrost zatrudnienia za granicą o 11,3% w okresie 2011 –
2012.
Oprac.:
Elżbieta Siuta Correia
Ekspert POIG, WPHI Lizbona
Luty 2014 r.
[1] Jako fałszywą fakturę typu fatura-recibo, dawniej recibo verde, uznaje się faktury wystawiane przez pracownika, będącego oficjalnie zarejestrowanym dostawcą
usług, na rzecz pracodawcy, w sytuacji, gdy jest całkowicie zintegrowanym funkcjonariuszem jego firmy, ale nie posiada praw związanych z tym statusem, zgodnie z
art. 12 portugalskiego Kodeksu Pracy. Obecnie fałszywe faktury wystawia 1/5 pracującej populacji Portugalii.
4