Warsztaty fotogra czne i lmowe

TIFF ACADEMY ORANGE EDITION
Warsztaty fotograficzne i filmowe
WROCŁAW, 2014
TIFF ACADEMY ORANGE EDITION
Warsztaty fotograf iczne i f ilmowe
Wrocław, 2014
ORGANIZATOR:
Projekt realizowany w ramach
programu Akademia Orange.
Materiał jest dostępny na
licencji Creative Commons
Uznanie autorstwa 3.0 Polska
I
PĘDZEL ŚWIETLNY W TEORII
Pędzel świetlny
Pędzel świetlny to prosta i efektowna technika stosowana w różnych dziedzinach
fotografii, począwszy od amatorskiej i reklamowej, aż po fotografię artystyczną.
Długi czas naświetlania zdjęcia w ciemnym pomieszczeniu pozwala na wykorzystanie podręcznych źródeł światła takich jak: latarki, lasery, światła chemiczne,
a nawet ekrany telefonów komórkowych do tworzenia świetlnych rysunków.
Pędzel świetlny może również zastąpić inne źródła światła. Wykorzystując
nieograniczony czas na ekspozycję zdjęcia, możemy oświetlać obiekty uzyskując
tym samym niezwykle interesujące i niekiedy bardzo zaskakujące efekty.
NAJWAŻNIEJSZE TERMINY
Tryb bulb – oznaczany w menu lub na korpusie aparatu jako B, to ustawienie
czasu naświetlania aparatu pozwalające na ciągłe otwarcie migawki. Dzięki temu
nasze zdjęcie naświetla się dopóki nie puścimy spustu migawki lub nie odbloku-
jemy wężyka lub pilota. W większości aparatów tryb Bulb znajduje się w ustawieniach programów aparatu lub na pokrętle umieszczonym na korpusie.
Migawka – element aparatu, który odsłania na odpowiedni czas element świa-
tłoczuły. W cyfrowych aparatach kompaktowych, migawka występuje często jako
funkcja włączająca naświetlanie, a nie fizyczny element zasłaniający matrycę.
Przysłona – element aparatu, który ogranicza ilość światła wpadającego przez
obiektyw. Ustawienie przysłony w aparacie wyrażone jest liczbami np. f/5,6. Im
większa liczba tym mniejszy otwór obiektywu, a co za tym idzie mniej światła
padającego na matrycę. Czas migawki (T) wraz z przysłoną (A) odpowiadają za
eskpozycję, czyli końcowy wynik naświetlania naszych zdjęć.
Wężyk spustowy – dodatkowy przyrząd, który pozwala na wyzwalanie migawki
aparatu z odległości. Do współczesnych aparatów można użyć także elektronicznego pilota. Ważne, aby wężyk bądź pilot posiadały blokadę naświetlania.
4
5
CZEGO POTRZEBUJESZ?
aparatu. Najlepszym rozwiązaniem jest wyłączenie w menu aparatu (lub na
przełączniku) manualnego trybu ustawiania ostrości. W ten sposób unikniesz
konieczności każdorazowego ustawiania ostrości w aparacie.
• pomieszczenia, które będzie można wyciemnić,
• aparatu z trybem bulb (B),
5. Włącz tryb bulb (B).
• statywu,
• wężyka spustowego lub pilota lub też osoby do pomocy,
6. Przygotuj wężyk spustowy. Jeżeli nie posiadasz ani pilota ani wężyka, poproś
kogoś, aby stanął za aparatem, wcisnął a następnie przytrzymał spust w odpo-
• przenośnego źródła światła np. latarki albo podświetlonego
wiednim momencie.
na jednolity kolor ekranu telefonu.
7. Gotowe! Wystarczy zgasić światło, wcisnąć spust migawki i zacząć naświetlanie.
Wykonaj pierwsze próby rysując proste kształty. Źródło światła kieruj w stronę
obiektywu. Jeżeli chcesz pomalować światłem jakiś obiekt lub modela trzymaj
źródło światła w bliskiej odległości od niego, zwrócone w jego stronę. Jeżeli ślady
PĘDZEL ŚWIETLNY W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
światła są zbyt prześwietlone lub są mało wyraźne, zmień ustawienia aparatu. Ja-
sność reguluj zmieniając przysłonę, ustawienie ekspozycji w trybie automatycznym
1. Przygotuj pomieszczenie. Schowaj wszystkie przedmioty, które mogłyby
przeszkadzać podczas ćwiczenia. Zasłoń okna tak, żeby po zgaszeniu światła
lub też poruszając źródłem światła szybciej i naświetlając krócej. Eksperymentuj
Jeżeli na dworze jest zbyt jasno poczekaj, aż się ściemni. Podczas długiego
więcej zrobisz prób, tym bardziej przewidywalne będą efekty twojej pracy.
z różnymi źródłami światła, szybkościami malowania i ustawieniami aparatu. Im
w pomieszczeniu, żadne inne zewnętrzne światło nie dostawało się do pokoju.
naświetlania nawet niewielka ilość światła może wydobyć z ciemności niepotrzebne szczegóły.
Franek Ammer
2. Ustaw aparat na statywie.
3. Ustal kadr. Wyznacz miejsce malowania tak, aby nie znajdowało się ono ani zbyt
blisko ściany ani aparatu. Im dalej od aparatu tym większy będzie twój rysunek.
Dla ułatwienia możesz postawić dwa stabilne przedmioty wchodzące w kadr
po prawej i lewej stronie zdjęcia np. krzesła. W ten sposób będziesz wiedzieć jak
duży może być twój rysunek. Zamiast krzesła możesz użyć małego stolika, którego krawędzie będą wyznaczały brzegi kadru. Jeżeli planujesz umieścić w kadrze
jakąś osobę, ustaw ją wpierw przed obiektywem i sprawdź czy jej sylwetka mieści
się w kadrze i czy brzegi kadru nie ucinają np. szyi, łokci, brzucha czy kolan.
4. Ustaw ostrość. Korzystając z manualnego trybu ostrości, postaw w wyznaczonym
wcześniej miejscu dowolny przedmiot (lub osobę), który posłuży do ustawienia
odpowiedniej ostrości. Jeżeli twój aparat ma włączoną funkcję automatycznego
ustawiania ostrości, wyostrzy się ona dopiero w momencie naciśnięcia spustu
6
7
II
Spacery fotograf iczne
PROPONOWANE TRASY PO WROCŁAWIU:
SZCZEPIN
Trasa „Słubicka” prowadzi w zachodnie rejony Szczepina. Jest to osiedle z cie-
kawymi przykładami architektury modernistycznej oraz nielicznymi zabudowaniami, które ocalały po II wojnie światowej. Idąc ulicą Słubicką trafimy na część
przedwojennego osiedla Westend, które przetrwało oblężenie mimo iż jego
pobliżu odbyła się jedna z największych bitew pancernych Festung Breslau.
Poznawanie miasta nie powinno ograniczać się jedynie do najczęściej uczęszczanych przez turystów miejsc. We Wrocławiu znajduje się wiele ciekawych
obiektów, ukrytych w bocznych ulicach i na podwórkach. Niektóre z nich
mają długą, często bardzo burzliwą historię. Spacery z aparatem pomagają
nie tylko poznać bliżej dziedzictwo Wrocławia, ale równie pozwalają rozwinąć
umiejętności fotografowania przestrzeni miejskiej i architektury. Pamiętaj, aby
zwracać uwagę na detale, geometrię oraz aspekty związane z wykorzystaniem
naturalnego oświetlenia i precyzyjnego kadrowania.
8
9
NADODRZE
KLECZKÓW
Trasa „Słowiańska” prowadzi wschodnią częścią Nadodrza - osiedla, które jest
Trasa „Portowa” prowadzi na Kleczków, osiedle położone nieopodal centrum
obecnie rewitalizowane. Na tej trasie odnaleźć można wiele przedwojennych
Wrocławia. Na jego terenie znajduje się dużo przedwojennych kamienic, obiek-
części Wrocławia. Jednocześnie wiele budynków jest zaniedbanych i wymaga
słowych. Warto odwiedzić Port Miejski, który skrywa wiele ciekawych miejsc,
zabudowań. Jest to jedna z najmniej zniszczonych podczas II wojny światowej
gruntownej renowacji. Nadodrze cechuje wyjątkowy klimat, który skłania do
refleksji. Jest to idealne miejsce na wypady z aparatem.
tów użyteczności publicznej, placówek publicznych oraz zabudowań przemyrzadko odwiedzanych zarówno przez turystów, jak i mieszkańców Wrocławia.
CZEGO POTRZEBUJESZ
• aparatu
• wolnego czasu :)
Paweł Kowalski
10
11
III
Powstała w 1842 roku cyjanotypia, została opracowana przez Sir Johna Herschela,
angielskiego astronoma, fizyka, chemika i matematyka, który poszukiwał łatwej
Cyjanotypia
metody reprodukcji wzorów matematycznych. Technika ta opiera się na 2 składnikach chemicznych, które pod wpływem promieni ultrafioletowych (zawartych
w świetle słonecznym, a także emitowanych np. w solarium), wchodzą ze sobą
w reakcję, tworząc po wypłukaniu wodą, błękitny obraz.
OPIS NAJWAŻNIEJSZYCH TERMINÓW
Emulsja – substancja światłoczuła w płynie, którą przy pomocy pędzla, wałka
lub gąbki nakładamy na podłoże.
Podłoże – materiał, na który nakładamy emulsję światłoczułą. Najczęściej jest to
papier, ale można używać również innych materiałów.
Promieniowanie ultrafioletowe – niewidzialne dla człowieka promieniowanie,
o długości fal od 10 nm do 400 nm, zawarte między innymi w świetle słonecznym.
Woda destylowana – czysta woda pozbawiona soli mineralnych oraz zanieczysz-
czeń. Używa się jej do tworzenia roztworów składników chemicznych cyjanotypii.
Naświetlanie – poddawanie działaniu promieni ultrafioletowych podłoża,
Fot. Tom Hard
CYJANOTYPIA W TEORII
Cyjanotypia to jedna z najstarszych technik uzyskiwania fotografii na papierze.
Dzięki stosunkowej łatwości, proces ten daje możliwość wykonania unikalnych
odbitek nawet osobom początkującym, a dla bardziej zaawansowanych jest
ciekawym rozwinięciem warsztatu.
12
z naniesioną emulsją światłoczułą z przyłożonym negatywem.
Negatyw – przezroczysty materiał z nadrukowanym obrazem odwróconym,
(czyli to, co na wydruku jest czarne, na negatywie jest białe, a to co białe na
wydruku, jest czarne na negatywie).
Pozytyw – docelowy efekt naświetlania. Obraz odwrotny w stosunku do
negatywu, zbliżony do naszego postrzegania rzeczywistości.
13
CZEGO POTRZEBUJESZ?
• składników do cyjanotypii (można je kupić w sklepie fotograficznym lub internecie)
• wody destylowanej lub demineralizowanej (można ją kupić
na stacjach benzynowych, w aptekach oraz hipermarketach)
• wody utlenionej (dostępna w każdej aptece)
• strzykawki bez igły (dostępna w każdej aptece)
• rękawiczek medycznych (dostępne w każdej aptece)
• 3 słoiczków lub szklanek (UWAGA! Nie należy ich potem
używać w celach spożywczych)
CYJANOTYPIA W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
1. Wybrane zdjęcie przekształcamy w dowolnym programie graficznym na negatyw.
Drukujemy w punkcie ksero na folii.
2. Przygotowujemy stanowisko pracy.
3. Rozpuszczamy składniki z zestawu do cyjanotypii, według instrukcji na opakowaniu.
Standardowo jest to:
• 25 gramów cytrynianiu żelazowo-amonowego (zielonego) na 100 ml wody destylowanej,
• 10 gramów żelazicyjanku potasu na 100 ml wody destylowanej.
Następnie mieszamy oba roztwory. Powstaje emulsja. Uwaga - nie wystawiamy jej
na działanie światła słonecznego.
4. Do kuwety nalewamy wody i dodajemy trochę wody destylowanej (20 ml wody
• pędzla lub wałka
• kilku kartek papieru (najlepiej do szkicowania, dostępne
w sklepach plastycznych)
destylowanej na 1 l wody)
5. Pędzlem lub wałkiem nakładamy cienką warstwę emulsji na podłoże i pozostawiamy w nienasłonecznionym miejscu aż do wyschnięcia.
• kuwety
• wcześniej przygotowanego i wydrukowanego negatywu
• szklanej szybki (np. od antyramy formatu A4)
6. Do suchej kartki z naniesioną emulsją przykładamy negatyw, a następnie szybkę.
Wystawiamy na działanie światła słonecznego:
• w przypadku intensywnego światła, czas naświetlania wyniesie około 3-4 minut,
• przypadku światła w pochmurny dzień, czas naświetlania wyniesie około 10 minut,
• jeśli dzień jest bardzo pochmurny, może się zdarzyć, że nie uda nam się naświetlić kartki.
7. Naświetloną kartkę płuczemy pod bieżącą wodą (letnią) przez koło minutę.
8. Wypłukaną kartkę wkładamy do kuwety w wodą utlenioną na około 30 sekund.
9. Przykładamy zdjęcie do kafelków w łazience, żeby mogło wyschnąć.
10.
Gotowe!:)
Maciej Bujko
14
15
IV
Warsztaty f ilmowe
NAJWAŻNIEJSZE TERMINY
Blokada ekspozycji – jest to funkcja pozwalająca na większą kontrolę ekspozycji
filmu. Większość amatorskich urządzeń nagrywa filmy, wykorzystując automa-
tyczny pomiar światła. Blokada pozwala na uniknięcie nagłych zmian ekspozycji
(ściemniania i rozjaśniania).
Klatka na sekundę – w kamerach analogowych jest to szybkość przesuwania się
taśmy filmowej, w cyfrowych urządzeniach jest to szybkość zapisu obrazu. Mała
ilość klatek na sekundę sprawia, że ruch na filmie jest nienaturalny i odbierany
jako mało płynny. Powszechnie wykorzystuje się 25 klatek/s, co daje wrażenie
naturalności ruchu. Czasami kręci się z większą prędkością np. 50 klatek/s, co
pozwala na płynniejsze przejścia przy szybkim ruchu kamery oraz umożliwia
zwolnienie filmu bez znacznej utraty płynności.
Scenariusz – stanowi opis pomysłu na film. Może to być szkic fabuły, opis postaci,
miejsc, dialogi oraz uwagi przydatne podczas kręcenia filmu. Do nakręcenia własnego
filmu przyda się krótki scenariusz opisujący wydarzenia, które chcemy zarejestrować.
Scenorys (ang. storyboard) – forma komiksu, która przedstawia poszczególne
sceny. Scenorys pomaga w rozplanowaniu kadru oraz wyobrażeniu sobie tego,
jak będzie wyglądało konkretne ujęcie.
Ujęcie – podstawowy fragment filmu, trwający od momentu włączenia nagrywania do jego wyłączenia.
Flickr CC_Some rights reserved by Laurence Vagner
KRĘCENIE FILMU W TEORII
Rozwój technologii cyfrowej sprawił, że kręcenie filmów stało się znacznie
łatwiejsze. Obecnie niemal każdy nowoczesny aparat, tablet czy telefon komórkowy umożliwia nagrywanie ruchomego obrazu. Nawet urządzenia o niewiel-
kich rozmiarach, oferują nagrywanie filmów w wysokich rozdzielczościach. Aby
nakręcić własny film wystarczy prosty pomysł i podstawowa umiejętność obsługi
parametrów filmowania.
16
Master shot – to nakręcenie całej sceny od początku do końca przy użyciu
jednego ujęcia. Na ogół kręci się go w pierwszej kolejności i dokłada później
zbliżenia oraz detale.
Plan – to określenie przestrzeni obejmowanej przez obiektyw kamery np. plan
amerykański obejmuje aktorów od kolan w górę, detal - przedstawia szczegół
filmowanego obiektu, np. zaciśnięta pięść, trybik w zegarku, łzę spływającą z oka
czy palec naciskający przycisk. Plany od największego do najmniejszego to: total,
ogólny, amerykański, półzbliżenie, zbliżenie oraz detal.
17
CZEGO POTRZEBUJESZ?
• urządzenia wyposażonego w funkcję nagrywania np. telefonu
komórkowego, kamery cyfrowej albo cyfrowego aparatu
fotograficznego,
• statywu, jeżeli zamierzasz kręcić ujęcie statyczne,
• kartki papieru i przyborów do rysowania scenorysu.
4. Przygotuj miejsce, w którym będziesz kręcić. Usuń wszystkie niepotrzebne przedmioty, które mogłyby ci przeszkadzać w pracy.
5. Zrób próbę. Jeżeli w filmie mają wziąć udział jakieś osoby wyjaśnij im, co mają
robić i poproś o próbne odtworzenie danej scenki. Jeżeli będziesz wykonywać
z kamerą jakieś ruchy, przećwicz je najpierw, zwracając szczególną uwagę na ich
płynność oraz stabilność kamery.
6. Włącz nagrywanie i zablokuj ekspozycję (jeżeli jest to możliwe). Możesz teraz na-
grywać swój pierwszy film. Kręć jak najwięcej. Niepotrzebne sceny będzie można
KRĘCENIE FILMU W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
1. Zacznij od pomysłu. Na początek zastanów się, o czym ma być twój film. Pomyśl
o przedmiotach i osobach, które znajdują się twoim otoczeniu. Najważniejsze
w filmie są ruch i akcja. Zawrzyj w swoim filmie parę elementów, które będą się
wyciąć podczas montażu.
7. Zmontuj film. Możesz do tego użyć prostego programu Movie Maker. Po złączeniu fragmentów nagranego filmu, możesz dołączyć do niego muzykę.
W internecie znajdziesz wiele stron z darmową muzyką do prywatnego użytku
np. www.jamendo.com.
Franek Ammer
przemieszczały i zmieniały otoczenie np. piłka spadającą z półki, która toczy się do
kolejnego pokoju pod nogami domowników.
2. Zapisz swój pomysł na kartce.
3. Narysuj krótki scenorys, który będzie zawierał twoje wyobrażenia odnośnie kolejnych scen i wydarzeń, które zostaną przedstawione w filmie.
18
19
V
Glitch art
NAJWAŻNIEJSZE TERMINY
Glitch – termin pochodzenia niemieckiego, utworzony od wyrazu “glitsching”
– drażliwy, przeszkadzający. W rozumieniu aktualnym oznacza krótkotrwałe
zakłócenie/zniekształcenie/błąd w dźwięku lub obrazie. Pojęcie to powstało w latach 90. XX wieku wraz z rozwojem muzyki elektronicznej, a samo zjawisko stało
się atrakcyjnym narzędziem zarówno dla artystów wizualnych, jak i muzycznych.
Glitch określany jest również terminem Clicks and Cuts.
Glitch Art – typ współczesnych działań artystycznych – wizualnych i dźwiękowych
– opierających się na zjawisku glitch’u. Realizacje kreowane są przy użyciu celowo
zaprogramowanych błędów, kontrolowanych zniekształceń i zakłóceń dzięki
którym powstają charakterystyczne dla tej estetyki obrazy – statyczne (zdjęcie),
ruchome (klip wideo) czy dźwiękowe (utwór). Typowe dla tych obrazów są: fragmentaryzacja, replikacja oraz liniowość.
Piksel – termin pochodzenia angielskiego (ang. pixel), utworzony od wyrazów
picture (obraz) i element (składnik/składowa/część). W dużym uproszczeniu jest
to najmniejsza, jednolita część obrazu wyświetlanego lub drukowanego. Kojarzony
przede wszystkim z obrazem cyfrowym, który jest wyświetlany na ekranie telewizyjnym czy monitorze komputerowym.
GIF – (ang. Graphics Interchange Format) – rodzaj formatu pliku graficznego,
który umożliwia tworzenie animacji oraz bezstratną kompresję pliku graficznego.
Stworzony przez firmę CompuService w 1987 roku, w dalszym ciągu używany jest
przez dużą grupę internautów.
CZEGO POTRZEBUJESZ
GLITCH ART W TEORII
• komputera,
Glitch art to nic innego, jak sztuka usterki wynikająca z błędnego zapisu danych.
• dostępu do internetu,
wania, dzięki czemu możliwe jest wykreowanie ciekawych obrazów zarówno sta-
• programu VLC Media Player oraz Photoscape,
Zaawansowane struktury glitch’owe wymagają znajomości podstaw programotycznych, jak i dynamicznych. Jednakże, aby stworzyć proste zniekształcenia nie
ma trzeba być programistą – w sieci dostępne są bowiem liczne programy, które
dają możliwość w prosty i szybki sposób stworzyć autorskie realizacje glitchowe.
20
• wybranego wcześniej zdjęcia,
• krótkiego filmiku (może być klip nakręcony telefonem komórkowym lub aparatem)
21
GLITCH ART W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
Ćwiczenie 1
7. Włączając opcję “Start animation”, program przeprowadzi dynamiczną modyfikację, którą w każdej chwili można zastopować włączając opcję “Stop animation”.
8. Jeśli spodoba ci się tak zmodyfikowane zdjęcie, wybierz z menu dolnego opcję
1. Wybierz zdjęcie, które poddasz modyfikacji.
2. Wejdź na stronę snorpey.github.io/experiments, gdzie odnajdziesz trzy kategorie: traingulation, distort-gird oraz glitch.
3. Wybierz opcję glitch.
“Save image!”, a następnie zapisz je na dysku swojego komputera.
Ćwiczenie 3
1. Zainstaluj program VLC Media Player oraz PhotoScape.
2. Odtwórz w odtwarzaczu VLC Media Player plik wideo, a następnie poprzez menu
4. W górnym menu wybierz opcję “Open Image”, a następnie otwórz wyselekcjonowane wcześniej zdjęcie.
górne wejdź w zakładkę “Obraz”. Wybierz opcję “Zrzut z ekranu” i zapisz plik
w oddzielnym folderze na dysku.
3. Wykonaj kilka zrzutów - od 5 do 10.
5. Na ekranie komputera wyświetli się wybrana przez ciebie fotografia, którą można
poddać modyfikacji.
4. Wybierz jeden z używanych wcześniej programów on-line i zmodyfikuj wykonane przez siebie zrzuty z ekranu. Zapisz je na dysku.
6. Tuż ponad fotografią znajdują się suwaki - amonut, seed, iterations, quality.
Każdy z nich odpowiada za określone zmiany, które zachodzą w warstwie wizualnej fotografii. Pobaw się nimi i poeksperymentuj.
7. Jeśli spodoba ci się tak zmodyfikowane zdjęcie, wybierz z menu górnego opcję
“Download image”, a następnie zapisz je na dysku swojego komputera. Możesz
również udostępnić swoje zdjęcie w mediach społecznościowych (takich jak
Facebook), używając opcji “Share image”.
5. Uruchom program PhotoScape, a następnie wybierz opcję “AniGif”.
6. Po lewej stronie znajduje się okno z fotografiami - znajdź zmodyfikowane obrazy,
zaznacz je, aby następnie przenieść do przestrzeni roboczej.
7. Utworzył się dynamiczny klip, który możemy edytować przy pomocy zakładek
znajdujących się po prawej stronie.
8. Zmień czas na 0.5 klatek. W zakładce efekt wybierz “Wyjeżdżanie z prawej” lub
“Wyjeżdżanie z lewej”.
9. Dla ubarwienia efektu możesz ustawić indywidualne parametry dla zdjęcia. Aby
to zrobić nakieruj kursor na pojedynczą klatkę u góry ekranu i za pomocą prawe-
Ćwiczenie 2
1. Wybierz zdjęcie, które będziesz poddawał modyfikacji.
go klawisza myszki rozwiń menu. W tym miejscu możesz ustawić zachowanie
pojedynczej fotografii. Zdynamizuje to cały klip.
10. Jeśli jesteś zadowolony z efektu, wybierz przycisk “Zapisz”.
2. Wejdź na stronę
blog.soulwire.co.uk/wp-content/uploads/2010/02/glitchmap.swf
Kama Wróbel
3. W dolnym menu wybierz opcję “Load image”, a następnie otwórz wyselekcjonowane wcześniej zdjęcie.
5. Na ekranie komputera wyświetli się wybrana przez ciebie fotografia, po automatycznej modyfikacji.
6. Tuż pod fotografią znajdują się suwaki - glitch amonut, iterations, seed oraz
start animation. Każdy z nich odpowiada za określone zmiany, które zachodzą
w warstwie wizualnej fotografii. Poeksperymentuj z nimi.
22
23
VI
Cyfrowa ciemnia
OPIS NAJWAŻNIEJSZYCH TERMINÓW
CompactFlash (CF), Secure Digital (SD) – standardy kart pamięci flash, stosowanych jako nośniki danych m.in. w cyfrowych aparatach fotograficznych.
DSLR (skrót od Digital Single Lens Reflex) – jest to cyfrowa wersja tzw. lustrzanki,
różniąca się sposobem zapisu fotografii - zamiast filmu posiada światłoczułą matrycę.
Format pliku – w cyfrowej fotografii zdjęcia zapisywane są jako pliki w różnych
formatach. Niektóre charakteryzują się utratą ilości danych (np. JPEG), inne nie
kompresują plików i posiadają większą ilość informacji (TIFF, RAW).
Matryca – elektroniczny chip, który zapisuje cyfrowe zdjęcie. Istnieją różne rodzaje
matryc, wśród których najpopularniejsze są CCD (aparaty kompaktowe) oraz CMOS
(lustrzanki cyfrowe).
Metadane (EXIF) – gdy aparat cyfrowy zapisuje zdjęcie, zachowuje także infor-
macje o nim, takie jak rodzaj aparatu, rodzaj obiektywu, datę wykonania zdjęcia,
parametry ekspozycji oraz ISO.
Piksel – podstawowy składnik zdjęcia cyfrowego. Tysiące pikseli, ułożonych odpowiednio, buduje obraz fotograficzny.
RAW – format pliku, zawierający wszystkie dane zebrane przez matrycę aparatu.
Nie są one w żaden sposób zmanipulowane.
CYFROWA CIEMNIA W TEORII
Fotografowanie jest złożonym działaniem, które nie kończy się na naciśnięciu
spustu migawki. Konieczne jest odzyskanie, obróbka oraz archiwizacja wykonanych
zdjęć. Niegdyś kroki te polegały na chemicznym procesie ciemniowym, w którym
wywoływało się film, retuszowało się zdjęcia, a następnie przenosiło się je na papier.
W efekcie powstawała odbitka fotograficzna, katalogowana później w albumach.
Dziś, dzięki technologii cyfrowej podobny proces odbywa się w pamięci kompu-
Rozdzielczość – oznacza ilość pikseli, zawartych na fotografii bądź umieszczonych
na matrycy. Rozdzielczość mierzona jest w megapikselach (milionach pikseli) i jest
iloczynem dwóch wymiarów: jeśli zdjęcie zawiera 3000 pikseli w poziomie i 2000
w pionie, oznacza to, iż ma 6 000 000 pikseli (6 megapikseli).
Szum – w technologii cyfrowej jest to odpowiednik ziarna filmowego. Oznacza
małe kolorowe punkty powstałe na powierzchni zdjęcia, zwłaszcza w jego ciemnych partiach. Najczęściej szum staje się widoczny w dużych powiększeniach.
tera. Po zgraniu zdjęć, następuje ich obróbka w programie graficznym, a następnie wydruk lub zapis w odpowiednio nazwanym pliku.
24
25
CZEGO POTRZEBUJESZ?
•
komputera, monitora,
•
aparatu cyfrowego,
•
czytnika kart lub kabla USB do aparatu,
•
oprogramowania graficznego typu Adobe Lightroom 5, GIMP lub innego.
3.Pierwszy przegląd zdjęć (Library)
Po zgraniu zdjęć, Adobe Lightroom daje możliwość przypisania im dwóch flag:
wybrane lub odrzucone, bądź pozostawienia pliku bez flagi. Dzięki systemowi flag,
przy pierwszym przeglądzie będzie można pozbyć się niechcianych fotografii.
4.Obróbka fotografii, synchronizacja (Develop)
Po dokonaniu wstępnej selekcji przystępujemy
do obrabiania zdjęć w module Develop. Przy
CYFROWA CIEMNIA W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
jego pomocy można dokonać zmian globalnych
(mających wpływ na cały obszar zdjęcia) oraz
wybranych, szczegółowych operacji, takich jak
gradient, klonowanie czy redukcja czerwonych
1.Podłączenie do komputera
W celu przegrania plików możemy skorzystać z czytników kart pamięci bądź podłączyć aparat bezpośrednio do komputera za pośrednictwem portu USB.
oczu. Dla podobnych zdjęć zastosować można
synchronizację, co oznacza kopiowanie wybranych parametrów obróbki na inne fotografie.
Przyspiesza to proces tworzenia fotografii.
2.Zgrywanie zdjęć
Następnie uruchamiamy program np. Adobe Lightroom i wybierając opcję
Plik ▶ Import włączamy moduł zgrywania zdjęć. Po wyborze żądanych plików
i odpowiedniego folderu docelowego program tworzy kopie w pamięci twardego
dysku. Dodatkowo można przypisać zdjęciom słowa kluczowe oraz nowe nazwy.
5.Tworzenie kolekcji
Dla ułatwienia odnajdywania zdjęć w gąszczu plików, Adobe Lightroom daje
możliwość tworzenia kolekcji, zgodnie z własnym wyobrażeniem. Pliki nie zmie-
niają miejsca na dysku, jednak dostęp do nich jest szybszy dzięki odpowiedniemu
nazwaniu kolekcji.
6.Eksport plików, archiwizacja
Po obróbce fotografii należy wybrać z nich te, które chcemy zarchiwizować, a na-
stępnie wyeksportować do żądanego formatu. Dzięki narzędziu Export, wybranym
plikom można przypisać odpowiednie parametry, takie jak: miejsce na dysku,
nazwa, format, wielkość, metadane. Jeśli często korzystamy z podobnych ustawień
eksportu, można zapisać je jako Preset.
Fotografia cyfrowa daje niesamowite możliwości, które wciąż rozwijają się dzięki
postępowi technologii. Aby móc za nim nadążyć, należy wciąż poszerzać własną
wiedzę i nie bać się eksperymentować z nowymi narzędziami w cyfrowej ciemni!
Paweł Kowalski
26
27
VII
FOTOGRAFIA KOMÓRKOWA W TEORII
Warsztaty z fotograf ii komórkowej
Fotografia komórkowa to najbardziej dostępna obecnie technika fotograficzna.
Prawie każdy produkowany dziś telefon posiada wbudowany aparat, co czyni
go jeszcze bardziej mobilnym niż kiedykolwiek wcześniej. Połączenie kamery
z telefonem oraz dostępem do internetu pozwoliło również na szybkie dzielenie
się zrobionymi zdjęciami, a także na ich szybką korektę. To wszystko sprawia, że
fotografia komórkowa jest niezwykle atrakcyjną formą wypowiedzi artystycznej.
NAJWAŻNIEJSZE TERMINY
Matryca o danej rozdzielczości, wyrażonej w megapikselach – każdy aparat
cyfrowy, także ten w komórce, posiada matrycę światłoczułą, czyli element, który
jest odpowiednikiem kliszy fotograficznej w świecie cyfrowym. Matryce zbudo-
wane są, w dużym uproszczeniu, z milionów fotokomórek, mierzących natężenie
światła. Z każdej fotokomórki powstaje jeden piksel. Określenie “mega” oznacz
milion. Zdjęcie wykonane aparatem z matrycą 8 megapikselową będzie posiadało
8 milionów pikseli.
Aplikacja do obórki zdjęć – jest to specjalny program, który można zainstalować
z komórce, pozwalający na dodawanie do wykonanych zdjęć specjalnych efektów
oraz ich korektę. Aplikacje te umożliwiają również udostępnianie zdjęć w serwiasach społecznosciowych.
Kadrowanie – każde zdjęcie jest autorskim spojrzeniem na rzeczywistość i nigdy
nie odzwierciedla jej taką, jaka jest naprawdę. Kadrowanie to dostosowywanie
tego, co znajdzie się na zdjęciu. Może być dokonywane zarówno w trakcie robienia
zdjęcia, poprzez oddalanie się od przedmiotu, przesuwanie się, czy usuwanie
z pola widzenia aparatu zbędnych przedmiotów. Możemy kadrować również po
wykonaniu fotografii, wykorzystując aplikacje do obróbki zdjęć.
Fot. Maciej Bujko
28
29
VIII
CZEGO POTRZEBUJESZ?
• telefonu komórkowego z aparatem,
• dostępu do internetu w telefonie lub kabla, pozwalającego na
zgrywanie zdjęć z komórki na komputer,
Film poklatkowy
• aplikacji do obróbki zdjęć.
FOTOGRAFIA KOMÓRKOWA W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
1. Wybieramy temat naszego zdjęcia.
2. Instalujemy najbardziej odpowiednią dla nas aplikację do obróbki zdjęć.
Polecam szczególnie:
•
Instagram (iOS, WP8, Android),
•
Apict (WP7 i WP8),
•
Hipstamatic (iOS, WP8),
•
Google+ Photos (Android).
Fot. Eadweard Muybridge
3. Kadrujemy w trakcie robienia zdjęcia.
4. Dodajemy interesujące dla nas efekty.
FILM POKLATKOWY W TEORII
5. Udostępniamy fotografię na profilach społecznościowych lub zgrywamy na
komputer.
Film poklatkowy to technika na pograniczu ruchomego i statycznego obrazu.
Końcowy efekt, który widzimy jest obrazem ruchomym, ale do jego powstania
Maciej Bujko
wykorzystuje się aparat fotograficzny i wykonywane pojedynczo zdjęcia. Choć jest
to dość żmudna technika, to jednak potrafi przynieść zaskakujące rezultaty, o czym
świadczy choćby fakt, iż wykorzystuje się ją do tworzenia np. teledysków.
Film poklatkowy powstaje z przyspieszonych, pojedynczych zdjęć, jakie są
wykonywane przez aparat fotograficzny. Technika polega na fotografowaniu
obiektów, które co zdjęcie poruszają się np. o 1 milimetr. Następnie są one łączone w programie komputerowym i wyświetlane z daną prędkością (na przykład 6
klatek na sekundę). Od tego jaką prędkość ustawimy, zależy szybkość poruszania
się sfotografowanych obiektów.
30
31
NAJWAŻNIEJSZE TERMINY
Klatkaż – to ilość wyświetlanych klatek (zdjęć) na sekundę. Standardowo filmy
wyświetla się z prędkością 24 klatek na sekundę. Od klatkażu zależy płynność
wyświetlanego obrazu.
Plan filmowy – jest to określenie przestrzeni obejmowanej przez obiektyw kamery,
3. Ustawiamy lampkę biurkową/nocną, w taki sposób, aby przedmioty były odpowiednio oświetlone. Plan może być oświetlony na różne sposoby, w zależności od tego, jaki
chcemy uzyskać efekt. Jeśli ustawimy lampkę bardzo nisko, prawie na poziomie stołu,
to utworzymy bardzo długie cienie, co może dać efekt dramaturgii. Ustawienie lampki
na średniej wysokości i przyklejenie do niej kalki sprawi, że światło będzie bardziej
miękkie, co da efekt światła wpadającego do pokoju przez okno.
np. plan amerykański obejmuje aktorów od kolan w górę, detal przedstawia szczegół
4. W ustawieniach aparatu zmniejszamy rozdzielczość na około 2,5 megapiksela. Pliki
palec naciskający przycisk. Plany od największego do najmniejszego to: total, ogólny,
sze możliwości manipulacji, ale również wydłuży proces montażu. Ustawiamy balans
filmowanego obiektu np. zaciśnięta pięść, trybik w zegarku, łzę spływającą z oka czy
amerykański, półzbliżenie, zbliżenie oraz detal.
Oświetlenie – każde ujęcie ma konkretny rodzaj oświetlenia, uzyskanego dzięki
możemy wykonywać w formacie JPEG. Użycie formatu RAW zagwarantuje nam więkbieli na światło sztuczne lub temperaturę barwową na 2800 kelwinów. Zmieniamy tryb
na manualny i ustawiamy odpowiednią ekspozycję.
lampom filmowym. Istnieje wiele typów lamp, które pozwalają na uzyskiwanie
5. Zaczynamy animację przedmiotów, robimy to bardzo powoli. Zmieniamy mini-
lampki stojącej, dodatkowo nakładając na nią na przykład trochę kalki, co sprawi że
poruszeniu wykonujemy zdjęcie.
różnorodnych efektów. W warunkach domowych można użyć nawet zwykłej
uzyskamy bardziej miękkie (delikatne) światło.
Ekspozycja – oznacza ilość światła, padającego na film lub matrycę światłoczułą,
jaka jest wymagana do poprawnego naświetlenia zdjęcia. Ekspozycja jest zależna
przede wszystkim od liczby przysłony, czasu naświetlania oraz czułości materiału
światłoczułego.
malnie ułożenie/położenie przedmiotów (ok. milimetr na klatkę) i po każdym takim
6. Po zakończeniu animacji przedmiotów, zgrywamy wszystkie powstałe pliki do
jednego katalogu.
7. Pobieramy darmowy program Virtual Dub:
www.instalki.pl/programy/download/Windows/obrobka_video/VirtualDub.html
CZEGO POTRZEBUJESZ?
• aparatu,
• statywu,
• stałego oświetlenia (może to być nawet lampka nocna),
• modeli (wystarczy wykonać je z modeliny),
• programu komputerowego do zmontowania filmu,
• kalki
8. Otwieramy program Video Dub:
•
klikamy “FILE”, a następnie” OPEN VIDEO FILE”;
•
wybieramy folder z naszymi zdjęciami, zaznaczamy pierwsze zdjęcie, a następnie
•
w zakładce “VIDEO” znajduje się opcja “COMPRESSION”, klikamy w nią;
•
wybieramy “ XVID MPEG-4 CODEC”, a następnie klikamy “OK”;
•
kolejną czynnością, jaką wykonujemy jest ustawienie klatkażu filmu. Aby to zrobić
klikamy “Otwórz”;
rozwijamy zakładkę “VIDEO” i klikamy “FRAME RATE”. Ustawiamy pożądaną przez nas
FILM POKLATKOWY W PRAKTYCE — KROK PO KROKU
1. Przygotowujemy plan filmowy. W tym celu używamy płaskiej powierzchni (np. stołu
kuchennego), na której kładziemy materiał i przedmioty, służące nam do animacji.
prędkość. Domyślne ustawione wynosi 10 klatek na sekundę. Powinno gwarantować
to płynność naszej animacji;
•
klikamy w zakładkę “FILE”, potem w “SAVE AS AVI”. Wybieramy plik, w jakim ma być
zapisany film, a następnie klikamy “ZAPISZ”.
2. Rozstawiamy statyw z aparatem nad stołem, w taki sposób, aby uzyskać pożądaną
przez nas perspektywę.
Maciej Bujko
32
33
Redakcja:
ZESPÓŁ TIFF COLLECTIVE I FUNDACJA BLIK
Projekt, skład:
Jurek Mossakowski
PARTNERZY:
PATRONI MEDIALNI:
34