Pszenica ozima i jara – opóźniony termin siewu - mgr

Pszenica ozima i jara – opóźniony termin siewu - mgr Mirosław Helowicz
Wstęp.
Celem badań było sprawdzenie plonowania odmian form ozimych i jarych pszenicy przy listopadowym
terminie siewu, ich mrozoodporności, odporności na wiosenne przymrozki oraz zdolności do wiosennego
krzewienia.
Doświadczenia z odmianami pszenicy ozimej i jarej wysiewane były po zbiorze buraków cukrowych w
trzeciej dekadzie listopada. Przebieg warunków pogodowych w okresie zimy i wiosny w poszczególnych
latach może być różny, dlatego do wyników należy odnieść się z pewnym rozsądkiem.
W doświadczeniu badanych było po 6 odmian pszenicy ozimej i jarej. Odmiany ozime Mulan i Ostroga
oraz jare Tybalt i Hewilla w badaniach uczestniczyły przez trzy lata. Wyniki odmian Bamberki i Natula
pochodzą z dwóch lat, pozostałe badano po raz pierwszy.
Wyniki.
W pierwszych dwóch latach prowadzenia doświadczeń wschody miały miejsce pod okrywą śniegową. W
ostatnim roku ciepła zima przyczyniła się do lutowych wschodów u większości odmian oraz korzystnie
wpłynęła na ich przezimowanie, zarówno form ozimych jak i jarych.
Korzystny przebieg pogody w okresie wegetacji przyczynił się do uzyskania wysokich plonów. Średnia
plonowania w 2014 roku wyniosła 82,4 dt z ha i była najwyższa w trzyleciu. Najlepsze oceny plonowania w
analizowanym sezonie uzyskała odmiana Mulan. Natomiast z odmian jarych dobrze plonowała odmiana
Łagwa (104% wzorca) i Arabella na poziomie wzorca.
W roku 2013r, formy jare pszenicy plonowały na wyższym poziomie niż ozime, natomiast w 2012r.
plonowanie obydwu form pszenic było na podobnym poziomie.
Po trzyletnim okresie badań najlepsze wyniki plonowania uzyskały odmiany Ostroga (pszenica ozima) i
Łagwa (pszenica jara).
Pozostałe odmiany Mulan (ozima), Tybalt (jara), Hewilla (jara) uzyskały plon powyżej wzorca. Odmiany
badane dwa lata Bamberka i Natula również plonowały powyżej średniej dwuletniej.
Duży wpływ na plonowanie miało wyleganie roślin. W analizowanym roku wyleganie w fazie dojrzałości
mlecznej było niewielkie zarówno w grupie odmian ozimych jak i jarych. Natomiast przed zbiorem w 2014
r. wyleganie było dość duże, szczególnie u form jarych. Odmiany, które najmniej wyległy były: Bamberka,
Mulan, Ostroga i Natula.
Porażenie roślin chorobami w 2014 r. wystąpiło w niewielkim nasileniu. Septorioza liści najmniej poraziła
odmiany Ostroga i Bamberka, a na plewach najmniejsze porażenie wystąpiło na odmianach Ostroga i
Tybalt.
Dużą masą 1000 ziaren w ostatnim roku cechowały się odmiany: Ostroga, Mulan i Fidelius, a po trzech
latach badań Ostroga i Łagwa.
Tabela 1
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
Rok
do Krajowego Rejestru włączenia
Odmian w Polsce
do LOZ
Kod kraju
pochodzenia
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014
Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62- 100 Wągrowiec
1
Mulan
2008
2011
2
Ostroga
2008
2012
Danko Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27,
3
Bamberka
2009
2012
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., Grupa IHAR ul. Główna 20, 99-307
Strzelce
4
Natula
2009
2012
Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
5
Fidelius
2010
2013
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
6
Jantarka
2010
2013
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
7
Tybalt
2005
2009
8
Hewilla
2006
2008
Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
9
Łagwa
2009
2011
Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków
10
Ostka Smolicka
2010
2012
„Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR” Smolice 146, 63-740
Kobylin
11
Kandela
2010
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
12
Arabella
2011
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan
1-6 – odmiany ozime pszenicy, 7-12 – odmiany jare pszenicy,
DE
Adres jednostki zachowującej odmianę,
a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce
NL
64-000 Kościan
Irena Szyld, ul. Celtycka 41a, 62-800 Kalisz
Tabela 2
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Warunki polowe doświadczenia. Wyniki ogólne doświadczenia.
Rok zbioru: 2014
SDOO Przecław
Warunki polowe
powiat
Mielec
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby w KCl
Przedplon
Data siewu
(dzień, m-c, rok)
1
II
7,31
Burak cukrowy
20 XI 2013
Obsada nasion
Data zbioru
(szt/m2)
(dzień, m-c, rok)
Pszenica oz 450
Pszenica jara 500
30 VII 2014
Nawożenie mineralne
N
P2O5
K2O
(kg/ha)
(kg/ha)
(kg/ha)
96,5
41,5
80
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna
Herbicyd
Insektycyd
(nazwa,dawka/ha)
Orius 060 FS
Chisel 75 WG
(nazwa,dawka/ha)
Karate Zeon 050 CS
(nazwa)
Wyniki ogólne
Stan roślin przed zimą
Stan roślin po zimie
Martwe rośliny
Termin kłoszenia
(dzień, m-c)
Termin dojrzałości woskowej
(dzień, m-c)
Wysokość roślin
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej
(skala 9o)
o
(skala 9 )
(%)
(cm)
(skala 9o)
Wyleganie roślin przed zbiorem
(skala 9o)
Porażenie przez choroby : mączniak liści
- mączniak kłos
- septorioza liści
(skala 9o)
(skala 9o)
- septorioza plew
(skala 9o)
- rdza źdźbłowa
- brunatna plamistość liści
(skala 9o)
- fuzarioza kłos
(skala 9o)
- rdza brunatna
Masa 1000 ziarn
Wilgotność ziarna podczas zbioru
(skala 9o)
Plon ziarna
Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian
Skala 9o: 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
SDOO Przecław
(skala 9o)
(skala 9o)
(g)
(%)
(dt z ha)
9,0
0,0
25 V - 03 VI 2014
10 VII
115
8,8
5,9
9,0
9,0
7,0
5,3
6,9
7,1
6,8
8,9
45,4
15,7
82,4
Tabela 3
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca).
Lata zbioru zbioru: 2014, 2013, 2012
Lp
Odmiana
Przecław
Liczba lat
badań
2014
2013
2012
2013-2014
2012-2014
3
82,4
116
62,4
92
78,8
94
70,6
106
74,5
102
3
104
111
103
107
106
2
105
99
102
2
105
96
101
1
107
Wzorzec, dt z ha
Mulan
2
Ostroga
3
Bamberka
4
Natula
5
Fidelius
6
Jantarka
1
104
7
Tybalt
3
99
105
103
102
102
8
Hewilla
3
92
115
102
108
102
9
Łagwa
3
104
115
99
106
105
10
Ostka Smolicka
1
74
11
Kandela
1
95
12
Arabella
1
100
Wzorzec – wszystkie odmiany badane
Pszenica jara
Pszenica ozima
1
Tabela 4
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby – skala 9º (odchylenia od
wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012- 2014
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Wzorzec, (skala 9o)
1
Mulan
2
Ostroga
3
Bamberka
4
Natula
5
Fidelius
6
Jantarka
7
Tybalt
8
Hewilla
9
Łagwa
10
Ostka Smolicka
11
Kandela
12
Arabella
Liczba doświadczeń
3
3
2
2
1
1
3
3
3
1
1
1
Mączniak liści
9,0
0,0
2012 2014
8,2
-0,4
0,0
Mączniak kłosów
9,0
0,0
2012 2014
8,9
0,1
-0,6
0,0
0,0
-0,3
0,0
-0,6
2014
Septorioza liści
7,0
0,0
2012 2014
7,2
-0,5
-0,2
1,3
0,0
0,0
0,0
0,0
2014
Septorioza plew
5,3
0,0
2012 2014
7,5
0,0
0,5
1,0
0,5
1,0
0,2
-0,5
-0,3
0,3
0,1
-0,5
-0,2
2014
2014
0,0
0,0
0,8
-1,5
0,0
0,0
-0,2
-0,5
0,0
0,5
0,0
0,1
0,3
0,1
0,5
0,2
0,0
0,4
0,0
0,1
-1,0
-0,5
-1,0
-0,3
0,0
0,1
0,0
0,1
-0,7
-0,5
1,2
0,5
0,0
0,0
-2,7
-1,0
0,0
0,0
0,8
-0,5
0,0
0
0,0
0
-0,2
1
-1,0
1
2
0
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
Wzorzec: wszystkie badane odmiany.
3
3
Tabela 5
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby – skala 9º (odchylenia od
wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012- 2014
Lp
Odmiana
Liczba lat
badań
Wzorzec, (skala 9o)
Rdza brunatna
Rdza źdźbłowa
Brunatna plamistość liści
Fuzarioza kłosów
2014
2012- 2014
2014
2012- 2014
2014
2012- 2014
2014
2012- 2014
8,9
7,8
6,9
7,2
7,1
6,8
6,8
6,8
1
Mulan
3
0,0
0,3
-0,4
0,2
-0,3
-0,1
-0,3
-0,2
2
Ostroga
3
0,0
0,9
0,5
1,0
1,8
0,6
0,2
0,4
3
Bamberka
2
0,0
0,4
0,0
0,2
0,3
0,2
-0,3
-0,4
4
Natula
2
0,0
0,5
0,0
-0,2
0,0
0,2
0,2
-0,5
5
Fidelius
1
0,0
-0,4
0,8
-0,3
6
Jantarka
1
0,0
0,0
-0,3
0,5
7
Tybalt
3
0,0
0,2
-0,4
0,1
0,0
-0,5
0,2
-0,2
8
9
10
Hewilla
Łagwa
Ostka Smolicka
3
3
1
0,0
-0,5
0,4
-0,1
1,0
-1,1
-0,6
0,0
-1,1
-0,6
-1,6
-0,6
-0,3
-0,7
0,2
-0,3
0,2
-0,4
0,4
11
Kandela
1
0,0
-0,4
0,8
-0,5
12
Arabella
1
0,0
0,0
-0,3
0,2
Liczba doświadczeń
0,0
0,0
0
2
1
3
1
3
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
Wzorzec: wszystkie badane odmiany,
Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i rok jest odpowiednio mniejsza
1
3
Tabela 6
Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od
wzorca). Lata zbioru: 2014, 2012- 2014
Lp.
Odmiana
Liczb
a lat
badań
Wzorzec
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Mulan
Ostroga
Bamberka
Natula
Fidelius
Jantarka
Tybalt
Hewilla
Łagwa
Ostka Smolicka
Kandela
Arabella
Liczba doświadczeń
3
3
2
2
1
1
3
3
3
1
1
1
Wyleganie w fazie (skala 9o)
dojrzałości mlecznej
2014
2012- 2014
przed zbiorem
2014
2012- 2014
Wysokość roślin
(cm)
Masa 1000 ziaren
(g)
2014
2012- 2014
2014
2012- 2014
8,8
8,9
5,9
7,8
115
105
45,4
42,7
0,0
0,0
0,0
0,0
-0,2
0,0
0,0
0,0
0,0
-1,5
0,0
-0,5
0,1
0,1
0,1
0,0
1,4
1,4
2,9
0,9
-0,4
-0,4
-0,9
-1,4
-0,6
-1,6
-1,4
1,0
0,6
0,6
1,5
0,4
-1
-5
8
-1
-9
-5
-5
18
10
4
0
6
-6
-7
-3
-3
3,4
4,0
0,4
-2,4
3,9
-1,4
-0,6
-0,8
1,9
-7,3
-0,3
-1,1
1,1
3,5
0,8
-2,8
1
3
1
0,1
-0,1
0,1
2
1
-0,1
-0,9
-0,2
3
1
-8
14
5
3
Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
Wzorzec: wszystkie badane odmiany,
Liczba doświadczeń dla okresu 2012-2014 odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i rok jest odpowiednio mniejsza
0,4
1,5
2,8