INFORMACJA PODATKOWA NR 4

MAZOWIECKA IZBA RZEMIOSŁA
I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
01-048 Warszawa, ul. Smocza 27 tel. 838-32-11, Fax 838-35-53 Email:[email protected].
KSU
INFORMACJA
PODATKOWA
NR 4
WARSZAWA, KWIECIEŃ 2015 R.
1
FUNDUSZ PRACY - INFORMACJA DLA ZLECENIODAWCÓW
BĘDĄCYCH OSOBAMI FIZYCZNYMI NIEZATRUDNIAJĄCYMI
PRACOWNIKÓW
Ministerstwo wycofało się z wcześniejszej interpretacji dotyczącej kogo należy uważać za
pracodawcę. W związku z czym ZUS na swojej stronie internetowej zamieścił komunikat
dotyczący opłacania składek na Fundusz Pracy.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż w przypadku płatników składek będących
osobami fizycznymi niezatrudniającymi ani jednego pracownika, obowiązują dotychczasowe
zasady, zgodnie z którymi płatnicy ci nie opłacają składek na Fundusz Pracy za osoby
zatrudniane na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa-zlecenie, agencyjna lub inna
umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się
przepisy dotyczące zlecenia). Tym samym nieaktualny jest pkt 1 komunikatu z dnia
13.03.2015 r.
ULGA W OPŁACANIU SKŁADKI NAFUNDUSZ PRACY
POPRACAJACYCH
Z
URLOPU
MACIERZYŃSKIEGO,
WYCHOWAWCZEGO
W związku z wieloma wątpliwościami dotyczącymi ulgi w opłacaniu składki na Fundusz
Pracy – w przypadku osób powracających do pracy z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego
czy wychowawczego MPiPS wystosowało w tej sprawie w dniu 20.01.2015 r. wyjaśnienie:
Prawo do zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy nie przysługuje pracodawcy w
sytuacji, gdy pracownik, który, na podstawie przepisów art.182[1] § 5, art. 182[1a] § 6,
art. 183 § 4 oraz art. 186[2] § 1 ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy (Dz.U z 2014r.
poz. 1502 ze zm.), łączy korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu
wychowawczego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.
Treść przepisu art. 104a ustawy określa warunek, jaki musi zostać spełniony aby zwolnienie z
opłacania składek na Fundusz Pracy zaistniało. Jak wskazuje przepis, ulga dotyczy jedynie
zatrudnionych pracowników powracających z następujących urlopów:
- macierzyńskiego,
- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.
Przepis wskazuje ponadto moment, od którego rozpoczyna bieg 36-miesięczny okres
zwolnienia, a jest nim pierwszy miesiąc po powrocie z wymienionych wyżej urlopów.
Biorąc pod uwagę powyższe nie można przyjąć, że pracownik, który łączy korzystanie z
jednego ze wskazanych w Kodeksie Pracy urlopów, z wykonywaniem pracy u pracodawcy
udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu
pracy, jest pracownikiem powracającym z tego urlopu.
Pracownik korzystający z jednego z wymienionych wyżej uprawnień łączy wykonywanie
pracy u pracodawcy, zatem faktycznie pracownik ten nie powraca z udzielonego mu urlopu,
ponieważ urlop ten cały czas trwa.
2
Przypomina się, że zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP za osoby powracające z ww.
urlopów przysługuje przez 36 miesięcy liczonych od pierwszego miesiąca po zakończeniu
przez pracownika urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego.
BIURA RACHUNKOWE A ZWOLNIENIE Z VAT I KASY FISKALNEJ JEST JUŻ INTERPRETACJA OGÓLNA MF
W dniu 9 kwietnia 2015r., Minister Finansów wydał na podstawie art. 14a § 1. ustawy z dnia
29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa interpretację ogólną w zakresie stosowania tzw.
zwolnienia podmiotowego z VAT oraz obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu
kas rejestrujących, wobec podmiotów wykonujących m.in. usługi związane z obsługą
rachunkowo-księgową.
Przedmiotowa interpretacja ogólna została wydana w związku z wątpliwościami oraz
rozbieżnościami interpretacyjnymi jakie pojawiły się po nowelizacji przepisów ustawy z dnia
5 lipca 1996r. o doradztwie podatkowym dokonanej ustawą z dnia 9 maja 2014r. o ułatwieniu
dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych.
Istotą interpretacji jest wskazanie, że w sytuacji gdy podmiot świadczy wyłącznie usługi
prowadzenia ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów
podatkowych lub też sporządzania (wypełniania) zeznań i deklaracji podatkowych może on
korzystać ze wspomnianego zwolnienia podmiotowego w VAT, a obowiązek
ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej powstaje u takiego podmiotu na zasadach
ogólnych.
W związku z powstałymi rozbieżnościami interpretacyjnymi, mając na uwadze zasadę
zaufania do państwa, w przypadku podmiotów, które po wejściu noweli ustawy z dnia 5 lipca
1996r. o doradztwie podatkowym zrezygnowali ze zwolnienia podmiotowego z VAT, uznaje
się za zasadne aby podatnicy, którzy chcieliby powrócić do ww. zwolnienia (wcześniej niż po
upływie roku, licząc od końca roku, w którym zrezygnowali z tego zwolnienia) mogli to
uczynić już od 1 maja br. Podatnicy powracający do zwolnienia podmiotowego od 1 maja br.
powinni zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia
8 maja 2015r.
Treść interpretacji MF: Interpretacja ogólna
PT3.8101.2.2015.AEW.16 - Minister Finansów
z
9
kwietnia
2015r.,
sygn.
INTERPRETACJA OGÓLNA MINISTRA FINANSÓW DOTYCZĄCA
TERMINU
PONOWNEGO
SKORZYSTANIA
ZE
ZWOLNIENIA
PODMIOTOWEGO Z PODATKU VAT
Dotychczas organy podatkowe stosowały różne interpretacje dotyczące, kiedy podatnik może
powrócić do zwolnienia z podatku VAT, jeśli jego obroty nie przekroczyły 150 tys. zł.
Najczęściej utrzymywano, że może to zrobić dopiero od 1 stycznia kolejnego roku
kalendarzowego, ale nie w trakcie roku. Interpretacja ogólna Ministra Finansów porządkuje
ten stan i oznacza, że podatnik ma prawo do powrotu do zwolnienia z VAT od początku
dowolnego miesiąca po upływie roku licząc od końca roku, w którym utracił do niego prawo
lub z niego zrezygnował.
Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 24 kwietnia 2015 r., sygn.
PT3.8101.4.2015.LBE.72 - w zakresie określenia terminu ponownego skorzystania ze
zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez
3
podatników, którzy utracili prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnowali z tego
zwolnienia.
W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe
oraz organy kontroli skarbowej w zakresie określenia terminu ponownego skorzystania ze
zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1. ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od
towarów i usług (Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o
VAT”, przez podatników, którzy utracili prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnowali z
tego zwolnienia, działając na podstawie art. 14a § 1. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012r. poz. 749, z późn. zm.), wyjaśniam, co następuje.
W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013r., art. 113 ust. 1. ustawy o VAT
stanowił, że zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej
nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości
sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych
od podatku na podstawie art. 113 ust. 1. przekroczyła kwotę 150 000 zł, zwolnienie traciło
moc w momencie przekroczenia tej kwoty (art. 113 ust. 5 zdanie pierwsze ustawy o VAT).
Art. 113 ust. 11 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013r.),
stanowił natomiast, że podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub
zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca
roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie
skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1 tego artykułu.
Przy wyznaczaniu na podstawie art. 113 ust. 11 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym
do dnia 31 grudnia 2013r.), terminu, od którego możliwe było ponowne skorzystanie ze
zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 tej ustawy, przez podatników, którzy utracili
prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnowali z tego zwolnienia, należy uwzględnić
orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym m.in. wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 24 września 2014r. sygn. akt I FSK 1463/13. W ww. wyroku
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że „Ustawodawca nie wprowadził (…)
dodatkowego warunku w postaci ponownego skorzystania ze zwolnienia w pierwszym okresie
rozliczeniowym następującym po roku podatkowym, w którym podatnik nie przekroczył limitu
sprzedaży. Wyznaczył jedynie początkowy moment, od którego podatnik może ponownie
skorzystać ze zwolnienia. (. .. ) Objęcie zwolnieniem może mieć zatem miejsce od początku
dowolnego miesiąca, następującego po wyznaczonym w art. 113 ust. 11 Uptu okresie
karencji.”.
Powyższe oznacza, że podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub
zrezygnował z tego zwolnienia, mógł na podstawie powołanego przepisu, ponownie
skorzystać z tego zwolnienia, jeżeli upłynął rok, licząc od końca roku, w którym utracił prawo
do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, przy czym podatnik miał prawo do
powrotu do zwolnienia od początku dowolnego miesiąca w trakcie roku podatkowego, o ile
zostały spełnione pozostałe przesłanki ponownego skorzystania ze zwolnienia, tzn.: wartość
sprzedaży nie przekroczyła u podatnika w poprzednim roku podatkowym kwoty, o której
mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, i nie zachodziły przypadki wyłączające stosowanie
zwolnienia, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT oraz w przepisach wydanych na
podstawie ust. 14 tego artykułu. W przypadku gdy podatnik zdecydował się na ponowne
skorzystanie ze zwolnienia w trakcie roku podatkowego musiał zostać również spełniony
warunek, że do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego podatnik zamierzał
ponownie skorzystać ze zwolnienia nie została przekroczona wartość sprzedaży, o której
mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
4
Od dnia 1 stycznia 2014r. art. 113 ustawy o VAT uległ zmianie, w związku z wejściem w
życie ustawy z dnia 7 grudnia 2012r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013r. poz. 35, 1027 i 1608).
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż
dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w
poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty
podatku.
Stosownie natomiast do art. 113 ust. 11 ustawy o VAT podatnik, który utracił prawo do
zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż
po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub
zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113
ust. 1.
Powyższe stanowisko dotyczące terminu powrotu do zwolnienia przez podatników, którzy
utracili prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnowali z tego zwolnienia, mimo
modyfikacji art. 113 ustawy o VAT, zachowuje aktualność również w odniesieniu do
przepisów w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014r.
ZASADY SKŁADANIADO ZUS WNIOSKÓW O WYDANIE PISEMNYCH
INTERPRETACJI
Podatnicy mający wątpliwości w zakresie stosowania przepisów ZUS mogą wystąpić do ZUS
o ich indywidualna interpretację. W odniesieniu do wniosków o wydanie pisemnej
interpretacji składanych w ZUS począwszy od 1 stycznia 2011r. właściwe do ich
rozpatrywania są wyłącznie dwa Oddziały:
 Oddział ZUS w Gdańsku
 Oddział ZUS w Lublinie
Oddział ZUS w Gdańsku wydaje interpretacje w sprawach wnioskodawców z zakresu
terytorialnego Oddziałów w: Białymstoku, Bydgoszczy, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie
Wielkopolskim, Koszalinie, Łodzi I, Olsztynie, Ostrowie Wielkopolskim, Pile, Płocku,
Poznaniu I, Poznaniu II, Siedlcach, Słupsku, Szczecinie, Toruniu, Warszawie I, Warszawie II,
Warszawie III, Zielonej Górze;
Oddział ZUS w Lublinie wydaje interpretacje w sprawach wnioskodawców z zakresu
terytorialnego Oddziałów w: Bielsku - Białej, Biłgoraju, Chorzowie, Chrzanowie,
Częstochowie, Jaśle, Kielcach, Krakowie, Legnicy, Lublinie, Łodzi II, Nowym Sączu, Opolu,
Radomiu, Rybniku, Rzeszowie, Sosnowcu, Tarnowie, Tomaszowie Mazowieckim,
Wałbrzychu, Wrocławiu, Zabrzu.
Właściwość wskazanego Oddziału do rozpatrywania danego wniosku ustala się zgodnie z
adresem wnioskodawcy podanym na wniosku. Jeśli wniosek zostanie złożony w innym
oddziale ZUS niż Oddział wskazany do jego rozpatrzenia, zostanie on przekazany do
Oddziału właściwego. Składając wniosek można skorzystać z wzoru wniosku dostępnego na
stronie ZUS. Wniosek musi zawierać:
 firmę przedsiębiorcy,
 oznaczenie siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy,
 numer identyfikacji podatkowej NIP
 numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym,
5

adres do korespondencji w przypadku, gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres
zamieszkania przedsiębiorcy,
 jeśli przedsiębiorca działa przez pełnomocnika - wskazanie danych osobowych oraz
adresu ustanowionego pełnomocnika,
 przedstawienie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz własnego stanowiska w
sprawie.
W przypadku, gdy z wnioskiem występuje upoważniona osoba, do wniosku należy dołączyć
pełnomocnictwo, z którego wynika prawo złożenia wniosku w imieniu wnioskodawcy.
Opłaty za wniosek należy dokonać na rachunek Oddziału właściwego, tj. odpowiednio:
Adres
Oddziału
Nazwa Banku
ZUS
80-748
PKO BP SA I Regionalny
ZUS
Gdańsk,
1.
Korporacyjny w Warszawie I
O/Gdańsk ul. Chmielna
Korporacyjne w Warszawie
27/33
20-601
PKO BP SA I Regionalny
ZUS
Lublin,
2.
Korporacyjny w Warszawie I
O/Lublin ul. T. Zana
Korporacyjne w Warszawie
36-38c
Lp.
Oddział
ZUS
Numer rachunku
bankowego
Oddział
26 1020 5590 0000
Centrum
0902 8090 1015
Oddział
61 1020 5590 0000
Centrum
0302 8160 1019
Opłatę za wniosek w wysokości 40 zł należy wnieść w terminie 7 dni od dnia złożenia
wniosku. W przypadku jeśli we wniosku przedstawiono więcej niż jeden stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe, opłatę należy wnieść w wysokości stanowiącej wielokrotność
przedstawionych stanów lub zdarzeń. W razie nieuiszczenia opłaty wniosek pozostawia się
bez rozpatrzenia. Za datę uiszczenia opłaty uznaje się datę uznania rachunku bankowego
ZUS. Na wpłacie w polu tytułem należy podać: NIP wnioskodawcy, "opłata za wniosek o
wydanie interpretacji"
PORADY PODATKOWE DLA NIEZAMOŻNYCH - RZĄD PRZYJĄŁ
PROJEKT USTAWY.
Rząd przyjął we wtorek projekt nowej ustawy dotyczącej nieodpłatnej pomocy prawnej.
Ustawa ma umożliwić korzystanie z porad prawnych osobom o niskim statusie materialnym.
„Przepisy projektowanej ustawy przewidują powstanie sieci punktów nieodpłatnej pomocy
prawnej. Będzie to podstawowa baza poradnictwa i pomocy skierowanej do niezamożnej
części obywateli. Funkcjonowanie systemu bezpłatnego poradnictwa nie będzie wykluczać i
ograniczać istniejących rozwiązań dotyczących poradnictwa prawnego, np. w dziedzinie
prawa rodzinnego i opiekuńczego czy zabezpieczenia społecznego, itp.” – informuje rząd.
Zgodnie z projektem, nieodpłatna pomoc prawna ma polegać przede wszystkim na
informowaniu o aktualnych regulacjach oraz prawach i obowiązkach wynikających z
przepisów. Osoby udzielające porad mają też m.in. wskazywać sposoby rozwiązywania
prawnych problemów i pomagać przygotowywać pisma procesowe.
Bezpłatna pomoc nie obejmie m.in. spraw celnych, dewizowych, handlowych oraz
gospodarczych (za wyjątkiem tych dotyczących rozpoczynania działalności gospodarczej).
6
W ramach nieodpłatnej pomocy prawnej można będzie uzyskać również – udzielane przez
doradców podatkowych (lub adwokatów czy też radców prawnych) – porady ws. prawa
podatkowego (np. pomoc przy wypełnianiu zeznania podatkowego). Doradztwo w tym
zakresie nie obejmie jednak spraw związanych z prowadzeniem działalności.
Z bezpłatnej pomocy korzystać będą mogły m.in. osoby w wieku co najmniej 75 lat,
kombatanci oraz ofiary represji wojennych/powojennych, posiadacze Karty Dużej Rodziny
oraz osoby otrzymujące świadczenia z pomocy społecznej.
Jak przewidziano w projekcie, udzielona pomoc prawna nie będzie stanowić przychodu, czyli
w efekcie nie ma podlegać opodatkowaniu.
Wprowadzenie zmian przewiduje – przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości – projekt
ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnej informacji prawnej oraz edukacji
prawnej społeczeństwa. Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów 14 kwietnia 2015r.
KOMUNIKAT DLA PŁATNIKÓW SKŁADEK W SPRAWIE NOWEJ
WERSJI PROGRAMU PŁATNIK - 10.01.001.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprzejmie informuje, że od 27.04.2015r. została
udostępniona nowa wersja programu Płatnik - 10.01.001. Można ją pobrać ze: strony
internetowej PUE ZUS, pod adresem: http://pue.zus.pl/platnik, strony internetowej
wykonawcy oprogramowania, pod adresem: http://www.platnik.info.pl/
Jedną z głównych zmian w tej wersji oprogramowania jest możliwość automatycznej
aktualizacji bibliotek i plików stanowiących poszczególne elementy programu. Dzięki temu
użytkownicy będą mogli zawsze korzystać z najnowszej wersji oprogramowania bez
konieczności samodzielnej instalacji niezbędnych komponentów lub słowników.
Ponadto w Płatniku 10.01.001:
 umożliwiono tworzenie dokumentów korygujących na podstawie kompletów
rozliczeniowych pobranych z ZUS,
 zmieniono raport tworzony podczas pobierania i aktualizacji danych z ZUS,
 wprowadzono funkcjonalności ułatwiające pracę płatnikom wielooddziałowym,
 wprowadzono możliwość podpowiadania schematów finansowania podczas wypełniania
pozycji raportów imiennych dla wszystkich kodów tytułów ubezpieczenia,
 dodano możliwość wykorzystania słowników adresowych.
Szerszy opis zmian w programie znajdziecie Państwo na stronie http://pue.zus.pl/platnik/conowego.
NIE KAŻDA
FIRMOWEGO
ORGANOWI
ZMIANA SPOSOBU UŻYTKOWANIA LOKALU
WYMAGA
ZGŁOSZENIA
WŁAŚCIWEMU
Choć zmiana przez przedsiębiorcę profilu działalności może wiązać się ze zmianą funkcji
lokalu, w którym prowadzi on działalność, to nie ma podstaw do utożsamiania „zmiany
przeznaczenia lokalu” z „pozwoleniem na zmianę sposobu jego użytkowania”. Nie każda
zmiana sposobu użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę będzie powodowała zmianę jego
funkcji w rozumieniu prawa budowlanego.
7
Zmiana użytkowania lokalu przez przedsiębiorcę może jednak wymagać zgłoszenia
właściwemu organowi, a przy braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego –
również uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.
Przepisy prawa budowlanego nie ułatwiają życia przedsiębiorcy, nie podają bowiem
wyczerpującej definicji „zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego”, w związku z
czym budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych. W art. 71 wskazują jedynie, że „jest nią w
szczególności podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym (lub jego części) działalności
zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne,
higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska lub wielkość lub układ obciążeń”.
W każdym jednak przypadku należy dokonać szczegółowej oceny, czy zamierzony nowy
sposób użytkowania obiektu przez przedsiębiorcę ze względu na interes użytkowników tego
obiektu oraz ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich będzie wymagał uzyskania
pozwolenia właściwego organu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego.
Należy również pamiętać, że zgłoszenie zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego
lub jego części powinno zostać dokonane przed przeprowadzeniem zmian w obiekcie.
Dokonanie zgłoszenia po zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części
nie wywołuje bowiem skutków prawnych.
Z pomocą przychodzi orzecznictwo, zgodnie z którym „przy badaniu sprawy dotyczącej
zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części niezbędne jest ustalenie
pierwotnego sposobu użytkowania obiektu oraz porównanie tych ustaleń z nową
działalnością, która ma być w nim prowadzona, lub porównanie tych ustaleń z
zintensyfikowaniem dotychczasowego sposobu użytkowania obiektu, z punktu widzenia
oddziaływania zmian na warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy,
zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkości lub układu obciążeń”
(wyrok WSA w Warszawie z 17 lipca 2008, VII SA/Wa 670/08).
Przyjmuje się, że „skutek w postaci zmiany warunków bezpieczeństwa pożarowego wyraża
się w tym, że dla danego celu, w jakim użytkowany jest obiekt lub jego część, przepisy prawa
wymagają spełnienia określonych norm i standardów przeciwpożarowych. Zmiana tych
warunków oznacza zatem, że należy spełnić odpowiednie standardy, właściwe dla jakiegoś
rodzaju użytkowania obiektu” (wyrok WSA Lublin z 27 listopada 2008, II SA/Lu 520/08).
„zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (…) może nie wymagać
potrzeby wykonywania związanych z tą zmianą robót budowlanych (np. przebudowy)”
(wyrok WSA w Rzeszowie z 26 listopada 2008, II SA/Rz 457/08).
Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia
odpowiedniemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, którym zgodnie z
art. 82 ust. 2 prawa budowlanego jest starosta. art. 72 ust. 2 – 7 określa procedurę, jaka będzie
stosowana przy zmianie sposobu użytkowania. W zgłoszeniu należy określić zarówno
dotychczasowy, jak i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.
Zmiana sposobu użytkowania obiektu może nastąpić, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia doręczenia
zgłoszenia organ nie wyrazi sprzeciwu, tzw. konstrukcja milczącej zgody organu.
Odrębnie uregulowana została sytuacja, w której zamierzona zmiana sposobu użytkowania
obiektu budowlanego lub jego części wymaga od przedsiębiorcy wykonania robót
budowlanych. Jeżeli bowiem zmiana sposobu użytkowania wiąże się z dokonaniem zmian w
8
obiekcie wymagających uzyskania pozwolenia na budowę, organ obowiązany jest wydać
sprzeciw.
Tryb przewidziany w omawianym przepisie nie jest stosowany, a rozstrzygnięcie sprawy co
do istoty następuje w decyzji o pozwoleniu na budowę – w trybie przewidzianym dla wydania
tego pozwolenia. Natomiast w przypadku robót budowlanych, których wykonywanie jest
objęte obowiązkiem zgłoszenia, do zgłoszenia o zmianie sposobu użytkowania odpowiednie
zastosowanie znajdą przepisy art. 30 ust. 2 – 4 prawa budowlanego.
„Zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części sprowadza się głównie do potrzeby
ustalenia, czy i w jakim stopniu podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym (lub jego
części) działalności, związanej z jego użytkowaniem, wpływa na zmianę wymagań
stawianych obiektowi (lub jego części), związanych głównie z bezpieczeństwem jego
dalszego użytkowania” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie
Wielkopolskim z 4 lutego 2010, II SA/Go 640/09).
Zawarte w omawianym przepisie określenie „w szczególności” oznacza, że „wymienione
rodzaje przeróbek lub zmieniające określone warunki rodzaje działalności zostały
wymienione jedynie przykładowo. Z drugiej strony należy pamiętać, że jedynie zmiany, o
jakich mowa w ww. przepisie lub podobne w skutkach, powodują konieczność sporządzenia
stosownego zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej”
(wyrok WSA w Białymstoku z 31 marca 2007, II SA/Bk 196/07).
Przez zmianę wymagającą pozwolenia właściwego organu uznaje się podjęcie nowego
rodzaju produkcji, nawet jeśli nastąpiło w tej samej a tylko zmodyfikowanej (dostosowanej)
instalacji (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 grudnia 2008, II OSK 1718/07),
lub zintensyfikowanie dotychczasowego sposobu użytkowania obiektu, jeżeli wywołuje to
skutki określone w ww. przepisie (wyrok WSA w Warszawie z 2 grudnia 2009, VIII SA/Wa
440/09).
Ponadto zmianą sposobu użytkowania obiektu budowlanego w rozumieniu prawa
budowlanego może być zwiększenie produkcji z 0,1 tony na dobę do 5 ton na tydzień,
ponieważ może to zmieniać warunki pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne lub ochrony
środowiska (wyrok WSA w Gdańsku, 17 czerwca 2009, II SA/Gd 145/09).
Przedsiębiorca nieprzestrzegający powyższych procedur powinien liczyć się nie tylko z
obowiązkiem przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania, tj. w konsekwencji z
usunięciem zrealizowanych już prac adaptacyjnych, ale i z zapłatą grzywny. W tej sytuacji
uzasadniona wydaje się potrzeba doprecyzowania obowiązujących w tym zakresie regulacji.
Opracowała:
Maria Mołodzińska
9