Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych

Termiczne przekształcanie
odpadów komunalnych
jako metoda pozyskania energii ze źródeł
odnawialnych.
Regulacje prawne, zasady kwalifikacji, zagadnienia problemowe.
Tomasz Wiśniewski
Łukasz Podlewski
Departament Systemów Wsparcia URE
„Paliwa Alternatywne – Waste to Energy - Energia z odpadów”
Kraków, 11 czerwca 2015 r.
Podstawy prawne – cz. 1
Instalacja termicznego przekształcania odpadów – definicja
art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii
(Dz. U. z 2015 r., poz. 478)
Instalacja
odnawialnego
źródła
energii
będąca
spalarnią
odpadów lub współspalarnią odpadów w rozumieniu ustawy z dnia
14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, z późn. zm.),
w której część wytwarzanej energii elektrycznej i ciepła pochodzi
z ulegającej biodegradacji części: odpadów przemysłowych lub
komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym
odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów
z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów
ściekowych,
zgodnie
kwalifikowania
z
części
przekształcania odpadów.
2
przepisami
energii
o
odpadach
odzyskanej
z
w
zakresie
termicznego
Podstawy prawne – cz. 2
Spalarnia odpadów - definicja
art. 3 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
(Dz. U. z 2013 r., poz. 21, z późn. zm.)
Zakład lub jego część przeznaczone do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez
odzysku wytwarzanej energii cieplnej, obejmujące instalacje i urządzenia służące do prowadzenia
procesu
termicznego
przekształcania
odpadów
wraz z oczyszczaniem gazów odlotowych
i wprowadzaniem ich do powietrza, kontrolą, sterowaniem i monitorowaniem procesów oraz
instalacjami związanymi z przyjmowaniem, wstępnym przetwarzaniem i magazynowaniem odpadów
dostarczonych do termicznego przekształcania oraz instalacjami związanymi z magazynowaniem
i przetwarzaniem substancji otrzymanych w wyniku spalania i oczyszczania gazów odlotowych; jeżeli
współspalanie odpadów odbywa się w taki sposób, że głównym celem tej instalacji nie jest wytwarzanie
energii ani wytwarzanie produktów materialnych, tylko termiczne przekształcenie odpadów, wówczas
instalacja ta uważana jest za spalarnię odpadów.
3
Podstawy prawne – cz. 3
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków
technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
komunalnych (Dz. U. z 2010 Nr 117, poz. 788):
§ 1. Rozporządzenie określa szczegółowe warunki techniczne kwalifikowania części energii
odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego
źródła energii, w tym:
1) rodzaje frakcji, o których mowa w art. 44 ust. 9 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach,
zwane dalej "frakcjami biodegradowalnymi";
2)techniczne i
organizacyjne warunki wiarygodnego dokumentowania ilościowego
i energetycznego udziału frakcji biodegradowalnych zawartych w odpadach komunalnych
podlegających termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów i zaliczonych jako
źródło odnawialne w bilansie energetycznym odzysku energii w spalarni odpadów.
4
Frakcje biodegradowalne
7 rodzajów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r.
§ 3 Do rodzajów frakcji biodegradowalnych zalicza się następujące frakcje:
1) frakcję podsitową o granulacji 0 - 20 mm;
2) odpady kuchenne pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, ogrodowe oraz z terenów zieleni;
3) drewno;
4) papier lub tekturę;
5) tekstylia z włókien naturalnych;
6) odpady wielomateriałowe, w tym odpady
z utrzymania higieny;
7) skórę.
5
Warunki techniczne – cz. 1
§ 4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r.
1. Część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych zawierających frakcje,
o których mowa w § 3, może być zakwalifikowana jako energia z odnawialnego źródła energii , jeżeli są spełnione
łącznie następujące warunki techniczne:
1) spalane są zmieszane odpady komunalne zawierające co najmniej jedną z frakcji biodegradowalnych;
2) odpady, o których mowa w pkt 1, pochodzą wyłącznie z obszarów, na których, zgodnie z regulaminem utrzymania
czystości i porządku na terenie gminy, są selektywnie zbierane odpady przeznaczone do innych procesów
odzysku, w tym do procesów recyklingu;
3) frakcja podsitowa, o której mowa w § 3 pkt 1, stanowi część zmieszanych odpadów komunalnych, które ulegają
rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów;
4) wartość ryczałtowa udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w energii chemicznej całej masy
zmieszanych odpadów komunalnych kierowanych do termicznego przekształcania osiąga poziom 42 % całości
energii odzyskanej w wyniku termicznego przekształcenia tych odpadów;
5) wartość, o której mowa w pkt 4, jest wartością kwalifikującą część energii odzyskanej z termicznego
przekształcenia zmieszanych odpadów komunalnych jako energii odzyskanej z odnawialnego źródła energii;
6
Warunki techniczne – cz. 2
6) prowadzone są badania udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w energii chemicznej całej masy
zmieszanych odpadów komunalnych kierowanych do termicznego przekształcenia, na podstawie metodyki badań
potwierdzających rzeczywisty udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w całkowitej energii
z
termicznego
przekształcania
zmieszanych
odpadów
komunalnych,
określonej
w
załączniku
do rozporządzenia, zwane dalej "badaniami";
7) badania są wykonywane przez laboratoria akredytowane lub posiadające certyfikat wdrożonego systemu
jakości badań lub uprawnienia do badania właściwości fizykochemicznych, toksyczności i ekotoksyczności
substancji i preparatów nadane w trybie określonym w przepisach o substancjach i preparatach chemicznych;
8) termiczne przekształcenie zmieszanych odpadów komunalnych zawierających frakcje biodegradowalne odbywa się
zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących termicznego przekształcania odpadów ,
w szczególności w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza;
9) prowadzona jest wiarygodna dokumentacja dotycząca:
a) ilości i jakości odpadów dostarczonych do procesu termicznego przekształcania odpadów w postaci ewidencji
odpadów, o której mowa w art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach,
b) wyników badań.
7
Obowiązek uzyskania koncesji
art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1059, z późn. zm.)
Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie:
1) wytwarzania paliw lub energii, z wyłączeniem wytwarzania:
a) paliw stałych lub paliw gazowych,
b) energii elektrycznej w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej
50 MW niezaliczanych do instalacji odnawialnego źródła energii lub do jednostek kogeneracji,
c) energii elektrycznej w mikroinstalacji lub w małej instalacji,
d) energii elektrycznej:
– z biogazu rolniczego,
– wyłącznie z biogazu rolniczego w kogeneracji,
– wyłącznie z biopłynów w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii,
e) ciepła w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nieprzekraczającej 5 MW;
8
(…)
Zagadnienie problemowe #1
Koncesja, badania i uznanie instalacji jako OZE
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r. :
§ 5 Badania przeprowadza się raz na 3 lata, w tym w pierwszym roku, w którym miałoby nastąpić
zakwalifikowanie części energii odzyskanej z termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych
jako energii z odnawialnego źródła energii.
Załącznik do ww. rozporządzenia – „ Metodyka badań potwierdzających rzeczywisty udział energii chemicznej
frakcji biodegradowalnych w całkowitej energii z termicznego przekształcania zmieszanych odpadów
komunalnych” – Część I. Pkt 4:
Próbki pobiera się przez okres 12 miesięcy poprzedzających analizę wyników badań mających na celu
ustalenie rzeczywistego udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w energii chemicznej całej masy
zmieszanych odpadów komunalnych przeznaczonych do termicznego przekształcania. Minimalna liczba
próbek, pobieranych w tym okresie, wynosi 48, przy założeniu, że w jednym miesiącu pobiera się co najmniej
4 próbki.
9
Zagadnienie problemowe #1
Czy zatem udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej dla instalacji termicznego
przekształcania odpadów, kwalifikowanej jako instalacja odnawialnego źródła energii, byłoby możliwe
dopiero po upływie minimum 12 miesięcy od uruchomienia instalacji?
Jak zatem zrealizować obowiązek uzyskania koncesji, by móc zgodnie z prawem prowadzić działalność
gospodarczą?
Rozwiązanie wstępnie proponowane przez Prezesa URE:
)
Wykonanie audytu wstępnego w instalacji termicznego przekształcania odpadów.
)
Przedłożenie
Prezesowi
URE,
w
toku
postępowania
koncesyjnego,
tzw.
dokumentacji
uwierzytelniającej wraz z opinią niezależnej strony trzeciej, które potwierdzą spełnianie
wymagań technicznych wynikających z przepisów prawa.
Uwaga! Udzielona koncesja będzie miała charakter warunkowy (warunkiem - uzyskanie pozytywnych
wyników badań po upływie pierwszego roku).
10
Zagadnienie problemowe #2
Inne paliwa w instalacji termicznego przekształcania odpadów?
Czy w instalacji termicznego przekształcania odpadów dopuszczalne byłoby spalanie innych paliw
niż wskazane w definicji legalnej w art. 2 pkt 14 ustawy o odnawialnych źródłach energii i czy miałoby
to wpływ na zakwalifikowanie części energii jako wytworzonej w OZE?
Kwestia dyskusyjna – wydaje się, że istniałaby możliwość dopuszczenia stosowania ewentualnych
innych paliw
w instalacji termicznego przekształcania odpadów, ALE pod warunkiem, że energia
elektryczna wytworzona w wyniku ich spalenia nie byłaby kwalifikowana jako odnawialna.
Analogicznie z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r.
w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw
pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych
w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii
elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. Z 2012 r., poz. 1229)?
11
Zagadnienie problemowe #2
Paliwo pomocnicze – paliwo inne niż biomasa stosowane do
uruchomienia odnawialnego źródła energii, którego udział
wagowy w łącznej ilości spalanej biomasy nie przekracza 0,3% w
okresie rozliczeniowym określonym we wniosku, o którym mowa w
art. 9e ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne.
Zatem,
prawdopodobnym
zastosowanie
technicznych,
odpowiednich
rozwiązaniem
zabezpieczeń
potwierdzonych
w
tzw.
mogłoby
i
być
rozwiązań
dokumentacji
uwierzytelniającej oraz załączonej do niej opinii niezależnej strony
trzeciej.
12
Zagadnienie problemowe #3
Możliwość skorzystania przez instalację termicznego przekształcania odpadów z
systemów wsparcia OZE?
Jeżeli pierwsze wytworzenie energii elektrycznej nastąpi przed 1 stycznia 2016 r. , to będzie
możliwość uzyskiwania świadectw pochodzenia z odnawialnych źródeł energii bądź możliwość
przejścia do systemu aukcyjnego.
Instalacje, które rozpoczęły wytwarzanie energii elektrycznej po 31 grudnia 2015 r., będą mogły
(chociaż nie musiały!) skorzystać wyłącznie z systemu aukcyjnego. W przypadku zamiaru
skorzystania z tego systemu wytwarzanie energii elektrycznej będzie mogło nastąpić dopiero po wygraniu
aukcji. Co więcej, dopiero wtedy możliwe będzie uzyskanie koncesji na WEE (gdyż koncesja jest
udzielana na instalację, która już funkcjonuje!).
Oczywiście, możliwość zrezygnowania z udziału w systemie wsparcia – można uruchomić w dowolnym
momencie, z zastrzeżeniem posiadania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej (niekwalifikowanej
jako OZE).
13
Podsumowanie:
Pierwsze postępowania koncesyjne dla instalacji
termicznego przekształcania odpadów w toku –
przecieranie nowego szlaku w energetyce
odnawialnej.
14
Dziękuję za uwagę!
„ Paliwa Alternatywne – Waste to Energy - Energia z odpadów”
Kraków, 11 czerwca 2015 r.
Grafiki wykorzystane w niniejszej prezentacji zostały upublicznione na licencji Creative Commons (z wyłączeniem logo URE).