Kalendarium .vp

Kalendarium stosunków
polsko-niemieckich w XX wieku
1914-1918
5 XI 1916
X-XI 1918
1918/1919
28 VI 1919
1919-1921
1922
1924
od 1925
1925
1926
1929-1935
30 I 1933
1934
1938/1939
23 VIII 1939
1 IX 1939
17 IX 1939
268
Pierwsza wojna œwiatowa. ¯o³nierze polscy walcz¹
we wszystkich armiach zaborczych
W³adcy Niemiec i Austro-Wêgier proklamuj¹ powstanie Królestwa Polskiego, nie okreœlaj¹c zakresu jego
suwerennoœci ani granic
Odrodzenie pañstwa polskiego; rozbrojenie austro-wêgierskich i niemieckich wojsk okupacyjnych
Powstanie wielkopolskie
Podpisanie uk³adu wersalskiego
Trzy powstania i plebiscyt na Górnym Œl¹sku
Podzia³ Górnego Œl¹ska
Reforma walutowa w Polsce. Wprowadzenie z³otego
Polsko-niemiecka „wojna celna”
Uk³ad w Locarno, w którym Niemcy gwarantuj¹ jedynie trwa³oœæ swych granic zachodnich
Zamach stanu Józefa Pi³sudskiego („zamach majowy”).
Stopniowe ograniczanie demokracji parlamentarnej
Kryzys gospodarczy w Polsce i Niemczech
Przejêcie w³adzy przez nazistów w Niemczech. Adolf
Hitler kanclerzem Rzeszy. Upadek Republiki Weimarskiej. Pocz¹tek rz¹dów totalitarnych w Niemczech
Polsko-niemiecka deklaracja o nieagresji
Polska odmawia ustêpstw granicznych i wspó³uczestnictwa w niemieckiej ekspansji na wschód
Uk³ad o nieagresji miêdzy Niemcami a ZSRR wraz
z tajnym protoko³em dodatkowym (tzw. uk³ad Ribbentrop-Mo³otow albo Hitler-Stalin)
Napaœæ Niemiec na Polskê. Pocz¹tek drugiej wojny
œwiatowej
Wkroczenie Armii Czerwonej na teren Polski. Pocz¹tek okupacji radzieckiej wschodnich ziem polskich
26 X 1939
26/27 XII 1939
1942
19 IV 1943
26 IV 1943
1 VIII 1944
1944/1945
VI-VII 1945
VII-VIII 1945
1946-1948
1948-1956
23 V 1949
7 X 1949
18 X 1949
5 VII 1950
VII 1950
1952
Niemcy anektuj¹ tereny zachodniej Polski, a z Polski
centralnej tworz¹ Generalne Gubernatorstwo, rz¹dzone z Krakowa przez Hansa Franka
Pierwsza masowa egzekucja w okupowanej Polsce
w Wawrze (przedmieœcie Warszawy)
Pocz¹tek masowej, systematycznej zag³ady ¯ydów
polskich i europejskich
Wybuch powstania w getcie warszawskim
Odkrycie masowych grobów polskich w Katyniu przez
Niemców. Kryzys w stosunkach polsko-radzieckich,
zakoñczony ich zerwaniem
Wybuch powstania warszawskiego
Armia Radziecka i wojsko polskie wypieraj¹ Niemców z Polski i obszarów na wschód od Odry i Nysy.
Ucieczka czêœci ludnoœci niemieckiej. Pocz¹tek rz¹dów
komunistycznych w Polsce i budowy nowego systemu
spo³eczno-gospodarczego
„Dzikie wysiedlenia” ludnoœci niemieckiej z terenów
zajêtych przez Polskê
Konfrencja szefów rz¹dów ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii w Poczdamie. Ustalenie granicy polsko-niemieckiej na Odrze i Nysie oraz decyzja o wysiedleniu pozosta³ej ludnoœci niemieckiej z Polski
Wysiedlenie ludnoœci niemieckiej z Polski
Stalinizm w Polsce
Utworzenie RFN
Powstanie NRD
Polska uznaje NRD i nawi¹zuje z ni¹ stosunki dyplomatyczne
Przedstawiciele organizacji wypêdzonych uchwalaj¹
w Stuttgarcie tzw. Kartê Wypêdzonych ze stron ojczystych. Postuluj¹ w niej „prawo do stron ojczystych”
i deklaruj¹ rezygnacjê z „zemsty i odwetu”
NRD podpisuje z Polsk¹ w Zgorzelcu uk³ad o wytyczeniu ustalonej i istniej¹cej polsko-niemieckiej granicy pañstwowej (tzw. uk³ad zgorzelecki). Granica na
Odrze i Nysie „granic¹ pokoju”
Pocz¹tek budowy socjalizmu w NRD. Pogorszenie siê
po³o¿enia materialnego ludnoœci tego pañstwa. Walka
z opozycj¹
269
17 VI 1953
I 1955
5 V 1955
14 V 1955
5 XII 1955
X 1956
2 X 1957
23 I 1958
II 1958
31 VIII 1959
28 II 1962
7 III 1963
14 X 1965
270
Antykomunistyczne powstanie narodowe w NRD. Interwencja wojsk radzieckich. Utrzymanie siê u w³adzy
stalinowskiego przywódcy, Waltera Ulbrichta
Polska og³asza zakoñczenie stanu wojny z Niemcami
Wst¹pienie RFN do NATO
Powstanie Uk³adu Warszawskiego, wœród którego
sygnatariuszy znajduj¹ siê Polska i NRD.
Polski Czerwony Krzy¿ i zachodnioniemiecki Czerwony Krzy¿ zawieraj¹ porozumienie w sprawie wyjazdów
z Polski Niemców pragn¹cych po³¹czyæ siê ze swymi
rodzinami w RFN. Pocz¹tek tzw. akcji ³¹czenia rodzin
W³adys³aw Gomu³ka I sekretarzem KC PZPR. Destalinizacja. W³adze polskie g³osz¹ gotowoœæ nawi¹zania
stosunków dyplomatycznych z RFN
Polski minister spraw zagranicznych, Adam Rapacki,
na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ przedstawia
projekt utworzenia strefy bezatomowej w Europie
Œrodkowej, która mia³a obj¹æ Polskê, Czechos³owacjê, NRD i RFN (tzw. plan Rapackiego)
Tzw. polska debata w niemieckim Bundestagu. Frakcje
parlamentarne SPD i FDP wystêpuj¹ do Bundestagu
z wnioskiem o przyst¹pienie przez rz¹d RFN do rozmów z rz¹dem polskim w sprawia nawi¹zania stosunków dyplomatycznych
Rz¹d RFN odrzuca plan Rapackiego
W przemówieniu radiowym, wyg³oszonym w zwi¹zku
z 20 rocznic¹ wybuchu drugiej wojny œwiatowej,
kanclerz RFN, Konrad Adenauer, wyra¿a gotowoœæ
RFN do uregulowania stosunków z Polsk¹
Memorandum oœmiu osobistoœci Niemieckiego Koœcio³a Ewangelickiego, w którym domagaj¹ siê odrzucenia tzw. doktryny Hallsteina, zawarcia przez RFN
paktu o nieagresji z Polsk¹ oraz warunkowego uznania granicy na Odrze i Nysie
Podpisanie porozumienia o utworzeniu Przedstawicielstwa Handlowego RFN w Warszawie, a PRL w Kolonii
Og³oszenie memorandum Niemieckiego Koœcio³a
Ewangelickiego „O sytuacji wypêdzonych i stosunku
narodu niemieckiego do wschodnich s¹siadów”
18 XI 1965
15 III 1967
2 III 1968
17 V 1969
1969
6-8 XII 1970
I 1972
II 1972
17 V 1972
1974
9 X 1975
13 XII 1981
Orêdzie biskupów polskich do biskupów niemieckich
w sprawie pojednania miêdzy obu narodami
Podpisanie uk³adu o przyjaŸni, wspó³pracy i wzajemnej pomocy miêdzy Polsk¹ a NRD na okres 20 lat
Grupa katolików zrzeszonych w Kole z Bensbergu
og³asza memorandum, w którym domaga siê pokojowego uregulowania stosunków z Polsk¹ i wzywa do
uznania powojennego terytorialnego status quo
W³adys³aw Gomu³ka ponawia pod adresem RFN ofertê
nawi¹zania wzajemnych stosunków dyplomatycznych
Pocz¹tek spotkañ w Magdeburgu w ramach tzw. seminariów polskich, które z biegiem czasu staj¹ siê jedynym niezale¿nym forum dyskusyjnym na temat stosunków polsko-niemieckiech w NRD. Jego cz³onkowie
s¹ niejednokrotnie przeœladowani przez policjê polityczn¹ Stasi
Wizyta kanclerza RFN, Willy’ego Brandta, w Warszawie. Podpisanie uk³adu o podstawach normalizacji
stosunków (tzw. uk³ad warszawski). Nawi¹zanie wzajemnych stosunków dyplomatycznych i uznanie przez
RFN granicy na Odrze i Nysie
Otwarcie granicy dla ruchu turystycznego miêdzy PRL
a NRD. Pierwsze swobodne wyjazdy zagraniczne Polaków i Niemców z NRD
Utworzenie mieszanej Komisji UNESCO PRL i RFN
do spraw Podrêczników Szkolnych. Pocz¹tek prac nad
rewizj¹ treœci podrêczników w obu krajach
Ratyfikacja „uk³adu warszawskiego” przez niemiecki
Bundestag i Bundesrat
RFN przyznaje Polsce kredyt w wysokoœci 1 mld DM
Podpisanie w Warszawie przez ministrów spraw zagranicznych Polski i RFN porozumieñ dotycz¹cych
nieuregulowanych spraw w stosunkach polsko-niemieckich. Okazj¹ do zawarcia tego porozumienia by³o
spotkanie przywódców obu pañstw, Edwarda Gierka
i Helmuta Schmidta, na konferencji w Helsinkach
(2 VIII 1975 r.). W Warszawie podpisano m.in. umowê o kredytach dla Polski oraz o wznowieniu wyjazdów Niemców z naszego kraju
Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce
271
1981/1982
1981-1989
XI 1989
3 X 1990
14 XI 1990
17 VI 1991
Spontaniczna pomoc ludnoœci RFN dla Polski (tzw.
akcja paczek)
Emigracja kilkuset tysiêcy obywateli PRL do RFN
„Msza pojednania” w Krzy¿owej z udzia³em polskiego premiera, Tadeusza Mazowieckiego, i kanclerza
RFN, Helmuta Kohla
Zjednoczenie Niemiec
Podpisanie polsko-niemieckiego traktatu o potwierdzeniu istniej¹cej granicy
Polsko-niemiecki traktat o dobrym s¹siedztwie i przyjaznej wspó³pracy