Meteorologia z elementami klimatologii

Nazwa przedmiotu
Termin realizacji (rok,
semestr)
I rok/ 1 semestr
METEOROLOGIA Z ELEMENTAMI
KLIMATOLOGII
Kod ECTS
6.10-MEK
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Wydział Przyrodniczo-Techniczny/ Samodzielna Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi
Studia
kierunek
Ochrona Środowiska
stopień
I (inżynierskie)
tryb
stacjonarne
specjalność
-----
specjalizacja
-----
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
dr hab. inż. Mirosław Wiatkowski
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
•
•
A. Formy zajęć
wykład (W),
ćwiczenia: konwersatoryjne (K),
•
•
B. Sposób realizacji
zajęcia w sali dydaktycznej: W, K
zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UO:: wyjazd na stację
meteorologiczne
C. Liczba godzin 15W+30K
Liczba punktów ECTS:3
Godziny kontaktowe
- udział w wykładach: 15 godz.
- udział w zajęciach konwersatoryjnych: 30 godz.
Konsultacje: 1 godz.
Razem: 46 godz. = 1,5 p. ECTS
Praca własna studenta
- przygotowanie do ćwiczeń: 15 godz.
- wykonanie opracowania klimatologicznego: 10 godz.
- korzystanie z literatury przedmiotowej: 8 godz.
- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego i
obecność na kolokwium: 12 godz.
Razem 45 godz. = 1,5 p. ECTS
Suma: 91 godz.(3 p. ECTS)
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Język wykładowy
polski
Metody dydaktyczne
• wykład z prezentacją multimedialną
• ćwiczenia: praca z planszami, mapami, atlasami
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
•
wykład: zaliczenie na ocenę
• konwersatorium: zaliczenie na ocenę
B. Formy zaliczenia
• Wykład: kolokwium zaliczeniowe w formie pisemnej (test)
• Konwersatorium: kolokwia cząstkowe z poszczególnych etapów
kształcenia, opracowanie klimatologiczne.
C. Podstawowe kryteria
Wykład:50%+1 poprawnych odpowiedzi
Konwersatorium: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen
cząstkowych
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
A. Wymagania formalne: B. Wymagania wstępne:
WIEDZA: Znajomość podstawowych zagadnień z geografii fizycznej.
UMIEJĘTNOŚCI: umiejętność posługiwania się publikatorami danych meteorologicznych; umiejętność pracy indywidualnej i w
zespole; wykazuje umiejętność korzystania z zasobów bibliotecznych i źródeł elektronicznych.
KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE: wykazuje odpowiedzialność za powierzone publikatory meteorologiczne.
Oprócz wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu meteorologii student powinien umieć postępować zgodnie z normami
etycznymi i prawnymi, być odpowiedzialnym za innych i za siebie.
Cele przedmiotu:
C1- zapoznanie studentów z dziedziną nauki zajmującą się badaniem stanów fizycznych atmosfery, zachodzących w niej zmian a także
pomiarami elementów meteorologicznych. Bardzo ważnym celem zajęć jest przedstawienie roli jaką odgrywa znajomość procesów
powstawania i zmian klimatu oraz opisywanie klimatów różnej skali.
C2 - wykształcenie umiejętności rozpoznawania stanów atmosfery oraz opracowania, na zajęciach ćwiczeniowych, statystycznego
dużych zbiorów wyników meteorologicznych, wyprowadzania wniosków na temat przeciętnych wartości elementów
meteorologicznych, ich zespołów, wartości najwyższych i najniższych, prawdopodobieństwa wystąpienia zadanych wielkości,
częstości występowania określonych typów pogody itp.
C3 - nauczenie metod badawczych i obliczeniowych stosowanych w meteorologii służących scharakteryzowaniu i prognozowaniu
zjawisk atmosferycznych.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu:
Przedmiot i cel badań meteorologicznych i klimatologicznych. Pomiary i obserwacje meteorologiczne. Sieć meteorologiczna, stacje
obserwacyjne. Terminy pomiarów i obserwacji. Teledetekcja naziemna i satelitarna. Budowa atmosfery ziemskiej i jej skład. Rola
ozonu w atmosferze. Zanieczyszczenia atmosfery. Promieniowanie słoneczne. Rodzaje promieniowania słonecznego. Promieniowanie
Ziemi i atmosfery. Efekt cieplarniany. Wykorzystanie energii promieniowania słonecznego. Bilans cieplny i temperatura. Procesy
wymiany ciepła. Zmiany adiabatyczne i pionowa stratyfikacja temperatury powietrza. Woda w atmosferze. Właściwości, zasoby i
obieg wody w przyrodzie. Wilgotność powietrza. Kondensacja pary wodnej w atmosferze. Chmury i ich klasyfikacja. Wielkość
zachmurzenia. Mgła – powstawanie, rodzaje. Osady. Opady atmosferyczne. Powstawanie opadów. Postacie opadów. Typy genetyczne
opadów. Wpływ czynników geograficznych na rozkład opadów. Śnieg i pokrywa śnieżna. Pole ciśnienia powietrza i wiatr. Pionowy
rozkład ciśnienia. Parowanie. Uwarunkowania i skutki parowania. Rodzaje parowania. Posuchy. Metody określania suszy. Nadmiar
opadów i jego skutki. Cyrkulacja atmosfery. Izobary i układy baryczne. Wiatry. Rodzaje wiatrów. Pogoda. Masy powietrza i fronty
atmosferyczne. Prognoza pogody. Klimat. Kształtowanie się klimatu. Klasyfikacja klimatów. Klimat Polski i różnych stref Ziemi.
Zmiany klimatyczne. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom zmian klimatycznych. Mikroklimat i klimat lokalny. Melioracje
klimatu. Fenologia. Terminy zjawisk fenologicznych w Polsce jako naturalne wskaźniki klimatu.
B. Problematyka konwersatorium:
Zajęcia wprowadzające w tematykę meteorologii i klimatologii. Rozdanie tematów ćwiczeń – opracowania klimatologicznego.
Poznanie struktury sieci stacji i posterunków meteorologicznych w Polsce, zakresu wykonywanych pomiarów i systemu gromadzenia i
przekazywania danych. Publikatory danych meteorologicznych. Charakterystyka wybranych, w ramach ćwiczeń, stacji
meteorologicznych. Wyjazd na stacje meteorologiczne. Zaznajomienie się z budową i zasadą działania podstawowych przyrządów
pomiarowych stosowanych w pomiarach czynników meteorologicznych. Opady atmosferyczne. Obliczanie miesięcznych, półrocznych
i rocznych sum opadów oraz amplitudy opadów dla wybranych stacji. Sporządzanie diagramów miesięcznych sum opadów
atmosferycznych z wybranego roku na tle średnich wieloletnich miesięcznych sum opadów. Obliczanie procentowej wartości opadów
miesięcznych w rozpatrywanym roku w stosunku do wielolecia. Porównanie i ocena rozkładu opadów w wybranym roku na tle
wielolecia. Temperatura powietrza. Obliczanie wartości średnich dobowych, dekadowych, miesięcznych, półrocznych i rocznych.
Amplitudy temperatury. Porównanie średniej rocznej temperatury powietrza i amplitudy rocznej w danym roku i w wieloleciu.
Sporządzanie wykresów przebiegu średnich miesięcznych temperatur powietrza w danym roku i w wieloleciu dla wybranej stacji.
Obliczanie odchylenia średniej miesięcznej temperatury w danym roku od średniej wieloletniej dla wybranej stacji meteorologicznej.
Usłonecznienie rzeczywiste. Dekadowe, miesięczne sumy usłonecznienia możliwego w poszczególnych porach roku na różnych
szerokościach geograficznych. Obliczanie średnich wartości usłonecznienia względnego. Kwalifikacja badanego terenu do wybranego
regionu klimatycznego Polski wraz z charakterystyką tego regionu. Charakterystyka przebiegu pogody w wybranym roku dla wybranej
stacji meteorologicznej w porównaniu z wartościami wieloletnimi. Wyznaczenie wielkości średniego opadu na terenie zlewni
wybraną metodą, np. wielokątów równego zadeszczenia. Poznanie wybranych sposobów opracowań danych meteorologicznych i
klimatycznych.
Wykaz literatury
1. Bac S., Rojek M. Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 1979 r.
2. Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopac-Lembowicz M. Meteorologia i Klimatologia. Pomiary, obserwacje
i opracowania. PWN, Warszawa-Łódź, 2000 r.
3. Kossowska-Cezak U., Bajkiewicz-Grabowska E. Podstawy hydrometeorologii. PWN, Warszawa 2009 r.
4. Koźmiński Cz., Michalska B. Ćwiczenia z agrometeorologii, 1999r.
5. Kożuchowski K. (red.) Meteorologia i klimatologia. PWN, Warszawa 2005 r.
6. Łykowski B i inni.: Podstawy klimatologii stosowanej. Wybrane działy. Wyd. SGGW, Warszawa 1999 r.
7. Radomski Cz. Agrometeorologia. PWN, Warszawa 1987 r.
8. Rojek M., Żyromski A. Agrometeorologia i klimatologia. Wydawnictwo AR we Wrocławiu, Wrocław 2004 r.
9. Retallack B.J. Podstawy meteorologii. IMGW, Warszawa 1991 r.
10. Szwejkowski Z. Pogoda, klimat i środowisko. UWM, Olsztyn 2004 r.
11. Trzeciak S. Meteorologia morska z oceanografią. PWN, Warszawa 2004 r.
12. Woś A. Meteorologia dla geografów. PWN. Warszawa 2002 r.
13. Współczesne problemy klimatu Polski – fakty i niepewności. (Pr. zbiorowa). Wyd. IMGW, Warszawa 2006 r.
14. Źródła elektroniczne.
Odniesienie do
efektów
kształcenia dla
kierunku
K1A_W01
Efekty kształcenia
Po ukończeniu studiów student/studentka:
Wiedza:
- wykazuje znajomość podstawowego słownictwa stosowanego w meteorologii
K1A_W02
K1A_W05
- charakteryzuje procesy zachodzące w atmosferze i jej zmiany;
K1A_W04
K1A_W02
- posiada wiedzę zajmującą się badaniem i opisywaniem stanu atmosfery;
- opisuje i interpretuje zjawiska i procesy meteorologiczne;
K1A_U01
K1A_U03
K1A_U08
K1A_U08
K1A_U06
Umiejętności:
- posługuje się terminologią z zakresu meteorologii i klimatologii
- opracowuje i wyznacza podstawowe charakterystyki meteorologiczne;
- identyfikuje zagrożenia dla stanu atmosfery;
- posługuje się podstawowymi technikami pomiarowymi;
- zna zasady interpretacji danych meteorologicznych;
Umiejętności zdobyte podczas realizacji zajęć z przedmiotu mogą mieć zastosowanie na dalszym etapie studiów
(np. w trakcie praktyk i staży studenckich lub też zajęć badawczych z pracownikami Uniwersytetu). Znajomość
ważnych zagadnień z zakresu przedmiotu, które studenci nabędą podczas zajęć, pozwolą studentom wykorzystać je
w życiu poza dydaktycznym, np. podczas działalności w studenckim kole naukowym.
Kompetencje społeczne (postawy):.
K1A_K01
K1A_K06
K1A_K05
K1A_K10
K1A_K08
- uaktualnia swoją wiedzę
- jest odpowiedzialny za powierzone publikatory danych meteorologicznych oraz sprzęt pomiarowy;
- efektywnie współdziała w pracy zespołowej w ramach zajęć ćwiczeniowych;
- wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i kolegów.
- opracowuje wyniki pomiarów elementów meteorologicznych i przedstawia je w formie raportu
Kontakt
[email protected]