docPobierz
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz
Niemiecka branża energetyczna Spis treści 1. Cele i założenia polityki energetycznej Niemieckiej Republiki Federalnej ............................................................................................... 3 2. Rodzaje nośników energii stosowanych w Niemieckiej Republice Federalnej ............................................................................. 4 3.1 Energia elektryczna ze źródeł kopalnych ............................................... 4 3.1.1 Uzyskiwanie energii z węgla kamiennego .............................................. 4 3.1.2 Uzyskiwanie energii z węgla brunatnego ................................................ 5 3.1.3 Uzyskiwanie energii z olejów mineralnych .............................................. 5 3.1.4 Uzyskiwanie energii z gazu ziemnego .................................................... 6 3.1.5 Energetyka jądrowa ................................................................................ 7 3.2 Energia odnawialna ................................................................................ 7 3.2.1 Energetyka wiatrowa .............................................................................. 8 3.2.2 Energetyka słoneczna ............................................................................ 8 3.2.3 Energia wodna ........................................................................................ 9 3.2.4 Biomasa.................................................................................................. 9 3.2.5 Energia geotermalna ............................................................................ 10 3.2.6 Załączniki.............................................................................................. 11 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec Wydział Promocji Handlu i Inwestycji ………………………………………………13 Ważne adresy ………………………………………………………………………..14 1 2 1. Cele i założenia polityki energetycznej Niemieckiej Republiki Federalnej Przemysł energetyczny należy do strategicznych gałęzi niemieckiego przemysłu. Zaopatrzenie kraju w wystarczające ilości energii, zarówno elektrycznej jak i cieplnej, jest podstawowym warunkiem prawidłowego funkcjonowania nie tylko przemysłu i usług, lecz również transportu oraz gospodarstw domowych. Głównymi celami realizowanymi w tym zakresie przez Niemieckie Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii (Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie) są1: zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii przy zachowaniu kryteriów opłacalności ekonomicznej oraz spełnieniu wymogów ekologicznych Niemiecka Republika Federalna posiada stosunkowo niewielkie zasoby tzw. pierwotnych nośników energii, czyli surowców energetycznych występujących w przyrodzie w sposób naturalny w postaci kopalin, których eksploatacja uzasadniony byłaby względami ekonomicznymi. Stopniowo zmniejsza się stopień pokrycia zapotrzebowania na energię ze źródeł własnych. Podczas gdy w początkach lat 90-tych XX wieku rodzimy przemysł wydobywczy dostarczał około połowy nośników energii, w chwili obecnej wskaźnik ten kształtuje się poniżej 40%2. W tej sytuacji kraj skazany jest na import energii bądź jej nośników. W procesie tym znaczącą rolę odgrywa dywersyfikacja dostawców, w celu zminimalizowania niekorzystnych wpływów czasowego przerwania bądź zmniejszenia dostaw od któregoś z odbiorców. Sytuację taką zauważyć można w przypadku gazu ziemnego, importowanego z Rosji, Norwegii i Holandii, czy choćby ropy naftowej, której głównymi dostawcami do Niemiec jest Rosja, Norwegia i w mniejszej części państwa OPEC. Drugim ważnym aspektem związanym z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego kraju jest stałe zmniejszanie zapotrzebowania energetycznego przez wdrażanie nowych, energooszczędnych technologii produkcji w przemyśle i usługach, oraz promowanie odpowiednich rozwiązań dla gospodarstw domowych. Coraz większego znaczenia, szczególnie w kontekście postanowienia zaprzestania pozyskiwania energii atomowej, nabierają odnawialne źródła energii, co przekłada się również na wzrost strategicznego znaczenia dla gospodarki narodowej branży wytwarzającej elektrownie wiatrowe, ogniwa fotowoltaiczne czy gruntowe wymienniki ciepła (pompy ciepła). Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii, mające na uwadze ekonomiczne aspekty zaopatrzenia w energię, popiera również inicjatywy mające na celu liberalizację rynku energetycznego. Przykładem takiego działania jest liberalizacja europejskiego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego. W ten sposób, przy głównym udziale cen jako czynnika warunkującego atrakcyjność ekonomiczną danych dostawców, możliwe jest długotrwałe poprawienie konkurencyjności niemieckiej gospodarki. Ostatnim z założeń polityki energetycznej realizowanej przez Ministerstwo jest zapewnienie atrakcyjności dostarczanej energii pod względem ekologicznym. Ambitne cele redukcji emisji związanych ze spalaniem paliw kopalnych na terenie Unii Europejskiej wymagają dostosowania strategii pozyskiwania energii również w 1 2 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/ziele-der-energiepolitik.html, stan na 20.07.2009 Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 15 3 Republice Federalnej. Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom, Rząd Federalny opracował Zintegrowany Program Energetyczny i Klimatyczny (IEKP – Integriertes Energie- und Klimaprogramm). Składający się z dwóch pakietów ustaw program uchwalony przez rząd w roku 2007, stwarza podstawy wytwarzania i gospodarowania energią w Republice Federalnej Niemiec. Centralnymi jego założeniami, w dobie wyraźnych wahań cen paliw kopalnych, jest rozpowszechnienie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w procesie tzw. gospodarki energetycznej skojarzonej (KraftWärme-Kopplung), dalsza rozbudowa instalacji do uzyskiwania energii ze źródeł odnawialnych (np. przybrzeżne elektrownie wiatrowe), oraz wspieranie nowych inwestycji prowadzących do opracowania i wdrożenie technologii oszczędzających energię elektryczną3. 2. Rodzaje nośników energii stosowanych w Niemieckiej Republice Federalnej 3.1 Energia elektryczna ze źródeł kopalnych Energia elektryczna otrzymywana z pierwotnych nośników energii (tzw. energia pierwotna, otrzymywana z węgla kamiennego, brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, czy pierwiastków promieniotwórczych) odgrywa w dalszym ciągu kluczową rolę w bilansie energetycznym Niemiec. Planowanie zastosowania poszczególnych nośników energii wiąże się przede wszystkim z kosztami zmiennymi, na które największy wpływ mają ceny surowców energetycznych na rynkach światowych. W przypadku pierwotnych nośników energii są to przede wszystkim węgiel brunatny i uran4. Odgrywają one największą rolę w bilansie energetycznym Niemiec. W roku 2008 do wytworzenia 639 mld KWh energii elektrycznej zużyto łącznie nośniki energii o ekwiwalencie energetycznym równym 5494 PJ. Największy udział w wytworzeniu energii elektrycznej miało paliwo atomowe (29%) oraz węgiel brunatny (26%). Elektrownie napędzane tymi rodzajami paliwa nie nadają się jednak do pokrywania krótkoterminowego zwiększonego zapotrzebowania na prąd w godzinach największego jego poboru. Z powodów technicznych osiągnięcie pełnej mocy trwa w nich zbyt długo, aby mogły być stosowane w przypadku krótkotrwałych wahań popytu na energię elektryczną. W tej roli najlepiej sprawdzają się elektrownie opalane węglem kamiennym, gazem ziemnym oraz w mniejszym stopniu – z powodu proporcjonalnie najwyższych kosztów zmiennych – ropą naftową. Poniżej przedstawione zostały poszczególne rodzaje nośników energii pierwotnej wraz z krótką charakterystyką. 3.1.1 Uzyskiwanie energii z węgla kamiennego Węgiel kamienny jest obok gazu ziemnego najważniejszym nośnikiem energii pierwotnej stosowanym w procesie gospodarki energetycznej skojarzonej. Służy on w większości przypadków do zapewnienia energii cieplnej centralnego ogrzewania oraz – obok koksu – w energochłonnym procesie wytopu stali. Przemysł metalurgiczny jest najważniejszym oprócz elektrowni odbiorcą węgla kamiennego. Tylko około 1/3 łącznej ilości spalanego 3 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/ziele-der-energiepolitik,did=254046.html, stan na 20.07.2009 4 Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 19 4 węgla pochodzi z rodzimego wydobycia5. Pomimo posiadania przez RFN dużych zasobów tego surowca (szacowanych na ponad 83 mld. ton, co w przypadku rocznego zużycia w granicach 60 mln ton zapewnia teoretycznie zapas surowca na kolejne 1300 lat6) niemiecki węgiel kamienny nie jest konkurencyjny cenowo na światowych rynkach z powodu trudnych warunków geologicznych wydobycia. W tej sytuacji restrukturyzowany stopniowo niemiecki przemysł wydobywczy węgla kamiennego jest w stanie funkcjonować tylko dzięki subwencjom. Są one stopniowo zmniejszane: w roku 1960 subwencjonowano 146 kopalni, przy rocznym poziomie wydobycia 142,3 mln ton i zatrudnieniu wynoszącym 490190 osób. Dla porównania w roku 2008 subwencjonowano już tylko 8 kopalni, wydobycie kształtowało się na poziomie 20,7 mln ton, natomiast zatrudnienie wynosiło 35415 osób. Terenami wydobycia węgla kamiennego są kraje związkowe Nadrenia Północna – Westfalia oraz Kraj Saary. Koszty subwencji dzielone są pomiędzy kraj związkowy Nadrenię Północną - Westfalię i RFN, przy czym w roku 2008 ponad 72% dotacji pochodziło z budżetu centralnego (było to 1862 mln euro, 516 mln pochodziło z budżetu Nadrenii Północnej – Westfalii). W roku 2007 rząd federalny podjął decyzję o zaprzestaniu wydobycia węgla kamiennego do roku 2018 szczególnie, że zapotrzebowanie na ten surowiec może być w całości pokryte przez import. 3.1.2 Uzyskiwanie energii z węgla brunatnego Węgiel brunatny używany jest przede wszystkim do wytwarzania energii elektrycznej (około 25% ogólnego zapotrzebowania kraju) i energii cieplnej centralnego ogrzewania. W przeciwieństwie do węgla kamiennego całkowite zapotrzebowanie na ten surowiec pokrywane jest z eksploatacji rodzimych źródeł. Wydobycie węgla brunatnego, odbywające się na terenie Niemiec w 10 kopalniach odkrywkowych, nie podlega w przeciwieństwie do węgla kamiennego subwencjom i jest w pełni uzasadnione ekonomicznie. Wysoką sprawność energetyczną systemu uzyskuje się lokując elektrownie opalane tym paliwem w bezpośrednim sąsiedztwie odkrywek. Niewielka część urobku zostaje poddana dalszym procesom uszlachetnienia (m.in. koks czy brykiety). Eksploatacja węgla brunatnego, w połączeniu z opracowywanymi nowymi technologiami czystszego i bardziej wydajnego spalania tego paliwa, przyczynia się w dużej mierze do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Nie należy jednak zapominać również o dużych szkodach ekologicznych i społecznych (przesiedlenia z terenów eksploatowanych górniczo), które powoduje odkrywkowy sposób wydobycia węgla. Od czasu rozpoczęcia wydobycia objęło ono swym zasięgiem obszar około 168000 ha, z których 65% zostało obecnie ponownie zrekultywowanych. Tereny te są w 30% wykorzystywane pod działalność rolniczą, 47% jest zalesionych, natomiast z 14% utworzono zbiorniki wodne. 3.1.3 Uzyskiwanie energii z olejów mineralnych Oleje mineralne są w Niemczech najważniejszym nośnikiem energii pierwotnej. Ich udział w bilansie energii pierwotnej wynosił w roku 2007 33,9%7 i zmniejsza się sukcesywnie od lat 70tych XX wieku w wyniku postępującego wypierania olejów jako paliwa grzewczego przez gaz ziemny. Największy udział paliwa płynne mają oczywiście 5 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kohlepolitik.html, stan na 21.07.2009 Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 15 7 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/mineraloelversorgung.html, stan na 21.07.2009 6 5 w dziedzinie transportu, gdzie jeszcze przez dłuższy czas stanowić będą wiodący nośnik energii. O wielkości niemieckiego rynku paliw płynnych świadczą poniższe dane, dotyczące roku 2007: łączna sprzedaż paliw płynnych kształtowała się na poziomie 101,8 mln ton, z czego 21,8 mln ton przypadało na benzyny, 29,1 mln ton na paliwo do silników diesla, 17,2 mln ton na lekki olej opałowy, natomiast pozostałych 6,1 mln ton stanowił ciężki olej opałowy, stosowany przede wszystkim w przemyśle. Systematycznie spada jednak zużycie paliw płynnych, m.in. jako skutek działania rządu federalnego, stawiającego sobie za cel możliwie największą substytucję kopalnych paliw płynnych przez gaz ziemny oraz bioestry8. Popyt na paliwa płynne pokrywany jest poprzez import surowej ropy naftowej, która poddawana jest później procesom uszlachetniania w rafineriach niemieckich. W roku 2007 importowano około 106,6 mln ton surowej ropy naftowej, z czego przeważająca większość pochodziła z Rosji (33,9 mln ton, czyli 31,7%), następnie z Norwegii i krajów Unii Europejskiej (łącznie 33,7 mln ton, czyli 31,6%). Zdolność produkcyjna rafinerii niemieckich szacowana jest łącznie na 119,03 mln ton. Produkcja (włącznie z recyklingiem) opiewała w roku 2007 na 120,4 mln ton. Paliwa płynne sprzedawane na niemieckich stacjach benzynowych zaliczają się od roku 2003 do paliw o zmniejszonej zawartości siarki (górna granica to 10mg/kg). Republika Federalna Niemiec była jednym z pierwszych państw Unii Europejskiej, które wprowadziły tego rodzaju paliwa do obiegu, ponieważ na mocy dyrektywy 2003/17/EG okres wprowadzania tego rodzaju paliw powinien zostać zakończony dopiero w roku 2009. Zaopatrzenie w paliwa płynne odbywa się na 14527 stacjach benzynowych (dane z 1.01.2008), z których 375 znajduje się przy autostradach. Przeważająca ich ilość, bo ponad 60% jest własnością dużych koncernów paliwowych, 27,7% należy do średnich firm, natomiast 11,4% są własnością podmiotów niezwiązanych z branżą wytwórczą. 3.1.4 Uzyskiwanie energii z gazu ziemnego Gaz ziemny ma 22,7% udziału w zużyciu pierwotnych nośników energii w Niemczech. Zużycie wyniosło w roku 2007 3358 PJ. Największymi odbiorcami był przemysł (ok. 1500 PJ) oraz gospodarstwa domowe (ok. 1000 PJ). W kontekście perturbacji na tle gazowym pomiędzy Rosją a Ukrainą, ważnym zagadnieniem jest zapewnienie dywersyfikacji dostaw. Niemcy uczestniczą w kilku strategicznych projektach mających zapewnić stałość dostaw tego surowca do krajów Unii Europejskiej. Planowana jest realizacja gazociągów Nord Stream, Nabucco oraz South Stream9. Pierwszy z nich, prowadzący po dnie Morza Bałtyckiego bezpośrednio z terytorium Rosji, ma od wysokości Greifswaldu przebiegać po terytorium niemieckim, skąd dalej ma zaopatrywać w gaz kraje Europy Zachodniej i Czechy. Nabucco jest projektem mającym połączyć złoża w rejonie Morza Kaspijskiego i Środkowego Wschodu z siecią zaopatrzeniową UE. Ma on przebiegać przez terytorium Bułgarii, Rumunii, Węgier do Austrii i mieć długość około 3300 kilometrów. Po zakończeniu inwestycji ma być ona zdolna do przesyłania rocznie ponad 31 mld m3 gazu ziemnego i znacząco przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego Unii. Ostatni z gazociągów, South Stream jest projektem włosko – rosyjskim. Ma on połączyć po dnie Morza Kaspijskiego rosyjski port Noworosyjsk z bułgarską Warną, skąd maja przebiegać dwie niezależne nitki do Włoch i 8 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/mineraloelversorgung,did=159666.html, stan na 22.07.2009 9 Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft (BDEW)(2009). Fakten, str. 8 6 Austrii. Gazociąg ten ma być zdolny do przesyłania rocznie 30 mln m 3 gazu. Kolejną możliwością dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego jest transport morski surowca w postaci płynnej (LNG). Największymi producentami płynnego gazu ziemnego, który po ochłodzeniu do temperatury skroplenia zmniejsza swoją objętość 600 – krotnie są Malezja, Indonezja, Algieria, Nigeria i Katar. W Europie powstają od roku 2007 kolejne gazoporty do przyjmowania tego ładunku. Z tego też powodu w Niemczech nie ma potrzeby budowania podobnej instalacji – gaz ziemny może być przesyłany istniejącymi połączeniami z portów położonych w innych krajach. 3.1.5 Energetyka jądrowa W Republice Federalnej Niemiec działa obecnie 17 elektrowni atomowych, posiadających łączną moc 20.457 MW. W roku 2008 wytworzyły one około 28% ogólnego zapotrzebowania Niemiec na energię elektryczną. Energia atomowa jest obecnie jednym z najtańszych rodzajów energii, wg Ministerstwa Gospodarki i Technologii koszt wytworzenia KWh kształtuje się na poziomie 2,65 centów10 (dla porównania koszt KWh otrzymanej z węgla brunatnego to 2,40 centów, z gazu ziemnego 4,90 centów, z farm wiatrowych 9 centów, natomiast z instalacji ogniw fotowoltaicznych aż 54 centy). Pomimo oczywistych zalet ekonomicznych, elektrownie atomowe posiadają również szereg wad związanych z trudnym technologicznie, kosztownym i obarczonym ryzykiem skażenia terenu składowaniem odpadów radioaktywnych powstałych z wykorzystanego paliwa. W roku 2000 rząd koalicyjny SPD i Zielonych zdecydował się na stopniowe wyłączanie kolejnych elektrowni jądrowych, aż do całkowitego wycofania się Niemiec z tego sposobu produkcji energii. Doprowadziło to do zamknięcia dwóch pierwszych elektrowni atomowych w roku 2003 (Stade) i 2005 (Obrigheim), jednak w obecnej sytuacji wzrostu cen paliw kopalnych oraz niepewnej strategicznej sytuacji zaopatrzenia w nie na nowo pojawia się w parlamencie niemieckim temat przesunięcia terminów zamykania kolejnych elektrowni. Szacuje się, że ostatnia elektrownia jądrowa w Neckarwestheim zostanie odłączona od sieci przesyłowej w roku 2022. Według zleconych przez Ministerstwo badań, wydłużenie czasu ich funkcjonowania do granicy 60 – 70 lat miałoby pozytywny efekt na zatrudnienie w gospodarce narodowej na poziomie od 7 do 42 tys. osób (łącznie w elektrowniach atomowych pracuje ich obecnie 30 tys.), jak również zahamowałoby lawinowy wzrost cen energii elektrycznej wRFN. Odpady radioaktywne składowane są na terenie Niemiec w Gorleben w Dolnej Saksonii. W roku 2007 wytypowano nowe miejsce składowania odpadów charakteryzujących się słabą i średnią promieniotwórczością, ma być to kopalnia „Konrad” znajdująca się również na terenie Dolnej Saksonii11. 3.2 Energia odnawialna Energia odnawialna stanowi coraz ważniejsze źródło w bilansie energetycznym Niemiec. Dzieje się tak nie tylko z powodu zobowiązań redukcji gazów cieplarnianych, lecz także z powodu poszukiwań alternatyw dla coraz droższych surowców kopalnych. Rząd Federalny realizuje obecnie założenie zwiększenia udziału odnawialnych nośników energii w bilansie energii pierwotnej kraju do 4,2% w roku 2010 w stosunku do roku 10 11 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kernenergie.html, stan na 20.07.2009 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kernenergie,did=156066.html, stan na 21.07.2009 7 2000 oraz w produkcji energii elektrycznej do 12,5% w takim samym okresie czasu 12. Energetyka bazująca na odnawialnych nośnikach energii przyczynia się również do realizacji celów ekologicznych – zmniejsza produkcję dwutlenku węgla o ok. 112 mln ton rocznie (dane z roku 2008). Realizowanych jest obecnie szereg projektów opartych na ustawie o energiach odnawialnych (EEG - Erneuerbare-Energien-Gesetz), które mają uatrakcyjnić ten rodzaj nośników energii dla odbiorców. Programy leżą w gestii Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów. Branża energii odnawialnych stała się w ostatnich latach również ważnym czynnikiem rozwoju niemieckiej gospodarki narodowej. Jej dynamiczny wzrost tworzony jest przez ponad 249000 zatrudnionych. Z powodu rosnącego znaczenia branży energii odnawialnych w tworzeniu bilansu energetycznego Niemiec, jak również z powodu rosnącego wpływu na gospodarkę narodową, zostanie jej poświęcone odrębne opracowanie. 3.2.1 Energetyka wiatrowa Energetyka wiatrowa jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się sektorów niemieckiej gospodarki. Na terenie całego kraju w elektrowniach wiatrowych zainstalowane są 22247 MW mocy.13 W samym tylko roku 2007 zainstalowano 833 nowe elektrownie wiatrowe o łącznej mocy 1667 MW, które dostarczyły 39,5 mld KWh. Największe nadzieje na rozwój tego sposobu wytwarzania energii elektrycznej związany jest z budową farm wiatrowych na morzu. Korzystne warunki meteorologiczne powodują, że farmy takie mogą pracować znacznie efektywniej niż podobne instalacje budowane na lądzie, jak również mogą osiągać znacznie większą moc jednostkową. Szacuje się, że do roku 2010 uda się uzyskać z dostępnych obecnie pod budowę farm wiatrowych na morzu terenów w granicach 2000 – 3000 MW mocy. Długoterminowo, tj. do roku 2025 – 30 możliwe jest nawet osiągnięcie mocy rzędu 20000 – 25000 MW, zainstalowanej na farmach morskich. Kolejnym ważnym aspektem jest tzw. repowering, tj. stopniowe zastępowanie starszych już działających elektrowni wiatrowych bardziej wydajnymi konstrukcjami. Łączny obrót branży energetyki wiatrowej wyniósł w roku 2007 5,7 mld euro. Z ogólnej liczby 249000 zatrudnionych w branży energii odnawialnych, ponad 84300 pracuje w branży energetyki wiatrowej. 3.2.2 Energetyka słoneczna Energetyka słoneczna nie odgrywa z powodu warunków klimatycznych (średniego rocznego czasu ekspozycji słońca) panujących w RFN dużego znaczenia przy wytwarzaniu energii elektrycznej. Wprawdzie jest to technicznie możliwe, jednak instalacje fotowoltaiczne są nadal drogie i niezbyt sprawne. Są one jednak przedmiotem wsparcia rządu federalnego w oparciu o ustawę o energiach odnawialnych, ustanawiającej m.in. konieczność odbioru wytworzonej w nich energii elektrycznej przed energią wytworzoną z kopalnych nośników energii. Powoduje to lawinowy wzrost ilości wytworzonej w ten sposób energii elektrycznej. W roku 2007 było to 3,1 TWh, wynik co prawda lepszy od osiągniętego w roku 2006 aż o 40%, jednak udział tego sposobu uzyskiwania energii w zużyciu energii brutto wynosił jedynie 0,5%. Drugim, znacznie tańszym i bardziej rozpowszechnionym sposobem korzystania z energii słonecznej jest 12 13 http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/erneuerbare-energien.html, stan na 22.07.2009 http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4642/, stan na 23.07.2009 8 wykorzystywanie jej do ogrzewania wody użytkowej. Od 1 stycznia 2009 roku obowiązuje ustawa o wytwarzaniu ciepła z zasobów odnawialnych (ErneuerbareEnergien-Wärmegesetz), nakładająca obowiązek instalowania kolektorów słonecznych do ogrzewania wody na wszystkich nowo wznoszonych budynkach. W roku 2007 zainstalowano w Niemczech kolektory tego typu o powierzchni ponad 1 mln m2, co daje łączną powierzchnię wszystkich takich instalacji w Niemczech równą 9,6 mln m2. Najważniejszymi bodźcami dalszego zwiększania powierzchni instalacji były wysokie ceny oleju i gazu, oraz programy wsparcia tego typu inwestycji14. 3.2.3 Energia wodna Energia wodna jest tradycyjnym sposobem uzyskiwania energii elektrycznej z zasobów odnawialnych. W końcu roku 2006 działało w Niemczech 7300 elektrowni wodnych (o mocy mniejszej niż 1 MW), produkujących w granicach 8 – 10% całkowitej ilości energii elektrycznej wytworzonej z siły wody. Pozostała część energii wytwarzana jest w średnich i dużych elektrowniach wodnych, których jest w Niemczech 354. Ogólna zainstalowana moc równa jest 4720 MW15. W roku 2007 ilość wytworzonej w elektrowniach wodnych energii elektrycznej równała się 20,7 mld KWh, co stanowiło 3,4% całkowitej ilości prądu wytworzonej w Republice Federalnej, a jednocześnie 23,6% wytworzonej ze źródeł odnawialnych. W przeliczeniu fakt ten oznaczał zaoszczędzenie emisji 22,6 mln ton dwutlenku węgla do atmosfery. Potencjał do budowy nowych elektrowni wodnych występuje w Niemczech przede wszystkim w południowych krajach związkowych. Wydajność istniejących już elektrowni można w pewnym stopniu zwiększyć instalując w nich nowe sprawniejsze turbiny. Energetyka wodna związana jest jednak z koniecznością znacznych nakładów inwestycyjnych. Przy budowie nowej elektrowni wodnej małej mocy (pomiędzy 100 a 1000 KW) należy liczyć się z kosztami od 4000 do 6000 euro na każdy zainstalowany kilowat. Koszty wytworzonej energii elektrycznej kształtują się w przy rocznym czasie pracy elektrowni równym 3000 – 5000 h w roku na poziomie od 10 do 23 centów/KWh. W roku 2007 branża osiągnęła obrót równy 1,23 mld euro, przy zatrudnieniu wynoszącym ok. 9300 osób. 3.2.4 Biomasa Biomasa jest w RFN najważniejszym nośnikiem energii ze źródeł odnawialnych. Znajduje ona zastosowanie do wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej, jak i biopaliw. Aż 69% całkowitej energii wytworzonej w roku 2007 ze źródeł odnawialnych pochodziło z biomasy. Ilość ta pokrywała w 3,9% ogólne zapotrzebowanie na energię elektryczną, 6,2% zapotrzebowanie na energię cieplną, oraz w 7,6% całkowite zapotrzebowanie na paliwa do pojazdów mechanicznych. Najważniejszym nośnikiem bioenergii w Niemczech jest drewno. Około ¼ ilości drewna (chodzi tu o mniej wartościowe gatunki) zostaje przeznaczona do produkcji energii. Drugim co do wielkości dostawcą biomasy jest rolnictwo. Do produkcji biomasy przeznaczone jest około 10% całkowitego areału ziem uprawnych (1,75 mln ha16). Najważniejszym nośnikiem energii odnawialnej pochodzącym z upraw rolnych jest 14 Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (2008). Erneuerbare Energien in Zahlen. Nationale und internationale Entwicklung, str. 7 15 16 http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4644/, stan na 22.07.2009 http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4759/, stan na 22.07.2009 9 rzepak, stosowany do produkcji biopaliw. Z powodu ograniczonej dostępności terenów uprawnych nie istnieje możliwość znacznego zwiększenia areału upraw. Szacuje się, że po roku 2020 można by przeznaczyć na ten cel maksymalnie od 2,5 do 5 mln ha ziem. Energię otrzymuje się również z bioodpadów, słomy czy biogazu. Jest to obecnie najważniejszy kierunek rozwoju technologii pozyskiwania energii z biomasy, ponieważ pozwala ograniczyć areał ziem pod uprawę biomasy na korzyść produkcji rolnej. Potencjał energetyczny takiego rozwiązania szacuje się na ok. 550 PJ. Branża bioenergii osiągnęła w roku 2007 obrót wysokości 10,23 mld euro. Zatrudnionych w niej było 96100 osób, głównie przy produkcji biopaliw z drewna (pelety). 3.2.5 Energia geotermalna Ponieważ eksploatacja energii geotermalnej głębokiej (wykonywane odwierty mają głębokości do kilku tysięcy metrów i dostarczają wodę o temperaturze nawet do 200°C) jest trudna technologicznie i związana z wysokimi inwestycjami początkowymi, obserwuje się na terytorium Niemiec dopiero początki rozwoju tej technologii otrzymywania energii. Początkowo energia geotermalna wykorzystywana była przede wszystkim do ogrzewania budynków, w 2007 roku oddano zaś do użytku w Landau drugą elektrownię opartą o ciepło ziemi. Energia geotermalna ma wciąż marginalne znaczenie w bilansie energetycznymRFN, przewiduje się jednak w dalszej perspektywie wraz z dostępnością nowych, tańszych technologii eksploatacji, oddawanie do użytku kolejnych tego typu instalacji, w szczególności na południu Niemiec. Znacznie bardziej rozwinięta jest technologia pozyskiwania energii z małych głębokości, np. za pomocą pomp ciepła. Jest to technologia uzasadniona ekonomicznie nawet dla pojedynczych budynków. Przewiduje się jej lawinowy rozwój ze względu na wejście w życie z dniem 1 stycznia 2009 roku ustawy o wytwarzaniu ciepła z zasobów odnawialnych, nakładającej na każdy nowo zbudowany budynek obowiązek wykorzystywania energii odnawialnych. Oba rodzaje geotermii objęte są programami rządowymi wspierającymi ich rozwój17. 17 http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/42912/, stan na 24.07.2009 10 3.2.6 Załączniki Produkcja energii elektrycznej brutto w Republice Federalnej w latach 1990 – 2008 Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 19 Dane z roku 2007 i 2008 są danymi szacunkowymi Struktura zużycia energii pierwotnej w Republice Federalnej Niemiec w roku 2008 Źródło: Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (2009). Entwicklung der erneuerbaren Energien in Deutschland im Jahr 2008, str. 3 11 Produkcja energii elektrycznej brutto ze źródeł odnawialnych w latach 1990 – 2008 Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 20 Dane z roku 2008 są danymi szacunkowymi Zużycie energii końcowej w Republice Federalnej Niemiec w latach 1990 - 2008 Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 21 Dane z roku 2007 i 2008 są danymi szacunkowymi /WPHI Berlin 12 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji są zagranicznymi placówkami Ministra Gospodarki, działającymi w ramach Ambasad i Konsulatów RP (WPHI), które zostały utworzone w celu wsparcia polskich firm, w tym w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, w procesie ich internacjonalizacji. Naszą misją jest nie tylko udzielenie pomocy polskim firmom, ale także wspieranie firm zagranicznych, zainteresowanych kupnem polskich towarów i usług, jak również inwestycjami w naszym kraju. Aktualnie funkcjonuje na świecie 46 placówek, ściśle współpracujących z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., Polską Organizacją Turystyczną oraz organizacjami samorządu gospodarczego. WPHI stanowią ważne ogniwo w systemie promocji polskiej gospodarki i polskich przedsiębiorców za granicą. Ich główną misją i zadaniem jest udzielenie wsparcia małym i średnim przedsiębiorstwom w ich kontaktach gospodarczych w świecie, w tym zwłaszcza: Promocja polskiej gospodarki Ułatwianie dostępu do rynku towarów i usług kraju urzędowania Ochrona interesów polskich przedsiębiorców w kontaktach z administracją i podmiotami gospodarczymi Przyciąganie inwestycji zagranicznych do Polski Wspieranie i doradztwo dla polskich eksporterów Udzielanie informacji na temat możliwości nawiązania i prowadzenia współpracy handlowej, inwestycyjnej lub kooperacyjnej Udostępnianie baz danych importerów, potencjalnych inwestorów i eksporterów Udostępnianie wykazu otrzymanych bezpośrednio zapytań ofertowych Udzielanie informacji o imprezach targowych, giełdach towarowych i warunkach uczestnictwa, a także pomoc w organizowaniu wystąpień targowych polskich przedsiębiorstw Przekazywanie ofert polskich eksporterów potencjalnym importerom i reprezentującym je instytucjom Wyszukiwanie przyszłych partnerów kooperacyjnych i inwestycyjnych dla firm polskich Organizacja seminariów i misji na tematy gospodarcze Inicjowanie współpracy między regionami Zachęcamy Państwa do podejmowania współpracy i korzystania z wiedzy i doświadczenia pracowników WPHI na terenie Niemiec, w celu znalezienia potencjalnych partnerów biznesowych: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kolonii Wydział Promocji Handlu i Inwestycji 13 Ważne adresy Polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne w Niemczech Berlin Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec Adres: Lassenstr. 19-21 14193 Berlin Tel: 030/223130 Fax: 030/22313155 E-mail: [email protected] http://www.botschaft-polen.de Wydział Konsularny Ambasady RP w Berlinie (okręg konsularny: Berlin, Brandenburgia, Meklemburgia- Pomorze Przednie, Saksonia-Anhalt, Saksonia i Turyngia) Adres: Richard-Strauss-Str. 11 14193 Berlin Tel: 030/223130 Fax: 030/22313212 E-mail: [email protected] [email protected] http://www.botschaft-polen.de Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie Adres: Leipziger Platz 2, 10117 Berlin-Mitte Tel: 030/2062267-0 Faks: 030/2062267-30 E-mail: [email protected] http://www.berlin.trade.gov.pl Wydział Ekonomiczny Ambasady RP w Berlinie Adres: Lassenstr. 39, 14193 Berlin Tel: 030/26343000 Fax: 030/263430011 E-mail: [email protected] Hamburg Konsulat Generalny RP w Hamburgu (okręg konsularny: Hamburg, Brema, Szlezwik-Holsztyn, Dolna Saksonia) Adres: Grundgensstr. 20 22309 Hamburg Tel: 040/61187-0 Fax: 040/6325030 E-mail: [email protected] http://www.hamburgkg.polemb.net 14 Kolonia Konsulat Generalny RP w Kolonii (okręg konsularny obejmuje kraje związkowe: Połnocna Nadrenia-Westfalia, Nadrenia-Palatynat, Hesja, Kraj Saary) Adres: Lindenallee 7 50968 Koln Tel: 0221/937300 Fax: 0221/343089 E-mail: [email protected] http://www.botschaft-polen.de Wydział Promocji Handlu i Inwestycji KG RP w Kolonii Adres: An der Alteburger Muhle 6 50968 Kolonia Tel.:0049 221 34 99 11 Fax: 0049 221 34 99 10 E-mail:[email protected] http://kolonia.trade.gov.pl/pl Monachium Konsulat Generalny RP w Monachium (okręg konsularny obejmuje kraje związkowe: Bawaria,Badenia-Wirtembergia) Adres: Rontgenstr. 5 81679 Munchen Tel: 089/4186080 Fax: 089/471318 E-mail: [email protected] http://www.botschaft-polen.de 15
