historia

Transkrypt

historia

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z historii
do programu nauczania: Bliżej historii Program nauczania historii w gimnazjum pod red. Anity Plumińskiej-Mieloch,
Katarzyny Błachowskiej, wyd. WSiP.
K – Poziom wymagań koniecznych:
• Umiejętność umieszczania wydarzeń w czasie; szeregowanie ich w związkach poprzedzania, współistnienia i następstwa;
• Odczytywanie informacji z mapy
• Umiejętność pracy podręcznikiem
• Czytanie tekstu ze zrozumieniem
P – Poziom wymagań podstawowych: (K+P)
• Chronologiczne przedstawianie wydarzeń
• Analizowanie tekstu źródłowego
• Wyciąganie wniosków
• Uzasadnianie własnego stanowiska
R – Poziom wymagań rozszerzających (K+P+R)
• Rozumienie związków pomiędzy różnymi dziedzinami życia
• Dostrzeganie zmian i ciągłości w historii
• Rozumowanie kategoriami historycznymi( przyczyna – skutek)
• Umiejętność wiązania wiedzy historycznej z wiedzą z innych przedmiotów szkolnych
• Prezentowanie własnego stanowiska na forum klasy
D – Poziom wymagań dopełniających (K+P+R+D)
• Dostrzeganie wpływu przeszłości na teraźniejszość
• Umiejętność porównywania takich samych zjawisk zachodzących w różnych miejscach
• Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, porównywanie pozyskanych informacji, wyciągania na ich podstawie
wniosków;
• Umiejętność udziału w dyskusji i argumentowania
1
Klasa 1
Temat lekcji
1. Dlaczego uczymy się historii?
Zagadnienia
1. Czym jest historia?
2. Epoki, wieki, mierzenie czasu.
3. Rodzaje źródeł historycznych.
2. Prehistoria – początki ludzkości
Zagadnienia
1. Początki rodzaju ludzkiego.
2. Neandertalczycy i ludzie
współcześni.
3. Życie ludzi w okresie paleolitu.
Temat lekcji
3. Rewolucja neolityczna, czyli
początki rolnictwa
Zagadnienia
1. Rewolucja neolityczna.
2. Epoka brązu.
4. Pierwsze cywilizacje. Przykład
Babilonii
Zagadnienia
1. Położenie geograficzne
Mezopotamii.
2. Warunki naturalne a życie
mieszkańców.
3. Historia Babilonii.
4. Religia mieszkańców starożytnej
Mezopotamii.
5. Osiągnięcia cywilizacyjne
Międzyrzecza.
5. Starożytny Egipt
Zagadnienia
1. Warunki naturalne starożytnego
Egiptu.
2. Egipt darem Nilu.
Ocena dopuszczająca
– rozumie pojęcia: wiek, era, epoka,
historia, prehistoria, źródło
historyczne
– oblicza upływ czasu pomiędzy
erami i epokami
– przypisuje daty wydarzeń do
konkretnego wieku
– rozumie pojęcie: homo sapiens
– wie, kiedy i w jakim rejonie na
Ziemi pojawił się człowiek
– wymienia narzędzia, którymi
posługiwali się ludzie pierwotni
– opowiada o sposobach zdobywania
pożywienia, mieszkaniach i
ubiorach ludzi w epoce paleolitu
Ocena dostateczna
– wymienia epoki historyczne
– wie, jakie są źródła historyczne
– zna podział źródeł historycznych
– wyjaśnią, dlaczego uczymy się
historii
Ocena dobra
– przedstawia własne rozumienie
konieczności nauki historii
Ocena bardzo dobra
– klasyfikuje źródła historyczne,
posługując się przykładami
– uzasadnia przydatność źródeł w
pracy historyka i archeologa
– rozumie pojęcia: paleolit,
hominidy, neandertalczyk
– zaznacza paleolit na osi czasu
– umie wskazać na mapie kierunki
ekspansji człowieka
współczesnego
– wie, dlaczego ludzie musieli żyć w
grupach
– dostrzega wpływ klimatu na
warunki życia ludzi
– wie, skąd pochodzi nazwa paleolit
– rozumie wpływ warunków
naturalnych na sposoby
zdobywania pożywienia i
mieszkania człowieka
pierwotnego
– rozumie i uzasadnia, dlaczego
Ziemia nie była zaludniona
równomiernie
– rozumie i wyjaśnią pojęcie neolit
– umie wskazać na osi czasu neolit
– umie opowiedzieć o sposobach
zdobywania pożywienia,
sposobach zamieszkiwania i
ubiorach ludzi w epoce neolitu
– wskazuje na mapie miejsca, gdzie
najwcześniej rozwinęło się
rolnictwo
– rozumie pojęcia: Mezopotamia,
pismo klinowe, politeizm,
ziggurat, kodeks Hammurabiego,
sieć nawadniająca
– opowiada, czym zajmowali się
mieszkańcy Międzyrzecza
Ocena dostateczna
– rozumie pojęcia: rewolucja
neolityczna, plemię, ceramika,
epoka brązu
– wie, dlaczego rozwinęły się
rolnictwo i hodowla
– wie, kiedy doszło do rewolucji
neolitycznej
– wie, jakie zwierzęta zostały
najszybciej udomowione
– zna położenie geograficzne
Mezopotamii
– wskazuje na mapie pierwsze
państwa Bliskiego Wschodu
– zna postać Hammurabiego
– wie, w jaki sposób mieszkańcy
Babilonii czcili swoich bogów
– wie, jakie były osiągnięcia
cywilizacyjne Mezopotamii
Ocena dobra
– wskazuje wpływ klimatu na
zmiany w życiu ludzi
– potrafi dostrzec różnice pomiędzy
epokami paleolitu, neolitu i brązu
– wskazuje czynniki decydujące o
rozwoju rolnictwa na obszarze
Żyznego Półksiężyca
Ocena bardzo dobra
– rozumie, dlaczego nie wszyscy
ludzie w epoce neolitu musieli
zajmować się rolnictwem
– potrafi wskazać rewolucyjny
charakter zmian w epoce neolitu
– rozumie wpływ nowych narzędzi
na jakość życia ludzi
– omawia wpływ warunków
naturalnych Mezopotamii na
życie jej mieszkańców
– wie, które osiągnięcia
cywilizacyjne Mezopotamii są
wykorzystywane także
współcześnie
– wie, jakie znaczenie dla
funkcjonowania państwa
babilońskiego miały pismo i sieć
nawadniająca
– wie, co oznacza zasada „oko za
oko...”
– samodzielnie ocenia stosowaną w
kodeksie Hammurabiego zasadę
odwetu
– rozumie pojęcia: faraon, system
nawadniający, sieć irygacyjna,
piramida, politeizm, hieroglify,
papirus
– znajduje i wskazuje na mapie
terytorium starożytnego Egiptu
– wymienia egipskie grupy
społeczne, zna ich zadania
– podaje przykłady osiągnięć
naukowych Egiptu
– rozpoznaje na ilustracjach zabytki
starożytnego Egiptu i zna ich
– wyjaśnią, co znaczy powiedzenie:
„Egipt darem Nilu”
– rozumie znaczenie sieci
irygacyjnej dla rozwoju rolnictwa
– rozumie, dlaczego w Egipcie
powstała organizacja państwowa
– wymienia osiągnięcia Egipcjan na
różnych polach i wskazuje
dziedziny, w których do dziś
wykorzystujemy wynalazki
2
Temat lekcji
3. Społeczeństwo egipskie.
– omawia wpływ położenia
geograficznego Egiptu na życie
jego mieszkańców
6. Religia starożytnych Egipcjan
– zna pojęcia politeizm, piramida,
sarkofag, życie pozagrobowe,
mumifikacja
Zagadnienia
1. Bogowie starożytnego Egiptu.
2. Wiara w życie pozagrobowe i jej
konsekwencje.
3. Kapłani i kapłanki.
4. Piramidy i świątynie.
7. Izrael – lud wybrany przez Boga
Zagadnienia
1. Warunki naturalne Palestyny.
2. Religia Izraela.
3. Historia narodu wybranego.
8. Powtórzenie wiadomości –
cywilizacje Bliskiego Wschodu.
Zagadnienia
1. Położenie geograficzne
Mezopotamii, Egiptu i Palestyny.
2. Wpływ warunków naturalnych na
życie mieszkańców.
3. Wierzenia religijne i formy kultu.
4. Osiągnięcia cywilizacji
starożytnego Wschodu.
5. Formy ustrojowe.
9. Początki Grecji
Zagadnienia
1. Geografia starożytnej Grecji.
2. Zajęcia mieszkańców.
3. Minojczycy – najstarsza
cywilizacja epoki brązu w basenie
Morza Egejskiego.
4. Achajowie – rozkwit i upadek
cywilizacji mykeńskiej.
10. Grecka polis: Ateny
Zagadnienia
1. Wieki Ciemne.
Ocena dostateczna
przeznaczenie
– wie, kiedy powstał Egipt jako państwo,
potrafi wskazać ten moment na osi
czasu
– potrafi wymienić najważniejszych
bogów egipskich
– rozumie, dlaczego Egipcjanie
mumifikowali swoich zmarłych
– potrafi omówić rolę kapłanów w
życiu Egipcjan
– rozumie pojęcia i terminy:
monoteizm, Arka Przymierza,
Ziemia Obiecana, czasy
patriarchów, wyrok salomonowy,
szabat, rabin, judaizm, naród
wybrany, teokracja, Tora
– charakteryzuje cechy judaizmu
geograficznych Palestyny na
życie jej mieszkańców
– wskazuje Palestynę na mapie
– wymienia postacie związane z
historią narodu wybranego:
Abrahama, Mojżesza, Dawida,
Salomona
– rozumie pojęcia: wiek, era, epoka,
historia, prehistoria, źródło
historyczne, judaizm,
Mezopotamia, faraon, piramida,
hieroglify, papirus, sieć
irygacyjna, politeizm, monoteizm
– oblicza upływ czasu pomiędzy
erami i epokami
– wskazuje na mapie: Mezopotamię,
Egipt, Palestynę
– zna postacie: Hammurabiego,
Mojżesza, Dawida, Salomona
– podaje genezę i znaczenie
powiedzenia „oko za oko”,
„salomonowy wyrok”
– omawia zasady funkcjonowania
państw w Mezopotamii, państwa
egipskiego i Izraela
– rozumie pojęcia: zodiak, kodeks
Hammurabiego, Biblia
– wskazuje na mapie starożytną
Grecję
– opowiada o zajęciach Greków
– wie, kim był Homer
– rozumie pojęcia i terminy:
cywilizacja minojska, cywilizacja
mykeńska, Achajowie, polis
– podaje przykłady poleis
– wskazuje Ateny na mapie
– rozumie pojęcia: tyrania,
demokracja, arystokracja, prawa
drakońskie, strateg, agora,
– wie, kim byli: Perykles, Drakon,
Demostenes
– opowiada o przemianach
ustrojowych w Atenach
3
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
egipskie
– zna różne koncepcje dotyczące
budowy piramid
– wymienia sposoby oddawania czci
bogom w Egipcie
– rozumie znaczenie wiary w życie
pozagrobowe dla codzienności
Egipcjan
– wie, dlaczego i w jaki sposób
powstawały piramidy
– rozumie znaczenie Księgi
umarłych jako źródła
historycznego
– rozumie i uzasadnia wiodącą rolę
kapłanów w Egipcie
– opisuje egipskie obyczaje
pogrzebowe
– wie, na jakie etapy można
podzielić historię narodu
wybranego
– wskazuje różnice pomiędzy
religiami Egiptu, Mezopotamii i
Izraela
– dostrzega korzenie chrześcijaństwa
w judaizmie, wskazuje cechy
wspólne obu religii
– wymienia przykłady dzieł sztuki
będące wytworami starożytnych
Babilończyków, Egipcjan, Izraelitów
– wyjaśnią przyczyny polityczne potęgi
Egiptu
– wyjaśnią przyczyny osiedlenia się
Izraelitów w Palestynie i przedstawia
dzieje ich państwa
– wyjaśnią wpływ religii na
funkcjonowanie państwa egipskiego i
izraelskiego
– wyjaśnią znaczenie pisma i sieci
irygacyjnej dla funkcjonowania
państwa
– wie, na jakie krainy dzieliła się
Hellada
– charakteryzuje osiągnięcia
cywilizacji minojskiej i
mykeńskiej
– wskazuje na mapie Mykeny i
Knossos
– rozumie znaczenie Biblii jako
źródła historycznego
– wie, gdzie mieszkają współcześni
wyznawcy judaizmu
– porównuje różne formy
sprawowania władzy w Grecji
– charakteryzuje i ocenia tyranię,
oligarchię i demokrację
– dostrzega korzenie współczesnej
demokracji w starożytności
– porównuje demokrację ateńską ze
współczesną
– wyjaśnią wpływ osiągnięć
cywilizacyjnych ludów
starożytnego Bliskiego Wschodu
na współczesność
– porównuje warunki naturalne
Grecji i państw Bliskiego
Wschodu oraz wskazuje
następstwa i źródła różnic w ich
rozwoju
Temat lekcji
2. Narodziny polis.
3. Rządy arystokracji i tyranów.
4. Droga do demokracji w Atenach.
5. Demokracja ateńska.
11. Starożytna Sparta
Zagadnienia
1. Historia Sparty.
2. Podziały społeczne.
3. Spartański ustrój.
4. Spartanie i wojna.
12. Wierzenia starożytnych Greków
Zagadnienia
1. Greccy bogowie.
2. Mity greckie.
3. Igrzyska olimpijskie.
13. Kultura i sztuka Greków w
starożytności
ostracyzm
Zagadnienia
1. Starożytna Persja.
2. Wojny grecko-perskie:
a) Maraton
b)Termopile
c) Salamina.
3. Wojna peloponeska.
15. Imperium Aleksandra
Wielkiego. Świat hellenistyczny
Zagadnienia
1. Macedonia za czasów Filipa II.
Ocena dobra
– wskazuje Spartę na mapie
– rozumie pojęcia: falanga, hoplita,
hegemonia
– zna zasady sprawowania władzy w
Sparcie
– krótko opisuje zasady wychowania
dzieci w Sparcie
– zna genezę i znaczenie powiedzeń:
„mówić lakonicznie”, „z tarczą
lub na tarczy”, „wychowanie
spartańskie”
– wyjaśnia przyczyny zwycięstw
Sparty w wojnach
– wie, kim byli heloci i periojkowie
– porównuje ustrój spartański z
ustrojami innych poleis
– wie, jakie były przyczyny i skutki
wychowania spartańskiego
– wskazuje cechy armii i zasady
walki, które wojskom Starty
zapewniły zwycięstwa w
wojnach
– wymienia najważniejszych
greckich bogów: Zeusa,
Posejdona, Hermesa, Apollona,
Hefajstosa, Artemidę, Afrodytę,
Atenę, Herę, Demeter
– zna formy oddawania czci bogom
greckim (teatr, igrzyska, ofiary)
– zna datę pierwszych igrzysk
olimpijskich – 776 r. p.n.e.
– wie, jak wyglądały igrzyska
olimpijskie
– zna i rozumie pojęcia: olimpiada,
heros, mit
– wymienia dyscypliny olimpijskie
– wie, gdzie odbywały się igrzyska
– wie, kim byli Herakles, Dedal,
Ikar, Tezeusz
– rozumie pojęcia: teatr, filozofia
– charakteryzuje grecki teatr, zna
jego genezę
– zna twórców i myślicieli greckich,
takich jak: Sofokles, Fidiasz,
Archimedes, Sokrates, Platon,
Arystoteles
– wie, jak wyglądał teatr grecki i
przedstawienia teatralne
– wymienia dziedziny wiedzy, w
których Grecy przodowali
– wskazuje na mapie Persję,
Maraton, Termopile
– wyjaśnia genezę biegu
maratońskiego
– omawia wynik wojny
peloponeskiej
– zna różne formy oddawania czci
bogom, potrafi je
scharakteryzować i wskazać te,
które przetrwały do dziś jako
kulturalne dziedzictwo
starożytnej Grecji
– umie porównać igrzyska
współczesne i starożytne
– umie opowiedzieć mity o
Heraklesie, Tezeuszu, Dedalu i
Ikarze
– wymienia dzieła Fidiasza, Myrona,
Sofoklesa
– wyjaśnia genezę powstania teatru
greckiego
– umie wskazać kolumny w
porządku doryckim, jońskim i
korynckim
– potrafi podać cechy
charakterystyczne budowli
greckich
– omawia przyczyny i skutki wojen
persko-greckich
– wyjaśnia, dlaczego doszło do
wojny peloponeskiej, i zna jej
skutki
Zagadnienia.
1. Teatr grecki.
2. Grecy ojcami filozofii.
3. Architektura starożytnej Grecji.
4. Perykles i jego epoka.
14. Wojny w świecie greckim
Ocena dostateczna
– charakteryzuje demokrację ateńską
– wymienia najważniejsze bitwy
wojen persko-greckich
– zna rezultaty tych bitew
– zna daty tych bitew: 490 r. p.n.e.,
480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e.
– zna postacie Miltiadesa i
Leonidasa
– rozumie pojęcia i powiedzenia:
filipika, „rozciąć węzeł
gordyjski”, kultura hellenistyczna
– wie, w jaki sposób Aleksander
zbudował swoje państwo
– wskazuje na mapie Macedonię,
Grecję, ziemie podbite przez
Aleksandra
– zna działania Filipa II, które
doprowadziły do zbudowania
4
– omawia znaczenie reform Filipa II
dla budowy potęgi Macedonii
– wyjaśnia założenia polityki
wewnętrznej Aleksandra i
rozumie ich związek z budową
Ocena bardzo dobra
– wyjaśnia, dlaczego Sparcie udało
się osiągnąć hegemonię w Grecji
– rozumie związek między
podziałem społecznym w Sparcie
i sytuacją wewnętrzną tego
państwa
– porównuje Ateny i Spartę i
uzasadnia, która z form
sprawowania władzy jest mu
bliższa
– rozumie wpływ greckiej mitologii
na współczesną kulturę
– zna poglądy czołowych greckich
filozofów
– potrafi omówić wpływ sztuki
greckiej na współczesne kanony
piękna i architektury
– wyjaśnia, dlaczego Grekom udało
się pokonać Persów
– uzasadnia, dlaczego potomni
wystawili pomnik pod
Termopilami
– omawia okoliczności zawarcie
sojuszu Sparty z Persami
– uzasadnia, dlaczego imperium
zbudowane przez Aleksandra
musiało się rozpaść
– uzasadnia przydomek nadany
Aleksandrowi przez potomnych
Temat lekcji
2. Podboje Aleksandra Wielkiego.
3. Imperium Aleksandra Wielkiego.
4. Świat hellenistyczny.
starożytna Grecja
Zagadnienia
1. Położenie geograficzne Grecji.
2. Wpływ warunków naturalnych na
życie mieszkańców.
3. Wierzenia religijne i formy kultu.
4. Osiągnięcia starożytnych Greków.
5. Formy ustrojowe.
17. Początki Rzymu. Republika i jej
instytucje
Zagadnienia
1. Legendarne początki Rzymu.
2. Etruskowie.
3. Od królestwa do Republiki.
4. Republikańskie urzędy i ich
funkcjonowanie.
18. Od miasta-państwa do
imperium
Zagadnienia
1. Podbój Italii.
2. Wojny punickie.
3. Imperium rzymskie.
– rozumie pojęcia: demokracja,
oligarchia, igrzyska olimpijskie,
politeizm
– wskazuje na mapie Grecję
– zna postacie: Leonidasa,
Aleksandra Wielkiego
– wie, kiedy: odbyła się pierwsza
olimpiada, rozegrały się bitwy
pod Maratonem i Termopilami
– wymienia greckich bogów
– wskazuje na mapie Rzym
– wie, w którym wieku powstało
państwo rzymskie
– rozumie pojęcia: republika, senat,
konsul
– podaje imię legendarnego
założyciela Rzymu
– rozumie pojęcia: legion, prowincja,
namiestnik, imperium,
romanizacja, wojna punicka
– wie, kim był Hannibal
– wie, kiedy Rzym podbił Italię oraz
kiedy toczyły się wojny punickie
Ocena dostateczna
potęgi jego kraju
– zna datę bitwy pod Issos: 333 r.
p.n.e.
– opisuje państwo stworzone przez
Aleksandra Macedońskiego
– podaje przykłady sztuki
hellenistycznej
– podaje genezę i znaczenie
powiedzeń: „mówić lakonicznie”,
„z tarczą lub na tarczy”,
„wychowanie spartańskie”
– wyjaśnia przyczyny przewagi
Sparty w wojnach
– omawia zasady funkcjonowania
demokracji ateńskiej, oligarchii
spartańskiej, państwa Aleksandra
Macedońskiego
– rozumie pojęcia: teatr, mit, heros
– wskazuje genezę i cechy teatru
greckiego, igrzysk olimpijskich
– podaje, kto był zwycięzcą wojen
persko-greckich
– wie, kim byli: Sofokles, Fidiasz,
Archimedes, Sokrates, Platon,
Arystoteles, Perykles, Homer
– podaje przykłady sztuki greckiej,
hellenistycznej
geograficznych na życie
mieszkańców Hellady
– wskazuje sposoby czczenia bóstw
– zna datę bitwy pod Issos
rzymskich urzędników
– omawia zadania rzymskich
urzędników
– przedstawia tryb ich wybierania
– wyjaśnia, kim byli Etruskowie
– zna rok założenia Rzymu: 753 r.
p.n.e.
– wyjaśnia, kim byli plebejusze i
patrycjusze
– wskazuje na mapie obszar podbity
przez Republikę Rzymską
– wie, jakie znaczenie dla podbitych
terenów miała romanizacja
5
Ocena dobra
wielkiego imperium
Ocena bardzo dobra
– wie, jak wyglądały dzieła sztuki
epoki hellenistycznej, potrafi je
opisać
– wymienia dzieła Fidiasza,
Sofoklesa, Myrona
– wyjaśnia przyczyny: rozwoju
Macedonii, zwycięstw
Aleksandra Macedońskiego,
wojen persko-greckich
– charakteryzuje i ocenia takie formy
ustrojowe, jak demokracja,
oligarchia, monarchia
– wyjaśnia wpływ religii na
funkcjonowanie państw greckich
– omawia skutki wychowania
spartańskiego dla
– uzasadnia przydomek Aleksandra
Wielkiego
– omawia przyczyny napięć w
państwie spartańskim
– wskazuje wpływ cywilizacji i
sztuki starożytnej na współczesną
cywilizację i sztukę
– porównuje demokrację starożytną
ze współczesną
– porównuje warunki naturalne
krajów starożytnych: wskazuje
podobieństwa i różnice oraz ich
wpływ na funkcjonowanie
państw starożytnych
– wymienia w odpowiedniej
kolejności formy ustrojowe
państwa rzymskiego
– wyjaśnia, jak funkcjonowała
republika
– omawia okoliczności konfliktu
patrycjuszy i plebejuszy
– porównuje współczesną i
starożytną republikę
– wyjaśnia przyczyny upadku
królestwa i powstania Republiki
– dostrzega wady i zalety ustroju
Republiki Rzymskiej
– wyjaśnia rolę sprzymierzeńców w
prowadzeniu podbojów przez
Rzym
– podaje datę bitwy pod Kannami
– wie, kim był Scypio
wojen punickich
– omawia przyczyny i skutki
podbojów
– wskazuje skutki wprowadzenia
armii zawodowej
– wyjaśnia, dlaczego Rzymianom
udało się ostatecznie pokonać
Kartagińczyków
Temat lekcji
4. Legiony i legioniści.
19. Upadek Republiki i powstanie
Cesarstwa
Zagadnienia
1. Kryzys ustroju republikańskiego.
2. Powstania niewolników.
3. Wojny domowe.
4. Ustanowienie Cesarstwa.
5. Cesarz Oktawian August.
20. Rozkwit Cesarstwa
Rzymskiego. Rzymska
cywilizacja
Zagadnienia
1. Obszar Cesarstwa Rzymskiego.
2. Pokój rzymski.
3. Romanizacja prowincji.
21. Kultura starożytnego Rzymu
Zagadnienia
1. Edukacja w starożytnym Rzymie.
2. Prawo rzymskie.
3. Sztuka starożytnego Rzymu.
22. Chrześcijaństwo w świecie
rzymskim
Zagadnienia
1. Palestyna w czasach Jezusa.
2. Życie i nauczanie Jezusa z
Nazaretu.
3. Początki Kościoła.
4. Prześladowania chrześcijan.
23. Upadek Cesarstwa na
Zachodzie
– zna pojęcia: latyfundium,
niewolnik, gladiator, proletariat,
cesarstwo
– wie, kim był Spartakus
– zna pojęcia: limes, Pax Romana,
romanizacja, bazylika, amfiteatr,
termy, akwedukt, urbanizacja,
romanizacja
– wskazuje na mapie obszar
Cesarstwa
– rozumie pojęcia: kodeks,
kodyfikacja
– wymienia najwspanialsze budowle
rzymskie: Koloseum, Panteon
– zna pojęcia: apostoł, Nowy
Testament, podróż misyjna
– wskazuje na mapie ziemię, gdzie
narodził się Jezus
– zna nauczanie Jezusa Chrystusa i
okoliczności powstania Nowego
Testamentu
– wie, kim był św. Paweł
– opowiada o prześladowaniach
chrześcijan
– omawia reformy Dioklecjana
– wskazuje, skąd przybywali
barbarzyńcy
Ocena dostateczna
– zna datę największego powstania
niewolników w państwie
rzymskim: 73–71 p.n.e.
– zna postacie Gajusza Juliusza
Cezara i Oktawiana Augusta
– zna datę upadku Republiki: 30 r.
p.n.e.
– wie, co oznaczają pojęcia: cesarz,
pryncypat, cesarstwo
– wymienia pierwszego cezara
(cesarza)
– wyjaśnia różnice pomiędzy
Republiką a Cesarstwem
– opisuje, jak chroniono granice
Imperium
– wyjaśnia, dlaczego Rzymianie
budowali drogi
– omawia znaczenie dróg w
prowadzeniu podbojów przez
Rzym
– podaje przykłady rzymskiego
budownictwa
– wie, czym była urbanizacja
przedstawicieli rzymskiej
literatury
– wymienia dziedziny, w których
kultura grecka wpłynęła na
rzymską
– omawia rzymską edukację
– opisuje wygląd akweduktu, term,
Koloseum
– wie, w jakich okolicznościach
doszło do podróży misyjnych
apostołów
– rozumie, dlaczego Rzymianie
odnosili się do chrześcijan
nieufnie, a w końcu zaczęli ich
prześladować
– zna strukturę Kościoła we
wczesnym chrześcijaństwie
– wie, kto i kiedy zakończył
prześladowania chrześcijan
– omawia sytuację Cesarstwa
Zachodniego przed upadkiem
– wymienia przyczyny upadku
6
Ocena dobra
– wyjaśnia skutki wojen punickich
– wyjaśnia, dlaczego dochodziło do
powstań niewolników
– wyjaśnia, dlaczego powstanie
Spartakusa zakończyło się klęską
– podaje przyczyny upadku
Republiki
Ocena bardzo dobra
– wyjaśnia, dlaczego armia rzymska
mogła z sukcesem prowadzić
podboje
– wyjaśnia genezę i znaczenie
powiedzeń: „Koś ci zostały
rzucone”, „I Ty, Brutusie,
przeciw mnie?”
– podaje autora O wojnie galijskiej
– rozumie wpływ pokoju rzymskiego
na sytuację w Cesarstwie
– wyjaśnia znaczenie limesu dla
– rozumie znaczenie sieci dróg dla
utrzymania rzymskiego
panowania
– wyjaśnia znaczenie procesu
urbanizacji
– omawia skutki romanizacji
– wskazuje wpływy cywilizacji
rzymskiej we współczesnym
świecie
– rozumie, dlaczego Rzymianie
przejęli greckie wierzenia,
literaturę i filozofię
– wyjaśnia, dlaczego Rzymianie
budowali wiele obiektów
publicznych
– rozpoznaje na fotografiach typowe
rzeźby rzymskie
– porównuje osiągnięcia Rzymian i
Greków
– wskazuje wpływ rzymskiej kultury
we współczesnym
prawodawstwie
– rozumie okoliczności rozwoju
chrześcijaństwa w świecie
rzymskim
– wskazuje na mapie trasę podróży
misyjnych św. Pawła
– wie, jak doszło do zakończenia
prześladowań chrześcijan
– wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo
zmieniło świat antyczny
– rozumie przyczyny i skutki
prześladowań chrześcijan
– wyjaśnia znaczenie reform
Dioklecjana dla funkcjonowania
państwa
– zna mechanizmy zmian na tronie
cesarskim oraz ich przyczyny i
skutki
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Sytuacja polityczno-społeczna na
zachodnich obszarach Cesarstwa.
2. Reformy Dioklecjana.
3. Wędrówki ludów i najazdy
barbarzyńców na Imperium
Rzymskie.
4. Upadek Cesarstwa na Zachodzie.
starożytny Rzym
Zagadnienia
1. Przemiany ustrojowe w państwie
rzymskim.
2. Rzym podbija świat.
3. Osiągnięcia cywilizacji rzymskiej.
25. Barbarzyńcy, biskupi i opaci
Zagadnienia
1. Królestwa barbarzyńskie.
2. Rola instytucji Kościoła w polityce,
życiu społecznym i przemianach
kultury.
3. Zakon benedyktyński i jego
działalność.
26. W Bizancjum
Zagadnienia
1. Sytuacja Cesarstwa Wschodniego
(Bizancjum) po upadku Cesarstwa
na Zachodzie.
2. Najazdy Słowian, Germanów i
Arabów na obszary Cesarstwa
Wschodniego.
3. Kultura i sztuka Bizancjum.
– wie, co się stało w roku 476
Ocena dostateczna
Cesarstwa na Zachodzie
– opowiada o okolicznościach
upadku Cesarstwa Zachodniego
– zna postacie: Odoakra, Dioklecjana
Ocena dobra
– podaje argumenty za przyjęciem
476 r. jako cezury pomiędzy
starożytnością a średniowieczem
– rozumie genezę i znaczenie słów:
wandal, barbarzyńca
– zna pojęcia: republika, legion,
konsul, apostoł, Nowy Testament,
romanizacja, akwedukt, termy,
imperium, cesarstwo, cesarz,
chrześcijaństwo
– zna postacie: Jezusa Chrystusa,
Cezara, Spartakusa, Hannibala
– wskazuje na mapie Rzym
– wymienia rzymskich urzędników i
omawia ich kompetencje
– zna pojęcia: patrycjusze,
plebejusze, barbarzyńca
– zna postacie: Dioklecjana, św.
Piotra, św. Pawła, Oktawiana
Augusta
– opisuje republikę i cesarstwo jako
formy ustrojowe
– wymienia rzymskie osiągnięcia
cywilizacyjne
– podaje przyczyny prześladowań
chrześcijan
– wyjaśnia, dlaczego upadło
Cesarstwo Rzymskie na
Zachodzie
– omawia znaczenie wojen i
podbojów dla funkcjonowania
państwa rzymskiego
– wie, kiedy to było: powstanie
Spartakusa, podział Cesarstwa na
Wschodnio i Zachodniorzymskie
– omawia działalność zakonu
benedyktynów
– porównuje działalność zakonów
we wczesnym średniowieczu i
współcześnie
– przedstawia etapy rozwoju
chrześcijaństwa, potrafi je
scharakteryzować
– opisuje przyczyny i skutki powstań
niewolników, upadku Republiki,
kryzysu w Cesarstwie
– opisuje różnice pomiędzy
Republiką a Cesarstwem
– wymienia inne (poza
benedyktynami) zakony założone
w średniowieczu
– wie, jaka była rola Kościoła w
zachowaniu dziedzictwa
starożytności
– wie, jakie znaczenie miała
działalność zakonów
– wie, dlaczego po upadku
Cesarstwa Zachodniego zaczęły
powstawać państwa plemienne
– dostrzega zmianę roli Kościoła po
upadku Cesarstwa Zachodniego
– opowiada o sytuacji gospodarczej i
politycznej w Cesarstwie
Wschodnim
– wie, jak doszło do najazdów
arabskich na Cesarstwo
– wskazuje zabytki
charakterystyczne dla Bizancjum
– wymienia cechy Kościoła
wschodniego
– rozumie rolę Bizancjum dla
przetrwania kultury starożytnej
– zna przyczyny trwania Cesarstwa
Wschodniego po upadku
Zachodniego
– rozumie, dlaczego doszło do
podziału Kościoła
– dostrzega różnice pomiędzy
Kościołami wschodnim i
zachodnim
– wskazuje różnice pomiędzy
Kościołami prawosławnym i
katolickim
– wie, jak układały się relacje
pomiędzy cesarzem a Kościołem
wschodnim
– rozumie skutki podziału Kościoła
w dziejach chrześcijaństwa
– wie, że na gruzach Cesarstwa
Zachodniego powstawały
państwa plemienne
– wyjaśnia rolę biskupów i papieża
– rozumie pojęcia: chrystianizacja,
klasztor, zakon, mnich
– zna postać św. Benedykta
– wskazuje na mapie Bizancjum i
Konstantynopol
– zna pojęcia: ikona, Bizancjum,
kodeks Justyniana, prawosławie,
podział Kościoła, herezja
– wie, co stało się w roku 1054
7
Ocena bardzo dobra
– rozumie, dlaczego Cesarstwo
Rzymskie zostało podzielone
– rozumie przyczyny upadku
Cesarstwa Rzymskiego na
Zachodzie
– potrafi ocenić wpływ czynników
zewnętrznych i wewnętrznych na
upadek Cesarstwa Zachodniego
– wskazuje przyczyny upadku
Cesarstwa na Zachodzie
– wymienia zalety i wady republiki i
cesarstwa jako form ustrojowych
– wyjaśnia znaczenie wojska dla
rzymskiego
– wskazuje wpływ osiągnięć
rzymskich na współczesne prawo
i budownictwo
– opisuje znaczenie romanizacji dla
podbitych przez Rzym terenów
Temat lekcji
4. Podział Kościoła.
27. Mahomet i powstanie
cywilizacji islamu
Zagadnienia
1. Arabia w czasach Mahometa.
2. Narodziny islamu.
3. Pięć filarów islamu.
4. Podboje Arabów.
5. Arabskie imperium.
6. Osiągnięcia cywilizacji islamu.
28. Państwo Franków – wzór
średniowiecznej monarchii
Zagadnienia
1. Podbój Galii przez Franków.
2. Królestwo Franków państwem
patrymonialnym. 3. Karolingowie
i Państwo Kościelne.
4. Powstanie imperium Karola
Wielkiego.
5. Renesans karoliński.
6. Wskrzeszenie cesarstwa na
Zachodzie.
7. Traktat w Verdun i rozpad
cesarstwa karolińskiego.
29. Seniorzy i wasale
Zagadnienia
1. Rozdrobnienie feudalne.
2. Seniorzy i wasale.
3. Francja państwem feudalnym.
4. Powstanie Rzeszy niemieckiej.
5. Cesarstwo Ottonów.
6. Podboje wikingów.
30. Przybycie Słowian i ich pierwsze
państwa
Zagadnienia
1. Ziemie polskie w starożytności.
2. Szlak bursztynowy.
3. Początki Słowiańszczyzny.
4. Powstanie pierwszych państw
słowiańskich.
5. Apostołowie Słowian.
31. Początki państwa polskiego
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– rozumie pojęcia: arabeska, islam,
Koran, haracz
– wie, kim był Mahomet, i opowiada
o jego działalności
– wie, kiedy powstał islam
– zna podstawowe zasady islamu
– wskazuje na mapie ziemie podbite
przez Arabów
– omawia warunki naturalne na
Półwyspie Arabskim i życie
beduinów
– wyjaśnia, dlaczego Arabowie
toczyli „świętą wojnę”
– wie, w jaki sposób Arabowie
władali podbitymi ziemiami
– zna osiągnięcia cywilizacji
arabskiej
– rozumie, dlaczego Arabowie
prowadzili podboje
– wymienia zabytki typowe dla
architektury arabskiej i podaje
ich cechy
– porównuje islam z innymi
religiami
– rozumie, jakie znaczenie dla
funkcjonowania państwa ma
sposób sprawowania władzy na
terenach podbitych
– zna pojęcia: renesans karoliński,
majordomus, Państwo Kościelne,
minuskuła
– zna postacie: Chlodwiga, Karola
Młota, Pepina Krótkiego, Karola
Wielkiego
– wskazuje na mapie państwo
Franków i Państwo Kościelne
– wie, co się stało w roku: 496, 800,
843
– wyjaśnia, jak działało państwo
Karola Wielkiego
– wymienia przejawy „renesansu
karolińskiego”
– rozumie znaczenie przyjęcia tytułu
cesarza przez Karola
– omawia postanowienia traktatu w
Verdun
– podaje przyczyny objęcia tronu
przez Karolingów
– opisuje, jak Karol Wielki budował
swoje imperium
– rozumie, jakie znaczenie miało
przywrócenie cesarstwa na
Zachodzie
– wyjaśnia, dlaczego nie udało się
utrzymać jedności cesarstwa
karolińskiego
– omawia różnice między
starożytnym Cesarstwem
Rzymskim a cesarstwem Karola
Wielkiego
– przytacza okoliczności powstania
Państwa Kościelnego
– wyjaśnia znaczenie renesansu
karolińskiego dla rozwoju kultury
– uzasadnia znaczenie traktatu w
Verdun dla powstawania
kolejnych państw w Europie
– rozumie pojęcia: wasal, senior,
feudalizm, rozdrobnienie
feudalne, inwestytura, lenno,
feudum, Rzesza niemiecka
– opisuje zależności lenne
– wie, kim był Wilhelm Zdobywca
– charakteryzuje drabinę feudalną
– opisuje ceremoniał lenny
– opowiada o rozdrobnieniu
feudalnym we Francji
– podaje okoliczności i czas
powstania państwa niemieckiego
– wymienia działania podejmowane
przez Ottona III
– wskazuje na mapie trasy najazdów
Normanów
– opowiada o celach i przebiegu
najazdów Normanów
– wymienia pierwsze państwa
słowiańskie
– opowiada o misyjnej działalności
Cyryla i Metodego
– wyjaśnia genezę rozdrobnienia
feudalnego
– omawia wpływ feudalizmu na
władzę królewską
– na przykładzie Francji przedstawia
skutki rozbicia feudalnego
– rozumie znaczenie podbicia Anglii
przez Wilhelma Zdobywcę
– wskazuje wady i zalety feudalizmu
z punktu widzenia seniora i
wasala
– zna przyczyny i skutki najazdów
wikingów
– omawia znaczenie wykopalisk
archeologicznych
– wyjaśnia znaczenie szlaku
bursztynowego dla rozwoju
handlu w Europie
– porównuje okoliczności
powstawania państw w Europie
Zachodniej i Wschodniej
– uzasadnia rolę głagolicy w
chrystianizacji Słowian
– omawia znaczenie chrystianizacji
w przemianie sposobu życia
Słowian
– wskazuje na mapie ziemie podbite
– wyjaśnia przyczyny skuteczności
– wymienia różnice między
– rozumie pojęcia: głagolica,
cyrylica, wiec, szlak
bursztynowy, kultura materialna
– wie, czym handlowano na szlaku
bursztynowym
– opowiada o osiedleniu się Słowian
w Europie
– na podstawie tekstu źródłowego
opowiada o zwyczajach Słowian
– wymienia plemiona zamieszkujące
8
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Osadnictwo i gospodarka w
czasach plemiennych.
2. Plemiona polskie.
3. Państwo Mieszka I.
4. Chrzest Polski.
32. Polska pod panowaniem
Bolesława Chrobrego
Zagadnienia
1. Bolesław Chrobry i biskup
Wojciech.
2. Zjazd gnieźnieński.
3. Plany Ottona III w stosunku do
Polski.
4. Wojny Bolesława Chrobrego.
5. Koronacja Bolesława Chrobrego –
Królestwo Polskie.
33. Zmienne losy monarchii
pierwszych Piastów
Zagadnienia
1. Upadek państwa piastowskiego.
2. Książę Kazimierz Odnowiciel.
3. Panowanie Bolesława Śmiałego.
4. Konflikt Bolesława Śmiałego z
biskupem Stanisławem.
5. Rządy Władysława Hermana.
34. Państwo i społeczeństwo w
czasach wczesnopiastowskich
Zagadnienia
1. Kształtowanie się ponadplemiennej
monarchii.
2. Ustrój prawa książęcego i jego
przemiany.
3. Organizacja państwa– system
grodowy.
35. Spór cesarstwa z papiestwem o
inwestyturę
Zagadnienia
1. Ciemne wieki w dziejach Kościoła.
2. Cluny – źródło odnowy Kościoła.
3. Reforma gregoriańska.
ziemie polskie
– wie, co się stało w roku: 966, 972
– wie, kim byli: Mieszko I,
Dobrawa, Jordan
– opowiada o przyjęciu chrztu przez
Mieszka I
– rozumie pojęcia: plemię, danina,
biskupstwo misyjne
– wskazuje na mapie państwo
– wie, kim byli: Bolesław Chrobry,
św. Wojciech, Otto III
– pamięta, co oznaczają daty: 997,
1000, 1018, 1025
śmierci biskupa Wojciecha
– wie, jakie wojny toczył Bolesław
Chrobry, zna ich skutki
Ocena dostateczna
przez Mieszka I
– przedstawia osadnictwo i
gospodarkę w czasach
plemiennych
– opowiada o funkcjonowaniu i
organizacji państwa Mieszka I
Ocena dobra
podbojów Mieszka I
– wskazuje przyczyny i skutki chrztu
Polski
– wyjaśnia, dlaczego za Mieszka I
zmieniały się stosunki polskoniemieckie
Ocena bardzo dobra
plemionami zamieszkującymi
ziemie polskie, rozumie ich
konsekwencje dla budowy
państwa
– dostrzega przełomowe znaczenie
chrztu dla rozwoju państwa
polskiego
– uzasadnia znaczenie koronacji dla
położenia państwa
– wyjaśnia znaczenie zjazdu
gnieźnieńskiego dla przyszłości
Polski
– przedstawia stanowisko Ottona III
wobec Polski
– wyjaśnia zmienną postawę
Niemiec wobec Polski za
panowania Bolesława
– dostrzega znaczenie utworzenia
arcybiskupstwa w Gnieźnie
– charakteryzuje politykę
międzynarodową Bolesława
– rozumie pojęcia: sukcesja, palatyn
– wymienia kolejnych władców
Polski z dynastii Piastów
– pamięta daty: 1031, 1039, 1076,
1079
– wie, kto najeżdżał na polskie
ziemie
– opowiada o rządach Kazimierza
Odnowiciela
– zna postać Władysława Hermana
– opowiada o rządach Władysława
Hermana
– rozumie pojęcia: monarchia
patrymonialna, danina, regalia,
prawo książęce, rycerstwo,
duchowieństwo, gród,
podgrodzie
– wymienia daniny, jakie na rzecz
państwa musieli uiszczać
mieszkańcy
– opowiada o konflikcie pomiędzy
Bezprymem a Mieszkiem II i o
jego rozwiązaniu
– omawia sytuację Polski w czasie
kryzysu po śmierci Mieszka II
– opisuje przebieg konfliktu
pomiędzy królem Bolesławem
Śmiałym a biskupem
Stanisławem
– ocenia panowanie Bolesława
Chrobrego
– podaje przyczyny i skutki zjazdu
gnieźnieńskiego
– wyjaśnia przyczyny i skutki wojen
toczonych za panowania
– uzasadnia przydomek nadany
Bolesławowi przez potomnych
– uzasadnia znaczenie koronacji
Bolesława dla pozycji Polski w
Europie
– przedstawia skutki kryzysu po
śmierci Mieszka II
nadali Kazimierzowi przydomek
„Odnowiciel”
– wyjaśnia okoliczności najazdu
Czechów na Polskę
– ocenia rządy Kazimierza
Odnowiciela, Bolesława
Śmiałego, Władysława Hermana
– podaje, za czyjego panowania
nastąpiły zmiany w
społeczeństwie, i uzasadnia,
dlaczego się tak stało
– dostrzega mechanizmy
funkcjonowania władzy w kraju i
je opisuje
– rozumie pojęcia: konkordat, „pójść
do Canossy”, reforma
gregoriańska, celibat, konkordat,
konklawe
– pamięta, kim byli Grzegorz VII i
Henryk IV
– wyjaśnia istotę konfliktu pomiędzy
– pamięta datę konkordatu
wormackiego: 1122 r.
– opowiada o przebiegu konfliktu
między cesarzem i papieżem
– wyjaśnia, na czym polegał
kompromis zawarty pomiędzy
cesarzem a papieżem
– wyjaśnia przyczyny
nierównomiernego rozłożenia
sieci grodów w państwie
piastowskim
– uzasadnia znaczenie systemu
grodowego dla zapewnienia
sprawnego funkcjonowania
państwa
– uzasadnia znaczenie danin dla
– omawia przyczyny konfliktu
pomiędzy papieżem i cesarzem
– uzasadnia, dlaczego ani papież, ani
cesarz nie chcieli się wyrzec
wpływu na obsadę stanowisk
kościelnych
– omawia pozycję księcia w
państwie, rozumie zakres jego
władzy
– wyjaśnia znaczenie systemu
podatkowego dla działalności
władzy
9
– wyjaśnia przyczyny kryzysu
monarchii w czasach
wczesnopiastowskich
– przedstawia okoliczności konfliktu
króla Bolesława Śmiałego z
biskupem Stanisławem
– porównuje rządy twórców państwa
polskiego z rządami ich
następców
– uzasadnia znaczenie reform
kluniackich dla poprawy sytuacji
w Koś ciele
– wskazuje skutki sporu pomiędzy
papieżem a cesarzem
Temat lekcji
4. Grzegorz VII i Henryk IV – spór o
inwestyturę.
5. Konkordat wormacki.
wczesne średniowiecze
Zagadnienia
1. System lenny.
2. Kształtowanie się państw we
wczesnośredniowiecznej Europie.
3. Piastowie budują państwo polskie.
37. Wyprawy krzyżowe
Zagadnienia
1. Chrześcijańscy pielgrzymi i
muzułmańscy Seldżucy.
2. Papież wzywa do wyprawy
krzyżowej.
3. Osiem krucjat.
4. Klęska krzyżowców.
5. Bilans krucjat.
38. Barwny świat średniowiecznego
rycerstwa
Zagadnienia
1. Uzbrojenie rycerza.
2. Rycerstwo jako grupa społeczna.
3. Kultura rycerska.
39. Imperium mongolskie
Zagadnienia
1. Podboje Czyngis-chana.
2. Podbój Rusi.
3. Inwazja na Węgry i Polskę.
4. Złota Orda i jej losy.
40. Gospodarka i społeczeństwo w
średniowiecznej Europie
Zagadnienia
1. Życie gospodarcze po upadku
cesarzem i papieżem
– zna pojęcia: zakon, opat, regalia,
szlak bursztynowy, wasal, senior,
lenno, renesans karoliński,
Koran, islam, konkordat, reforma
gregoriańska
– wie, kim byli: Mahomet, Karol
Wielki
– wymienia władców z dynastii
Piastów, krótko opisuje ich rządy
– wymienia plemiona zamieszkujące
ziemie polskie
– zna daty: chrztu Polski, zjazdu
gnieźnieńskiego, koronacji
Bolesława Chrobrego, śmierci
biskupa Wojciecha, najazdu
czeskiego na ziemie polskie,
koronacji Bolesława Śmiałego
– wie, co oznaczają pojęcia:
Seldżucy, synod, krucjata,
Ziemia Święta, zakony rycerskie,
Królestwo Jerozolimskie
– wymienia zakony powstałe w
Ziemi Świętej
– zna zadania rycerzy zakonnych
– zna pojęcia: rycerz, giermek,
zbroja, pasowanie na rycerza,
turniej
– wymienia uzbrojenie rycerza
– wie, kim był Czyngis-chan
– wskazuje na mapie tereny podbite
przez Czyngis-chana
– wie, kiedy nastąpiła inwazja
mongolska na Polskę i Węgry
– zna datę i rezultat bitwy pod
Legnicą
– zna pojęcia: pańszczyzna, renta
feudalna, stan, poddaństwo,
trójpolówka, cech, gospodarka
towarowo-pieniężna, „czarna
śmierć”, mroczne wieki
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– zna pojęcie: feudalizm
– opisuje sposób funkcjonowania
monarchii patrymonialnej
– wymienia postanowienia zjazdu
gnieźnieńskiego, przyczyny
chrztu Polski
– charakteryzuje państwo Karola
Wielkiego
– opisuje założenia islamu
– opisuje przebieg kryzysu w czasie
panowania pierwszych Piastów
– opowiada o działalności zakonów
– opowiada o wojnach polskoniemieckich za panowania
pierwszych Piastów
– opisuje feudalizm i jego
funkcjonowanie
– przedstawia przyczyny i skutki
przyjęcia chrztu dla Polski
– przedstawia sytuację gospodarczą
Polski za panowania pierwszych
Piastów
– opowiada o zmianach, jakie zaszły
w społeczeństwie za rządów
Piastów
– wyjaśnia przydomki nadane
pierwszym władcom
piastowskim przez potomnych
– dostrzega zmienny charakter
stosunków polsko-niemieckich,
potrafi wyjaśnić przyczyny tej
zmienności
– przedstawia znaczenie zakonów
dla kultury Europy
– dostrzega i opisuje zmiany, jakie
nastąpiły w społeczeństwie w
okresie feudalizmu
– przedstawia politykę władców
Polski i potrafi ją uzasadnić
– przedstawia konsekwencje reformy
gregoriańskiej
– wie, co się stało w roku: 1095,
1096, 1291
– opisuje przebieg krucjat
– omawia położenie pielgrzymów
pod panowaniem Seldżuków
– wskazuje na mapie ziemie zajęte
przez krzyżowców oraz trasę ich
przemarszu
– wie, dlaczego ludzie brali udział w
krucjatach
– zna obowiązki rycerza
– opowiada o powinnoś ciach
giermka
– opisuje drogę do pasowania na
rycerza
– wie, dlaczego rycerz był w swej
epoce „żywym pociskiem”
– opisuje podboje Mongołów
– opisuje działalność Złotej Ordy
– wyjaśnia przyczyny ruchu
krucjatowego
– omawia znaczenie krucjat dla
położenia Kościoła
– omawia rolę wypraw krzyżowych
dla położenia rycerstwa
– porównuje działalność zakonów
rycerskich z innymi zakonami
– wskazuje skutki wypraw
krzyżowych
– opisuje ceremonię pasowania na
rycerza
– opisuje kulturę rycerską
– wie, jaki utwór literacki opiewa
cechy idealnego rycerza
– wie, dlaczego rycerz należał do
elity społecznej
– umie opisać przemiany w
uzbrojeniu rycerza
– wyjaśnia, dlaczego Mongołowie
podbili tak duże tereny
– podaje przyczyny klęski Polaków
pod Legnicą
– porównuje taktykę walki
Mongołów i rycerstwa
europejskiego
– opisuje zastój gospodarczy we
wczesnym średniowieczu
– charakteryzuje włości seniora
– wyjaśni, jak i dlaczego rozwinęły
się miasta
– wskazuje zmiany w rolnictwie w
okresie średniowiecza
– wyjaśnia wpływ zmian w
rolnictwie na życie codzienne
ludzi w średniowieczu
– porównuje społeczeństwo
średniowieczne ze
społeczeństwem starożytnego
Rzymu i Grecji
– dostrzega i omawia powiązania
10
Temat lekcji
Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
2. Włość senioralna.
3. Postęp w rolnictwie.
4. Rozwój miast.
5. „Czarna śmierć” i konsekwencje
epidemii.
41. Kościół i kultura w
Zagadnienia
1. Kultura kościelna i ludowa.
2. Scholastyka i narodziny
uniwersytetów.
3. Franciszkanie i dominikanie.
4. Świątynie romańskie i gotyckie.
42. Monarchie stanowe
Zagadnienia
1. Narodziny reprezentacji
stanowych.
2. Ustrój monarchii stanowej na
przykładzie Anglii.
3. Monarchie stanowe w Europie.
43. Polska w okresie rozbicia
dzielnicowego
Zagadnienia
1. Wojny Bolesława Krzywoustego.
2. Testament Bolesława
Krzywoustego.
3. Rozbicie dzielnicowe.
4. Wzrost zagrożenia zewnętrznego –
Brandenburgia i Tatarzy.
5. Państwo krzyżackie nad Bałtykiem.
6. Kolonizacja na prawie niemieckim.
44. Zjednoczone Królestwo Polskie
Zagadnienia
1. Tendencje zjednoczeniowe.
2. Koronacje Przemysła II
i Wacława II.
3. Władysław Łokietek królem Polski.
4. Zagarnięcie Pomorza Gdańskiego
przez Krzyżaków.
– wymienia stany tworzące
średniowieczne społeczeństwo
– opisuje średniowieczne stany
– wymienia wynalazki, które
doprowadziły do postępu w
rolnictwie
– omawia przebieg i konsekwencje
„czarnej śmierci”
– zna pojęcia: scholastyka, gotyk,
styl romański, witraż, teologia,
żywoty świętych, uniwersytet,
dominikanie, franciszkanie,
uniwersalizm, koncyliaryzm,
niewola awiniońska papieża
– charakteryzuje kulturę rycerską,
kościelną, ludową
– opowiada, czym zajmowano się na
uniwersytecie
– rozumie pojęcia: parlament,
monarchia stanowa, Stany
Generalne, stan, przywilej,
Wielka Karta Swobód, Izba
Gmin, Izba Lordów
– wymienia stany społeczne, krótko
je opisuje
– pamięta znaczenie pojęć:
Krzyżacy, seniorat, testament
Bolesława Krzywoustego,
kolonizacja, zasadźca
– wie, co się stało w roku: 1109,
1138, 1226
– podaje zasady testamentu
Bolesława Krzywoustego
– wyjaśnia, w jaki sposób
została złamana zasada senioratu
– wie, kto, kiedy i dlaczego
sprowadził na ziemie polskie
Krzyżaków
– wie, kim byli: Jakub Świnka,
Przemysł II, Wacław II,
Władysław Łokietek
– omawia efekt wojen z Krzyżakami
za panowania Łokietka
– wie, co wydarzyło się w roku:
1295, 1308, 1320, 1331
Ocena dostateczna
Ocena dobra
– zna postać św. Tomasza z Akwinu
– rozróżnia budowle w stylu
romańskim i gotyckim
– wymienia osiągnięcia
cywilizacyjne średniowiecza
– wyjaśnia rolę zakonów
– charakteryzuje i wskazuje budowle
romańskie i gotyckie
– omawia znaczenie uniwersytetów
– wyjaśnia przyczyny uniwersalizmu
kultury w Europie
– wskazuje przejawy kryzysu w
Kościele w XV w.
– dostrzega rolę Kościoła i
chrześcijaństwa w życiu ludzi
okresu średniowiecza
– omawia przykłady jedności kultury
europejskiej
– podaje, czym różniły się między
sobą stany w monarchii stanowej
– przytacza hasło, pod jakim
powstawała polska monarchia
stanowa
– uzasadnia, że korzeni
współczesnego angielskiego
parlamentu należy szukać w
średniowieczu
– opowiada o przebiegu wojny
Bolesława Krzywoustego z
cesarzem Henrykiem V
– wskazuje na mapie ziemie
przyłączone do Polski przez
– wskazuje na mapie dzielnice
powstałe na mocy testamentu
– wymienia ziemie, które Polska
utraciła w okresie rozbicia
dzielnicowego, wskazuje je na
mapie
– podaje okoliczności utraty
Pomorza Gdańskiego przez
Polskę
– wymienia zwolenników
zjednoczenia Polski
– wskazuje na mapie ziemie, którymi
władał Władysław Łokietek
– opowiada, jakie działania podjął
Przemysł II, aby uzyskać koronę
– wyjaśnia, czym charakteryzowała
się działalność parlamentu
angielskiego
– omawia mechanizmy powstania
monarchii stanowej
– podaje, czym była i jakie znaczenie
miała w Anglii Wielka Karta
Swobód
– rozumie, że korzeni współczesnych
form ustrojowych należy szukać
nie tylko w starożytności, ale też
w średniowieczu, potrafi wskazać
przykłady
– podaje przyczyny konfliktu
pomiędzy Bolesławem
Krzywoustym a Zbigniewem
– wyjaśnia przyczyny wprowadzenia
zasady senioratu w Polsce
– omawia okoliczności złamania
zasady senioratu
– wskazuje przyczyny sprowadzenia
Krzyżaków na ziemie polskie
– wyjaśnia, dlaczego cesarz udzielił
Zbigniewowi pomocy
– wymienia konsekwencje rozbicia
dzielnicowego
– wskazuje przyczyny utraty przez
Polskę kolejnych ziem
– podaje przyczyny i skutki
kolonizacji prowadzonej przez
książąt dzielnicowych
– podaje przyczyny dążeń
zjednoczeniowych
– wskazuje trudności, jakie
napotykali książęta chcący objąć
władzę nad zjednoczonymi
ziemiami polskimi
– rozumie rolę Kościoła w
jednoczeniu polskich ziem,
podaje przykłady
– podsumowuje panowanie
Władysława Łokietka
– dostrzega zalety istnienia
jednolitego państwa
– wyjaśnia, dlaczego Czesi
próbowali przejąć polską koronę
11
Ocena bardzo dobra
pomiędzy narzędziami
upowszechnionymi w
średniowieczu a sytuacją
gospodarczą
Temat lekcji
5. Zbrojne i pokojowe próby
odzyskania utraconych ziem.
45. Kazimierz Wielki królem Polski
Zagadnienia
1. Działania dyplomatyczne
Kazimierza Wielkiego.
2. Przemiany gospodarcze w czasach
Kazimierza Wielkiego.
3. Ustrój, prawodawstwo i system
obrony państwa.
4. Powstanie Akademii Krakowskiej.
46. Od unii węgierskiej do unii
litewskiej
Zagadnienia
1. Ludwik Węgierski na tronie
polskim.
2. Pogańska Litwa.
3. Unia polsko-litewska w Krewie.
4. Wielka wojna z Krzyżakami.
47. Polska Jagiellonów w XV w.
Zagadnienia
1. Druga unia polsko-węgierska.
2. Wojna trzynastoletnia.
3. Przemiany ustroju państwa –
przywileje szlacheckie, powstanie
sejmu walnego.
4. Rycerz staje się ziemianinem.
48. Kultura w średniowiecznej
Polsce
– zna pojęcia: sąd papieski, prawo
składu, Akademia Krakowska,
wieczysta jałmużna
– pokazuje na mapie państwo polskie
za panowania Kazimierza
Wielkiego
– wie, co było w roku: 1343, 1348,
1364
– wskazuje dziedziny
funkcjonowania państwa, które
rozwijały się dzięki działalności
Kazimierza Wielkiego
– zna pojęcia: unia personalna,
Jagiellonowie, przywilej
koszycki
1410
– wie, kim byli: Ludwik Węgierski,
Jadwiga, Władysław Jagiełło,
Ulrich von Jungingen
– wskazuje na mapie państwa:
litewskie, polskie, krzyżackie w
XIV–XV w.
– wymienia dynastie władające
Polską w XIV w.
– podaje miejsce największej bitwy
w wojnach Polski z zakonem
krzyżackim i omawia jej skutek
– podaje, kto zawarł unię polskowęgierską, określa wiek tego
wydarzenia
1466
– kojarzy postacie Kazimierza
Jagiellończyka i Władysława
Warneńczyka z konkretnymi
wydarzeniami
– rozumie pojęcia: inkorporacja,
Związek Pruski, Prusy
Krzyżackie, Prusy Królewskie,
pokój toruński II, rada królewska,
senat, sejm walny, sejmik
ziemski, elekcja
– wie, kim byli: Gali Anonim,
Wincenty Kadłubek, Jan
Długosz, Wit Stwosz, Paweł
Ocena dostateczna
– opowiada o polityce zagranicznej
władcy
– wymienia działania podjęte przez
Kazimierza w celu
przyspieszenia rozwoju
gospodarczego Polski,
podniesienia poziomu nauki,
obronności oraz stanu prawa
Ocena dobra
– wie, dlaczego Polska utraciła
Pomorze Gdańskie, rozumie
konsekwencje tego wydarzenia
– rozumie dlaczego Kazimierz
Wielki rozwiązywał konflikty
drogą pokojową, a nie zbrojną
nadali królowi przydomek
„Wielki”
Ocena bardzo dobra
– ocenia znaczenie powstania
Akademii Krakowskiej, reform
gospodarczych i prawnych dla
rozwoju kraju
– wskazuje przykłady nowatorskich
działań Kazimierza Wielkiego,
rozumie ich przyczyny
– podaje przyczyny objęcia
polskiego tronu przez Ludwika
Węgierskiego
– wyjaśnia, dlaczego Polskę i Litwę
połączyła unia personalna
– wymienia postanowienia unii w
Krewie
– omawia skutki unii krewskiej dla
Polski i Litwy
wybuchu wielkiej wojny z
zakonem krzyżackim
– wie, dlaczego w XIV w., panowały
w Polsce trzy dynastie, zna
okoliczności, w jakich
obejmowały one władzę
wielkiej wojny z zakonem
krzyżackim
– wyjaśnia znaczenie przywileju
koszyckiego
– omawia przyczyny i skutki unii
polsko-litewskiej dla obu państw
– opisuje życie ziemianina – wie,
czym zajmowała się szlachta
– wyjaśnia zasady funkcjonowania
sejmu
– wyjaśnia i omawia przyczyny i
skutki unii polsko-węgierskiej
– podaje, dlaczego wybuchła wojna
trzynastoletnia
– omawia przyczyny i okoliczności
powstania demokracji
szlacheckiej
– wskazuje miejsca z budowlami
romańskimi i gotyckimi na
ziemiach polskich
– porównuje styl gotycki z
romańskim
– na podstawie fotografii rozpoznaje
– wskazuje, czym różnił się nurt
ludowy kultury od dworskiego
– wymienia cechy wspólne kultury
12
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Przyjęcie chrześcijaństwa a
przemiany kulturowe.
2. Ośrodki życia kulturalnego w
średniowiecznej Polsce – rola
Akademii Krakowskiej.
rozkwit i schyłek wieków
średnich
Zagadnienia
1. Kultura średniowiecznej
Europy.
2. Od monarchii patrymonialnej do
monarchii stanowej.
3. Zjednoczone Królestwo Polskie –
państwo, społeczeństwo,
gospodarka, kultura.
Włodkowic, Mikołaj Kopernik
– wymienia polskie kroniki
– wskazuje główne cechy stylów
romańskiego i gotyckiego
– rozumie znaczenie Akademii
Krakowskiej dla rozwoju polskiej
nauki i kultury
– rozumie pojęcia: Bogurodzica,
ratusz, sukiennice, rocznik,
kronika, rotunda
1122, 1308, 1320, 1364
– zna postacie: Kazimierza
Wielkiego, Władysława
Łokietka, Bolesława
Krzywoustego, Czyngis-chana
– zna pojęcia: sąd papieski,
Krzyżacy, testament Bolesława
Krzywoustego, monarchia
stanowa, stan, niewola
awiniońska, uniwersytet,
trójpolówka, renta feudalna,
Mongołowie, krucjata, zakon
rycerski, „czarna śmierć”
– wskazuje na mapie Ziemię Świętą
Ocena dostateczna
– wie, że życie kulturalne rozkwitało
wokół dworu i Kościoła
– wymienia zakony, które
przyczyniły się do rozwoju
kulturalnego w Polsce
Ocena dobra
cechy stylów romańskiego i
gotyckiego
Ocena bardzo dobra
polskiej i europejskiej w okresie
średniowiecza
– wymienia stany istniejące w
– wymienia zakony działające w
– wyjaśnia, czym były zakony
rycerskie i podaje ich przykłady
– opisuje działania: Bolesława
Krzywoustego, Władysława
Łokietka, Kazimierza Wielkiego
– zna postać św. Tomasza z Akwinu
– omawia okoliczności sprowadzenia
do Polski Krzyżaków oraz
stosunki polsko-krzyżackie do
panowania Kazimierza
Wielkiego
– wskazuje okoliczności rozbicia
dzielnicowego oraz zjednoczenia
ziem polskich
– opisuje monarchię stanową
– opowiada o konflikcie Kościół–
cesarstwo
– opisuje przebieg krucjat
– wie, kiedy była bitwa pod Legnicą,
zna jej rezultat
– podaje przyczyny i skutki konfliktu
pomiędzy cesarstwem a
papiestwem
– przedstawia zmiany gospodarcze w
Europie w okresie średniowiecza
– podaje przyczyny i skutki rozbicia
dzielnicowego
– opowiada o zjednoczeniu ziem
polskich, wskazując jego
przyczyny
– przedstawia zmiany gospodarcze,
jakie zaszły w Europie
– opisuje styl romański i gotycki
– podaje przyczyny i omawia
przykłady rozwoju Europy w X–
XII w.
– diagnozuje kryzys XIV–XV w.
– wymienia skutki kryzysu dla
Europy Zachodniej
– wie, kim był Krzysztof Kolumb
– wskazuje na mapie ziemie odkryte
przez Europejczyków na
przełomie XV i XVI w.
– rozumie pojęcia: busola, karawela
– wie, dlaczego rdzennych
mieszkańców Ameryki nazwano
Indianami
– pamięta datę pierwszej wyprawy
Ocena dostateczna
– zna postacie: Vasco da Gamy,
Ferdynanda Magellana, Amerigo
Vespucciego
dowiedziono, że Ziemia ma
kulisty kształt
– wie, dlaczego Europejczycy
zaczęli organizować dalekie
podróże morskie
Ocena dobra
– wie, jakie były wyobrażenia XVwiecznych Europejczyków na
temat otaczającego ich świata
Ocena bardzo dobra
– uzasadnia kluczową rolę
wynalazków w rozwoju
dalekomorskiej żeglugi
– uzasadnia, dlaczego Hiszpania i
Portugalia stały się prekursorami
odkryć geograficznych na
przełomie XV i XVI w.
Klasa 2
Temat lekcji
1. Wielkie odkrycia
geograficzne
Zagadnienia
1. Wynalazki umożliwiające dalekie
podróże morskie.
2. Poszukiwanie drogi morskiej do
Indii.
3. Pierwsze wielkie odkrycia
13
geograficzne.
Temat lekcji
2. Konsekwencje wielkich odkryć
geograficznych
Zagadnienia
1. Majowie, Aztekowie, Inkowie i ich
państwa.
2. Europejskie podboje i kolonie
zamorskie.
3. Konsekwencje wielkich odkryć
geograficznych dla Europy.
3. Kultura odrodzenia we Włoszech
Zagadnienia
1. Włochy kolebką renesansu.
2. Charakterystyczne zjawiska kultury
odrodzenia.
3. Najwybitniejsi twórcy włoskiego
renesansu.
4. Renesans w Europie i przewrót
kopernikański
Zagadnienia
1. Wynalazek druku.
2. Wielcy humaniści europejscy.
3. Przewrót kopernikański.
5. Początki reformacji
Zagadnienia
1. Sytuacja Kościoła katolickiego w
XV w.
2. Marcin Luter i jego nauka.
3. Powstanie i rozwój luteranizmu.
6. Rozwój reformacji
Zagadnienia
1. Kalwinizm.
2. Wojny religijne we Francji.
3. Powstanie Kościoła anglikańskiego.
4. Inne wyznania protestanckie.
Kolumba – 1492 r.
– wymienia państwa, które
przodowały w odkryciach
geograficznych na przełomie XV
i XVI w.
– wymienia cywilizacje
prekolumbijskie oraz podaje ich
osiągnięcia
– rozumie pojęcia: konkwistador,
towary kolonialne, dualizm
gospodarczy
– wylicza towary sprowadzane do
Europy z kolonii
Ocena dostateczna
– opowiada o działaniach
konkwistadorów
– charakteryzuje organizację państw
Majów, Azteków i Inków
Ocena dobra
– rozumie i omawia wpływ
posiadania kolonii na gospodarkę
państw europejskich
– rozumie pojęcia: odrodzenie
(renesans), humanizm, człowiek
renesansu, mecenat
– zna postacie: Leonarda da Vinci,
Michała Anioła, Rafaela Santi
oraz wymienia ich
najwybitniejsze dzieła
– wymienia cechy kultury
renesansowej
– wskazuje na mapie kolebkę
odrodzenia
– uzasadnia, dlaczego kultura
renesansu narodziła się we
Włoszech
– porównuje kulturę epok renesansu
i średniowiecza
– wie, kto i kiedy wynalazł ruchomą
czcionkę drukarską
– opowiada o życiu i dokonaniach
Mikołaja Kopernika
– zna najwybitniejszych
przedstawicieli europejskiego
renesansu
– rozumie pojęcie system
heliocentryczny
– rozpoznaje modele geocentryczny
i heliocentryczny
– charakteryzuje główne założenia
luteranizmu
– wyjaśnia, dlaczego Luter wystąpił
z krytyką papiestwa
– wyjaśnia przyczyny wojen
religijnych w Niemczech
– rozumie znaczenie druku dla
rozwoju kultury
– przedstawia okoliczności
powstania Kościoła
anglikańskiego
– charakteryzuje wojny religijne we
Francji
– porównuje podłoże społecznopolityczne reformacji w
Niemczech, Francji i Anglii
– rozumie pojęcia: reformacja,
sekularyzacja, luteranie,
protestanci
– zna postanowienia pokoju
augsburskiego
– zna daty: wystąpienia Lutra,
podpisania pokoju augsburskiego
– wie, kim byli: Jan Kalwin, Henryk
VIII
– rozumie pojęcia: hugenoci,
kalwinizm, anglikanizm, arianie
– wymienia różne wyznania
protestanckie
– wie, co się wydarzyło w 1534 r.
14
– porównuje główne założenia nauki
głoszonej przez zwolenników
luteranizmu oraz przez Kościół
katolicki
– opisuje cele i działania Marcina
Lutra
Ocena bardzo dobra
– docenia osiągnięcia cywilizacji
pozaeuropejskich i porównuje je
z osiągnięciami cywilizacji
europejskiej
– wie, skąd wzięła się nazwa
„Ameryka Łacińska”
– rozumie, dlaczego
konkwistadorom udało się w
krótkim czasie podbić imperia
indiańskie w Ameryce
– rozumie, na czym polegało
„odrodzenie” kultury antycznej w
czasach renesansu
– wyjaśnia źródła rozwoju kultury
renesansowej we Włoszech
– rozumie znaczenie odkrycia
dokonanego przez Mikołaja
Kopernika
– wyjaśnia, dlaczego dzieło
O obrotach sfer niebieskich
znalazło się na liście ksiąg
zakazanych przez Kościół
– rozumie wpływ sytuacji społecznopolitycznej w Niemczech na
rozwój luteranizmu
– rozumie i analizuje długofalowe
znaczenie pokoju augsburskiego
– rozumie, dlaczego radykalni
protestanci spotykali się
z niechęcią ze strony
przedstawicieli innych wyznań
– udowadnia wpływ wydarzeń z XVI
w. na dzisiejszą sytuację
wyznaniową
Temat lekcji
7. Reforma katolicka
Zagadnienia
1. Sobór trydencki.
2. Powstanie i działalność zakonu
jezuitów.
3. Konsekwencje reform
chrześcijaństwa.
8. Powtórzenie wiadomości Europa i
świat w XVI wieku
Zagadnienia
1. Społeczne i gospodarcze
konsekwencje wielkich odkryć
geograficznych dla Europy i innych
kontynentów.
2. Osiągnięcia kultury renesansowej.
3. Długofalowe konsekwencje XVIwiecznych reform chrześcijaństwa.
9. Polska i Litwa pod rządami
ostatnich Jagiellonów
Zagadnienia
1. Konflikt Polski i Litwy z państwem
moskiewskim.
2. Sekularyzacja zakonu krzyżackiego
w Prusach.
3. Przyłączenie Mazowsza do Korony.
4. Początek wojen o panowanie na
Bałtyku.
10. Kształtowanie się demokracji
szlacheckiej
Zagadnienia
1. Konstytucja nihil novi.
2. Obowiązki i prawa szlachty polskiej.
3. Praca sejmu walnego.
4. Stan szlachecki i jego
zróżnicowanie.
11. Powstanie Rzeczypospolitej
Obojga Narodów
Zagadnienia
1. Ruch egzekucyjny.
2. Droga do unii realnej Polski i Litwy.
3. Powstanie Rzeczypospolitej Obojga
– rozumie pojęcia: sobór trydencki,
inkwizycja, jezuici, tolerancja
religijna, kontrreformacja
– zna postanowienia soboru
trydenckiego
Ocena dostateczna
– charakteryzuje działania
podejmowane przez zakony w
celu odbudowy pozycji
katolicyzmu
Ocena dobra
– wyjaśnia cele zwołania soboru
trydenckiego
– wskazuje postanowienia soboru
trydenckiego służące
wzmocnieniu katolicyzmu
Ocena bardzo dobra
– wskazuje postanowienia soboru
trydenckiego odgrywające do
dziś ważną rolę
– wskazuje pozytywne i negatywne
skutki XVI-wiecznych reform
chrześcijaństwa
– rozumie, dlaczego jezuici byli
skuteczni w dziele
kontrreformacji
– wymienia najważniejsze
wydarzenia z historii XVI
stulecia
– wskazuje i charakteryzuje
najwybitniejsze postacie XVI w.
1492, 1517, 1555
– zna i omawia dokonania: Jana
Gutenberga, Krzysztofa
Kolumba, Vasco da Gamy,
Ferdynanda Magellana, Marcina
Lutra, Henryka VIII
– wskazuje na mapie obszar Polski
na przełomie XV i XVI w.
– wie, co wydarzyło się w 1525 r.
– rozumie pojęcia: hołd pruski, kaper
– zna przyczyny i konsekwencje
wielkich odkryć geograficznych,
reformacji i reformy Kościoła
katolickiego
– omawia proces kształtowania się
nowych wyznań chrześcijańskich
– charakteryzuje zmiany, które
zaszły w życiu społeczeństw
europejskich w XVI w.
– podaje genezę i konsekwencje
ekspansji kolonialnej państw
europejskich
– podaje genezę i konsekwencje
dualizmu w rozwoju
gospodarczym Europy
– wskazuje i omawia widoczne w
otaczającym nas dzisiaj świecie
konsekwencje XVI-wiecznych
wydarzeń oraz procesów
historycznych
– opisuje panowanie: Aleksandra
Jagiellończyka, Zygmunta I
Starego i Zygmunta II Augusta,
zwracając uwagę na politykę
prowadzoną przez tych władców
– rozumie znaczenie przyłączenia
Mazowsza do Korony
– rozumie konsekwencje wojen
Polski i Litwy z Krzyżakami
oraz państwem moskiewskim
– rozumie i uzasadnia decyzję
Zygmunta Augusta o budowie
polskiej floty na Bałtyku
– ocenia politykę zagraniczną
ostatnich Jagiellonów
– rozumie pojęcia: przywilej, sejm
walny, konstytucja nihil novi,
pospolite ruszenie, magnat,
demokracja szlachecka, izba
poselska, izba senatorska
– opisuje działanie sejmu walnego
oraz sposób wybierania posłów
– zna obowiązki i prawa polskiego
szlachcica
– przedstawia podziały społeczne
stanu szlacheckiego ze względu
na poziom zamożności jego
członków
– rozumie i wykazuje, jaką rolę w
systemie obronnym Polski
odgrywało pospolite ruszenie
– rozumie znaczenie konstytucji nihil
novi dla funkcjonowania państwa
– określa kompetencje sejmu
walnego
– uzasadnia, dlaczego ustrój
Rzeczypospolitej ukształtowany
w XVI w. określa się mianem
demokracji szlacheckiej
– rozumie pojęcia: egzekucja praw i
dóbr, unia lubelska, unia realna
– zna postać Zygmunta II Augusta
– opisuje, w jaki sposób doszło do
powstania Rzeczypospolitej
Obojga Narodów
– wymienia przyczyny podpisania
unii lubelskiej
Rzeczypospolitej Obojga
Narodów
– rozumie znaczenie postulatów
wysuwanych przez ruch
egzekucyjny
– przedstawia główne postanowienia
unii lubelskiej
– wymienia i omawia mocne oraz
słabe strony polsko-litewskiej
unii realnej
– ocenia unię lubelską z perspektywy
Polski oraz Litwy
15
Temat lekcji
Narodów.
12. Rzeczpospolita monarchią
elekcyjną
Zagadnienia
1. Zasady wolnej elekcji.
2. Panowanie Henryka Walezego i
Stefana Batorego.
3. Wpływ wolnej elekcji na
funkcjonowanie państwa.
13. Gospodarka Rzeczypospolitej w
XVI w.
Zagadnienia
1. Wpływ sytuacji w Europie na
gospodarkę Rzeczypospolitej.
2. Folwark szlachecki.
3. Sytuacja chłopów.
14. Rzeczpospolita wielu narodów i
religii – kultura „złotego wieku”
Zagadnienia
1. Ludność i religie Rzeczypospolitej
Obojga Narodów.
2. Odrodzenie w Polsce.
3. Twórcy kultury polskiej epoki
renesansu.
15. Powtórzenie wiadomości Polska
w XVI w.
Zagadnienia
1. Kształtowanie się i ustrój polityczny
Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
2. Społeczeństwo Polski i Litwy –
podziały społeczno-ekonomiczne,
narodowościowe i wyznaniowe.
3. Kultura renesansowa w Polsce.
16. Kultur a europejska w XVII w.
Zagadnienia
1. Cechy charakterystyczne kultury
baroku.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– rozumie pojęcia: wolna elekcja,
sejm elekcyjny, konfederacja,
artykuły henrykowskie
– zna postacie: Henryka Walezego,
Stefana Batorego
– zna datę pierwszej wolnej elekcji
– wie, dlaczego w Polsce
wprowadzono zasadę wolnej
elekcji
– przedstawia zasady wolnej elekcji
– dostrzega i omawia wady oraz
zalety monarchii elekcyjnej
– omawia wpływ artykułów
henrykowskich na sprawowanie
władzy przez polskich
monarchów
– rozumie pojęcia: „spichlerz
Europy”, pańszczyzna, folwark
– wymienia towary, które XVIwieczna Rzeczpospolita
importowała i eksportowała
– omawia znaczenie pańszczyzny dla
funkcjonowania folwarku
szlacheckiego
– wskazuje na mapie: Wisłę,
Gdańsk, Toruń
– omawia znaczenie Gdańska w
handlu prowadzonym przez
Rzeczpospolitą
– wymienia grupy narodowościowe
zamieszkujące ziemie
Rzeczypospolitej w XVI w.
– wskazuje religie mieszkańców
XVI-wiecznej Rzeczypospolitej
– rozumie pojęcia: konfederacja
warszawska, „złoty wiek kultury
polskiej”
– zna postacie: Bony Sforzy,
Mikołaja Reja, Jana
Kochanowskiego
– wskazuje zabytki renesansowe na
ziemiach polskich (ze
szczególnym uwzględnieniem
własnego regionu)
1525, 1569
– zna i omawia dokonania:
Zygmunta I Starego, Zygmunta II
Augusta, Stefana Batorego
– omawia najważniejsze osiągnięcia
kultury renesansowej w Polsce
– dostrzega genezę konfederacji
warszawskiej oraz jej wpływ na
położenie innowierców w Polsce
XVI w.
– rozumie i charakteryzuje wpływ
przemian ekonomicznych w
Europie Zachodniej na
gospodarkę Polski
– dostrzega zależności między
wzrostem politycznego znaczenia
szlachty a zdobyciem przez nią
pozycji głównego producenta
zboża w Polsce
– dostrzega wpływ renesansu
włoskiego na kulturę polską
– wyjaśnia specyfikę stosunków
religijnych w Rzeczypospolitej
na tle europejskim
– rozumie pojęcie barok
– omawia cechy sztuki barokowej
– wymienia twórców kultury
barokowej
– zna wybitnych uczonych XVII w.
i ich dokonania
– omawia funkcjonowanie ustroju
Narodów
16
– wskazuje długofalowe
konsekwencje omawianych
zjawisk (zmian
gospodarczych, społecznych,
politycznych i wyznaniowych)
– porównuje kulturę barokową i
renesansową
– wymienia nowe prądy
filozoficzne, które pojawiały się
w XVII w.
– dostrzega wpływ kontrreformacji
na sztukę barokową
– dostrzega rolę sztuki barokowej
w odbudowie pozycji Kościoła
katolickiego
Temat lekcji
2. Wielcy uczeni XVII w.
17. Wiek XVII – stulecie
niekończącej się wojny
Zagadnienia
1. Sytuacja polityczna w Europie na
początku XVII w.
2. Wojna trzydziestoletnia przyczyny,
przebieg i skutki.
3. Stulecie „rewolucji militarnej”.
18. Absolutyzm we Francji
Zagadnienia
1. Polityka kardynała Richelieu.
2. Ludwik XIV – „Król-Słońce”.
3. Wersal i jego rola w państwie.
4. Merkantylizm.
19. Anglia na drodze ku monarchii
parlamentarnej
Zagadnienia
1. Sytuacja polityczno-społeczna w
Anglii w przededniu rewolucji.
2. Konflikt król–parlament.
3. Rządy Cromwella.
4. Monarchia parlamentarna w Anglii.
20. Powtórzenie wiadomości Europa
w XVII w.
Zagadnienia
1. Kultura barokowa w Europie.
2. Osiągnięcia nauki XVII w.
3. Różne typy ustrojów politycznych w
Europie XVII w.
4. Ustrój Rzeczypospolitej Obojga
Narodów na tle Europy
21. Królowie elekcyjni schyłku XVI
w. i w XVII stuleciu
Zagadnienia
1. Monarchia elekcyjna w polskolitewskiej Rzeczypospolitej – próba
oceny.
2. Władcy polscy z dynastii Wazów.
3. Królowie „Piastowie” na tronie
Rzeczypospolitej.
22.Wojny Rzeczypospolitej z Rosją
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– wymienia państwa, które brały
udział w wojnie trzydziestoletniej
– wie, kiedy wybuchła wojna
trzydziestoletnia
– wskazuje przyczyny wojny
trzydziestoletniej
– dostrzega wpływ wojen XVII
stulecia na zmiany zachodzące w
sztuce militarnej
– porównuje skutki wojny
trzydziestoletniej
z konsekwencjami długotrwałych
wojen czasów współczesnych
– rozumie i wymienia skutki wojny
trzydziestoletniej dla gospodarki i
społeczeństw Europy
– rozumie pojęcia: absolutyzm,
merkantylizm
– rozumie znaczenie słów:
„Państwo to ja”
– wie, kim był Ludwik XIV
– opisuje rządy absolutne na
przykładzie państwa Ludwika
XIV
– rozumie główne założenia
merkantylizmu
– wskazuje wady i zalety
merkantylizmu
– porównuje ustrój XVII-wiecznej
Francji z ustrojem polskolitewskiej Rzeczypospolitej
– dostrzega podstawowe różnice
między ustrojem
Narodów a systemem monarchii
absolutnej
– rozumie pojęcia: lord protektor,
monarchia parlamentarna,
purytanie
– opisuje przebieg rewolucji w
Anglii
– wskazuje na mapie Anglię
– zna postać Olivera Cromwella
– zna datę ścięcia króla Karola I
– wie, na czym polega
funkcjonowanie ustroju
monarchii parlamentarnej
– porównuje monarchie
parlamentarną i absolutną
– porównuje ustrój polskolitewskiej Rzeczypospolitej
z systemem angielskiej
monarchii parlamentarnej
– wskazuje pozostałości XVIIwiecznej rewolucji w ustroju
współczesnej Wielkiej Brytanii
– zna najważniejsze wydarzenia z
historii politycznej XVII w.
– wie, co wydarzyło się w latach
1618–1648 oraz w 1640 i 1688 r.
– wymienia rożne typy ustrojów
politycznych w XVII-wiecznej
Europie
– wymienia największe osiągnięcia
sztuki, literatury i nauki w
XVII w.
– dostrzega konsekwencje rewolucji
angielskiej w dzisiejszym
sposobie sprawowania władzy
w Wielkiej Brytanii
– wskazuje różnice między ustrojami
różnych państw XVII-wiecznej
Europy
– wskazuje wady i zalety różnych
systemów ustrojowych XVIIwiecznej Europy
– porównuje ustrój oparty na wolnej
elekcji z monarchią dziedziczną i
ocenia oba systemy
– wyjaśnia, dlaczego szlachta w
trzech kolejnych elekcjach
wybierała na tron przedstawicieli
dynastii Wazów
– wie, dlaczego w dzisiejszej Rosji
– omawia rolę Zygmunta III Wazy w
– rozumie pojęcia: monarchia
elekcyjna, dynastia Wazów
– wymienia królów Polski z dynastii
Wazów
– wskazuje na mapie Rzeczpospolitą
pod rządami Wazów
– wymienia królów „Piastów”
panujących w Rzeczypospolitej
XVII w.
– rozumie pojęcia: samodzierżawie,
– omawia przyczyny i skutki polskiej
17
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Sytuacja polityczna w Rosji po
śmierci Iwana IV Groźnego.
2. Dymitr Samozwaniec i jego rządy.
3. Interwencja Zygmunta III Wazy w
Rosji.
23. Powstanie kozackie
Zagadnienia
1. Kozacy i ich codzienne życie.
2. Przyczyny powstań kozackich.
3. Powstanie Chmielnickiego.
24. Wojny Rzeczypospolitej
ze Szwecją
Zagadnienia
1. Unia polsko-szwedzka.
2. Początek wojen polsko-szwedzkich.
3. Szwedzki „potop”.
25. Kryzys Rzeczypospolitej
w połowie XVII w.
Zagadnienia
1. Zniszczenia wojenne.
2. Kryzys polityczny.
26. Wojny Rzeczypospolitej z Turcją
Zagadnienia
1. Konflikt polsko-turecki na początku
XVII w.
2. Zdobycie Kamieńca Podolskiego
przez Turków i układ w Buczaczu.
3. Odsiecz wiedeńska.
27. Barok w Polsce
wielka smuta, bojarzy,
dymitriada
– zna postać Stanisława
Żółkiewskiego
1605, 1610, 1612, 1634
Ocena dostateczna
interwencji w Rosji
– zna postanowienia pokoju
w Polanowie
przyłączono do Rzeczypospolitej
na mocy pokoju w Polanowie
– rozumie pojęcia: Kozacy, ugoda
perejasławska, czajka, husaria
– wie, co wydarzyło się w 1648 i
1654 r.
– wymienia bitwy stoczone przez
wojska Rzeczypospolitej
z Kozakami
– opisuje etapy powstania
Chmielnickiego
– rozumie i wyjaśnia pojęcie „potop”
– wymienia bitwy z okresu wojen
polsko-szwedzkich: bitwa pod
Kircholmem, obrona klasztoru na
Jasnej Górze
– zna postacie: Stefana
Czarnieckiego, Jana
Chodkiewicza, Augustyna
Kordeckiego, Janusza Radziwiłła
– omawia znaczenie obrony Jasnej
Góry w okresie „potopu”
– zna okoliczności utraty przez
Polskę zwierzchności lennej nad
Prusami Książęcymi
1605, 1655, 1657, 1660
– rozumie pojęcia: złota wolność
szlachecka, oligarchia magnacka,
konfederacja, abdykacja, liberum
veto
– omawia i ocenia politykę Rosji
wobec Ukrainy
– opowiada o celach powstań
kozackich
– wymienia konsekwencje
powstania Chmielnickie
– rozumie i wskazuje złożone
przyczyny powstania
Chmielnickiego
– wskazuje długofalowe skutki
powstania Chmielnickiego dla
stosunków Polaków i Ukraińców
– wymienia przyczyny wojen
polsko-szwedzkich
– omawia postanowienia pokoju w
Oliwie
– rozumie przyczyny i skutki utraty
lenna pruskiego przez Polskę
– omawia różne postawy Polaków
wobec Szwedów w okresie
„potopu”, szuka genezy zmian
tych postaw
– wskazuje skutki gospodarcze
wojen prowadzonych przez
Rzeczpospolitą ze Szwecją,
Rosją i Kozakami
– wymienia przejawy kryzysu
politycznego Rzeczypospolitej
– określa, w jaki sposób magnateria
zdobyła w Rzeczypospolitej
dominującą pozycję, i wskazuje
skutki tego zjawiska
– omawia międzynarodowe skutki
wojen toczonych przez
Rzeczpospolitą
– zna postać Jana III Sobieskiego
– wie, kiedy i z jakim skutkiem
Polacy stoczyli z Turkami bitwy
pod Cecorą, Chocimiem i
Wiedniem
– zna przyczyny i skutki wojen
toczonych przez Polskę z Turcją
– zna postanowienia układu
w Buczaczu
– wie, dlaczego Jana III Sobieskiego
nazywano „Lwem Lechistanu”
– wskazuje na mapie Kamieniec
Podolski i Podole
– wskazuje mechanizmy polityczne
paraliżujące pracę sejmu
– ocenia skutki społeczne
i polityczne wojen XVII w.
– wyjaśnia przyczyny kryzysu
gospodarczego, społecznego i
politycznego Rzeczypospolitej
w XVII w.
– ocenia skutki odsieczy
wiedeńskiej dla Polski
– wymienia przykłady architektury
– omawia działalność zakonów na
– omawia przyczyny narastania
– wyjaśnia, dlaczego Polacy w XVII
18
Ocena dobra
jedno z najważniejszych świąt
państwowych jest obchodzone w
rocznicę wygnania Polaków
z moskiewskiego Kremla
Ocena bardzo dobra
konflikcie polsko-rosyjskim
– analizuje polityczne skutki polskiej
interwencji w Rosji
– wyjaśnia, dlaczego traktat buczacki
uznawany był za hańbiący dla
Rzeczypospolitej
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Architektura, religijność i
szkolnictwo polskiego
baroku.
2. Działalność zakonów na
ziemiach polskich.
3. Kultura sarmatyzmu.
28. Powtórzenie wiadomości – Polska
w XVII wieku
Zagadnienia
1. Wojny toczone przez Rzeczpospolitą
w XVII w. i ich konsekwencje.
2. Barok w Polsce.
3. Kryzys ustroju demokracji
szlacheckiej.
29. Kultura umysłowa XVIII
wieku
Zagadnienia
1. Nowe idee – postęp, prawa
obywatelskie, umowa społeczna.
2. Postęp naukowy i techniczny oraz
przemiany w gospodarce
europejskiej.
3. Architektura i sztuka XVIII stulecia.
30. Wielka Brytania XVIII stulecia w
epoce „rewolucji przemysłowej”
Zagadnienia
1. Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii.
2. Rozwój gospodarczy Wielkiej
Brytanii w XVIII w.
3. Początki nowoczesnej ekonomii.
4. Znaczenie rewolucji przemysłowej.
31. Oświecony absolutyzm: Prusy,
Austria, Rosja
Zagadnienia
1. Prusy – wzrost potęgi militarnej.
2. Reformy Marii Teresy oraz Józefa
II w Austrii.
barokowej na ziemiach
Rzeczypospolitej (z
uwzględnieniem własnego
regionu)
– zna rezydencje królów polskich
zbudowane w stylu barokowym
– rozumie pojęcia: sarmatyzm,
ksenofobia
– opisuje polski strój szlachecki
Ocena dostateczna
ziemiach polskich w XVII w.
– opisuje sarmacki styl życia
Ocena dobra
ksenofobii wśród polskiej
szlachty
– zna i wskazuje na mapie państwa, z
którymi w XVII w.
Rzeczpospolita toczyła wojny
– wskazuje najważniejsze bitwy z
okresu wojen Rzeczypospolitej
ze Szwecją, Rosją, Turcją
i Kozakami
– zna królów panujących
w Rzeczypospolitej w XVII w. i
potrafi wskazać najważniejsze
wydarzenia z okresu panowania
każdego z nich
– zna dokonania: Woltera, Jana
Jakuba Rousseau, Wolfganga
Amadeusza Mozarta
– zna pojęcia: oświecenie, „stulecie
świateł”, encyklopedyści,
manufaktura, absolutyzm
oświecony, rokoko, klasycyzm,
umowa społeczna
– wskazuje przykłady budowli
wzniesionych w stylu
rokokowym i klasycystycznym
– zna zasadę trójpodziału władz
– omawia rewolucję agrarną
– wie, kto i kiedy wynalazł maszynę
parową
– wyjaśnia znaczenie pojęć:
„rewolucja przemysłowa”,
liberalizm ekonomiczny,
kapitalizm
– zna przyczyny i skutki wojen
prowadzonych przez
Rzeczpospolitą w XVII
stuleciu
– opisuje konsekwencje wojen dla
życia gospodarczego
i politycznego XVII-wiecznej
Rzeczypospolitej
– charakteryzuje kulturę baroku w
Polsce
– dostrzega i omawia specyfikę
polskiego baroku
– omawia konsekwencje XVIIwiecznych wojen dla sytuacji
wewnętrznej oraz pozycji
międzynarodowej
Rzeczypospolitej
– wyjaśnia, dlaczego XVIII stulecie
nazywane jest „epoką świateł”
– dostrzega rolę Wielkiej
Encyklopedii Francuskiej w
rozwoju kultury epoki oświecenia
– dostrzega przejawy postępu
technicznego w XVIII stuleciu
– przedstawia koncepcję umowy
społecznej
– rozumie wpływ postępu
technicznego na rozwój
gospodarki w XVIII w.
– wymienia główne idee oświecenia
i rozpoznaje je w literaturze,
polityce i sztuce
– rozumie znaczenie wynalezienia
maszyny parowej dla rozwoju
gospodarczego Wielkiej Brytanii
– omawia wpływ rewolucji
przemysłowej na rozwój
gospodarczy Wielkiej Brytanii
– dostrzega zmiany społeczne
spowodowane przez rewolucję
przemysłową
– zna dynastie panujące w XVIII w.
w Austrii, Prusach i Rosji
– wskazuje na mapie sąsiadów
Polski w XVIII w.
– wymienia reformy
przeprowadzone w Prusach przez
Fryderyka Wilhelma I i
Fryderyka II
– opisuje zmiany wprowadzone w
Austrii przez Marię Teresę i
Józefa II
– uzasadnia, dlaczego XVIIIwieczne Prusy nazywano
„państwem militarnym”
– dostrzega i omawia cechy
absolutyzmu oświeconego w
Austrii, Prusach i Rosji
– porównuje reformy wprowadzone
w Prusach, Austrii i Rosji
19
Ocena bardzo dobra
w. nazywali swoje państwo
„przedmurzem chrześcijaństwa”
– omawia wpływy wschodnie w
polskiej kulturze doby baroku
Temat lekcji
3. Rosja Piotra I.
32. Kolonie angielskie w Ameryce
Północnej
Zagadnienia
1. Sytuacja kolonii brytyjskich w
Ameryce.
2. Rozwój gospodarczy kolonii.
3. Przyczyny konfliktu między
koloniami a metropolią.
33. Powstanie Stanów
Zjednoczonych
Zagadnienia
1. Deklaracja Niepodległości.
2. Wojna o niepodległość.
3. Stany Zjednoczone niepodległym
państwem.
4. Konstytucja Stanów Zjednoczonych.
34. Wybuch Wielkiej Rewolucji
Francuskiej
Zagadnienia
1. Francja w przededniu wybuchu
rewolucji.
2. Początek rewolucji francuskiej.
3. Obalenie monarchii – Francja
republiką.
35.Francja republiką
Zagadnienia
1. Terror rewolucyjny.
2. Rządy jakobinów.
3. Dziedzictwo Wielkiej Rewolucji
Francuskiej.
36. Powtórzenie wiadomości – świat
w XVIII wieku
Zagadnienia
1. Filozofia oświecenia i jej rola w
genezie rewolucji francuskiej.
2. Rewolucje XVIII w.:
a) rewolucja przemysłowa
w Wielkiej Brytanii,
b) wojna o niepodległość Stanów
– opisuje rozwój kolonii brytyjskich
w Ameryce
– zna pojęcia: metropolia, kolonia,
„bostońskie picie herbaty”
(„herbatka bostońska”)
– wie, co wydarzyło się w 1773 r.
– zna postacie: Benjamina Franklina,
Jerzego Waszyngtona
1776, 1787
– zna najważniejsze postanowienia
konstytucji USA
– rozumie pojęcie konstytucja
– rozumie pojęcia: burżuazja, Stany
Generalne, Bastylia, monarchia
konstytucyjna
– zna podział społeczeństwa
francuskiego przed rewolucją
1789, 1792
– zna postać Ludwika XVI
– rozumie pojęcia: gilotyna, terror,
jakobini
– wie, czym charakteryzowały się
rządy jakobinów
Ocena dostateczna
– wymienia reformy wprowadzone w
Rosji przez Piotra I
– opisuje sytuację kolonii brytyjskich
w Ameryce Północnej w XVIII
w.
– wskazuje przyczyny konfliktu
między metropolią a koloniami
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– rozróżnia i omawia ekonomiczne
oraz polityczne przyczyny
konfliktu metropolii z koloniami
– omawia wpływ tolerancji religijnej
na rozwój kolonii angielskich
– wie, dlaczego Amerykanie
obchodzą najważniejsze święto
narodowe 4 lipca
– opisuje etapy uzyskiwania
niepodległości przez kolonie
brytyjskie w Ameryce
– wymienia nazwiska Polaków
biorących udział w wojnie o
niepodległość Stanów
Zjednoczonych
– charakteryzuje stosunki społeczne
we Francji przed wybuchem
rewolucji
– podaje przyczyny wybuchu
rewolucji
– zna okoliczności powstania
republiki we Francji
– wymienia czynniki, które ułatwiły
uzyskanie niepodległości przez
Stany Zjednoczone
– wymienia główne założenia ustroju
politycznego USA
– wyjaśnia, w jaki sposób
konstytucja Stanów
Zjednoczonych realizowała
zasadę trójpodziału władz
– wskazuje postanowienia
konstytucji USA, które
przetrwały do dziś
– wyjaśnia, dlaczego Francja
popierała kolonistów
amerykańskich w walce
o niepodległość
– rozumie przyczyny wybuchu
wojny między rewolucyjną
Francją a Prusami i Austrią
– wyjaśnia znaczenie filozofii
oświecenia jako jednego
z czynników odgrywających
ważną rolę w genezie rewolucji
francuskiej
– opisuje główne zasady rewolucji
wyrażone w Deklaracji Praw
Człowieka i Obywatela
– opisuje zachowanie przywódców
rewolucji w stosunku do
Kościoła katolickiego
– wskazuje skutki rewolucji
francuskiej
– uzasadnia reakcję państw
europejskich na śmierć Ludwika
XVI
– wskazuje cechy charakterystyczne
dyktatury jakobińskiej
– wyjaśnia, dlaczego władze
rewolucyjnej Francji walczyły z
Kościołem katolickim
– omawia trzy rewolucje XVIII w.
– lokuje w czasie i przestrzeni
XVIII-wieczne rewolucje
– zna bohaterów każdej z trzech
XVIII-wiecznych rewolucji
– rozumie, wskazuje i wyjaśnia
dalekosiężne skutki trzech
rewolucji XVIII w.
20
Temat lekcji
Zjednoczonych,
c) Wielka Rewolucja Francuska.
37. Rzeczpospolita w okresie kryzysu
– czasy saskie
Zagadnienia
1. Panowanie Augusta II Mocnego.
2. Wielka Wojna Północna.
3. Uzależnienie Rzeczypospolitej od
Rosji.
4. Saska anarchia
5. Pierwsze próby reform.
38. Ostatnia wolna elekcja i I rozbiór
Zagadnienia
1. Elekcja Stanisława Augusta i
pierwsze reformy.
2. Stosunek Rosji do reform
przeprowadzanych w Polsce.
3. Konfederacja barska.
4. I rozbiór Polski.
39. Reformy stanisławowskie
Zagadnienia
1. Próby reform w latach
siedemdziesiątych XVIII w.
2. Odrodzenie kulturalne.
3. Ożywienie gospodarcze.
4. Warszawa stanisławowska.
40. Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja
Zagadnienia
1. Sytuacja międzynarodowa
a zwołanie sejmu w 1788 r.
2. Stronnictwa na Sejmie Wielkim.
3. Reformy Sejmu Wielkiego.
4. Konstytucja 3 maja.
41. Wojna w obronie konstytucji i II
rozbiór Polski
Zagadnienia
Ocena dostateczna
– zna postacie: Augusta II Mocnego,
Augusta III, Stanisława
Leszczyńskiego
– podaje genezę powiedzeń: „od
Sasa do Łasa”, „za króla Sasa
jedz, pij i popuszczaj pasa”
– rozumie pojęcia: Sejm Niemy,
traktat trzech czarnych orłów,
anarchia, Collegium Nobilium
– wie, co wydarzyło się w 1717 i
1709 r.
1764, 1768, 1772
– rozumie pojęcia: Familia, Szkoła
Rycerska, prawa kardynalne,
konfederacja barska
Rzeczypospolitej za panowania
Stanisława Augusta (przed 1772
r. i po tej dacie)
– wymienia reformy wprowadzone
przez Stanisława Augusta
w latach siedemdziesiątych
XVIII w.
– rozumie pojęcia: Komisja Edukacji
Narodowej, czynsz, obiady
czwartkowe
– wymienia i charakteryzuje
przejawy kryzysu państwa
polsko-litewskiego za panowania
Wettynów
obejmowali polski tron: August
II Mocny, August III, Stanisław
Leszczyński
– dostrzega przejawy ożywienia
gospodarczego i kulturalnego w
Polsce czasów saskich
– charakteryzuje reformy
przeprowadzone przez
Stanisława Augusta w latach
sześćdziesiątych XVIII w.
– uzasadnia niebezpieczeństwo
wynikające dla Polski z tzw.
traktatu trzech czarnych orłów
– charakteryzuje rządy Wettynów
w Rzeczypospolitej
– wymienia próby reform
podejmowane w Polsce
w pierwszej połowie XVIII w.
– wyjaśnia zmianę położenia
międzynarodowego Polski w
czasach saskich
– wskazuje i omawia przyczyny I
rozbioru
– przedstawia i analizuje przejawy
kryzysu państwa polskolitewskiego w czasach saskich
– omawia projekty reform autorstwa
Stanisława Leszczyńskiego
i Stanisława Konarskiego
– rozumie znaczenie KEN dla
reformy szkolnictwa w Polsce
– wymienia przejawy ożywienia
gospodarczego na ziemiach
polskich
– rozumie znaczenie mecenatu
królewskiego dla rozwoju sztuki
w Polsce
– charakteryzuje kulturę oświecenia
w Polsce
– wymienia przykłady sztuki polskiej
okresu klasycyzmu (w tym
Łazienki Królewskie)
z uwzględnieniem własnego
regionu
– zna okoliczności zwołania Sejmu
Wielkiego
– zna stronnictwa z okresu Sejmu
Wielkiego, ich programy oraz
przywódców
– wyjaśnia znaczenie reform
stanisławowskich dla rozwoju
Polski w drugiej połowie XVIII
w.
– wyjaśnia znaczenie obrazów
Canaletta dla odbudowy
Warszawy po II wojnie
światowej
– wyjaśnia znaczenie reform Sejmu
Wielkiego dla bezpieczeństwa
Polski na arenie
międzynarodowej
– rozumie, dlaczego Prusy i Rosja
poczuły się zaniepokojone
reformami Sejmu Wielkiego
– omawia znaczenie sytuacji
międzynarodowej dla zwołania
Sejmu Wielkiego
– omawia przełomowe znaczenie
Konstytucji 3 maja dla Polski
– podaje okoliczności uznania przez
polski sejm traktatu
rozbiorowego
– zna okoliczności powstania
– uzasadnia, dlaczego Austria nie
wzięła udziału w II rozbiorze
Polski
– wie, dokąd i dlaczego udali się na
– zna okoliczności ustanowienia
orderu Virtuti Militari
– wyjaśnia okoliczności
zawiązania konfederacji
– wie, kiedy zwołano Sejm
Czteroletni
– zna datę uchwalenia Konstytucji 3
maja
– zna najważniejsze reformy Sejmu
Wielkiego
– zna postanowienia Konstytucji 3
maja
– rozumie pojęcia: konfederacja
targowicka, sejm grodzieński
– wie, kim byli Tadeusz Kościuszko
i Józef Poniatowski
21
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– dostrzega konsekwencje
rosyjskich ingerencji
w wewnętrzne sprawy Polski
Temat lekcji
1. Wojna polsko-rosyjska w obronie
konstytucji.
2. II rozbiór Polski.
3. Powstanie polskiej opozycji na
emigracji.
42. Powstanie kościuszkowskie i
upadek Rzeczypospolitej
Zagadnienia
1. Przyczyny wybuchu insurekcji
kościuszkowskiej.
2. Przebieg powstania
kościuszkowskiego.
3. Insurekcja w Warszawie i Wilnie.
4. Uniwersał połaniecki.
5. III rozbiór Polski.
43. Powtórzenie wiadomości – Polska
w XVIII wieku
Zagadnienia
1. Kryzys Rzeczypospolitej w czasach
saskich.
2. Rozbiory.
3. Próby ratowania państwa.
44. Napoleon Bonaparte obejmuje
władzę we Francji
Zagadnienia
1. Francja w czasach Dyrektoriatu.
2. Kariera Napoleona Bonapartego.
3. Cesarstwo we Francji.
45. Początki nowego ładu w Europie
Zagadnienia
1. Konflikt francusko-angielski.
2. Wojny Napoleona z Austrią, Rosją i
Prusami.
46.Napoleon a sprawa niepodległości
Polski
– wie, kiedy nastąpił II rozbiór
Polski
– wskazuje na mapie ziemie zabrane
Polsce w II rozbiorze przez Rosję
i Prusy
– zna daty: wybuchu insurekcji
kościuszkowskiej, bitew pod
Racławicami i Maciejowicami,
III rozbioru
– rozumie pojęcia: insurekcja,
uniwersał, kosynierzy
– zna postacie: Tadeusz Kościuszki,
Jana Kilińskiego
– wymienia państwa, które brały
udział w III rozbiorze Polski
Rzeczypospolitej zagarnięte w III
rozbiorze przez poszczególne
państwa
– wskazuje na mapie ziemie polskie
zagarnięte w trakcie rozbiorów
przez poszczególne państwa
– zna daty trzech rozbiorów
– zna pojęcia: Dyrektoriat, konsulat,
cesarstwo
– zna daty utworzenia cesarstwa we
Francji i wydania Kodeksu
cywilnego
– wymienia i wskazuje na mapie
państwa, z którymi Napoleon
toczył wojny
– rozumie pojęcia: blokada
kontynentalna, koalicja
– wymienia bitwy stoczone przez
wojska Napoleona z Prusakami i
Austriakami
– wskazuje na mapie obszary
uzależnione od napoleońskiej
Francji
– wie, kiedy: utworzono Legiony
Polskie we Włoszech, powstało
Księstwo Warszawskie,
Ocena dostateczna
konfederacji targowickiej
Ocena dobra
emigrację Polacy protestujący
przeciw II rozbiorowi
Ocena bardzo dobra
targowickiej i ocenia jej
następstwa
– zna okoliczności wybuchu
powstania kościuszkowskiego
– zna cel wydania uniwersału
połanieckiego
– wskazuje przyczyny klęski
powstania kościuszkowskiego
– omawia cele powstania
kościuszkowskiego
– rozróżnia wewnętrzne
i zewnętrzne przyczyny upadku
Rzeczypospolitej
– próbuje ocenić rządy ostatniego
króla Polski
– wymienia przyczyny i przejawy
kryzysu Rzeczypospolitej
w czasach saskich
– wymienia reformy wprowadzone w
Polsce w latach sześćdziesiątych
i siedemdziesiątych XVIII
stulecia
– wymienia główne postanowienia
Konstytucji 3 maja
– wymienia reformy
przeprowadzone przez
Napoleona Bonapartego
– opisuje drogę Napoleona
Bonapartego do przejęcia pełni
władzy we Francji
– opisuje działalność Stanisława
Augusta na polu gospodarki,
sztuki, polityki
– analizuje przyczyny upadku
Rzeczypospolitej, rozróżniając
czynniki gospodarcze i
polityczne
– opisuje przemiany form rządów we
Francji (od wybuchu rewolucji
do ustanowienia cesarstwa)
– wyjaśnia, dlaczego Francuzi w
większości popierali Bonapartego
– wskazuje przyczyny sukcesów
Bonapartego w polityce
wewnętrznej
– wie, dlaczego wojska francuskie
odnosiły sukcesy na polach
bitew
– wymienia przyczyny wojen
toczonych przez napoleońską
Francję
– wymienia zmiany wprowadzone w
Europie przez Bonapartego
– uzasadnia, dlaczego Napoleon
zmusił Habsburgów do
rezygnacji z tytułu cesarzy
rzymskich narodu niemieckiego
– opisuje zmiany, które zaszły w
Europie w okresie napoleońskim
w dziedzinach: gospodarki,
polityki, życia społecznego
– zna cele, które stawiali sobie
twórcy Legionów
– opisuje okoliczności powstania
– opisuje stosunek Polaków do
napoleońskiej Francji
– charakteryzuje ustrój Księstwa
– ocenia rolę Legionów i Księstwa
Warszawskiego w dziejach
Polski
22
Temat lekcji
Zagadnienia
1. Legiony Polskie we Włoszech.
2. Utworzenie Księstwa
Warszawskiego.
3. Ustrój Księstwa Warszawskiego.
4. Wojna 1809 r.
47. Upadek Napoleona
Zagadnienia
1. Europa napoleońska.
2. Kampania rosyjska Napoleona.
3. „Bitwa narodów” i abdykacja
Napoleona.
4. 100 dni Napoleona.
5. Próba oceny Napoleona
Bonapartego.
48. Powtórzenie wiadomości
Napoleon i próby odbudowy
niepodległej Polski
Zagadnienia
1. Reformy wewnętrzne Bonapartego.
2. Polityka zagraniczna Francji pod
rządami Napoleona Bonapartego.
3. Napoleon Bonaparte a Polacy.
przyłączono do Księstwa ziemie
zaboru austriackiego
– wie, kim byli: Jan Henryk
Dąbrowski, Józef Wybicki
Ocena dostateczna
Mazurka Dąbrowskiego
– opisuje okoliczności utworzenia
Księstwa Warszawskiego
– wskazuje na mapie Księstwo
Warszawskie
Ocena dobra
Warszawskiego
– wie, kiedy: rozpoczęła się wojna
Napoleona z Rosją, rozegrała się
„bitwa narodów”, Napoleon I
abdykował, rozegrała się bitwa
pod Waterloo
– opisuje postawę Polaków
w czasie ostatnich lat panowania
Napoleona
– wymienia przyczyny ataku
Napoleona na Rosję
– wskazuje przyczyny klęski
poniesionej w 1813 r. przez
napoleońską Francję
– wymienia reformy wprowadzone
we Francji przez Napoleona
Bonapartego
– charakteryzuje relacje między
Napoleonem a Polakami i
Księstwem Warszawskim
– opisuje politykę zagraniczną
Francji pod rządami
Bonapartego
– ocenia znaczenie okresu
napoleońskiego dla Europy i
ziem polskich
Ocena bardzo dobra
– ocenia postawę Napoleona
Bonapartego wobec Polaków
– zna różne oceny Napoleona I
– analizuje zmiany wprowadzone
przez Napoleona w Europie
Klasa 3
Temat lekcji
Ocena dostateczna
1. Kongres wiedeński
Zagadnienia
1. Obrady kongresu.
2. Postanowienia kongresu.
3. Święte Przymierze.
4. Epoka restauracji.
– zna daty obrad kongresu
wiedeńskiego
– potrafi wymienić najważniejsze
postanowienia kongresu
– zna członków Świętego Przymierza
– wyjaśnia pojęcia: legitymizm,
równowaga sił, restauracja
– zna postanowienia kongresu
odnośnie do ziem polskich
– wymienia uczestników kongresu
– rozumie określenie „tańczący
kongres”
2. Nowe prądy i idee – liberalizm,
konserwatyzm i romantyzm
Zagadnienia
1. Liberalizm.
2. Konserwatyzm.
3. Romantyzm.
4. Rewolucja lipcowa we Francji.
– wymienia idee oraz prądy polityczne – wyjaśnia pojęcia: liberalizm,
i kulturowe początku XIX w.
konserwatyzm, romantyzm
– wymienia polskich twórców epoki
– wymienia europejskich twórców
romantyzmu
epoki romantyzmu
– podaje cechy romantyzmu jako
prądu w kulturze europejskiej
23
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
– wskazuje przyczyny zwołania
kongresu wiedeńskiego
i powołania Świętego Przymierza
– rozumie znaczenie postanowień
kongresu dla sytuacji Polaków
– porównuje okres napoleoński i
epokę restauracji
– wskazuje rolę Świętego Przymierza
dla utrzymania porządku w
Europie
– podaje przykłady obecności idei
liberalizmu i konserwatyzmu w
życiu politycznym Europy
– opisuje rewolucję lipcową we
Francji jako przykład dążeń
liberalnych
– charakteryzuje twórczość
romantyków
– udowadnia wpływ idei
romantycznych na działanie
ruchów wolnościowych w Europie
– opisuje postawy liberalne
i konserwatywne we
współczesnym świecie
Temat lekcji
3. Gospodarka, kultura i oświata w
Królestwie Polskim
Zagadnienia
1. Podział ziem polskich na mocy
decyzji kongresu wiedeńskiego.
2. Gospodarka Królestwa Polskiego.
3. Oświata i kultura w Królestwie
Polskim.
4. Sytuacja polityczna Królestwa
Polskiego
– rozumie pojęcia: Królestwo Polskie, – wskazuje na mapie: Królestwo
Wielkie Księstwo Poznańskie,
Polskie, Wielkie Księstwo
Galicja, autonomia, monarchia
Poznańskie, Galicję,
konstytucyjna
Rzeczpospolitą Krakowską
– opisuje sytuację polityczną
Królestwa Polskiego
Ocena dobra
– charakteryzuje autonomię Królestwa – rozumie znaczenie oświaty, kultury i
Polskiego
gospodarki dla utrzymania
– opisuje rozwój gospodarczy
polskości w zaborze rosyjskim
– opisuje rolę Ksawerego DruckiegoLubeckiego w życiu gospodarczym
– wie, do jakiej nielegalnej organizacji – rozumie przyczyny ukształtowania
– rozumie różnice między celami
należał Adam Mickiewicz
się opozycji w Królestwie Polskim
politycznymi różnych nurtów
– wie, kim byli i jaki cel stawiali sobie – wymienia twórców nielegalnej i
opozycji w Królestwie Polskim
tzw. kaliszanie
legalnej opozycji w Królestwie
– wyjaśnia różnorodne
Polskim i charakteryzuje jej cele
uwarunkowania życia politycznego
– charakteryzuje rożne postawy
w Królestwie Polskim
Polaków wobec polityki
Aleksandra I i Mikołaja I
– zna datę wybuchu powstania
– wie, kim był Piotr Wysocki
– wymienia pierwszego dyktatora
powstania
– opisuje wybuch powstania
– wie, kiedy wybuchło i kiedy upadło
powstanie
– zna rezultat zmagań powstańczych
– opisuje charakter działań wojennych – charakteryzuje różne postawy
w czasie powstania
polskich polityków wobec
– wskazuje miejsca największych
powstania i kwestii uwłaszczenia
bitew
chłopów
– wskazuje na mapie tereny, na
– wskazuje przełomowy moment w
których rozgrywały się walki w
działaniach wojennych
okresie wojny polsko-rosyjskiej
– wymienia przywódców powstania
– analizuje przyczyny powstania
– rozróżnia postawy Polaków wobec
wybuchu powstania
Zagadnienia
1.Sytuacja w Europie przed
wybuchem powstania.
2.Spisek w Szkole Podchorążych.
3. Wybuch powstania.
4. Józef Chłopicki dyktatorem.
6. Wojna polsko-rosyjska 1831 r.
Zagadnienia
1. Działania wojenne.
2. Przywódcy powstania.
3. Upadek powstania.
7. Ziemie polskie po upadku
powstania listopadowego
Ocena bardzo dobra
– opisuje antypolskie działania cara
Mikołaja I
– wymienia organizacje opozycyjne
działające w Królestwie Polskim
Zagadnienia
1. Stosunek władców rosyjskich do
konstytucji Królestwa Polskiego.
2. Kształtowanie się opozycji w
Królestwie Polskim.
5. Wybuch powstania
listopadowego
Ocena dostateczna
– zna pojęcia: „noc paskiewiczowska”, – wymienia represje skierowane
– dostrzega różnice w położeniu
germanizacja, praca organiczna,
przeciw powstańcom i
Polaków w trzech zaborach
powstanie krakowskie, rabacja,
mieszkańcom Królestwa Polskiego – podaje przyczyny powstania
rzeź galicyjska
po upadku powstania
krakowskiego
24
– wskazuje międzynarodowe
uwarunkowania wybuchu
powstania
– analizuje stosunek Chłopickiego do
powstania i rozumie wpływ
poglądów dyktatora na podjęte
przez niego decyzje
– wyjaśnia przyczyny upadku
powstania
– przedstawiam różne postawy
przywódców powstania
– omawia wpływ powstań na politykę
państw zaborczych wobec
Polaków i na stosunki między
zaborcami
Zagadnienia
1. „Noc paskiewiczowska”.
2. Sytuacja w zaborze pruskim.
3. Powstanie krakowskie.
4. Rabacja galicyjska.
– pokazuje na mapie ziemie
poszczególnych zaborów
i je nazywa
listopadowego
– opisuje położenie Polaków
w zaborze pruskim
– zna postacie Hipolita Cegielskiego i
Edwarda Dembowskiego
8. Wielka Emigracja
– rozumie pojęcie emigracja
– wskazuje na mapie państwa, do
których udali się polscy uchodźcy
po powstaniu listopadowym
– wymienia twórców kultury polskiej
na emigracji
– wymianie polskie obozy polityczne – wymienia przyczyny ukształtowania – rozumie zróżnicowane podejście
na emigracji
się Wielkiej Emigracji
rządów i społeczeństw krajów
– rozumie, dlaczego największa liczba – charakteryzuje programy polskich
Europy do polskich emigrantów
emigrantów osiadła we Francji
obozów politycznych na emigracji – porównuje poglądy polskich
emigrantów (dostrzega i wskazuje
różnice)
– rozumie, dlaczego niektóre dzieła
polskiej kultury mogły zostać
upublicznione jedynie na
emigracji, a nie w kraju pod
zaborami
Zagadnienia
1. Przyczyny ukształtowania się
Wielkiej Emigracji.
2. Obozy i podziały polityczne wśród
Polaków na emigracji.
3. Twórcy kultury polskiej na
emigracji.
9. Wiosna Ludów w Europie
Zagadnienia
1.Sytuacja w Europie w latach
czterdziestych XIX w.
2. Rewolucja w Paryżu.
3. Wystąpienia rewolucyjne na
różnych obszarach Europy i udział
Polaków w tych wydarzeniach.
4. Wiosna Ludów na ziemiach
Polskich.
– rozumie pojęcie Wiosna Ludów
– zna postać Józefa Bema
– zna datę wybuchu Wiosny Ludów
– wie, w których krajach Polacy brali
(1848 r.)
udział w walkach w okresie
Wiosny Ludów
europejskie, które zostały ogarnięte – zna cele, jakie stawiali sobie Polacy
wystąpieniami rewolucyjnymi
biorący udział w walkach okresu
– wskazuje ziemie polskie, na których
Wiosny Ludów
w okresie Wiosny Ludów doszło
do wystąpień
– wie, co wydarzyło się w roku: 1815, – opisuje przebieg powstania
1830, 1831, 1848
listopadowego
– wskazuje na mapie ziemie polskie
– wie, jakie zmiany przyniósł
pod trzema zaborami i je nazywa
w Europie kongres wiedeński
– zna postacie Adama Mickiewicza i
– charakteryzuje położenie Polaków
Piotra Wysockiego
pod trzema zaborami
Zagadnienia
– krótko opisuje sytuację Królestwa
1. Kongres wiedeński i porządek
Polskiego przed powstaniem
Świętego Przymierza.
listopadowym i po jego upadku
2. Nurty ideowo-polityczne 1. połowy – krótko opisuje sytuację w zaborach
pruskim i austriackim po
XIX w.
powstaniu listopadowym
3. Ruchy narodowe i rewolucyjne w
kongres wiedeński i jego
następstwa
25
– podaje przyczyny i skutki rabacji
galicyjskiej
– omawia przyczyny wystąpień
rewolucyjnych w Europie
– podaje skutki Wiosny Ludów
– opisuje przyczyny niepowodzenia
wystąpień
narodowowyzwoleńczych na
ziemiach polskich
– wyjaśnia różnice w sytuacji Polaków
żyjących pod trzema zaborami
– rozumie manipulację władz
austriackich prowadzącą do rzezi
galicyjskiej
– rozumie przyczyny niepowodzenia
powstania z 1846 r.
– dostrzega długofalowe skutki rabacji
galicyjskiej
– dostrzega i opisuje różnice między
przyczynami Wiosny Ludów na
rożnych obszarach europejskich
– wyjaśnia, dlaczego wystąpienia nie
objęły Rosji i ziem polskich pod
zaborem rosyjskim
– dostrzega wpływ idei romantyzmu
na wystąpienia
narodowowyzwoleńcze okresu
wiosny ludów
– dostrzega różnice w położeniu
– dostrzega i wyjaśnia rolę
Polaków pod trzema zaborami i
postanowień kongresu
wskazuje przyczyny tych różnic
wiedeńskiego w historii Europy
– wskazuje różnice w przyczynach
XIX w.
wybuchu Wiosny Ludów
– rozumie wpływ ideologii
w poszczególnych krajach
romantyzmu na dążenia
europejskich
wolnościowe w Europie 1. połowy
– omawia rolę Świętego Przymierza w
XIX w.
Europie
Europie 1. połowy XIX w.
4. Ziemie polskie i Polacy w epoce
restauracji i rewolucji (1815–
1849).
11. Epoka żelaza pary i węgla –
rewolucja przemysłowa i jej
skutki
Zagadnienia
1. Modernizacja gospodarki.
2. Powstanie fabryk.
3. Kolej żelazna i statki parowe.
4. Eksplozja demograficzna.
13. Świat staje się współczesny –
przemiany w życiu społecznym
i politycznym
Zagadnienia
1. Powstanie nowych grup
społecznych.
2. Społeczeństwo masowe.
3. Zmiany w organizacji państwa.
13. Zjednoczenie Włoch
Zagadnienia
1. Sytuacja w państwach włoskich
przed zjednoczeniem.
2. Sojusz Piemontu z Francją.
3. Wojna Piemontu i Francji
z Austrią.
4. „Wyprawa tysiąca”.
14. Zjednoczenie Niemiec
Zagadnienia
1. Pozycja Prus w Niemczech.
– wymienia główne wynalazki XIX w. – opisuje rozwój gospodarczy
– rozumie pojęcia: skok
i demograficzny przełomu XVIII i
demograficzny, fabryka, rewolucja
XIX w.
przemysłowa
– wskazuje kraje, w których
– wskazuje najszybciej rozwijające się
następował najszybszy rozwój
dziedziny gospodarki w XIX w.
gospodarczy
– ocenia wpływ wynalazków na życie
codzienne
– wskazuje czynniki, które
doprowadziły do wzrostu
demograficznego
– wymienia przyczyny powstawania
fabryk
– dostrzega skutki rozwoju
komunikacji
– wskazuje przykłady pozytywnych i
negatywnych skutków
uprzemysłowienia dla środowiska
naturalnego
– rozumie pojęcia: robotnicy,
– opisuje grupy społeczne kształtujące – przedstawia genezę nowych grup
burżuazja, społeczeństwo masowe,
się w XIX w.
społecznych
monarchia konstytucyjna,
– opisuje proces urbanizacji
– omawia genezę najważniejszych
socjalizm
– wie, jakie zmiany zaszyły
nurtów politycznych XIX w.
– zna postać Karola Marksa
w organizacji państwa
– przedstawiam ideologie, które
narodziły się w XIX stuleciu
– potrafi wskazać na mapie: Piemont,
Austrię, Rzym
– wie, kiedy nastąpiło zjednoczenie
Włochy
– zna postacie Camillo Caovura i
Giuseppe Garibaldiego
– omawia etapy jednoczenia Włoch
– zna postać Ottona von Bismarcka
– wskazuje państwa pokonane przez
– wie, co wydarzyło się w roku: 1866,
Królestwo Pruskie dążące do
1871
zjednoczenia Niemiec
– wskazuje na mapie obszar Cesarstwa – wskazuje na mapie większe kraje,
Niemieckiego
które weszły w skład Cesarstwa
26
– rozumie znaczenie wprowadzania
maszyn dla rozwoju
gospodarczego i demograficznego
– porównuje gospodarkę europejską
XVIII i XIX w.
– omawia znaczenie rewolucji
przemysłowej dla pozycji
i rozwoju wybranych państw
– dostrzega i analizuje skutki różnic
społecznych w XIX w.
– opisuje wpływ zmian, które zaszły w
XIX-wiecznej organizacji państwa,
na dzisiejsze życie polityczne
– przedstawia wpływ przemian
gospodarczych na funkcjonowanie
systemów władzy państwowej
– wskazuje przyczyny zjednoczenia
– uzasadnia, dlaczego Piemont stał się
Włoch
liderem zjednoczenia Włoch
– wie, jak doszło do włączenia
– rozumie, dlaczego Francja stała się
terytorium Państwa Kościelnego
sojusznikiem Piemontu
do Królestwa Włoch oraz
– dostrzega wpływ idei
ograniczenia obszaru znajdującego
romantycznych w procesie
się pod władzą papieża do
jednoczenia Włoch
Watykanu
– wyjaśnia przyczyny i skutki wojen
prowadzonych przez Prusy z
Austrią i Francją
– uzasadnia, dlaczego Bismarcka
nazywano „ojcem zjednoczonych
– wyjaśnia, dlaczego właśnie Prusy
stały się państwem, które
zjednoczyło Niemcy
– wyjaśnia przyczyny niechętnego
stosunku Francji do procesu
Niemieckiego
2. Etapy jednoczenia Niemiec.
3. Powstanie Cesarstwa
Niemieckiego.
15. Wojna secesyjna w Stanach
Zjednoczonych.
Zagadnienia
1. Rozrost terytorialny USA.
2. Północ i Południe.
3. Wojna secesyjna.
4. Rozwój USA po wojnie domowej.
16. Kolonializm w XIX wieku
Zagadnienia
1. Wyścig o kolonie.
2. Afryka i Indie w polityce
kolonialnej państw europejskich.
3. Państwa kolonialne a Chiny.
4. Wojna rosyjsko-japońska.
– w skazuje na mapie obszar USA w
XIX w.
– rozumie znaczenie pojęć: abolicja,
secesja, wojna secesyjna,
segregacja rasowa
– zna postać Abrahama Lincolna
– wie, kto wygrał wojnę secesyjną
Niemiec”
– wskazuje na mapie Północ
i Południe USA oraz opisuje
różnice pomiędzy tymi obszarami
– wie, kiedy rozgrywała się wojna
secesyjna
– wskazuje na mapie obszary, które
– opisuje politykę kolonizatorów
były w XIX w. obiektem ekspansji
wobec ludności kolonizowanych
kolonialnej
obszarów
– wymienia mocarstwa kolonialne
– wskazuje na mapie kolonie
– zna pojęcie kolonializm
brytyjskie
– zna określenie „perła w koronie”
– wie, kiedy doszło do wojny
rosyjsko-japońskiej, i zna jej
wynik
– opisuje zmiany, które w XIX
17. Powtórzenie wiadomości – świat – wskazuje kraje europejskie, które
zjednoczyły się w 2. połowie w
stuleciu zaszły w funkcjonowaniu
w 2. połowie XIX wieku
XIX w.
przemysłu i życiu społecznym
– wymienia główne mocarstwa
– charakteryzuje społeczeństwo 2.
Zagadnienia
kolonialne
połowy XIX w.
–
wskazuje
na
mapie
pozaeuropejskie
–
przedstawia
politykę kolonizatorów
1. Rewolucja przemysłowa i jej
obszary zajęte przez kolonizatorów
wobec kolonizowanych państw
konsekwencje.
– wymienia wynalazki, które zmieniły
i obszarów
2. Jednoczenie się krajów w Europie.
życie codzienne w XIX w.
3. Powstanie nowych mocarstw.
– zna postacie: Abrahama Lincolna,
Ottona von Bismarcka
4. Kolonializm.
18. Królestwo Polskie przed
powstaniem styczniowym
Zagadnienia
1. Sytuacja społeczno- polityczna w
Królestwie Polskie przed
wybuchem powstania.
2. Manifestacje patriotyczne.
3. Ugrupowania polityczne
– krótko opisuje położenie Polaków w – wie, na czym polegała „odwilż
zaborze rosyjskim przed
posewastopolska”
powstaniem styczniowym
– opisuje przebieg manifestacji
– rozumie pojęcia: manifestacja, Biali,
patriotycznych
Czerwoni
– zna postać Aleksandra
Wielopolskiego
– przedstawia programy Białych i
Czerwonych
27
jednoczenia Niemiec
– rozumie znaczenie warunków
pokoju między Francją a Prusami
(1871 r.) dla dalszego rozwoju
Niemiec
– wskazuje przyczyny różnic między
Południem a Północą USA
– podaje przyczyny wybuchu wojny
secesyjnej
– wymienia przyczyny zwycięstwa
Północy w wojnie secesyjnej
– wskazuje punkt zwrotny w wojnie
secesyjnej
– wskazuje trwające do dziś
konsekwencje amerykańskiego
niewolnictwa oraz wojny
secesyjnej
– uzasadnia wpływ wojny secesyjnej
na rozwój USA
– wyjaśnia, dlaczego pod koniec XIX
w. USA stały się mocarstwem
– uzasadnia europejski wyścig o
kolonie
kolonializmu
– uzasadnia, że Wielka Brytania była
mocarstwem kolonialnym
– opisuje politykę USA na obszarze
Chin
– analizuje pozytywne i negatywne
skutki kolonializmu
– uzasadnia przyczyny, dla których
Niemcy późno włączyły się w
wyścig o kolonie
– rozumie konsekwencje wyścigu o
zdobycie jak najcenniejszych
obszarów kolonialnych
kolonializmu
– opisuje wpływ XIX-wiecznych
przemian gospodarczych na
funkcjonowanie systemów władzy
oraz kształtowanie się nowych
grup społecznych
– wie, kiedy rozgrywała się wojna
krymska
– wyjaśnia cele manifestacji
patriotycznych
– przedstawia politykę Aleksandra
Wielopolskiego
– rozumie wpływ stosunków
międzynarodowych na sytuację
– ocenia działania Wielopolskiego
– wyjaśnia genezę różnic w poglądach
polskich ugrupowań politycznych
w Królestwie Kongresowym
w Królestwie Polskim.
4. Potyka Wielopolskiego.
19. Powstanie styczniowe
Zagadnienia
1. Branka.
2. Wybuch powstania.
3. Wojna partyzancka.
20. Upadek powstania i represje
rosyjskie wobec Polaków
Zagadnienia
1. Działalność rządu powstańczego.
2. Romuald Traugutt.
3. Represje carskie po upadku
powstania styczniowego.
21. Walka o polskość w zaborze
rosyjskim
Zagadnienia
1. Rusyfikacyjna polityka carskich
władz.
2. Formy oporu Polaków wobec
rusyfikacji.
22. Zabór pruski w okresie
popowstaniowym – walka z
germanizacją
Zagadnienia
1. Kulturkampf i germanizacja.
2. Praca organiczna.
3. Walka z germanizacją.
23. Autonomia galicyjska
Zagadnienia
– wyjaśnia pojęcia: branka, wojna
partyzancka
– wie, kiedy wybuchło powstanie
styczniowe
– wskazuje na mapie tereny ogarnięte
działaniami zbrojnymi w czasie
powstania
– wie, w jaki sposób rząd powstańczy
próbował zachęcić chłopów do
poparcia powstania
– opisuje formy walki powstańczej
– wyjaśnia genezę i znaczenie branki
– opisuje dekret rządu powstańczego
o uwłaszczeniu chłopów
– wie, kim był Romuald Traugutt
– zna pojęcie katorga
– wymienia główne represje rosyjskie
stosowane wobec Polaków po
upadku powstania styczniowego
– przedstawia działalność rządu
– podaje przyczyny i skutki carskich
powstańczego
represji wobec Polaków
– przedstawia represje carskie wobec – podaje przyczyny klęski powstania
Królestwa Polskiego po powstaniu
styczniowego
styczniowym
– analizuje znaczenie dekretu rządu
powstańczego o uwłaszczeniu
chłopów
– porównuje walki z okresu dwóch
powstań – listopadowego
i styczniowego
– przedstawia znaczenie działalności
Romualda Trauguttowi jako
dyktatora powstania
– zna pojęcia: rusyfikacja, Uniwersytet – wymienia formy rusyfikacji
– opisuje postawy Polaków po
– rozumie znaczenie rusyfikacji dla
Latający
Polaków stosowane przez carat
powstaniu styczniowym
zmian zachodzących w kulturze
– wskazuje na mapie obszar zaboru
– podaje formy oporu Polaków wobec – opisuje funkcjonowanie szkolnictwa
polskie
rosyjskiego
rusyfikacji
zaboru rosyjskiego w okresie
– rozumie znaczenie rusyfikacji dla
nasilonej rusyfikacji
zmian zachodzących w
społeczeństwie zaboru rosyjskiego
– wskazuje na mapie obszar zaboru
pruskiego
– rozumie pojęcia: germanizacja,.
Kulturkampf, rugi pruskie, strajk
szkolny
– wie, gdzie miał miejsce
najsłynniejszy strajk szkolny w
zaborze pruskim
– zna postacie Michała Drzymały i
Hipolita Cegielskiego
– wymienia przejawy germanizacji w
dziedzinach kultury, gospodarki
i struktur społecznych
– przedstawia formy oporu Polaków
wobec germanizacji
– opisuje walkę w obronie języka
polskiego w zaborze pruskim
– opisuje niemiecką kolonizację w
zaborze pruskim
– przedstawia rolę Kościoła
katolickiego w walce
z germanizacją
– opisuje wpływ polsko-niemieckiej
walki ekonomicznej na rozwój
gospodarki w Wielkopolsce
– wskazuje na mapie Galicję i Austro- – opowiada o funkcjonowaniu
– opowiada o wpływie autonomii na
Węgry
monarchii dualistycznej
szkolnictwo i kulturę w Galicji
– rozumie pojęcia: autonomia,
– wskazuje przejawy autonomii
– charakteryzuje życie polityczne w
monarchia dualistyczna, nędza
galicyjskiej w różnych dziedzinach
Galicji
28
– dostrzega wpływ zjednoczenia
Niemiec na politykę władz
pruskich wobec Polaków
– porównuje sytuację Polaków w
zaborze pruskim i rosyjskim w
dziedzinach gospodarki i kultury
– dostrzega wpływ polityki władz
zaborczych na przemiany
społeczeństwa w Wielkopolsce
– wskazuje polityczne aspekty
wprowadzenia autonomii w Galicji
– opisuje konflikty narodowościowe w
Galicji
1. Powstanie Austro-Węgier.
2. Autonomia galicyjska.
3. Szkolnictwo i kultura w zaborze
austriackim.
4. Sytuacja gospodarcza Galicji.
galicyjska
– wymienia narodowości, które żyły w
Galicji
– przedstawia sytuację gospodarczą
zaboru austriackiego
24. Kultura polska w 2. połowie
XIX wieku
– umiejscawia w czasie okresy
– rozumie znaczenie literatury pisanej
pozytywizmu i Młodej Polski
„ku pokrzepieniu serc”
– wymienia najważniejszych pisarzy
– wymienia tytuły głównych dzieł
polskich okresu pozytywizmu oraz
Henryka Sienkiewicza
twórców kultury okresu Młodej
Polski
– zna postać Jana Matejki
– charakteryzuje poglądy
pozytywistów
– przedstawia znaczenie kultury dla
utrzymania polskości
poszczególnych zaborów
– krótko opisuje sytuację Polaków w
każdym z trzech zaborów
– pamięta datę: 1863 r.
– zna postacie: Romualda Traugutta,
Henryka Sienkiewicza, Michała
Drzymały, Hipolita Cegielskiego
– wskazuje przyczyny i skutki
– dostrzega wpływ sytuacji politycznej
powstania styczniowego
w państwach zaborczych na
– charakteryzuje formy walki Polaków
położenie Polaków
z germanizacją i rusyfikacją
– opisuje wpływ zaborów na
kształtowanie się nowoczesnego
narodu polskiego
– porównuje położenie Polaków w
trzech zaborach, biorąc pod uwagę
życie kulturalne, polityczne
i gospodarcze
Zagadnienia
1. Pozytywizm.
2. Twórcy polskiego pozytywizmu.
3. Młoda Polska.
sytuacja na ziemiach polskich
pod zaborami
Zagadnienia
1. Sytuacja narodowościowa,
społeczna i ekonomiczna Polaków
w poszczególnych zaborach.
2. Stosunek Polaków do władz
zaborczych na różnych obszarach
ziem polskich.
3. Rozwój kultury polskiej w 2.
połowie XIX i na początku XX
stulecia.
26. Wynalazki przełomu XIX i XX
wieku
Zagadnienia
1. Epoka pary i elektryczności.
2. Wynalazki, które zmieniły świat.
3. Postęp w medycynie i rolnictwie.
27. Przełom XIX i XX wieku –
narodziny kultury masowej,
przemiany w sztuce
– opisuje przebieg powstania
styczniowego
– opisuje formy rusyfikacji
i germanizacji
– wie, w jaki sposób Polacy
przeciwstawiali się polityce
zaborców
– dostrzega wpływ pozytywizmu na
postawy Polaków po powstaniu
styczniowym
– zna pojęcie „epoka pary”
– uzasadnia genezę określenia: „epoka – wskazuje wpływ rozwoju nauk
– uzasadnia prymat Niemiec i USA w
– wskazuje na mapie państwa najlepiej
stali, pary i węgla”
ścisłych na przemiany w technice i
gospodarce światowej początku
rozwinięte pod względem
– opisuje znaczenie osiągnięć
gospodarce
XX w.
gospodarczym
technicznych: elektryczności,
– analizuje wpływ wynalazków na
– wymienia najważniejsze wynalazki
telefonu, samochodu itd.
rozwój produkcji masowej i coraz
przełomu XIX i XX w.
– wie, dlaczego w XIX stuleciu
większą dostępność różnych
wydłużyła się średnia długość
towarów
życia
– zna postacie: Thomasa Edisona,
braci Lumière, Aleksandra Bella
– wie, co oznacza określenie „piękna
epoka”
– zna najważniejsze wynalazki
przełomu XIX i XX w. oraz
wskazuje zmiany, jakie
– opisuje życie codzienne w „pięknej
epoce”
– wymienia dziedziny życia
społecznego, które rozwinęły się
na przełomie XIX i XX w.
29
– opisuje cechy charakterystyczne
dzieł impresjonistycznych
i secesyjnych
– opisuje masowość kultury przełomu
XIX i XX w.
– dostrzega wpływ przemian
polityczno-gospodarczych na
tematykę dzieł literackich
– analizuje wpływ rozwoju kina,
fotografii i prasy na kształtowanie
Zagadnienia
1. „Piękna epoka”.
2. Wynalazki i ich wpływ na życie
codzienne.
3. Rozwój kina, fotografii i prasy.
4. Impresjonizm i secesja.
28. Partie polityczne na ziemiach
polskich w XIX wieku
Zagadnienia
1. Ruch narodowy.
2. Socjaliści.
3. Ludowcy.
29. Rewolucja 1905 roku w Rosji i
zaborze rosyjskim
Zagadnienia
1. Sytuacja w Rosji przed 1905 r.
2. Walka o swobody demokratyczne
w Rosji.
3. Rewolucja 1905 r. w zaborze
rosyjskim.
4. Strajki w Łodzi.
30. Powstanie trójprzymierza
i trójporozumienia
Zagadnienia
1. Kształtowanie się trójprzymierza
i trójporozumienia.
2. Wyścig zbrojeń w Europie.
3. „Kocioł bałkański”.
31. Polacy wobec zbliżającej się
wojny
Zagadnienia
1.Orientacja proaustriacka.
spowodowały one w życiu ludzi
– rozpoznaje dzieła reprezentujące
secesję i impresjonizm
się nowych poglądów, wymianę
myśli itp.
– wymienia główne nurty polityczne
– wymienia najważniejsze partie
na ziemiach polskich
polityczne działające na ziemiach
– rozumie skróty: PPS, endecja
polskich i przedstawia
– przyporządkowuje postacie Romana
najważniejsze punkty ich
Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego
programów
do odpowiednich partii
– wie, kiedy powstały Narodowa
politycznych
Demokracja i Polska Partia
Socjalistyczna
– dostrzega różnice programowe
wewnątrz polskiego ruchu
socjalistycznego
– wskazuje przyczyny powstawania
partii o charakterze narodowym,
ludowym i socjalistycznym
– przedstawia poglądy
najważniejszych przywódców
polskich partii, ze szczególnym
uwzględnieniem stosunku do
dążeń niepodległościowych
– przedstawia formy działalności
polskich partii politycznych
– zna datę: 1905 r.
– podaje formy walki o swobody w
– zna pojęcie strajk generalny
Rosji oraz na ziemiach polskich
– zna określenie „krwawa niedziela”
pod zaborem rosyjskim
– wymienia miasta zaboru rosyjskiego, – opisuje strajki w Łodzi
w których w 1905 r. dochodziło do
demonstracji
– podaje przyczyny wystąpień w Rosji – omawia związek między rewolucją
i na ziemiach zaboru rosyjskiego
1905 r. w Rosji a rewolucją na
– wskazuje skutki rewolucji dla Rosji i
ziemiach polskich, dostrzega
zaboru rosyjskiego
powiązania
– wskazuje rożne cele uczestników
rewolucji i tłumaczy różnice
pomiędzy nimi
– wymienia i wskazuje na mapie
członków trójprzymierza
i trójporozumienia,
– rozumie pojęcia: ententa, państwa
centralne
– opisuje przyczyny powstania dwóch – analizuje i omawia działania, dzięki
sojuszy wojskowych,
którym Niemcy stały się
charakteryzuje ich działania
najsilniejszym państwem w
– podaje przyczyny nawiązania
Europie
współpracy między Francją
i Wielką Brytanią
– wie, dlaczego doszło do konfliktów
zbrojnych na Bałkanach
– wie, kiedy powstały trójprzymierze
i trójporozumienie
– podaje przyczyny napięć
w stosunkach międzynarodowych
w Europie na początku XX w.
– wymienia orientacje polityczne
– opisuje orientacje prorosyjską i
– wskazuje przyczyny podziału
kształtujące się na ziemiach
proaustriacką
społeczeństwa polskiego na dwie
polskich przed wybuchem I wojny – opisuje działalność polskich
orientacje przed wybuchem I
światowej
organizacji paramilitarnych przed I
wojny światowej
– wskazuje przywódców politycznych
wojną światową
poszczególnych orientacji
30
– wskazuje genezę poszczególnych
polskich nurtów politycznych
i dostrzega ich powiązania
z tendencjami ogólnoświatowymi
– potrafi wskazać specyfikę polskich
ruchów politycznych na tle
światowym
– wskazuje dzisiejsze polskie partie
polityczne, które odwołują się do
tradycji ugrupowań powstałych na
przełomie XIX i XX w.
– omawia znaczenie polskich
organizacji paramilitarnych
– uzasadnia poparcie udzielone
zaborcom przez Dmowskiego i
Piłsudskiego
2. Poglądy Dmowskiego.
3. Tworzenie się polskich organizacji
paramilitarnych.
– wymienia polskie organizacje
paramilitarne, które powstały przed
I wojną światową
32. Wybuch I wojny i działania
wojenne w latach 1914–1917
– wie, kiedy wybuchła I wojna
– wymienia najważniejsze bitwy I
światowa
wojny światowej
– wymienia kraje walczące w I wojnie – opisuje wojnę pozycyjną
światowej i wskazuje je na mapie – zna postać arcyksięcia Franciszka
– podaje bezpośrednią przyczynę
Ferdynanda i wie, gdzie dokonano
wybuchu wojny
na niego zamachu
– rozumie pojęcie wojna pozycyjna
– wymienia nowe rodzaje broni
zastosowane w czasie I wojny
światowej
– charakteryzuje wpływ techniki
– opisuje wpływ położenia
wojennej na przebieg działań
geograficznego Niemiec na ich
militarnych
sytuację strategiczną
– uzasadnia światowy charakter
– charakteryzuje sytuację
działań wojennych w latach 1914–
międzynarodową w chwili
1917
dokonania zamachu w Sarajewie
– wskazuje na mapie Rosję
– wie, kiedy doszło do rewolucji
lutowej i przewrotu
bolszewickiego
– zna postacie Mikołaja II
i Włodzimierza Lenina
– opisuje sposób przejęcia władzy w
Rosji przez bolszewików
– rozumie pojęcie obca interwencja
– wymienia państwa, które wysłały
siły interwencyjne do Rosji
– podaje cechy rządów Mikołaja II
oraz rządów bolszewickich,
dostrzega podstawowe różnice
– podaje przyczyny wybuchu
rewolucji w Rosji
– przedstawia poglądy Włodzimierza
Lenina
– podaje warunki zawarcia pokoju w
Brześciu w 1918 r.
– wie, dlaczego I wojna światowa
oznaczała dla Polaków
konieczność prowadzenia
bratobójczych walk
– opisuje działalność Legionów
– wskazuje stanowisko zaborców
wobec sprawy polskiej
– omawia założenia orędzia Wilsona
w spawie polskiej
– prezentuje postawy aktywistów i
– analizuje wpływ sytuacji
pasywistów
międzynarodowej na sprawę
– rozumie, dlaczego państwa zaborcze
polską w okresie I wojny
próbowały pozyskać Polaków
światowej
– rozumie znaczenie Aktu 5 listopada
oraz orędzia prezydenta Wilsona
dla sytuacji Polaków
Zagadnienia
1. Zamach w Sarajewie.
2. Działania wojenne na frontach
wschodnim i zachodnim w latach
1914–1917.
3. Rozwój techniki wojennej.
33. Rewolucja lutowa i przewrót
bolszewicki w Rosji
Zagadnienia
1. Sytuacja w Rosji przed wybuchem
rewolucji.
2. Rewolucja lutowa.
3. Przewrót bolszewicki.
4. Pokój brzeski.
5. Obca interwencja w Rosji.
– wymienia polskie formacje zbrojne
biorące udział w I wojnie
światowej
– zna postacie Józefa Piłsudskiego i
Zagadnienia
Ignacego Paderewskiego
1. Kwestia polska na początku wojny. – zna pojęcie Akt 5 listopada
2. Aktywiści i pasywiści.
3. Polskie formacje zbrojne w czasie I
wojny światowej.
4. Sprawa polska na arenie
międzynarodowej.
34. Sprawa Polska w okresie
I wojny światowej
35. Zakończenie I wojny światowej
Zagadnienia
1. Przystąpienie USA do wojny.
2. Przebieg działań wojennych w
1918 r.
– wskazuje państwo, które przyłączyło – wie, kiedy i dlaczego USA
się do wojny w 1917 r.
przystąpiły do działań wojennych
– wie, kiedy zakończyła się I wojna
– omawia przebieg wojny w ostatnim
światowa
roku jej trwania
– wymienia państwa, które należały do – wie, gdzie zostało podpisane
obozu zwycięzców I wojny
zawieszenie broni
światowej
31
– opisuje metody sprawowania władzy
przez Mikołaja II, Rząd
Tymczasowy, oraz bolszewików
– rozumie znaczenie rewolucji
rosyjskiej dla przebiegu I wojny
światowej
– podaje przyczyny interwencji
państw zachodnich w Rosji
– omawia skutki militarne
– wyjaśnia rolę USA w pokonaniu
przystąpienia USA do wojny
państw centralnych
– zna poglądy Woodrowa Wilsona
– omawia przyczyny klęski państw
odnośnie do problemu zakończenia
centralnych, wskazując czynniki
wojny
militarne, gospodarcze
– wymienia warunki, które Niemcy
i demograficzne
przyjęły w akcie zawieszenia broni – rozumie znaczenie klęski państw
centralnych dla sprawy polskiej
3. Zawieszenie broni.
36. Odzyskanie niepodległości
przez Polskę w 1918 r.
– wie, kiedy Polska odzyskała
niepodległość
– wie, kto został naczelnikiem
państwa polskiego w 1918 r.
Zagadnienia
1. Sytuacja międzynarodowa
w chwili zakończenia działań
wojennych.
2. Polskie ośrodki władzy.
3. 11 listopada 1918 r.
37. Powtórzenie wiadomości – świat – wskazuj na mapie kraje ententy i
państwa centralne
i Polska na początku XX wieku
– wie, które państwa należały do
obozu zwycięzców I wojny
Zagadnienia
światowej
– wymienia najważniejsze bitwy I
1. Sojusze wojskowe na przełomie
wojny światowej
XIX i XX w.
– wie, co wydarzyło się w roku: 1914,
2. Sprawa polska przed I wojną
1917, 1918
światową i w trakcie trwania
– wie, kiedy Polska odzyskała
niepodległość
konfliktu.
– zna postacie: Józefa Piłsudskiego,
3. Odzyskanie niepodległości przez
Romana Dmowskiego,
Polskę.
Włodzimierza Lenina, Woodrowa
Wilsona
– wymienia polskie formacje zbrojne
biorące udział w I wojnie
światowej
– przedstawia sytuację w państwach
– zna postacie: Wincentego Witosa,
zaborczych w chwili zakończenia
Józefa Hallera, Ignacego
I wojny światowej
Daszyńskiego, Ignacego
– wymienia miejsca, w których
Paderewskiego, Romana
kształtowały się ośrodki władz
Dmowskiego i omawia ich wpływ
niepodległej Polski
na kształtowanie się ośrodków
– wie, dlaczego 11 listopada uważamy
polskich władz w 1918 r.
za dzień odzyskania niepodległości
– opisuje przebieg I wojny światowej
– charakteryzuje formy działań
militarnych w okresie I wojny
światowej
– opisuje przemiany zachodzące w
Rosji w 1917 r.
– wie, w jaki sposób doszło do
odzyskania niepodległości przez
Polskę
– przedstawia zmiany w technice i
sztuce wojennej, które zaszły
w czasie I wojny światowej
– omawia wpływ sytuacji
międzynarodowej na możliwości
odzyskania niepodległości przez
Polskę
– podaje przyczyny i skutki powstania – analizuje wpływ sytuacji
dwóch bloków politycznomiędzynarodowej na odzyskanie
militarnych na przełomie XIX i
niepodległości przez Polskę
XX w.
– przedstawia bezpośrednie
– charakteryzuje postawy Polaków
i pośrednie przyczyny wybuchu I
przed wybuchem I wojny
wojny światowej
światowej – przedstawia rożne
– charakteryzuje zmiany polityczne,
poglądy polityczne
które zaszły w Rosji w wyniku
– opisuje stosunek poszczególnych
rewolucji lutowej i przewrotu
państw do sprawy polskiej w
bolszewickiego
okresie I wojny światowej
– podaje przyczyny i skutki rewolucji
lutowej i przewrotu
bolszewickiego w Rosji
chronologia
– umieszcza wydarzenia w czasie
– przyporządkowuje wydarzenie do
– potrafi umieścić wydarzenie w
odpowiedniej epoki
odpowiednim wieku
– zna czas trwania kolejnych epok
– zna podział dziejów na ery
– wie, jakie wydarzenie dzieli
symbolicznie oś czasu na dwie ery
– wymienia w kolejności
chronologicznej epoki historyczne
– swobodnie operuje kategoriami:
epoka, era, okres historyczny
– zna rożne nazwy odnoszące się do
tej samej epoki
– podaje uzasadnienie cezur
chronologicznych oddzielających
kolejne epoki
najważniejsze wydarzenia
w historii świata
– zna daty najważniejszych wydarzeń
z historii świata*
– podaje, w którym wieku doszło do
danego wydarzenia
– w odniesieniu do wydarzeń
swobodnie operuje kategoriami:
epoka, era, okres historyczny
– podaje kontekst wydarzeń
historycznych
– przyporządkowuje wydarzenie do
odpowiedniej epoki
32
królowie Polski
– zna dynastie panujące w Polsce
– przyporządkowuje władcę do
dynastii
– określa pokrewieństwo, pracując z
drzewem genealogicznym
– zna wiek panowania danego władcy
– potrafi przyporządkować władcę do
epoki
– uzupełnia w drzewie
genealogicznym brakujące dane
– potrafi podać informacje na temat
panowania danego władcy
najwięksi artyści w historii,
style architektoniczne
– wymienia największych twórców
danej epoki
– wymienia style architektoniczne w
porządku chronologicznym
– na ilustracji przedstawiającej
budowlę rozpoznaje jej styl
architektoniczny
– podaje czas trwania danego okresu
w kulturze lub stylu
architektonicznego
– przyporządkowuje twórcę do epoki
– opisuje samodzielnie dany styl
architektoniczny i podaje jego
główne cechy
– podaje dzieła głównych twórców z
danej epoki
1. Religie świata
– zna pojęcia: politeizm, monoteizm
– podaje przykłady religii
politeistycznych
i monoteistycznych
– zna założycieli chrześcijaństwa i
islamu
– wie, kiedy powstały chrześcijaństwo
oraz islam
– zna pojęcia: religie naturalne, religie – opisuje religie starożytnych
objawione
Egipcjan, Greków i Rzymian oraz
– wymienia przykłady religii
wierzenia ludów pierwotnych
naturalnych i objawionych
– wie, jak podzieliło się
– charakteryzuje chrześcijaństwo i
chrześcijaństwo
judaizm
– wskazuje na mapie miejsca, gdzie
powstały wielkie religie
monoteistyczne
– wyjaśnia, na czym polega
synkretyzm religijny
– przedstawia uniwersalny charakter
chrześcijaństwa
– rozumie wpływ religii na historię
świata
– porównuje różne religie
monoteistyczne
– wymienia najważniejsze wynalazki
danej epoki
– dostrzega wpływ jednego wynalazku – wymienia okresy, w których
na rozwój wielu dziedzin życia
następowało przyspieszenie
oraz pojawianie się kolejnych
przemian naukowo-technicznych
wynalazków
– wskazuje wynalazki, które zmieniły
oblicze świata
– analizuje przyczyny
nierównomiernego w czasie i
przestrzeni rozwoju gospodarczego
Zagadnienia
1. Religie naturalne.
2. Politeistyczne religie świata
starożytnego.
3. Religie monoteistyczne.
2. Postęp techniczny w świecie
Zagadnienia
1. Wynalazki rożnych epok.
3. Style architektoniczne
Zagadnienia
1. Architektura świata starożytnego.
2. Style romański i gotycki.
3. Budowle świata nowożytnego.
4.Od dzidy do czołgu
Zagadnienia
1. Piechota.
2. Hoplici.
3. Rzymscy legioniści.
4. Rycerze średniowiecza.
5. Broń palna.
– wymienia style architektoniczne
– wymienia przykłady budowli
– podaje cechy danego stylu
w kolejności chronologicznej
reprezentujących dany styl
architektonicznego
– wskazuje epokę, w której budowano – wskazuje przykłady wybranego stylu
zgodnie z założeniami danego
architektonicznego w najbliższej
stylu
okolicy (swoim regionie)
– na ilustracji przedstawiającej
budowlę rozpoznaje jej styl
architektoniczny
– dostrzega wpływ jednego stylu
architektonicznego na drugi
– wskazuje wpływ postępu
technicznego na przemiany w
architekturze
– wymienia broń stosowaną w rożnych – umieszcza sposób walki, broń lub
– opisuje sposób walki danej formacji
okresach historycznych
formację wojskową
wojskowej
– pamięta i rozumie pojęcia: legion,
w odpowiedniej epoce
broń palna, falanga
– wymienia najważniejsze bitwy danej
epoki
– podaje przykłady zmian w sztuce
wojennej
– dostrzega wpływ rozwoju techniki
na sposób walki
33
6. Wojny czasów nowożytnych.
5. Zmiany w ubiorze na przestrzeni – rozumie pojęcia: chiton, toga
wieków
– dostrzega wpływ warunków
klimatycznych na modę
– omawia wygląd i pochodzenie
polskiego stroju szlacheckiego
– omawia wpływ pozycji społecznej
człowieka na jego strój
– dostrzega wpływ przemian
społecznych i gospodarczych na
modę
– wskazuje przykłady przemian w
dziedzinach: sztuki militarnej,
gospodarki oraz mody
– wskazuje przyczyny przemian w
poszczególnych dziedzinach oraz
ich skutki
– dostrzega zmiany zachodzące w
różnych dziedzinach życia oraz
wskazuje na zależności pomiędzy
tymi dziedzinami
Zagadnienia
1.Ubiory starożytność
i średniowiecza.
2. Zmiany w ubiorze w czasach
nowożytnych.
6. Powtórzenie wiadomości – świat
ciągle się zmienia
– wymienia przykłady najbardziej
znanych budowli, wynalazków,
rodzajów broni
34

historia

Transkrypt

Podobne dokumenty

Konspekt lekcji

Wymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie

Przedmiotowy System Oceniania z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

– Zna modlitwy: Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo , Aniele Boży , Wieczny

Wymagania semestralne w klasie IV

Szczegółowe wymagania edukacyjne Przedmiot: Ekonomia w

Fizyka. Klasa 1. Semestr 1. Dział „Pierwsze spotkanie z fizyką

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

wymagania edukacyjne z przyrody dla klas vi – rok szkolny 2013/2014

klasy 2