Jęczmień ozimy
Transkrypt
Jęczmień ozimy
Jęczmień ozimy Wymagania klimatyczno-glebowe ■ Temperatura Ze wszystkich ozimin jęczmień ozimy jest najmniej odporny na niską temperaturę. Bez okrywy śnieżnej wymarza już przy -15°C. Jest szczególnie wrażliwy na duże wahania temperatury w czasie przymrozków jesienią i wczesną wiosną. Z tego względu zalecany jest do uprawy w południowo-zachodniej i zachodniej części kraju. Nie zaleca się jego uprawy od linii Wisły na wschód. ■ Opady Jęczmień ozimy dobrze wykorzystuje zapasy wody zimowej i dlatego opady deszczu w okresie wegetacji mają mniejsze znaczenie. Niepożądane są nadmierne opady, gdyż zwiększają ryzyko wylegania. ■ Gleba Jęczmień ozimy ma nieco mniejsze wymagania niż jary, dlatego może być również uprawiany na glebach kompleksu żytniego dobrego, a nawet słabego, lecz w wysokiej kulturze i o odczynie zbliżonym do obojętnego. Całkowicie nieprzydatne do uprawy jęczmienia są kwaśne gleby lekkie (piaszczyste), suche lub podmokłe. Dobór odmiany Obecnie w krajowym rejestrze zarejestrowanych jest obecnie 22 odmian (styczeń 2015). Zdecydowaną większość stanowi grupa odmian wielorzędowych (czterorzędowych), natomiast trzy odmiany mają kłosy dwurzędowe (w tym dwie są typu browarnego). Jęczmień ozimy sześciorzędowy W tabeli zamieszczono wybrane wyniki z doświadczeń PDO, które charakteryzują plon odmian obu grup oraz wartość technologiczną odmian browarnych. Wielkość plonu uzyskano przy tzw. wysokim poziomie agrotechniki, tzn.: nawożeniu azotem w dawce średnio 125 kg N/ha, stosowaniu dolistnych preparatów wieloskładnikowych (łącznie z fungicydami), ochronie przed wylęganiem (1 zabieg) i chorobami (2 zabiegi). W uzasadnionych przypadkach (w razie konieczności) stosuje się dodatkowo regulator wzrostu i fungicyd. Tabela. Przykłady odmian jęczmienia ozimego, wg COBORU 2007 r. Odmiana Grupa Nickela Tiffany Bażant Bombay Karakan Lomerit Maybrit Merlot odmiany browarne odmiany pastewne Przeciętny plon [t/ha] 9,3 8,4 9,1 8,7 9,6 9,6 9,8 9,6 Wartość browarna Skala 1-9 4,5 3,90 4,5 3,80 6,0 4,5 5,5 nie określa się 5,5 5,0 5,0 Mrozoodporność Agrotechnika ■ Stanowisko w zmianowaniu Ze względu na bardzo wczesny termin siewu jęczmienia ozimego, czynnikiem decydującym o wyborze przedplonu jest przede wszystkim czas jego zbioru. Przedplon powinien schodzić z pola już pod koniec lipca lub na początku sierpnia. Dlatego dobrymi przedplonami są: rzepak, groch, mieszanki strączkowe, a także ziemniak odmian wczesnych uprawiany na oborniku. Spośród zbóż, ze względu na termin zbioru, najlepszym przedplonem jest żyto. ■ Uprawa roli Uprawa roli pod jęczmień ozimy jest taka sama jak pod pozostałe zboża ozime (m.in. pszenica ozima). ■ Nawożenie Nawożenie fosforem i potasem W uprawie jęczmienia ozimego nawozy fosforowe i potasowe stosuje się przedsiewnie pod orkę lub bronowanie. Dawkę ustala się w zależności od zasobności gleby. Najczęściej jest to 70-80 kg P205/ha i 80-110 kg K20/ha. Nawożenie azotem Jęczmień ozimy bardzo dobrze reaguje na nawożenie azotem. Jednakże zbyt wysokie dawki mogą powodować wylęganie. Ze względu na słabą zimotrwałość, nawożenie tym składnikiem lepiej rozpocząć wiosną po ruszeniu wegetacji. W stanowiskach dobrych (po okopowych) wystarczająca jest dawka do 70 kg N/ ha, natomiast w słabszych (po zbożach) do 120 kg N/ha. W celu jak najlepszego wykorzystania azotu, całą dawkę należy podzielić i stosować w 2-3 terminach. W przypadku uprawy odmian browarnych dawkę azotu, podobnie jak dla jęczmienia jarego, trzeba zmniejszyć i w całości zastosować wiosną, po ruszeniu wegetacji. ■ Siew Termin siewu (rys.). Jęczmień ozimy wysiewa się najwcześniej ze wszystkich zbóż ozimych. W zależności od regionu kraju siew powinno się przeprowadzić w okresie od 1 do 10 lub 15 września. Terminy siewu jęczmienia ozimego w poszczególnych regionach Polski Ilość wysiewu jęczmienia ozimego zależy od masy 1000 ziaren i stanowiska. Optymalna ilość wynosi od 130 kg/ha w stanowiskach bardzo dobrych do 180 kg/ha w stanowisku słabym iw opóźnionym terminie wysiewu. Jest to 300-400 ziaren/m2. ■ Zabiegi pielęgnacyjne W zasiewach jęczmienia ozimego, jeśli nie uległ on uszkodzeniu w czasie zimy, poza nawożeniem azotem praktycznie nie ma potrzeby wykonywania żadnych zabiegów. Jeśli jednak rośliny są porażone chorobami (pleśnią śniegową, mączniakiem), to konieczne jest bronowanie jeszcze przed ruszeniem wegetacji, w celu usunięcia martwych liści. Następnie rośliny trzeba jak najszybciej zacząć dokarmiać azotem. Ponadto na plantacjach przerzedzonych w czasie zimy konieczne może okazać się wiosenne zwalczanie chwastów. W warunkach sprzyjających wylęganiu należy stosować w okresie strzelania w źdźbło (KD 31-49) jeden z zalecanych antywylegaczy.