Plan projektu

Plan projektu
Projekt został przygotowany z myślą o uczniach szkół ponadgimnazjalnych, gimnazjalnych
oraz w efekcie końcowym z uczniami Szkoły Podstawowej i Przedszkola. Pomysł koncentruje się na zagadnieniach przeszłości geologicznej najbliższej okolicy ucznia, w połączeniu z
fizyką. Uczniowie uczestniczący w projekcie mają możliwość pogłębić wiedzę z przedmiotów: geografia, biologia, fizyka, j. polski i historia. W jednym z etapów naszego projektu będą
potrzebne umiejętności stolarskie i ślusarskie. W projekcie szeroko wykorzystuje się technologię informacyjną zarówno do zbierania, weryfikacji informacji jak i do prezentacji. Nowa
podstawa programowa w szkole średniej realizowana od nowego roku szkolnego 2012/2013,
zakłada wspieranie realizacji zagadnień zgodnie z regułą:
“USŁYSZĘ – ZAPOMNĘ
ZOBACZĘ - ZAPAMIĘTAM
ZROBIĘ – ZROZUMIEM”
TYTUŁ: MIĘDZY ZIEMIĄ A NIEBEM
Opracowanie zawiera propozycje problemów dotyczących poznania przeszłości najbliższej
okolicy, występujących w niej form polodowcowych, pozostałości roślinnych i zwierzęcych.
Projekt rozpoczniemy od poznania przeszłości geologicznej Pojezierza Drawskiego, w trakcie wykładów pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego w Szczecinie. W trakcie
wypraw badawczych będziemy dokonywać pomiarów, odkrywek i obserwacji astronomicznych. Do każdego tematu podano listę zadań do zrealizowania przez zespół uczniów. Każde
zadanie projektowe powinno zostać publicznie zaprezentowane. W celu realizacji zadań wykorzystamy metodę questingu, polegającą na pracy grupowej w terenie i opracowaniu materiałów w szkole. Nawiążemy współpracę z pracownikami w dziale turystyki w Gminie Czaplinek i Gminie Połczyn Zdrój w celu promocji naszego projektu oraz z Towarzystwem
Kompas w Szczecinie.
CELE OPERACYJNE:
Uczeń:
obserwuje na żywo „ życie przyrody”, obiekty, zjawiska, sytuacje, związki między
obiektami i zjawiskami, przyczynowość zjawisk, zdobywa informacje, które następnie
przetworzy (czyli dokona analizy, syntezy, porównania, selekcji, klasyfikacji, uogólnień),
kształtuje pojęcia, tworzy pełne struktury wiedzy w umyśle,
zdobywa nowe informacje, utrwala w nowych kontekstach informacje zdobyte wcześniej,
wykazuje różnorodną aktywność np. stosuje wiedzę i umiejętności w praktyce,
rozwija spostrzegawczość, umiejętność obserwacji w terenie,
znajduje wiele niewytłumaczonych zjawisk,
dzieli się swoimi wątpliwościami,
stawia pytania i poszukuje odpowiedzi.
1
poznaje stan zagrożenia środowiska w najbliższym otoczeniu,
poznaje zasady ochrony przyrody i współżycia z nią,
działania na rzecz umiłowania piękna natury i rozwijania wrażliwości na piękno przyrody,
CELE WYCHOWAWCZE:
Uczeń:
ożywia krajobrazy poznawane z kart podręczników szkolnych, które nabierają piękna,
kolorów i pulsują życiem,
wyzwala inicjatywę w działaniu
uczy się współdziałania, współpracy, uczynności, wspólnego radzenia sobie z trudnościami,
utrwala zdobytą wiedzę,
rozwija krytycyzm będący podstawą naukowego poglądu na świat,
wyrabia umiejętność samodzielnego i racjonalnego myślenia,
pozwala na lepsze poznanie nowych, nieznanych jeszcze rzeczy i zjawisk,
nawiązuje kontakt ze środowiskiem,
uczy spostrzegać i konfrontować teorię z praktyczną rzeczywistością,
tworzy atmosfery zainteresowania własnym „małym krajem”
Problemy – tematy
I.
Zajęcia teoretyczne z geologii.
Poznanie przeszłości geologicznej podczas wykładu pt. „ Zlodowacenie Bałtyckie”. Wykład
poprowadzony zostanie przez pracownika Państwowego Instytutu Geologicznego w Szczecinie.
II.
Wyprawy badawcze
Pobyt na wycieczce to uczenie się przez odkrywanie, przeżywanie i działanie, mające posmak
przygody. Wycieczki nauczycielowi pozwalają na osiągnięcie lepszych wyników pracy dydaktycznej, a uczniowi pozwalają na wszechstronny rozwój intelektualny. Z tego właśnie
powodu proponujemy naszym uczniom cztery wycieczki krajoznawcze, gdzie młodzież
będzie miała możliwość dokonania konfrontacji teorii z praktyką i otaczającą rzeczywistością, wykorzystując zdobytą wiedzę teoretyczną wyniesioną ze szkoły. Zanim wyjdziemy w
teren opracujemy z młodzieżą regulamin uczestnika wycieczki, tak aby był on akceptowany
przez wszystkich uczestników. Zwrócimy szczególną uwagę na:
całkowitego zakazu spożywania alkoholu
przestrzegania porządku i dyscypliny,
sumiennego wykonywania powierzonych zadań,
przestrzegania bezpieczeństwa,
zasad zachowania się na jezdni, kajaku, rezerwacie przyrody,
udzielania pomocy i tworzenia koleżeńskiej atmosfery.
a) Wycieczka rowerowa do Szwajcarii Połczyńskiej- rezerwatu krajobrazowego.
Zadania do wykonania:
2
1. Obserwacja form polodowcowych: Spyczna Góra, moren czołowych, jezior polodowcowych (Krzywe, Krąg, Długie, Głębokie i Małe), oczka polodowcowe, doliny polodowcowej oraz szaty roślinnej, wspaniałych kompleksów leśnych, niskich torfowisk.
2. Badanie przezroczystości jezior - za pomocą krążka Secchiego
3. Badanie właściwości fizycznych jezior.
4. Obserwacja profilu gleby brunatnej w rezerwacie „Brunatna gleba”.
b) Wycieczka rowerowa zielonym szlakiem rowerowym
Zadania do wykonania:
1. Obserwacja form polodowcowych: największy pomnik przyrody nieożywionej w gminie Czaplinek, sandr w Machlinach, jezioro Kaleńsko.
2. Badanie przezroczystości jezior - za pomocą krążka Secchiego.
3. Badanie właściwości fizycznych jezior.
4. Obserwacja profilu gleby bielicowej.
5. Obserwacja hydroforni i jej wpływu na środowisko.
c)
Obserwacje astronomiczne: Biwak w celu dokonania zaplanowanych obserwacji astronomicznych
Zadania do wykonania:
1. Określenie położenia geograficznego.
2. Zbudowanie zegara słonecznego.
3. Przygotowanie sprzętu i przyrządów do obserwacji nieba: lunet – Galileoskopów, lornetek, obrotowych map nieba.
4. Dokonanie badań liczebności gwiazd na niebie przy zastosowaniu dwóch metod:
okienka prostokątnego i obręczy metalowej.
5. Obserwacja gwiazdozbiorów i stworzenie mapy nieba miejsca biwakowego.
d) Wycieczka kajakowa na wyspę Bielawę
Zadania do wykonania:
1. Obserwacja typu genetycznego misy jeziornej.
2. Badanie przeźroczystości jezior.
3. Badanie właściwości fizycznych.
4. Poznanie wyspy Bielawy, wędrówka ścieżką przyrodniczą i określenie etapów jej powstania.
e) Wycieczka piesza po Czaplinku
Zadania do wykonania:
1. Wybranie charakterystycznych zabytków Czaplinka.
2. Pomiar odległości i czasu przemieszczania się w terenie.
3. Ustalenie cech charakterystycznych do wyprawy odkrywców śladami przeszłości w mieście.
4. Wybranie miejsca na lokalizację nagrody, za przejście wszystkich punków.
5. Zebranie materiałów do questu.
3
III.
Szczegółowy plan wykonania wybranych zadań
Zadanie 1: Obserwacja form polodowcowych
Wyprawa ma na celu wykonanie szkicu jezior polodowcowych, określenie kierunku ułożenia
rynny polodowcowej. Pomiar wysokości względnej i porównanie jej z wysokością bezwzględną, najwyżej położonego punktu na Pojezierzu Drawskim.
Zadanie 2: Badanie przezroczystości jezior
Badanie przezroczystości jezior - za pomocą krążka Secchiego, wykonanymi przez grupę
ślusarzy w naszej szkole. Krążek ma kształt koła, pomalowany jest na biało farbą olejną. Do
krążka przymocowany jest sznurek z zaznaczonymi odległościami co jeden metr. Z pomostu
zanurzamy krążek do wody na głębokość jego widzialności. Następnie liczymy ilość supłów
na sznurze i zapisujemy uzyskany wynik w metrach.
Zadanie 3: Badanie właściwości fizycznych jezior
Z badanych jezior zostaną pobrane próbki do analizy własności fizycznych takich jak: napięcie powierzchniowe, gęstość, temperatura.
A. Pomiar współczynnika napięcia powierzchniowego cieczy za pomocą pierścienia z
drutu.
Cel: wyznaczenie współczynnika napięcia powierzchniowego.
Środki dydaktyczne:
waga laboratoryjna, płaskie naczynie, kawałek cienkiego drutu (z materiału zwilżanego przez
wodę), szklana butelka po napojach, kawałek nitki, linijka;
Fazy doświadczenia (Podręcznik: Fizyka dla szkół ponadgimnazjalnych z elementami kursu rozszerzonego koniecznymi do podjęcia studiów technicznych i przyrodniczych. Część 1 pod redakcją Jadwigi Salach.):
1. Z drutu formujemy pierścień, nawijając drut na butelkę. Obwód pierścienia l wyznaczamy, wykorzystując nitkę, za pomocą której określamy obwód butelki w miejscu,
gdzie znajduje się pierścień. Pomiar powtarzamy trzykrotnie.
2. W miejsce jednej z szalek wagi laboratoryjnej zawieszamy poziomo, na nitkach, przygotowany pierścień. Doprowadzamy wagę do równowagi.
3. Na podstawie wagi, pod pierścieniem, umieszczamy naczynie z wodą. Długość nitek,
na których zawieszamy pierścień, dobieramy tak, aby pierścień lekko „opierał się” na
powierzchni wody.
4. Dokładamy na szalkę wagi kolejno niewielkie odważniki (obserwujemy, że pierścień,
podnosząc się do góry, pociąga na sobą „pobocznicę walca z wody”) aż do momentu
oderwania pierścienia od wody.
5. Masa m dołożonych (po zrównoważeniu wagi) odważników pomnożona przez g jest
równa wartości siły F równoważącej siłę napięcia powierzchniowego. Masę m wyznaczamy powtarzając doświadczenie kilkakrotnie.
6. Wyniki pomiarów zapisujemy w tabeli:
4
Lp.
1
2
3
m(g)
Δ m(g)
Δ l(m)
l(m)
σ
Δσ
mśr(g)
lśr(m)
Korzystając z wyników pomiarów wyznaczamy σ dla wody:
mg
2l
,
natomiast niepewność pomiarową Δσ obliczmy :
m
l
.
m
l
7. Powtarzamy czynności opisane w punktach 2-6 dla wody z mydłem.
8. Zapisujemy wnioski z doświadczenia.
B. Wyznaczanie gęstości wody w jeziorze
Cel: wyznaczenie gęstości i temperatury wody jeziornej
Przedmioty: aerometr szkolny, termometr szkolny,
cylindry miernicze.
wedlinydomowe.pl
Fazy doświadczenia:
1. Badaną wodę wlewamy do cylindra mierniczego.
2. Zanurzamy aerometr do wody.
3. Gęstość odczytujemy z aerometru szkolnego.
4. Następnie dokonujemy pomiaru temperatury.
5. Wyniki wpisz w tabelę.
6. Wnioski.
Zadanie 4: Obserwacja profilu gleby
Pomiar wysokości poszczególnych poziomów glebowych w glebie brunatnej i bielicowej.
Wykonanie odręcznych szkiców gleby, porównanie ich. Opracowanie po wyprawie zebranych
materiałów w postaci rysunku profili glebowych.
Zadanie 5: Budowa zegara słonecznego
a)
Uczniowie zapoznają się z historią pierwszych zegarów słonecznych, ich budową i
istotą ich pojawienia się w życiu człowieka;
5
b)
c)
d)
Uczniowie budują zegar słoneczny zgodnie ze wzorem podanym na stronie:
http://www.as.up.krawow.pl/edu/pdf/zegar.pdf.. Do wykonania zegara potrzebne
uczniom będą: arkusz brystolu, linijka, kątomierz, podstawę z płyty, klej, nitka.
Sposób
wykonania
zegara
(instrukcja
pochodzi
ze
strony
http://www.as.up.krawow.pl/edu/pdf/zegar.pdf.):
- wyciąć i zagiąć podstawkę wg linii dla danej szerokości geograficznej dla Czaplinka,
- ustawić ścianki zegara pod kątem prostym,
- przyklejamy do podstawki,
- dobrać długość nitki tak by płaszczyzny zegara były prostopadle do siebie,
- do pionowej ścianki przykleić z tyłu pasek kartonu,
- dolną część paska wsunąć pod podstawę zegara. Pasek sprężynując będzie napinał nitkę.
Uczniowie mogą wykonać zegary według własnego pomysłu.
Funkcyjność wykonanych zegarów sprawdzana jest na biwaku.
Zadanie 6: Badanie liczebności gwiazd
a) W kartce papieru formatu A4 wycinamy kwadrat o boku 10cm. Pole jego powierzchni S k wynosi 102 cm2. W pogodny wieczór, z dala od świateł, obserwujemy niebo. Ustawiamy kartkę w odległości około 30 cm od oczu i liczymy gwiazdy
widoczne w kwadracie. Powtarzamy tę czynność, kierując kartkę na 10 różnych
miejsc na niebie. Obliczamy średnią liczbę gwiazd w „okienku”. Średnią liczbę
gwiazd w „okienku” mnożymy przez 100 i otrzymujemy wyniki rzędu 2500 –
4000 gwiazd.
Wyniki zapisujemy w tabeli:
Numer obserwacji
Liczba gwiazd
Średnia liczba gwiazd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
b) Przygotowujemy obręcz, a następnie mierzymy jej promień. Określając odległość
w jakiej będziemy trzymać obręcz względem wzroku obliczmy procent sfery jaki
będzie widoczny przez ramkę. Procent ten obliczamy ze wzoru:
R
Psf
4 d2
Psf – procent sfery nieba, R – promień obręczy, d – odległość oka od obręczy.
Kierujemy obręcz na wybrany obszar nieba i dokonujemy zliczania gwiazd.
Otrzymany wynik notujemy. Zliczanie gwiazd dokonujemy co 5 minut przez ok. 2
godzin.
6
Tabela obliczenia procentu sfery:
Lp.
1
2
3
R (m)
d (m)
Rśr (m)
dśr (m)
Psf (1/m)
Liczenie gwiazd:
Godzina rozpoczęcia obserwacji gwiazd
Odstęp czasoLiczba
Odstęp czasowy
gwiazd
wy
Czas 0
35 min
5 min
40 min
10 min
45 min
15 min
50 min
20 min
55 min
25 min
1h
30 min
1 h 5 min
Liczba
gwiazd
Odstęp czasowy
1h 10min
1h 15min
1h 20min
1h 25min
1h 30min
1h 35min
1h 40min
Liczba
gwiazd
Zadanie 7: Mapa nieba miejsca biwakowego
Przed wyprawą na biwak wyszukujemy informacji na temat gwiazdozbiorów, które można
obserwować na niebie i zapoznają się z metodami wykonywania badań.
a)
Uczniowie wraz z opiekunem i nauczycielem fizyki na biwaku, w ustalonym miejscu obserwacji organizują ustawienie lunet „Galileoskopów” lub lornetek. Po zagospodarowaniu miejsca, następuje lokalizacja wybranego gwiazdozbioru na niebie. Aby ułatwić obserwację uczniowie korzystają z map nieba.
b)
W miarę możliwości uczniowie robią notatki z obserwacji, tzn. określają jaki
gwiazdozbiór obserwują, szkicują go na kartce, charakteryzują daną konstelację
pod względem np. jasności gwiazd w danym układzie, itp. Po obserwacji gwiazdozbioru, uczniowie przechodzą do próby lokalizacji planet na niebie. Wyniki obserwacji zapisują w teczce „Młodego Ambasadora Przyrody”.
c)
Po biwaku, uczniowie uzupełniają teczkę. Zapisują w niej wyniki uzyskane w
trakcie wyprawy, przemyślenia, refleksje.
Zadanie 8: Obserwacja typu genetycznego misy jeziornej
Podczas płynięcia lub wędrówek brzegiem jezior wykonanie szkiców jezior z uwzględnieniem ich zatok i półwyspów. Rozpoznawanie zatok i półwyspów, po wcześniejszym zapoznaniu na lekcji geografii.
Zadanie 9: Pomiar odległości i czasu przemieszczania się w terenie
W czasie wyprawy po Czaplinku uczniowie będą mierzyli odległości między wybranymi
punktami i czas ich pokonania
Środki dydaktyczne:
stoper, rozwijana miara.
7
Fazy doświadczenia:
Za pomocą miary mierzymy czas pokonania kolejnych odcinków.
Wpisujemy wyniki pomiarów do tabeli i dokonujemy analizy.
s(m)
t(s)
-
Zapisanie wniosków.
Zadanie 10: Quest na terenie miasta Czaplinek
Zespoły pięcioosobowe spotykają się na rynku, w tym jedna grupa uczniów z Gimnazjum.
Każda grupa udaje się do innego miejsca, tak aby powstało zamknięte koło.
Pierwsza grupa z panią od języka polskiego do pomnika papieża, opisuje trasę do Sławogrodu.
Druga grupa z panem od historii do małego kościoła z zabytkową dzwonnicą, opisuje trasę
do pomnika papieża.
Trzecia grupa z panią od geografii do dużego kościoła, opisuje trasę do małego kościoła.
Czwarta grupa z panią od fizyki do grodziska Sławogród, opisuje trasę do dużego kościoła.
Każda grupa znajduje na trasie interesujące obiekty, które pozwolą na wykonanie rymowanych wierszy - zagadek, ułatwiających przejście całej trasy. W trakcie wędrówki próbują już
je układać. Na rynku zostaje grupa stolarzy, która ma znaleźć miejsce dla wykonanej przez
siebie drewnianej skrzynki oraz opiszą trasę od dużego kościoła do skarbu – „KLUCZA
MIASTA CZAPLINEK”.
Zadanie 11: Unikatowa roślinność na badanym terenie
Obserwacja z panią od biologii unikatowej roślinności jezior grzybienia białego i grążel żółtego. Wykonanie ekologicznych kwiatów z papieru.
Zadanie 12: Życie ludzi na wyspie Bielawie
Wykonanie z nauczycielem historii, makiety przedstawiającej życie 2 500 lat temu na wyspie,
która jest dowodem najstarszych śladów osadnictwa na tym terenie.
4. Analiza wyników wypraw badawczych
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
Opracowanie prezentacji multimedialnej z wypraw.
Obliczanie odległości pokonanej w terenie w czasie wycieczek.
Obliczanie szybkości poruszania się na wybranych odcinkach.
Wykonywanie szkiców wypraw.
Umieszczenie form polodowcowych na szkicach wypraw.
Opracowanie map nieba.
Analiza liczebności gwiazd.
Opracowanie właściwości fizycznych badanych jezior
Wykonanie ekologicznych kwiatów z papieru.
Wykonanie profilu glebowego gleby brunatnej i bielicowej.
Odwzorowanie planów batymetrycznych jezior badanych na podstawie map.
8
l) Wykonanie szkiców jezior z zaznaczeniem wysp.
m) Określenie wieku względnego form polodowcowych.
n) Analiza materiałów źródłowych o przeszłości Czaplinka.
o) Opracowanie questu o Czaplinku.
p) Wykonanie skrzynki na nagrodę w quescie.
q) Opracowanie klasyfikacji przezroczystości jezior na podstawie uzyskanych
wyników.
r) Określenie stopnia antropopresji na czystość jezior.
s) Wykonanie zielnika roślin występujących na terenie badanym.
t) Opis etapów powstania torfowisk niskich.
5. Promocja projektu w środowisku.
Zadania do wykonania:
1. Odzwierciedlenie mapy na boisku szkolnym - turniej.
2. Udział przedszkolaków i dzieci ze szkoły podstawowej w Wyprawie
Odkrywców w opracowanym quescie.
6. Produkty końcowe zestawione w teczce Młodego Ambasadora Przyrody.
7. Potrzebne materiały, przyrządy i sprzęty:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
krążek Secchiego,
taśmy miernicze,
stopery,
lunety (Galileoskopy), lornetki,
obrotowe mapy nieba,
aerometry, termometry,
cylindry miernicze,
drewno na skrzynkę,
notatniki, przybory do pisania i rysowania,
oprogramowanie Microsoft Office: PowerPoint, Word, Exel,
komputery, rzutnik, ekran,
rowery, kajaki.
9