Śnieny biuletyn biblioteki WSH TWP

Transkrypt

Śnieny biuletyn biblioteki WSH TWP
Śnieżny biuletyn biblioteki WSH TWP
W numerze:
1. Wstęp
2. Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Bibliotekarzy
Bibliotekarz –zawód czy powołanie? Gdańsk 2-4 września 2009r.
3. Festiwal Książki + kilka zdjęć
4.Sprawozdanie
z
sesji
zorganizowanej
przez
Zachodniopomorskie
Porozumienie Bibliotek. Szczecin 21 stycznia 2010r.- „Formy promocji w
bibliotekach”
5.”Promocja Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie”referat wygłoszony podczas sesji członków SBP w Szczecinie (Uniwersytet
Szczeciński)
5. EBSCO oraz dostęp do portalu GCP (Instytut Doskonalenia Wiedzy PrawnoEkonomicznej)
6. Warsztaty –Trening pamięci
7. Nowy Kącik Młodego Czytelnika
8. Mikołajki w bibliotece
9. Wykaz czasopism
1
To już 21 spotkanie z Państwem na łamach biuletynu.
Hu, hu, ha-zima zła! A my gorąco i serdecznie witamy po raz kolejny na
łamach naszego Biuletynu.
Grono korzystających z naszej biblioteki to blisko 7500 czytelników mających
do dyspozycji ponad 32500 książek. Rozwijamy się bardzo intensywnie
i zawsze z myślą o naszych czytelnikach.
Biuletyn umożliwia Państwu zapoznanie się z innymi elementami pracy
w bibliotece, która często kojarzy się czytelnikom tylko z wypożyczeniem
książki. Przewodnim tematem tego wydania jest Public Relations bibliotek.
Tradycyjnie biuletyn kończy wykaz czasopism prenumerowanych na bieżąco.
Naszym Czytelnikom życzymy miłego korzystania z naszej biblioteki i jej
zasobów .
Zapraszamy do czytania i oglądania!
Redaguje zespół: Marta Wiśniewska (redaktor prowadzący), Anna
Skotarczak, Izabela Kumor, Joanna Siniakiewicz,
Zdjęcia: Marcin Zieliński( i nie tylko)
2
Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Bibliotekarzy
Bibliotekarz –zawód czy powołanie?
Gdańsk 2-4 września 2009r.
Pierwszego dnia Konferencji odbyły się wybory nowego Zarządu Sekcji
Bibliotek Szkół Wyższych Niepaństwowych przy Stowarzyszeniu Bibliotekarzy
Polskich. Na to zebranie zostałam zaproszona na podstawie listy
skompletowanej z meilowej ankiety, rozesłanej do wszystkich biblioteka szkół
wyższych niepaństwowych. Wybrano nowego przewodniczącego, którym został
Stefan Kubów z Biblioteki DSW Wrocław oraz dziesięcioosobowy Zarząd, w
którego skład także weszłam. Opisane zostało to w ISBNiku, który dołączam do
niniejszego sprawozdania. Po obradach kolacja szantowa na skraju plaży zrobiła
dobry wstęp do pracowitego dnia następnego.
Pierwsze cztery referaty Konferencji skupione były wokół tematyki
zawodu bibliotekarza w aspektach motywacji i determinantów wyboru.
Poruszenie wywołały dwa referaty przedstawicieli Biblioteki Uniwersytetu
Szczecińskiego: Daniela Ziarkowskiego Bibliotekarz- zawód dla wybranych? i
Mirosławy Różyckiej i Urszuli Ganakowskiej
Parapsychologiczne
determinanty wyboru zawodu bibliotekarzy. W drugiej sesji świetnie wystąpiła
Maja Wojciechowska z Ateneum w Gdańsku z referatem Zarządzanie rozwojem
kompetencji kadry zawodowej bibliotek. W części rekreacyjnej odbyło się
zwiedzanie Gdańska, rejs do Westerplatte i kolacja na Starówce.
Obrady następnego dnia obfitowały aż w piętnaście referatów. Na uwagę
zasługiwało opracowanie gospodyni Konferencji Sylwii Baranowskiej nt.
Bibliotekarz w oczach studentów Wyższej Szkoły Zarządzania w Gdańsku, oparte
na bardzo ciekawej ankiecie. Mój referat pt. Wizerunek bibliotekarza w odbiorze
społeczności akademickiej. Refleksje z pracy Biblioteki Wyższej Szkoły
Humanistycznej TWP w Szczecinie był prezentowany jako trzynasty z kolei.
Przyjęto go pozytywnie. Do końca obrad omawiany był jeszcze stres w
zawodzie bibliotekarzy, koherencja w zawodzie bibliotekarza i powinności
bibliotekarzy. Dwa ostatnie tematy omawiali przedstawiciele Biblioteki DSW z
Wrocławia.
W trakcie obrad prezentowali się także sponsorzy np. MOL-VULCAN
(programy komputerowe), LIFT (meble biblioteczne), EMERALD (bazy
bibliograficzne).
Uważam, że Konferencja była wyjątkowo trafiona jeśli chodzi o tematykę
i materiały pomocnicze (np. ankiety) i wykorzystam to doświadczenie w pracy
w nowym roku akademickim.
oprac. Anna Skotarczak
3
Festiwal
Książki
Akademickiej
i
Szkolnej
na
II
Zachodniopomorskim Kongresie Edukacyjnym w Szczecinie.
W dniach 19-20 października 2009r. Biblioteka Wyższej Szkoły
Humanistycznej TWP w Szczecinie miała zaszczyt zorganizowania
Festiwalu Książki Akademickiej i Szkolnej na II Zachodniopomorskim
Kongresie Edukacyjnym w Szczecinie, jako imprezę towarzyszącą
Kongresowi.
Było to prestiżowe przedsięwzięcie skierowane do społeczeństwa
wiedzy promujące nie tylko słowo pisane, czytelnictwo, ale również
Bibliotekę oraz Uczelnię i nasz region.
Współczesna
biblioteka
jest
nie
tylko
miejscem,
gdzie
przechowywane są i udostępniane zbiory. Do zadań bibliotek należy
kształtowanie kultury czytelniczej, szerzenie w społeczeństwie nawyku
sięgania po książkę, oraz pomoc jej użytkownikom w szeroko rozumianym
rozwoju.
Czytelnictwo, jako jedna z form komunikacji społecznej, jest
ważnym wskaźnikiem zapotrzebowania ludzi na informację.1
Czytanie jest życiowa koniecznością. To lektury, to książka,
umożliwiają rozumienie kontekstów globalnych i lokalnych oraz tego, co
się dzieje wokół nas.2 Niezbędne zatem jest wzmacnianie nawyków
czytelniczych, wspomaganie edukacji indywidualnej, samokształcenia.3
Chodzi więc o to, by u progu XXI wieku czytelnictwo, zwłaszcza
książek, było traktowane jako jeden z ważniejszych czynników rozwoju
cywilizacyjnego społeczeństw na całym świecie. Biblioteki mają w tym
1
Rola biblioteki naukowej w tworzeniu społeczeństwa wiedzy, pod red. Zdzisławy DackoPikiewicz, Marzeny Chmielarskiej, wydaw. Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej,
Dąbrowa Górnicza 2005r., s.30
2
Tamże, s.30
3
Tamże, s.31
4
swój udział. Dokonuje się tego poprzez organizowanie różnego typu
imprez kulturalnych, spotkań z ciekawymi ludźmi oraz zachęcanie do
czytania. Takim przykładem jest niewątpliwie zorganizowany przez
Bibliotekę WSH TWP Festiwal Książki Akademickiej i Szkolnej.
W Festiwalu wzięło udział 26 wystawców, z najważniejszych
ośrodków akademickich w kraju, wydawnictw regionalnych, a także znani
wydawcy z Polski oraz wielkie i zupełnie niszowe oficyny i księgarnie.
Zaprosiliśmy ponadto wszystkie te wydawnictwa i księgarnie, z którymi
współpracujemy na co dzień w ramach wymiany międzywydawniczej i
międzybibliotecznej. Wydawnictwa zaprezentowały swój najnowszy
dorobek edytorski oraz klasykę z wielu dziedzin nauki.
Niezwykle ważnym dla organizatorów festiwalu wydarzeniem był
fakt, iż udało się pozyskać sponsora: Oficynę wydawniczą „IMPULS” z
Krakowa. Wydawnictwo to, przekazało organizatorom znaczną liczbę
książek dla uczestników Kongresu oraz odwiedzających Festiwal Książki.
Festiwal
Chodziło
miał
bowiem
charakter
przede
o zaprezentowanie
wszystkim
wystawienniczy.
uczestnikom
Kongresu
i
odwiedzającym Festiwal najnowszych pozycji książki akademickiej i
oświatowej.
Wśród prezentowanych książek znalazły się między innymi pozycje
naszego Wydawnictwa OR TWP „Pedagogium”. W ramach promocji
odwiedzający to wydawnictwo goście otrzymywali w darze Edukację
Humanistyczną- półrocznik myśli społeczno-podagogicznej Wyższej
Szkoły Humanistycznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się wszystkie pozycje z
zakresu szeroko rozumianej humanistyki, literatura piękna, książki dla
dzieci i młodzieży, oraz książki popularnonaukowe i wiele innych. Tak
więc, odwiedzającym dano możliwość wyboru tematyki książki, a
wystawcom możliwość spotkania oraz wymiany doświadczeń i poglądów.
5
Znaczną część eksponowanych książek na Festiwalu, wydawnictwa
przekazały
w
darze
do
zbiorów
Biblioteki
Wyższej
Szkoły
Humanistycznej, za co serdecznie Wszystkim Państwu dziękujemy.
Miłośnikom książek dziękujemy za to, że nas odwiedzili a
wystawcom, że wykazali się wielką inwencją, w celu zainteresowania
odwiedzających. Jednym słowem dziękujemy za niezwykłe spotkanie przy
książkach.
Wystawcy, którzy uczestniczyli w Festiwalu Książki Akademickiej i
Szkolnej na II Zachodniopomorskim Kongresie Edukacyjnym w dniach
19-20 Października 2009r.:
Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna, Warszawa
Wydawnictwo AWF Uniwersytetu Poznańskiego
Wydawnictwo Wolters Kliwer Polska Sp. z o.o.
Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław
Wydawnictwo Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu, Szczecin
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Wydawnictwo OR TWP ”Pedagogium”, Szczecin
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB,
Radom
Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ZAPOL Dmochowski,
Sobczyk sp.j.
Wydawnictwa należące do „Zachodniopomorskiego Porozumienia
Wydawców Regionalnych”:
Wydawnictwo Książnica Pomorska, Szczecin
Wydawnictwo Archiwum Państwowego "Dokument"
Wydawnictwo Publisher's
Wydawnictwo Germa
Agencja Wohl-Press, Drawsko Pomorskie
Wydawnictwo Univers
Oficyna In Plus
Soft Vision Mariusz Rajski
Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość
6
Walkowska Wydawnictwo
Wydawnictwo "deArt" - Timm Stüt
Księgarnie:
Firma księgarska Wiesława Juszczaka, Łódź
„ABK–Merklein” Sp.j. Księgarnia "Uczniowska”, Szczecin
Festiwal odwiedziło około 500 osób. Byli to Rektorzy z wielu
ośrodków akademickich z całej Polski, nauczyciele, znane postacie
środowiska lokalnego i studenci.
Jako organizatorzy otrzymaliśmy liczne przychylne opinie tak od
wystawców jak i odwiedzających gości, mówiące, że było to bardzo udane
przedsięwzięcie kulturalne. Jedną z takich opinii zacytujemy „nie widzieliśmy
dawno tak udanej imprezy i tak wielu zainteresowanych książką odbiorcówjest to budujące, wiedząc, że książka jest wszechobecna we współczesnym
świecie”.
Dzięki takim działaniom kulturalnym biblioteki mają swój udział w
kształtowaniu
kultury czytelniczej oraz
swój
wkład w
budowaniu
społeczeństwa wiedzy i społeczeństwa informacyjnego.
Z całą pewnością, to jakże ważne wydarzenie kulturalne, dało
organizatorom
możliwość
przeżycia
niezwykłego
doświadczenia
zawodowego.
oprac. Izabela Kumor
7
Kilka zdjęć z Festiwalu Książki
8
9
Sprawozdanie z sesji zorganizowanej przez
Porozumienie Bibliotek w dniu 21 stycznia 2010r.
Zachodniopomorskie
W dniu 21 stycznia 2010r. Izabela Kumor i Marta Wiśniewska pracownicy Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej uczestniczyły w sesji
środowiskowej nt.: Formy promocji w bibliotekach. Spotkanie odbyło się w
Bibliotece Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego w Sali Strumianskiej.
W sesji uczestniczyli członkowie SBP naszego Regionu z: Uniwersytetu
Szczecińskiego,
Zachodniopomorskiego
Uniwersytetu
Technologicznego,
Książnicy Pomorskiej, Akademii Morskiej, Pomorskiej Akademii Medycznej,
Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP.
Spotkanie rozpoczęła Mirosława Różycka Dyrektor Biblioteki Głównej
Uniwersytetu Szczecińskiego. Następnie wygłoszonych zostało wiele referatów
nt. form Fublic Relations bibliotek:
● Zastosowanie merchandisingu w bibliotece – Anna Gryta - Biblioteka
Główna Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego,
●
Biblioteka w Sieci - metody i formy promocji działalności bibliotek w
Internecie - Agnieszka Gnat – Leśniańska – Książnica Pomorska,
●
Public relations jako narzędzie kreowania wizerunku bibliotek –
Dorota Denisiuk - Biblioteka Główna Akademii Morskiej,
● Promocja biblioteki i jej zbiorów w wypożyczalni Biblioteki Głównej
Akademii Morskiej w Szczecinie – Małgorzata Tarka – Biblioteka Główna
Akademii Morskie,
●
Po pierwsze pomagać - strategia promocyjna Biblioteki Głównej
Pomorskiej
Akademii Medycznej w Szczecinie - Danuta Lemińska, Edyta Rogowska,
Dagmara Budek - Biblioteka Główna Pomorskiej Akademii Medyczne,
10
● „Herbatka u Witkacego" oraz "Herbatka u Kafki" - Marcin Wilczyński
– Miejska Biblioteka Publiczna,
● Promocja Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej Towarzystwa
Wiedzy Powszechnej - Iza Kumor, Marta Wiśniewska – Biblioteka Wyższej
Szkoły Humanistycznej TWP,
● Promocja usług biblioteki na przykładzie Biblioteki Głównej
Uniwersytetu Szczecińskiego – Marta Sztark - Żurek – Biblioteka Główna
Uniwersytetu Szczecińskiego,
● Strategia promocji w Bibliotece Akademickiego Centrum Kształcenia
Językowego, filii Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego – Joanna
Galewska, Paweł Dziel – Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego,
● Działania promocyjne Biblioteki Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego
– Urszula Ganakowska – Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego.
Wymienione referaty oraz prezentacje mają być zamieszczone w
Bibliotekarzu Zachodniopomorskim.
Biorąc udział w sesji SBP miałyśmy okazję uczestniczenia w
fantastycznym spotkaniu środowiska bibliotekarzy. Na sesji tej Izabela Kumor
przedstawiła Public Relations Biblioteki WSH TWP w Szczecinie wygłaszając
referat zatytułowany: Promocja Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej
Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Marta Wiśniewska natomiast przygotowała
prezentację multimedialną, która była przedstawiona w trakcie wygłaszanego
referatu. Po wysłuchaniu pozostałych referentów zaczęła się burzliwa dyskusja
w wyniku, której uczestnicy stwierdzili jednoznacznie, że istnieje wielka
potrzeba organizowania takich spotkań. Mieliśmy, zatem okazję wysłuchać oraz
zobaczyć w trakcie prezentacji multimedialnych jak wygląda współczesna
biblioteka. Jaką pełni rolę w społeczeństwie informacyjnym oraz jaki
przyświeca jej cel.
11
Tego typu spotkania są bezcenne, można wymieniać się doświadczeniami,
zobaczyć jak pracują inni czy też podejrzeć co można zastosować w swojej
pracy. Poniżej prezentujemy referat z wyżej wspomnianej sesji.
oprac. Izabela Kumor
„Promocja Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie”
Izabela Kumor
Marta Wiśniewska
Współczesna biblioteka jest nie tylko miejscem, gdzie przechowywane są
i udostępniane zbiory, gdzie jest spokój i cisza. Jest również miejscem, gdzie
organizowane są różnego typu imprezy kulturalne promujące książkę
i czytelnictwo. Kształtowanie kultury czytelniczej, szerzenie w społeczeństwie
nawyku sięgania po książkę, oraz pomoc jej użytkownikom w szeroko
rozumianym rozwoju były i są głównymi zadaniami pracy bibliotekarza.
Celem Biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP, jako biblioteki
XXI
wieku
jest
wspieranie
procesów
naukowo-badawczych,
zgodnie
z oczekiwaniami i potrzebami kadry naukowej, studentów oraz innych
użytkowników.
W ramach Public Relations Biblioteki WSH TWP organizowane są
spotkania z autorami, redaktorami i wydawcami. W kreowaniu wizerunku
naszej biblioteki ważną rolę odgrywają także media elektroniczne: strona
internetowa biblioteki, informacja e-mailowa. Ponadto od jedenastu lat
wydajemy dwa razy w roku w wersji elektronicznej „Biuletyn Biblioteki”,
w którym przekazujemy czytelnikom informacje o naszych działaniach.
Istotnym bez wątpienia jest także utrzymywanie dobrych kontaktów
w środowisku. Bierzemy aktywny udział w różnego rodzaju wydarzeniach
12
regionalnych, konferencjach lokalnych i ogólnopolskich. Dzięki takim
działaniom, wymianie doświadczeń jesteśmy w stanie obserwować współczesne
trendy marketingowe, możemy także analizować nasze słabe i silne strony. To
nas inspiruje do dalszego rozwoju, postępu i innowacji w pracy „brokera
informacji”.
W organizowanych przez nas wydarzeniach kulturalnych, które
najczęściej mają charakter otwarty uczestniczyć mogą wszyscy chętni
począwszy od studenta, wykładowcy aż po społeczność lokalną. W trakcie
spotkań nawiązywane są często relacje partnerskie z zapraszanymi gośćmi. Jako
inicjatorzy takich imprez kulturalnych mamy często informację zwrotną o tym,
że takie działania są potrzebne a nawet pożądane.
Chcielibyśmy zatem podzielić się naszymi doświadczeniami i omówić
niektóre wydarzenia kulturalne, które mieliśmy okazje zorganizować.
Z okazji wypadającego 1 grudnia Światowego Dnia Walki z AIDS,
Biblioteka Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie zorganizowana
została 3 grudnia 2008r. debata na temat profilaktyki narkomanii oraz
HIV/AIDS pt. „Nie jesteś pionkiem w tej grze…” finansowana przez Urząd
Miasta Szczecin. Zaproszeni goście to osoby, na co dzień pracujące wśród ludzi
żyjących z HIV i chorych na AIDS - dr Anita Wnuk z Poradni Nabytych
Niedoborów Immunologicznych w Szczecinie oraz socjolog mgr Darek Wojtko
pracownik socjalny z MOPR i streetworker Stowarzyszenia TADA. W debacie
licznie
udział
wzięli
studenci
naszej
uczelni,
studenci
Uniwersytetu
Szczecińskiego oraz nauczyciele i uczniowie wielu szczecińskich szkół
średnich.
Debatę prowadziła moderator Izabela Kumor -pracownik biblioteki, która
wygłosiła między innymi słowo wstępne. W toku spotkania dowiedzieliśmy się
jakie są drogi zakażenia wirusem i o możliwości leczenia w Polsce.
Dowiedzieliśmy się także, że ciągle nie ma leku na zabicie wirusa HIV.
Również,
co
powinno
się
zrobić
kiedy dopuścimy
się
zachowania
13
ryzykowanego oraz gdzie można anonimowo i nieodpłatnie wykonać badania w
kierunki wykrycia wirusa HIV.
Kolejne wydarzenie kulturalne obyło się w styczniu 2009r. z inicjatywy
naszego studenta dziennikarstwa. Było to spotkanie autorskie z Ingą Iwasiów,
prof. Uniwersytetu Szczecińskiego i Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP.
Inga Iwasiów jest autorką wielu książek, między innymi „Bambino”, która w
2009r. była nominowana do nagrody „Szczupaki”. Spotkanie cieszyło się dużym
zainteresowaniem, przyszło ok. 120 osób zainteresowanych, co przekroczyło
możliwości lokalowe biblioteki. Byli przedstawiciele prasy lokalnej i
środowiska
lokalnego.
Gościliśmy
także
Tomasza
Jarmolińskiego-
wiceprezydenta Szczecina. Zatem jak widać dobra książka będzie zawsze miała
swoich miłośników.
W marcu 2009r. gościliśmy Aldonę Bindę - specjalistkę metapsychologii,
publicystkę.
Spotkanie
zatytułowane
-
„Pismo
Twoim
lustrem-tajniki
psychografologii”, próbowało odpowiedzieć na pytania:
W jaki sposób stawiasz litery?
Gdzie umieszczasz kropkę nad „i”?
Jak zagospodarowujesz przestrzeń kartki, na której piszesz?
Na te i wiele podobnych pytań odpowiada psychografologia, aby dociec prawdy
o sobie. Zaproszeni słuchacze mogli lepiej poznać swoje wnętrze.
Kolejna impreza kulturalna zorganizowana była przy udziale naszych
studentów dziennikarstwa z podróżnikiem Romkiem Zańko laureatem nagrody
Travelery 2008-przyznawane dla wybitnych ludzi nauki, odkrywców. Romek
Zańko od lat wraz ze swoim małoletnim synem Jonaszem podróżuje autostopem
po Polsce i po świecie. Razem przebyli pieszo polskie wybrzeże, zwiedzili
Francję, Szkocję, dotarli do Indii, Mongolii i Tybetu, przez Syberię i Sachalin
dostali się do Japonii. Za swoje nietypowe wyprawy nietypowy sposobami
Romek zdobył wyróżnienie oraz Nagrodę Dziennikarzy w prestiżowym
konkursie KOLOSY podczas IX Ogólnopolskich Spotkań Podróżników,
14
Żeglarzy i Alpinistów. Zebrani goście mieli okazję poznać barwną postać,
obejrzeli przepiękne slajdy z różnych miejsc świata oraz wysłuchali zabawnych
opowieści podróżniczych globtrotera.
W maju ubiegłego roku zorganizowany został „Podwieczorek poetycki”
z Haliną Pląder- szczecińską poetką. Pisarka opowiedziała o swoich ulubionych
formach pisma, inspiracjach twórczych. Czytała wiersze muzyką przetykane.
Ekscytującym przeżyciem była prezentacja multimedialna zdjęć wykonanych
przez samą autorkę, które były inspiracją do jej wierszy. Na zakończenie
autorka otrzymała wiele ciepłych słów uznania i duże brawa od zachwyconej
publiczności.
Przełomowym i bardzo ważnym wydarzeniem kulturalnym dla biblioteki
było zorganizowanie w dniach 19-20 października 2009r. Festiwalu Książki
Akademickiej i Szkolnej przy II Zachodniopomorskim Kongresie Edukacyjnym
w Szczecinie, (jako imprezę towarzyszącą Kongresowi). W Festiwalu wzięło
udział 26 wystawców, z najważniejszych ośrodków akademickich w kraju,
wydawnictwa regionalne, znani wydawcy z Polski, wielkie i zupełnie niszowe
oficyny jak również księgarnie szczecińskie. Wydawnictwa zaprezentowały
swój najnowszy dorobek edytorski. Festiwal Książki miał charakter przede
wszystkim wystawienniczo-pokazowy. Chodziło bowiem o zaprezentowanie
uczestnikom Kongresu i odwiedzającym najnowszych pozycji książki
akademickiej i oświatowej. Wśród prezentowanych na Festiwalu książek
znalazły się między innymi pozycje naszej uczelni z Wydawnictwa OR TWP
„Pedagogium”. W ramach promocji odwiedzający goście otrzymywali w darze
uczelnianą
„Edukację
Humanistyczną”-
półrocznik
myśli
społeczno-
podagogicznej. Koniecznym wydaje się wspomnieć, iż udało się nam pozyskać
sponsora- Wydawnictwo „Impuls” z Krakowa. Wydawnictwo to przekazało
uczestnikom Kongresu oraz gościom Festiwalu dary książkowe w liczbie 500
egzemplarzy. Zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się wszystkie pozycje z
zakresu szeroko rozumianej humanistyki, literatura piękna, książki dla dzieci i
15
młodzieży, oraz książki popularnonaukowe i wiele innych. Odwiedzającym
dano możliwość wyboru tematyki książki, a wystawcom możliwość spotkania
i wymiany poglądów. Jednym słowem było to dla nas niezwykłe spotkanie przy
książkach i niezwykłe doświadczenie zawodowe.
Od 2004r., w ramach naszej strategii marketingowej, jesteśmy
organizatorami wraz z Biurem Karier akcji „Drzwi otwarte uczelni”. Są to
spotkania z młodzieżą szczecińskich szkół średnich. Do tej pory odbyło się
ponad czterdzieści takich akcji. Podczas tych spotkań promujemy uczelnię,
bibliotekę oraz oferujemy elementy orientacji edukacyjnej i zawodowej.
W bibliotece od początku istniał „Kącik Młodego Czytelnika” dla dzieci
naszych studentów, po to by odciążyć rodziców w czasie wyboru książek i pracy
w
czytelni.
Dzieci
mogą
zająć
się
zabawą,
poczytać
specjalnie
wyselekcjonowane dla nich książki lub po prostu porysować.
Kolejnym przedsięwzięciem organizowanym przez nasza bibliotekę była
akcja ”Uwolnij książkę”. W czytelni przygotowano specjalnie miejsce,
w którym można było zostawić książki przeczytane i niepotrzebne, a pobrać
„uwolnione” przez innych czytelników. W czasie trwania akcji zostało
wymienionych około 1000 egzemplarzy książek, m.in. wyselekcjonowanych ze
zbiorów Biblioteki oraz pochodzących z prywatnych księgozbiorów studentów i
pracowników WSH TWP. Zainteresowanie akcją środowiska uczelnianego było
tak duże, że półki, będące bazą do obiegu książek, stały się integralną częścią
Biblioteki.
Również ważnym dla nas wydarzeniem było zorganizowanie konkursu na
projekt graficzny ekslibrisu naszej biblioteki. Konkurs trwał przez cały rok
akademicki 2008/2009. Wygrała studentka naszej uczelni, otrzymując
atrakcyjną nagrodę książkową. Obecnie ekslibris widnieje na stronie tytułowej
każdej książki, wprowadzonej do zbiorów biblioteki WSH TWP.
W ramach Public Relations naszej biblioteki organizowane były ponadto
krótkie akcje typu: „Mikołajkowa rozdawania prezentów”, wystawa prac
16
fotograficznych pt. ”Jesteśmy inni, jesteśmy tacy sami”, czy akcja „Cała Polska
Czyta Dzieciom”.
Na co dzień naszym zadaniom towarzyszy w pracy: uśmiech, empatia,
kompetencje i życzliwość czytelnikom. Jest to dewizą Public Relations Uczelni
i Biblioteki WSH TWP w Szczecinie.
EBSCO
ELEKTRONICZNE BAZY CZASOPISM
Miło nam poinformować, że Biblioteka WSH TWP otrzymała licencję na
rok 2010, do baz EBSCO. Bazy te są dostępne na platformie EBSCOhost i
obejmują szeroki zakres dziedzinowy: humanistyczne, społeczne, psychologię,
edukację, nauki ścisłe, nauki ekonomiczne, biznes, informatykę, technikę,
biologię, chemię, fizykę, nauki medyczne, biomedyczne i wiele innych.
Użytkownik ma możliwość prowadzenia poszukiwań w jednej, kilku bądź we
wszystkich bazach serwisu jednocześnie. Wyszukane materiały można zapisać
na nośniku elektronicznym, wydrukować lub wysłać pocztą elektroniczną.
Logowanie do baz jest automatyczne (bez hasła), ale tylko z komputerów
w czytelni biblioteki na stronie EBSCO:
http://search.ebscohost.com/
Pracownicy naukowi oraz obecni studenci mogą się logować z komputerów
domowych
po uzyskaniu loginu oraz hasła,
kontakt: [email protected]
lub nr tel. (91)424-19-25
Bazy, z których można korzystać:
17
BAZY PEŁNOTEKSTOWE:
• Academic Search Complete – wielodziedzinowa baza pełnotekstowa,
obejmuje ponad 7.100 czasopism pełnotekstowych, w tym ponad 6.100
czasopism recenzowanych naukowo. Baza zawiera ponadto opisy i abstrakty
artykułów z ponad 11.200 czasopism. Tematyka bazy obejmuje nauki
społeczne, humanistyczne, medyczne, biomedyczne, psychologię, rolnictwo,
nauki ścisłe, techniczne i wiele innych dziedzin.
• Business Source Complete – najobszerniejsza dostępna baza pełnotekstowa
z zakresu nauk ekonomicznych i biznesu zawierająca ponad 29.000
publikacji pełnotekstowych, w tym ponad 3.300 czasopism pełnotekstowych
i ponad 900 monografii z zakresu marketingu, zarządzania, ekonomii,
finansów, księgowości, biznesu, handlu i wielu innych dziedzin, ponad
21.400 raportów pełnotekstowych z zakresu gospodarek poszczególnych
krajów,
inwestycji,
gałęzi
przemysłu,
badań
rynku,
handlu
międzynarodowego, finansów, materiały konferencyjne, studia przypadków.
Kilkaset najbardziej prestiżowych czasopism w bazie posiada archiwa w
pełnym tekście w formacie PDF od 1965 r. lub od pierwszego wydanego
zeszytu;
• Regional Business News – jest dodatkiem do bazy Business Source i
zawiera pełne teksty 100 regionalnych publikacji amerykańskich z zakresu
biznesu;
• Health Source-Nursing/Academic Edition – zawiera ok. 550 czasopism
pełnotekstowych oraz abstrakty i cytowania z ponad 800 czasopism z nauk
medycznych, a w szczególności z zakresu pielęgniarstwa i ochrony zdrowia;
• Health Source-Consumer Edition – zawiera pełne teksty ponad 460
publikacji, w tym ok. 80 czasopism, ponad 130 monografii, ponad 80
informatorów i broszur oraz ok. 160 raportów z zakresu ochrony zdrowia,
medycyny ogólnej, medycyny sportowej, żywienia, zdrowia rodzinnego,
zdrowia dziecka, problemów zdrowotnych jak rak, cukrzyca, uzależnienia od
alkoholu, narkotyków, problemy okresu starzenia i wiele in.;
• Master File Premier – wielodziedzinowa baza pełnotekstowa przeznaczona
w szczególności dla bibliotek publicznych, zawierająca ok. 1.700 czasopism
pełnotekstowych o tematyce ogólnej, społecznej, biznesowej, ochrony
zdrowia, edukacji, zagadnień wielokulturowych. Baza zawiera ponadto ok.
500 informatorów pełnotekstowych, ok. 165.000 dokumentów źródłowych
oraz kolekcje ponad 460.000 zdjęć, map i flag. Baza zawiera archiwum w
18
formacie PDF od 1975 r. kluczowych publikacji: American Libraries,
Foreign Affairs, History Today, Judaism, Library Journal, National Review,
Saturday Evening Post i wielu innych;
• Newspaper Source – oferuje dostęp do 45 pełnotekstowych gazet
amerykańskich i międzynarodowych w języku angielskim takich jak: The
Christian Science Monitor, USA Today, The Washington Post, The
Washington Times, The Times (London), The Toronto Star, The Sunday
Times (Wlk. Brytania), Budapest Sun, Slovak Spectator, the Australian, Irish
Times, Japan Times oraz wielu innych. Baza zawiera ponadto pełne teksty
wyselekcjonowanych artykułów z 390 regionalnych gazet amerykańskich
oraz transkrypcje wiadomości nadawanych przez amerykańskie kanały
radiowe i telewizyjne: CBS News, CNN, CNN International, FOX News,
NPR i inne;
BAZY BIBLIOGRAFICZNE:
• Agricola – zawiera dane bibliograficzne z Narodowej Biblioteki Rolniczej
przy Departamencie Rolnictwa USA. Obejmuje ponad 4,6 miliona opisów
bibliograficznych odnośnie artykułów z czasopism, monografii, prac
naukowych, patentów, oprogramowania, materiałów audiowizualnych,
raportów, rozdziałów książek i różnego rodzaju dokumentów źrodłowych
dotyczących wszystkich aspektów tematyki rolniczej i nauk pokrewnych jak:
biotechnologia rolnicza, entomologia, uprawa roślin, hodowla zwierząt i
weterynaria, kultura wodna i rybołówstwo, leśnictwo, ekologia, żywność i
żywienie, ekonomika rolnictwa, inżynieria rolnicza i technologia, ochrona
środowiska i inne;
• Medline – kluczowa baza z zakresu medycyny wydawana przez Narodową
Bibliotekę Medycyny USA. Zawiera indeksy i abstrakty artykułów z ponad
4.800 czasopism z zakresu medycyny, pielęgniarstwa, stomatologii,
weterynarii, ochrony zdrowia i nauk biomedycznych. Ok. 1.100 czasopism
indeksowanych w MEDLINE jest dostępnych w pełnym tekście w bazie
Academic Search Complete. W bazie są zawarte opisy bibliograficzne z
Index Medicus, International Nursing Index, Index to Dental Literature,
HISTLINE,
SPACELINE,
PREMEDLINE®,
AIDSLINE®,
BIOETHICSLINE® oraz HealthSTAR®.
• ERIC – baza wydawana przez Edukacyjne Centrum Informacji finansowane
przez Departament Edukacji USA, zawiera ponad 1,3 miliona opisów
bibliograficznych oraz linki do ponad 317.000 pełnotekstowych dokumentów
z dziedziny szkolnictwa, edukacji i nauk społecznych z archiwami od 1966
r.;
19
• GreenFILE – zawiera informacje bibliograficzne z badań dotyczących
różnych aspektów wpływu człowieka na środowisko naturalne. Zawarta w
bazie kolekcja publikacji naukowych, popularno-naukowych i dokumentów
rządowych obejmuje problematykę globalnego ocieplenia, ekologicznych
sposobów budowania, zanieczyszczenia środowiska, zrównoważonego
rolnictwa, odnawialnych źródeł energii, wtórnego wykorzystania odpadów
(recycling) i wiele innych tematów.
Baza zawiera ok. 470.000 opisów bibliograficznych oraz pełny tekst 5.500
artykułów pochodzących ze źródeł w wolnym dostępie;
• Library, Information Science& Technology Abstracts (LISTA) – zawiera
pełne indeksy i abstrakty ponad 550 kluczowych czasopism oraz
wyselekcjonowaną zawartość z ponad 175 czasopism. Ponadto w bazie
znajdują się dane bibliograficzne odnośnie książek, raportów i materiałów
konferencyjnych.
Tematyka
bazy
obejmuje
bibliotekoznawstwo,
klasyfikację, katalogowanie, bibliometrię, wyszukiwanie informacji online,
zarządzanie informacją i wiele innych tematów. Archiwa w bazie sięgają
połowy lat 1960-tych. Baza zawiera również ok. 5.000 profili autorów
najczęściej indeksowanych w bazie.
NOWOŚĆ!
Biblioteka WSH TWP posiada dostęp do portalu GCP Instytut Doskonalenia
Wiedzy Prawno-Ekonomicznej. Na stronie www.druki.gcp.info.pl można
skorzystać z podstawowych formularzy, druków oraz przepisów niezbędnych
w codziennej pracy.
Tematyka obejmuje mi.in.:
• Kodeks Pracy
• Kartę nauczyciela
• Ustawa o systemie oświaty
Zapraszamy do korzystania!
P.S. Aby otrzymać hasło oraz login prosimy o maila lub telefon do nas.
oprac. Marta Wiśniewska
20
Biblioteka jako wielofunkcyjna przestrzeń
inspiracji i animacji edukacyjno- społeczno- kulturowych.
Doświadczenia pracy z czytelnikami biblioteki
Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie.
Anna Skotarczak
Zawartość:
Miejsce biblioteki w życiu człowieka dorosłego i studenta studiującego w
systemie zaocznym.
Nowoczesne metody pracy z czytelnikiem.
Biblioteka uczelniana miejscem spotkań.
Reklama usług biblioteki poprzez kontakty środowiskowe studentów.
Imprezy biblioteczne metodą zachęty do korzystania z usług biblioteki.
Doświadczenia z pracy tradycyjnej i z użyciem nowoczesnych środków
technologii informacyjnej.
Słowa kluczowe:
Biblioteka szkoły wyższej; praca z czytelnikiem; promocja biblioteki
Naszemu czytelnikowi kompetencje, życzliwość, zrozumienie to dewiza
biblioteki Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie.
Jako agenda rozwijającej się ciągle uczelni, biblioteka musi odpowiadać na
zapotrzebowanie nowych grup czytelniczych. Księgozbiór początkowo ściśle
pedagogiczny transponował w stronę nauk społecznych dołączając socjologię,
następnie politologię i dziennikarstwo. Oparte to było na ciągłym uzupełnianiu
księgozbioru podręcznego o wiodące pozycje encyklopedyczne, słownikowe
i poradnikowe. W obecny momencie nasi użytkownicy mają w ofercie ponad 31
tysięcy woluminów książek oraz spory zbiór multimediów.
Grażyna Bilska twierdzi, że: Bez względu na rodzaj biblioteki, wielkość
i różnorodność posiadanych zbiorów, a ostatnio zastosowanie technik
komputerowych,
najważniejszym
ogniwem
w
całym
systemie
usług
21
bibliotecznych jest czytelnik- użytkownik- klient, którym to mianem coraz
częściej określa się korzystającego z oferty bibliotecznej4.
Stosując także terminologię za Jackiem Wojciechowskim5 studenci
kształcący się w naszej uczelni w trybie zaocznym to dwie grupy
użytkowników.
Pierwsza grupa to osoby uzupełniające wykształcenie w przedziale
wiekowym od dwudziestu pięciu lat. Nie można tu określić granicy wiekowej,
bowiem mieliśmy studentów powyżej lat pięćdziesięciu a najstarszy nasz student
miał ukończone siedemdziesiąt sześć lat6. Wybory padają na specjalności, które
są zgodne z wykonywanym zawodem, albo tworzą podstawę do zmiany
zawodu. Popytem cieszą się takie specjalności jak Doradztwo zawodowe,
Doradztwo personalne i public relations, czy Pedagogika opiekuńcza
i resocjalizacyjna i Pedagogika wczesnoszkolna i przedszkolna.
Druga znacznie mniejsza grupa to studenci podejmujący kształcenie
bezpośrednio po maturze. Kształcą się oni przede wszystkim w trybie
stacjonarnym,
ale
coraz
większa
liczba
podejmuje
studia
w systemie zaocznym. Preferują kierunki modne na tą chwilę, takie jak
Politologia czy Dziennikarstwo.
Według Marii Kisilowskiej- Rola i misja biblioteki zmienia się i będzie
się zmieniać wraz ze społeczeństwem. Nie można się „okopać na stanowisku
ochrony i archiwizacji zbiorów , walki z nowinkami technicznymi, ze zmianą
formuły obsługi. Nasza służebna rola polega na tym, aby nadążać, a nawet
wychodzić naprzeciw potrzebom(…)7. Ograniczenie się jedynie do tradycyjnych
form kontaktu z użytkownikiem biblioteki jest już przeszłością.
4
G. Bilska, Wybory czytelnicze- uwarunkowania i motywy, „Poradnik Bibliotekarza”,2004 nr
6, s.3.
5
J. Wojciechowski, Praca z użytkownikiem w bibliotece, Warszawa 2000, s.9.
6
Oparte na bazie osobowej Centrum Obsługi Studenta WSH TWP w Szczecinie.
7
M. Kisilowska, Misja biblioteki i bibliotekarza (w:) E. B. Zybert (red.), Biblioteka w
otoczeniu społecznym, Warszawa 2000, s.18.
22
W dobie społeczeństwa informacyjnego, nowoczesne formy komunikacji
zmuszają nas do otwarcia się na nowe możliwości mediacyjne i informacyjne.
Nasze katalogi działające on-line przez całą dobę ułatwiają poszukiwania
katalogowe w dogodnej dla czytelnika porze. Tworzone przez nas zestawienia
bibliograficzne, także eksponowane przez Internet, służą podpowiedzią do
poszukiwań bibliograficznych. Dobrze skonstruowana kartoteka8pozwala na
wgląd zawartość czasopism i wydań zbiorowych.
Korzystający z naszej biblioteki mają możliwość wyboru. Polega ona na
tym, że dostarczana jest im różna forma obsługi w zależności od ich potrzeb
i możliwości czasowych. Tradycyjna nadal ciesząca się niemałym popytem,
polega na odwiedzinach, poszukiwaniach katalogowych, wypisywaniu rewersu
i oczekiwaniu na zamówioną pozycję. Dużym zainteresowaniem, zwłaszcza
wśród starszych czytelników cieszą się nadal katalogi skrzynkowe. Co prawda
zauważamy coraz mniejsze opory do korzystania z katalogów komputerowych,
ale systematycznie uzupełniane skrzynki katalogowe są zapasową wersją
uzyskiwania
informacji
o
naszych
zbiorach.
Nowoczesna
rezerwacja
Internetowa ogranicza koniczność przebywania w bibliotece do transakcji
wypożyczenia. Często odbiór zamówień dokonuje upoważniona osoba. Jest to
pożyteczne dla studentów pracujących w godzinach otwarcia biblioteki, osób
chorych, niepełnosprawnych czy matek z małymi dziećmi.
Jan Tomkowski opisuje bibliotekę z przeszłości : Biblioteka– twierdza
mało dba o dobre samopoczucie swoich gości. Jej celem staje się przecież
chronienie książek, a nie rozwój społecznej komunikacji. Ogólnie rzecz biorąc,
służy raczej książkom niż czytelnikom, dlatego ogranicza ruch woluminów do
niezbędnego
minimum,
dostrzegając zagrożenie
czyhające
w każdym
wypisanym rewersie9.Natomiast nowoczesny kontakt z odbiorcą w bibliotece
polega na ciągłej zmianie podejścia do jego oczekiwań.
8
9
Na koniec kwietnia 2009 kartoteka zawierała 4567 opisów.
J. Tomkowski, Zamieszkać w Bibliotece, Ossa 2008, s. 202.
23
Podmiotowe traktowanie każdego odwiedzającego poprzez nawiązywanie
bezpośredniego dialogu jest metodą na duży ruch czytelniczy. Zauważamy
odejście od sporadycznych odwiedzin w kierunku stałego korzystania i to nie
tylko dla własny potrzeb. Spory księgozbiór jest na tyle uniwersalny, że można
w nim znaleźć oprócz obowiązkowej literatury także pozycje do poczytania czy
lektury dla dzieci.
W trakcie ostatnich pięciu lat działalności biblioteki zanotowaliśmy
ok. sześćdziesiąt tysięcy odwiedzin, co średnio daje nam dwanaście tysięcy
rocznie. Z biblioteki skorzystało ponad czterdzieści tysięcy czytelników czyli
osiem tysięcy rocznie. Odpowiednio do tego odnotowano ok. stu trzydziestu
tysięcy wypożyczeń czyli średnio dwadzieścia sześć tysięcy rocznie10.
Ważnym
elementem
kontaktów
z
klientem
bibliotecznym
jest
wizualizacja przestrzeni.
Jadwiga Kołodziejska twierdzi, że : Po wejściu do biblioteki rzuca się
w oczy jej wyposażenie.(…)W znakomitej większości bibliotek publicznych
przeszłość przeplata się z nowoczesnością11. Dotyczy się to także bibliotek
naukowych. Tradycyjne szare pomieszczenia z katalogami skrzynkowymi,
wypełnione regałami z książkami pod czujnym okiem bibliotekarza – cerbera
chroniącego nieśmiertelny napis: Cisza! to obraz jeszcze wielu bibliotek
w Polsce. Supernowoczesne czytelnie multimedialne, gdzie nie uświadczysz
widoku książek a panują komputery, drukarki, skanery i szumek sprzętu- to
drugi obraz biblioteki XXI wieku.
Na tle takich zróżnicowań należało znaleźć rozwiązanie pośrednie.
Po wejściu do naszej biblioteki odwiedzający zauważa światło i kolory. Zieleń
doniczkowa w różnej postaci i usytuowaniu rozładowuje gabaryty regałów na
czasopisma i szaf katalogowych.
10
Za: S. Klukowski (oprac.), Sprawozdanie z działalności Oddziału Regionalnego
Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie za lata 2003/2004-2007/2008, Szczecin
marzec 2009, s.49 (do wglądu w bibliotece).
11
J. Kołodziejska, Szerokie okno biblioteki, Warszawa 2006, s.149.
24
Komputery obok lady obsługi ułatwiają kontakt w celu informacji
i instruktażu. Wydzielone nisze dla czytelników z laptopami oraz pracujących
grupowo nie zakłócają ogólnego spokoju.
Kącik Młodego Czytelnika czeka na pociechy naszych studentów i cieszy
się dużym powodzeniem. Czasami w ciągu całego cyklu kształcenia, studentki
przychodzą do nas ze swoimi dziećmi, które nabywają przy okazji nawyki
czytelnicze i wielokroć dają przykład zachowań dla dorosłych. Wyposażenie dla
dzieci to tablica z kolorową kredą, stół z kredkami i malowankami, stolik
z maskotkami dla maluchów na dywaniku do zabawy, półka z bajkami, drzewko
do zawieszania własnoręcznie wykonanych dzieł z podpisem autora i wiekiem.
Wpisy do Księgi Pamiątkowej odzwierciedlają potrzebę kontynuowania
tego swoistego przysposobienia bibliotecznego dzieci. Pierwsze kontakty
z poważną biblioteką, które pozostawiają miłe wspomnienia ugruntują
w przyszłych uczniach i studentach potrzebę i chęci korzystania z takich
instytucji.
Ważną sprawą jest odpowiednia dbanie o estetykę wnętrz, zmianę wystroju,
ekspozycje wystaw i szatę graficzną gablot12 a także niecodzienne pomysły na
tematykę wystawek obok wejścia do biblioteki, które są dla wszystkich miłym
zaskoczeniem.
Z sympatią obserwuję reakcję czytelników i pozytywne uwagi
o tym, jak chętnie do nas wracają, bo czeka ich za każdym razem jakaś zmiana
przyciągająca uwagę.
Kontakty użytkownika z naszymi bibliotekarzami mają formę indywidualnąbezpośrednią lub on-line.
Według Jacka Wojciechowskiego: Istotą form indywidualnych jest zawsze
jednostkowy odbiór komunikatu, nastawionego zatem na konkretnego odbiorcę,
oraz przeważnie bezpośrednia relacja zwrotna między bibliotekarzem jako
nadawcą a czytelnikiem jako odbiorcą, co obie strony wysoce aktywizuje
12
W naszej bibliotece zajmuje się tym Joanna Siniakiewicz.
25
i ułatwia porozumienie13. Jest to nastawienie z obu stron na kompromis, co
doprowadza do całkowitego porozumienia. Czytelników niezadowolonych
z obsługi, profilu zbiorów czy czasu oczekiwania jest naprawdę mało.
Komfort pracy podwyższają informatory programowe, które otrzymują
studenci na początku roku akademickiego. Są one podstawą do tworzenia
księgozbioru z nastawieniem na oczekiwania odbiorcy. Literatura, która
interesuje dane specjalności studiów jest bibliotekarzom znana i tu nie ma
niemiłych niespodzianek. Czasami coś trudnego do nabycia jest zastępowane
w uzgodnieniu z prowadzącym zajęcia inną pozycją, czasami wykładowca daje
w depozyt bestseller, który zadał i wypożyczany jest w czytelni.
To wszechstronne dopracowanie szczegółów w kierunku potrzeb i oczekiwań
naszych klientów przysparza nam dobrą sławę nie tylko w naszej uczelni.
Katalogi on-line na naszej stronie Internetowej to magnes dla czytelnika
spoza uczelni. Wszyscy potencjalni użytkownicy mogą skorzystać z naszych
usług, oczywiście w ramach nie kolidujących z potrzebami studentów
i pracowników uczelni.
Przysposobienie biblioteczne, oparte na moim programie autorskim
zaliczane jest według Jacka Wojciechowskiego do formy zespołowej14 pracy
z czytelnikiem. Mówiąc najogólniej, są to praktyczne formy opanowywania
umiejętności i wiedzy w zakresach, powiązanych z biblioteczną mediacją15 .
W ciągu półtorej godziny zajęć studenci mają możliwość otrzymać podstawowe
informacje z zakresu korzystania z biblioteki łącznie z możliwością poćwiczenia
w wyszukiwaniach katalogowych. Jest to wszystko ilustrowane pokazem
multimedialnym a symulacja poszukiwań przykładowych opisów odbywa się
bezpośrednio na naszych katalogach. Studenci pierwszego roku niestety
niewiele bazują na wiedzy i umiejętnościach z zakresu Edukacji czytelniczej
13
J. Wojciechowski, Czytelnictwo, Wyd. 6, Kraków 2000, s.147.
J. Wojciechowski, Praca z użytkownikiem… op. cit., s.176.
15
Ibidem, s.176.
14
26
i medialnej ze szkoły średniej. Po pytaniu, kto uczestniczył w lekcjach
bibliotecznych w poprzednim cyklu kształcenia z grupy ćwiczeniowej zgłasza
się nieśmiało kilka osób. Jednorazowe zajęcia to wstęp do pracy indywidualnej
z czytelnikiem, w której pomocą służy nasza strona Internetowa16.
Dwa razy do roku wydawany jest elektronicznie nasz Biuletyn Biblioteki,
cyklicznie kontynuowany od 1999 roku. Jest jeszcze jedną formą kontaktu
z czytelnikiem a także służy nam jako materiał promocyjny i reklama
biblioteki17.
W Bibliotekarstwie pod redakcją Zbigniewa Żmigrodzkiego czytamy:
Reklama ma za zadanie skupić uwagę czytelnika, poinformować go
i zachęcić do odwiedzenia reklamowanego miejsca czy nabycia reklamowanego
towaru18. Biuletyn pięknie ilustrowany zdjęciami przysparza nam gości, którzy
chcą osobiście się przekonać czy u nas jest tak ładnie i przyjemnie jak na
zdjęciach. Inną formą reklamy naszych usług jest dobra renoma wśród
znajomych i członków rodziny, którzy zetknęli się z uczelnią i biblioteką19.
Śmiem przypuszczać, że nasza uczelnia jest instytucją rodzinną, tak wielu
spokrewnionych ze sobą ludzi korzystało z różnych form kształcenia w jej
murach. Zdarza się często, że jednocześnie przychodzą do biblioteki siostry lub
matka z dorosłą córką czy synem. Do asysty przychodzi także mąż, który
korzysta z kącika prasowego z dziennikami i czasopismami naukowymi20.
Reklama i promocja biblioteki nie ogranicza się do Internetu i odwiedzin
indywidualnych.
16
www.wshtwp.pl/biblioteka [dostęp 29.04.2009],gdzie m. in. jest.
wyeksponowany Przewodnik do przysposobienia bibliotecznego studentów Wyższej
Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie.
17
Stroną Internetowa naszej biblioteki zawiaduje Marta Wiśniewska, która jest jednocześnie
redaktorem „Biuletynu Biblioteki WSHTWP w Szczecinie”.
18
R. Frączek (oprac.),Edytorstwo elektroniczne (w:) Żmigrodzki Z, (red.),
Bibliotekarstwo,Wyd.2 Warszawa 1998, s.315.
19
Coroczne badania założyciela, m. in. W. Urbanik (oprac.), Raport „ skuteczności
reklamy”2005 WSHTWP w Szczecinie, Szczecin 2005 (do wglądu w bibliotece).
20
Obecnie w prenumeracie jest 90 tytułów czasopism, w tym 7 obcojęzycznych.
27
Cytując za Jackiem Wojciechowskim :Zapewne każde powiadamianie
o bibliotece i o jej ofercie ma rekomendacyjny charakter, „jakoś” bowiem
kierunkuje
uwagę
odbiorcy.
Jednak
rzeczywista
promocja
wynika
z rekomendacji intencjonalnej i z ukierunkowania zdecydowanego21.
Oprócz ulotek własnych tworzonych na nasze
przedstawia
się
w
Informatorach
potrzeby biblioteka
organizacyjnych
Wyższej
Szkoły
Humanistycznej w Szczecinie kierowanych do maturzystów i różnych grup
odbiorców, m. in. absolwentów uczelni. W trakcie imprez promocyjnych
w których biorą udział przedstawiciele uczelni trafiają one także do
przygodnych uczestników, rozszerzając grono zainteresowanych uczelnią.
Zajęcia pro zawodowe z udziałem maturzystów szczecińskich szkół
prowadzone są w naszej czytelni od sześciu lat22. Uatrakcyjnia je udział
przedstawiciela Pionu Rektorskiego i Biura Karier. Młodzież zainteresowana
wyborem studiów, przy okazji zapoznaje się z naszą ofertą biblioteczną. Średnio
rocznie odwiedza nas w ten sposób ponad trzystu uczniów.
Podobnie ma się z wykładami otwartymi uczelni, do których poprzez
nasze kontakty ze szkołami zachęcani są uczniowie różnych klas. Stałe kontakty
biblioteki z wieloma szkołami ze Szczecina profitują w zwiększonym naborze
a przez to biblioteka zyskuje potencjalnych klientów.
Od początku istnienia biblioteki23 prowadzone są także zbiorowe formy
pracy z czytelnikiem.
Jacek Wojciechowski tłumaczy, że: Istotę zbiorowych form pracy
bibliotecznej
z
użytkownikiem
stanowi
oddziaływanie
na
grupę:
komunikowanie w tym samym czasie tych samych treści do zbiorowości
odbiorczej, skupionej przeważnie w tym samym miejscu.(…).
21
J. Wojciechowski, Praca z użytkownikiem... op. cit., s.151.
Planowanie zajęć, ich organizacją i prowadzeniem zajmuje się Izabela Kumor.
23
Biblioteka powstała 4 czerwca 1997 roku.
22
28
W stosunku do form indywidualnych, formy zbiorowe mają większy
zasięg i pozwalają na dużą oszczędność czasu bibliotekarzy, jednak kosztem
zredukowanej skuteczności24.
Wymienię tyko kilka z bieżącego roku akademickiego: Spotkanie
z dziennikarzem Jackiem Żakowskim (wrzesień 2008); Debata z okazji
Światowego dnia AIDS (grudzień 2008); Spotkanie autorskie z Ingą Iwasiów
(styczeń 2009); Warsztaty z psychografologii Aldony Bindy (marzec 2009);
Spotkanie z globtroterem Romkiem Zańko (kwiecień 2009); Spotkanie z poezją
Haliny Pląder (maj 2009- w planach).
Każda z imprez miała inny charakter i inne grono odbiorców. Spotkanie
z Jackiem Żakowskim zebrało grupę przyszłych dziennikarzy studiujących u nas
w uczelni. Przy okazji jego wykładu na inauguracji roku akademickiego
2008/2009, w czytelni odbyło się spotkanie redakcji Brejka z udziałem gościa
z Warszawy25.Na debatę o AIDS przyszli uczniowie szkół średnich, pedagodzy
szkolni. Frekwencja przekroczyła nasze oczekiwania i musieliśmy wstawić
dodatkowe krzesła do czytelni26. Spotkanie z autorką Babmbino Ingą Iwasiów
zaintrygowało środowisko szczecińskie
do tego stopnia, że musieliśmy
przenieść imprezę do sali audytoryjnej z powodu trzykrotnej ilości chętnych
w stosunku do miejsc w czytelni27. Kameralne warsztaty z psychografologii
prowadzone z polotem przez Aldonę Bindę przedłużyły się ponad wyznaczony
czas28. Uczestniczący wnioskowali o kontynuację tematyki, co uwzględniliśmy
24
J. Wojciechowski, Praca z użytkownikiem... op. cit, s.158.
„Brejk” to pismo WSHTWP w Szczecinie, które jest kontynuacją „Erasmusa”. Łącznie
wydano do tej pory 53 numery; Z. Uciechowski, Spotkanie z redaktorem Jackiem
Żakowskim, „Brejk”, 2008 nr 3/52, s.1,4.
26
I. Kumor, Sprawozdanie z debaty na temat profilaktyki narkomanii oraz HIV/AIDS „nie
jesteś pionkiem w tej grze… z dnia 3 grudnia 2008, Biuletyn Biblioteki WSHTWP w
Szczecinie 2008 nr (19) , www.wshtwp.pl/biblioteka [dostęp 29.04.2009].
27
Z. Uciechowski, Męski punkt widzenia, „Brejk” 2009 nr 4/53, s.5; Męski punkt widzenia na
„Bambino”, „Gazeta Wyborcza. Szczecin”, 2009 nr 18 z dn. 22 stycznia, gdzie jest podana
liczba 120 uczestników.
28
M. Bieniewicz, Psychografologia, „Brejk” 2009 nr 4/53, s.8,mylnie podane imię, powinno
być Aldona Binda; Komunikaty,
25
29
w planach na rok następny. Na spotkanie z laureatem nagrody Travelery,
globtroterem Romkiem Zańko, przyszli zainteresowani wielkim światem
i sposobem na jego zwiedzanie. Pokaz zdjęć i urocze gawędziarstwo bohatera
imprezy także przedłużyło czas ponad planowany29. Majowe spotkanie to znów
zmiana nastroju. Zapraszamy na wieczór autorski Haliny Pląder naszych
przyjaciół, także z innych bibliotek, z którymi współpracujemy. Na tle muzyki
i piosenek Piwnicy pod Baranami, słuchając nastrojowej poezji, mamy nadzieję
na świetny relaks i integrację.
Zaangażowanie w problemy zgłaszane przez klientelę biblioteki
przysparza nam stałych i wiernych odbiorców. Umożliwienie wstępu na
określonych zasadach także absolwentom przedłuża okres kontaktów poza cykle
kształcenia. Jest to dowód naszej renomy. Wielu z naszych absolwentów miło
wspomina bibliotekę właśnie za traktowanie ich personalnie.
Zwracanie uwagi na ich potrzeby i wszechstronna pomoc powoduje, że starają
się jak najwięcej wynieść z każdej wizyty. W czasie rozmów dowiadujemy jak
nasz czytelnik poprzez swoją dociekliwość potrafił odnaleźć najlepszą drogę do
studiowania pod kątem swoich możliwości i potrzeb.
Nasi odbiorcy najwyżej oceniają kompetencję obsługi bibliotecznej.
Oprócz tego wysokie noty są za kulturę pracowników, uprzejmość,
pomocniczość, komunikatywność, życzliwość30.
Wieczna bolączka wszystkich bibliotek to dłużnicy. Kilka lat temu
w artykule Dlaczego dłużnik?31 stworzyłam podział na dwie kategorie ludzi nie
oddających wypożyczone książki: dłużników okazjonalnych i zatwardziałych.
Musimy się pochwalić, że w naszej bibliotece takich zatwardziałych dłużników
www.wshtwp.pl/biblioteka [dostęp 29.04.2009].
Komunikaty, www.wshtwp.pl/biblioteka [dostęp 29.04.2009].
30
Coroczne badania założyciela, m. in. W. Urbanik (oprac.), Jakość pracy jednostek
organizacyjnych uczelni w ocenie studentów. Raport z badań. WSHTWP w Szczecinie. Rok
akademicki 2006/2007, Szczecin 2007, s.16-19 (do wglądu w bibliotece).
31
A. Skotarczak ,M. Wiśniewska, Dlaczego dłużnik? „Biuletyn biblioteki WSHTWP w
Szczecinie” 2005 nr (12) (do wglądu w bibliotece).
29
30
jest minimalna ilość. Wpływ na to ma kilka elementów naszej pracy. Jest nim
niewątpliwie bezpośredni kontakt z czytelnikiem, z którym nawiązuje się więź,
nie pozwalająca na jakiekolwiek uchybienia. Zamieniliśmy sankcje karne
i zamiast pobierać opłaty za przetrzymanie książek, proponujemy podarowanie
czegoś z domowego księgozbioru. W ten sposób przysparzamy sobie
czytelników, którzy wiedzą, że w każdej sytuacji potraktujemy ich jak przyjaciół
a jednocześnie wzbogacamy nasze zbiory.
Podsumowując mogę stwierdzić, że kontakty bibliotekarz- czytelnik,
wkroczyły na nowe tory rozwoju. Poprzez podmiotowe podejście do pracy
z użytkownikiem trudnym, możemy wyszkolić w sobie czujność i stosować
niekonwencjonalne metody pracy. Wydawałoby się, że jesteśmy zbędni
w bibliotece bo czytelnik sam może zdobyć z Internetu wszystkie informacje.
Nic bardziej mylnego. Każdy dzień udowadnia nam jak jesteśmy potrzebni,
a sprawy z którymi nasi klienci zwracają się do nas wykraczają na ogół poza
wypożyczanie książek.
Nowoczesne formy pracy z czytelnikiem to wszechstronne umiejętności
komputerowe i pozytywne nawyki czytelnicze, które mu przekazujemy.
Praca bezpośrednia z czytelnikiem polega na
umiejętnym podejściu
w nakreśleniu dróg zdobywania potrzebnej literatury.
Poszukiwanie informacji pozabibliotecznych, korzystanie z katalogów
centralnych, baz bibliograficznych jest następnym etapem samorozwoju
użytkownika biblioteki. Uczenie metod systematyczności w działaniach to nasza
rola.
A
jeszcze
do
tego,
gdy
broker
informacji32
ma
przyjemną
powierzchowność i jest elegancki w obyciu, tworzy się niepowtarzalna
atmosfera, miła i sympatyczna po obu stronach lady bibliotecznej.
Dzisiejszy czytelnik jest wymagający, ma mało czasu, dużo wymagań
i zaspokoić go jest niesłychanie trudno. Satysfakcja w pracy z takim
32
To określenie bibliotekarza niejednokrotnie stosuje w swoich pracach Wojciech
Rozwadowski - kustosz Biblioteki WSHGiT w Warszawie.
31
czytelnikiem towarzyszy nam codziennie, czego życzę wszystkim pracującym
w bibliotekach.
Bibliografia:
1. Bieniewicz M., Psychografologia, „Brejk” 2009 nr 4/53, s.8 (w zbiorach
biblioteki).
2. Bilska G., Wybory czytelnicze- uwarunkowania i motywy, „Poradnik
Bibliotekarza” 2004 nr 6, s. 3-6.
3. EP., Męski punkt widzenia na „Bambino”, „Gazeta Wyborcza. Szczecin”
2009 nr 18 z dn. 22 stycznia, s. 2.
4. Frączek R.(oprac.)Edytorstwo elektroniczne (w:) Żmigrodzki Z, (red.),
Bibliotekarstwo,Wyd.2 Warszawa 1998,s. 299-320.
5. Kisilowska M, Misja biblioteki i bibliotekarza (w:) Zybert E.B. ( red..),
Biblioteka w otoczeniu społecznym, Warszawa 2000, s.9-22.
6. Klukowski
S.
(oprac.),
Sprawozdanie
z
działalności
Oddziału
Regionalnego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie za lata
2003/2004-2007/2008,
Szczecin marzec 2009
(w zbiorach
biblioteki).
7. Kołodziejska J., Szerokie okno biblioteki, Warszawa 2006.
8. Kumor I., Sprawozdanie z debaty na temat profilaktyki narkomanii oraz
HIV/AIDS „nie jesteś pionkiem w tej grze… z dnia 3 grudnia 2008,
„Biuletyn Biblioteki WSHTWP w Szczecinie” 2008
nr (19) ,
www.wshtwp.pl/biblioteka [ dostęp 29.04.2009].
9. Skotarczak A. (oprac.), Przewodnik do przysposobienia bibliotecznego
studentów
Wyższej
Szkoły
Humanistycznej
TWP
w
Szczecinie,
www.wshtwp.pl/biblioteka [ dostęp 29.04.2009].
10.Skotarczak A., Wiśniewska M., Dlaczego dłużnik?, „Biuletyn Biblioteki
WSHTWP
w Szczecinie” 2005 nr (12) (w zbiorach biblioteki).
11.Tomkowski J., Zamieszkać w Bibliotece, Ossa 2008.
32
12.Uciechowski Z., Męski punkt widzenia, „Brejk” 2009 nr 4/53, s.5. (w
zbiorach biblioteki)
13.Uciechowski Z., Spotkanie z redaktorem Jackiem Żakowskim, „Brejk”
2008 nr 3/52, s.4
(w zbiorach biblioteki).
14.Urbanik W. (oprac.), Jakość pracy jednostek organizacyjnych uczelni w
ocenie studentów. Raport z badań WSH TWP w Szczecinie. Rok
akademicki 2006/2007, Szczecin 2007(w zbiorach biblioteki).
15.Urbanik W. (oprac.), Raport „ skuteczności reklamy”2005 WSHTWP w
Szczecinie, Szczecin 2005 (w zbiorach biblioteki).
16.Wojciechowski J., Czytelnictwo, Wyd. 6 Kraków 2000.
17.Wojciechowski J., Praca z użytkownikiem w bibliotece, Warszawa 2000.
WARSZTATY- TRENING PAMIĘCI
Warsztaty prowadzone przez panią dr Danutę Kierszkę mają za zadanie trening
pamięci. Spotkania przewidziane na dwugodzinne sesje raz w tygodniu trwają
od 20 stycznia 2010r. Efekt jest zadziwiający. Poprzez wykonywanie zadanych
ćwiczeń uaktywnia się pamięć wizualna a także odwzorowanie fotograficzne.
Poprawia się koncentracja i pamięć. Detale na pierwszy rzut oka nie do
opanowania, po krótkim oglądnięciu zapadają w pamięć dzięki metodzie
skojarzeniowej. W warsztatach bierze udział osiem osób w różnym wieku.
O efektach pracy z naszych spotkań poinformuję w następnym wydaniu
Biuletynu.
Donosiła Anna Skotarczak
33
na zdjęciu: dr Danuta Kierszka (prowadząca warsztaty), Anna Skotarczak oraz
Renata Gniewosz (uczestniczki warsztatów)
na zdjęciu: uczestniczki warsztatów
34
Nowy Kącik Młodego Czytelnika
Od czwartego stycznia bieżącego roku w wizualizacji biblioteki zaszły
poważne zmiany. Dzięki założycielowi uczelni dyrektorowi ORTWP Leonowi
Korolukowi biblioteka może się pochwalić nową wizualizacją Kącika Młodego
Czytelnika.
Stanowisko dla naszych najmłodszych użytkowników zostało zaopatrzone
w stolik i krzesełka odpowiednie do wzrostu dzieci. Dodatkową atrakcją jest
skrzynia pełna skarbów i zabawek. Pojawiły się kolorowe ozdoby na ścianach.
Nowością jest fotelik dla malutkich dzieci. Rodzice mogą bez przeszkód
studiować spokojnie książki i przeglądać katalogi mając dziecko w
zabezpieczonym miejscu. Dzięki kredkom, kolorowankom, puzzlom i
zabawkom dzieci będą mogły miło spędzić czas. Szeroki wybór książek umili
pobyt naszym czytelnikom.
35
36
37
Zachęcamy i zapraszamy do odwiedzania biblioteki z najmłodszymi
pociechami!
oprac. Joanna Siniakiewicz
38
Mikołajkowa rozdawalnia prezentów
W okresie przedświątecznym pomiędzy czwartym a siódmym grudnia
2009r.
Biblioteczny
Mikołaj
rozdawał
swoim
czytelnikom
prezenty.
Mikołajkowa rozdawania prezentów to akacja, która miała na celu szerzenie
czytelnictwa i zachęcenie do korzystania z bibliotek. Każdy kto przyszedł w
tych dniach do biblioteki mógł otrzymać wybraną przez siebie książkę.
Tematyka książek była różnorodna od lektur szkolny do książek naukowych.
Akcja cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Zapraszamy czytelników na
kolejne przedsięwzięcia.
WYKAZ CZASOPISM (stan na marzec 2010)
1. Archiwum kryminologii
2. Atest. Ochrona pracy. Miesięcznik
3. Aura.
4. Bezpieczeństwo w szkole. Miesięcznik Dyrektora szkoły
5. Bliżej Przedszkola
6. Charaktery. Magazyn psychologiczny dla każdego
39
7. Chip. Miesięcznik
8. Deutsch Aktuell. Magazyn dla uczących się języka niemieckiego
9. Dialogi. Miesięcznik pedagogiczny
10. Doradca zawodowy
11 Dziennik.Gazeta Prawna
12. Edukacja. Studia. Badania. Innowacje
13. Edukacja Dorosłych. Kwartalnik – Toruń
14. Edukacja i Dialog
15. Edukacja Ustawiczna Dorosłych. Kwartalnik naukowo-metodyczny
16. Eko i My.
17. English Matters. Magazyn dla uczących się języka angielskiego
18. Facility Manager
19. Focus. Das Moderne Nachrichtenmagazin. Tygodnik
20. Focus. Poznać i zrozumieć świat
21. Forum Akademickie. Ogólnopolski miesięcznik informacyjnopublicystyczny
22. Gazeta Wyborcza. Dziennik
23. Głos Szczeciński. Dziennik
24. Horyzonty wychowania. Półrocznik
25. Kultura i Społeczeństwo
26. Kurier Szczeciński. Dziennik Pomorza Zachodniego
27. Kwartalnik Pedagogiczny
28. Media Perspektiwen. Miesięcznik
29. Monitor Europejski
30. Na Temat. Kwartalnik
31. National Geographic (wersja ang)
32. National Geographic Polska
33. Nauczuciel i szloła. Kwartalnik
34. Newsweek The Iternational Newsmagazine (wersja ang.)
40
35. Newsweek Polska
36. Niepełnosprawność i Rehabilitacja. Kwartalnik
37. Nowa Szkoła. Miesięcznik społeczno-pedagogiczny
38. Opieka. Wychowanie. Terapia. Półrocznik
39. Obserwator Morski
40. Pedagogika Kultury. Rocznik
41. Pedagogika Pracy – Radom
42. Pedagogika Społeczna. Kwartalnik
43. Personel i Zarządzanie. Miesięcznik
44. Perspektywy. Młodzieżowy miesięcznik edukacyjny. Matura studia kariera
45 Polityka. Tygodnik
46. Polityka Społeczna. Miesięcznik poświęcony pracy i sprawom socjalnym
47. Poradnik Bibliotekarza. Miesięcznik Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
48. Praca i Zabezpieczenie Społeczne. Miesięcznik
49. Praca i zdrowie. Polskie forum ochrony pracy. Miesięcznik
50. Praca Socjalna. Kwartalnik
51. Press. Media. Reklama. Public Relations. Miesięcznik
52. Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze. Miesięcznik
53. Przegląd Badań Edukacyjnych. Półrocznik
54. Przegląd Humanistyczny. Dwumiesięcznik
55. Przegląd Polityczny. Kwartalnik
56. Przegląd Zachodni
57. Przekrój. Tygodnik
58. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo. Kwartalnik
59. Psychologia Społeczna. Kwartalnik
60. Psychologia w Szkole. Kwartalnik
61. Refleksje. Zachodniopomorski Miesięcznik Oświatowy
62. Remedium. Miesięcznik. Profilaktyka promocja zdrowego stylu życia
63. Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej
41
64. Roczniki Socjologii Rodziny
65. Rocznik socjologii Wsi
66. Rodina (wersja. ros.). Miesięcznik
67. Ruch Pedagogiczny. Dwumiesięcznik
68. Ruch prawniczy. Ekonomiczny. Socjologiczny. Kwartalnik
69. Rzeczpospolita. Dziennik
70. Sprawy Międzynarodowe. Kwartalnik
71. Stosunki Międzynarodowe. Miesięcznik
72. Studia Polityczne. Półrocznik
73. Studia Socjologiczne. Kwartalnik
74. Szkoła Specjalna.
75. Świat Problemów. Miesięcznik
76. TV Lider. Miesięcznik
77. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja. Kwartalnik
78. Voyage. Miesięcznik
79. Wspólne Tematy.
80. Wszystko dla Szkoły.
81. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. Miesięcznik
82. Wychowanie na codzień
83. Wychowanie w przedszkolu.
84. Zeszyty prasoznawcze.
85. Życie Szkoły. Edukacja wczesnoszkolna-miesięcznik
86. Doradca zawodowy.
oprac. Izabela Kumor
42

Podobne dokumenty