Wykład 12. Myślenie. Podejmowanie decyzji.

Transkrypt

Rozumowanie
Percepcja, język, myślenie
Myślenie. Podejmowanie decyzji.
-
Wprowadzenie
-
Rozumowanie indukcyjne
-
Rozumowanie dedukcyjne
Podejmowanie decyzji
-
Wprowadzenie
-
Heurystyka w podejmowaniu decyzji
-
Zaniedbywanie miarodajności (ang. Base Rate Neglect)
Poznanie społeczne (ang. social cognition)
W 12
dr Łukasz Michalczyk
-
Wprowadzenie
-
Percepcja społeczna (ang. social perception)
-
Pamięć społeczna (ang. social memory)
-
Społeczne wnioskowanie (ang. social inferences)
Rozumowanie - wprowadzenie
Rozumowanie
dostarczenie wniosków
wnioskowanie przeprowadzone w oparciu o prawa
logiki
założenie podstawowe zawarte w definicji
ludzie myślą w oparciu o prawa logiki
ludzie są racjonalni
dzisiaj przedstawimy przykłady na to, że ludzie nie
zachowują się zbyt racjonalnie…
Rozumowanie
wszystkie informacje, które są potrzebne do
wyciągnięcia wniosku są nam dane
w oparciu o prawa logiki
nie wszystkie informacje są dane
decyzje podejmowane są w oparciu o zasady
prawdopodobieństwa i przy użyciu heurystyki
Dwa rodzaje rozumowania
rozumowanie indukcyjne
od szczegółu do ogółu
uogólnianie w oparciu o przykłady
rozumowanie dedukcyjne
od ogółu do szczegółu
dojście do wniosku w oparciu o założony
wcześniej zbiór przesłanek
Jeśli A to wtedy B
zasady logiki
zasady prawdopodobieństwa
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
-
Przykład
wyprowadzanie ogólnych wniosków w oparciu o
przykłady, próbki lub wcześniejsze doświadczenie
wnioski mogą być bardzo prawdopodobne, ale nie
koniecznie muszą być prawdziwe
prawie wszystkie wnioski, w naszym codziennym
życiu, wyprowadzamy na drodze rozumowania
indukcyjnego
ten indyk jest naukowcem, jest karmiony
codziennie i rozumuje tak:
codziennie doświadczam tego, że jestem
karmiony
zgodnie z zasadami indukcji dokonuje on
generalizacji i tworzy prawo: „jestem karmiony
codziennie”
… ale to niekoniecznie musi być prawda
„myślał indyk o niedzieli,
a w sobotę….”
Ze względu na to, że nie można uzyskać całkowitej pewności co do
prawdziwości wniosku wyprowadzonego na drodze uogólnienia
wcześniejszych obserwacji, rozumowanie indukcyjne nigdy nie może
być użyte jako dowód hipotezy naukowej.
Popper, 1968
Demonstracja
poniższy szereg liczb jest wygenerowany wg
pewnej podstawowej zasady:
Karl Popper
(1902-1994)
Klasyczny przykład
hipoteza: „wszystkie łabędzie są białe”
istnienie tego jednego falsyfikuje hipotezę
2 4 6
Peter C. Wason
(1920-2004)
twoje zadanie: znajdź regułę, która leży u podstawy szeregu liczby.
Jakie będą następne trzy liczby?
Ja dam wam odpowiedź, czy zaproponowane liczby są zgodne z
regułą czy nie - udzielę odpowiedź TAK lub NIE.
Demonstracja
Efekt potwierdzenia (ang. confirmation bias)
poniższy szereg liczb jest wygenerowany wg
pewnej podstawowej zasady:
2 4 6
Peter C. Wason
(1920-2004)
zasada: wartości liczb wzrastają
-
np. 2 4 6 7 12 267
nie koniecznie muszą wzrastać o dwa np. 2 4 6 8 10 12
- to także jest poprawna sekwencja, ale nie jedyna możliwa
ludzie często, spontanicznie, testują tylko hipotezę, którą
postawili
inne określenia: błąd konfirmacji, strategia konfirmacyjna
to bardzo silna ludzka tendencja do potwierdzania swoich własnych
przekonań, oczekiwań, hipotez
zamiast dążyć do ich zaprzeczenia (falsyfikacji)
Demonstracja 2 4 6
hipoteza: szereg liczb wzrasta o dwa
testowana przez inne szeregi liczb, które wzrastają o dwa
np. 8 10 12
ale nie jest testowana falsyfikacja tej hipotezy
dlaczego by nie sprawdzić czy 1 2 3 lub 20 18 14 skutkuje odpowiedzią
„NIE”?
jeżeli przeprowadzisz takie testy odnośnie twojej hipotezy, wtedy zdasz
sobie sprawę, że 1 2 3 także skutkuje odpowiedzią „TAK”
a to sfalsyfikuje twoją pierwotną hipotezę, że „szereg wzrasta o dwa”
Przykład z życia wzięty
Patryk wierzy, że posiada zdolności telepatyczne.
Patryk myśli o Janie i w tym momencie, dzwoni telefon.
Okazuje, się, że dzwoni…Jan!
coś takiego zdarza się mu bardzo często
to może być przykład efektu potwierdzenia, ponieważ
Patryk pamięta sytuacje, w których gdy o kimś myśli, to ten ktoś
do niego dzwoni,
Patryk nie pamięta / lub ignoruje sytuacje w których o kimś
myśli, a ten ktoś do niego nie dzwoni
Jeszcze inny przykład
Lord i wsp. (1979)
dwie grupy badanych:
badani posiadali już opinię odnośnie kary śmierci
grupa 1: za karą śmierci
grupa 2: przeciwko
prezentacja dwóch artykułów naukowych
pierwszy - kończy się wnioskiem, że należy stosować karę śmierci
drugi zaś, że nie należy jej stosować
oba badania możesz skrytykować na poziomie metodologicznym
wyniki:
obie grupy uważały, że badania naukowe wspierają ich
przekonania
dostrzegali błędy metodologiczne tylko w badaniach
przeczących ich poglądom
Rozumowanie indukcyjne - podsumowanie
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
rozumowanie indukcyjne
to wyciąganie wniosków (potencjalnie błędnych) poprzez uogólnianie
na podstawie przypadków
większość naszego codziennego rozumowania ma charakter
indukcyjny
-
Wprowadzenie
-
-
efekt potwierdzenia
mamy tendencję do dostrzegania dowodów potwierdzających
naszą własną hipotezę
-
Wprowadzenie
-
-
-
wyciąganie wniosków w oparciu o zbiór przesłanek
lub twierdzeń
wnioski bedą na pewno prawdziwe…
…jeśli przesłanki są prawdziwe
Wniosek zależy od przesłanki
logiczna reguła „jeśli - to”
Modus Ponens
Przesłanka: „Jeśli A to B”
oznacza to, że jeśli wystąpi A to możemy
prawidłowo wnioskować o wystąpieniu B
Przykład
przesłanka:
„Jeśli będzie padać, to Jan będzie mokry”
Pada deszcz
Wniosek:
Jan jest mokry
Modus Tollens
Przesłanka: „Jeśli A to B”
oznacza to, że jeśli nie wystąpi B to możemy
prawidłowo wnioskować o nie wystąpieniu A
Przykład
przesłanka:
„Jeśli będzie padać, to Jan będzie mokry”
Jan nie jest mokry
Wniosek:
Nie pada
Rozumowanie dedukcyjne - podsumowanie
Modus Ponens
Modus Tollens
dokonywanie logicznego wnioskowania (reguły
„jeśli - to”)
Modus ponens i Modus tollens
Ogólnie, ludziom trudniej rozumować dedukcyjnie
szczególnie gdy struktura logiczna nie jest tak prosta jak
w przykładzie z Janem
i gdy zwiera niezwiązane z tym rozumowaniem treści
Ludziom łatwiej rozumować wg Modus ponens niż wg Modus tollens
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
Podejmowanie decyzji - wprowadzenie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Rozumowanie
wszystkie informacje, które są potrzebne do
wyciągnięcia wniosku są nam dane
w oparciu o prawa logiki
nie wszystkie informacje są dane
decyzje podejmowane są w oparciu o zasady
prawdopodobieństwa i przy użyciu heurystyki
czy ludzie zawsze podejmują decyzje zgodnie ze
strategią maksymalnego zysku (ang. maximisers)?
jeden ze sposobów myślenia
ludzie nadają wartość każdej z opcji, którą mają do wyboru
szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia każdej z
opcji
najlepszy wybór: najwyższy współczynnik wartość x
prawdopodobieństwo (tzw. oczekiwana użyteczność ang. expected utility)
Jeśli A to wtedy B
zasady logiki
zasady prawdopodobieństwa
wartość 7; prawdopodobieństw 0,5; o.u.= 3,5
wartość 30; prawdopodobieństw 0,01;
o.u.= 0,3
czy ludzie zawsze podejmują decyzje zgodnie ze
strategią maksymalnego zysku (ang. maximisers)?
jeden ze sposobów myślenia
ludzie nadają wartość każdej z opcji, którą mają do wyboru
szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia każdej z
opcji
najlepszy wybór: najwyższy współczynnik wartość x
prawdopodobieństwo (tzw. oczekiwana użyteczność - ang.
expected utility)
strategia maksymalnego zysku (ang. maximisers) służy
poszukiwaniu optymalnego rozwiązania
wszystkie opcje muszą być oszacowane, ocenione
ludzie zazwyczaj wybierają strategię wystarczającej
satysfakcji (ang. satisficers/ satysficing = satisfy +
suﬃce)
oceniamy dostępne opcje, które mamy do wyboru i
wybieramy tą, która jest zadowalająca
ludzie nie stosują tej strategii
w podejmowaniu decyzji
o.u.= 0,3
wniosek: zazwyczaj nie
maksymalizujemy zysków
ograniczona racjonalność
(ang. bounded rationality;
Herbert Simon)
nasza racjonalność jest
ograniczona przez:
- szczątkowe informacje
- poznawcze ograniczenia
naszego umysłu
- ilość czasu jaki mamy na
podjęcie decyzji
Z tych powodów, w codziennym życiu, jesteśmy w stanie zastosować
strategię satysfakcji. Codzienność nie daje nam możliwości aplikacji
strategii maksymalnego zysku.
dlaczego ludzie wybierają
raczej strategię wystarczającej
satysfakcji niż maksymalnego
zysk?
o.u.= 0,3
w jaki sposób radzić sobie z „ograniczeniami naszej
racjonalności”?
trzeba używać heurystyk
heurystyki
- to strategie podejmowania decyzji, które dostarczają
satysfakcjonujące rozwiązanie, ale bez gwarancji,
że będzie to optymalne rozwiązanie
- redukują obciążenie poznawcze
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
Heurystyki w podejmowaniu decyzji
-
Wprowadzenie
-
-
powszechnie stosowane heurystyki
wystarczającej satysfakcji
heurystyka dostępności (ang. availability heuristic)
heurystyka reprezentatywności (ang. representativeness)
błąd hazardzisty (ang. Gamblers fallacy)
heurystyka rozpoznawalności (ang. recognition)
-
Wprowadzenie
-
-
-
błąd hazardzisty (ang. Gamblers fallacy)
Heurystyki w podejmowaniu decyzji: heurystyka dostępności
przykład
zadaj sobie pytanie: czego bardziej się boisz? Lotu
samolotem czy jazdy samochodem?
statystyki dostarczają nam danych, że istnieje 10 tyś. razy
większe prawdopodobieństwo śmierci w wypadku
samochodowym niż katastrofie lotniczej
dlaczego ludzie bardziej boją się latać samolotem?
odp.: informacje dotyczące katastrof lotniczych są bardziej
dostępne niż te dotyczące wypadków samochodowych
po wydarzeniach z 11 września 2001, większość
Amerykanów przesiadła się do samochodów
3 miesiące po 11 września, zginęło o 350 osób więcej w
wypadkach samochodowych niż zazwyczaj (Gigerenzer,
2004)
najczęstsza odpowiedź: lotu samolotem
dowody eksperymentalne (Tversky, Kahneman, 1973)
- przypuśćmy, że wybierasz losowo próbkę słów z jakiegoś
tekstu napisanego po angielsku (tylko słowa conajmniej
trzyliterowe)
- co jest bardziej prawdopodobne?
-
-
występowanie słów zaczynających się na „r” (np. ring)?
występowanie słów, które mają „r” w trzeciej pozycji (np. bark)?
większość uważa, że więcej jest słów zaczynających się na „r”
ale analiza statystyczna pokazuje, że więcej jest słów gdzie „r”
jest na trzeciej pozycji
wybór, który dokonują jest związany z większą dostępnością w pamięci
słów zaczynających się na „r” niż takich, gdzie „r” jest na trzeciej pozycji
błąd hazardzisty (ang. gamblers fallacy)
Heurystyki w podejmowaniu decyzji: heurystyka reprezentatywności
przykład
- przypuśćmy, że grasz ze znajomymi w rzut monetą
- musisz przewidzieć czy wypadnie orzeł czy reszka
- twój przyjaciel wyrzucił już 6 raz z rzędu „orła”
- zgadnij, co będzie następne?
- większość ludzi w takiej sytuacji wybiera „reszkę”
-
ponieważ od dawna nie występowała. Zatem musi wystąpić
teraz.
- jednakże, ze statystycznego punktu widzenia,
prawdopodobieństwo każdego z tych zdarzeń wynosi
50%
-
większość ludzi wybiera „reszkę”
-
-
ponieważ od dawna nie występowała. Zatem musi wystąpić
teraz
i wg średniej, powinno być 50% „reszek”
- to jest opisane w prawie wielkich liczb
prawo WIELKICH liczb
„Z prawdopodobieństwem dowolnie bliskim 1 można się spodziewać, iż przy dostatecznie wielkiej liczbie
prób częstość danego zdarzenia losowego będzie się dowolnie mało różniła od jego prawdopodobieństwa”
Bornoulli, 1713
każdy kolejny rzut jest niezależny od poprzedniego.
ten rodzaj skłonności w myśleniu nazywany jest także błędem hazardzisty
symulacja rzutu monetą
Przykład: loterie typu Lotto
jakie liczby mają największe szanse
wystąpić następnym razem?
A. 1 2 3 4 5 6
B. 1 7 24 31 41 44
C. 1 8 16 24 32 40
zgodnie z rachunkiem prawdopodobieństwa, każdy z nich ma
równe szanse wystąpienia
ale różnią się między sobą w odniesieniu do naszego pojęcia,
rozumienia „losowości”
zestaw B wygląda na najbardziej zrandomizowany, potem C, a na końcu A
błąd hazardzisty (ang. gamblers fallacy)
Heurystyki w podejmowaniu decyzji: heurystyka rozpoznawalności
jeśli masz dokonać wyboru, pomiędzy
dwoma opcjami
- i jedną z tych opcji rozpoznajesz
- a o drugiej nigdy nie słyszałeś
- wtedy wnioskujesz, że obiekt rozpoznany
ma wyższą wartość
Gerard Gigerenzer
Które miasto jest większe?
Kolonia
vs
Menden
Heurystyki w podejmowaniu decyzji: heurystyka rozpoznawalności
zalety heurystyk:
zastosowanie przy podejmowaniu szybkich decyzji
tylko w niewielkim stopniu angażująca poznawczo
zazwyczaj dostarcza satysfakcjonujące rozwiązanie
Heurystyki w podejmowaniu decyzji - podsumowanie
wady heurystyk:
często nie dostarcza najlepszego rozwiązania
może nas wprowadzić w błąd np. błąd hazardzisty
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
Zaniedbywanie miarodajności
-
Wprowadzenie
-
-
-
przykład
Maurycy postanowił zrobić sobie badania na HIV
Maurycy jest zwykłym człowiekiem, nie znajduje się w
grupie ryzyka
Dla takich ludzi jak on, ryzyko występowanie HIV wynosi
0,01% (to jest miarodajność - ang. base rate)
test HIV - jest dobrym testem
wykrywa 99,9% zakażeń (czułość; sensitivity)
daje negatywne wyniki w 99,9% nie zakażonych
(swoistość; specifity)
wynik Maurycy był pozytywny
Jakie jest prawdopodobieństwo, że Maurycy jest
nosicielem wirusa HIV ?
około 50%
dlaczego tylko 50?
ponieważ było bardzo mało prawdopodobne, na początku,
że John w ogóle ma HIV
prawdopodobieństwo występowania HIV w populacji
to tylko 0,01% (1 na 10 000) - miarodajność
ludzie go ignorują - włączając w to naukowców, lekarzy,
terapeutów, polityków itp.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że Maurycy jest
nosicielem wirusa HIV ?
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaniedbywanie_miarodajno%C5%9Bci
mjarodajność: 0, 01%
(1 na 10 000)
10 ooo
ludzi
1 osoba jest zarażona
swoistość 99,9%
jeśli osoba nie ma
HIV, to test będzie
pozytywny w 0,01 %
mamy miasto w którym żyje 1 milion ludzi
100 spośród nich to terroryści
zatem 999 900 mieszkańców nie są terrorystami
miarodajność bycia terrorystom wynosi 0, 0001
ludzie sugerują by zainstalować kamery monitorujące
jeśli kamera zobaczy terrorystę włączy alarm w 99%
przypadków (wrażliwość)
jeśli kamera nie zobaczy terrorysty to nie będzie
alarmować w 99% (swoistość)
jeden z mieszkańców spowodował uruchomienie alarmu.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że jest terrorystom?
odpowiedź wynosi: jedynie 1 %
9 999 osób nie zarażonych
wrażliwość 99,9%
jeśli osoba ta ma
HIV, to zostanie
on wykryty
swoistość 99,9%
jeśli osoba nie ma HIV,
to test będzie
negatywny na 99,9 %
test pozytywny
1 osoba
Jeżeli test jest pozytywny,
może być trafieniem (50%)
lub fałszywym przyjęciem
(50%)
test pozytywny
1 osoba
0,01% x 9 999 ludzi
=1
(fałszywy alarm)
test negatywny
9 998 osób
99,9% x 9 999 ludzi
= 9 998
(właściwe odrzucenie)
miarodajność jest istotna w wypadku nierównych
rozkładów np. 1 zainfekowany i 9 999 niezainfekowanych
lub 100 terrorystów i 999 900 prawowitych mieszkańców
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaniedbywanie_miarodajno%C5%9Bci
jakie jest zastosowanie praktyczne wskaźnika
miarodajności?
czy sensownym byłoby zbadać wszystkich ludzi na
świecie pod kątem zakażenia wirusem HIV?
czy poszukiwanie terrorystów poprzez system
rozpoznania twarzy ma sens?
miarodajność jest istotna w wypadku nierównych
rozkładów np. 1 zainfekowany i 9 999 niezainfekowanych
lub 100 terrorystów i 999 900 prawowitych mieszkańców
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
-
Poznanie społeczne - wprowadzenie
psychologia społeczna
„zajmuje się zrozumieniem i wyjaśnieniem tego w jaki sposób
myśli, uczucia i zachowania jednostek poddają się wpływowi
rzeczywistej, wyobrażonej lub milczącej obecności innych”
Allport, 1985
Poznanie społeczne
Gordon W. Allport
(1897-1967)
typowe tematy poruszane przez psychologię społeczną
postawy, atrybucje (przypisywanie komuś jakiś cech), wpływ
większości i mniejszości, posłuszeństwo, bliskie relacje, altruizm
w obszarze zainteresowań psychologii społecznej zawsze
pozostawała problematyka procesów poznawczych
poznanie społeczne
poznanie społeczne
na pograniczu psychologii poznawczej i psychologii społecznej
nacisk położony na rolę wewnętrznych procesów poznawczych
w interakcjach społecznych
w jaki sposób przetwarzamy informacje dotyczące
społecznego świata - innych i nas samych?
-
w jaki sposób spostrzegamy innych ludzi? (percepcja społeczna)
w jaki sposób formujemy pamięć o nich ? (pamięć społeczna)
w jaki sposób wyprowadzamy wnioski dotyczące innych ludzi ?
(społeczne wnioskowanie np. podejmowanie decyzji)
-
Percepcja społeczna
sposób w jaki spostrzegamy sytuację społeczną silnie
wpływa na nasze zachowanie
zazwyczaj zachodzi to automatycznie, poza świadomością
tendencja do upraszczania złożonych sytuacji społecznych
jesteśmy „skąpcami poznawczymi” (ang. cognitive misers;
Fiske, Taylor, 1984)
ograniczone zasoby uwagowe i zasoby pamięci krótkotrwałej
procesy poznawcze są ograniczone do stosowania heurystyk (w
psychologii społecznej pomieszczane w pojęciu błędów
atrybucji)
pokrewne (omawianemu wcześniej) pojęciu ograniczonej
racjonalności Simona
z powodu powyższych ograniczeń, sposobem radzenia sobie w
sytuacjach społecznych jest spontaniczna kategoryzacja tych
sytuacji i ludzi.
używamy heurystyki
gdy spotykamy nowych ludzi, natychmiast
formujemy ogólne wrażenie w oparciu o bardzo
ograniczony zakres informacji
ocena ludzi, w pierwszej kolejności, dotyczy
tego:
czy ich lubimy czy nie
pierwsze wrażenie powstaje w oparciu o
centralne charakterystyki (ang. central traits; Osgood,
Suci, Tannenbaum, 1957)
wartościowanie: dobra - zła; ciepła - chłodna
siła: silna - słaba
energiczność: aktywna - bierna
dopiero potem oceniane jest: wykształcenie,
inteligencja, wiek, …
efekt „halo”
efekt „halo” (zwane także „efektem aureoli”)
pierwsze wrażenie ma tendencje do utrzymywania się w nas jest stabilne
np. oceniamy ludzi jako stale dobrych lub złych, niezależnie
od tego co robią
Dion, Berscheid, Walster (1972)
prezentowano zdjęcia ludzi
mało, średnio i bardzo atrakcyjni
badani mieli ich ocenić pod względem różnych właściwości,
nie związanych z atrakcyjnością
np. osobowości, zawodu, poziomu szczęścia, itp.
wyniki: atrakcyjnie fizycznie byli oceniani lepiej, niż
nieatrakcyjni
efekt przychylności w ocenianiu (ang. person
positivity bias)
tendencja do spostrzegania innych pozytywnie
w badaniu amerykańskich szkół wyższych, 97% profesorów
jest ocenianych powyżej średniej (Sears, 1983)
ta przychylność nie przekładała się na ocenę kursów przez
nich prowadzonych
Percepcja społeczna - podsumowanie
percepcja społeczna
jest pod wpływem naszego systemu poznawczego
używamy heurystyk
aby poradzić sobie z naszymi ograniczeniami poznawczymi
efekt halo i efekt przychylności w ocenianiu
stanowią ułatwiającymi ocenę - generalizacjami
próbujemy dopasować poznawczy „schemat” lub „prototyp”
do osoby
schemat
Pamięć społeczna
odgrywa kluczową rolę w tym, jak wchodzimy w interakcje z innymi
poznanie społeczne
-
ustrukturalizowana i zorganizowana wiedza
jest strukturą pamięciową
funkcja: uprościć złożone sytuacje, uefektywnić przetwarzanie
poznawcze, usprawnia działanie
rodzaje schematów społecznych
schematy dotyczące nas samych (ang. self-schemas)
schematy dotyczące określonych, innych osób (np. mama)
schematy dotyczące grup ludzi (np. stereotypy odnośnie jakiś ludzi)
przykład zaburzonego schematu ja
Pamięć społeczna
Pamięć społeczna
schemat
schemat
są wyuczone i dlatego pozostają pod wpływem
kultury
sub-kultury w obrębie tej samej kultury
różne rodzaje schematów
dotyczące zasad: jak ludzie pełniące określone funkcje społeczne
powinni się zachowywać
dotyczące tego jakie działania powinno się wykonywać w
określonych sytuacjach: skrypty
wady schematów
sztywne
kierują uwagę
Pamięć społeczna - podsumowanie
kategoryzacja innych ludzi dokonuje się poprzez
schematy (ponieważ jesteśmy „skąpcami poznawczymi”)
poznanie społeczne
schematy są poznawczymi strukturami pamięciowymi,
które są zawarte w pamięci długotrwałej (LTM)
wniosek: nasze interakcje społeczne są pod wpływem
naszych struktur pamięciowych
-
Społeczne wnioskowanie
podczas interakcji z innymi, nieustannie dokonujemy
wnioskowania na ich temat
dlaczego zachowują się tak jak się zachowują?
co chcą osiągnąć?
czy mnie lubią?
w jaki sposób dokonujemy tego typu wnioskowania?
Racjonalny model wnioskowania (ang. rational model
of inference; Einhorn, Hogarth, 1981)
bezinteresownie zbieramy informacje z otaczającego nas
świata
a następnie łączymy je ze sobą w logiczny sposób
Czy ludzie są racjonalni?
- NIE, ludzie nie są racjonalni,
- co więcej, są skąpcami poznawczymi
Gdy zbieramy informacje
nasza uwaga jest kierowana na specyficzne informacje
np. w oparciu o wcześniejsze oczekiwania
skupiamy się na informacjach, które są zgodne z tym co już
wiemy (w celu potwierdzenia)
Hamil i wsp. (1980)
trzy warunki eksperymentu: (A) strażnik, którego zobaczą jest
typowy dla systemu więziennictwa; (B) nietypowy; (C) nie
podano żadnych informacji
badani oglądali nagranie wideo
A. przyjazny strażnik więzienny
B. okrutny strażnik więzienny
badani pytani następnie o poglądy dotyczące więziennictwa
w jaki sposób informacja o typowości strażnika dla systemu
więziennictwa wpłynie na poglądy?
odp. nie wpływa
wniosek: uwaga jest kierowana na zachowanie się strażnika, a
niektóre informacje są czasami całkowicie ignorowane
Społeczne wnioskowanie - podsumowanie
społeczne wnioskowanie bazuje na informacjach, które
są zbierane z otaczającego nas świata.
ale nie są to informacje bezstronne i łączone w logiczne całości
zamiast tego jest selektywnie wybierana (na skutek działania
uwagi)
i łączona w całości na podstawie heurystyk, które nie mają nic
wspólnego z logicznym wnioskowaniem
np. pomijane są informacje odnośnie miarodajności danych (ang. base rate)
Rozumowanie
-
Wprowadzenie
-
-
-
Wprowadzenie
-
-
Percepcja, język, myślenie
psychologia procesów poznawczych
dr Łukasz Michalczyk
-
Wprowadzenie
-
-
-

Wykład 12. Myślenie. Podejmowanie decyzji.

Transkrypt

Podobne dokumenty

Social banking - nieuchronna przyszłość?

dr Mateusz Hohol Wykład 1: Wprowadzenie

pełny tekst - Psychologia Wychowawcza