CzÚ Ę 2 - Sklep WSiP

Geograa
spoeczno-ekonomiczna
wiata i Polski
9 Zadania
9 Sprawdziany
9 Arkusz egzaminacyjny
ZAKRES PODSTAWOWY
Cz
2
LICEUM I TECHNIKUM
ZESZYT UCZNIA
Spis treci
O zeszytach ucznia / 4
1
Procesy ludnościowe i osadnicze
na świecie / 5
4
Usługi / 63
18. Usługi na świecie / 63
1. Rozmieszczenie ludności na świecie / 5
19. Komunikacja na świecie / 66
2. Zmiany liczby ludności na świecie / 8
20. Usługi w Polsce / 70
3. Migracje ludności na świecie / 10
21. Turystyka światowa / 73
4. Struktura ludności / 12
5. Procesy przekształcania sieci osadniczej / 15
22. Atrakcyjność turystyczna Europy i innych
regionów świata / 74
6. Ludność i osadnictwo Polski / 18
23. Turystyka w Polsce / 77
Sprawdzian / 21
Sprawdzian / 83
2
5
Rolnictwo / 24
7. Rolnictwo – czynniki jego rozwoju i wpływ
na środowisko / 24
8. Różne sposoby gospodarowania
rolniczego / 27
9. Gospodarcze wykorzystanie zasobów
oceanów / 31
10. Gospodarowanie zasobami leśnymi i jego
skutki / 32
11. Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo w Polsce / 34
Sprawdzian / 38
3
Przemysł / 41
Problemy współczesnego świata / 86
24. Podział polityczny współczesnego świata / 86
25. Czynniki rozwoju społeczno-gospodarczego / 90
26. Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego świata / 91
27. Proces globalizacji / 95
28. Zróżnicowanie ludności na świecie i konflikty
zbrojne / 96
29. Izolacja i integracja / 98
30. Unia Europejska / 100
31. Współpraca międzynarodowa, międzyregionalna i transgraniczna Polska–Europa / 105
12. Energetyka na świecie / 41
Sprawdzian / 107
13. Lokalizacja przemysłu / 45
Odpowiedzi do sprawdzianów / 109
14. Przemysł a środowisko / 48
15. Surowce mineralne / 50
Arkusz egzaminacyjny. Zakres podstawowy
(przykład) / 117
16. Zmiany strukturalne w przemyśle światowym / 54
Odpowiedzi do arkusz egzaminacyjnego / 130
17. Przemysł w Polsce / 55
Barwna mapa turystyczna „Okolice Wisły”
Sprawdzian / 60
www.wsip.pl
3
Sprawdzian do dziau 1
1
Uzupenij denicj i odpowiedz na pytanie.
Tereny niezamieszkane i niezagospodarowane przez czowieka to
,
tereny stale zamieszkane i zagospodarowane przez czowieka to
.
D. Eksplozja demograczna jest to gwatowny wzrost liczby ludno
ci na wiecie.
E. Depopulacja jest to spadek liczby ludno
ci
na danym obszarze.
F. Tereny wyludniajce si to obszary regresu
demogracznego.
5
Uzupenij opis.
Które z nich stanowi wiksz cz
obszaru
Mieszkaców innych pastw, którzy osiedlaj
ldowego Ziemi?
si w Polsce, okrelamy mianem
2 Wymie sze
czynników przyrodniczych
warunkujcych rozmieszczenie ludno
ci:
1–
. Polaków opuszczajcych Polsk i osiedlajcych si poza jej granicami nazywa si
2–
. Gdy po pewnym cza-
3–
sie powracaj oni do Polski, czyli do swo-
4–
jego pierwotnego miejsca zamieszkania,
5–
okrelamy ich mianem
6–
.
Natomiast, gdy s to osoby i ich rodziny, które
3
Oblicz gsto
zaludnienia Biaorusi, wiedzc e mieszka tam 9750 tys. osób i powierzchnia kraju ma 207,6 tys. km2.
zostay zmuszone do opuszczenia wasnego
Miejsce na obliczenia:
ojczyzny nazywa si ich
kraju w wyniku deportacji, a teraz wracaj do
.
6 Dokocz zdanie.
Rodzaj emigracji wymuszonej spowodowanej
prze
ladowaniami politycznymi, rasowymi,
etnicznymi lub wyznaniowymi nazywa si
Odpowied:
osób/km2
7
Uzupenij zdania.
Na danym terenie (np. w pastwie) liczb
4
Zaznacz zdania prawdziwe.
A. Zmiany liczby ludno
ci na danym terenie s
efektem ruchu naturalnego i migracyjnego.
B. Skadnikami ruchu naturalnego ludno
ci
s: maestwa, rozwody, urodzenia i zgony.
C. Ubytkiem naturalnym ludno
ci okre
lamy
sytuacj, gdy wicej osób emigruje z danego
pastwa ni si w nim rodzi.
www.wsip.pl
kobiet przypadajc na 100 mczyzn okrela si wspóczynnikiem
.
Natomiast liczb mczyzn przypadajc
na 100 kobiet okrela si wspóczynnikiem
.
21
8
Podpisz piramidy pci i wieku, wybierajc odpowiednie okre
lenie spo
ród podanych.
• spoeczestwo mode • spoeczestwo zastojowe • spoeczestwo stare
A. .................................
B. ...................................
C. ................................
.................................
.......................................
.................................
9 Dopisz poprawne dokoczenia zda, korzystajc z wykresu.
A. W Polsce jest stosunkowo mao osób
w wieku 63–68 lat, poniewa te osoby
urodziy si w tzw. niu demogracznym
spowodowanym
.
B. Ludno
w wieku 48–62 lat urodzia si
w tzw. wyu
.
C. Ludno
w wieku 22–34 lat pochodzi
z wyu demogracznego, który zaznaczy
si od poowy lat 70. do poowy lat 80. XX w.;
jest to tzw.
spowodowane zakadaniem rodzin przez
osoby urodzone w czasie poprzedniego
wyu demogracznego.
D. Osoby w wieku do 16 lat stanowi niewielk grup w Polsce, poniewa urodziy
si w niu demogracznym, który trwa od
pocztku lat
XX w.
E. Nadwyka liczebna kobiet wzgldem mczyzn wystpuje w grupie wiekowej powyej
ródo GUS. Stan w dniu 31 XII 2007 r.
22
lat.
10 Dokocz zdanie.
12 Uzupenij tabel, wybierajc wa
ciwe na-
Okoo 8000 lat p.n.e. ludzie zaczli zmienia
tryb ycia z wdrownego na osiady. Coraz
cz
ciej zajmowali si upraw roli, za
rzadziej trudnili si my
listwem i zbieractwem.
Ten wany moment w rozwoju cywilizacyjnym nazywamy rewolucj
zwy pastw spo
ród wymienionych w ramce.
• Argentyna • Biaoru
• Chiny • Estonia
• Indie • Izrael • Polska
.
Pastwo
11 Przy kadej nazwie grupy ludno
ci wstaw
odpowieni liter (A lub B).
A – ludno
aktywna zawodowo,
B – ludno
bierna zawodowo.
Liczba
mieszkaców
w mln
Wskanik
urbanizacji
1085,6
28,5
1303,7
42,4
38,1
61,3
1,3
69,3
38,6
90,4
6,9
91,8
emeryci
bezrobotni szukajcy pracy
pracujcy
inwalidzi niezdolni do pracy
dzieci
niepracujcy i nieszukajcy pracy
13 Podpisz ilustracje nazwami odpowiednich zespoów miejskich.
Aglomeracja
Aglomeracja
,
zwana
www.wsip.pl
23
Sprawdzian do dziau 5
1
Uzupenij tabel, wpisujc nazwy pastw
wymienione w ramce. (Uwaga: w ramce wypisano wicej nazw ni wymaga rozwizanie
zadania).
• Australia • Brazylia • Chiny • Kanada
• Rosja • Stany Zjednoczone
Lp.
Pastwo
Powierzchnia
w mln km2
Belgia
Biaoru
Bo
nia i Hercegowina
Chorwacja
Estonia
Finlandia
Grecja
Holandia
Irlandia
Macedonia
Modawia
Monako
Norwegia
Portugalia
Sowacja
Sowenia
Ukraina
Wgry
4
1.
17,1
2.
10,0
3.
9,6
4.
9,4
5.
8,5
Uzupenij tabel, wpisujc nazwy pastw
administrujcych wymienionymi terytoriami
zalenymi lub niesamodzielnymi. (Uwaga:
jedno z pastw naley wpisa dwa razy).
• Australia • Francja • Hiszpania
• Stany Zjednoczone • Wielka Brytania
Lp.
Terytorium niesamodzielne
Pastwo
lub zalene
administrujce
1.
Nowa Kaledonia
2.
Wyspa Boego Narodzenia
3.
Ceuta i Melilla
4.
Midway
5.
Bermudy
6.
Gibraltar
2
Uzupenij tabel, wpisujc nazwy pastw
wymienione w ramce. (Uwaga: w ramce wypisano wicej nazw ni wymaga rozwizanie
zadania).
• Brazylia • Chiny • Indie • Indonezja
• Pakistan • Stany Zjednoczone
Lp.
Pastwo
Liczba ludnoci
w mln w 2007 r.
5
1.
1320
2.
1130
3.
301
4.
221
5.
189
Uzupenij zdania:
Pogld mówicy, e rodowisko przyrodnicze
ma wyczny lub bardzo duy wpyw na rozwój spoeczestw to
Natomiast pogld mówicy, e rodowisko
ma bardzo may wpyw (lub nie wpywa) na
3
W latach 90. XX w. w Europie powstay
nowe pastwa. Rozpoznaj je w
ród wymienionych i podkre
l.
www.wsip.pl
rozwój spoeczestw to
107
6
Oznacz liter P zdania prawdziwe, a liter F zdania faszywe.
• Najwyszy wskanik HDI na wiecie maj
pastwa: Islandia, Norwegia, Australia, Ka-
• ASEAN • CEFTA • EFTA • NAFTA
• NATO • OECD • OPEC
• Pakt Pónocnoatlantycki –
nada i Irlandia.
• Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
• Kraje wysoko rozwinite charakteryzuj si
–
niskim przyrostem naturalnym.
• rodkowoeuropejskie Stowarzyszenie
• Kraje sabo rozwinite charakteryzuj si
nisk warto
ci PKB wyliczonego dla caego
pastwa, ale zdarza si, e w tych pastwach
warto
PKB przeliczona na mieszkaca jest
o Wolnym Handlu –
wysoka.
• Kraje sabo rozwinite charakteryzuj si
wysokim przyrostem naturalnym.
• Kulturowym przejawem globalizacji jest,
m.in. konsumpcyjny styl ycia, wzrost znaczenia rodków masowego przekazu i powstawanie kultury globalnej.
7
Pastwa wymienione w ramce pogrupuj
na takie, które mog by przykadami izolacji
geogracznej lub izolacji politycznej.
• Australia • Birma • Fidi • Iran
• Islandia • Korea Pónocna
• Madagaskar • Somalia
Przykady izolacji geogracznej
• Organizacja Wspópracy Gospodarczej i Rozwoju –
• Organizacja Krajów Eksportujcych Rop
Naftow –
• Pónocnoamerykaski Ukad o Wolnym
Handlu –
9 Wymie nazwy piciu dowolnych
pastw nalecych do Unii Europejskiej i jednego spoza Unii, w których wprowadzono
wspóln walut europejsk – euro.
• Pastwa nalece do UE, w których
wprowadzono euro
1–
2–
3–
4–
5–
Przykady izolacji politycznej
• Pastwo nienalece do UE, w którym
wprowadzono euro
10 Napisz wa
ciwe dokoczenie zdania.
8
Do polskich nazw organizacji midzynarodowych dopasuj akronimy ich nazw oryginalnych (uwaga: w ramce wypisano o jeden
akronim za duo).
108
W krajach Unii Europejskiej w celu ochrony
rodowiska utworzono sie obszarów ochrony siedlisk i gatunków pod nazw
OOdpowiedzi
dpowiedzi do
do Ssprawdzianów
prawdzianów
Nr
zadania
Przykady poprawnych
odpowiedzi
Punktacja
Kryteria zaliczenia odpowiedzi
1
2
3
4
PROCESY LUDNOCIOWE I OSADNICZE NA WIECIE
1
Kolejno: anekumena, ekumena, ekumena.
0–3
Za kad poprawn nazw po
po 1 pkt
2
Uksztatowanie powierzchni,
dostp do wiata sonecznego, temperatura powietrza,
dostp do wody, yzno
gleby, surowce mineralne.
0–6
Za kady poprawny czynnik po
po 1 pkt
3
9 750 000 osób: 207 600 km2
47 osób/km2
0–2
Za uycie poprawnego wzoru
Za poprawny wynik
po 1 pkt
po 1 pkt
4
A, B, D, E, F
0–5
Za kade poprawne zaznaczenie
Za bdne zaznaczenie odejmujemy
po 1 pkt
1 pkt
5
Kolejno: imigrantów, emigrantami, reemigrantów,
repatriantami.
0–4
Za kad poprawn nazw
6
uchodstwem
0–1
Za poprawn nazw
po 1 pkt
7
Kolejno: feminizacji,
maskulinizacji.
0–2
Za kad poprawn odpowied
po 1 pkt
8
A – spoeczestwo stare
B – spoeczestwo zastojowe
C – spoeczestwo mode
0–2
Za jedn poprawn odpowied
Za trzy poprawne odpowiedzi
1 pkt
2 pkt
9
A – II wojn wiatow
B – kompensacyjnym
C – echo demogra
czne
D – dziewidziesitych (lub 90.)
E – 45 lat
0–5
Za kad poprawn odpowied
po 1 pkt
10
agrarn
0–1
Za poprawn nazw
1 pkt
11
A: bezrobotni szukajcy pracy,
pracujcy.
B: emeryci, inwalidzi niezdolni
do pracy, dzieci, niepracujcy
i nieszukajcy pracy.
0–3
Za 2 lub 3 poprawne zaznaczenia
Za 4 lub 5 poprawnych zaznacze
Za 6 poprawnych zaznacze
1 pkt
2 pkt
3 pkt
0–3
Za 2 lub 3 pastwa odpowiednio
wpisane
Za 4 lub 5 pastw odpowiednio
wpisanych
Za 6 pastw odpowiednio
wpisanych
12
Kolejno:
Indie, Chiny, Polska, Estonia,
Argentyna, Izrael.
www.wsip.pl
1 pkt
1 pkt
2 pkt
3 pkt
109
Zadania 1–9 rozwi na podstawie zaczonej na kocu ksiki mapy
turystycznej „Okolice Wisy”.
Zadanie 1.
Na mapie okolic Wisy rozpoznaj opisane obiekty i wpisz ich nazwy do tabeli.
Nr
1
2
3
4
Obiekt
Nazwa
Prawy dopyw Wisy, wzdu którego przebiega zielony szlak turystyczny
Zbiornik retencyjny utworzony w miejscu poczenia
Biaej i Czarnej Wiseki
Przecz, przez któr biegnie droga krajowa 942; tam
przecinaj si szlaki turystyczne: czerwony i óty
Obiekt infrastruktury turystycznej wzniesiony w latach 1929–1931, usytuowany na pónocny wschód od
szczytu Zadni Gro (728 m n.p.m.) w polu mapy B3.
Zadanie 2.
Oblicz rónic wysokoci midzy doln a górn stacj (720 m n.p.m.) wycigu narciarskiego Cieków Niny. Obiekt znajdziesz na mapie w polu C3.
Miejsce na obliczenia:
Odpowied:
Zadanie 3.
Wymie dwa walory przyrodnicze i dwa walory antropogeniczne wiadczce o atrakcyjnoci turystycznej okolic Wisy.
Walory przyrodnicze:
1–
2–
www.wsip.pl
117
ODPOWIEDZI DO ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO
Nr
zadania
Przykady poprawnych
odpowiedzi
Punktacja
Kryteria zaliczenia
odpowiedzi
1
2
3
4
1
1 – Gociejów
2 – Jezioro Czerniaskie
3 – Przecz Salmopolska
4 – Zameczek prezydenta RP
0–2
Za poprawne wpisanie dwóch
obiektów wpisanie
Za wpisanie wszystkich obiektów
2
3
4
5
720 m n.p.m – 520 m n.p.m =
200 m
Walory przyrodnicze:
Np.: Pooenie w parku krajobrazowym, czyste powietrze,
dua lesisto, dostp do Jeziora Czermiaskiego, pooenie
w górnym biegu Wisy, urozmaicona rze
ba terenu.
Walory antropogeniczne:
Np.: Pooenie na trasie dróg
krajowych, przystanki autobusowe, liczne parkingi, wycigi
narciarskie, wytyczone szlaki
turystyczne.
a – 1 – Salmopol, 2 – Malinka,
3 – Gbce
b – 1 – Salmopol, 1 – Malinka,
2 – Gbice
Rónica temperatury powietrza wedug gradientu wilgotnoadiabatycznego:
na 100 m – 0,6 °C
na 270 m – x °C
Rónica temperatury
powietrza:
x = 1,62 °C
Temperatura powietrza
w Wile:
Jeli w Cyrhli temperatura
powietrza wynosi –3 °C,
to w Wile lecej niej jest
o 1,62 °C wysza. Std:
–3 °C + 1,62 °C = –1,38 °C
Odpowied
: Temperatura powietrza w Wile wynosi –1,38 °C.
130
0–1
Za poprawne obliczenia i wynik
Za podanie poprawnych dwóch
walorów przyrodniczych
Za podanie poprawnych dwóch
walorów antropogenicznych
0–2
lub za podanie jednego przyrodniczego i jednego antropogenicznego
a – Za poprawn kolejno
0–2
b – Za poprawn kolejno
Za poprawne obliczenie rónicy
temperatury powietrza
Za poprawne obliczenia i odpowied
(mona przyj wynik w granicach 1,3 °C–1,5 °C)
0–2